Punime t KuvenditLegjislatura e 17-t

Viti 2005, nr.3

PUNIME T KUVENDIT

Seancat PlenareViti 2005

3

Tiran, 2009

REPUBLIKA E SHQIPRISPunime t Kuvendit

Seancat plenare

LEGJISLATURA E 17-TSesioni i par

Seanca XXV

E hn, 12.12.2005Seanca e paradites

Drejton seancn Kryetarja e Kuvendit,zonja Jozefina (oba) Topalli

Rendi i dits1. Diskutime pr shtje q nuk jan n rendin e

dits.2. Miratimi i procesverbalit t seancs plenare

t dats 5.12.2005.Shqyrtimi dhe miratimi i pakets fiskale n parim:1. Projektligji Pr disa shtesa dhe ndryshime n

ligjin nr.7928, dat 27.4.1995 Pr tatimin mbivlern e shtuar, t ndryshuar.

2. Projektligji Pr disa shtesa e ndryshime nligjin nr.8977, dat 12.12.2002 Pr sistemine taksave n Republikn e Shqipris, tndryshuar.

3. Projektligji Pr disa ndryshime n ligjinnr.8982, dat 12.12.2002 Pr sistemin etaksave vendore, t ndryshuar.

4. Projektligji Pr nj ndryshim n ligjin nr.9136,dat 11.9.2003 Pr mbledhjen e kontributevet detyrueshme t sigurimeve shoqrore dheshndetsore n Republikn e Shqipris.

5. Projektligji Pr disa ndryshime dhe shtesa nligjin nr.8438, dat 28.12.1998 Pr tatimin mbi

t ardhurat, t ndryshuar.6. Projektligji Pr nj shtes n ligjin nr.8701,

dat 12.12.2000 Pr lojrat e fatit, kazinotdhe hipodromet, t ndryshuar.

7. Projektligji Pr disa shtesa dhe ndryshime nligjin nr.8560, dat 22.12.1999 Pr procedurattatimore n Republikn e Shqipris, tndryshuar.

8. Projektligji Pr nomenklaturn e mallrave dhetarifn doganore.

9. Projektligji Pr disa shtesa n ligjin nr.8981,dat 12.12.2002 Pr miratimin e niveleve ttarifs doganore, t ndryshuar

(Kryetarja e Kuvendit lexon listn e deputetveq kan paraqitur emrat pr diskutim pr shtjeq nuk jan n rendin e dits)

Jozefina Topalli - Fjaln e ka zonja RajmondaStefa.

Rajmonda Stefa - Zonja Kryetare, t nderuarkoleg,

Problemi q dua t trajtoj sot sht i mbartur

651

Viti 2005

652

Legjislatura e 17-t

nga java e par, megjithat mbetet aktual. Ka tbj me situatn e krijuar kto dy javt e fundit nt gjith vendin nga rreshjet e shiut dhe pasojat ekrijuara prej tij. Kjo situat, m e rnduar, u prjetuan qarqet e Gjirokastrs, Vlors dhe Fierit.

Zotrinj qeveritar, n programin tuaj qeverisst njqind ditve prpara, n pikn 13, cilsoni: Marrjen e t gjitha masave logjistike dheinstitucionale pr tu paraprir shirave t vjeshtsdhe dimrit 2005-2006, duke minimizuar dmet emundshme. Por ve ktij objektivi, un dua tju kujtojse tri dit para se t krijohej kjo situat, media bripublike pr t gjith shqiptart, nj raport q fjeti ntavolinn e Kryeministrit dhe u prcoll me indiferencdhe paprgjegjshmri nga t gjitha institucionet engarkuara me ligj pr tu paraprir situatave t tilla.

Natyrshm lind pyetja: far bri Qeveria pr tiparaprir situats tashm t paralajmruar? Mundt themi se Qeveria dhe strukturat e saj n qeverisjenvendore, vazhduan n mnyr t paprgjegjshmet merren me brje punimesh, emrime dheemrime politike si n administratn qendrore dhen at vendore.

Qeveria, jo vetm q nuk mori masa logjistike,por as nuk mblodhi formalisht strukturat e ngarkuarame ligj pr t menaxhuar situata emergjente dhepr t marr masat e duhura pr evakuimin epopullsis. Po kjo Qeveri vazhdon edhe sot, paskaq ditsh, t reagoj n nj mnyr tpaprgjegjshme, me nj paaftsi totale t strukturavet saj, pr t menaxhuar situatn dhe pr t zgjidhurkrizn, si at energjetike ashtu edhe kt tprmbytjes.

