37
www.inDordrecht.nl Open Monumentendagen Dordrecht - 10 & 11 september 2011

Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Open Monumentendagen Dordrecht. 10 & 11 september 2011

Citation preview

Page 1: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

www.inDordrecht.nl

Open MonumentendagenDordrecht - 10 & 11 september 2011

DM_VZ-Programboekje20x20.indd 1 26-07-2011 12:39:27

Page 2: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Programmaoverzicht� 5

Open�Monumentendagen�Dordrecht� 6

Thema:�Oud�gebouw�–�Nieuw�gebruik� 8

Intree�Dordrecht��|�VVV:�Centraal�informatiepunt� 10

Open�Monumenten� 12

Plattegrond�met�alle�monumenten� 36

Vervolg�Open�Monumenten� 39

Stadswandelingen�&�Fietsroute� 50

Muziek�&�Theater� 56

Speciale�activiteiten� 62

Bereikbaarheid� 70

Een moment van kunst in een Dordts monument

10 & 11 september 2011Een wandeling langs galeries, antiquariaten,

musea, kunst-, antiek- en curiosawinkels

www.kunstrondje.nl

advMonument2011.indd 1 10-06-11 16:37

Informatie op internetDit�programmaboekje�is�ook�te�downloaden�op��www.indordrecht.nl�via�het�kopje�‘Vrije�tijd�en�Toerisme’.��Het�programma�van�de�Open�Monumentendagen��Dordrecht�en�overige�toeristische�informatie�is�te�vinden�op�www.vvvdordrecht.nl.��Wilt�u�meer�weten�over�de�historie�en�monumenten�van��Dordrecht,�kijk�dan�op��www.dordrecht.nl/monumentenzorg�en�www.erfgoedcentrumdiep.nl.

Meer�informatie�over�het�Open�Monumentenprogramma��in�Dordrecht�en�andere�steden�is�te�vinden�op�de��landelijke�site�van�de�Stichting�Open�Monumentendag:��www.openmonumentendag.nl.

Open Monumentendagen Dordrecht 2011

3

Inhoudsopgave

Page 3: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Tijdens de Open Monumentendagen is er in de historische binnenstad van alles te doen. Theater, muziek, bijzondere openstellingen en monumentale boten op en om het water: u komt ogen en oren tekort. Daarnaast hebben verschillende monumenten een eigen programmering die u kunt terugvinden bij de omschrijving in het monumentoverzicht. Laat u verras-sen in de stad van 1.000 monumenten!

Colofon

Uitgave� Dordrecht�Marketing�� �Organisatie�Open�Monumentendagen�

Dordrecht:�Dordrecht�Marketing,�VVV�Zuid-Holland�Zuid,�Erfgoedcentrum�DiEP�en�Bureau�Monumentenzorg�&��Archeologie�Dordrecht.�

Oplage� 10.000�exemplarenVormgeving� Commond�–�content�for�brandsDrukwerk� OCC�De�Hoog�Samenstelling�en�teksten� �Sander�Slegtenhorst�(Dordrecht��

Marketing),�Erfgoedcentrum�DiEP,��Monumentenzorg�&�Archeologie��Dordrecht,�met�dank�aan�Maria�Sumaryanto�(VVV�Zuid-Holland-Zuid)�en�anderen.

Eindredactie� �Claudia�Blomert,�Kim�Cohen�en�Jeanet�Kerckhaert�(Dordrecht�Marketing)

Foto’s� �Biesboschcentrum�Dordrecht,��Dordrecht�Marketing,�Erfgoedcentrum�DiEP,�Gijs�van�Breda,�Ruud�Hoornstra,�Mascha�Joustra,�Huib�Kooyker,�Gerhard�Lentink,�Piet�Mes,�Fokko�van�der�Straaten,�en�anderen.

Advertentie-acquisitie� Dordrecht�Marketing

Plattegrond� ©�Gemeente�Dordrecht

Nieuwe Haven 30, 3311 AP Dordrecht T 078 639 82 00

w w w. h u i s va n g i j n . n l

O N T D E K D E 1 9 D E E E U W I N

D E Z E   VO O R W E R P E N Z I J N A L L E M A A L   I N

H U I S VA N G I J N T E O N T D E K K E N , K U N

J I J Z E V I N D E N ?

Vrijdag 9 september� �Klassendag� 13.00�-�15.30�uur

Zaterdag 10 september & zondag 11 september� �Open�Monumenten�� 10.00�-�17.00�uur

� �Stadswandelingen�o.l.v.�VVV�gidsen�� 12.00,�13.30�en�15.00�uur

� �Theatervoorstellingen�historische�binnenstad� 12.00�-�16.00�uur

� �Beklimmen�toren�Grote�Kerk� 10.30�-�16.00�uur

� �Paardentram� 12.00�-�16.00�uur

� �Rondvaarten� 14.00�-�17.00�uur

� �125�jaar�Koetshuis�Weizigt�NMC� 12.00�-�17.00�uur

Tentoonstellingen� �Speeltijd!�Het�Hof� za�11.00�-�17.00�uur

� zo�13.00�-�17.00�uur

� �Tussen�de�lakens�Huis�van�Gijn� 11.00�-�17.00�uur

� �Verzamelaars�in�Dordrecht�Dordrechts�Museum� 11.00�-�17.00�uur

� �Beleef�de�geschiedenis�in�3D�Het�Hof� 13.00�-�17.00�uur

Zaterdag 10 september � �Intree�Dordrecht�|�VVV,�Spuiboulevard�99� 10.00�-�17.00�uur

� �Braderie�Grote�Spuistraat� 10.00�-�17.00�uur

� �Historische�markt�Het�Hof� 11.00�-�16.30�uur

� �Nationale�Orgeldag�Muziek�in�div.�kerken� 11.00�-�17.00�uur

� �Trouwen?!�200�jaar�Burgerlijke�stand�Het�Hof� 12.00�-�17.00�uur

� �Museumnacht�Dordrechts�Museum� 19.00�-�23.00�uur

Zondag 11 september� �Intree�Dordrecht�|�VVV,�Spuiboulevard�99� 11.00�-�17.00�uur

� �160�jaar�DR&ZV:�Historische�roeitocht� 10.00�-�11.00�uur

� �Bachconcert��Grote�Kerk� 13.00�uur

� �Kinderstadstour�met�stadsomroepster�Darja� 13.00�en�15.00�uur

� �Tentoonstelling:�Beleef�de�geschiedenis�in�3D�Het�Hof� 13.00�-�17.00�uur

� �Muzikale�Monumenten�� 13.00�-�17.00�uur

� �Pastafeest�Nieuwstraat� 16.00�-�21.00�uur

5

Programmaoverzicht

Page 4: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Open Monumentendagen DordrechtDordrecht heeft rond de duizend monumenten. Op zaterdag 10 september zijn 58 monumenten te bezoeken. Op zondag 11 september openen 45 monumenten hun deuren. De landelijke Open Monumentendagen worden ieder jaar in het tweede weekend van september georganiseerd. In dit programmaboekje staan alle gastvrije monumenten en musea beschreven. Bovendien vinden er in en rond de verschillende historische panden allerlei speciale activiteiten plaats. Centraal informatiepunt is Intree Dordrecht | VVV aan de Spuiboulevard 99.

KlassendagHet�monumentenweekend�begint�eigenlijk�al�op�vrijdag�9�sep-tember.�In�het�kader�van�de�Klassendag�verzamelen�zo’n�400�basisscholieren�uit�groep�7�en�8�zich�op�een�historische�locatie�in�de�binnenstad.�Om�Dordtse�scholieren�op�jonge�leeftijd�kennis�te�laten�maken�met�hun�eigen�stad,�die�een�onmiskenbare�rol�heeft�gespeeld�in�de�Nederlandse�geschiedenis,�wordt�op�de�vrijdag�voorafgaand�aan�de�Open�Monumentendagen�de�Klassen-dag�georganiseerd.�Dit�project�is�geïnitieerd�door�de�Stichting�Open�Monumentendagen�en�wordt�landelijk�in�verschillende�steden�georganiseerd.�Scholieren�krijgen�in�de�ochtend�op�school�les�over�monumenten�en�worden�‘s�middags�rondgeleid�door�één�van�de�deelnemende�monumenten.�

Oud Gebouw – Nieuw gebruik‘Oud�Gebouw�–�Nieuw�Gebruik’,�het�landelijke�thema�van�de�Open�Monumentendagen�2011,�gaat�over�herbestemming.�Uiteraard�wordt�in�het�programma�hier�dan�ook�speciaal�aandacht�aan�geschonken.�Zo�zijn�er�gedurende�het�gehele�weekend�speciale�openstellingen,�wandelingen,�exposities�en�activiteiten�waar�u�verrast�wordt�door�de�duizend�monumenten�die�de�stad�rijk�is.�Medewerkers�van�Bureau�Monumentenzorg�&�Archeologie��zullen�bij�bijzondere�panden�een�toelichting�geven.�U�kunt�meer�over�het�thema�lezen�op�de�volgende�pagina.

Wegwijs in de stadWandel�mee�met�een�VVV-gids�om�wegwijs�te�worden�in�de�stad�en�luister�naar�verhalen�over�monumenten.�Op�beide�dagen�kunt�u�aansluiten�bij�de�gratis�stadswandelingen�vanuit�Intree�Dordrecht�|�VVV�of�stap�op�de�fiets�en�maak�een�reis�door�de�tijd�over�het�eiland�van�Dordrecht.�Kinderen�kunnen�op�zondag�aan�de�hand�van�stadsomroepster�Darja�op�zoek�naar�de�verloren�munten�van�Super�Sura.�In�diverse�monumenten�vinden�er�rondleidingen�plaats�die�door�deskundigen�en�vrijwilligers�worden�gegeven.�Heeft�u�vragen�of�wilt�u�meer�weten�over��Dordrecht?�Kom�dan�naar�Intree�Dordrecht�|�VVV,�hét�start-punt�voor�bezoekers�aan�de�stad,�tevens�het�beginpunt�van�de�stadswandelingen!�

ProgrammaOriënteer�u,�voordat�u�op�pad�gaat,�eerst�op�het�programmaover-zicht�(pagina�5).�Sommige�activiteiten�en�openstellingen�zijn�alleen�op�zaterdag,�andere�juist�weer�uitsluitend�op�zondag.�Dit�jaar�is�er�met�name�in�de�binnenstad�van�alles�te�doen;�van�het�bekijken�van�een�roeitocht�met�historische�schepen�tot�verhalen-vertellers�rond�en�in�de�opengestelde�monumenten.�Of�maak�een�ritje�met�de�paardentram�die�u�bij�diverse�monumenten�brengt.�Op�zondagmiddag�geven�nationale�en�internationale�gezelschap-pen�in�zes�‘Muzikale�Monumenten’�gratis�concerten.�Kijk�voor�meer�informatie�over�de�speciale�activiteiten�op�pagina�62.�

NOG VraGeN?� Intree Dordrecht | VVV is op zaterdag 10 september geopend van 10.00 - 17.00 uur en op zondag 11 september van 11.00 - 17.00 uur. Internet: www.intreedordrecht.nl en www.vvvdordrecht.nl. Telefonische inlichtingen: 0900 – 463 68 88. Via de landelijke website www.openmonumentendag.nl kunt u ook meer informatie verkrijgen over de diverse openstellingen en activiteiten.

6 7

Open Monumentendagen Dordrecht

Page 5: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

De 25ste editie van de Open Monumentendagen staat in het teken van ‘Oud gebouw – Nieuw gebruik’ en gaat over herbestemming. Een thema waarin tijdens dit jubileumjaar zowel het verleden van als de toekomstige plannen voor monumenten worden uitgelicht.

Thema: Oud Gebouw – Nieuw Gebruik

Er�zijn�tal�van�voorbeelden�over�herbestemming�te�noemen.�Bijvoorbeeld�een�molen�die�tegenwoordig�als�woonhuis�of�hotel�dienst�doet.�Nieuwe�bestemmingsplannen�veranderen�de�functies�van�monumenten.�Renovaties,�nieuwe�bewoners�en�politieke�besluiten�zorgen�ervoor�dat�de�wereld�van�monumenten�nooit�stil�staat.�Met�dit�landelijke�thema�in�het�jubileumjaar�van�de�Open�Monumentendagen�wordt�stil�gestaan�bij�deze�bijzondere�gebeurtenissen�en�vertellingen.�In�het�licht�van�de�vele�historische�gebeurtenissen�die�zich�in�de�oudste�stad�van�Holland�hebben�afgespeeld,�hebben�met�name�in�Dordrecht�vele�panden�een�kleurrijke�historie.�Maar�ook�de�verschuiving�van�stadsfuncties�uit�het�centrum�en�de�aanleg�van�nieuwe�woonwijken�buiten�de�stadswallen�en�singels,�met�vaak�voor�het�eerst�een�stedenbouwkundig�plan,�dragen�bij�aan�herbestem-mingsplannen.�

Onveranderd stratenpatroonKaarten�en�plattegronden�werden�van�oudsher�ingetekend�rond�monumentale�gebouwen�zoals�een�kerk,�stadhuis�of�waag,�waaromheen�in�de�middeleeuwen�een�stratenpatroon�ontstond.�In�Dordrecht�waren�vooral�de�rivieren�bepalend�voor�het�ont-staan�van�de�stad.�De�eerste�bebouwing�kwam�tot�stand�op�de�als�dijken�aangelegde�Voorstraat�en�Wijnstraat.�Het�stratenpa-troon�is�door�de�eeuwen�heen�vrijwel�ongewijzigd�gebleven.�

De�stadsmuur�langs�de�Spuihaven�is�lange�tijd�de�grens�van�de�stad�geweest.�In�de�negentiende�eeuw�kwam�de�eerste�stadsuit-breiding�op�gang�in�het�omliggende�landelijke�gebied.�De��bebouwing�hiervan�ligt�als�een�schil�rond�de�historische�binnen-stad�en�wordt�daarom�de�negentiende-eeuwse�schil�genoemd.�Dit�deel�van�de�stad,�waarin�veel�fraaie�woonhuizen,�kerken,�het�station,�de�schouwburg�en�Park�Merwestein�liggen,�wordt�tijdens�de�Open�Monumentendagen�natuurlijk�op�de�kaart�gezet.

De�verplaatsing�van�bijvoorbeeld�havengebieden�naar�andere�stadsdelen�hebben�een�bepalende�rol�gespeeld�in�de�verande-rende�functies�van�gebouwen.�De�fabrieken,�arbeidershuizen�en�toeleveranciers�die�de�binnenstad�bevolkten,�zijn�uit�het�stadshart�

verdwenen�en�hebben�de�randen�van�de�stad�opgezocht.�Met�name�in�Dordrecht�zien�we�hier�de�sporen�duidelijk�van�terug.�De�historische�havens,�stadspoorten�en�pakhuizen�zijn�ken-merkend�voor�de�binnenstad�en�hebben�andere�functies�gekre-gen�dan�waar�zij�honderden�jaren�geleden�dienst�voor�deden.�Wat�te�denken�van�Het�Hof,�dat�onder�andere�een�klooster,�school,�stadhuis,�bakkerij�en�gymzaal�is�geweest!�

Openstellingen In�Dordrecht�zijn�dit�jaar�tijdens�de�Open�Monumentendagen�58�monumenten�open�(op�zondag�45)�die�u�onder�andere�een�blik�geven�op�het�thema�herbestemming,�zowel�in�historisch�als�in�toekomstig�perspectief.�Of�dit�nu�terug�te�vinden�is�in�het��huidige�gebruik,�interieur�of�gevel,�u�zult�zien�dat�aan�elk��monument�een�bijzonder�verhaal�kleeft.�Enkele�panden�zijn�nog�nooit�eerder�opengesteld�voor�het�publiek.�Erfgoedcentrum�DiEP�en�Bureau�Monumentenzorg�hebben�er�alles�aan�gedaan�om�dit�jaar�weer�bijzondere�monumenten�de�deuren�te�laten�openen�en�begeleiden�natuurlijk�hierin�uw�bezoek.�Bovendien�kunt�u�in�de�binnenstad�allerlei�vertellers�vinden�die�op�een�bijzondere�manier�Dordtse�verhalen�ten�gehore�brengen�over�de�verschillende�monumenten.�Kijk�voor�meer�informatie�bij�Open�Monumenten,�vanaf�pagina�12�en�de�speciale�activiteiten�vanaf�pagina�62.

Fietsroute ‘Oud gebouw – Nieuw gebruik’Speciaal�in�het�kader�van�het�thema�is�er�een�wandel-�en�fiets-route�ontwikkeld�in�samenwerking�met�VVV�Zuid-Holland�Zuid.�De�route�start�bij�Intree�Dordrecht�|�VVV.�Tijdens�de�tocht�komt�u�diverse�panden�tegen�die�vroeger�andere�bestemmingen�hadden�dan�tegenwoordig.�Diverse�monumenten�langs�beide�routes�zijn�geopend�voor�bezichtiging.�U�eindigt�wederom�bij�Intree�Dordrecht�|�VVV.�De�wandelroute�is�aangeven�op�de�platte-grond�op�pagina�36�en�37�en�beschreven�op�pagina�51.�De�fiets-route�is�te�vinden�vanaf�pagina�52.

8 9

Thema: Oud Gebouw – Nieuw Gebruik

Page 6: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Centraal informatiepunt en startpunt van begeleide stadswandelingen is Intree Dordrecht | VVV aan de Spuiboulevard 99. In dit bezoekersinformatiecentrum kunt u bij de VVV-balie informatie krijgen over de open-gestelde monumenten en andere bezienswaardigheden. Voor een eerste oriëntatie op de stad is dit uw beginpunt!

Intree Dordrecht | VVV: centraal informatiepunt

Gastvrij en vernieuwendLoop�binnen�bij�Intree�Dordrecht�|�VVV�om�inspiratie�op�te�doen�voor�de�Open�Monumentendagen�in�Dordrecht.�Intree�Dordrecht�|�VVV�geeft�u�informatie�op�een�vernieuwende�manier,�met��audiovisuele�presentaties,�een�interactieve�maquette�en�in�de�kelder�een�bijzondere�presentatie�van�de�‘Schatten�van�Dordrecht’.�Kinderen�kunnen�spelenderwijs�de�stad�ontdekken.�In�de�kelder�kunt�u�letterlijk�over�de�stad�lopen:�in�een�voormalige�bankkluis�vindt�u�een�enorme�luchtfoto�van�Dordrecht�op�de�vloer.�

Het gebouwIntree�Dordrecht�|�VVV�is�gevestigd�in�een�door�Ir.�J.�de�Vries�ont-worpen�appartementen-�en�kantorengebouw�in�de�stijl�van�‘Het�Nieuwe�Bouwen’.�Het�werd�opgeleverd�in�1969�en�is�gebouwd�in�opdracht�van�de�toenmalige�ABN-bank.�Het�gebouw�aan�de�Spuiboulevard�is�in�de�geest�van�de�Nieuwe�Zakelijkheid�ont-worpen.�Na�het�vertrek�van�de�ABN-bank�is�het�hoekpand�in�gebruik�genomen�als�meubelzaak.�Het�is�nu�ingericht�als�een�modern�bezoekersinformatiecentrum�waarbij�op�een�inventieve�manier�gebruik�is�gemaakt�van�de�oorspronkelijke�kluisruimten.

InformatiebalieDirect�links�van�de�ingang�is�de�VVV-informatiebalie�en�de�VVV-winkel�met�boeken,�gidsen,�kaarten,�brochures�en�leuke�cadeauartikelen.�Hier�zijn�diverse�boeken�over�(de�historie�van)�Dordrecht�verkrijgbaar,�evenals�de�speciale�themapublicatie�van�de�landelijke�Stichting�Open�Monumentendag:�‘Oud�gebouw�–�Nieuw�gebruik’.�Aan�de�balie�zijn�verder�(gratis)�plattegronden�van�de�stad�verkrijgbaar,�evenals�folders�over�de�verschillende�tentoonstellingen�die�te�bezichtigen�zijn.

StadswandelingenOp�10�en�11�september�starten�bij�Intree�Dordrecht�|�VVV�gratis�stadswandelingen�onder�leiding�van�VVV-gidsen.�De�wande-lingen�duren�circa�anderhalf�uur.�Stadsomroepster�Darja�de�Caluwé�maakt�op�zondag�11�september�om�13.00�en�15.00�uur�een�avontuurlijke�en�interactieve�kinderstadstour.�Deelname�is�gratis,�maar�het�aantal�deelnemers�is�beperkt.�Kom�dus�op�tijd!�Voor�meer�informatie�zie�‘Stadswandelingen’�vanaf�pagina�50.

INtree DOrDreCHt: Op zaterdag 10 september geopend van 10.00 - 17.00 uur, op zondag 11 september van 11.00 - 17.00 uur. Inlichtingen: www.vvvdordrecht.nl en www.intreedordrecht.nl. Telefoon 0900 - 463 68 88.

10 11

Intree Dordrecht | VVV: centraal informatiepunt

Page 7: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Koetshuis Weizigt, Van Baerleplantsoen 30

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 12.00 - 17.00 uur.

Koetshuis�Weizigt�is�gebouwd�in�1886�in�opdracht�van�land-goedeigenaar�De�Roo�sr.�en�was�onderdeel�van�landgoed�Wei-zigt.�Het�lag�oorspronkelijk�aan�de�rand�van�de�stad,�omringd�door�weilanden,�met�’zicht�op�de�wei’.�Op�het�landgoed�bezat�de�familie�ook�een�villa,�smederij,�orangerie�en�een�kas.�De�bouw-stijl�van�het�Koetshuis�was�favoriet�bij�de�rijke�adel�in�die�tijd.�Het�is�een�mix�van�verschillende�stijlen,�ook�wel�eclectisch�ge-noemd:�Romaans,�Middeleeuws�en�Gotisch.�Aan�de�achterkant�heeft�het�pand�twee�dubbele�poortdeuren�met�paardenhoofden�erboven.�Als�groot�paardenliefhebber�stak�De�Roo�veel�geld�in�de�aankleding�van�de�koetshuisvertrekken.�De�paardenboxen�zijn�afgewerkt�met�geel�koper.�De�drinkbakken�zijn�gemaakt�van�Belgisch�hardsteen.�Kopergravures�met�klinkende�namen�als�Zephyr,�Selena,�Sultan�en�Cesar�doen�vermoeden�dat�de�paarden�er�elk�moment�zullen�terugkeren.�Rond�1995�werd�het�vervallen�koetshuis�duurzaam�gerestaureerd.�Alle�negentiende�eeuwse�elementen�werden�hergebruikt.�Daardoor�zijn�de�prachtig�betegelde�vloeren�en�wanden�en�de�rijk�versierde�pla-fonds�bewaard�gebleven.�Ook�de�enorme�zolder�met�fraaie�houtconstructie�kreeg�zijn�oorspronkelijke�staat�terug.�Bij�een�bezoek�aan�Koetshuis�Weizigt,�dit�jaar�125�jaar�oud,�merkt�u�dat�‘oud’�en�eigentijds�prima�samengaan.�Stalde�de�koetsier�er�ooit�zijn�koetsen,�nu�stimuleert�Duurzaamheidscentrum�Weizigt�in�de�Koetsruimte�duurzaam�denken�en�handelen�met�eigen-tijdse�exposities.�De�paardenstal,�ooit�het�domein�van�fiere�Friesen,�wordt�nu�als�ruimte�verhuurd�voor�workshops�en�digi-tale�presentaties.�

PrOGramma: Het Weizigt NMC pakt in het kader van het 125-ja-rig jubileum van het Koetshuis het gehele weekend groots uit met al-lerlei activiteiten. Het Koetshuis wordt in ere hersteld met échte paarden, hooi en mest. Maak ritjes in paardenkoetsen en leef je uit in verschillende interactieve exposities. Kijk voor een uitgebreide pro-grammabeschrijving op pagina 64.

1

Open Monumenten

Op zaterdag 10 en zondag 11 september zijn bijna zestig monumenten en musea in Dordrecht geopend in het kader van de Open Monumentendagen. De toegang is gratis. Op de volgende pagina’s staat bij elk monument een korte beschrijving, eventuele programmering en de openingstijden. In vergelijking met zaterdag is er zondag een kleiner aantal monumenten open. Let niet alleen op de openingstijden, maar ook op alle extra’s en de eventuele bezoekersvoorwaarden die in de beschrijving van elk pand staan vermeld!

Open Monumenten

12 13

Page 8: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

gebouw�is�voor�een�deel�in�de�oorspronkelijke�staat�bewaard��gebleven.�De�hal�is�breed,�maar�ondiep�en�wordt�voorzien�van�daglicht�door�de�twee�keer�negen�gevelopeningen�in�de�voorgevel.�De�twee�korte�halwanden�zijn�gewijzigd�op�de�begane�grond.�De�perronoverkapping�is�in�1900�door�de�Dordtse�firma�Van�Dorsser�&�Terhorst�vervaardigd�en�is�een�stalen�draagconstructie.�De�overkapping�bestaat�uit�een�ijzeren�constructie�van�geklonken�en�gewalst�ijzer�waarop�een�houten�zadeldak�ligt.�Deze�constructie�is�samengesteld�uit�een�rij�geconstrueerde�kolommen�met�vol-wandige�zijkanten�en�Belgische�spanten�met�gebogen�onderrand,�die�met�elkaar�zijn�verbonden�door�vakwerkliggers.�De�houten�kap�heeft�een�zeeg�in�beide�dakschilden,�die�een�f lauwe�dakhel-ling�hebben.�In�het�afgelopen�jaar�is�het�station�verbouwd.�De�entree�naar�de�perrons�bij�de�bushaltes�is�voorzien�van�een�nieuwe�overkapping.�De�commerciële�ruimtes�voor�winkels�zijn�opnieuw�gebouwd�en�de�kaartautomaten�zijn�verplaatst.�Aan�de�kant�van�de�fietsenstalling�zijn�roltrappen�geplaatst�waar�eerst�nog�vaste�trappen�stonden.�Ook�is�het�bordes�aan�het�voorkant�van�het�station�vernieuwd.��

julianakerk, mauritsweg 286

OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 uur - 16.30 uur.

Deze�kerk�is�in�1928�gebouwd�als�Gereformeerde�Kerk.�De�kerk�is�ontworpen�door�architectenbureau�Bakker�&�van�Herwijnen.�Sinds�1977�is�de�kerk�in�gebruik�bij�de�Gereformeerde�Gemeente.�In�dat�jaar�is�de�kerk�gerenoveerd�en�in�2005�heeft�er�een�tweede�renovatie�plaatsgevonden.�In�de�kerk�kunt�u�diverse�gebrand-schilderde�ramen�zien�en�daarnaast�zijn�er�diverse�stijlkenmerken�van�de�Amsterdamse�school�zichtbaar.�In�de�kerk�is�tevens�het�recent�gerenoveerd�Edskes-orgel�open�voor�bezichtiging�en�orgel-bespeling.�

PrOGramma: In de kerk zijn rondleidingen met uitleg over gebruikte symboliek in de kerk en bestaat de mogelijkheid om een presentatie over renovatie van het gebouw en orgel bij te wonen.

3

NS-Station, Stationsplein 1

Het�station�bestaat�uit�twee�monumentale�onderdelen:�het�sta-tionsgebouw�en�de�overkapping.�Het�stationsgebouw�is�gebouwd�in�opdracht�van�de�Hollandsche�IJzeren�Spoorweg�Maatschappij�(H.IJ.S.(M))�op�het�traject�Rotterdam�-�Antwerpen.�Het�evenwijdig�aan�het�spoor�staande�stationsgebouw�van�Dordrecht�is�108�meter�lang�(breed)�en�is�gebouwd�als�een�station�uit�de�tweede�klasse.�Het�van�1871-1872�daterende�station�kan�zowel�zijn�ontworpen�door�de�bouw-�en�werktuigbouwkundige�K.H.�van�Brederode�als�door�architect�N.J.�Kamperdijk,�die�destijds�voor�meerdere�stations�van�de�H.IJ.S.�de�ontwerpen�leverden.�Het�gebouw�heeft�de�stilis-tische�kenmerken�van�de�voor�veel�stationsgebouwen�uit�die�tijd�gangbare�Rondbogenstijl.�De�diverse�bouwdelen�staan�onder�zadel-�en�schilddaken,�die�oorspronkelijk�waren�gedekt�met�zinken�roeven.�De�gevels�zijn�opgetrokken�in�schone�baksteen�en�worden�verlevendigd�door�accenten�van�gepleisterde�baksteen�en�grijze�hardsteen.�De�gevel�van�de�linker�uitbouw�(die�oorspronke-lijk�de�toiletruimtes�bevatte)�is�enigszins�verstoord�door�een�nieuwe,�vergrote�gevelopening.�Het�interieur�van�het�stations-

2emmanuelkerk, Oudendijk 110

OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 16.00 uur.

