PRZYGOTOWANIE KULTUROWE

DLA UCZESTNIKÓW PROJEKTU

„CLIL METHODOLOGY AND IMPLEMENTATION

OF LANGUAGES TAUGHT IN SECONDARY

VOCATIONAL SCHOOLS”

W RAMACH PROGRAMU ZAGRANICZNA MOBILNOŚC SZKOLNEJ KADRY EDUKACYJNEJ W RAMACH PROJEKTÓW

INSTYTUCJONALNYCH WSPÓŁFINANSOWANYM PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ W RAMACH ŚRODKÓW EUROPEJSKIEGO

FUNDUSZU SPOŁECZNEGO

TERMIN REALIZACJI: STYCZEŃ – MAJ 2014R.

HISZPANIAHISZPANIA

nie tylko corrida i flamenconie tylko corrida i flamenco

DANE PODSTAWOWE

Hiszpania – Królestwo Hiszpanii

język urzędowy – hiszpański

stolica – Madryt

głowa państwa – król Juan Carlos I

powierzchnia całkowita – 504 645 km2

liczba ludności – ponad 47 mln

NAJWAŻNIEJSZE DATY

XI – V w p.n.e. Fenicjanie i Grecy zakładają faktorie handlowe i osady; Celtowienajeżdżający te tereny mieszają się z rdzennymi IberamiI w n.e. rozprzestrzenia się chrześcijaństwo409 najazd Wandalów i innych plemion germańskich z północy711 muzułmanie przejmują rządy na większości terytorium Hiszpanii na ponad dwa lata756 ustanowienie kalifatu kordobańskiego1474 – 1516 rządy katolików1478 bulla papieska staje się początkiem inkwizycji1492 upadek Granady – ostatniego bastionu Maurów, koniec panowania muzułmanów w Hiszpanii. Wydalenie Żydów. Kolumb „odkrywa” Nowy Świat1516 – 1700 rządy Habsburgów1561 przeniesienie stolicy z Toledo do Madrytu1571 bitwa morska pod Lepanto – Hiszpania przejmuje kontrolę nad Morzem Śródziemnym1808 okupacja francuska

1873 proklamowanie pierwszej republiki hiszpańskiej1898 Hiszpania traci ostatnie posiadłości kolonialne1914 – 1936 kryzys monarchii, republika i wojna domowa1938 Franco staje na czele nacjonalistycznego rządu1955 przyjęcie Hiszpanii do ONZ1969 ogłoszenie Juana Carlosa następcą tronu1975 śmierć Franko. Juan Carlos zostaje królem. Wprowadzenie demokracji1982 Hiszpania przyłącza się do NATO1993 przyjęcie Hiszpanii do Unii Europejskiej2002 wprowadzenie euro

król Juan Carlos I i królowa Sofia

GEOGRAFIA

Hiszpania jest dużym krajem na półwyspie Iberyjskim. Liczy około 47 mln

mieszkańców, ale dodatkowo każdego roku przyjmuje ponad 57 milionów

turystów, co jest z pewnością liczbą niebagatelną.

Największym miastem i zarazem stolicą jest Madryt.

Państwo dzieli się na 17 niezależnych od siebie regionów, a te z kolei na

50 prowincji. Hiszpania jest oddzielona od Europy Pirenejami, na południu

nieomal sięga Afryki. Jej cechą charakterystyczna jest niezwykle długie

i atrakcyjne wybrzeże. W skład państwa wchodzą też dwa archipelagi:

Baleary i Wyspy Kanaryjskie. Ze względu na rozpiętość geograficzną oraz

różnorodne ukształtowanie Hiszpanię charakteryzuje też bardzo różnorodny

klimat, od pokrytych śniegiem pirenejskich szczytów, poprzez zielone łąki

położone w Galicji i gaje pomarańczowe w Walencji do pustynnej Almerii.