Megjithse kan kaluar dy jav, Qeveria nuk kanj fatur pr dmet dhe nj plan konkret se si do tieliminoj kto pasoja. N kto 100 dit, Qeveria kapar t udhs t merret me brje, me emrimenpunsish, saq n rrethin e Fierit jan larguarpunonjs edhe n ditt e pmbytjes. Pikrisht ataq ishin marr me menaxhimin e situatave tngjashme, me pezullime punimesh n Tiran, mepretekse banale, me ndryshim datash eceremonialesh, por me qeverisjen e qytetarve tvet nuk e pan t udhs t merren.

M konkretisht dua t ndalem n situatn ekrijuar dhe dmet e shkaktuara me daljen e lumitVjosa n komunn Novosel dhe Levan.

Zoti Kryeministr, meq nuk ndodhesh, dua tjukujtoj juve dhe Qeveris q Ju drejtoni, sespecialistt q merren me menaxhimin e urave, sin Ministrin e Bujqsis dhe n prefekturat Vlor

e Fier, e din mir se nj pjes e konsiderueshme edmit mund t ishte evituar. Ata e din tashm se,nse jepen shenjat e daljes s lumit Drino nGjirokastr, pas dhjet orsh situata vjen n Vjos.Por kt nuk mund ta kuptoni ju q, n vend tukrkoni prgjegjshmri prfaqsuesve tuaj nushtrimin e detyrs, falenderoni prefektt tuaj, a thuase kishin br ndonj akt heroik.

E vetmja gj, q ra n sy n perfomancn eprfaqsuesve tuaj n kto qarqe, ishte pritja q ubni Ju n vendin e prmbytjes, me kostum dhekollare, thua se ishin ftuar n nj koktej festiv.

Pra, n mbyllje, mund t them sepaprgjegjshmria e shfaqur n qendr, u reflektuaedhe n strukturat vendore t qeverisjes. N ktsituat, doja tju kujtoja, zotrinj, q detyra me ligje prefektve t qarqeve n kto situata sht tmbikqyrin dhe koordinojn situatn me faktor tngarkuar pr menaxhimin e till. Por, uditrisht,jo vetm koordinim dhe mbikqyrje q su b, poredhe n komunikimi me median dhe informimi prpublikun, u b nprmjet drejtorve t policive tqarqeve dhe, si kuptohet, varianti i Ministris sBrendshme po implementohet me sukses prshtetin policor. Pavarsisht nga paaftsia dhepaprgjegjshmria e qeverisjes s sotme, unveanrisht dua t falnderoj forcat e Policis sShtetit dhe Ushtris q vepruan n t gjith vendindhe veanrisht n Urn e Mifolit, pr angazhimin etyre n eliminimin e pasojave, pasi kam bindjen epatundur dhe prvojn time se n prballimin ektyre situatave, forcat e policis dhe t ushtrisjan t vetmet struktura t gatshme n do kohdhe efikase t prballojn situata t ngjashme. Kjo,jo pr shkak t vullneteve politike q qeverisin, porndrgjegjsimi i tyre profesional pr ruajtjen e renditdhe siguris publike.

N t mirn e Shqipris dhe t shqiptarve,un do t uroja dhe shpresoja q Kryeministri tmos shoh ndonj endrr t keqe, q ti shkatrrojedhe kto struktura t ngritura me kaq prpjekje,n bashkpunim edhe me partnert ndrkombtar,ashtu si po vepron me administratn civile dheinstitucionet e pavarura.

Le t kthehemi te vizita e Kryeministrit dhe disaministrave n zonat e prmbytura, n ditt pas shiut,pasi kishte pushuar shiu dhe pr premtimet e tij, qedhe sot q flasim nuk jan prmbushur dheqytetart jan n mshir t fatit. Zotrinj qeveritar,vizita juaj n kto zona ishte veprimi i fundit q jukishte ngelur pr t br pas shum t tjerave q

653

Viti 2005 Legjislatura e 17-t

nuk i bt. Duke par me syt tuaj situatn, ju patse deri ku ka shkuar paprgjegjshmria juaj.

Zoti Kryeministr, Ju, n vizitn tuaj n kto zonau premtuat banorve se do t merrnit masa tmenjhershme si pr kompensimin e dmeve ashtuedhe pr strehimin n hotele e motele. Por, pas dyjavsh, banorve nuk u sht dhn asnjkompensim, prve disa ndihmave nga biznesmente Fierit, q uditrisht nuk i lan t administroheshinnga t zgjedhurit vendor, por nga prefekti de factoi Fierit dhe jo ai de jure.