De�Emmanuelkerk�werd�in�1913�door�werkliedenvereniging�‘Helpt�Elkander’�gebouwd�als�verenigingsgebouw�voor�Dubbeldam.�In�1949,�na�een�grondige�verbouwing�tot�kerk,�nam�de�Gereformeerde�Gemeente�van�Dubbeldam�haar�intrek�in�wat�toen�de�‘Rehoboth-kerk’�heette.�In�1966�nam�de�Rooms-Katholieke�gemeenschap�van�Dubbeldam�en�Sterrenburg�I�het�gebouw�over.�Het�kerkgebouw�werd�omgedoopt�tot�‘Emmanuelkerk’�en�is�nog�steeds�als�zodanig�in�gebruik.�Het�gehele�gebouw�is�te�bezichtigen.�In�de�Emmanuel-kerk�is�de�zolder�met�orgel�te�bezichtigen,�de�kerk�met�altaar,�het�Mariabeeld�en�de�kerkbanken.

PrOGramma: Gedurende de dag kunt u luisteren naar verschillende muzikale optredens. Aan het einde van de dag (16.00 uur) zingt het dames- en herenkoor samen met het kinderkoor. Bovendien zijn er informatiestands over de werkzaamheden van de kerk. Verder is er een tentoonstelling van schilderijen door één van de parochianen. Ook geven gidsen tekst en uitleg over de kerk.

4

Sint antoniuskerk, Burg. De raadtsingel 45

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

De�neogotische�kerk,�vernoemd�naar�de�heilige�Antonius�van�Padua,�is�in�de�jaren�1920-1921�gebouwd�naar�een�ontwerp�uit�1916�van�de�Haagse�architect�Nicolaas�Molenaar,�op�de�plaats�waar�voorheen�het�gebouw�Musis�Sacrum�stond.�De�door�de�Eerste�Wereldoorlog�enorm�gestegen�prijzen�voor�grondstoffen�leidden�ertoe�dat�de�toren�een�stuk�lager�en�de�kerk�f link�korter�werd�dan�oorspronkelijk�gepland.�Naast�de�St.�Bonifatiuskerk�was�het�de�tweede�rooms-katholieke�parochie�in�de�stad,�noodzakelijk�om�het�toegenomen�aantal�gelovigen�de�zondagsmis�te�laten�bij-wonen.�Het�grondplan�van�de�kerk�is�sinds�de�bouw�ongewijzigd.�Midden�op�de�viering�staat�de�angelustoren.�Aan�beide�zijden�van�het�priesterkoor�(achterin�de�kerk)�bevinden�zich�twee�straal-kapellen.�Het�interieur�bestaat�uit�gele�baksteen�uitgevoerde�randen�in�de�muren�en�decoraties�met�rode,�gele�en�crèmekleurige�bakstenen�op�de�pilaren.�Links�tegen�de�muur,�achter�de�doopvont,�zijn�in�brons�uitgevoerde�symbolische�voorstellingen�die�de�oorspronke-lijke�preekstoel�sierden.�Het�altaar�in�art�nouveau-stijl�(ontwerp:�August�van�Os)�is�een�van�de�weinige�originele�interieuronder-delen�die�de�kaalslag�van�de�jaren�zestig�van�de�vorige�eeuw�over-leefd�hebben.�De�geheel�nieuwe�inrichting�kwam�tot�stand�als�gevolg�van�een�grote�vernieuwing�in�de�liturgie,�vastgelegd�op�het�tweede�Vaticaanse�Concilie�(1962-1965).�Belangrijk�onderdeel�zijn�ook�de�gebrandschilderde�glas-in-loodramen�vol�symboliek�

5

Open Monumenten Open Monumenten

14 15

Page 9: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

van�de�hand�van�glazenier�Fritz�Geuer.�Deze�zijn�in�1922�geplaatst.�Een�uitgebreide�beschrijving�van�het�interieur�is�verkrijgbaar.

PrOGramma: Uitstalling van liturgische kleding en vaatwerk met speciale aandacht voor ‘Het heilige Hout van Dordrecht’ (1432). Op zondag is er driemaal een speciaal optreden van mannenkoor Bravi Bravi om 14.00, 15.00 en 16.00 uur. Zie daarvoor ook pagina 60.

Galerie Blom, johan de Wittstraat 43

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 10.00 - 18.00 uur.

Galerie�Blom�is�een�in�laat�negentiende-eeuws�woonhuis�(bouwjaar�1880)�met�zorgvuldig�gerestaureerd�interieur,�gelegen�in�de�negentiende-eeuwse�schil�van�de�Dordtse�binnenstad.�Ge-boortehuis�van�schrijver/dichter�K.L.�Poll�(1927-1990).�Te�bezichti-gen�ruimtes�op�de�benedenverdieping:�hal,�gang,�oude�keuken,�voor-�en�achtergalerie�en�de�serre.�Galerie�Blom�is�gespecialiseerd�

6

Chr. Gereformeerde Kerk, hoek Singel/Dubbeldamseweg noord

OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.

De�in�baksteen�opgetrokken�kruiskerk�met�kosterswoning�is�in�1919�ontworpen�door�de�architecten�B.�van�Bilderbeek�en�H.A.�Reus,�in�opdracht�van�de�Christelijk�Gereformeerde�Gemeente.�Deze�in�1835�opgerichte�gemeente�kwam�eerst�bijeen�in�verschillende�gebouwen�in�de�binnenstad�en�nam�in�1885�een�nieuw�kerkge-bouw�aan�de�Museumstraat�in�gebruik.�In�1918�werd�besloten�tot�het�bouwen�van�een�nieuwe�en�ruimere�kerk�om�het�toenemend�aantal�gemeenteleden�plaats�te�bieden.�Het�gebouw�is�gesitueerd�op�een�opvallende�plaats,�het�kruispunt�van�de�Nicolaes�Maes-singel�en�de�Dubbeldamseweg,�dat�extra�benadrukt�wordt�door�de�hoge�hoektoren.�Het�gebouw�heeft�weinig�wijzigingen�onder-gaan�en�bevindt�zich�nog�vrijwel�geheel�in�oorspronkelijke�staat.�De�vrijstaande�hoge�toren�is�met�één�zijde�verbonden�aan�de�kerk.�Op�de�viering�(de�vierkante�ruimte�waar�het�koor�en�het�langschip�elkaar�kruisen)�staat�als�bekroning�een�achthoekig�torentje.�De�hoofdingang�bevindt�zich�in�een�rondboogportaal.�In�het�drie-zijdig�ingangsportiek�zijn�fraaie�metselwerkdetails�te�zien.�Let�ook�op�de�decoraties�op�de�gevels.�Interieur:�open�kapconstructie,�kerkruimte�met�galerijen�en�orgelgalerij,�twee�gebrandschilderde�ramen�van�glazenier�Wim�Korteweg�en�originele�kerkbanken.�

PrOGramma: Om 14.30 uur is er “Een noot over glas in lood”. Een mu-zikale improvisatie n.a.v. de glas-in-loodramen door Mirjam Eckhardt (piano) en Ron Verduijn (orgel), met toelichting van de af beeldingen door ds. J.M.J. Kieviet. Verder is er een kleine fototentoonstelling over de his-torie van het gebouw. Gedurende de hele dag zijn er orgelbespelingen en rondleidingen.

8

in�hedendaagse�kunst.�Op�het�pleintje�voor�de�galerie�staat�een�beeldengroep�van�de�Belgische�kunstenaar�Pascal�Radar.

PrOGramma: Groepsexpositie: schilderijen, bronzen beelden en aquarellen van o.a. Bage, Courcelles, Devolder, Jurriën, Niessen en Radar.

Nationaal Landschapskundig museum en Documentatiecentrum, reeweg Oost 145

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 10.00 - 17.00 uur.

Museum�en�documentatiecentrum�gevestigd�in�een�vroeg�twintigste-eeuws�pand�met�een�collectie�van�foto’s,�antieke�en�recente�landkaarten,�plattegronden�en�maquettes�van�Neder-landse�landschappen.�Tevens�enkele�geomorfologische�tuinen�waarin�diverse�landschapsstructuren�zijn�nagebootst.�Enkele�vertrekken�van�het�woonhuis�(bouwjaar�1912)�hebben�in�de�jaren�twintig�van�de�vorige�eeuw�een�art�deco-interieur�gekregen�met�glas-in-lood,�eikenhouten�lambriseringen,�ingebouwde�banken,�fauteuils�en�kasten.�Te�bezichtigen�zijn�de�woonkamer�uit�1920�en�alle�overige�expositieruimten�(12�vertrekken).�Het�glas-in-lood�van�de�deurpartij�(ingang�woonhuis)�is�gemaakt�door�glasschilder�W.�Bogtman�uit�Haarlem.�Toon�Berg�is�de�maker�van�het�glas-in-loodraam�in�de�erker�van�de�kamer�op�de�verdieping,�waarin�hij�symbolisch�de�vroege�ochtend,�middag�en�avond�uitbeeldde.�In�de�smalle�ramen�links�en�rechts�ziet�u�respectievelijk�een�zangvogel�(dag)�en�uil�(nacht).�Het�opvallend�paarse�tapijt�in�art�decostijl�in�deze�kamer�is�origineel,�het�contrasteert�prachtig�met�de�houten�kasten�en�ingebouwde�meubelen.�Een�deel�van�de�museumcol-lectie�bevindt�zich�in�het�pand�Reeweg�Oost�153,�een�woonhuis�uit�1919�met�nog�origineel�interieur.�Zeer�bezienswaardig!

PrOGramma: Regelmatig rondleidingen door de opengestelde expo-sitieruimten (met onder andere antieke landkaarten en plattegronden), stijlkamers en reliëftuinen. Tentoonstelling van negentig wandel- en fietsgidsen ‘Op Geo-pad’, met routes langs sporen in het landschap en sporen van monumenten.

7

Wilhelminakerk, Blekersdijk 39-41

OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.

Bakstenen�koepelkerk�in�eclectische�stijl�(1898-1899)�van�architect�Tjeerd�Kuipers.�De�eerste�paal�werd�geslagen�op�de�dag�van�de�in-huldiging�van�Koningin�Wilhelmina.�Het�ontwerp,�met�name�de�ronde�plattegrond,�is�geïnspireerd�door�de�ideeën�over�liturgie�en�kerkbouw�van�dr.�Abraham�Kuyper.�De�kerk�werd�in�gebruik�genomen�in�1899.�Het�aantal�zitplaatsen�werd�in�1922�aanzienlijk�uitgebreid�met�de�bouw�van�een�galerij.�Een�ingrijpende�moder-nisering�van�het�interieur�vond�plaats�in�1967/1968.�In�2001�werd�de�kerk�van�buiten�gerestaureerd�en�van�binnen�gerenoveerd.�De�gebrandschilderde�ramen�met�de�thema’s�schepping�en�her-schepping�zijn�in�1949�vervaardigd�door�de�Dordtse�glazenier�Wim�Korteweg.�Hij�ontwierp�ook�‘de�Zaaier’�in�het�roosvenster�boven�de�ingang�(1953).�Het�orgelfront�dateert�uit�het�begin��van�de�achttiende�eeuw�en�is�afkomstig�uit�de�voormalige�oud-�katholieke�schuilkerk�in�de�Mariënbornstraat.�Het�werd�in�1842�geplaatst�in�de�kerk�van�de�afgescheidenen�in�het�Kromhout��en�verhuisde�in�1900�mee�naar�de�Wilhelminakerk.�Het�orgel�werd�in�1920�vervangen�door�een�pneumatisch�instrument.��

9

Open Monumenten Open Monumenten

16 17

Page 10: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

In�2005�werd�achter�het�historische�front�opnieuw�een�ander�orgel�geplaatst:�het�Bakker�&�Timmenga-orgel�(1906)�uit�de�voorma-lige�Duyststraatkerk�in�Rotterdam-Delfshaven.

PrOGramma: Foto-expositie kerken van architect Tjeerd Kuipers (1857-1942). Speciaal voor kinderen is er een fotopuzzeltocht in en rond de kerk. Mensen zonder hoogtevrees kunnen de toren beklimmen (11.30 - 15.30 uur).

OVerIG PrOGramma: 10.00 uur Orgelbespeling door Wendeline Wilmink11.00 uur Gelegenheid om de speeltafel te bekijken en zelf het orgel te

bespelen12.00 uur Orgelbespeling door Hans van de Weg13.00 uur Vioolspel van Astrid en Gerard van der Niet, begeleid door

Wendeline Wilmink (piano)14.00 uur Orgelbespeling door Kees Doornheim15.00 uur Singelkoor onder leiding van Miriam Lindemans-Nobel16.00 uur Orgelbespeling door Diederick Koornstra

remonstrantse Kerk, Cornelis de Wittstraat 28

OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.

In�1900-1901�door�architect�H.A.�de�Reus�gebouwde�bakstenen�kerk�met�invloeden�van�de�rationalistische�bouwstijl�van��H.P.�Berlage.�Zowel�ex-�als�interieur�zijn�nauwelijks�gewijzigd.�

10

bijbelse�voorstellingen�voor.�In�1886�plaatste�de�firma�van�Gelder�uit�Leiden�het�orgel.�Dit�orgel�werd�in�1905�vervangen�door�een�orgel�van�de�firma�Verschueren�uit�Heythuizen.�Het�huidige�orgel�van�de�kerk�stamt�uit�1931�en�is�op�unit-basis�gemaakt�door�de�firma�Standaart�uit�Schiedam.�In�1981�is�het�orgel�uitgebreid�naar�18�registers�door�A.W.�Behr�uit�Rotterdam.��

PrOGramma: Rondleidingen door de kerkzaal. Informatie verkrijg-baar over de glas-in-loodramen. Beide dagen wordt het orgel geregeld bespeeld en is er ook de mogelijkheid om zelf het orgel te bespelen. Tevens is het theehuis ‘Pas Buiten’ voor deze gelegenheid weer opgebouwd om u te kunnen voorzien van thee, koffie en overheerlijk gebak. Voorafgaand aan de openstelling op zondag is er om 10.00 uur een ‘open deur dienst’, om 12.00 uur gevolgd door een rondleiding, toegankelijk voor belangstellenden.

Park merwestein, de groene enclave tussen Singel, Hallincqlaan, Groenedijk en Vrieseweg

OPeNINGStIjDeN: Dagelijks vanaf 07.00 uur tot één kwartier na zonsondergang.

De�stad�Dordrecht�lag�in�vroegere�tijden�-�voor�de�latere�uitbrei-ding�-�uitsluitend�binnen�de�Vest�en�Spuihaven.�Het�terrein�daarbuiten�bestond�uit�polders�die�tijdens�de�grote�stormvloed�van�19�november�1421�-�de�Sint�Elizabethsvloed�-�onderliepen.Later,�eind�vijftiende�eeuw�en�verder�in�de�zestiende�eeuw�werden�dijken�aangebracht.�Op�oude�kaarten�van�deze�gebieden�is�te�zien�dat�zich�op�de�plek�waar�nu�Park�Merwestein�ligt,�bleekvelden,�boomgaarden�en�tuinen�bevonden.�Een�deel�van�die�tuinen,�ook�wel�‘lusthoven’�genoemd,�was�eigendom�van�ridder�Johan�Berck.�De�naam�Berckepad�herinnert�nog�steeds�aan�deze�grondbezitter.�Het�oudste�bekende�eigendomsbewijs�is�gedateerd�op�27�november�1610.�Het�betreft�een�gedeelte�van�het�huidige�park.�Vroegere�ei-genaren�hebben�dit�gebied�aanzienlijk�uitgebreid�door�aankoop�van�aangrenzende�percelen.�Begin�negentiende�eeuw�heette�dit�particuliere�landgoed�‘Dijk-�en�Veldzigt’,�in�1829�is�de�naam�ver-

12

De�kerkzaal�heeft�een�ellipsvormig�houten�tongewelf.�Origi-nele�kerkbanken,�Jugendstil�wandlampen�en�kroonluchters.�Mooie�glas-in-loodramen.�

PrOGramma: In het kader van de Nationale Orgeldag is er gelegenheid tot bespeling van het Maarschalkerweerdorgel tussen 10.00-14.00 uur. Om 14.00-14.45 uur, 15.00-15.45 uur en 16.00-16.45 uur muziek door het Drechtsteden Trombone Ensemble en door Nelly van der Vegt (trompet), Margriet den Hartog (orgel) en hun leerlingen. Op verzoek geeft Marja van Bennekom een rondleiding door het gebouw. Tegen een geringe vergoeding kunt u genieten van een koffie/thee met appeltaart.

Kruiskerk Baptistengemeente, Vrieseweg 64

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 10.00 - 17.00 uur.

De�kerk�is�gebouwd�in�1886�door�architect�A.�Schmidt�op�de�plek�van�een�negentiende�eeuws�theehuis�genaamd�‘Pas�Buiten’.�In�1935�is�de�kerk�grondig�verbouwd�en�vergroot�naar�het�plan�van�architect�G.�Gerritse.�De�bouwstijl�van�de�kerk�is�beïnvloed�door�het�rationalisme.�De�kerk�is�sober�opgetrokken�in�baksteen,�met�enkele�natuursteenelementen,�vanuit�een�rechthoekige�platte-grond.�De�voorgevel�van�de�kerk�bestaat�uit�vier�traveeën�en�geeft�in�één�vlak�vorm�aan�de�ingangen�van�de�kerk,�de�uitdrukking�van�de�kerkzaal�en�de�kosterswoning.�Binnen�ondersteunen�zes�opvallende�gelamineerde�houten�spanten�het�dak�van�de�kerkzaal.�In�een�spitsvormige�uitspanning�in�de�achterwand�is�het�orgel�en�de�kansel�opgenomen.�Verder�zijn�er�in�de�kerkzaal�twee�zijbalkons�en�een�achterbalkon�te�vinden.�Voor�de�kansel�is�in�1977�een�doopbassin�aangebracht�om�de�doop�door�onderdompeling�te�kunnen�bedienen.�Boven�het�brede�rondboogportiek�is�een�rond�venster�aangebracht�met�een�door�de�architect�ontworpen�glas-in-loodraam�met�een�af beelding�van�Christus.�Dit�raam�is�in�1948�gemaakt�als�vervanging�van�het�door�oorlogsgeweld�beschadigde�oorspronkelijke�raam�met�de�titel�‘De�Noodigende�Heiland’.�De�overige�glas-in-loodramen�van�de�kerk�zijn�nog�uit�1936�en�ver-vaardigd�door�de�Rotterdamse�glazenier�H.�Lamoen�en�stellen�

11

anderd�in�‘Wei-�en�Veldzigt’�en�in�1851�staat�het�bekend�als�‘Veld-�en�Dijkzigt’�als�Otto�Boudewijn�’t�Hooft�van�Benthuizen�-�reeds�eigenaar�van�een�gedeelte�ervan�-�de�overige�gronden�van�zijn�zuster�koopt.�’t�Hooft�laat�op�zijn�terrein�een�chaletachtige�villa�bouwen,�een�koetshuis,�een�tuinmanswoning�en�nog�enkele�opstallen.�Hij�geeft�zijn�landgoed�een�nieuwe�naam:�de�buiten-plaats�‘Merwestein’.

De�villa�is�tijdens�het�bombardement�van�24�oktober�1944�verloren�gegaan.�Het�Koetshuis�(later�Melkhuis�geheten)�is�in�1948�door�de�gemeente�om�economische�redenen�gesloopt.�Alleen�de�tuinmans-woning�(thans�parkwachterwoning)�gelegen�bij�de�Groenedijk-ingang�bestaat�nog.

Eind�negentiende�eeuw�(1883)�verenigt�zich�een�aantal�Dordtse�burgers�in�het�‘Comité�tot�Stichting�van�een�Park�in�Dordrecht’.�Aanvankelijk�poogt�men�de�Karremansweide�(het�huidige�Oranje-park)�tot�wandelpark�te�bestemmen,�maar�het�Dordtse�gemeente-bestuur�weigert�mee�te�werken�aan�de�uitvoering�van�dit�plan.�Al�snel�daarna�(1884)�doet�zich�een�unieke�gelegenheid�voor.�De�eige-naresse�van�het�landgoed�‘Merwestein’�(een�dochter�van�Otto�’t�Hooft�van�Benthuizen)�is�bereid�tot�verkoop�voor�een�bedrag�van�f�80.000,-�plus�f�6.000,-�kosten.�Dat�bedrag�wordt�in�korte�tijd�door�Dordtse�burgers�bijeengebracht.�Het�comité,�dat�niet�van�plan�was�zelf�een�park�te�exploiteren,�onderhandelde�vervolgens�met�de�ge-meente.�Voorgesteld�werd�dat�de�gemeente�het�landgoed�zou�onder-houden�en�openstellen�voor�het�publiek�als�wandelpark,�waarvoor�wel�enkele�aanpassingen�nodig�waren;�het�landgoed�moest�ten-minste�25�jaar�de�bestemming�krijgen�van�openbaar�wandelpark,�en�eventuele�bebouwing�langs�het�park�(Singel,�Hallincqlaan,�Vrieseweg)�moest�in�overeenstemming�zijn�met�het�karakter�van�het�landgoed�Merwestein,�dus�geen�kantoren�en�fabrieken.

Open Monumenten

18 19

Page 11: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Als�de�gemeente�akkoord�zou�gaan�met�alle�voorwaarden�was�het�comité�bereid�de�ingezamelde�gelden�over�te�dragen�aan�de�ge-meente�die�daarmee�in�staat�werd�gesteld�het�landgoed�aan�te�kopen.�De�gemeente�aanvaardde�de�voorwaarden�waardoor�sedert�1885�het�landgoed�Merwestein�is�veranderd�in�een�openbaar�wandelpark,�genaamd�Park�Merwestein�en�dit�alles�dankzij�de�goedgeefsheid�van�de�Dordtse�burgerij.�Op�14�februari�1885�wordt�de�buitenplaats�Merwestein�aan�de�gemeente�overgedragen.�Kort�daarna�geven�B�&�W�tuinarchitect�C.�Kwast�de�opdracht�een�plan�te�maken�voor�de�inrichting�van�het�park.�Deze�gaat�voortvarend�te�werk.�Er�worden�o.a.�wandelpaden�aangelegd�en�een�drainage-systeem.�Op�zondag�10�mei�1885�wordt�Park�Merwestein�voor�het�publiek�opengesteld.�Tot�de�dag�van�vandaag�is�het�een�openbaar�wandelpark,�met�als�treurig�intermezzo�de�sluiting�tijdens�de�Tweede�Wereldoorlog.�Het�park�is�in�die�tijd�ernstig�gehavend�door�oorlogsgeweld�en�plunderingen.�Veel�bomen�zijn�omgezaagd�om�te�dienen�als�brandhout.�Het�herstel�(verwijdering�van�barak-ken�en�bunkers,�door�de�bezetter�neergezet)�vergt�twee�jaar.�Met�Pinksteren�1947�gaan�de�hekken�weer�open�voor�het�publiek.�Ondanks�de�restauratie�is�het�verschil�met�het�park-van-voor-de-oorlog�pijnlijk.�Zo�is�bijvoorbeeld�de�grote�fontein�verdwenen,�een�gemis�dat�tot�de�dag�van�vandaag�wordt�gevoeld.�

Schouwburg Kunstmin, St. jorisweg 76

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur, uitsluitend te bezoeken met rondleiding.

Theater�uit�1889�van�architect�J.�Verheul�met�voorgevel�in�neo-renaissance�stijl�(negentiende-eeuwse�bouwstijl).�In�1939/1940�ontwierp�architect�Sybold�van�Ravesteyn�(1899-1983)�de�halfronde�aanbouw�in�staal�en�glas�met�de�marmeren�entreetrappen�en�een�volledig�nieuw�interieur�in�neobarok-stijl.�Slechts�de�buiten-zijde�van�het�gebouw�van�Verheul�bleef�gehandhaafd.�Binnen�is�het�één�en�al�gebogen,�golvende�en�krullende�lijnen,�vaak�versierd�met�ornamenten.�Bij�de�renovatie�van�1993/1994�door�Rouw�&�De�Kock�Architecten�zijn�alle�oude�stijlelementen�en�kleurschake-

13

1938�verhoogd�werd�om�de�capaciteit�van�de�toren�te�vergroten,�verdwenen�de�torentjes.�Deze�verhoging,�een�16�meter�hoge�metalen�pijp,�is�in�1982�verwijderd.�In�het�teruggeplaatste�oorspronkelijke�torentje�is�nu�een�hotelkamer!�De�geschiedenis�van�de�Watertoren�staat�beschreven�in�deel�negen�van�de�serie�‘Verhalen�van��Dordrecht’:�De�watertorens�van�Dordrecht�en�Dubbeldam�door�André�Oerlemans.�Net�als�Watertoren�Buitenlust�in�Dubbeldam�heeft�deze�watertoren�een�geheel�nieuwe�bestemming�gekregen�als�onderdeel�van�‘Villa�Augustus’.

Het�Pompstation,�gebouwd�in�een�Nieuw�Zakelijke�Stijl,�diende�voor�het�oppompen�van�grondwater,�het�regelen�van�druk�in�de�waterleiding�en�de�zuivering�van�grondwater.�De�opdrachtgever,�het�Gemeentelijk�Hoogdrukwaterleidingbedrijf�ging�in�1966�samen�met�het�elektriciteits-�en�gasbedrijf�op�in�het�Gemeente-lijk�Energiebedrijf�Dordrecht.�Hier�bevinden�zich�het�marktcafé�en�restaurant�(met�terras�aan�de�tuinzijde)�van�Villa�Augustus.�De�tuinen�omvatten�onder�andere�moestuinen,�een�boomgaard,�kassen�en�een�Italiaanse�tuin.�Ze�zijn�geïnspireerd�op�de�tuinen�uit�de�Renaissance�en�late�Middeleeuwen.�

ringen�in�ere�hersteld.�Theatercafé�Sybold�heeft�een�eigen�ingang�aan�het�Willem�Kesplantsoen.�Tussen�14.00�en�17.00�uur�zijn�in�Sybold�beide�dagen�koffie,�thee�en�andere�drankjes�verkrijgbaar,�de�keuken�is�gesloten.

PrOGramma: Elk heel uur start een rondleiding door de schouwburg. Duur ca. 45 minuten. Via de zolder, op en onder het toneel en langs de kleedkamers maakt u kennis met meer dan honderd jaar geschiedenis. De laatste rondleiding start om 16.00 uur.

Pompstation en Watertoren Villa augustus, Oranjelaan 7

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag vanaf 8.00 uur (keuken restaurant sluit om 23.00 uur).

Op�de�hoek�van�de�Oranjelaan�en�de�Noordendijk�ligt�langs�het�Wantij�het�voormalig�drinkwaterleidingterrein�met�daarop�de�(niet�te�bezoeken)�Watertoren�uit�1881-1883�en�het�uit�1942�daterende�pompgebouw.�De�ingang�van�dit�gebouw�is�aan�de�Oranjelaan,�hier�bent�u�op�zaterdag�en�zondag�welkom�in�het�marktcafé,�restaurant�en�in�de�erachter�liggende�tuinen�van�‘Villa�Augustus’.�In�de�Watertoren�en�het�naastgelegen�ketelhuis�zijn�hotelkamers�ge-realiseerd,�dit�gebouw�is�niet�toegankelijk.�Het�complex�is�ook�te�bereiken�via�de�loopbrug�vanaf��P-Energiehuis.

De�33�meter�hoge�Watertoren,�een�ontwerp�van�directeur�gemeente-werken�J.A.�van�der�Kloes,�is�gebouwd�in�de�eind�negentiende�eeuw�gebruikelijke�eclectische�stijl�met�invloeden�van�de�neorenais-sance.�Het�vierkante�gebouw�kreeg�vier�achthoekige�torentjes�waartussen�zich�het�waterreservoir�bevond.�Toen�het�reservoir�in�

14

Korenmolen Kyck over den Dyck, Noordendijk 144

OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.