HISZPANIEHiszpanie umieją się bawić. Do późnych godzin wieczornych ulicami spacerują

amatorzy dobrych trunków, jedzenia i muzyki.

Będąc turystą nie musisz się martwić, gdzie pójść na kolację, bo ilość

restauracji, barów, kawiarenek jest ogromna.

Zaprowadzą nas do nich piękne zapachy i dźwięki flamenco czy pasodoble.

Mieszkańcy Hiszpanii mają mało cech wspólnych oprócz wrodzonej

towarzyskości i wiecznej ochoty do uprzyjemniania sobie czasu i życia.

Zazwyczaj poświęcają tyle samo energii na zabawę, ile na pracę.

Słynne słowo maniana oznaczające odkładanie wszystkiego do jutra wcale nie

jest prawdą, ale Hiszpanie nie bardzo liczą się z czasem i raczej podporządkują

obowiązki kontaktom towarzyskim, niż odwrotnie.

Dla Hiszpanów najważniejsza jest rodzina. Są też głęboko związani ze swoim

pueblo - miasteczkiem lub wioską rodzinną. Językiem urzędowym jest

kastylijski, zwany potocznie hiszpańskim, ale około 20% mówi językiem

katalońskim, 6% galicyjskim, a 1,5% baskijskim.

Religią panującą w Hiszpanii jest katolicyzm (95%).

SŁYNNI HISZPANIEIzabela I Katolicka – królowa hiszpańska, wspierała wyprawy Kolumba

Genrał Franco – hiszpański dyktator wojskowy

Paco de Lucia – czołowy gitarzysta flamenco

Diego Velazquez – malarz Filipa IV

Francisco Goya – malarz okresu romantyzmu

Pablo Picasso – autor słynnego dzieła „Guernica”

Salvadore Dali – surrealista

Antonio Gaudi – architekt, twórca kościoła Św. Rodziny (Sagrada Familia)

Miguel de Cervantes – autor powieści Przemyślny szlachcic Don Kichote

z Manczy

Pedro Almodovar – światowej sławy reżyser

Penelope Cruz – aktorka

Antonio Banderas – aktor

Jose Carreras – jeden z najwybitniejszych tenorów

Julio Iglesias – piosenkarz

Lorca – poeta i dramaturg

KULTURA

Każdy Hiszpan "mówi" przy pomocy rąk. Na powitanie nie podaje się

dłoni tylko całuje w oba policzki, nawet osoby obce.

Hiszpanie żyją też corridą. Jest to temat wciąż dyskutowany

i kontrowersyjny. Corrida posiada tyluż zwolenników co przeciwników,

zwłaszcza wśród miłośników praw zwierząt. Tradycjonaliści jednak nadal

dopingują walki na arenie jako przejaw tradycji i prawdziwego męstwa.

Niezwykle charakterystyczne dla tego kraju są też dźwięki muzyki.

W wyniku naleciałości kultur arabskich i cygańskich powstały bardzo

charakterystyczne gatunki utworów, a zwłaszcza tańce właściwe dla

różnych regionów kraju. Najbardziej typowe dla Hiszpanii,

to flamenco i pasodoble. Z tego kraju wywodzi się

także bolero oraz tango.

Sjesta jest tu bardziej koniecznością niż wyborem. Zwykle odbywa się

między 14 a 17 czyli wtedy, gdy jest najgoręcej i nie można pracować.

Zamknięte są wówczas wszystkie firmy i sklepy a Hiszpanie przenoszą

się do pubów i knajpek. W czasie sjesty można zobaczyć na ulicach

kobiety z charakterystycznymi szerokimi wachlarzami. 