Ju, zoti Berisha, keni harruar nj detaj t vogl,por shum t rendsishm q karakterizon fshatarinn prgjithsi dhe myzeqarin n veanti, sehistorikisht jetesn e ka pasur t lidhur me tokndhe jo me hotelet dhe motelet tuaja. Gjja m emir dhe e dobishme pr kta banor do t ishte tukthenit dmin financiar, ti furnizoni me ushqime dheveshmbathje, sepse t tjerat nuk presin tua zgjidhinas qeverit q kan qeverisur as nga ato q qeverisintashm Shqiprin.

Jozefina Topalli - Falemnderit!Fjaln e ka zoti Erion Brae.Erion Brae - Falemnderit zonja Kryetare!N fakt, tema pr t ciln do t flas, sht ca e

vonuar, sepse ngjarjet kan ndodhur javn q shkoi,por meq jemi prap n koh , sepse ShrbimiSinoptik i Forcave Ajrore paralajmron stuhi t tjera,sidomos n Jug t vendit, desha t flisja dhe tjukujtoja ministrave prgjegjs q prmbytje dhe dmejan shkaktuar edhe n qarkun e Beratit, duke filluarnga Skrapari dhe prgjat gjith rrjedhs s Osumit,deri n kufi me Lushnjen. Natyrisht, q mua mshqetson kjo situat, por m shqetson edhe faktitjetr q Qeveria ende nuk ka reaguar pr tzhdmtuar apo pr t vn n lvizje strukturat esaj prgjegjse , pr t prmirsuar situatn,sidomos n rrethin e Skraparit, ku nj ur e dmtuarrnd n njrin krah, ka izoluar pothuajse gjysmne Skraparit.

Kam prshtypjen se ashtu si po reagohet ndisa rrethe t vendit pr t ndrtuar ura vet, mendihmn e forcave xhenjere t ushtris, ashtu mundt ishte ndrtuar. Duhet fare pak gj, pak m shumse 7-8 metra pr ta br t kalueshme kt ur dhepr t lidhur gjith pjesn e fshatrave dhe rrethinavet Skraparit me rrugn nacionale q t lidh meBeratin. Natyrisht, q krkoj vmendjen e Qeverisedhe pr t gjith fshatrat q jan buz Osumit, qkan psuar dme , sidomos n prmbytjet e tokavedhe t gjitha kulturave bujqsore, duke filluar q nga

Mbrakulla, pr t vazhduar me Bregasin, meVodicn, Remanicn, Orizaj, Otllak dhe Moravdhe natyrisht duhet t ndalim te shtja e banorvet fshatit Korits, n Komunn e Lumasit. Pamjetatje, pr shkak t rrshqitjes s toks, jan vrtetapokaliptike. Ka nj masiv shum t madh toke qsht shkputur, duke marr prpara gjasht shtpi,duke rrezikuar gjith pjesn tjetr t fshatit dhe dukerrezikuar shum rnd furnizimin me energji elektrikedhe me uj t pijshm, sepse sht dmtuarujsjellsi.

Do t krkoja ndihmn e Qeveris q n atpaket t saj t ndihms , por edhe t kompensimit,t prfshiheshin t gjitha kto zona q prmenda.Natyrisht, do t krkoja, gjithashtu, edhe njbashkpunim m t mir t strukturave qendrore ,sidomos prefekturs s Beratit, t lr sherret mepushtetin vendor, t lr sherret pr preventive, tlr sherret edhe pr garn se kush do t prokurojm prpara, por t merret me pun dhe t ndihmojgjith kto zona t prekura nga prmbytjet dhe,natyrisht, t marr masa edhe pr tejkalimin esituats.

Elementi i dyt lidhet po prap me motin, porme zonat malore t Beratit. Kam prshtypjen seedhe pr shkak t gjendjes s rrugve rurale, nrast se rreshjet e bors do t vijojn me intensitetine djeshm apo edhe at t vitit q shkoi, un po juthem q gjith pjesa malore e qarkut t Beratit, dukefilluar nga zona malore e Skraparit, deri n zonat eBeratit, n kufi me Gramshin , rrz Tomorrit, do tjen t izoluara dhe, pr fat t keq, atje nuk ka asshrbim tregtar ku mund t drejtohesh pr rezervaushqimore.

Kshtu q i mbetet shtetit e gjith puna q duhetbr pr furnizimin gjat dimrit me rezerva ushqimoret ktyre zonave.

Falemnderit!Jozefina Topalli - Zoti Olldashi e ka fjaln.Sokol Olldashi - Falemnderit, zonja Kryetare!Desha t sqaroj vetm disa gjra n lidhje me

shqetsimet q paraqitn disa deputet pr shtjeq kan t bjn me pasojat e shkaktuara ngaprmbytjet.