Deze�hoge,�ronde,�stenen�stellingmolen�uit�1713�was�oorspron-kelijk�een�moutmolen�voor�de�bierbrouwerijen�en�kreeg�vervol-gens�de�functie�van�het�malen�van�granen.�Na�de�restauratie,�die�in�1999�begon�en�begin�2001�afgerond�werd,�is�deze�functie�hersteld.�De�molen�is�een�opvallende�verschijning�in�het�Dordtse�stadsbeeld�en�is�als�enige�overgebleven�van�de�vele�mo-lens�die�Dordrecht�kende.�Tijdens�de�restauratie�is�de�windko-renmolen�weer�rechtop�gezet�na�het�aanbrengen�van�een�nieuwe�fundering.�Hoognodig,�want�hij�was�meer�dan�1,5�meter�achterover�(de�dijk�af )�gezakt.�De�molen�heeft�een�nieuwe�bestemming�gekregen�en�wordt�beheerd�door�de�Stichting�Molen�Kyck�over�den�Dyck.�Er�zijn�diverse�representatieve�ruimtes�die�verhuurd�worden�voor�bijeenkomsten�en�vergade-ringen.�In�het�winkeltje�op�de�begane�grond�zijn�‘molenproduc-ten’�te�koop�zoals�volkorenmeel�en�koek.�Vanaf�de�stelling�is�er�een�mooi�uitzicht�over�de�omgeving.

PrOGramma: Rondleidingen, demonstratie volkorentarwemeel malen, pannenkoeken bakken, broodbakken en uiteraard het draaien van de wieken.

15

Open Monumenten Open Monumenten

20 21

Page 12: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Wilhelminastichting, Kasperspad 63

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur (uitsluitend het binnenhof en regentenkamer, woningen zijn niet toegankelijk).

Op�initiatief�van�het�Dordtse�echtpaar�L.C.�van�Oldenborgh-Vriesendorp�is�tussen�1927�en�1930�de�Wilhelminastichting�tot�stand�gekomen.�Een�hof�met�33�woningen�op�de�hoek�van�het�Kasperspad�en�Warmoezierspad.�In�de�akte�van�oprichting�werd�het�doel�omschreven:�‘het�verschaffen�van�vrije�woning�aan�ouden�van�dagen,�behorende�tot�een�protestants�kerkgenootschap,�van�den�vrouwelijke�kunne,�uit�den�arbeidersstand�of�kleine�midden-stand’.�In�de�loop�der�tijd�zijn�de�statuten�gewijzigd:�ook�mannen�en�echtparen�kunnen�tegenwoordig�een�woning�huren.�Dit�is�niet�meer�gratis�sinds�de�renovatie�in�de�jaren�tachtig�van�de�twintigste�eeuw.�Architect�B.�van�Bilderbeek�heeft�de�woningen�dusdanig�gegroepeerd�dat�de�bewoners�(bij�zonnig�weer)�het�grootste�deel�van�de�dag�van�zonlicht�kunnen�genieten.�Het�ontwerp�is�beïn-vloed�door�de�Delftse�en�Amsterdamse�School.�De�vrouwenfiguur�aan�de�buitenzijde�van�de�poort,�gemaakt�door�de�Haarlemse�beeldhouwer�Van�den�Eijnde,�draagt�op�haar�handen�de�symbolen�van�huis�en�haard.�Aan�de�hofzijde�is�het�wapen�van�de�stichting�te�zien,�evenals�vrouwenfiguren�die�de�ochtend�en�de�avond�voor-stellen.�De�huizen�zijn�niet�toegankelijk,�maar�de�regentenkamer�

16 op�zondag�11�september�open.�De�Dordtse�reder�en�koopman�Gijsbert�de�Lengh�stelde�in�1755�zijn�intenties�op�schrift�tot�het�stichten�van�een�armevrouwenhof�waar�vrouwen�van�vijftig�jaar�en�ouder�gratis�konden�wonen.�Hij�overleed�echter�in�hetzelfde�jaar.�De�door�hem�benoemde�regenten�lieten�zijn�plannen�uitvoeren�en�in�1756�konden�de�eerste�bewoners�hun�huisjes�betrekken.�Het�hofje�draagt�daarom�zowel�de�naam�van�de�stichter,�de�Lengh,�als�van�de�regenten�die�na�zijn�vroegtijdig�overlijden�het�werk�uit-voerden.�De�hoofdingang�is�aan�het�Bagijnhof:�een�met�natuur-steen�beklede�poort�met�rococoversieringen�(typisch�hiervoor�zijn�de�schelpvormen).�Hier�is�de�‘Voorhof ’�met�zestien�oorspronkelijke�huisjes�rond�een�vierkante�binnentuin.�Op�een�sokkel�uit�1730�staat�een�uit�1880�daterende�zonnewijzer.�Tegenover�de�hoofdingang�is�de�Regentenkamer�(met�luiken)�met�een�bezienswaardig�interieur�(combinatie�van�marmeren�lambrisering�en�goudleerbehang�is�uniek�in�Nederland).�Onder�andere�schoorsteen�van�Belgisch�marmer,�goudleerbehang�en�een�stucplafond�met�sierlijke�ro-cocoversieringen.�Vanaf�de�ingang�gezien�naar�rechts�ligt�de�‘Klophof ’,�een�uitbreiding�van�de�vroegtwintigste�eeuw.�Via�de�doorgang�links�komt�u�in�de�negentiende-eeuwse�‘Langehof ’�en�vandaar�weer�in�de�‘Achterhof ’�of�‘Vriesestraathof ’.�De�oor-spronkelijke�acht�woningen�uit�1755�van�de�Achterhof�zijn�in�de�negentiende�eeuw�vervangen�door�en�aangevuld�met�nieuwe�woningen.�Inmiddels�zijn�veel�woningen�aangepast�aan�de�mo-derne�tijd,�sommige�huisjes�hebben�een�andere�functie�gekre-gen.�Hoewel�de�bewoonsters�tegenwoordig�een�kleine�bijdrage�voor�het�gebruik�van�de�huisjes�betalen,�zijn�veel�van�de�door�Gijsbert�de�Lengh�opgestelde�regels�nog�van�toepassing.

regentenkamer arend maartenszhof, museumstraat 52

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

Het�arme�vrouwenhof�uit�1625�is�gesticht�door�Arend�Maartens-zoon.�De�ingang�is�via�het�stenen�poortje.�Meteen�rechts�ziet�u�de�Regentenkamer.�Inrichting�uit�1700,�met�portrettengalerij�

18

wel.�Al�het�meubilair�is�speciaal�ontworpen�voor�het�vertrek.�Dit�is�te�zien�aan�de�eikenhouten�lambriseringen�en�deels�gebrand-schilderde�ramen.�De�huisjes�van�de�Wilhelminastichting�zijn�allemaal�even�groot,�zij�zijn�met�elkaar�verbonden�door�de�trap�naar�de�zolder.�Van�Bilderbeek�schreef�in�1934�in�het�blad�Archi-tectura�over�het�wonen�in�een�hof:�‘Voor�minnaars�van�steden-schoon,�voor�kunstenaars�en�kunsthistorici�zijn�de�in�onze�steden�in�stand�gebleven�oude,�pittoreske�hofjes�met�hun�stille�binnen-tuinen,�omsloten�door�een�ombouwing�van�simpele�woningen�en�hun�dikwijls�monumentale�poortgebouwen�en�ingangen,�klassieke�voorbeelden�van�goede,�gave�architectuur.�(….)�Hoogstens�vragen�de�woningen�inwendig�enige�verbetering�omdat�ze�niet�geheel�beantwoorden�aan�de�tegenwoordige�bewoningseisen�en�voorschriften’.

regenten- of Lenghenhof, ingang (Korte) Bagijnhof 76

OPeNINGStIjD: Zondag 12.00 - 17.00 uur, regentenkamer (Lenghenhof 9a) open voor bezichtiging.

Dit�door�regenten�bestuurde�vrouwenhof�uit�1755�heeft�veertig�bewoners.�Overdag�kun�je�door�de�uit�vier�hofjes�bestaande��Regentenhof�wandelen,�na�18.00�uur�sluit�de�poort�aan�het�Bagijnhof�en�het�hek�aan�de�Vriesestraat.�De�regentenkamer�is�

17

(stichter�en�regenten,�die�het�hofje�in�de�zeventiende�eeuw��beheerden),�schildering�boven�schoorsteenmantel�en�plafond-schildering�van�Arnold�Houbraken�(1660-1719).�Schilderingen�verwijzen�naar�de�goede�daad�die�Arend�Maartensz�stelde�met�de�bouw�van�dit�hof,�bestaande�uit�38�huisjes�rond�een�binnen-plaats�met�oude�bomen�en�een�waterput.�Let�ook�op�de�verschil-lende�bijbelspreuken�in�het�hof.�Tijdens�de�openstelling�krijgt�u�uitleg�over�de�geschiedenis�van�het�hofje.�

Kunstkerk/kerkgebouw, museumstraat 65

OPeNINGStIjD: Zondag 12.00 - 17.00 uur.

Gaaf�zaalkerkje�(gebouwd�tussen�1850�en�1885�naar�een�ontwerp�van�Arie�Schmidt�(1826-1905),�de�grootvader�van�Annie�M.G.�Schmidt)�onder�een�zadeldak�met�tuitgevel�aan�de�voorzijde.�De�gevel�heeft�een�symmetrische�indeling,�met�in�het�midden�de�entree�met�een�gestucte�omlijsting�in�de�vorm�van�pilasters�en�hoofdgestel.�De�gevel�heeft�links�en�rechts�gestucte�hoekpilasters,�ook�de�venster-omlijstingen�zijn�gestuct.�In�de�achtergevel�is�een�gevelsteen�uit�1597�gemetseld,�afkomstig�van�een�huis�aan�het�Augustijnenkamp�

19

Open Monumenten

22 23

Page 13: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

dat�ten�behoeve�van�de�bouw�van�de�kerk�afgebroken�is.�De�voor-malige�kerk�is�onderdeel�van�het�te�ontwikkelen�Hofkwartier�en�wordt�regelmatig�gebruikt�voor�concerten�en�andere�culturele�activiteiten.�

PrOGramma: Op zondagmiddag is de Kunstkerk speciaal geopend voor het programmaonderdeel ‘Muzikale Monumenten’. Professionele musici en muziekensembles geven in zes monumenten gratis toeganke-lijke concerten met muziek die bij het gebouw past of er juist mee contras-teert. Het Russisch ensemble Folkopera speelt verschillende programma’s, van serieuze klassieke muziek en kerkmuziek tot volksmuziek en de beroemde klassiek populaire werken. Meer informatie kunt u vinden op pagina 58.

Dordrechts museum, museumstraat 40

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 11.00 - 17.00 uur.

Het�Dordrechts�Museum�werd�in�1842�opgericht�en�behoort�daarmee�tot�één�van�de�oudste�musea�van�ons�land.�In�de�afgelo-pen�anderhalve�eeuw�is�de�collectie�uitgegroeid�tot�een�indruk-wekkende�verzameling�schilderijen�van�de�zestiende�eeuw�tot�nu.�De�collectie�omvat�topstukken�van�meesters�als�Aelbert�Cuyp,�Ary�Scheffer,�Nicolaes�Maes,�Ferdinand�Bol,�de�gebroeders�Van�Strij�en�Aert�Schouman.�Ook�toont�het�museum�een�wisselende�selectie�uit�de�verzameling�moderne�en�hedendaagse�kunst�met�werken�van�Piet�Ouborg,�Edgar�Fernhout,�JCJ�Vanderheyden�en�

20

bebouwing�is�weinig�bekend.�In�1512�woedt�er�opnieuw�brand�en�vindt�voor�de�tweede�maal�in�de�kloostergeschiedenis�herbouw�plaats.�Het�gebied�tussen�het�hoofdgebouw�en�de�kerk�wordt�in-gericht�met�een�kleine�bestrate�Hof�die�leidt�naar�een�vierkante�kloosterhof�met�kruisgang.�Eromheen�liggen�de�kloostergangen.�Middenin�ligt�een�waterput�en�aan�de�oostelijke�kloostergang�is�een�wasplaats.�Beide�zijn�in�de�hedendaagse�bestrating�van�het�plein�zichtbaar�gemaakt,�net�als�de�oostelijke�kloostergang.�In�juli�1572�vindt�in�de�refter�(de�eetzaal�van�de�monniken)�-�de�huidige�Statenzaal�-�de�Eerste�Vrije�Statenvergadering�plaats.�Deze�zorgt�voor�een�omwenteling�in�de�stad�en�de�provincie�Holland;�Dordrecht�kiest�de�zijde�van�Willem�van�Oranje�en�keert�zich�samen�met�andere�Hollandse�steden�tegen�de�Spaanse�over-heerser�en�het�katholieke�geloof.�Voor�de�augustijner�monniken�is�geen�plaats�meer;�zij�verlaten�de�stad.�Deze�gebeurtenis�zou�de�toekomst�van�ons�land�blijvend�beïnvloeden.�Hoe?�Dat�kunt�u�zien�in�de�3D-film�in�de�Statenzaal�van�Het�Hof�op�zondag�11�september.�De�film�is�nog�tot�en�met�30�oktober�gratis�te�zien�in�de�Statenzaal�van�Het�Hof�tijdens�reguliere�openingstijden.�Na�1572�krijgt�Het�Hof�verschillende�functies�en�wordt�het�gebruikt�als�vergaderruimte,�schoollokaal,�gymzaal,�bakkerij,�tekenruimte�van�het�genootschap�Pictura�en�diaconiezaal.�Dit�jaar�resideert�ook�voor�de�derde�keer�de�Sint�met�zijn�pieten�in�het�Sinterklaashuis.�Bij�de�grote�restauratie�in�de�jaren�zeventig�van�de�vorige�eeuw�is�het�gebouw�gereconstrueerd�naar�de�situatie�zoals�deze�was�aan�het�einde�van�de�zestiende�eeuw.�Anno�2011�is�Het�Hof�het�enige�

Jan�Schoonhoven.�Tussen�2008�en�2010�heeft�het�museum�een�complete�metamorfose�ondergaan.�De�nieuwe�tentoonstellings-vleugel�vormt�een�spannend�contrast�met�het�oorspronkelijke�klassieke�gebouw.�Elke�zaal�heeft�een�eigen�thema�zoals�‘Licht,�lucht�en�water’�en�‘Weemoed�en�verlangen’.�Met�het�unieke�multi-media�informatiesysteem�‘Mijn�Dordrechts�Museum’�volgt�u�een�eigen�route�door�de�collectie,�op�basis�van�uw�persoonlijke�profiel.�Het�bezoek�wordt�zo�een�ware�ontdekkingstocht.�Daarnaast�or-ganiseert�het�museum�ieder�weekend�een�bijzondere�activiteit�zoals�een�muzikaal�optreden,�een�familieactiviteit,�een�speciale�rondleiding�of�een�kijkje�achter�de�schermen.�Loop�het�museum�niet�alleen�binnen�om�te�genieten�van�kunst,�maar�ook�voor�een�lekkere�lunch�met�uitzicht�op�de�prachtige�oude�tuin�of�voor�een�exclusief�cadeau.�Restaurant�Art�&�Dining�is�ook�buiten�de�ope-ningstijden�van�het�museum�open.�De�museumwinkel�biedt�naast�boeken�en�kaarten�een�uitgebreid�assortiment�design-�en�cadeauartikelen.�Andere�nieuwe�faciliteiten�zijn�een�lounge�met�wijnbar,�een�auditorium�met�zitplaats�voor�ruim�100�personen�en�een�‘private�diningroom’.�Hiermee�is�het�museum�dé�culturele�ontmoetingsplek�voor�Dordrecht�en�omstreken.�

PrOGramma: Op pad met een verhalenverteller? Doe dan mee met een van de f litsrondleidingen in het Dordrechts Museum. ‘Oud-bewoners’ van het pand vertellen over de geschiedenis van het gebouw dat ooit werd gebruikt als ‘krankzinnigeninstituut’. Bekijk de film die Ian Pieters maakte over de recente verbouwing van het Dordrechts Museum. Zaterdagavond 10 september vindt ReCreate plaats, een evenement voor en door jongeren. Kijk voor tijden en het laatste nieuws op www.dordrechtsmuseum.nl. Meer informatie kunt u vanaf op pagina 63.

Het Hof, Hof 12

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 11.00 - 17.00 uur en zondag 13.00 - 17.00 uur.

Het�Hof�is�gebouwd�als�augustijnenklooster�en�was�in�de�Middel-eeuwen�het�belangrijkste�augustijnenklooster�van�de�Noordelijke�Nederlanden.�In�1295,�na�een�brand�in�het�eerste�klooster,�wordt�het�nieuwe�klooster�op�de�huidige�plek�gebouwd.�Over�de�eerste�

21

voormalige�augustijnenklooster�in�Nederland�en�België,�waarvan�nog�grote�delen�bewaard�zijn�gebleven.�De�gebouwen�zijn�nu�in�gebruik�door�Erfgoedcentrum�DiEP�als�tentoonstellingslocatie.�Toegankelijk�zijn�de�hal,�de�Statenzaal�(voormalige�refter),�Groene�Zaal�(voormalig�dormitorium/slaapzaal�van�de�monniken)�en�de�keldergewelven.

PrOGramma: Tijdens de Open Monumentendagen is er van alles te doen in Het Hof. Tijdens de tentoonstelling ‘Speeltijd!’ is bijzonder speel-goed te vinden, zelfs van 500 jaar oud! Op zaterdag van 12.00 – 17.00 uur kunt u zelfs (her)trouwen! Dit vanwege de viering van 200 jaar burger-lijke stand. Ook vindt op zondag een historische markt plaats op het binnenplein. Verder is er op zondag in de Statenzaal een 3D-film te zien over de eerste Vrije Statenverkiezing van Nederland. Uitgebreide infor-matie over alle activiteiten van Het Hof is te vinden vanaf pagina 65.

augustijnenkerk, Voorstraat 216

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 13.30 - 15.30 uur.

De�oorspronkelijke�kloosterkerk�van�het�Augustijnenklooster�is�nu�Het�Hof.�Na�de�brand�in�1512�is�de�kerk�opnieuw�opgebouwd.�De�voorgevel�in�vroege�Waterstaatsstijl�(Voorstraat)�is�van�1776,�aangebracht�na�de�brand�van�1773.�Een�grondige�restauratie�is�in�1997�voltooid.�Bijzonder�is�de�grafstenenvloer,�de�oudste�in�zijn�soort�in�Nederland.�Ruim�200�grafstenen�bedekken�de�nieuw�gestorte�betonnen�vloer�volgens�de�oorspronkelijke�indeling.�

22

Open Monumenten Open Monumenten

24 25

Page 14: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Vooraanstaande�Dordtenaren�vonden�hier�hun�laatste�rustplaats,�o.a.�de�beroemde�schilder�Aelbert�Cuyp�en�zijn�vader�Jacob�Cuyp,�de�familie�Berck,�burgemeester�Cornelis�van�Beveren�en�de�schilders�Jacob�en�Abraham�van�Strij.

Bijzondere�onderdelen�zijn:�de�preekstoel�met�oudchristelijk�symbool�van�de�pelikaan�die�eigen�borst�stuk�pikt�om�de�jongen�te�voeden�(zeventiende�eeuw,�bevond�zich�oorspronkelijk�in�de�Grote�Kerk),�het�negentiende-eeuws�Van�Maarschalkerweerdorgel�en�een�oudromaanse�doopvont�(twaalfde-dertiende�eeuw)�uit�de�omgeving�van�Dordrecht,�in�langdurig�bruikleen�van�het�Dor-drechts�Museum.�De�herkomst�is�onbekend.

PrOGramma: In het kader van de Nationale Orgeldag op zaterdag 10 september geeft André Keijzer om 14.30 uur een concert. Er kan ook onder begeleiding orgel worden bespeeld.

Stichting Beeldende Kunst Dordrecht, Voorstraat 180

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

Het�grote�Jugendstilpand�op�de�Voorstraat�180�werd�in�1902�ge-opend�als�meubelwinkel.�Architect�was�Dordtenaar�Carel�Tenenti,�tevens�vakbekwaam�timmerman,�die�twee�bestaande�panden�aan�de�Voorstraat�ombouwde�tot�meubelmagazijn.�In�opdracht�van�de�gemeente�Dordrecht�verbouwde�architectenbureau�Lugten�Malschaert�het�pand�ten�behoeve�van�het�Centrum�Beeldende�Kunst�dat�hier�in�1993�zijn�intrek�nam.�Een�aangrenzend�pand�werd�bij�de�verbouwing�betrokken.�De�buitenzijde�is�gerenoveerd,�binnen�zijn�diverse�ingrepen�gedaan.�Het�centrum�bevat�een�kunst-uitleenzaal�en�aan�de�achterzijde�van�het�pand�is�een�beeldentuin,�ontworpen�door�Adriaan�Geuze.�

25

teekengenootschap Pictura, Voorstraat 190

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 13.00 - 17.00 uur.

Sinds�1900�onderkomen�van�het�in�1774�opgerichte�Teekengenoot-schap�Pictura,�het�oudste�van�Nederland.�Vroegere�huis�‘Dit�is�in�Oostenrijck’.�Met�strakke�gevel�met�een�enkel�rococo-ornament,�de�achtergevel�heeft�een�trapgevel�uit�1561.�Gang�en�achterzaal�met�rococo-stucwerk.�Verschillende�kunstenaars,�leden�van�Pictura,�hebben�hier�hun�atelier.�Verder�zijn�er�tentoonstellings-zalen�en�een�grafische�werkplaats.�Te�bezichtigen�zijn�de�monu-mentale�hal,�ledenlijst�en�de�expositiezalen.�

PrOGramma: Op zondagmiddag is Pictura speciaal geopend voor het programmaonderdeel ‘Muzikale Monumenten’. Professionele musici en muziekensembles geven in zes monumenten gratis toegankelijke concer-ten met muziek die bij het gebouw past of er juist mee contrasteert. In Pictura speelt driemaal het Aurelia Saxofoon Kwartet, dat wordt beschouwd als één van de meest toonaangevende saxofoonkwartetten ter wereld. Meer informatie kunt u vinden op pagina 59.

munt van Holland/toBe muziekschool, munt 5

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

In�1986�werd�de�restauratie�voltooid�van�het�uit�1555�daterende�Muntpoortje�en�het�achterliggende�Muntgebouw.�Hier�werd�van�1367�tot�1806�de�Munt�van�Holland�geslagen.�De�Hollandse�graven�gaven�de�opdracht�tot�het�slaan�van�munten.�Het�poortje�is�van�zandsteen,�het�stucwerk�op�de�voorgevel�aan�de�Voorstraat�is�een�imitatie�van�natuursteen.�In�het�Muntgebouw�is�nu�de�muziek-school�van�de�Stichting�ToBe�gevestigd.�Boven�de�ingang�van�het�hoofdgebouw�hangt�het�Hollandse�wapen.�Te�zien�zijn�de�ont-vangsthal,�foyer�en�stadstuin.

23

24

Het�voormalige�Centrum�Beeldende�Kunst�is�vanaf�1�september�2011�geopend�onder�de�naam�SBK�Dordrecht,�onder�de�verant-woordelijkheid�van�de�SBK�Amsterdam.�Door�deze�overname�is�de�continuïteit�van�de�kunstuitleen�in�Dordrecht�gewaarborgd�en�wordt�de�uitleen�op�een�professionele�manier�voortgezet.

Oud-katholieke kerk S. maria maior, Voorstraat 120

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

Het�kerkgebouw�staat�enigszins�verscholen�tussen�en�achter�de�huizen�aan�de�Voorstraat,�een�gevolg�van�de�schuilkerk�die�hier�ooit�gestaan�heeft.�In�1572�koos�Dordrecht�voor�de�reformatie.�Katholieken�kwamen�in�het�geheim�bijeen�in�huiskamers�en�op�zolders.�Later�ontstonden�de�schuilkerken.�Deze�werden�gedoogd,�maar�moesten�wel�achter�de�huizen,�dus�niet�zichtbaar�vanaf�de�straat,�gebouwd�worden.�De�huidige�kerk�met�pastorie�is�in�1843�gebouwd�door�stadsarchitect�G.N.�Itz.�De�schuilkerk�stond�aan�de�Wijngaardstraat,�aan�de�achterzijde�van�de�huidige�kerk.�Bij�de�bouw�is�gebruik�gemaakt�van�materiaal�dat�bij�de�sloop�van�het�oude�kerkgebouw�vrijkwam.�De�eenvoudige,�kleine�zaalkerk�met�absis�is�opgetrokken�in�neoclassicistische�stijl.�In�het�timpaan�een�afbeelding�van�het�Lam�Gods,�op�de�achtergrond�een�vergulde�stralenkrans.�Het�sacramentshuis�op�het�altaar,�de�gesneden�eiken�

26

Open Monumenten Open Monumenten

26 27

Page 15: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

communiebank�en�de�preekstoel�zijn�achttiende-eeuws,�de�kaarsen-kroon�is�zeventiende-eeuws.�Doopvont�en�orgelfront�dateren�uit�1843,�het�door�Van�der�Kam�en�Van�der�Meulen�gebouwde�orgel�is�in�1844�ingewijd.�Ook�het�gestucte�gewelf�en�de�altaartafel�dateren�uit�het�midden�van�de�negentiende�eeuw.�Aan�weerszijden�van�het�altaar�staan�houten�beelden�van�Jozef�en�Maria�met�het�Christus-kind,�in�de�zeventiende�eeuw�vervaardigd�in�het�Antwerpse�atelier�van�Artus�Quellijn.�Bij�de�restauratie�van�de�kerk�begin�jaren�’80�van�de�vorige�eeuw�zijn�enkele�verdwenen�objecten�teruggeplaatst.�Uitgebreide�beschrijving�van�de�kerk�is�verkrijgbaar.

PrOGramma: Op zaterdag is er tussen 14.00 en 15.00 uur orgelspel te beluisteren. Op zondag is er om 10.30 uur dienst en vanaf 12.00 uur vrije entree van de kerk. Beide dagen is een ikonententoonstelling te zien en worden enkele kazuifels uitgestald. Verder zijn er rondleiders aanwezig en is koffie en thee verkrijgbaar.

Pand Voorstraat 25 en 28/Kado-galerie Zijderzin

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 12.00 - 17.00 uur.

Dit�pand�op�de�hoek�van�de�Boomstraat�dateert�deels�uit�de�zeven-tiende,�deels�uit�de�achttiende�eeuw�(gevel�Voorstraatzijde).�Veel�oorspronkelijke�woonhuizen�aan�de�Voorstraat�kregen�in�de��negentiende�en�twintigste�eeuw�een�winkelbestemming.�De�pui�en�entree�van�de�winkel�vertonen�de�kenmerken�van�de�bouwstijl�aan�het�eind�van�de�negentiende�en�begin�twintigste�eeuw.�Vooral�de�buitengevel�is�interessant.�Alleen�de�benedenverdieping�(winkel)�is�toegankelijk.�Op�de�bovenverdieping�zijn�moderne�appartementen�gerealiseerd.�

Pand Voorstraat 18/muziekwinkel Get Back

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 11.00 - 17.00 uur.

Pand�met�lijstgevel�uit�1790.�Het�pand�is�van�oudheidkundige�waarde.�Bezoekers�hebben�toegang�tot�het�winkelgedeelte�op�de�

27

28

gerenoveerd�en�deels�verbouwd.�Het�horecabedrijf�in�deze�mo-numentale�panden�beschikt�over�meerdere�terrassen,�brasserie�Bellevue,�het�luxe�à�la�carte�restaurant�Blanc,�café�Het�Verloren�Hart,�vergader-�en�feestzalen,�tien�luxe�hotelkamers�en�een�bruids-suite.�Bezoekers�hebben�toegang�tot�de�Groothoofdspoort,�in-clusief�de�koepel.�In�1617/1618�werd�een�nieuwe�renaissancepoort�om�de�oude�laatgotische�stadspoort�(1440-1450)�heen�gebouwd.�In�1692�is�het�torentje�door�de�huidige�koepel�vervangen.�Aan�de�landzijde�van�de�poort�ziet�u�het�stadswapen�van�Dordrecht,�aan�de�waterzijde�een�af beelding�van�de�Dordtse�stedenmaagd.�De�poort�was�eeuwenlang�de�belangrijkste�entree�tot�de�stad.�Vanuit�de�koepel�heeft�u�een�prachtig�uitzicht�op�de�drie�rivieren�en�de�his-torische�binnenstad.�Bellevue�is�gebouwd�rond�1840.�Het�huidige�aanzien�is�bepaald�door�de�wijzigingen�die�eind�negentiende�eeuw�(onder�leiding�van�architect�H.W.�Veth)�en�begin�twintigste�eeuw�(naar�een�ontwerp�van�C.�Tenenti�jr.)�zijn�uitgevoerd.�Het�hotel�ligt�op�een�overblijfsel�van�een�oud�dijklichaam�en�heeft�aan�de�rivierzijde�een�extra�onderverdieping.