Hiszpania to też królestwo fiesty. Wszystkie święta religijne i inne

wyjątkowe dni roku są tu obchodzone wesoło, głośno i publicznie,

z niepohamowaną intensywnością i zaangażowaniem np. marcowy

karnawał, feria de abril czyli święto wiosny, lipcowa fiesta w Pampelunie,

Semana Santa (Wielki Tydzień), czy święto miejscowego patrona.

corrida – dramat w trzech aktach

KUCHNIA HISZPAŃSKAKuchnia hiszpańska jest bardzo specyficzna, bo opiera się na dawnych

przepisach. Z oryginalnych potraw znany jest szczególnie Kraj Basków, ale też

Andaluzja, gdzie mocno wyczuwalne są wpływy arabskie. W kuchni hiszpańskiej

popularne są małe przekąski - tapas, nazywane czasami pinchos, które obecne

są w jadłospisach od XIX wieku. Początkowo były dodatkiem do sherry.

Serwowane są w restauracjach jako dodatki do napojów. Do dzisiaj żywa jest

tradycja spożywania tapas w małych knajpkach, zwykle na stojąco przy barze.

Tapas można posmakować w wielu wersjach - z warzywami, mięsami na zimno,

wędlinami, sosami, owocami morza, rybami, itp. Do innych tradycyjnych potraw

należą m. in. ryżowa paella, chłodnik gazpacho, ziemniaczana tortilla (rodzaj

omletu) i krem kataloński.

krem kataloński

Tradycyjne hiszpańskie śniadanie to churcos con chocolate – długie paski smażonego ciasta podawane do gęstych czekoladowych drinków.

Popularne są również dania z ryb i owoców morza. Hiszpania słynie z produkcji wina i oliwek, a także z doskonałej jamon iberico –

nazywanej królową szynek.

paella

ATRAKCJE HISZPANII

Madryt – urokliwe, zabytkowe dzielnice, wspaniałe kolekcje sztuki, pałac królewskiSalamanka – miasto uniwersyteckieBurgos – przepiękna katedra zwana „dziełem aniołów”Segowia – rzymski cudToledo – esencja Hiszpanii – dawna stolica związana nierozerwalnie z El GrecoSewilla, Kordoba, Granada – zachwycające miasta AndaluzjiSantiago de Compostela – sanktuarium św. JakubaBarcelona – przodująca we współczesnej architekturze, modzie i nowoczesnych przedsięwzięciachWinnice La RiojiWalencja – miasto ceramiki i pomarańczCosta del Sol – szerokie piaszczyste plażeGibraltar – kość niezgody pomiędzy Hiszpanią i Wielką BrytaniąWyspy Kanaryjskie – fragment zagubionej na Atlantyku HiszpaniiBaleary – Majorka, Minorka, Ibiza, …

POPULARNE SŁÓWKA HISZPAŃSKIE

buenos dias - dzień dobry (rano) buenos tardes – dobry wieczórhola – cześćhasta la vista – do zobaczeniahasta mañana – do jutraadiós – żegnajmuchas gracias – bardzo dziękujęgracias – dziękipor favor – proszęperdón – przepraszammucho gusto – miło poznaćde dónde es usted? – skąd pani/pan pochodzi?soy de Polonia – jestem z Polskihabla inglés? – czy mówisz po angielsku?no comprendo – nie rozumiemme he perdido – zgubiłem sięqué hora es? – która jest godzina?cuánto cuesta? – ile to kosztuje?

SŁOWA, KTÓRE MOŻESZ ZNAĆ NAWET BEZ ZNAJOMOŚCI HISZPAŃSKIEGO

salsa - to nie tylko taniec. Dosłownie, to soscorrida - czyli arena do walki z bykami lub też nazwa tego "przedstawienia"ole! - okrzyk tancerzy flamencoflamenco - to nie tylko taniec. To dosłownie flamingpaloma - wiele piosenek śpiewa to znane słowo, które znaczy "gołąb"palma - to jest drzewo., ale poza tym to również dłoń (jej wnętrze)amor - większość piosenek hiszpańskich jest o niej - miłośćcucaracha - karaluch! Nawet o nim można napisać melodyjną pioseneczkęViva España! - niech żyje Hiszpania!señor, señora, señorita - pan, pani, panienka. Brzmi tak hiszpańsko!enigma - zagadkaguitarra - gitara oczywiściemosquito - komarDios - Bógclaro - jasny, jasne!hasta la vista! - czyli słynny cytat z Terminatora. Dosłownie znaczy do zobaczenia. la camisa negra - czyli popularna piosenka Juanesa. Tytuł ten znaczy "Czarna koszula"