N bashkpunim me Bazn e Mbrojtes Civile tushtris kemi diskutuar mundsin e riparimit,nprmjet nj ure beli, t urs q u prmend ngadeputeti parafols. Problemi sht q baza embrojtes s ushtris nuk ka patur profilet e tyre ,ato jan duke u prodhuar dhe n nj afat shum tshpejt besoj se do t ndrhyhet.

Viti 2005

654

Legjislatura e 17-t

Pr sa u prket ndihmave, besoj se reagimi ipar q bri sektori i emergjencave civile, nbashkpunim me Rezervat e Shtetit, ka qen ishpejt. Kemi uar t gjitha ato q dispononim nzonat e prmbytura , duke filluar nga batanijet dherezervat ushqimore. Pak dit m par, Qeveria kakaluar vendimin pr krijimin e nj fondi q do tprdoret prsri pr blerje rezervash ushqimore przonat, q mund t bllokohen nga rreshjet e bors ,pr ti pasur si rezerva pr dimrin.

Pr sa i prket kompensimit financiar t dmeveq jan shkaktuar n disa nga bashkit dhekomunat e vendit, ne po presim inventarin e dmeveq na ka ardhur nga prefekturat. Pr hir t svrtets, na ka ardhur edhe nga deputet t zonave,por, ligjrisht, informacioni me vlern e sakt tdmit duhet t vij nga bashkit dhe komunat, gjq deri tani nuk ka ndodhur. Me ta pasur ndispozicion , Qeveria do t jap at ndihm financiareq ka mundsi.

Jozefina Topalli - Falemnderit!Fjaln e ka Diana uli.Diana uli - E nderuar zonja Kryetare, t

nderuar deputet,Shqetsimi im i sotm lidhet me Komitetin e

Barazis Gjinore. Historia e ktij komiteti fillon qm 1992, kur b e mundur hapja e nj drejtorie qdo t merrej me problemet gjinore. Q nga ajo koh,legjislatur pas legjislature, drejtoria e vogl, memirkuptimin dhe mbshtetjen e t gjitha qeveriveq pasuan dhe t kryeministrave q i kryesonin,arriti t kishte statusin e nj komiteti trendsishm, n varsi t Kshillit t Ministrave.Zgjerimi dhe zhvillimi i lvizjes s gruas,bashkpunimi me institucionet europiane dhendrkombtare, solln edhe zgjerimin e njkohshmt Komitetit t Barazis Gjinore , i cili u shtua nstaf dhe n projekte dhe u shndrrua n nj pikreferimi t rndsishme pr kt lvizje, n njmbshtetje t pazvendsueshme institucionale ,prmes s cils jo vetm prcillen n ekzekutivproblemet ekzistuese, por edhe shtohen hapat drejtstandardeve europiane.

N korrik t 2004-s , nga shumica edeputetve, q ndodhen edhe sot n kt sall, uvotua unanimisht, edhe nga pozita edhe nga opozita,edhe ligji pr barazin gjinore, i cili i jep komitetitnj form ligjore t prshtatur sipas krkesave tstandardit europian, i siguron vazhdimsi dhemundsi pr t vazhduar dhe rrezik minimal tpolitizimit. Ligji q u propozua prsri nga nj pjes

e lvizjes s gruas dhe u votua nga deputet e majtdhe t djatht, sht nj fitore e grave shqiptaredhe e shoqris n prgjithsi. Vrejtjet q u bn,ishin thjesht t nj karakteri teknik, pr ta br att fuqizonte komitetin sa m shum dhe t krijontesa m shum hapsira ligjore n nivel transversalpr barazin ligjore.

far ndodh koht e fundit? Ekzekutivi i sotmpropozon q brenda Ministris s Puns, shtjeveSociale dhe Shanseve t Barabarta, t krijohet njdrejtori me emrin Drejtoria e Shanseve t Barabarta, me tre punonjs, q do t merren njri me gruandhe familjen, njri me minoritetet dhe tjetri me fmijt.Stafit t komitetit, pa u respektuar ligji , i thuhetnga drejtues t ministris, ku komiteti ndodhetgjeografikisht , por jo varsisht, sepse ky komitetedhe sot varet nga Kshilli i Ministrave dhespecifikisht nga Zvendskryeministri, i thuhet stafitse, pas nj muaji, do t ken shkputje nga puna.Drejtoreshs s Komitetit, q mbrohet nga ligji, ibllokohen aktivitetet dhe vetm para nj muaji, ngazvendsministrja e ministris sht thirrur njtryez me prfaqsuese nga sektor t ndryshmt lvizjes s gruas dhe ekspert t barazis gjinore,ku isha ftuar edhe vet, ekspert t PNUD-it dheOSBE-s , ku u diskutua se si ta ngrinim edhe mlart statusin e komitetit dhe ta shndrronim, prshembull, n institucion t pavarur, sipas modeleveekzistuese t fushave t tjera.