PrOGramma: Toegang tot de Groothoofdspoort, inclusief de koepel (onder voorbehoud van reserveringen).

Pakhuis van Oldenborgh, Kuipershaven 18

OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.

Dit�vroegere�pakhuis�heeft�een�zeer�statige�bakstenen�halsgevel�met�hoekvullingen�en�dateert�uit�1658.�Het�betreft�een�Vingboons-gevel,�genoemd�naar�de�ontwerper�Philips�Vingboons.�De�Ving-boonsgevel�kwam�oorspronkelijk�alleen�voor�in�Amsterdam,�waar�de�architect�vandaan�kwam,�maar�is�in�de�periode�van�het�Hollands�Classicisme�(1640-1665)�veel�nagebootst�in�andere�steden�in�Neder-land.�Onder�de�hijsbalk�aan�weerszijden�een�mooi�houtsnijwerk�van�een�dragende�figuur�(kariatide)�in�de�vorm�van�een�sater.In�het�pand�bevinden�zich�nog�de�originele�hijsinstallatie�en�balk-constructie�en�een�oude�spiltrap�die�vermoedelijk�100�jaar�ouder�is�dan�de�voorgevel.�Dit�is�gebleken�uit�dendrochronologisch�

30

begane�grond:�hier�ziet�u�een�origineel�winkelinterieur�uit�1919�van�de�vroegere�sigarenwinkel�Van�Beemd�(die�ook�een�sigarenfabriek�had).�Ruim�veertig�jaar�werden�er�rookwaren�verkocht,�later�vestigde�zich�er�een�ijzerwarenhandel.�De�Voorstraat�Noord�en�de�in�het�verlengde�liggende�Riedijk�waren�in�de�negentiende�en�begin�twintigste�eeuw�drukbezochte�winkelstraten.�Op�dit�deel�van�de�Voorstraat�zijn�scènes�gedraaid�voor�de�Nederlandse�film�‘Het�Wassende�Water’.�De�winkelinventaris�van�Voorstraat�18�was�te�zien�als�snoepwinkeltje�in�de�film�‘Kruimeltje’.�Nu�worden�er�mu-ziekinstrumenten,�oude�radio’s�maar�vooral�muziek�verhandeld.

Groothoofdspoort/Bellevue, Boomstraat/Palingstraat

OPeNINGStIjD: Zondag 10.00 - 17.00 uur.

Het�in�de�negentiende�eeuw�gebouwde�Bellevue�staat�in�verbin-ding�met�de�Groothoofdspoort,�de�belangrijkste�stadspoort�van�Dordrecht.�Het�complex�heeft�een�horecabestemming�en�is�geheel�

29

onderzoek.�Bij�de�restauratie�is�zeer�ambachtelijk�gewerkt,�maar�ook�contrasten�zijn�niet�geschuwd,�getuige�de�rvs�spiltrap.�Het�pand�bestaat�uit�twee�woonhuizen�en�is�gesplitst�in�twee��appartementen,�nummer�17�en�nummer�18.�De�begane�grond�en�eerste�verdieping�behoren�tot�huisnummer�17�en�waren�vroeger�in�gebruik�als�kantoor�en�proeflokaal.�De�voormalige�pakzolders�behoren�tot�huisnummer�18�en�zijn�herbestemd�als�loftwoning.�Beide�woonhuizen�zijn�bereikbaar�via�de�nog�origi-nele�ingangen�van�kantoor�en�pakzolders.

PrOGramma: Alleen de loftwoning nummer 18 is opengesteld. Mede-werkers van Bureau Monumentenzorg & Archeologie geven tekst en uitleg over het pand.

West-Indisch Huis, Wijnstraat 87/ Galerie De Compagnie, Kuipershaven 21

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 13.00 - 17.00 uur.

Het�uit�1735�daterende�huis�aan�de�Wijnstraat�is�in�de�barokke�Louis�XIV-stijl�gebouwd�in�opdracht�van�suikerraffinadeur�Frederik�

31

Open Monumenten

28 29

Page 16: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Wilkens,�op�de�plek�waar�in�de�zeventiende�eeuw�drie�huizen�stonden,�waaronder�De�Cull.�De�gemeente�Dordrecht�kocht�De�Cull�in�1623�voor�het�opslaan�van�koopwaar�voor�de�in�1621�opgerichte�West-Indische�Compagnie.�Het�kreeg�en�behield�tot�op�heden�de�naam�het�West-Indisch�Huis.�In�1645�werd�hier�de�schilder�Aert�de�Gelder�geboren.�In�1686�vestigde�er�een�suikerraffinaderij,�die�in�1698�verplaatst�wordt�naar�de�achterliggende�panden�aan�de�Kuipers-haven.�In�1951�vestigde�zich,�na�een�grondige�verbouwing,�een�drukkerij�in�het�pand.�De�tuin�wordt�verbouwd�met�een�hal,�waarin�de�drukpersen�staan�totdat�de�drukkerij�eind�jaren�’90�verhuist.�Het�West-Indisch�Huis�en�het�suikerpakhuis�De�Compagnie�(Kuipershaven�21)�vormen�nu�één�geheel.�Sinds�1992�is�er�een�galerie�met�hedendaagse�kunst�gevestigd.�De�ingang�is�aan�de�Kuipers-haven.�Het�pand�heeft�een�kroonlijst�met�voluutvormige�consoles,�een�Mercuriuskop�en�hoornen�van�overvloed�in�het�bovenlicht�van�de�deuren�en�in�het�fries�een�suikerbrood�(in�blauwe�papier-wikkel).�Bij�de�restauratie�zijn�diverse�interieurdelen�en�bouw-fragmenten�hersteld:�de�zes�dubbele�buitendeuren�aan�de�achter�zijde,�de�schouw�in�de�grootste�woonkamer,�het�interieur�van�de�eetka-mer�en�beschilderde�plafonds�en�betimmering�in�diverse�kamers.�Geheel�intact�zijn�nog�de�zolderverdieping,�de�port-brisé�deuren�van�de�‘kamer�en�suite’,�schouw�en�proviandkasten�in�de�keuken,�de�vestibule�en�het�trappenhuis.�Er�zijn�veel�ornamenten�en�gestucte�af beeldingen�te�zien�die�passen�in�de�barokke�Lodewijk�XIV�stijl�(1735-1740).�Te�bezichtigen�zijn�trappenhuis,�hal,�vier�stijlkamers�en�historische�keuken.

PrOGramma: In het huis is een tentoonstelling te zien over hedendaagse kunst.

Pand Wijnstraat 82-86/Pandora

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 11.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

Het�pand�is�in�1735�gebouwd�als�herenhuis�op�de�plaats�van�drie�tot�vier�oudere�huizen.�Het�huis�was�zowel�van�binnen�als�van�buiten�rijkelijk�versierd,�wat�nog�te�zien�is�in�de�stijlkamer�in�

32

dat�degene�die�het�huis�liet�bouwen�bepaald�niet�armlastig�was.�De�gevel�bevat�nog�de�oorspronkelijke�sierankers�en�stenen�kruis-kozijnen�ter�hoogte�van�de�tweede�verdieping.�Tot�de�bewoners�behoorden�een�zeepzieder,�legerkapitein,�bierbrouwer,�geneesheer�en�verschillende�kooplieden.�In�1738�werd�aan�de�achterzijde�een�‘zaal’�aangebouwd�met�geschilderde�behangsels�van�de�bekende�Dordtse�schilder�Aert�Schouman.�Deze�behangsels�zijn�in�1903�verwijderd�en�bevinden�zich�nu�in�de�villa�Duin�en�Kruidberg�bij�Santpoort.�In�het�interieur�zijn�verschillende�oorspronkelijke�elementen�bewaard�zoals�rijk�geornamenteerde�Lodewijk�XV-stucplafonds,�lambriseringen�en�achttiende-eeuwse�schouwen�en�stucornamenten.�In�de�gang�bevinden�zich�elementen�in�Lodewijk�XIV-stijl�en�twee�fraaie�plafondschilderingen�van�de�‘Val�van�Icarus’��(gedateerd�tweede�helft�zeventiende�eeuw).�De�oorspronkelijke�spiltrap�leidt�naar�een�achthoekige�traptoren�en�de�twee�fraaie�oorspronkelijke�zolders�met�eikenhouten�kap.�Het�pand�is�sinds�1996�in�bezit�van�de�Vereniging�Hendrick�de�Keyser�en�in�de�periode�2001-2004�gerestaureerd.�’t�Zeepaert�is�nu�in�ge-bruik�als�vergaderlocatie.�De�bijbehorende�tuin�is�naar�een�ont-werp�van�Bulk�Design�(Rotterdam)�ingericht.�Hierin�zijn�diverse�stijlperiodes�gecombineerd.�Het�strakke�lijnenspel�van�de�barok�vermengt�zich�met�de�losse�vormen�van�de�(latere)�landschaps-stijl.�De�beplanting�is�gekozen�vanuit�historisch�perspectief:�zo�ziet�u�hop�en�zeepkruid�(verwijzing�naar�het�zieden�van�zeep�en�het�brouwen�van�bier)�naast�planten�die�modern�waren�in�de�tijd�van�de�landschapsstijl.�

Lodewijk�XV-stijl.�De�stijlkamer�is�onderdeel�van�de�huidige�win-kelruimte�en�wordt�voor�een�deel�aan�het�oog�onttrokken�door�boekenstellingen.�Ga�gerust�binnenkijken,�want�Pandora�is�een�bijzondere�winkel�vol�curiosa,�antiquiteiten�en�tweedehands-boeken.�Bovendien�stapt�u�dan�een�gebouw�binnen�dat�eens�fungeerde�als�schouwburg!�Van�1823�tot�1867�gaven�theatergezel-schappen�hier�voorstellingen�voor�een�select�publiek.�Ook�werden�er�concerten�en�voordrachten�gehouden.�De�‘Dordtse�Schouwburg’�was�de�voorloper�van�onder�andere�de�nu�nog�bestaande�Schouw-burg�Kunstmin.�De�stijlkamer�fungeerde�als�koffiekamer�en�had�een�verbinding�naar�de�achter�gelegen�keuken�voor�het�serveren�van�drankjes.�Deze�doorgangsdeur�is�nog�aanwezig.�De�gevel�van�het�pand�is�gerestaureerd�en�geschilderd�in�de�‘Dordtse�kleuren’.�Dit�zijn�historische�kleuren�die�tegenwoordig�opnieuw�worden�toegepast�(zie�ook�de�gevels�van�de�panden�De�Onbeschaamde�en�’t�Zeepaert�in�de�Wijnstraat).

Pand ’t Zeepaert, Wijnstraat 113

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 09.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur. Maximaal 50 personen tegelijk.

Dit�rond�1495�gebouwde�huis�is�één�van�de�oudste�woonhuizen�van�Nederland.�De�gevel�is�laatgotisch�en�bestaat�uit�Naamse�steen;�in�de�bouwperiode�een�kostbaar�materiaal�hetgeen�erop�duidt�

33

Bonifatiuskerk/Poppodium Bibelot, Wijnstraat 117

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

Uit�1823-1826�daterende�Rooms�Katholieke�Kerk,�tegenwoordig�onderkomen�van�Poppodium�Bibelot.�Deze�hallekerk�is�gebouwd�in�de�zogenaamde�Waterstaatsstijl:�in�de�negentiende�eeuw�werden�veel�kerken�door,�of�onder�toezicht�van,�een�ingenieur�van�Waterstaat�gebouwd.�De�Bonifatiuskerk�is�een�typische�Water-staatskerk.�Het�heeft�drie�beuken�en�houten�tongewelven,�op�de�voorgevel�staat�een�houten�klokkentorentje.�Het�kerkinterieur�is�in�1979�veranderd�ten�behoeve�van�huisvesting�van�Poppodium�Bibelot.�Toch�is�het�ruimtelijk�gegeven�van�de�kerk�herkenbaar�gebleven.�Het�gehele�gebouw�is�toegankelijk,�inclusief�de�toren.�Zie�ook�Open�Monumenten,�nr.�39�(voormalige�pastorie�van�de�Bonifatiuskerk).

PrOGramma: Op zondagmiddag is de Bonifatiuskerk speciaal geopend voor het programmaonderdeel ‘Muzikale Monumenten’. Professionele musici en muziekensembles geven in zes monumenten gratis toeganke-lijke concerten met muziek die bij het gebouw past of er juist mee contras-teert. Zo speelt in de Bonifatiuskerk driemaal het Cello8ctet. Het Cello8ctet staat voor nieuwe muziek en succesvolle kruisbestuivingen tussen verschil-lende muziekstijlen kunstdisciplines. Meer informatie kunt u vinden op pagina 57.

atelier Gerhard Lentink, Wijnstraat 119

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 18.00 uur en zondag 12.00 - 18.00 uur.

In�zijn�atelier�in�een�voormalig�schoolgebouw�ontvangt�beeldend�kunstenaar�Gerhard�Lentink�bezoekers�tijdens�de�Open�Monu-mentendagen.�In�het�atelier�kunt�u�voorbeelden�van�Lentinks�monumentale�werk�zien.�De�houten�beelden�hebben�vaak�een�mythologisch�karakter.�De�rond�1900�gebouwde�katholieke�jongens-school�is�een�echte�‘gangschool’,�symmetrisch�van�opzet,�met�lokalen�aan�weerszijden�van�een�gang.�Het�is�een�sober�gebouw,�dat�geheel�

34

35

Open Monumenten Open Monumenten

30 31

Page 17: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

gericht�was�op�het�klassikaal�onderwijs.�Er�zijn�nu�diverse�kunste-naarsateliers�in�gevestigd.�Alleen�het�atelier�van�Gerhard�Lentink�is�te�bezichtigen.

PrOGramma: Naast een achttal monumentale houten beelden die een goed inzicht geven in het beeldend oeuvre van de kunstenaar, toont Gerhard Lentink voor het eerst een omvangrijke collectie werktekeningen uit de periode 1983-2011.

GerHarD LeNtINK: Opus 36: La création du monde

Woonhuis ‘De Onbeschaamde’, Wijnstraat 123/125

OPeNINGStIjD: Zaterdag 11.00 - 16.00 uur.

Tussen�1650�en�1665�in�opdracht�van�Abraham�van�Beveren�ge-bouwd�woonhuis�met�pilastergevel�van�Pieter�Post�(1608-1669).�De�gevel�is�versierd�met�guirlandes.�Het�naakte�jongetje�in�het�

36

verbouwd�tot�een�voornaam�patriciërshuis�in�rococo�(Lodewijk�XV)-stijl.�In�de�negentiende�eeuw�volgden�diverse�interieurverbou-wingen.�Het�zeer�oude�casco�bleef�echter�achter�betimmeringen�en�stucplafonds�grotendeels�bewaard.�In�1920�kocht�de�Raad�van�Arbeid�het�pand.�Het�achterhuis�werd�afgebroken�en�vervangen�door�een�kantoorzaal�in�eigentijdse�vormgeving�naar�ontwerp�van�architect�Carel�Tenentie.�Na�de�Raad�van�Arbeid�was�het�pand�jarenlang�in�gebruik�als�drukkerij�van�de�firma�Holster.�In�2007�werd�het�pand�in�sterk�verwaarloosde�staat�overgedragen�aan�Vereniging�Hendrick�de�Keyser.�Een�grote�restauratie�is�nu�in�uitvoering.

PrOGramma: Medewerkers van Bureau Monumentenzorg & Archeolo-gie en Vereniging Hendrick de Keyser geven tekst en uitleg over het pand.

Pakhuis Het meevat, Kuipershaven 41

OPeNINGStIjD: Zaterdag 12.00 - 17.00 uur.

Dit�pak-�en�koopmanshuis�uit�1700�is�gebouwd�in�opdracht�van�de�uit�Luik�af komstige�koopman�Huybert�Borret.�Hij�gebruikte�het�voor�de�opslag�van�onder�andere�ijzer,�spijkers�en�wijn�en�noemde�het�pand�‘Het�Spijckervat’.�Eind�achttiende�eeuw�schil-derde�de�toenmalige�eigenaar�het�tonnetje�boven�het�toegangs-poortje�rood�en�kreeg�het�pakhuis�de�naam�‘Het�Meevat’.�Meekrap�(ook�wel:�mee�of�mede)�is�een�plant�waarvan�de�wortels�na�drogen�en�fijnstampen�een�rode�kleurstof�leveren.�Deze�na-tuurlijke�verfstof�werd�eeuwenlang�gebruikt�voor�het�verven�van�stoffen.�Het�Meevat�heeft�in�de�Dordtse�meekraphandel�een�belangrijke�rol�gespeeld�wat�betreft�handel,�opslag,�kopen�en�verkopen.�Het�pand�heeft�diverse�gebruikers�en�bewoners�gekend.�Begin�twintigste�eeuw�was�er�de�eerste�Hollandse�Para-pluiefabriek�van�Martinot�gevestigd.�Sinds�1955�is�het�pand�ei-gendom�van�de�Vereniging�Hendrick�de�Keyser.�Bij�de�restauratie�in�1969�is�de�onderpui,�die�door�voortdurend�opho-gen�van�de�straat�(om�wateroverlast�tegen�te�gaan),�grotendeels�onzichtbaar�was,�in�oude�staat�hersteld.�In�de�topgevel�is�het�

38

fronton�gaf�het�huis�zijn�naam.�Het�pand�is�in�1997�zorgvuldig�gerestaureerd�door�de�Vereniging�Hendrick�de�Keyser.�Bij�deze�restauratie�zijn�de�oorspronkelijke�kleuren�op�de�gevel�en�in�het�interieur�zoveel�mogelijk�teruggebracht.�In�de�loop�der�eeuwen�is�het�interieur�door�de�wisselende�bewoners�vernieuwd�en�aan-gepast�volgens�de�in�hun�tijd�heersende�trends.�De�verschillende�interieurstijlen�zijn�bij�de�restauratie�gehandhaafd.�Te�bezichtigen�zijn�de�benedenverdieping,�waar�Inaxtion�B.V.�kantoor�houdt,�de�keuken�en�de�tuin.�Stijlkamers�aan�de�voorzijde�met�Louis�XV-schouwen,�schilderingen,�stucwerk�en�houten�plafond,�hal�en�trappenhuis�met�Louis�XV-stucwerk,�prachtige�oude�keuken�die�in�1757�aan�het�pand�is�toegevoegd,�bankzaal,�kluis�(van�de�Rotter-damsche�Bank�die�zich�begin�1900�hier�vestigde)�en�zicht�op�de�tuin�met�zijn�eeuwenoude�beuk.

rodenburgh, Wijnstraat 153

OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.

De�geschiedenis�van�Huis�Rodenburch�gaat�terug�tot�de�middel-eeuwen.�In�dit�deel�van�de�Wijnstraat,�nabij�de�Gravenstraat,�bevond�zich�de�grafelijke�herberg,�waar�de�graven�van�Holland�hun�intrek�namen�wanneer�zij�in�Dordrecht�verbleven.�In�de�zestiende�eeuw�werd�het�pand�samengevoegd�met�het�rechter�buurpand�waardoor�het�huis�zijn�enorme�afmetingen�kreeg�(12�meter�breed�en�maar�liefst�37�meter�diep!).�In�1594�kwam�Rodenburch�in�bezit�van�de�wijnhandelaar�Casper�Beck.�Deze�gebruikte�de�enorme�kelders�voor�wijnopslag�en�verhuurde�de�bovenverdiepingen.�Tot�1757�was�er�de�Bank�van�Lening�gevestigd.�Het�huis�dateert�in�zijn�huidige�verschijningsvorm�uit�1766.�Toen�werd�het�oude�casco�

37

wapen�van�Huybert�Borret�(drie�rozen�en�een�passer)�en�van�zijn�vrouw�Anne�Walthery�te�zien�en�het�jaartal�1700.�Op�de�bene-denverdieping�is�nu�een�winkel�met�pop-upboeken�gevestigd,�op�de�bovenverdiepingen�zijn�woningen.�Te�bezichtigen�zijn�de�hal,�benedenverdieping�met�winkel,�tuinkamer�en�enkele�woonvertrekken�en�gang�op�de�eerste�verdieping.

PrOGramma: Er zijn speciale pop-up boeken over architectuur te bewonderen.

Open Monumenten Open Monumenten

32 33

Page 18: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Pand Kuipershaven 40/ Bouman GGZ

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

Dit�in�1903�gebouwde�pand�is�de�voormalige�pastorie�van�de�Bo-nifatiuskerk�in�de�Wijnstraat.�Beide�gebouwen�kregen�in�de�jaren�zeventig�van�de�twintigste�eeuw�een�nieuwe�bestemming:�de�Bonifatiuskerk�werd�een�jongerensociëteit�(nu�Poppodium�Bibelot)�en�het�huis�aan�de�Kuipershaven�wordt�sinds�1974�gehuurd�van�de�gemeente�Dordrecht�door�de�verslavingszorginstelling��Bouman�GGZ.�Het�ruim�honderd�jaar�oude�pand�heeft�bijzondere�bouwkundige�details�die�het�bekijken�waard�zijn.�Binnen�is�veel�origineel�houtwerk�met�versieringen�te�zien�(trappen,�deuren�en�dergelijke),�een�bijzondere�met�mozaïek�ingelegde�vloer�in�de�gangen,�gestucte�plafonds�en�originele�schouwen.�De�decoraties�zijn�typerend�voor�het�begin�van�de�twintigste�eeuw.�Aan�de�achterzijde�is�in�de�jaren�zeventig�een�vertrek�aangebouwd.�In�de�tuin�achter�het�huis�is�de�achtergevel�van�de�Bonifatiuskerk�goed�te�zien�(zie�Open�Monumenten�nr.�34).

Pand Wolwevershaven 9

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

In�1609�werd�besloten�de�Wolwevershaven�uit�te�diepen�om�het�probleem�van�de�verzanding�van�de�Nieuwe�Haven�door�de�stro-ming�te�helpen�oplossen.�Aan�weerszijden�werden�kades�aange-

39

40

legd�waarlangs�aanvankelijk�vooral�bedrijven�gevestigd�waren.Tijdens�een�vergadering�van�de�Oudraad�in�1645�werd�besloten�woningen�te�bouwen�op�deze�kade,�teneinde�de�lakenhandel�een�impuls�te�geven.�In�een�latere�periode�wordt�de�kade�Wolwevers-haven�genoemd.�Op�29�juni�1649�koopt�Jacob�Trip�een�perceel�grond�op�de�kade.�Hij�werd�op�22�februari�1604�in�de�Waalse�Kerk�gedoopt�als�zoon�van�Jacob�Trip�en�Margaretha�de�Geer.�Zowel�van�vaders-�als�moederszijde�hield�deze�invloedrijke�familie�zich�bezig�met�de�handel�in�ijzer�en�wapens.�Jacob�was�een�zwager�van�Johan�van�Neurenberg,�de�bouwheer�van�het�pand�aan�de�Nieuwe�Haven,�waarin�thans�het�museum�Huis�van�Gijn�is�gevestigd.�Twee�broers�van�Jacob�hebben�opdracht�gegeven�voor�de�bouw�van�het�beroemde�“Trippenhuis”�te�Amsterdam,�dat�destijds�het�grootste�woonhuis�van�de�stad�was.�Daar�was�de�Academie�van�Wetenschap-pen�in�gevestigd.�In�1733�heeft�Mr�J.�Reepmaker�de�twee�aangren-zende�panden�samengevoegd�waardoor�het�pand�aan�de�buiten��zijde�zijn�huidige�uitstraling�heeft�gekregen.�Het�statige�bordes�vormt�het�decor�voor�menig�huwelijksreportage.�Met�de�achter-gevel�grenst�het�huis�aan�de�Oude�Maas�en�met�prachtig�uitzicht�op�het�drierivierenpunt,�waar�de�Merwede,�Noord�en�Oude�Maas�samenkomen.�Ook�aan�het�einde�van�de�achttiende�eeuw�waren�de�bewoners�zich�bewust�van�de�unieke�ligging.�Rond�1780�heeft�Mr.�Pompejus�Hoeufft�opdracht�gegeven�voor�de�bouw�van�de�Maaskamer.�Deze�kamer�is�geheel�in�de�oorspronkelijke�Lodewijk�XVI-stijl�bewaard��gebleven.�De�overige�vertrekken�van�het�huis�zijn�in�deze�periode�eveneens�in�deze�stijl�ingericht.�In�het�pand�bevinden�zich�twee�‘haardstukken’�van�de�schilder�Cornelis�Kuipers.�De�huidige�eigenaar�heeft�besloten�het�pand�over�enige�tijd�permanent�open�te�stellen�als�museum,�dat�beoogt�een�beeld�te�verschaffen�van�een�laat�achttiende-eeuws�patriciërshuishouden.�Dit�wordt�mede�mogelijk�gemaakt�door�een�groot�aantal�enthou-siaste�vrijwilligers.�

PrOGramma: Tijdens de Open Monumentendagen zal het museum in verband met het verrichten van groot onderhoud zijn deuren helaas nog niet kunnen openen. Wel zal de kelder van het pand toegankelijk zijn zodat u toch een kijkje ‘achter de schermen’ kunt nemen en een glimp van het drierivierenpunt kunt opvangen.

Clubhuisof vergaderzaal?

www.hvl.nl

mensen moeten zich thuis voelenIn een prettige omgeving werken mensen het meest productief. In een sfeervolle en comfortabele kantooromgeving

bijvoorbeeld. Met effi ciënte werkplekken en aangename ruimtes om te overleggen en te vergaderen. Een omgeving met

state-of-the-art klimaat-, licht- en beveiligingsinstallaties, geïntegreerd tot een eenvoudig te beheren systeem. Waar fl exibiliteit

daadwerkelijk inhoud krijgt door draadloze telefonie- en internetverbindingen. HVL stroomlijnt systemen. We zorgen dat alles naadloos op elkaar aansluit en organiseren onze werkzaamheden zo dat personeel en bezoekers er

nauwelijks hinder van ondervinden. Dat werkt wel zo prettig.

voorop door mentaliteit

Copyright © 2007 E.I. du Pont de Nemours and Company. All rights reserved. The DuPont Oval Logo, DuPontTM, The miracles of scienceTM, Delrin®, Nomex®, Surlyn®, Teflon® and Viton® are registered trademarks or trademarks of DuPont or its affiliates.

Meer weten over werken bij DuPont? www.nl.dupont.com T 078 630 14 03 E [email protected]

WELCOME TO THE GLOBAL COLLABORATORY TM

Je auto nog veiliger, zuiniger en duurzamer. Dankzij slimmere en lichtere onderdelen en gebruik van innovatieve technologie die je minder afhankelijk maakt van fossiele brandstoffen. Dat is geen toekomst-muziek. Dat kan vandaag. Net zo goed als we werken aan oplossingen voor meer en hoogwaardiger voeding voor de groeiende wereldbevolking. En werken aan duurzame oplossingen om mensen en milieu te beschermen. Op al die terreinen werken de 67.000 medewerkers van DuPont samen met tal van partners en klanten. Innovatie doe je samen. Niet voor niets zeggen we ‘Welcome to the global collaboratory.’