ANDALUZJAANDALUZJA

Andaluzja to największy hiszpański region pełen gorącego słońca, flamenco, korridy i fiesty. Będąc na miejscu wyraźnie odczuwa się tysiąclecia bujnej

historii, gdzie kultura hiszpańska miesza się z arabską. Dzięki zróżnicowanemu terenowi i obfitej roślinności południe Hiszpanii słynie również z pięknego krajobrazu. Można tu znaleźć dzikie plaże z białym

piaskiem, ciągnące się bez końca gaje oliwne, parki narodowe, szlaki górskie, stoki narciarskie, a nawet pustynię. Region posiada wiele atrakcji

turystycznych. Przyjezdnych urzekają renesansowe miasteczka Ubeda, Osuna, Baeza czy pełne jaskiń przedmieścia miasta Guadix. Andaluzję warto

zwiedzić w całości, od największych miast począwszy, na klimatycznych pueblos blancos skończywszy.

herb Andaluzji

ALMERIA

Al – Mariyat w języku arabskim znaczy „zwierciadło morza” – była jednym z najważniejszych portów muzułmańskich w okresie Kalifatu

Kordobańskiego. Almeria leży w południowo-wschodniej części regionu Andaluzji. To właśnie ta prowincja uważana jest za najbardziej kontrastową,

gdyż na jej terenie rozciągają się piękne piaszczyste plaże, góry oraz pustynia, która była planem wielu spaghetti westernów. Almeria łączy w sobie mieszankę kultur Fenicjan, Iberów, Rzymian i Arabów, którzy  byli

obecni w burzliwej historii Andaluzji. Zwiedzając miasto Almeria koniecznie trzeba odwiedzić fortecę Alcazaba, której ponad półkilometrowej długości mury odwzorowały zróżnicowaną linią ukształtowanie terenu. Pomiędzy

murami znajdują się budynki wojskowe i cywilne, meczet i łaźnie. Z wysokości Alcazaby można objąć wzrokiem całe miasto. Położona nad

zatoką Almeria tworzy wygodny port, dzięki któremu dzisiaj jest to nowoczesne i tętniące życiem miasto. Kulturalną atrakcją prowincji są organizowane co roku w kwietniu w miejscowości Mojácar najbardziej

widowiskowe w całej Hiszpanii rekonstrukcje bitew między chrześcijanami a muzułmanami, zwane Moros y Cristianos. Na koloryt almeryjskiej tradycji i

rzemiosła składa się również garncarstwo, bogato zdobiona ceramika i kolorowe dywaniki jarapas.

Almeria

SEWILLA

jest największą prowincją Andaluzji, a miasto Sewilla jest nie tylko stolicą samej prowincji, ale też całego regionu. Legenda mówi, że miasto zostało

założone przez Herkulesa, jednak w rzeczywistości stało się to za udziałem Iberów w II w. p.n.e. Nazywane jest "biegunem ciepła" Hiszpanii ponieważ słynie z najwyższych temperatur, które przekraczają czasem aż 50 stopni

Celsjusza. Temperaturę dodatkowo podnoszą hucznie obchodzone i sławne na całym świecie hiszpańskie święta: Semana Santa (Wielki Tydzień) i Feria de Abril (kwietniowy festyn flamenco i walki byków), podczas których ulice

wypełniają się muzyką, kwiatami i magiczną wonią kadzideł. Symbolem Sewilli jest Giralda, dzwonnica największej na świecie gotyckiej katedry wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Można tam znaleźć

tajemniczą inskrypcję "ND8DO". Odszyfrowywana jest jako "Nomen Dominiale" widniejąca w środku cyfra "8" budzi wiele zaskakujących

skojarzeń. Mówi się, iż symbolizuje motek włóczki (po hiszpańsku - madeja). Odczytana w ten sposób całość "No-madeja-do" brzmi podobnie do zwrotu