T mos harrojm se n shoqri shum m tprparuara se shoqria jon n barazi gjinore, siItalia dhe Franca, ka ministri dhe ministr t barazisgjinore, ka pika fokale dhe zyra n do komune dhebashki t do rrethi. Grat e shoqatave shqiptarejan trajnuar prej vitesh me projekte t BE-s, tPNUD-it dhe t KE-s, pr tiu prafruar ktyreniveleve, jan ftuar n kto vende pr t par se sifunksionojn komitete dhe ministri t tilla dhe egjith kjo n kuadrin e hapave t gjat dhe jo tleht t integrimit dhe prparimit.

Dhe , pas nj strmundimi t till, na duhet tkthehemi tridhjet apo dyzet vjet prapa, ngapropozues , q me sa kuptohet, nuk e kan edheaq t qart se problemet e familjes nuk jan e njjtagj me problemet e barazis gjinore, q harrojnpr nj ast se integrim europian do t thot njshoqri, ku burrat dhe grat duhet t ken t njjtatshanse. Dhe sa m shum shqetsime t ketshoqria n kt drejtim, aq m t forta duhet tjen institucionet mbshtetse dhe prparuese.

Pra, duhet ti fusim nj viz t madhe prparimit

655

Viti 2005 Legjislatura e 17-t

t arritur deri tani n kt fush.T nderuar zotrinj, ndoshta kjo drejtori e vockl

, e pakonturuar, q do t shkrij komitetin jetgjatdhe synimqart, bhet n emr t kursimit, ndoshtan emr t politizimit, ndoshta pr shkak tmoskuptimit dhe nnvleftsimit, por un mendoj sebhet pr t gjitha kto shkaqe bashk. Sidoqoft,ajo do t fshinte nga faqja e dheut prpjekje dhearritje 15-vjeare dhe mbi t gjitha, me krijimin eksaj drejtorie me tre veta, q do t merren me tgjitha problemet e shanseve, q pr mendimin timsht e pamundur, do t shkelet edhe ligji me tdyja kmbt. Mund q edhe t amendohet ligji dhet votohet i ndryshuar n favor t drejtoris. Shoqriashqiptare n kt rast do t kishte vetm humbjedhe, e prsris, kthim prapa, q do tu kushtontebrezave m t rinj t lvizjes s gruas dhe gravetona, nj mund t kot dhe nj rifillim nga e para.

Prse ta kthejm jetn ton n nj strmundimSizifi dhe t ngrem kshtjella Rozafe vazhdimisht?sht nj pyetje q e bjm gjithmon. N qoft seligji do t ket nevoj pr amendime pr tuprmirsuar, kjo duhet t bhet vetm e vetm ngaekspert t fushs, q n Shqipri ka mjaft dheprofesionist. Gjithashtu , ekspertiza ndrkombtaresht e gatshme pr t ndihmuar.

Falemnderit pr vmendjen!Jozefina Topalli - Fjaln e ka zoti Rahim

Kaleci.Rahim Kaleci - E nderuar zonja Kryetare, t

nderuar koleg deputet,Sot do t desha t sjell n vmendjen tuaj nj

shqetsim real q ekziston n Shqipri dhe q kat bj me menaxhimin e pyjeve. Ky problem qun po trajtoj, vjen n radh t par si shqetsim inj sr organizatave ambientaliste dhe nga disafederata t pyjeve dhe kullotave, pjes e s cilssht edhe federata e qarkut Dibr.

N Shqipri, pas viteve 90, krahas ndryshimevepozitive n fusha t ndryshme, ka patur mangsi ,veanrisht te pyjet dhe mjedisi dhe kryesisht janpar dmtime t konsiderueshme n pyjet qadministrohen sot nga shteti, prfshir ktu edhezonat e mbrojtura dhe parqet. Ne mendojme seshkaqet pr mangsit e ktij sektori jan tshumta, por m lejoni q t prmend disa prej tyre.