34

Page 19: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Wandelroute

Paardentram 2

Paardentram 1

‘t Hof

Parkeergarage

Intree Dordrecht | VVV

Plattegrond met alle locaties

36 37

1

3

2

6

5

4

7

8

9

10

11

12

13

14

16

18

19

20

2122

23

24

25

26

28

29

2730

40

4142

4344

45

48

49

5051 52

56

53

55

54

46

47

31

32

33

34

35

36

37

3839

15

17

3

� 1� Weizigt�NMC�/�Koetshuis� za�-�zo� p. 13

� 2� Station� za�-�zo� p.14

� 3� Julianakerk�(niet�op�plattegrond)� za� p.14

� 4� Emmanuelkerk�(niet�op�plattegrond)� za� p.15

� 5� Sint�Antoniuskerk� za�-�zo� p.15

� 6� Galerie�Blom� za�-�zo� p.16

� 7� �Nationaal�Landschapskundig�Museum��

(niet�op�plattegrond)� za�-�zo� p.16

� 8� Chr.�Gereformeerde�Kerk� za� p.17

� 9� Wilhelminakerk� za� p.17

�10� Remonstrantse�Kerk� za� p.18

�11� Kruiskerk�Baptistengemeente� za�-�zo� p.18

�12� Park�Merwestein� za�-�zo� p.19

�13� Schouwburg�Kunstmin� za�-�zo� p.20

�14� �Pompstation�en�Watertoren�/�Villa�Augustus�

(niet�op�plattegrond)� za�-�zo� p.20

�15� Molen�Kyck�over�den�Dyck� za� p.21

�16� Wilhelminastichting�� za�-�zo� p.22

�17� Regenten-�of�Lenghenhof� zo� p.22

�18� Regentenkamer�Arend�Maartenshof� za�-�zo� p.23

�19� Kunstkerk� zo� p.23

�20� Dordrechts�Museum� za�-�zo� p.24

�21� Het�Hof� za�-�zo� p.24

�22� Augustijnenkerk� za�-�zo� p.25

�23� Teekengenootschap�Pictura� za�-�zo� p.26

�24� �Munt�van�Holland�/��

ToBe�muziekschool� za�-�zo� p.26

�25� SBK� za�-�zo� p.27

�26� Oudkatholieke�Kerk�S.�Maria�Maior� za�-�zo� p.27

�27� Pand�Voorstraat�25�/�Kadogalerie�Zijderzin� za�-�zo� p.28

�28� Pand�Voorstraat�18�/�Muziekwinkel�Get�Back� za�-�zo� p.28

�29� Groothoofdspoort�/�Bellevue�� za�-�zo�� p.28

�30� Pakhuis�van�Oldenborgh� za� p.29

�31� West-Indisch�Huis�/�Galerie�De�Compagnie� za�-�zo� p.29

�32� Pand�Wijnstraat�82-86�/�Pandora� za�-�zo� p.30

�33� ’t�Zeepaert� za�-�zo� p.30

�34� Bonifatiuskerk�/�Poppodium�Bibelot� za�-�zo� p.31

�35� Atelier�Gerhard�Lentink� za�-�zo� p.31

�36� Woonhuis�‘De�Onbeschaamde’� za� p.32

�37� Rodenburch� za� p.32

�38� Pakhuis�Het�Meevat� za� p.33

�39� Pand�Kuipershaven�40�/�Bouman�GGZ�� za�-�zo� p.34

�40� Woonhuis/Museum�Wolwevershaven�9� za�-�zo� p.34

�41� Schroevendok�Machinefabriek�L.�Straatman� za�-�zo� p.39

�42� Sociëteit�Amicitia� zo� p.39

�43� Museum�1940�-�1945,�regio�Dordrecht� za�-�zo� p.40

�44� Huis�van�Gijn� za�-�zo� p.40

�45� Grote�Kerk�of�Onze�Lieve�Vrouwekerk� za�-�zo� p.41

�46� Toren�Grote�Kerk� za�-�zo� p.42

�47� Dolhuis� za�-�zo� p.42

�48� Pand�Grotekerksbuurt�15�/�Pelgrimhuys� zo� p.42

�49� Pand�Grotekerksbuurt�6-8�/�Europ’��Art� za�-�zo� p.43

�50� Stadhuis� za�-�zo� p.44

�51� Pand�Groenmarkt�78-80�/�Schaeffer�Galerie� za�-�zo� p.44

�52� Pand�Voorstraat�296�/�Voorm.�Waalse�Kerk� za� p.45

�53� De�Gulden�Os�/�Centrale�Bibliotheek� za� p.45

�54� Stadsbrouwerij�Dordrecht� za�-�zo� p.46

�55� Trinitatiskapel� za� p.46

�56� Kelder�Huis�Scharlaken� za�-�zo� p.47

�57� Schutsluis�of�‘Helsluis’�(niet�op�plattegrond)� za�-�zo� p.48

�58� Ruïne�Huis�te�Merwede�(niet�op�plattegrond)� za�-�zo� p.49

Page 20: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Schroevendok machinefabriek L. Straatman, t/o Kuipershaven 169-182

OPeNINGStIjDeN: Het schroevendoek is doorlopend te bekijken vanaf de kade van de Kuipershaven.

Dit�schroevendok�uit�1928�is�een�rijksmonument�en�gezichtsbepa-lend�voor�de�Wolwevershaven.�Het�behoorde�toe�aan�de�Machine-fabriek�Straatman�die�van�1902�tot�1996�aan�de�Kuipershaven�gevestigd�was.�Het�voormalige�fabriekspand�maakt�nu�deel�uit�van�een�appartementencomplex.�Het�schroevendok�had�oorspron-kelijk�een�hefvermogen�van�30�ton,�in�1952�is�de�capaciteit�met�tien�ton�toegenomen.�Het�dok�is�eigendom�van�de�Stichting�Schroeven-dok�en�wordt�door�het�bedrijf�Jooren�Scheepsschroeven�voor�repa-ratie�van�(scheeps-)schroeven�gebruikt�zodat�het�een�levend�monument�blijft.�Zie�ook�de�gevelreclame�aan�de�Kuipershaven�met�de�tekst�‘Ketelmakerij�Machinefabriek’.�

41

Sociëteit amicitia, Vlak 1

OPeNINGStIjD: Zondag 13.00 - 17.00 uur.

Het�naast�het�grote�patriciërshuis�Vader�Tijd�staande�pand�Vlak�1,�op�de�hoek�van�de�Hoge�Nieuwstraat,�is�tussen�ongeveer�1870�en�1876�gebouwd�als�winkelruimte�en�magazijnen�voor�de�firma�J.P.�Wijers.�Het�was�een�ontwerp�van�de�architect�H.W.�Veth�die�onder�andere�ook�de�likeurstokerij�van�H.C.�Wijers�op�de�hoek�van�de�Korte�Breestraat�en�de�Vriesestraat�(1877)�en�de�Spaarbank�aan�het�Bagijnhof�(1875)�bouwde.�Wijers,�slijter�en�winkelier,�liet�het�winkelpand�bouwen�op�de�plaats�van�drie�kleine�panden�en�vestigde�er�zijn�goedlopende�onderneming�in.�Aan�het�begin�van�de�twintigste�eeuw�gaf�Wijers�het�pand�over�aan�J.A.M.�Simons,�een�winkelbediende�van�de�firma,�die�er�enkele�jaren�zijn�‘Dordtse�Manufactuurhandel’�dreef.�Als�ook�hij�vertrekt,�krijgt�het�pand�een�bestemming�als�kantoor,�maar�vanaf�1924�is�er�een�dansschool�gevestigd.�Het�met�een�lijstgevel�bekroonde�pand�is�bekend�onder�de�naam�Sociëteit�Amicitia.�In�1974�betrok�deze�in�1783�opgerichte�herensociëteit�het�pand,�dat�inmiddels�de�status�van�Rijksmonu-ment�heeft.�Bezoekers�hebben�toegang�tot�de�hal,�het�trappenhuis�en�de�eerste�verdieping,�waar�de�sociëteit�zijn�bijeenkomsten�houdt.�

42

Met een goede woning als

basis werkt Trivire met

bewoners en professionals

aan mooie, dynamische

wijken en buurten waar

allerlei verschillende mensen

naast en met elkaar wonen

en actief een bijdrage

leveren aan onze kleurrijke

samenleving.

Bezoekadres:

Callistolaan 2 - Dordrecht T 078 633 16 00

E [email protected] www.trivire.nl

monumenten 170 x180mm_Opmaak 1 06-07-11 09:06 Pagina 1

Open Monumenten

39

Page 21: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

museum 1940 - 1945 regio Dordrecht, Nieuwe Haven 28

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 11.00 - 17.00 uur.

De�collectie�van�het�museum�is�sinds�september�2001�onderge-bracht�in�het�gerestaureerde�pand�Nieuwe�Haven�28.�Dit�historisch�museum�brengt�de�Drechtsteden�tijdens�de�oorlogsjaren�1940-1945�in�beeld.�De�vaste�tentoonstelling�‘Hoe�de�bevolking�zich�door�de�moeilijke�oorlogsjaren�heensloeg’�toont�onder�andere�uniformen,�wapens,�gebruiksvoorwerpen,�boeken,�kranten,�documenten,�affiches,�foto’s,�films�en�tekeningen�uit�de�oorlogsperiode.�Het�museum�is�op�10�en�11�september�gratis�toegankelijk.�Deskundige�medewerkers�geven�toelichting.�Voor�kinderen�is�er�een�speurtocht.

PrOGramma: Speciale tentoonstelling i.v.m. het 25 jarig jubileum van het Museum 1940-1945. Daarnaast is er een reguliere tentoonstelling over de Tweede Wereldoorlog.

Huis van Gijn, Nieuwe Haven 30

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 11.00 - 17.00 uur.

Voormalig�patriciërshuis�uit�1729,�één�van�de�weinige�voor�het�publiek�opengestelde�patriciërshuizen�in�Nederland.�Het�museum�is�genoemd�naar�de�laatste�bewoner�Mr.�Simon�van�Gijn�(1836-1922).�Hij�liet�zijn�huis�met�inboedel�en�omvangrijke�kunstverzameling�

43

44

Illustrata),�de�verzameling�glas,�zilver,�meubels,�scheepsmodellen�en�speelgoed.�Deze�uitgebreide�collectie�speelgoed�is�te�zien�op�de�zolderverdieping.�Op�de�tweede�verdieping�is�de�vaste,�inter-actieve�expositie�‘Thuis�in�de�tijd�van�Simon�van�Gijn’�ingericht.�De�ingang�van�het�museum�is�op�de�Nieuwe�Haven�30,�het�buur-pand�van�Huis�Van�Gijn,�waar�alle�publieksfuncties�zijn�onder-gebracht.�Tijdens�de�restauratie�van�dit�pand�werd�in�de�achter�-�kamer�(nu�museumcafé)�een�achttiende-eeuwse�plafondschil-dering�aangetroffen.�Deze�is�na�gedeeltelijke�restauratie�terug-geplaatst.�Het�museum�is�gratis�te�bezoeken.�Voor�kinderen�zijn�er�speurtochten�en�is�een�audiotour�beschikbaar.

PrOGramma: Mevrouw van Gijn is weer even terug in haar woonhuis. In een korte rondleiding vertelt ze over de geschiedenis van het gebouw en de bewoners. Kinderen kunnen deelnemen aan een creatieve workshop. Ontwerp zelf een nieuwe tapijtenzaal! Kijk voor tijden en het laatste nieuws op www.huisvangijn.nl.

Grote of Onze Lieve Vrouwekerk, Lange Geldersekade/Grotekerksplein

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 16.30 uur en zondag 12.00 - 16.00 uur.

Geheel�in�steen�overwelfde�Brabants-gotische�kruisbasiliek,�ge-bouwd�naar�het�voorbeeld�van�de�Franse�kathedralen:�driebeukig�schip�met�zijkapellen,�transept�of�dwarsbeuk�en�koor�met�koor-omgang�en�straalkapellen.�Oudst�zichtbare�deel�van�de�kerk�is�het�Mariakoor�uit�1284.�De�kerk�is�regelmatig�verbouwd�en�gerestau-reerd.�In�de�St.�Stevenskapel,�links�naast�het�orgel,�staan�diverse�in�natuursteen�gehouwen�restanten�als�overblijfselen�van�de�laatste�restauratie�van�de�kerk�(1987).�Bij�deze�restauratie�vond�men�in�het�Mariakoor�funderingen�van�een�oudere�kerk�uit�1120.�Volgens�een�legende�zou�Sint�Sura�opdracht�hebben�gegeven�tot�de�bouw�van�de�kerk.�In�2007�is�in�het�Mariakoor�het�Bachorgel�geplaatst.�Dit�34�stemmen�tellende�barokorgel�is�gebouwd�bij�orgelbouwer�Verschueren�te�Heythuysen.�Het�interieur�bestaat�uit�de�vroeg�zestiende-eeuwse�koorbanken�met�houtsnijwerk�(1538),�

45

na�aan�de�gemeente�Dordrecht�op�voorwaarde�dat�er�een�museum�in�het�pand�zou�komen.�Het�gehele�woonhuis�van�Simon�van�Gijn�is�nu�voor�het�publiek�toegankelijk.�Bij�de�laatste�restauratie�is�een�aantal�vertrekken,�die�dienst�deden�als�kantoor�en�receptie,�teruggebracht�in�de�oorspronkelijke�staat:�de�slaapkamer�met�velouté-behangsel,�de�badkamer�uit�1882�en�de�‘rode�salon’�met�een�bruinrode�betimmering�met�verguld�lijstwerk�en�vakken�met�wijnrode�zijden�brocatelle�(brokaatachtige�stof ).�Het�huis�(Nieuwe�Haven�29)�heeft�nog�de�oorspronkelijke�indeling�met�authentieke�interieurs�uit�de�achttiende�en�negentiende�eeuw.�U�ziet�er�onder�andere�een�keuken�uit�1729,�de�oudste�nog�bestaande�tapijtenzaal�van�ons�land�met�wandtapijten�met�mythologische�voorstellingen,�bibliotheek�en�studeerkamer�in�neorenaissancestijl�en�andere�stijlkamers�in�typisch�negentiende-eeuwse�neostijlen.�Een�zeldzaam�interieur�treft�u�aan�op�de�eerste�verdieping:�de�enige�in�Nederland�bewaard�gebleven�goudleerkamer�met�goudleer-behang,�schouw�en�plafondschilderingen�van�Augustinus�Ter-westen�(1649-1711).�Het�interieur�is�oorspronkelijk�afkomstig�uit�het�pand�De�Rozijnkorf�aan�de�Voorstraat�in�Dordrecht�en�werd�in�1997�teruggevonden�in�een�villa�te�Wassenaar.�Belangrijk�zijn�ook�de�historische�prentenverzameling�(De�Atlas�van�Gijn,�be-staande�uit�de�delen�Dordracum�Illustratum�en�Historia�Batava�

orgel�uit�1671/1859,�klein�kabinetorgel�(1785),�koorhek�in�vroege�Lodewijk�XV-stijl,�rococopreekstoel�uit�1756�met�marmeren�kuip�en�houten�bekroning�en�fraaie�grafzerken.�Glas-in-loodramen�met�af beeldingen�van�historische�gebeurtenissen�in�Dordrecht�zoals�de�Sint�Elisabethsvloed,�de�Nationale�Synode�en�de�Stads-brand.�Nieuw�zijn�de�drie�ramen�van�de�hedendaagse�kunstenaar�Teun�Hocks�in�de�Sint�Joriskapel.�Op�persoonlijke�wijze�heeft�hij�met�een�figuratieve�voorstelling�de�Dordtse�gilden�verbeeld.�De�voorwerpen�die�als�een�berg�afval�aan�de�oever�van�de�rivier�liggen�verwijzen�naar�de�gilden�en�het�bedrijfsleven.�Zelf�staat�de�schilder�met�de�rug�naar�ons�toe�voor�zijn�doek,�kijkend�naar�de�rivier.�De�ramen�zijn�vervaardigd�in�het�glasatelier�van�Stef�Hagemeier.�Een�beschrijving�van�de�kerk�is�verkrijgbaar�in�de�winkel�bij�de�ingang,�waar�ook�boeken�en�souvenirs�te�koop�zijn.�Tevens�zijn�kleine�consumpties�verkrijgbaar�in�de�wijkzaal�van�de�kerk.�De�winkel�en�wijkzaal�zijn�op�zondag�gesloten.�

PrOGramma: Zaterdag zijn er allerlei activiteiten in het kader van de Nationale Orgeldag. Op zondag om 13.00 uur geeft stadsorganist Cor Ardesch een gratis te bezoeken Bachorgelconcert. Zie ook pag 60.

Open Monumenten

40 41

Page 22: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

toren Grote Kerk, Lange Geldersekade 2

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.30 - 16.30 uur en zondag 12.00 - 16.00 uur.

De�zware�nooit�voltooide�toren�uit�de�vijftiende�eeuw�(de�bouw�begon�in�1339�en�duurde�tot�ca.�1500)�staat�behoorlijk�scheef�(2.25�meter�uit�het�lood).�U�kunt�de�72�meter�hoge�toren�beklimmen�(275�treden)�en�genieten�van�het�prachtige�uitzicht.�Ter�hoogte�van�torentrans�ziet�u�het�uurwerk�uit�1624.�De�beiaard�met�zijn�67�klokken�geniet�internationale�bekendheid�vanwege�zijn�goede�akoestiek,�zuivere�toon�en�uitstekende�bespeelbaarheid.�De�meeste�klokken�zijn�gegoten�door�de�Koninklijke�Klokkengieterij�Eijsbouts�te�Asten.�De�beiaard�is�in�het�jaar�2000�uitgebreid�met�vier�grote�en�14�kleine�klokken�en�heeft�nu�een�gewicht�van�52�ton�klokkenbrons!�

PrOGramma: Aanvang torenklimmen tot 15.30 uur, zondag geen en-tree via de kerk, maar via de toreningang aan de Lange Geldersekade.

Dolhuis, Dolhuisstraat 55

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 14.00 - 17.00 uur.

Vanaf�september�2009�heeft�dit�historische�gebouw�na�een�grondige�restauratie�op�de�benedenverdieping�en�eerste�etage�weer�een�horecafunctie.�Op�de�hoek�met�de�Boogjes�staat�het�oudste,�niet�toegankelijke�deel�van�het�Dolhuis:�het�uit�1463�daterende�klooster.�De�hier�wonende�Cellebroeders�verzorgden�pestlijders.�Het�deel�van�het�gebouw�waar�u�binnenstapt�(voormalige�pakhuizen)�is�van�later�datum,�oorspronkelijk�was�hier�de�kloostertuin.�Aan�het�einde�van�de�zestiende�eeuw�kwam�het�pand�in�handen�van�het�stadsbestuur.�Het�kreeg�de�bestemming�krankzinnigenhuis�en�werd�al�snel�‘Dolhuys’�genoemd.�In�het�complex�werden�ook�be-delaars�en�zwervers�ondergebracht.�In�de�negentiende�en�twin-tigste�eeuw�was�het�voormalige�klooster�met�de�aangrenzende�pakhuizen�in�gebruik�als�werk-�en�opslagplaats.�Ook�werkten�er�kunstenaars,�waaronder�de�glas-in-loodkunstenaar�Toon�Berg�(1877-1967).�Hij�vestigde�zich�in�1920�in�het�Dolhuys�en�kreeg�grote�

46

47

Pelgrimshuys�gevonden�die�daarna�met�beton�afgedekt�zijn.�Diverse�panden�in�de�Grotekerksbuurt,�waaronder�het�Pelgrims-huys,�maakten�deel�uit�van�het�vroegere�R.K.�Ziekenhuis.�Het�Pelgrimshuys�was�sinds�het�einde�van�de�negentiende�eeuw�eerst�in�gebruik�als�nonnenwoning�van�de�Zusters�Franciscanessen;�de�Kleine�Zusters�van�de�Heilige�Joseph.�Later�was�er�de�verpleegsters-opleiding�van�het�R.K.�Ziekenhuis�gevestigd�en�op�de�begane�grond�het�mortuarium.�De�naam�Pelgrimshuys�verwijst�naar�de�oorsprong�van�het�pand:�in�de�veertiende�eeuw�stichtten�de�Sint-Jacobsheren�hier�het�Sint-Jacobsgasthuis�(of�Pelgrimshuys)�om�de�pelgrims�die�op�weg�waren�naar�Santiago�de�Compostella�in�Spanje�onderdak�te�bieden.�Het�werd�later�uitgebreid�met�belen-dende�panden�en�erven�tot�aan�de�Nieuwe�Haven�toe.�Dit�oor-spronkelijke�pelgrimshuis�stond�op�de�plek�van�het�huidige�Pelgrimshuys.�Vanaf�de�zestiende�eeuw�werd�het�gebouw�(dat�na�de�stadsbrand�van�1457�opnieuw�opgebouwd�was)�gebruikt�voor�andere�doeleinden:�als�opslagplaats,�vergader-�en�feestlokaal,�weeshuis,�munitieopslagplaats,�woonhuis,�opvangtehuis�en�bejaardentehuis.�De�Sint-Jacobsheren,�die�het�gebouw�in�de�zes-tiende�eeuw�afstonden�voor�andere�doeleinden,�hadden�in�het�pand�nog�wel�een�bierkelder,�bottelarij�en�slaapruimte�voor�pel-grims.�Ook�de�bijbehorende�kapel�hadden�zij�toen�nog�in�gebruik.�Sinds�2005�worden�in�het�Pelgrimshuys�(Grotekerksbuurt�15)�balletlessen�gegeven.�Deze�balletstudio�annex�kunstgalerie�op�de�begane�grond�is�toegankelijk�voor�belangstellenden.

PrOGramma: Tijdens de openstelling kunt u diverse oude foto’s van het R.K. Ziekenhuis bekijken. De eigenaren van het pand vertellen bovendien graag over het verleden van het ziekenhuis. Er zijn ook balletdemonstraties.

Pand Grotekerksbuurt 6-8/ Kunst & antiekgalerij europ’ art

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 10.00 - 17.00 uur.

Dit�ongeveer�350�jaar�oude�koopmanshuis�heeft�een�lijstgevel�uit�de�negentiende�eeuw.�De�pui�is�gewijzigd,�evenals�de�ramen�op�

49

bekendheid�met�zijn�werk.�Veel�Dordtenaren�kennen�het�gebou-wencomplex�als�feestgelegenheid�en�discotheek,�wat�het�in�de�tweede�helft�van�de�twintigste�eeuw�was.�Ondanks�het�diverse�gebruik�van�het�pand�en�de�verschillende�verbouwingen�zijn�er�nog�veel�oorspronkelijke�elementen�aanwezig.

PrOGramma: De gehele dag door zijn er rondleidingen en is er een gelegenheid iets te drinken. Er is een oud ambacht te zien: een demon-stratie glasschilderen.

Pelgrimshuys, Grotekerksbuurt 15

OPeNINGStIjD: Zondag 12.00 - 17.00 uur.

Dit�rijksmonument�is�vooral�interessant�om�de�fraaie�voorgevel�en�de�lange,�rijke�geschiedenis�van�het�pand.�Het�gebouw�heeft�een�lijstgevel�in�Lodewijk�XVI-stijl,�oorspronkelijk�bestaand�uit�vijf�vensterassen�met�een�in�stuc�gepleisterd�middenrisaliet.�Een�klein�steentje�met�het�jaartal�1893�verwijst�naar�de�bouwdatum�van�het�linkerdeel.�Tijdens�de�renovatie�in�de�jaren�negentig�van�de�vorige�eeuw�zijn�restanten�van�kelders�en�gewelven�onder�het�

48

de�eerste�verdieping.�In�de�twintigste�eeuw�hadden�verschillende�ambachtslieden�hier�een�werkplaats,�onder�andere�een�timmerman,�vergulder,�zeilmaker�en�stukadoor.�Van�1973�tot�1993�had�de�bekende�restaurateur�en�houtschrijnwerker�Bert�Stoop�(Zwijndrecht,�1931)�er�zijn�atelier.�In�1976�bezochten�H.M.�Beatrix,�Prins�Claus�en�de�jonge�prinsjes�het�atelier.�Stoop�werkte�toen�aan�houtsnijwerk�voor�het�zeilschip�van�de�Koninklijke�familie�‘De�Groene�Draeck’.�U�kunt�de�benedenverdieping�van�het�pand�bezichtigen�waar�nu�de�kunstgalerie�Europ’�Art�is�gevestigd�(met�tuin�aan�de�Voor-straatshaven).�Onder�andere�zijn�de�voormalige�wagenruimte�en�werkplaatsen�te�zien.�De�galerie�houdt�wisselende�verkoop-tentoonstellingen.

PrOGramma: Tentoonstelling van o.a. Leerdam Crystal. Er zijn ver-der Art Deco meubelen, schilderijen van diverse kunstenaars en affiches van o.a. CITROËN Automobiles en Edith Piaf te zien. Tevens brons-sculpturen en Brocante uit o.a. Frankrijk en boeken over beeldende kunst.

Open Monumenten

42 43

Page 23: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Stadhuis, Stadhuisplein 1

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

Vlaamse�koopmansbeurs,�gebouwd�tussen�1383�en�1388,�is�vanaf�1544�in�gebruik�als�Stadhuis.�Tussen�1835�en�1845�ingrijpend�verbouwd�door�G.N.�Itz.�De�gevels�verloren�daarbij�hun�middel-eeuws�uiterlijk,�het�Stadhuis�kreeg�een�neoclassicistische�voor-gevel.�Omdat�het�neoclassicisme�uitging�van�symmetrie,�is�het�overkluizende�deel�van�het�Stadhuis�ongepleisterd�gelaten.�Er�werd�ook�een�nieuwe�klokkentoren�gebouwd.�Interieur:�veertiende-eeuwse�kelders�met�kruisgewelven,�nu�restaurant�(niet�toegan-kelijk).�Kennedyzaal�(trouwzaal)�met�wandschilderingen�van�Reinier�Kennedy�uit�1912-1921.�Jachtkamer�in�Lodewijk�XV-stijl.�Raadzaal�en�overige�vertrekken.�Op�zolder�originele�houtcon-structies�van�de�overkapping�en�achttiende-eeuwse�gevangenis-cellen.�Een�folder�met�beschrijving�van�de�vertrekken�is�verkrijgbaar�bij�een�bezoek.

50

een�sluitsteen�met�het�opschrift�‘Opgericht�1882’.�De�erkervormige�grote�ramen�verlevendigen�het�strakke�ritme�van�horizontale�en�verticale�lijnen.�Zowel�op�de�pilasters�als�in�de�golvende�kroonlijst�zijn�versierende�elementen�als�blad-�en�schelpmotieven,�gesti-leerde�mannenkoppen�en�rozetten�aangebracht.�De�wapens�aan�weerszijden�van�de�deur�herinneren�mogelijk�aan�de�vestiging�van�het�British�Vice-Consulate�en�het�Italiaans�consulaat�in�dit�gebouw�in�het�begin�van�de�twintigste�eeuw.�De�voorzetgevel�was�nodig�omdat�het�smalle�huis�(nr.68,�oorspronkelijk�een�bakkerij)�in�1916�bij�het�bredere�kantoorpand�(nr.70)�getrokken�werd.�Hal�en�gang�werden�aangepast�aan�de�nieuwe�gevel,�de�wanden�en�de�loketten�werden�bekleed�met�marmer�en�plafonds�gedecoreerd�met�stucwerk.�Al�deze�elementen�zijn�nog�te�zien,�evenals�de�intact�gebleven�directiekamer�met�eikenhouten�lambrizering,�deuren�en�plafond.�Andere�betimmeringen�gingen�bij�de�door-braak�van�de�panden�in�1916�verloren.�Het�pand�was�achtereen-volgens�in�gebruik�als�assurantiekantoor,�hypotheekbank,�accountantskantoor�en�adviesbureau.�Op�de�benedenverdieping�is�nu�de�expositieruimte�van�de�huidige�eigenaar,�de�Schaeffer�Galerie.�De�gehele�begane�grond�is�te�bezichtigen.�

Voorstraat 296, voorheen de Waalse Kerk

OPeNINGStIjD: Zaterdag 09.00 - 17.00 uur.

Lange�tijd�kerkte�hier�de�Waalse�Kerk�of�Eglise�Wallonne,�die�nu�is�ondergebracht�in�Het�Hof�en�daar�twee�maal�per�maand�Franstalige�diensten�verzorgt.�Het�is�een�calvinistische�kerk�die�voorkomt�in�Nederland,�België�en�de�voormalige�koloniën,�waarvan�de�leden�oorspronkelijk�uit�de�Zuidelijke�Nederlanden�en�Frankrijk�stammen�en�waarbinnen�de�voertaal�Frans�is.�Het�vroegere�kerkgebouw�is�nu�in�gebruik�als�winkel�(Aktiesport).�Het�gebouw�is�een�langgerekte�zaalkerk�en�was�oorspronkelijke�de�kerk�van�het�Heilig�Sacramentsgasthuis�aan�de�Visstraat.�De�kapel�is�in�1840�nagenoeg�afgebroken�en�herbouwd.�Het�klok-kentorentje�is�af komstig�van�de�in�1840�gesloopte�Engelse�kerk�aan�de�Wijnstraat.