"Ona (Sewilla) mnie nie opuściła". Napis powstał z woli króla Kastylii i Leónu Alfonsa X Mądrego

w podziękowaniu za poparcie w trakcie wojny domowej z jego synem, Sanchem IV Odważnym.

Podczas rejsu po rzece Guadalquivir można zobaczyć Sewillę z zupełnie innej perspektywy i z bliska przyjrzeć się Torre de Oro ("Złotej Wieży"), gdzie obecnie mieści się muzeum morskie. Zbudowana przez Almohadów jako strażnica portowa, była w dawnych czasach pokryta złotymi płytami. Ale nie stąd wywodzi się jej nazwa. Po odkryciu Ameryki przez Krzysztofa Kolumba i podboju Peru przez Francisco Pizarra to u jej stóp wyładowywano złoto przywiezione z Nowego Lądu. Odkrycie Ameryki było przełomowym momentem w dziejach świata, a dla Sewilli stanowiło początek wielkiej złotej ery. Port Sewilli nad Gwadalkiwirem, położony ok. 85 km od ujścia rzeki do Oceanu Atlantyckiego, tworzył bezpieczne schronienie przed piratami i szybko stał się głównym punktem przeładunku towarów i skarbów. W pałacu królewskim Reales Alcázares de Sevilla dokonywano transakcji handlowych między Starym i Nowym Światem, obradował tu również trybunał handlowy, podpisywano umowy, wydawano zezwolenia na przewóz złota i innych towarów.

Złota Wieża – Torre del Oro

KADYKS

Miasto Kadyks i tym samym stolica prowincji niemal z każdej strony otoczone jest wodą. Przez takie położenie, charakterystyczny kształt oraz sposób, w jaki światła miasta odbijają się w morzu, Kadyks nazywany jest La Tacita de Plata (czyli Srebrna Filiżaneczka). Uważany za najstarsze miasto Europy, pełen jest licznych brukowanych uliczek i placów. Spacerując po plaży można poczuć prawdziwą atmosferę lokalnego życia. Kadyks zaopatruje pół Hiszpanii w świeże ryby i owoce morza, one też stanowią podstawę miejscowej kuchni. W tutejszych deserach i słodyczach silnie zauważalne są wpływy marokańskiego sąsiedztwa. Co ciekawe, wina znane na świecie pod nazwą Sherry pochodzą z Jerez w Kadyksie i to od brzmienia nazwy tego miasta wzięły swą nazwę.

Kadyks – Catedral Nueva

GRANADA

popularnie nazywana jest perłą Andaluzji, o czym świadczy powiedzenie "No hay en la vida nada como pena de ser ciego en Granada" oznaczające

"Nie ma w życiu nic bardziej godnego współczucia, niż być ślepym w Granadzie". Trudno znaleźć drugie takie miejsce, gdzie w gorącym słońcu

i pięknym otoczeniu przeplata się andaluzyjska pogoda ducha, arabska przeszłość, hiszpański temperament i ogniste rytmy flamenco. Według tradycji, po przeciągającej się nocnej zabawie dzień najlepiej zacząć od zjedzenia churros, czyli słodkich paluchów smażonych w głębokim oleju

i maczanych w gęstej, gorącej czekoladzie. Miasto jest pełne klimatycznych barów flamenco, a także szkół gdzie można oddać się temu tańcu i zabawie. Będąc w Grenadzie nie można zapomnieć o zwiedzeniu

kompleksu pałacowego Alhambra, który jest jednym z najważniejszych zabytków całej Hiszpanii. Bogactwo arabskich ornamentów w zestawieniu

z renesansowym Pałacem Karola V i ogrodami letniej rezydencji Generalife robią niezwykłe wrażenie wizualne, a jednocześnie pozwalają lepiej

zrozumieć andaluzyjską mieszankę kultur.