Nga prvoja e demokracive europiane , shtetidemokratik nuk sht pronar dhe menaxhernjkohsisht. Asetet e tij u delegohen etniteteve dhemerrdhniet me ta rregullohen me ligje e kontrata.Ndrsa n Shqipri ndodh krejt ndryshe. Shteti

sht pronar i pyjeve dhe kullotave dhe shtnjkohsisht menaxheri i tyre. Ligji pr pyjet shtnj ligj, q , megjith prmirsimet e bra, nukprafrohet me ligjet e vendeve t zhvilluara. N ligjnuk prcaktohet qartazi pronsia e pyjeve, prpasoj nuk jan t ndara prgjegjsit e pronarvedhe t prdoruesve. Ajo q duhet prmendur shtfakti se n ligj ekziston vetm nj struktur, ajo eDrejtoris s Politikave t Shrbimit Pyjor, e cilarealizon politikat e zhvillimit, menaxhimin dhekontrollin e zbatimit t ligjit, ndrkoh q sht vetpronare e pyjeve. Mbajtja e kompetencave dheprgjegjsive nga strukturat n nivel qendror, lhapsira pr t penguar menaxhimin dheprgjegjsin n nivel vendor.

Edhe pse pyjet e kullotat jan transferuar nprdorim komunal, t gjitha kompetencat mbahennga pushteti qendror dhe deri tani asnj mbshtetjefinaciare, teknike e kshilluese nuk po jepet. Ngaprvoja e prparuar e vendeve europiane, parimi iorganizimit t pyjeve sht pothuajse unik.Popullatat lokale, komunat e bashkit, marrin aqpyje dhe kullota sa mund t sigurojn nevojat qkan komunitetet. Zonat e mbrojtura dhe trashgimit tjera, menaxhohen nga shteti.

M lejoni t jap disa shembuj m konkret prsituatn aktuale. Prerja pr nevojat vjetore pr zonatrurale pr dru zjarri n Shqipri, sipas nj studimit br nga BB, sht rreth 2 milion metr kub.Ndrsa, duke prfshir edhe aktivitetet e tjera,prve druve t zjarrit, kjo shifr arrin n 2.7 milionmetr kub n vit. Por duhet theksuar fakti q vetm364 000 metra kub sht mundsia e shfrytzimitt pyjeve. N fakt shteti shet mesatarisht rreth 200000 metr kub nga e gjith kjo sasi q un prmendam sipr, q do t thot se shteti ka nn kontrollvetm 10 pr qind t aktivitetit t prgjithshm vjetor.Konkluzioni sht se zonave rurale u duhet tprdorin pr t siguruar nevojat e tyre pr ngrohje,mbi dyfishin e asaj q ofron trsia e pyjeve tShqipris.

Pra, komuniteteve lokale u duhet transferuar egjith siprfaqja e pyjeve. Prve ksaj, pr t shtuarmundsin e prodhimit dhe pr t vendosur ekuilibren ekosistemin ton, duhet me do kusht t ndiqetpolitika ekonomike q stimulon importin e druve tzjarrit. M lejoni t prmend q Kosova ka tre vjetq ndjek kt politik t importit t druve t zjarrit.N kt gjendje q jan katandisur ekosistemetpyjore, Shqipria humbet pr do vit rreth 60 milionmetr kub tok nga erozioni. Nse shteti krkon t

Viti 2005

656

Legjislatura e 17-t

mbaj nj pjes t territorit t vendit n pronsi ttij, n kushtet dhe nevojat e komuniteteve lokale,kjo sasi nuk duhet t jet m e madhe se 15-20 prqind dhe n asnj mnyr nuk mund t menaxhohetpo nga shteti.

Shteti duhet konsideruar aksioner n njkoorporat apo shoqri anonime. Vetm pas ksajmund t llogjikohet pr hartimin e ligjit t pyjeve,q , si koorporats shtetrore ashtu edhekomuniteteve, u vihen t njjtat detyrime para ligjit.Komunitetet, pronart privat t pyjeve dhekoorporata duhet t jen t barabart para ligjit. Prt pasur sukses n menaxhimin e pyjeve, nemendojm se sht shum e rndsishme q tbhet rishikimi i ligjit aktual t pyjeve. Por, gjithsesi,aktet nnligjore q shteti duhet t nxjerr, duhet tprshtaten n favor t zhvillimit dhe qeverisjes mt mir t pyjeve, duke realizuar at q sht shume rndsishme , dhnien e prgjegjsive n nivellokal.

Secili pronar dhe prdorues duhet t ketstrukturat e veta n nivel qendror, struktura t cilatduhen ndar nga ato q bjn politikat dhe ato qbjn kontrollin e zbatimit t ligjit.