52

PrOGramma: Op zondagmiddag is het Stadhuis speciaal geopend voor het programmaonderdeel ‘Muzikale Monumenten’. Professionele musici en muziekensembles geven in zes monumenten gratis toegan-kelijke concerten met muziek die bij het gebouw past of er juist mee contrasteert. Het Pavadita Tango String Quartet is een uniek tango-strijkkwartet dat zich onderscheidt van de mainstream tango-ensem-bles door haar eigenzinnige arrangementen en funky stijl. Laat u verrassen! Zie voor meer informatie pagina 59.

Pand Groenmarkt 78-80/Schaeffer Galerie

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

De�monumentale�zandstenen�voorzetgevel�van�dit�rijksmonu-ment�is�in�1916�ontworpen�door�de�uit�Italië�af komstige�Carel�Tenenti.�Hij�bouwde�in�zijn�woonplaats�Dordrecht�onder�andere�het�pand�Voorstraat�180�in�sierlijke�Jugendstil-stijl�(nu�Stichting�Beeldende�Kunst)�en�in�een�wat�strengere�stijl�het�dubbele�woonhuis�Buiten�Walevest�5-6.�Zijn�ontwerp�voor�Groenmarkt�78-80�(oorspronkelijk�68-70)�houdt�het�midden�tussen�beide�stij-len.�De�gevel�wordt�in�twee�brede�en�een�smaller�travee�gedeeld�door�vier�omhoogstrevende�pilasters.�In�de�smalle�travee�(rechts)�is�de�ingangspartij�met�dubbele�paneeldeuren.�Boven�de�deur�is�

51

Pand De Gulden Os/Openbare Bibliotheek, Groenmarkt 153

OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 15.00 uur.

Het�pand�De�Gulden�Os�heeft�een�gotische�gevel�in�natuursteen�(ca.�1525).�Samengevoegd�met�een�ander�middeleeuws�pand�en�aangevuld�met�moderne�nieuwbouw�vormt�dit�het�huidige�on-derkomen�van�de�Centrale�Bibliotheek,�hoofdvestiging�van�de�Bibliotheek�A�tot�Z.�Vooral�de�gevel�van�het�gebouw�is�interessant.�Bekijk�ter�vergelijking�ook�de�gevel�van�’t�Zeepaert�(Open��Monumenten�nr.�33),�Wijnstraat�113,�het�oudste�woonhuis�van�Dordrecht.�Tijdens�de�Open�Monumentendagen�kunt�u�gewoon�boeken�inzien,�lenen�en�terugbrengen.�Ook�de�leeszaal�is�open.

53

Open Monumenten

44 45

Page 24: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Stadsbrouwerij Dordrecht, Buddingh’plein 20

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uur.

In�een�voormalig,�in�1984�gerestaureerd�lagerpakhuis�van�de�vroegere�bierbrouwerij�‘De�Sleutel’,�is�het�onderwijsleerbedrijf�Stadsbrouwerij�Dordrecht�gehuisvest.�In�1968�kwam�er�een�einde�aan�de�oudste�brouwerij�van�Nederland,�de�Dordtse�brouwerij�‘De�Sleutel’.�Vanaf�het�begin�van�de�zestiende�eeuw�werd�hier,�op�een�terrein�dat�zich�uitstrekte�van�de�Groenmarkt�(achter�het�renaissancepand�De�Sleutel�aan�de�Groenmarkt)�tot�aan�de�Var-kenmarkt�(toegangspoortje�met�sleutels)�bier�gebrouwen.�Een�groot�deel�van�de�bebouwing�in�het�binnengebied�is�gesloopt.�Maar�het�gebouw�dat�oorspronkelijk�de�mouterij�was�en�later�

54

PrOGramma: Zaterdag is er een afwisselende klassieke muziekpro-grammering te beluisteren. Op zondagmiddag is de Trinitatiskapel speciaal geopend voor het programmaonderdeel ‘Muzikale Monu-menten’. Professionele musici en muziekensembles geven in zes monu-menten gratis toegankelijke concerten met muziek die bij het gebouw past of er juist mee contrasteert. Zo speelt het middeleeuwse muziek-gezelschap Wronghel en Wei authentieke instrumenten, zoals draai-lier, spantrommel en doedelzak. Zie voor meer informatie pagina 59.

Kelder Huis Scharlaeken/De Waag, Waagpassage

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 11.00 - 17.00 uur.

Achter�de�glazen�pui�van�De�Waag�is�een�fraai�middeleeuws�gewelf�te�zien�die�behoorde�bij�het�voormalige�Huis�Scharlaken.�Het�zijn�de�restanten�van�de�oude�beerkelder�(een�middeleeuwse�septic�tank)�van�het�huis�dat�aanvankelijk�de�functie�van�lakenhal�vervulde�en�daarna�onder�meer�dienst�deed�als�waag.�In�1982�en�

56

gebruikt�werd�als�lagerkelder,�bleef�behouden.�Bij�de�restauratie�is�de�oude�buitengevel�met�getoogde�vensteropeningen�hersteld.�Op�de�verdiepingen�zijn�woningen,�beneden�is�de�Stadsbrouwerij.�De�Stadsbrouwerij�Dordrecht�is�opgericht�door�meesterbrouwer�Herman�Marres,�bestuurder�Theo�Tiebosch�en�ondernemer�Jules�Schöningh.�Voorjaar�2009�kwam�procestechnoloog�Robert�van�de�Berg�erbij.�Er�is�een�samenwerkingsverband�aangegaan�met�het�DaVinci�College�Dordrecht.�Het�onderwijsleerbedrijf�in�de�Stadsbrouwerij�is�een�bijzonder�project.�Ketels�installeren,�bierbrouwen,�gasten�bedienen�en�marketing�van�het�bedrijf�zijn�onderdelen�van�het�leerproces.�Het�ambachtelijk�gebrou-wen�lichtbier�waarmee�Marres�de�titel�van�Nederlands�Kampi-oen�Bierbrouwer�kreeg,�wordt�nu�door�de�Stadsbrouwerij�op�de�markt�gebracht�onder�de�Dordtse�naam�‘Schapenkopje�Amber’.�Het�gebouw�is�toegankelijk�vanaf�de�Groenmarkt,�via�de�smalle�gang�naast�het�pand�De�Sleutel�(nrs.�105-111)�of�via�het�poortje�met�de�sleutels�aan�de�Varkenmarkt�(nrs.�130-140).

PrOGramma: Studenten van het Da Vinci College geven doorlopend een presentatie over het brouwproces in De Stadsbrouwerij die de brou-werstraditie op deze historische plek voortzet. Bovendien is er een film over de brouwerij te bewonderen.�

trinitatiskapel, Vriesestraat 22

OPeNINGStIjD: Zaterdag 10.00 - 17.00 uur.

Nu�Evangelisch�Lutherse�Kerk.�Oorspronkelijk�kapel�van�het�Blindenliedengasthuis,�dat�in�1629�afgebroken�is.�De�in�1618�in�Dordrecht�gestichte�Lutherse�Gemeente�kreeg�in�1689�het�kerk-gebouw�van�de�gemeente�aangeboden.�De�kapel�was�in�de�tussen-liggende�jaren�gebruikt�voor�het�opslaan�van�turf.�In�de�zeventiende�eeuw�worden�voor-�en�zijgevel�van�een�pleisterlaag�voorzien,�welke�gedeeltelijk�is�verwijderd�bij�de�restauratie�van�1963.Het�Wolfferts-orgel�uit�1779,�met�delen�uit�1733,�heeft�twee�kla-vieren.�Preekstoel�in�Lodewijk�XVI-stijl.�Een�folder�met�be-schrijving�is�verkrijgbaar�bij�een�bezoek.

55

1987�verrichtte�de�Rijksdienst�voor�Oudheidkundig�Bodemonder-zoek�opgravingen�in�de�Waagpassage,�vooruitlopend�op�het�nieuwbouwplan�voor�De�Waag�en�de�Twentsche�Bank.�In�1987�vond�men�resten�van�het�dertiende-eeuwse�huis�Scharlaken.�Rond�1200�werden�op�deze�plek�de�eerste�stenen�huizen�gebouwd.�Het�grote�huis�Scharlaken�stond�op�slechte�ondergrond.�Regelmatig�moesten�de�vloeren�verhoogd�worden.�In�1594�is�het�verbouwd�tot�Stadswaag�(afgebroken�in�1960).�Uit�de�beerputten�achter�het�huis�diepte�men�bij�de�opgravingen�veel�gebruiksvoorwerpen�op,�die�een�goed�beeld�geven�van�het�dagelijks�leven�van�gegoede�middel-eeuwse�burgers.�Een�videopresentatie�vertelt�het�verhaal�van�1225�tot�nu.�Een�aantal�voorwerpen�illustreren�wat�er�zoal�verdwe-nen�is�in�de�beerkelder…�De�keldergewelven�worden�beheerd�en�opengesteld�door�Erfgoedcentrum�DiEP.

PrOGramma: De keldergewelven zijn te bezoeken en er wordt uitleg gegeven.

Open Monumenten Open Monumenten

46 47

Page 25: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Schutsluis (‘Helsluis’), merwelanden 35a

OPeNINGStIjDeN: Zaterdag en zondag 10.00 - 17.00 uur.

Gebouwd�in�1864�en�hoofdonderdeel�van�het�sluiscomplex�Hel-�en�Zuilespolder.�De�sluis�bevindt�zich�tussen�de�toenmalige�Helpolder�(nu�een�deel�van�de�Zuilespolder)�en�de�Polder�Stede-dijk.�De�Helsluis�ligt�daar�in�de�Helsloot,�die�een�verbinding�vormt�tussen�de�Nieuwe�Merwede�en�de�Beneden�Merwede.�Over�de�noordelijke�deuren�van�de�sluis�ligt�een�bijbehorende,�ijzeren�rolbrug.�Zowel�de�schuiven�van�de�sluis�als�de�rolbrug�worden�nog�met�de�hand�bediend.�De�sluis�wordt�gecompleteerd�door�remmingswerken�aan�weerszijden�van�de�sluishoofden.�De�Helsluis�is�een�zogenaamde�groene�schutsluis.�De�sluis�heeft�in�1982�vernieuwde,�gemetselde�sluishoofden�met�hardstenen�hoekstenen�en�haalkommen.�De�lensvormige�sluiskolk�heeft�

57 De ruïne van het Huis te merwede

OPeNINGStIjDeN: Dagelijks te bezichtigen.

Al�bijna�600�jaar�staat�het�ooit�stoere�en�machtige�Huis�te�Merwede,�als�een�verlaten�ruïne�aan�de�gelijknamige�rivier.�Eeuwenlang�inspireerde�de�ruïne�tot�verhalen,�schilderijen�en�prenten�en�riep�herinneringen�op�aan�lang�vervlogen�tijden.�Dordtenaren�van�nu�kennen�hem�vooral�als�plek�voor�een�familiewandelingetje,�om�te�picknicken�en�te�zwemmen�of�hun�geheime�liefde�te�ont-moeten.�Hoewel�de�omgeving�inmiddels�minder�romantisch�is,�brengt�dit�oudste�gebouw�van�Dordrecht�de�middeleeuwse�geschiedenis�tot�leven.�Begin�2010�werd�de�ruïne�grondig�geres-taureerd�en�de�omgeving�opgeknapt.�

Huis�te�Merwede�kende�twee�bouwfasen.�De�ruïne�hoort�bij�het�tweede�huis�dat�hier�rond�1350�werd�gebouwd�en�er�ongeveer�uitzag�als�Slot�Loevestein.�Er�woonden�edellieden,�die�een�rol�speelden�in�het�politieke�bestuur�van�het�graafschap�Holland.�Ze�kregen�grondgebied�toegewezen�met�specifieke�bestuurlijke�rechten�en�een�verdedigbaar�woonhuis.�Bij�machtsconf licten�in�de�vijftiende�eeuw�liep�het�huis�veel�schade�op.�

Door�de�St.�Elisabethsvloed�van�1421�kwam�het�huis�rondom�in�het�water�te�liggen�en�werd�het�voorgoed�onbewoonbaar.�Alleen�een�restant�van�de�woontoren,�de�donjon,�bleef�over.�Pas�begin�twintigste�eeuw�werd�dit�land�opnieuw�ingepolderd�en�lag�de�ruïne�weer�aan�de�rivier.�In�de�oorlogsjaren�vonden�uitvoerige�opgravingen�plaats.�De�talrijke�vondsten�maken�nu�deel�uit�van�de�collectie�van�Erfgoedcentrum�DiEP.�

De�ruïne�is�met�de�fiets�of�auto�bereikbaar.�Op�de�kruising��Merwedestraat�en�Baanhoekweg�slaat�u�de�Kerkeplaat�in.�Waar�de�Kerkeplaat�naar�links�gaat,�is�rechts�de�toegang�naar�het��terrein�van�de�ruïne.

58schuin�aflopende�kadewanden,�die�aan�de�onderkant�met�bazalt-blokken�zijn�bekleed.�In�en�voor�de�sluiskolk�staan�houten�con-structies�met�dukdalfen�die�als�remmingswerken�fungeren.�Tussen�de�sluishoofden�staan�houten�puntdeuren,�die�in�1982�zijn�vernieuwd.�De�sluisdeuren�met�overloop�en�vergrendelstangen�zijn�door�middel�van�rechte�heugels�verbonden�met�de�in�stalen�kasten�opgeborgen�elektrische�bedieningsmechanismen�op�de�sluishoofden.�De�sluiskleppen�worden�door�middel�van�slingers�met�de�hand�bediend.�De�ijzeren�rolbrug�ligt�op�de�westelijke�oever�van�het�noordelijke�sluishoofd.�De�brug�beweegt�met�twee�stel�stalen�wielen�over�op�bielzen�liggende�rails.�De�brug�is�samen-gesteld�uit�balustrades�van�geklonken�vakwerkdelen�en�een�op�ijzeren�liggers�bevestigd�houten�brugdek�met�eveneens�van�hout�vervaardigde�aanbruggen.�De�aanbrug�aan�de�rolbrug�is�hiermee�met�kettingen�bevestigd.�Aan�de�westzijde�van�het�zuidelijke�sluishoofd�staat�een�open�schotbalkenloods,�waarbij�een�in-middels�verdwenen�ijzeren�kraan�stond.�Een�ijzeren�kaapstander�is�eveneens�verdwenen.�Nog�wel�aanwezig�is�een�dubbele�peil-schaal,�waarop�ook�de�waterstand�van�de�watersnoodramp�van�1-2-1953�staat�aangegeven.De�schutsluis�(‘Helsluis’)�heeft�cultuurhistorische�waarde�van-wege�het�belang�dat�de�sluis�heeft�voor�de�landschappelijke�ontwikkeling�en�de�waterhuishouding�van�het�poldergebied�bij�Dordrecht.�Vanwege�de�aanwezigheid�van�een�groene�kolk�en�een�rolbrug�is�de�sluis�tevens�van�typologisch�belang.�De�schut-sluis�heeft�ensemblewaarde�vanwege�de�samenhang�tussen�de�sluis,�de�sluiswachterswoning�en�de�rolbrug.�

BereIKBaarHeID: Vanaf de Merwekade in Dordrecht (de aanlegplaats van de waterbus uit Rotterdam) of vanaf halte Sliedrecht kunt u met de waterbus naar de Hollandse Biesbosch. Fietsen mogen gratis mee. Vanaf de steiger is het ongeveer 800 meter naar het Biesboschcentrum en circa 1 kilometer naar de Helsluis. Per auto: Op A15 of A16 afslag Dordrecht-Papendrecht (N3). Op N3 afslag Hollandse Biesbosch. Onderaan de afslag bij stoplicht direct rechtsaf Baanhoekweg op. Na 4 km begint de Hollandse Biesbosch. Volg de borden naar het Biesbosch-centrum Dordrecht. Vanaf hier is het circa 1 kilometer lopen door de prachtige natuur van de Biesbosch naar de Helsluis.

Open Monumenten Open Monumenten

48 49

Page 26: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Meer weten over de mooiste monumenten en bijzondere plekken in Dordrecht? Wandel dan mee met een VVV-gids tijdens één van de stadswandelingen op zaterdag 10 of zon-dag 11 september. Op zondag neemt stadsomroepster Darja kinderen mee op een interactieve kinderstadstour. De wande-lingen starten bij Intree Dordrecht | VVV.

Stadswandelingen & Fietsroute

Stadswandelingen met VVV-gidsDe�VVV-gidsen�vertrekken�op�zaterdag�en�zondag�om�12.00,�13.30�en�15.00�uur�vanaf�Intree�Dordrecht�|�VVV,�Spuiboulevard�99�voor�een�wandeling�langs�belangrijke�monumenten�en�hui-zen-met-een-verhaal.�Die�zijn�er�volop�in�de�Dordtse�binnenstad!�De�wandeling�duurt�ongeveer�één�tot�anderhalf�uur,�deelname�is�gratis.�

KinderstadstourStadsomroepster�Darja�maakt�op�zondagmiddag�tweemaal�een�kinderstadstour�vanaf�Intree�Dordrecht�|�VVV,�om�13.00�en�om�15.00�uur.�Het�wordt�niet�zomaar�een�wandeling�door�het�hart�van�de�stad,�maar�een�zoektocht�naar�de�verloren�munten�van�Sura.�Waar�zijn�ze�gebleven�en�wie�was�die�Sura�eigenlijk?�Deze�spannende�kinderstadstour�voor�kinderen�vanaf�8�jaar�duurt�ongeveer�anderhalf�uur�en�eindigt�weer�bij�Intree�Dordrecht�|�VVV.�Zorg�dat�u�op�tijd�bent�om�mee�te�gaan,�er�kunnen�onge-veer�dertig�kinderen�per�keer�meelopen,�deelname�is�gratis.

Overige wandelroutesEen�algemene�beschrijving�van�een�Stadswandeling�door�Dor-drecht�is�bij�Intree�Dordrecht�|�VVV�te�koop�voor�€�2,75.�Een�boekje�bij�het�(bewegwijzerde)�Rondje�Dordt�kost�€�4,95.�Voor�kinderen�is�er�de�kinderstadsgids�‘Help�de�toren�valt�om’�van�Frits�Baarda�met�twee�routes�en�een�speurtocht�naar�dieren�in�de�stad�(€�7,95).

Wandel- en fietsroute ‘Herbestemming’ Er�zijn�dit�jaar�twee�routes�opgenomen;�een�wandel-�én�een�fietsroute�die�u�langs�verschillende�monumenten�brengt�in�de�Dordtse�binnenstad�en�op�het�Eiland�van�Dordrecht.�Beide��routes�zijn�samengesteld�in�samenwerking�met�de�VVV�Zuid-Holland-Zuid.�Of�u�nu�gaat�lopen�of�fietsen,�de�routes�geven�u�enkele�voorbeelden�hoe�de�gebruiksfuncties�van�de�verschillende��monumenten�door�de�jaren�heen�zijn�veranderd.�

50 51

Stadswandelingen & Fietsroute

Page 27: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

en�Groenmarkt�vindt�u�aan�uw�linkerhand�Schaeffer�Galerie�(nr.�51)�en�recht�voor�u�Bibliotheek�van�A�tot�Z�(nr.�53),�die�vroeger�dienst�deed�als�slagerij.�Loop�verder�over�de�Groenmarkt�en�de�Wijnstraat,�volg 87.�Schuin�tegenover�de�Nieuwbrug�ziet�u�het�naakte�jongetje�van�Woonhuis�‘De�Onbeschaamde’�(nr.�36)�uitkijken�over�de�Wijnstraat.�Het�mannetje�kreeg�tijdens�een�bezoek�van�koningin�Wilhelmina�een�sjerpje�om,�zodat�de�vorstin�niet�schrok�van�zijn�adamskostuum�als�zij�plotseling�omhoog�zou�kijken.�Even�daarna�vindt�u�een�voormalig�schoolgebouw�waar�nu�kunstenaar�Gerhard�Lentink�zijn�intrek�heeft�genomen�(nr.�35).�Op�Wijnstraat�nummer�117�vindt�u�de�voormalige�Bonifatiuskerk�(nr.�34).�Tegenwoordig�is�poppodium�Bibelot�erin�gevestigd,�wordt�het�pand�gebruikt�als�uitgaansgelegenheid�en�worden�er�concerten�gegeven.�Het�daar-naast�gelegen�huis�’t�Zeepaert�(nr.�33)�is�één�van�de�oudste�woon-huizen�van�Nederland.�In�het�pand�hebben�allerlei�bewoners�hun�intrek�genomen,�onder�andere�een�legerkapitein,�bierbrouwer�en�een�zeepzieder.�Tegenwoordig�wordt�het�pand�gebruikt�voor�re-presentatieve�doeleinden.�Een�typisch�voorbeeld�van�herbestem-ming�is�Pandora�(nr.�32).�Het�in�1735�gebouwde�herenhuis�heeft�van�1823�tot�1867�dienst�gedaan�als�schouwburg.�Nu�is�er�een�curiosa-winkel�in�gevestigd.�Vlak�voor�de�Boomburg�ziet�u�Bellevue�en�de�in�verbinding�staande�Groothoofdspoort�(nr.�29)�liggen,�vroeger�de�belangrijkste�stadspoort.�Nu�wordt�het�complex�gebruikt�als�hotel�en�restaurant.�Loop�verder�over�de�Torenstraat�en�de�Noordendijk,�volg 86.�Stop�even�bij�de�Molen�Kyck�over�den�Dyck�(nr.�15)�voor�koffie�met�molenkoek.�Steek�de�Noordendijk�over�en�loop�de�fietstrap�af�naar�beneden,�volg 88.�Aan�uw�rechterhand�vindt�u�Schouwburg�Kunstmin�(nr.�13)�en�even�verderop�Park�Merwestein�(nr.�12).�Volg�de�Singel�met�enkele�monumentale�villa’s.�Sla�op�de�kruising�met�de�Johan�de�Wittstraat�rechtsaf�richting�het�centrum.�U�komt�bij�de�rotonde�aan�uw�linkerhand�Intree�Dordrecht�|�VVV�weer�tegen.

Fietsroute ‘Herbestemming’LeNGte CIrCa 12,5 Km, FIetStIjD CIrCa 1 uur

Niet�alle�genoemde�monumenten�zijn�toegankelijk,�maar�wel�van�buiten�te�bewonderen.��

Beide�tochten�maken�gebruik�van�het�fietsroutenetwerk:�de�knooppunten�zijn�plaat-sen�waar�de�fietspaden�van�het�netwerk�elkaar�kruisen.�Elk�knooppunt�in�het�net-werk�heeft�een�nummer.�Bij�kruisingen,�splitsingen�en�afslagen�tussen�de�knooppunten�staan�rechthoekige�borden,�met�daarop�een�richtingspijl�en�het�nummer�van�het�knooppunt�waar�u�naartoe�rijdt.�Verder�zijn�er�borden�die�aangeven�dat�u�een�knooppunt�nadert.�

De�wandelroute�is�aangeven�op�de�plattegrond�op�de�pagina’s��36�-�37�en�in�de�beschrijving�hieronder.�De�fietsroute�vindt�u�op�de�pagina’s�hier�opvolgend.�In�de�beschrijving�komt�u�bij�de�ver-schillende�monumenten�nummers�tegen.�Deze�corresponderen�met�de�nummers�bij�Open�Monumenten.

Speciaal�voor�de�fietstocht�heeft�de�VVV�een�‘Monumentenar-rangement’�samengesteld.�Voor�slechts�€�16,00�kunt�u�gebruik�maken�van�een�elektrische�fiets.�Meer�informatie�is�te�verkrij-gen�bij�Intree�Dordrecht�|�VVV,�Spuiboulevard�99,�telefoon�0900-463�68�88.�Zaterdag�10�september�is�Intree�Dordrecht�|�VVV�open�van�10.00�–�17.00�uur�en�zondag�11�september�van�11.00�–�17.00�uur.�Er�is�een�beperkt�aantal�elektrische�fietsen,�reserveren�is�daarom�aanbevolen.�Ook�kunt�u�ook�(normale)�fietsen�huren�bij�de�rijwielstalling�op�het�NS�Station,�Stationsplein�6,�telefoon�078�–�635�68�30.

Wandelroute ‘Herbestemming’LeNGte CIrCa 3,3 Km, WaNDeLtIjD CIrCa 1 uur

Start�bij�Intree�Dordrecht�|�VVV,�ga�rechtsaf�het�Achterom�in.�Volg�aan�het�einde�van�de�straat�knooppunt 87�(linksaf).�Vlak�voor�de�Visbrug�vindt�u�een�sportwinkel,�waar�vroeger�de�Waalse�Kerk�in�gevestigd�was�(nr.�52).�Even�verderop,�op�de�kruising�Grotekerksbuurt�

Start bij Intree Dordrecht | VVV,�gevestigd�in�een�door�Ir.�J.�de�Vries�ontworpen�appartementen-�en�kantorengebouw�in�de�stijl�van�‘Het�Nieuwe�Bouwen’.�Het�werd�opgeleverd�in�1969�en�is�gebouwd�in�opdracht�van�de�toenmalige�ABN-bank.�Het�gebouw�aan�de�Spuiboulevard�is�in�de�geest�van�de�Nieuwe�Zakelijkheid�ontworpen.�Na�het�vertrek�van�de�ABN-bank�is�het�hoekpand�in�gebruik�geweest�als�meubelzaak.�Het�is�nu�ingericht�als�een�modern�bezoekersinformatiecentrum,�waarbij�op�een�inven-tieve�manier�gebruik�is�gemaakt�van�de�oorspronkelijke�kluis-ruimten.

Ga bij Intree Dordrecht | VVV linksaf en ga de rotonde op. u nadert knooppunt 88. Ga rechtdoor over de rotonde (tweede afslag). Ga bij de kruising johan de Wittstraat (eerste kruising) linksaf de Singel op. Volg 86. u volgt de Singel met enkele monumentale villa’s. Zo ook Villa jo-rissen, Singel 97.

Deze�vrijstaande�villa�is�in�1893-1895�gebouwd�in�opdracht�van�rentmeester/�administrateur�en�kunstkenner�P.C.�Jorissen.�Het�statige�woonhuis�is�in�een�eclectische�stijl�–�met�onder�meer�een�kap�in�chaletstijl�-�gebouwd�naar�een�ontwerp�van�de�architect�Willem�Kromhout.�Het�is�het�eerste�bouwwerk�van�deze�bekende�architect.�Het�exterieur�is�nog�vrijwel�intact,�ook�in�het�interieur�is�een�deel�van�het�oorspronkelijke�bewaard�gebleven.�Het�pand�is�

nu�in�gebruik�als�assuran-tiekantoor.�Het�woonhuis�is�opgetrokken�in�bak-�steen,�verlevendigd�met�bakstenen�sierbanden.�Als�u�verder�fietst,�ziet�u�aan�uw�rechterhand�Park�Merwe-stein�(nr.�12)�liggen.�In�1886�stelde�de�Gemeente�Dordrecht�het�Merwesteinpark�met�hertenkamp�open.�Een�jaar�eerder�had�de�gemeente�het�voormalig�landhuis�Merwes-

tein�met�bijbehorend�park�aangekocht.�De�buitenplaats�werd�door�tuinarchitect�C.�Kwast�tot�park�ingericht,�waarbij�vrijwel�alle�vruchtbomen�(met�uitzondering�van�enkele�notenbomen)�ge-rooid�werden.�In�de�koetsierswoning�kwam�een�‘melkhuis’�waar�melk�en�mineraalwater�geschonken�werd.�Het�landhuis�is�in�1944�bij�een�bombardement�verwoest,�maar�de�tuinmanswoning�(1852)�is�gespaard�gebleven.�Het�kleine�witte�huis�staat�bij�de�in-gang�aan�de�Groenedijk.�Op�de�plek�van�het�landhuis�staat�nu�het�bevrijdingsmonument�van�de�Dordtse�kunstenaar�Hans�Petri.�Wandelend�door�het�park�kunt�u�veel�uitheemse�bomen�zien,�zoals�de�mammoetboom�of�reuzensequoia,�de�slangeden�of�ape-boom�en�een�berk�vol�‘heksenbezems’.�Een�kijkje�achter�de�schermen�nemen�in�een�meer�dan�100�jaar�oud�theater?�Even�verderop�komt�u�aan�uw�linkerhand�Schouwburg�Kunstmin�(nr.�13)�tegen.

u nadert knooppunt 86. als u verder fietst komt u uit bij een fietstrap, ga hier omhoog. Op de dijk ziet u de molen Kyck over den Dyck (nr. 15) staan.