Obowiązkowym punktem zwiedzania Granady są pełne malowniczych i wąskich uliczek zabytkowe dzielnice Albaicín i Sacromonte.

Wyjeżdżając poza granice miasta warto odwiedzić również miasteczko Guadix, którego peryferia otaczają liczne groty ze stanowiskami

archeologicznymi. Granada, tak miasto jak i prowincja, zachwyca przez cały rok. Zależnie od pory letniej lub zimowej, przyjezdnych przyciągają

ośnieżone szczyty Sierra Nevada lub widok pueblos blancos, czyli białych wiosek.

Granada - Alhambra

KORDOBA

Miłośnicy lokalnej kultury znajdą w  Kordobie wiele atrakcji. Szczególnie w maju podczas Festival de los Patios Cordobeses lokalne patia, czyli

wewnętrzne dziedzińce willi i domów, przyozdabia się bajecznie pachnącymi i wielokolorowymi kwiatami. Tego samego miesiąca

odbywa się też główne święto prowincji czyli Feria de Córdoba.Charakterystyczna dla Kordoby jest również jej kuchnia. Odważnym serwuje

się rabo de toro, czyli ogon byka, a szukającym orzeźwienia, chłodnik salmorejo, podawany z jajkiem i szynką iberyjską. Starówka stolicy Kordoby

pełna jest gotyckich kościołów i barokowych budynków.Symbolem miasta i jego głównym zabytkiem jest Mezquita, wielokrotnie przebudowywany przez różne religie i kultury meczet, który dziś spełnia

funkcję katedry rzymskokatolickiej. Wart zwiedzenia jest też zespół fortyfikacji Alcázar de los Reyes Cristianos, czyli dawna siedziba

kastylijskich władców. Inne turystyczne atrakcje Kordoby to Puente Romano czyli most rzymski, Dzielnica Żydowska i odległe o kilka kilometrów od

stolicy prowincji ruiny arabskiego kompleksu pałacowego Medina Azahara.

MALAGA

O prowincji Malaga mówi się, że ma w sobie bogactwo całego kontynentu. Pełna zabytków zachowała wiele cennych pozostałości archeologicznych,

między innymi malowidła naskalne w jaskiniach w Rondzie. W całej prowincji można znaleźć ślady panowania Fenicjan, Rzymian i Maurów.Głównymi zabytkami są teatry rzymskie w Rondzie i Maladze, wioska rzymska Río Verde w Marbelli, a także fortyfikacje Alcazaba i zamek Gibralfaro. Katedra

w Maladze miała mieć pierwotnie dwie wieże, jednak jednej z nich nigdy nie ukończono, przez co nazywana jest żartobliwie "jednoręką". Stara część miasta przepełniona jest klimatycznymi restauracjami i barami tapas, które zwłaszcza nocą wypełniają się turystami. To właśnie w Maladze urodził się Pablo Picasso,

wybitny hiszpański malarz, rzeźbiarz, grafik i ceramik. Będąc w tym mieście warto zwiedzić Muzeum Sztuk Pięknych i zobaczyć kolekcję dzieł tego artysty. Malaga to też bardzo atrakcyjne krajobrazy, obfituje zarówno w tereny górskie,

jak i piękne plaże.

Opracowała Izabela GłombNa podstawie: Onet. Podróże, Lovetotravel.pl, Sewilla i Andaluzja – przewodnik

Wiedzy i Życia – wydawca Hachette Polska sp. z o.o., Podróże Marzeń Hiszpania – przewodnik biblioteka Gazety Wyborczej. Podkład muzyczny – Bau „Raquel”.