Falemnderit!Jozefina Topalli - Falemnderit!Fjaln e ka Arta Dade.Arta Dade - Zonja kryetare, zotrinj deputet,Vrej me shqetsim hapat prapa q Qeveria ka

br n drejtim t stabilizim-asocimit. Edhe njherritheksojm qndrimin ton se do t mbshtesimt gjitha ato nisma t ndrmarra nga Qeveria, qsynojn prshpejtimin e ktyre hapave. Gjithsesi,ne nuk mund t shqetsohemi pr interpretimin eshtrembr t mesazheve q vijn nga Brukseli dheprpjekjet banale t Qeveris pr ti prezantuar vizitate personaliteteve shtetrore ndryshe nga realiteti,duke dmtuar akoma m shum imazhin eShqipris dhe duke treguar munges serioziteti nmarrdhniet me partnert europian.

Marrim shkas nga deklarimet e bujshme q zotiBerisha bri pas vizits n Bruksel dhe pasqyrimitt njanshm q mediat qeveritare i bn ksajvizite. Kshtu, n takimin me Havier Solann, ky ifundit ka krkuar q procesi i integrimit n BE duhetbazuar n prpjekjet e prbashkta n nivelkombtar. Ai i ka krkuar Berishs q t krijoj njatmosfer konstruktive pune ndrpartiake. ZotiSolana i ka krkuar, gjithashtu,zotit Berishadomosdoshmrin q fjalt ti kthej n vepra dheveprime konkrete, duke respektuar n mnyr

skrupuloze ligjin dhe frymn e tij. Solana ka theksuarse vlersimi i suksesit t Shqipris do t gjykohetmbi bazn e rezultateve konkrete. Ai u ka krkuarBerishs dhe Qeveris shqiptare t veprojn mevendosmri pr t zgjidhur mangsit dhe zbatuarrekomandimet e identifikuara n raportin e ODHIR-it pr zgjedhjet e 3 korrikut, duke i zbatuar ato przgjedhjet e ardhshme lokale.

Edhe zoti Franko Fratini, Zvendspresident iKE-s pr drejtsin, lirin dhe sigurin, nqndrimet e tij lidhur me shtjen e vizave,migracionit dhe azilit pr vendet e BallkanitPerndimor , ka theksuar se sht i nevojshmkrijimi i instrumenteve funksional ligjor, para sesat ndrmerret ndonj hap drejt liberalizimit t vizave.Zoti Fratini, n emr t komisionit, ka theksuar sekomisioni sht i angazhuar t ndihmoj tlehtsoj emigracionin ekonomik pr vendet eBallkanit Perndimor, por kjo do t kufizohet testudentt, profesort, krkuesit shkencor dhebiznesment.

Zoti Fratini ka theksuar, gjithashtu, seprmirsimi i situats s vizave t vendeve t rajonitt BE-s do t realizohet vetm pasi t jenprcaktuar kushtet e qarta e transparente dhe nrastin e qytetarve t Ballkanit Perndimor, kjo, tanipr tani, sht nj shtje jasht diskutimit. Lidhurme pikat e msiprme, nj ndr detyrat kryesore tQeveris sht q t siguroj fokusim dhe angazhimpolitik dhe t inkurajohet n konsensus konstruktivpr zbatimin e reformave t nevojshme pr progresinn drejtim t Marrveshjes s Stabilizim-asocimit.

Zoti Berisha, prmes prpjekjeve t tij prdezinformim, mund t mendoj se kshtu do tmashtroj BE-n dhe opinionin publik shqiptar. Pora mund t konsiderohen si frym konsensusikonstruktiv hapat e ndrmarra nga Qeveria prspastrimin e administrats nga punonjsit civil, prti zvendsuar ata me partiak t zellshm. A mundt konsiderohet nj atmosfer konstruktive punendrpartiake situata e krijuar n Kuvendin eShqipris dhe gjuha e urrejtjes e prdorur ngaBerisha ndaj opozits ? A mund t konsiderohet siatmosfer konstruktive prpjekja pr ti mbyllur gojnopozits?

Si n deklarimet e zotit Solana ashtu edhe ndokumentin e partneritetit, theksohet se nj ngadetyrat imediate t Qeveris sht q t prgatitenn koh zgjedhjet lokale t 2006-s , duke zbatuarn koh rekomandimet e OSBE-ODHIR-it. A kabr ndonj gj Qeveria lidhur me kt shtje,

657

Viti 2005 Legjislatura e 17-t

prve prpjekjeve pr t minuar, aty ku ka mundur,punt e pushtetit lokal n ato njsi q drejtohennga socialistt, veanrisht n Bashkin e Tiransdhe skandalin m t fundit n qarkun e Kors?Edhe nisma e tryezs s partive lidhur me reformnzgjedhore u mor nga Presidenti i Republiks.