De�Korenmolen�Kyck�over�den�Dyck�is�een�oorspronkelijke�mout-molen�ten�behoeve�van�bierbrouwerijen�en�kreeg�later�de�functie�voor�het�malen�van�graan.�Inmiddels�is�de�molen�in�beheer�van�Stichting�Molen�Kyck�over�den�Dyck.�Tegenwoordig�worden�er�diverse�representatieve�ruimtes�verhuurd�voor�bijeenkomsten�en�vergaderingen.�In�het�winkeltje�op�de�begane�grond�kunt�u��typische�molenproducten�kopen.�Loop�even�binnen�voor�om�een�lekkere�molenkoek�te�proeven!�

Ga na de fietstrap rechtsaf, volg 84. aan uw linkerhand ziet u het energiehuis.

Het�Energiehuis�bestaat�uit�drie�voormalige�elektriciteitscentrales,�met�daarin�meerdere�machinezalen�en�ketelhuizen.�In�1908�werd�met�de�bouw�begonnen�van�de�elektriciteitscentrale.�Na�jaren�dienst�gedaan�te�hebben�als�elektriciteitscentrale�zijn�er�in�1957�in�het�Energiehuis�kantoren�en�magazijnen�gehuisvest.�Het�is�gebouwd�in�drie�fases:�het�administratiegebouw�en�machine-�

52 53

Stadswandelingen & FietsrouteStadswandelingen & Fietsroute

Page 28: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

en�ketelhuis�I�(1910),�machine-�en�ketelhuis�II�(1915)�en�machine-�en�ketelhuis�III�(1928).�Na�de�demping�van�de�Houthaven�in�1900�ontstond�ruimte�voor�de�ontwikkeling�van�het�gebied�tussen�de�Noorddijkstraat�en�het�Wantij.�In�het�Lijnbaangebied�kwam�gemengde�bebouwing�met�woningbouw,�onder�andere�hofjes�en�bedrijvigheid.�In�1910�vestigde�het�Gemeentelijk�Elektriciteits-bedrijf�Dordrecht�zich�in�het�gebied.�In�eerste�instantie�was�het�door�architect�Dudok�geïnspireerde�ontwerp�van�Van�Buren�omstreden.�Het�College�van�Burgemeester�en�Wethouders�vond�het�te�monumentaal�en�niet�passen�bij�de�rest�van�de�bebouwing.�Na�advies�van�een�externe�deskundige�ging�men�toch�akkoord.�In�1949�wordt�de�productie-eenheid�verplaatst�naar�de�Staart.�Het�gebouw�heeft�lange�tijd�dienst�gedaan�als�magazijn�en�kantoorpand,�daarna�als�ruimte�voor�creatieve�ondernemers�en�culturele�instellingen.�Op�dit�moment�wordt�het�Energiehuis�verbouwd.�Verschillende�culturele�instellingen�gaan�zich�wederom�vestigen�in�de�oude�elektriciteitscentrale.�De�podia�bieden�ruimte�aan�uitvoering�van�muziek�en�theater,�voor�het�ontwikkelen�van�voorstellingen,�producties�en�acts,�professioneel�of�amateuristisch�en�voor�opleidingen�in�muziek�en�theater.�Ook�komen�er�ruimtes�voor�een�grand�café,�evenementen�en�voor�verhuur�aan�passende�activiteiten.�Vanwege�de�verbouwing�is�het�Energiehuis�niet�toegankelijk.

Na het regiokantoor kunt u tussendoor, linksaf fietsen naar Villa augustus (nr. 14) voor een hapje en een drankje.

Bij�knooppunt 49�ziet�u�de�ingang�van�het�Weizigt�Natuur-�en�Milieucentrum�liggen�en�het�125�jaar�oude�Koetshuis.�Tijdens�de�Open�Monumentendagen�is�het�Koetshuis�omgetoverd�tot�de�paardenstal�van�weleer�en�komt�u�de�vroegere�eigenaren�tegen�van�het�landgoed.�Maak�ook�een�ritje�met�een�paardenkoets�door�het�Weizigtpark.�Verder�zijn�er�gedurende�het�weekend�tal�van�andere�activiteiten.�Zie�Open�Monumenten�nr.�1�en�pagina�64�voor�meer�informatie�over�het�programma.

als u de julianakerk (nr. 3) wilt bezoeken, fietst u terug over de Krispijnseweg. Op de hoek met de mauritsweg ziet u de julianakerk liggen.

Volg 88 en ga de tunnel onderdoor. Sla na de tunnel rechtsaf. u bent op de Singel (albert Cuyp). Op nummer 312 vindt u het voormalig woonhuis van bankdirecteur Simon van Gijn.

Het�woonhuis�met�aangebouwde�garage�werd�vlak�voor�de�Tweede�Wereldoorlog�gebouwd�in�opdracht�van�bankdirecteur�Van�Gijn,�door�vrijwel�uitsluitend�Dordtse�aannemers�en�ambachtslieden.�Het�huis�is�opgetrokken�in�een�Interbellum�stijl�en�was�voorzien�van�een�zeer�grote�tuin.�Tijdens�de�oorlog�werd�het�pand�gecon-fisqueerd�door�de�Duitse�bezetter.�De�stalen�gaswerende�deuren�in�de�kelder�herinneren�nog�aan�deze�tijd.�Na�de�oorlog�heeft�het�huis�onder�andere�dienst�gedaan�als�kantoor�(onder�meer�als�belasting-�en�scheepvaartkantoor)�en�is�inwendig�aan�deze�functies�aangepast�(o.a.�de�lichtkoepels�in�het�dak�en�de�brandtrap�aan�de�achterzijde).�Sinds�eind�1983�is�in�het�pand�de�kerk�‘Kerk�van�Jezus�Christus�van�de�Heiligen�der�Laatste�Dagen’�gevestigd.�Op�de�begane�grond�aan�de�achterzijde�heeft�een�aantal�door-braken�plaatsgevonden,�zodat�daar�nu�sprake�is�van�één�kerk-ruimte.�Aan�de�oostzijde�is�de�garage�met�het�huis�verbonden.�Het�herenhuis�is�beeldbepalend�gelegen�langs�de�Albert�Cuypsingel.

Sla bij knooppunt 88 linksaf en ga de johan de Wittstraat op.u vindt Intree Dordrecht | VVV aan uw linkerhand, het eindpunt van deze fietsroute.

Vervolg uw weg via 46, 47 en 48. Volg de Zuidendijk en sla bij de kruising abel tasmanstraat/De Savornin Lohman-weg rechtsaf. Sla aan het eind van de straat linksaf (Groen van Prinsteterweg). aan het eind van de straat rechtsaf (talmaweg). Op de hoek van de eerste straat rechts vindt u de ingang van Kasteel Crabbehoff.

Bij�de�ingang�kunt�u�de�fiets�neerzetten�om�een�kijkje�in�de�kas-teeltuin�te�nemen.�Indien�het�kasteel�deze�dag�niet�verhuurd�is,�kunt�u�ook�het�kasteel�zelf�bekijken.�Informeer�in�het�Restaurant�De�Hoff ’nar�in�het�gerestaureerde�koetshuis�(1830)�waar�u�koffie�en�andere�dranken�en�een�lichte�lunch�(broodjes)�kunt�nutti-gen.�De�Hoff ’nar�is�op�zaterdag�geopend�van�10.00-17.00�uur.�Zondag�is�het�gesloten.�Crabbehoff�is�van�oorsprong�een�kasteel-boerderij�uit�de�eerste�helft�van�de�17e�eeuw.�Het�buitenverblijf�werd�in�1808�bij�een�grote�brand�verwoest�en�vele�jaren�later�her-bouwd.�Het�Kasteel�kreeg�een�torentje,�windwijzer�en�poortje�van�de�in�1857�gesloopte�Kloveniersdoelen.�Het�huidige�kasteel�dateert�uit�1913�en�heeft�in�de�voorgevel�twee�vooruitsprin-gende�vleugels�met�trapgevels.�Het�van�de�Kloveniersdoelen�af-komstige�torentje�is�aan�de�onderzijde�vierkant,�het�bovenste�deel�is�achtzijdig.�Het�kleine�koetshuis,�direct�links�van�de�ingang�aan�de�Talmaweg,�is�gebouwd�in�ambachtelijke�traditionele�stijl.

Fiets terug over de talmaweg. Ga aan het eind van de straat rechtsaf, de troelstraweg op. u kunt ook even afstappen en het bruggetje oversteken (De Crabbeheul). Vervolg uw weg over de Zuidendijk. Volg 48 en vervolgens 49.

Volg 45. u nadert op een gegeven moment knooppunt 84, dat overgaat in 45. Voor het viaduct gaat u rechtsaf en blijft u 45 volgen.

Na een tijdje fietst u door het Dubbelmondepark. Wanneer u over een bruggetje fietst, kunt u rechts afslaan de Dord-wijklaan op. Daar vindt u aan uw linkerhand buitenplaats Dordwijk.

De�in�1630�gestichte�historische�buitenplaats�Dordwijk�kwam�in�1692�in�bezit�van�Pieter�Onderwater.�De�familie�Onderwater�heeft�Dordwijk�in�de�loop�van�de�achtiende�eeuw�uitgebreid�en�verfraaid.�De�buitenplaats�onderging�opnieuw�een�metamorfose�toen�hij�in�het�begin�van�de�19e�eeuw�in�het�bezit�kwam�van�de�familie�Stoop.�In�1851�werd�jonkheer�Pieter�van�der�Wall�eigenaar�van�Dordwijk.�De�familie�Van�der�Wall-Repelaer�gaf�de�bekende�Haarlemse�tuinarchitect�Zocher�in�1852�opdracht�voor�een�nieuwe�parkaanleg�in�Engelse�landschapsstijl.�Het�resultaat�was�een�landschapspark�met�slingerende�vijvers�en�paden,�bijbehorende�beplanting,�een�hertenwei,�bijzondere�bruggen,�boomgroepen�en�alleenstaande�bomen.�Het�landgoed�heeft�diverse�monumentale�gebouwen�en�objecten:�de�kasteelboerderij�met�achthoekig�torentje�uit�1725,�de�villa�Dordwijk,�een�gepleisterd�pand�in�chaletstijl�(1852),�de�Oranjerie�met�gietijzeren�kapconstructie�(1861),�de�tuinmans-woning�in�ambachtelijk-traditionele�bouwtrant�(1861)�en�de�Villa�Sorghvliet�met�neorenaissance�elementen�(1891).�Verder�is�er�een�koetshuis�en�wagenschuur�uit�de�tweede�helft�van�de�19e�eeuw,�een�bij�de�moestuin�behorende�kas�uit�1891,�negentiende�eeuwse�prielen�en�hertenverblijf�en�een�toegangshek�uit�de�tijd�van�Villa�Sorghvliet.�Veel�van�deze�elementen�zijn�ontworpen�door�de�ar-chitect�C.�Eggink,�die�in�1854�door�de�familie�Van�der�Wall-Repelaer�in�de�arm�genomen�werd�om�het�landgoed�verder�te�verfraaien.�Het�IVN�organiseert�het�gehele�jaar�door�eenmaal�per�maand�op�za-terdag�begeleide�rondleidingen�op�het�landgoed,�met�aandacht�voor�de�bijzondere�maar�kwetsbare�natuur�van�Dordwijk.

54 55

Stadswandelingen & FietsrouteStadswandelingen & Fietsroute

Page 29: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

muzikale monumentenDit�jaar�presenteren�drie�internationaal�vermaarde�gezelschap-pen�zich�op�zondag�in�Bibelot�(voormalige�Bonifatiuskerk),�Teekengenootschap�Pictura�en�de�Kunstkerk.�En�dit�alles�is�gratis�te�bezoeken!�

In�Bibelot�speelt�het�befaamde�Cello8ctet�Amsterdam�dat�afgelo-pen�zomer�ook�op�het�Grachtenfestival�Amsterdam�te�horen�was.�Opmerkelijk�is�dat�de�ruimte�van�Bibelot�uitermate�geschikt�blijkt�te�zijn�voor�grotere�klassieke�bezettingen,�zoals�ook�vorig�jaar�bij�het�Rotterdams�Kamerorkest�is�gebleken,�vanwege�de�uitstekende�akoestiek�in�deze�voormalige�kerk.�

In�zaal�Pictura�speelt�één�van�de�meest�toonaangevende�saxofoon-kwartetten�ter�wereld.�En�in�de�Kunstkerk�het�Russisch�ensem-ble�Folkopera�uit�St.�Petersburg,�dat�een�mooie�combinatie�speelt�van�klassiek�en�volksmuziek.�

Daarnaast�een�ongebruikelijke�uitvoering�van�tangomuziek�door�het�Pavadita�strijkkwartet�in�het�Stadhuis.�Er�wordt�muziek�uit�de�Middeleeuwen�gespeeld�door�het�ensemble�Wronghel�en�Wei�in�de�Trinitatiskapel.�Ten�slotte�geeft�mannenkoor�Bravi�Bravi�een�concert�in�de�Sint�Antoniuskerk.�Alle�concerten�vinden�driemaal�plaats.

uItVOerINGeN eN VOOrSteLLINGeN: Zondag 11 september 14.00, 15.00 en 16.00 uur, uitgezonderd Bibelot 13.00, 14.00 en 15.00 uur. De toegang is gratis.

Evenals voorgaande jaren zijn er in diverse monumenten weer muzikale uitvoeringen te beluisteren, zodat het dubbel aantrekkelijk wordt deze monumenten met een bezoek te vereren. Naast een hoogwaardig programma op zondag 11 september met (inter)nationale gezelschappen in zes monumenten, duiken er gedurende het weekend ook theatergezelschappen op die bijzondere verhalen vertellen over de verschillende monumenten die Dordrecht rijk is.

Muziek & Theater

56 57

Muziek & Theater

Page 30: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Bonifatiuskerk: Cello8ctet amsterdamaCHt tOPCeLLISteN SPeLeN eeN aVONtuurLIjKe mIx VaN

VerSCHILLeNDe muZIeKStIjLeN.

Een�uniek�ensemble�dat�internationaal�een�begrip�is�geworden.�Cello8ctet�Amsterdam�staat�voor�nieuwe�muziek�en�succesvolle�kruisbestuivingen�tussen�verschillende�muziekstijlen�en�kunst-disciplines.�“Acht�top�cellisten,�totale�perfectie,�intensiteit�en�kleurrijke�interpretatie”�kopt�The�Strad�in�2009.�Dankzij�de�stralende�uitvoeringen�van�het�ensemble�kan�het�Octet�originele�werken�programmeren�van�de�meest�markante�componisten�van�nu.�Het�Octet�heeft�meer�dan�70�wereldpremières�uitgevoerd,�de�meeste�aan�het�Octet�opgedragen.�Daarnaast�speelt�het�Octet�meer�dan�100�prachtige�Spaanse�liederen�(Turina,�De�Falla,�Nin,�Montsalvatge,�Granados,�Guridi,�Albéniz)�en�Zuid-Amerikaanse�liederen�(Villa-Lobos,�Ginastera,�Guastavino,�Piazolla)�die�door�het�publiek�niet�zelden�met�verbazing�worden�ontdekt.�Het�Octet�werd�opgericht�in�1989�onder�de�naam�Conjunto�Ibérico.�Naast�optredens�in�de�belangrijke�zalen�van�Europa�heeft�het�Cello8ctet�Amsterdam�concerten�gegeven�in�de�Verenigde�Staten,�Canada,�Midden-�en�Zuid-Amerika,�Azië�en�het�Midden-Oosten.uItVOereNDeN: Oihana Aristizabal Puga, Sanne Bijker, Claire Bleumer, Karel Bredenhorst, Stephan Heber, Wijnand Hulst, Rares Milhâilescu, Artur Trajko.

Pictura: aurelia Saxofoon KwartetWereLDBeFaamD SaxOFOONKWartet.

Het�Aurelia�Saxofoon�Kwartet�wordt�beschouwd�als�één�van�de�meest�toonaangevende�saxofoonkwartetten�ter�wereld.�De�leden�maken�deel�uit�van�het�Nederlands�Blazers�Ensemble�en�spelen�regelmatig�in�orkesten�als�het�Koninklijk�Concertgebouworkest,�het�Rotterdams�Philharmonisch�Orkest�en�het�Radio�Filharmo-nisch�Orkest.�Het�Aurelia�Saxofoon�Kwartet�werd�in�1982�door�vier�jonge�Nederlanders�in�Rome�opgericht.�Sindsdien�heeft�het�kwartet�getoerd�over�de�hele�wereld,�meer�dan�tien�CD’s�opgenomen,�ongeveer�honderd�stukken�aan�het�kwartet�opgedragen�en�in�première�gebracht�en�met�kunstenaars�uit�verschillende�vakge-bieden�samengewerkt.�Het�Aurelia�is�een�inspiratiebron�voor�jonge�musici�over�de�gehele�wereld.�De�Via�Aurelia�vormt�al�twintig�eeuwen�de�verbindingsweg�tussen�Rome�en�de�Franse�Rivièra.�Aan�deze�weg�vormden�vier�jonge�Nederlandse�saxofo-nisten,�op�reis�met�het�Nationaal�Jeugdorkest,�in�de�zomer�van�1982�spontaan�een�kwartet.�Hun�concerten�werden�door�het�Romeinse�publiek�zo�enthousiast�ontvangen,�dat�zij�terug�in�Nederland�besloten�ermee�door�te�gaan�en�het�kwartet�te�noemen�naar�de�plaats�waar�het�allemaal�begon.�Het�Aurelia�Saxofoon�Kwartet�was�geboren.uItVOereNDeN: Johan van der Linden, sopraansaxofoon - Arno Bornkamp, tenorsaxofoon - Niels Bijl, altsaxofoon - Willem van Mer-wijk, baritonsaxofoon

Kunstkerk: russisch ensemble FolkoperareCHtStreeKS uIt SINt PeterSBurG.

Folkopera�werd��in�2003�opgericht�in�St.�Petersburg.�Alle�leden�van�Folkopera�zijn�afgestudeerd�aan�het�Conservatorium�van��St.�Petersburg.�Een�ongewone�combinatie�van�opera�stemmen,�Russische�volksmuziekinstrumenten�en�contrabas�geeft�een�speciaal�geluid�aan�de�welbekende�werken�van�beroemde�com-ponisten.�Het�repertoire�bestaat�uit�verschillende�programma’s;�van�serieuze�klassieke�muziek�en�kerkmuziek�tot�volksmuziek�en�de�beroemde�klassiek�populaire�werken.�Verwacht�programma:�werken�van�Monty,�Straus,�Léhar,�Verdi,�Di�Chiara,�Velasquez,�Soloviev,�Blanter�en�diverse�Russische�volksliederen�zoals��Kalinka�e.d.uItVOereNDeN: Natalia Birikuva, sopraan - Viacheslav Lesik, tenor - Kuzminov Andrey, bayan - Natalia Potzepkina, domra - Victor Kononenko, contrabas.

Stadhuis: Pavadita tango String Quartet eIGeNZINNIG taNGOStrIjKKWartet.

Het�Pavadita�Tango�String�Quartet�is�een�uniek�tangostrijkkwartet�dat�zich�onderscheidt�van�de�mainstream�tango-ensembles�door�haar�eigenzinnige�arrangementen,�funky�stijl�en,�voor�de�tango,�bijzondere�bezetting:�het�klassieke�strijkkwartet.�Cuerdas�con�Fueye�(Strijken�en�Zuchten)�staat�garant�voor�een�middag�pure�passie.�U�bent�op�deze�Open�Monumentendag�2011�getuige�van�een�meeslepend�en�wervelend�programma�waardoor�geen�ziel�onberoerd�zal�blijven.�Het�Pavadita�Tango�String�Quartet�treedt�zowel�in�kwartetbezetting�op�als�met�solisten.�Zo�toerde�het�de�afgelopen�jaren�met�de�Argentijnse�meesterbandeonist�Victor�Villena.�Ook�begeleidden�zij�uiteenlopende�artiesten�als�Thé�Lau,�Tom�Barman�en�de�Buena�Vista�Social�Club.�In�het�komende�theaterseizoen�staat�het�kwartet�op�de�planken�met�zanger/ac-teur�Frans�van�Deursen�in�de�muziektheaterproductie�Anibal�&�Astor.�Op�zaterdag�25�februari�2012�kunt�u�hierbij�zijn�in�de�Dordtse�Schouwburg�Kunstmin.�Mis�het�niet!�uItVOereNDeN: Sophie de Rijk, viool - Claudia Valenzuela, viool - Alex Welsh, altviool - Eva van de Poll, cello. tIteL PrOGramma: Cuerdas con Fueye (NL: ‘Strijken en Zuchten’)

58 59

Muziek & TheaterMuziek & Theater

Page 31: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

trinitatiskapel: Wronghel en Wei OuDe muZIeK IN eeN NIeuW mIDDeLeeuWS jaSje.

U�hoort�in�de�fraaie�Trinitatiskapel�van�de�Evangelisch�Lutherse�Gemeente�het�middeleeuwse�muziekgezelschap�Wronghel�en�Wei�in�kleine�bezetting.�Zij�gebruiken�authentieke�instrumenten,�zoals�draailier,�spantrommel�en�doedelzak.�Daardoor�klinken�de�middeleeuwse�dansen�en�liederen�authentiek�en�oud.�Maar�door�eigen�bewerkingen�klinken�ze�toch�weer�als�nieuw!�Zij�spelen�en�zingen�liefdesliederen�uit�verschillende�Europese�landen:�wereld-lijke�maar�ook�religieuze�liederen.�De�liefde�beperkt�zich�ten�slotte�niet�tot�het�aardse�en�menselijke,�maar�strekt�zich�ook�uit�naar�het�goddelijke,�onaardse.�Daarom�hoort�u�niet�alleen�‘Unter�der�Linde’,�waarin�de�lustelijke�liefde�bezongen�wordt,�maar�ook�het�verstilde�‘Hi�treur�die�trueren�wil’,�waarin�zij�Maria�de�lof�toe-zingen.�De�liefde�in�een�heerlijk�oud,�maar�geheel�nieuw�jasje!uItVOereNDeN: Helma Hartman, f luiten, doedelzak en zang - Pauline ’t Jong-Wetselaar, spantrommel en zang - Maria Karsten, draailier en zang.

Sint antoniuskerk: Bravi BraviAls�men�het�over�mannen-�en�operakoorzang�heeft,�dan�is�Bravi�Bravi�een�begrip�in�Dordrecht�en�ver�daarbuiten.�Het�Dordtse�mannenkoor�Bravi�Bravi�vindt�zijn�oorsprong�in�het�Belcanto�Festival�in�Dordrecht.�Op�initiatief�van�wijlen�Martin�Schenau�en�enkele�andere�leden,�werd�uit�het�ad�hoc-ensemble�dat�werd�

Een�uniek�instrument�in�het�Nederlandse�orgellandschap�door�de�typisch�Saksische�karakteristieken.�Cor�Ardesch�begon�in�2008�met�een�integrale�opname�van�alle�Bachwerken�op�dit�instrument.�Voor�zijn�verdiensten�op�het�gebied�van�de�orgelcultuur�en�de�welhaast�onvermoeibare�inzet�voor�de�instrumenten�van�de�Grote�Kerk�in�het�bijzonder,�werd�hij�op�29�april�jl.�benoemd�tot�Ridder�in�de�Orde�van�Oranje�Nassau.�Het PrOGramma begint zondag 11 september om 13.00 uur in de Grote Kerk. De toegang is gratis.

Nationale OrgeldagIn�verschillende�opengestelde�kerken�klinkt�op�zaterdag�muziek,�hoofdzakelijk�orgelmuziek.�Op�10�september�is�het�namelijk�ook�Nationale�Orgeldag.�In�vrijwel�alle�kerken�die�onder�Open�Mo-numenten�in�dit�boekje�staan�beschreven,�kunt�u�op�deze�dag�orgelspel�beluisteren.�Bij�de�beschrijving�van�de�Open�Monumen-ten�staat�over�deze�en�alle�overige�muzikale�optredens�de�exacte�informatie.�OPeN mONumeNteN, diverse kerken, zaterdag 10 september. De toegang is gratis.

theateroptredens: Storytail“Op�de�dag�dat�de�Stadsomroepster�zag�dat�de�koffer�met�verbor-gen�verhalen�op�slot�zat�en�gek�genoeg�een�staartje�had,�begreep�zij�dat�haar�roeping�elders�lag.�De�eerste�en�ook�lange�tijd�enige�vrouwelijke�stadsomroepster�besloot�om�haar�verhalenkoffer�niet�langer�rond�te�sjouwen,�maar�dit�weekend�als�een�podium�te�gebruiken�en�een�zoektocht�te�beginnen�naar�het�luisterend�

opgericht�voor�de�opera-uitvoeringen�van�het�Belcanto�Festival�in�1997,�een�heus�mannenkoor�opgericht.�Het�repertoire�van�Bravi�Bravi�bestaat�hoofdzakelijk�uit�koorpartijen�en�scenes�uit�de�laatachttiende-eeuwse�operaliteratuur.�Bravi�Bravi�is�constant�op�zoek�naar�nieuwe�uitbreiding�en�verbreding�van�het�repertoire�dat�op�het�moment�rond�de�tachtig�muzikale�werken�omvat.�Op�22�oktober�a.s.�wordt�het�12,5�jarig�jubileum�groots�gevierd�met�een�integrale�uitvoering�van�de�opera�Ernani�van�Giuseppe�Verdi�in�de�grote�zaal�van�Schouwburg�Kunstmin.�Op�de�zondag�zal�Bravi�Bravi�zeker�enige�stukken�“Ernani”�als�voorproefje�zingen,�naast�enkele�andere�operawerken�uit�haar�brede�repertoire.�Voor�meer�informatie:�www.bravi.nl.uItVOereNDeN: Marjorie Ginczinger, sopraan - Marten Smeding, tenor - Frank Wong, bariton - Palle Fuhr Jørgensen, bas. Dames Projectkoor en Begeleidingsorkest Continuo Rotterdam. Algehele leiding: Hans van der Toorn.

theater 450: Yoko Nagoya en atsuko NiedaOp�Voorstraat�450�is�in�een�rijksmonument�een�klein�intiem�theater�gerealiseerd:�THEATER�450.�Tijdens�de�Open�Monumenten-dagen�worden�hier�drie�concerten�gegeven�door�de�Japanse��sopraan�Yoko�Nagoya�en�de�pianiste�Atsuko�Nieda.�Zij�trakteren�u�op�15�liederen�uit�de�achttiende,�negentiende�en�twintigste�eeuw.�Er�worden�werken�van�Passiello,�Tosti,�Bellini,�Bizet,�Schubert,�Brahms,�Grieg�en�Strauss�ten�gehore�gebracht.�Data & tIjDeN: Vrijdag 9 en zaterdag 10 september aanvang 20.15 uur (deur open 19.30 uur). Zondag 11 september aanvang 15.00 uur (deur open 14.15 uur). Reserveren kan via [email protected] of 06-22961116.

Bachconcert stadsorganist Cor ardeschOp�zondag�11�september�geeft�Cor�Ardesch,�stadsorganist�van�Dordrecht,�een�concert�op�het�Bachorgel�van�de�Grote�Kerk�in�Dordrecht.�Op�het�programma�staan�werken�van�J.S.�Bach.�In�2007�voltooide�Verschueren�Orgelbouw�de�werkzaamheden�aan�het�Bachorgel�gebouwd�volgens�de�principes�van�Gottfried�Silbermann.�

oor�van�de�bezoekers�van�de�Oudste�Stad�van�Holland.�Eenmaal,�tweemaal,�driemaal�op�weg�komt�de�Stadsomroepster�nog�meer�koffers�tegen.�Barstensvol�verhalen�over�de�monumenten�die�naar�buiten�komen!�Of�zijn�ze�door�de�oorspronkelijke�bewoners�aan�de�straatkant�gezet?�Zo�spreekt�zij�voort�en�komen�historische�verhalen�weer�tot�leven.”

‘Storytail’�is�een�fonkelnieuw�locatieprogramma�voor�alle�leef-tijden.�Internationale�verhalenvertellers�en�muzikanten�brengen�de�monumenten�en�hun�oorspronkelijke�bewoners�weer�tot�leven.�Samen�presenteren�ze�onmogelijke�liefdesgeschiedenissen,�waarvan�u�de�sporen�gek�genoeg�in�vele�huizen�kan�terugvinden.�Want�voor�wie�het�nog�niet�wist:�Dordrecht�is�ook�een�stad�van�liefde,�een�stad�met�een�hart.�Neem�een�kijkje�bij�de�Storytail-podia�bij�het�Scheffersplein�en�het�Grotekerksplein�of�laat�u�spontaan�door�Super�Sura�verrassen.�Tijdens�uw�bezoek�aan�de�binnenstad�en�op�de�paardentram�op�zaterdag�en�zondag�komt�u�deze�ras-artiesten�vanzelf�tegen.�Ongekend�en�onvervalst�Dordts�locatie-theater�met�een�staartje!ZaterDaG eN ZONDaG 12.00 – 16.00 uur, Dordtse binnenstad.

60 61

Muziek & Theater

Page 32: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

rabobank jongerenevent reCreate!Op�zaterdag�10�september�2011�vindt�het�Rabo�Jongerenevent�ReCreate!�plaats�in�het�Dordrechts�Museum.�Een�event�georga-niseerd�voor�en�door�jongeren�uit�de�Drechtsteden.�Rabobank�Drechtsteden�heeft�de�samenwerking�opgezocht�met�het��Dordrechts�Museum�om�jongeren�op�een�bijzondere�manier��kennis�te�laten�maken�met�het�museum.�

Op�deze�avond�is�het�museum�in�drie�area’s�verdeeld.De tuIN: een relaxte plek om in de buitenlucht samen te komen.Het muSeum: de benedenverdieping incl. het trappenhuis van het

museum die toegankelijk zijn om op een ‘leuke en speciale’ manier kunst te bekijken.

art & DINING: de locatie waar dans en muziek centraal staan en een bekende DJ de avond knallend afsluit.

In�elke�area�vinden�diverse�activiteiten�plaats�waarbij�een��combinatie�wordt�gezocht�met�kunst�en�jongeren,�denk�aan�een�modeshow,�fotoshoot,�een�levend�schilderij,�het�creëren�van�een�gezamenlijk�graffitikunstwerk,�een�brievenboom�en�een�knallend�einde.�Ben�jij�tussen�de�14-17�jaar�en�heb�jij�wel�zin�in�een�leuke�avond�vol�creatieve�activiteiten�en�hou�je�wel�van�een�dansje?�Dan�mag�jij�dit�niet�missen!�Zaterdag�10�september�van�19.00�tot�23.00�uur�in�het�Dordrechts�Museum.�Meld�je�aan�via�www.rabobank.nl/drechtsteden(het�evene-ment�is�gratis�toegankelijk�maar�bezoekers�moeten�zich�wel�vooraf�aanmelden�op�de�website).�Be�there�en�ReCreate!

Naast de openstellingen van tientallen monumenten vinden er ook allerlei verrassende activiteiten plaats in de historische binnenstad van Dordrecht. Op de volgende pagina’s vindt u aanvullende informatie over rondvaarten, tentoonstellingen, speciale activiteiten en publicaties.

Speciale activiteiten

62 63

Speciale activiteiten

Page 33: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Bezoek een monument: Huize OpperdoesPoppenspeelster�Damiët�van�Dalsum�ontvangt�bezoekers�in�haar�woonhuis�annex�poppentheater�aan�de�Aardappelmarkt�9.�Van�dit�gebouw�is�bekend�dat�het�al�beschreven�werd�in�het�jaar�1620.�Damiët�vertelt�over�het�huis�en�het�poppenspel,�laat�een�stukje�van�een�voorstelling�zien�en�neemt�haar�gasten�mee�naar�de�salon�op�de�eerste�verdieping.�Ten�slotte�staat�er�een�drankje�klaar,�bij�mooi�weer�in�de�tuin.�Op�zaterdag�10�september�zijn�de�rond-leidingen�van�11.00-11.30�uur,�14.00-14.30�uur�en�15.00-15.30�uur,�op�zondag�11�september�van�12.00-12.30�uur�en�14.00-14.30�uur.�Het�aantal�bezoekers�is�wel�beperkt,�reserveren�kan�dus�geen�kwaad!�HuIZe OPPerDOeS, Aardappelmarkt 9, telefoon 078-614 03 42, www.damiet.dordt.nl. De toegang is gratis.

125 jaar Koetshuis, Weizigt NmCSpeciaal�voor�kinderen�(maar�ook�volwassenen)�herleven�oude�tijden�in�het�Duurzaamheidscentrum�Weizigt.�Als�één�van�de�1.000�monumentenschatten�die�Dordrecht�rijk�is,�neemt�Koetshuis�Weizigt�volop�deel�aan�het�thema�herbestemming.�Op�10�en�11�september�ruik�je�de�geur�van�paarden�en�hooi�en�proef�je�de�sfeer�uit�een�rijk�verleden.�Een�tijd�dat�er�nog�blauw�bloed�door�Weizigt�stroomde�en�landgoedeigenaar�De�Roo�sr.�er�de�scepter�zwaaide.�Eind�1900�tuigde�hij�er�zijn�paarden�op�en�maakte�de�koets�rijklaar�voor�een�rit�langs�zijn�vele�landerijen.�Keer�terug�in�die�wereld�en�laat�je�per�paardentram�naar�Koetshuis�Weizigt�rijden�en��bewonder�de�bijzondere�gestalde�negentiende�eeuwse�koetsen.�In�de�paardenstal,�waar�landheer�De�Roo�ooit�zijn�paarden�liefkoosde,�maken�digitale�presentaties�en�workshops�plaats�voor�paarden,�hooi�en�mest.�Ook�de�oud-bewoners�met�personeel�zijn�deze�

160 jaar Koninklijke Dordrechtsche roei- en Zeilvereniging

Ook�op�het�water�vindt�u�pronkstukjes�van�monumenten.�De�Koninklijke�Dordrechtsche�Roei-�en�Zeilvereniging�(KDR&ZV)�bestaat�dit�jaar�160�jaar�en�viert�dit�met�een�monumententocht�van�het�zogenoemde�oud�hout�door�de�stad.�

Roeien�en�zeilen�is�in�Dordrecht�van�oudsher�doodgewoon,�er�is�veel�water�in�de�buurt.�Roeien�en�zeilen�voor�het�plezier�werd�pas�in�de�negentiende�eeuw�populair.�Aanvankelijk�was�plezier-roeien�in�Dordrecht�alleen�weggelegd�voor�een�enkele�welgestelde�liefhebber,�tot�op�27�oktober�1851�de�KDR&ZV�werd�opgericht�voor�roeiers�van�alle�standen�én�voor�‘vreemdelingen’.�Met�dat�laatste�werden�inwoners�van�Zwijndrecht�en�Papendrecht�bedoeld.

De�vereniging�telt�begin�2011�92�boten,�van�snelle�wedstrijdboten�tot�een�schitterende�historische�en�nog�vaarklare�vloot.�Het�oudste�pronkstuk�is�de�in�1875�gebouwde�Wervelwind.�Deze�136-jarige�dubbel�wherry�biedt�plaats�aan�twee�roeiers�en�twee�stuurlieden.�

De�stuurlieden�zitten�comfortabel�op�de�stuurbank�met�rug-leuning.�In�de�boot�is�een�klein�klokje�ingebouwd,�naar�verluid�is�dat�er�in�de�oorlogsjaren�ingebouwd�om�vóór�de�avondklok�binnen�te�zijn.�De�in�1896�gebouwde�Ondine�is�minstens�zo�mooi.�Het�is�een�zeilwherry,�dat�wil�zeggen�voor�de�wind�zeilen�en�tegen�de�wind�in�roeien.�Dat�spaart�energie.�De�riemen�steken�niet�in�dollen,�maar�in�wat�heet,�scheehout.�

OP ZONDaG 11 SePtemBer organiseert de vereniging een monumenten-tocht voor de leden in “oud hout”. U kunt ze tussen 10.00 en 11.00 uur bewonderen vanaf de bruggen in de stad en bij de doorvaart door de Wijnhaven, Nieuwe Haven en de Wolwevershaven. Leden die willen deelnemen kunnen zich vooraf opgeven, voor informatie zie de website: www.kdrzv.nl.

dagen�weer�even�op�hun�landgoed�teruggekeerd.�Laat�je�rond-leiden�door�mevrouw�of�mijnheer�De�Roo.�Of�laat�de�geschiedenis�herleven�door�de�aanwezige�koetsiers�en�stalknechten.�Land-heer�De�Roo�had�verschillende�koetsen�en�liet�zich�vaak�daar-mee�vervoeren.�Een�koetsier�haalt�je�op�(opstapplaats�voor�terrein�Koetshuis�Weizigt).�Maak�per�koets�een�gratis�ritje�door�het�prachtige�Weizigtpark.��Verder�kun�je�in�Weizigt�NMC�de�doe-�en�ontdekexpositie�‘Kletsnat’�bezoeken�over�het�leven�onder�water,�het�Aquarama,�de�Newton-hoek�of�aai�de�Kune�Kune-varkens,�mini-veulen,�ezels�en�geiten.�Of�leef�je�uit�in�de�speeltuin!ZaterDaG eN ZONDaG 12.00 – 17.00 uur, Duurzaamheidscen-trum Weizigt, Van Baerleplantsoen 30, 3314 BH Dordrecht, 078 - 770 82 00, [email protected], www.weizigtnmc.nl.

Speciale uitgave ‘Oud Gebouw – Nieuw gebruik’De�Stichting�Open�Monumentendag�geeft�dit�jaar�de�gelijknamige�themapublicatie�‘Oud�Gebouw�–�Nieuw�gebruik’�uit.�Daarin�komen�allerlei�monumenten�en�verschijnselen�aan�bod�die�met�het�thema�te�maken�hebben.�Het�boekje�op�zakformaat�telt�128�pagina’s,�is�full�colour�en�kost €�7,50.�De�gids�is�verkrijgbaar�bij�Intree�Dordrecht�|�VVV,�Spuiboulevard�99.�meer INFOrmatIe of wilt u het boekje online bestellen, kijk dan op www.openmonumentendag.nl. U moet dan wel de verzendkosten betalen.

64 65

Speciale activiteiten

Page 34: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Historische marktOp�zaterdag�10�september�is�Het�Hof�ook�het�podium�voor�een�historische�markt.�Het�initiatief�hiertoe�is�genomen�door�het�Historisch�Platform�Dordrecht�en�het�Platform�Stedelijke��Herdenking�in�samenwerking�met�Erfgoedcentrum�Diep.�Alle�historische�organisaties�in�de�regio�is�nadrukkelijk�gevraagd�deel�te�nemen�en�zich�aan�een�breed�publiek�te�presenteren.��Zaterdag van 11.00 - 16.30 uur op Het Hof.

Braderie Grote SpuistraatDe�winkeliersvereniging�in�de�Grote�Spuistraat�organiseert��zaterdag�een�braderie.�Er�zijn�tevens�enkele�kunstenaars�die�hun�werken�tonen.�ZaterDaG van 10.00 – 17.00 uur in de Grote Spuistraat.

PastafeestUitgehongerd�na�het�slenteren�door�de�straten�en�toe�aan�een�culinair�hoogtestandje?�Kom�zondagavond�naar�de�Smaakstraat,�schuif�aan�bij�één�van�de�lange�tafels�en�laat�u�verrassen�door�de�verschillende�soorten�pasta�die�uw�smaakpapillen,�samen�met�de�operakoren,�in�Italiaanse�stemming�brengen.�ZONDaG van 16.00 – 21.00 uur in de Nieuwstraat. Meer informatie: www.smaakstraat.nl

Biesboschcentrum Dordrecht BeZOeK IN COmBINatIe met HeLSLuIS, zie Open Monumenten nr. 57Wie�informatie�zoekt�over�de�Biesbosch�of�de�natuur�wil�verken-nen,�kan�terecht�bij�Biesboschcentrum�Dordrecht.�Biesbosch-centrum�Dordrecht�is�eigendom�van�Nationaal�Park�de�Biesbosch.�De�toegang�is�gratis.

Vanuit�het�centrum�kunt�u�de�prachtige�natuur�ook�per�kano�of�f luisterboot�bewonderen.�Beleef�de�stilte�van�de�natuur�en�het�oorverdovende�geluid�van�vogels,�bijen,�vissen�en�het�water!�Op�zondag�11�september�vaart�van�10.30�tot�16.30�uur�ieder�uur�de�Sterlingpont�naar�Huiswaard�waar�u�kunt�wandelen�in�de�Nieuwe�Merwelanden.�De�laatste�afvaart�is�om�15.30�uur.�Kosten�hiervoor�zijn�€�5,-�p.p.

trouwen voor een dag?�!Elkaar�altijd�al�het�‘ jawoord’�willen�geven,�maar�nooit�de�stap�echt�durven�zetten?�In�dat�geval�doet�Erfgoedcentrum�DiEP�u�een�aanlokkelijk�aanbod:�trouwen�voor�een�dag!�En�wel�op�een�romantische�en�fraaie�locatie,�de�Statenzaal�van�Het�Hof.�Dit�jaar�bestaat�de�burgerlijke�stand�200�jaar�en�om�dat�te�vieren�wordt�de�Statenzaal�in�Het�Hof�eenmalig,�net�als�vroeger,�omgetoverd�tot�trouwzaal.�Het�moment�van�de�gelofte�wordt�voor�de�eeuwig-heid�vastgelegd�en�gepubliceerd�op�fotosite�Flickr.�De�geldigheid�van�het�huwelijk�verloopt�echter�om�12�uur�‘s�nachts.�Een�unieke�gelegenheid�voor�twijfelaars�of�zij�die�het�nog�eens�over�willen�doen!�

Tussen�12.00�en�17.00�uur�staan�onze�trouwambtenaren�klaar�voor�het�voltrekken�van�uw�huwelijk.�Haal�die�mooie�jurk�en�dat�strakke�pak�uit�de�kast�en�kleed�u�op�uw�mooist!�Wie�geen�trouwkleding�heeft,�mag�natuurlijk�iets�lenen�en�zich�ter�plekke�verkleden.�Een�medewerker�van�Erfgoedcentrum�DiEP�verricht�op�verzoek�tevens�een�klein�onderzoek�naar�de�herkomst�van�uw�(nieuwe)�achternaam.�Alle�getrouwde�stellen�wacht�na�afloop�nog�een�kleine�verrassing…ZaterDaG van 12.00 – 17.00 uur in Het Hof. Aanmelden is niet nodig. Deelname is gratis.

Kunstrondje DordtIn�het�historische�centrum�van�Dordrecht�zijn�op�loopafstand�van�elkaar�ongeveer�zeventig�zaken�gelegen,�die�kunst,�antiek�en�curiosa�en/of�(antiquarische)�boeken�verkopen.�Deze�zaken�zijn�aaneengesloten�in�de�Dordtse�Vereniging�van�Kunst-��en�Antiekhandelaren.�Deze�vereniging�organiseert�een�aantal��activiteiten,�waaronder�de�Dordtse�Boekenmarkt�en�het��Kunstrondje�Dordt.�

Het�Kunstrondje�is�een�wandeling�langs�deze�deelnemende�winkels.�Bij�de�deelnemende�zaken�en�Intree�Dordrecht�|�VVV�is�een�gratis�brochure�te�verkrijgen�met�de�route�van�het�Kunstrondje.�SPeCIaaL tIjDeNS De OPeN mONumeNteNDaGeN op zondag openen verschillende winkels de deuren van 12.00 - 17.00 uur.

Het�centrum�heeft�ook�een�salonboot�op�zonne-energie,�een�open�f luisterboot�op�zonne-energie,�de�‘zonnepont’�naar�een�natuur-pad�en�f luisterbootjes�die�u�kunt�huren.�En�er�zijn�natuurlijk�volop�wandelmogelijkheden,�waaronder�het�Griendmuseumpad,�dat�het�verleden�van�griendwerkers�duidelijk�maakt.�Of�naar�de�Helsluis,�één�van�de�Open�Monumenten.�Wees�welkom!�Vanaf�de�Merwekade�in�Dordrecht�(de�aanlegplaats�van�de�water-bus)�of�vanaf�halte�Sliedrecht�kunt�u�met�de�waterbus�naar�de�Hollandse�Biesbosch.�Fietsen�mogen�gratis�mee.�Vanaf�de�stei-ger�is�het�ongeveer�800�m�naar�het�Biesboschcentrum�en�circa�1�km�naar�de�Helsluis.�Per�auto:�Op�A15�of�A16�afslag�Dordrecht-Papendrecht�(N3).�Op�N3�afslag�Hollandse�Biesbosch.�Onderaan�de�afslag�bij�stoplicht�direct�rechtsaf�Baanhoekweg�op.�Na�4�km�begint�de�Hollandse�Biesbosch.�Volg�de�borden�naar�het�Biesbo-schcentrum�Dordrecht.�Vanaf�hier�is�het�circa�1�km�lopen�door�de�prachtige�natuur�van�de�Biesbosch�naar�de�Helsluis.reGuLIere OPeNINGStIjDeN: mei t/m september dagelijks 09.00 – 17.00 uur.

rondvaart s.s. Pieter BoeleDe�voormalige�Rijn-stoomsleper�werd�in�1893�gebouwd�op�de�werf�van�P.�Boele�te�Bolnes.�Tot�1965�heeft�de�sleper�een�beroepsmatig�bestaan�gehad.�Vanaf�1987�is�de�nog�enige�in�zijn�soort�bestaande�Rijnsleper�in�beheer�bij�Stichting�Dordt�in�Stoom.�Het�vaartuig�is�regelmatig�te�zien�bij�evenementen�en�is�eveneens�te�huur�voor�het�varen�met�gezelschappen�van�maximaal�55�personen.�

OP ZaterDaG 10 september kunt u een 45 minuten durende rond-vaart maken op de ruim honderdvijftienjarige stoomsleper Pieter Boe-le! U kunt inschepen op het Groothoofd. Tijdens de vaart is de stoommachine (benedendeks) te bezichtigen. StOOmSLePer PIeter BOeLe, aFVaart GrOOtHOOFD. Zaterdag elk heel uur tussen 12.00 en 16.00 uur. Prijs: € 4,50, kinderen 4 t/m 12 jaar € 3,50, kaartverkoop aan boord.

66 67

Speciale activiteitenSpeciale activiteiten

Page 35: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

...kijk op bouwen

Kijk op mensen...Van Wijnen Dordrecht B.V.Calandstraat 43316 EA DordrechtT 078-633 39 [email protected]

Zo divers als mensen zijn, zo gevarieerd zijn onze oplossingen. Want ontwikkelen en bouwen, onderhouden en beheren doe je voor mensen. Al meer dan een eeuw bouwen wij aan de meest uiteenlopende projecten en kijken verder dan alleen stenen. Het bouwproces is ons thuis. Daarom zijn wij net zo bekwaam in het initiëren en ontwikkelen als in het bouwen en beheren. Dat is Van Wijnen.

www.vanwijnen.nl

GD advertentie 170x87,5mm.indd 1 20-06-11 15:16

Speeltijd! Speelgoed toen en nu Kaatseballen,�voetballen,�tikkertje�of�verstoppertje�spelen:�spelen�kan�soms�heel�eenvoudig�zijn.�Daar�heb�je�lang�niet�altijd�grote�ridderkastelen�en�games�voor�nodig.�Zou�dat�altijd�zo�zijn�gegaan?�Hoe�speelden�kinderen�vroeger�en�wat�is�daarvan�nu�nog�be-waard?�In�de�collectie�van�Erfgoedcentrum�DiEP�is�veel�bijzonder�speelgoed�te�vinden,�zelfs�van�500�jaar�oud.�Waar�speelden�kin-deren�mee�en�hoe�anders�is�dat�nu?�Wie�dat�wil�weten,�is�welkom�in�Speeltijd!�Kom�spelen,�met�of�zonder�kinderen,�en�bezoek�deze�‘actieve’�tentoonstelling.�ZaterDaG 11.00 – 17.00 uur, zondag 13.00 – 17.00 uur in Het Hof. De toegang is gratis.

tussen de lakensHoe�zag�het�slaapkamermeubilair�er�in�de�negentiende�eeuw�uit?�En�hoe�ontwikkelden�de�slaapkamergewoontes�en�-gebruiken�zich�in�de�afgelopen�twee�eeuwen?�Op�deze�en�andere�slaapkamer-vragen�wordt�een�antwoord�gegeven�in�de�tentoonstelling�Tussen�de�lakens�in�Huis�van�Gijn.�Beddengoed,�poppenmeubels,�pren-ten,�tekeningen�en�slaapkamermeubilair�geven�een�beeld�van�de�ontwikkeling�van�de�slaapcultuur�in�de�negentiende�eeuw.�ZaterDaG eN ZONDaG 11.00 – 17.00 uur in Huis van Gijn. De toegang is gratis.

Verzamelaars in DordrechtEen�ruime�selectie�van�verzamelde�schilderijen�geeft�een�fraai�beeld�van�de�smaak�en�betrokkenheid�van�de�belangrijkste��verzamelaars�uit�de�beginperiode�van�het�Dordrechts�Museum.�Daarnaast�zijn�vele�niet�eerder�tentoongestelde�schilderijen�van�hedendaagse�Dordtse�verzamelaars�tentoongesteld.�Een�uit-gelezen�selectie�van�verrassende�en�unieke�schilderijen�van�de��zeventiende�tot�en�met�de�negentiende�eeuw�laat�zien�dat�er�nog�steeds�belangrijke�verzamelaars�in�de�stad�zijn.ZaterDaG eN ZONDaG 11.00 – 17.00 uur in het Dordrechts Museum. De toegang is gratis.

PaardentramOp�zaterdag�10�en�zondag�11�september�rijden�er�van�12.00�–�16.00�uur�drie�paardentrams�van�Stapvoets�rond�door�de�binnenstad�over�twee�routes.�U�kunt�gratis�gebruik�maken�van�de�trams�en�op-�en�afstappen�bij�verschillende�monumenten�en�beziens-waardigheden.�Op�de�plattegrond�op�de�pagina’s�36�-�37�van�dit�boekje�vindt�u�de�verschillende�routes.�Het�is�mogelijk�om�over�te�stappen�op�de�Visbrug.ZaterDaG eN ZONDaG van 12.00 – 16.00 uur. Gratis!

tentoonstellingen BeLeeF De GeSCHIeDeNIS IN 3D!

In�de�Statenzaal�in�Het�Hof�draait�een�3D-film�waarin�het�belang�van�de�belangrijke�Eerste�Vrije�Statenvergadering�voor�de�toekomst�van�Nederland�wordt�onderstreept.�In�zes�minuten�ontdekt�u�hoe�deze�vergadering�voor�altijd�onze�geschiedenis�veranderde.�ZONDaG 13.00 – 17.00 uur in Het Hof. De toegang is gratis.

69

Speciale activiteiten

Page 36: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Parkeren van auto en fiets

met de auto?�In�het�centrum�van�Dordrecht�zijn�vijf�parkeergarages�die�aan-gegeven�worden�door�het�parkeerverwijzingssysteem.�

De ParKeerGaraGe SPuIHaVeN (ingang Spuiboulevard, achter het Stadskantoor) is 24 uur per dag geopend. De ParKeerGaraGe VeemarKt (ingang Van Godewijckstraat, achter Belastingkantoor) is 24 uur per dag geopend. De ParKeerGaraGe aCHterOm (ingang Achterom) is 24 uur per dag geopend. Deze parkeergarage aan het Achterom is nabij Intree Dordrecht | VVV en het stadscentrum. De ParKeerGaraGe VISStraat (ingang Korte Breestraat) is op vrijdag 9 en zaterdag 10 september open van 08.00 tot 02.00 uur en op zondag 11 september van 11.00 tot 18.00 uur. De ParKeerGaraGe DrIeVrIeNDeNHOF (ingang Korte Kolfstraat) is op vrijdag 9 en zaterdag 10 september open van 07.30 tot 22.00 uur en op zondag 11 september van 11.00 tot 18.30 uur.

Gratis P-terreinenGratis�parkeren�is�mogelijk�op�het�Parkeerterrein�Weeskinderen-dijk�aan�de�Dokweg,�ingang�Weeskinderendijk.�Vanaf�dit��parkeerterrein�is�het�ongeveer�10�minuten�lopen�naar�de�Grote�Kerk�en�de�historische�binnenstad.�Op�zaterdag�rijdt�er�tussen�10.00�en�17.30�uur�een�bus�naar�de�binnenstad�met�haltes�bij�het�Stadskantoor�en�het�ANWB�kantoor�op�de�Spuiboulevard.�Dag�en�nacht�gratis�parkeren�is�mogelijk�op�Parking�Energiehuis�aan�de�Noordendijk.�Hiervandaan�vertrekt�buslijn�10�om�het�kwartier�naar�het�centrum�(op�zondag�om�het�half�uur).

met de fiets?�In�het�centrum�zijn�twee�gratis�fietsenstallingen.�De�Fietsen-stalling�Statenplein�(ingang�Kolfstraat,�bij�V&D)�en�de�Fietsen-stalling�Achterom�(ingang�om�de�hoek�van�Intree�Dordrecht)�zijn�op�vrijdag�10�en�zaterdag�11�september�open�van�06.30�tot�00.00�uur.�Op�zondag�11�september�zijn�de�fietsenstallingen�die�dag�open�van�11.30�tot�17.30�uur.�

Openbaar Vervoer

WaterbusDordrecht�is�vanaf��Zwijndrecht,�Papendrecht,�Sliedrecht,��Hendrik-Ido�Ambacht,�Alblasserdam,�Ridderkerk,�Krimpen�aan�den�IJssel�en�Rotterdam�ook�bereikbaar�met�de�Waterbus.��Deze�legt�aan�op�de�Merwekade�(vanuit�richting�Papendrecht,��Sliedrecht�en�Rotterdam)�en�de�Hooikade�(vanuit�Zwijndrecht).�Kaartjes�zijn�aan�boord�te�koop�of�maak�gebruik�van�uw��OV-chipkaart.�Fietsen�gaan�gratis�mee.�INFOrmatIe: www.waterbus.nl

BusTussen�het�NS-station�Dordrecht�en�de�gratis�Parking�Energie-huis�rijdt�buslijn�10�een�route�door�het�centrum.�Er�is�elke�250�meter�een�halte.�De�informatiekiosk�van�Arriva�bevindt�zich�aan�de�rechterzijde�van�het�NS�station,�bij�het�busstation.INFOrmatIe: www.arriva.nl

meer INFOrmatIe OVer BereIKBaarHeID: www.dordrecht.nl/bereikbaarheid

Bereikbaarheid

70 71

Bereikbaarheid

71

Page 37: Programmaboek Open Monumentendagen Dordrecht 2011

Duurzaamheidscentrum WeizigtDuurzaamheidscentrum WeizigtDuurzaamheidscentrum WeizigtDuurzaamheidscentrum WeizigtDuurzaamheidscentrum WeizigtDuurzaamheidscentrum WeizigtDuurzaamheidscentrum WeizigtDuurzaamheidscentrum WeizigtDuurzaamheidscentrum Weizigt

Ontdek het bij Weizigt- Duurzame Stadsboerderij: nieuwste technieken van duurzaam bouwen, binnen- en buitenverblijven met dieren en knuffelweides- Koetshuis Weizigt: tentoonstellingen, Newtonhoek en informatie over duurzaamheid - Klimaatkas en Bijenstal op 2 ha tuinen, Aquarama met watertentoonstelling- Verhuur vergaderruimtes voor allerlei organisaties

Duurzaamheidscentrum Weizigt

Van Baerleplantsoen 30 3314 BH Dordrecht(078) 770 [email protected]

Monumentaalvakmanschap!

V l a a r d i n g e n : 0 1 0 4 3 4 4 2 5 5 | D o r d r e c h t : 0 7 8 6 1 3 5 3 3 5 | w w w . d e g o e d e s c h i l d e r s . n l