Duket qart se Qeveria nuk dshiron dhe nukka vullnetin e nevojshm pr t realizuar kt reformdhe obligim kaq t rndsishm. shtja e lehtsimitt vizave sht nj shtje tepr e ndjeshme prshqiptart. PS do t mbshtes t gjitha nismat qdo t mundsojn arritjen e ktij objektivi. Por nenuk do t dshironim q, pr efekte afatshkurtrat prfitimit politik, nj gj kaq madhore dhesensitive pr shqiptart t shfrytzohet dukemashtruar mbi t vrtetn e realitetit t saj. Mekeqardhje ne theksojm se deklaratat e bra nvazhdimsi, si nga Ministrja e Integrimit ashtu edhenga zoti Berisha, jan prpjekje miope, m e pakta,pr t fituar kapital politik dhe m e keqja, pr tmashtruar opinionin. Edhe kto qndrime bien ndeshme frymn europianizuese. Abuzimet me deklarimet tilla t pavrteta vese e vonojn procesin tonintegrues. Falemnderit!

Jozefina Topalli - Fjaln e ka zoti Spaho.Edmond Spaho - Ditn e shtun, drejtues t

PS-s n Kor dhe Tiran, protestuan ashpr qpushteti i Berishs, policia e tij, po ushtron dhunndaj t zgjedhurve lokal t PS-s, ndaj ish-kryetaritt qarkut t Kors, Fehmi Xhemo, pr ti marrvuln dhe elsat e zyrs. N fakt, ish-kryetar po ithem un, pasi zotria e konsideron veten edhe sotkryetar me shtat nishane. U prpoqn tu thonnjerzve se shteti i sotm sht shtet arbitrar, policor,se Berisha nuk njeh dhe respekton institucionet dheligjet, pasi po prpiqet t delegjitimoj nj kryetarqarku , duke i marr zyrn dhe vuln. Q ktijkryetari qarku policia e Berishs nuk mund ti marrvuln, kjo sdo shum pr tu kuptuar, pasi Xhemoska koh q i ka humbur vula. Por t gnjesh ndrit t diellit, si bjn drejtuesit e PS-s, do tthot q vula u ka humbur edhe ktyre n Tiran.

Pretenduesi pr kryetar t Qarkut t Kors,zoti Xhemo, pasi u prdrodh me gjith kryeministratdhe kryetart e PS-s gjat ktyre viteve t fundit, ishkoi ndr mend q t bhet deputet dhe nzgjedhjet e korrikut kandidoi n zonn elektorale84. Nga pas pati bekimin dhe mbshtetjen e veantt Nanos pr tu br me domosdo deputet iParlamentit, pasi nga ky far burri do t fitonte jovetm Kora, por e gjith Shqipria! Zotria filloi

fushatn elektorale me tambura, me mjetet e qarkutdhe me tabort e npunsve t qarkut dhe tprefekturs.

Sipas ligjit elektoral, ishte e udhs q zotiXhemo t jepte dorheqjen nga detyra e kryetarit tqarkut. Edhe pse javt e fushats kalonin, zotrianuk kujtohej t ndrmerrte aktin e dorheqjes. Ikrkova publikisht q t respektonte ligjin dhe tjepte dorheqjen, por nuk dgjonte nga ai vesh. Njdit t bukur, n mes t fushats, papritur shohimzotin Xhemo t dal n t gjitha televizionet e Korsdhe t deklaronte dorheqjen nga detyra e kryetaritt qarkut, pasi do t vazhdonte garn pr deputet.Dorheqjen nuk e bri me dshirn e tij, por e detyroimisioni i OSBE-s, q monitoronte zgjedhjet nKor. Sidoqoft, sipas ligjit, dorheqja do tthoshte q zoti Xhemo nuk do t ishte m kryetarqarku, pasi ajo n t tilla raste sht eparevokueshme. Besoj ju kujtohet se si u trhoqavokat Ngjela kur kandidoi pr kryetar t Bashkiss Tirans.

Pasi humbi zgjedhjet me 1200 vota diferencn katr komunat e zons 84 dhe pasi m vrtiti njady muaj npr gjykata pr t prsritur zgjedhjet,pelivani Xhemo e kuptoi q mund t mbetej pa post.Por m mir ta lije pa kok sesa pa karrige. Kshtuq nj dit t bukur ngjiti shkallt e Qarkut t Korsdhe deklaroi se ai sht kryetar i qarkut, pasi nukka marr njoftim q i sht pranuar dorheqja.Hesapet i kishte br pa hanxhin, pasi raportetpolitike kishin ndryshuar dhe disa ish-aleat tanivotojn pr t djathtn. Pr rrjedhoj, n baz tligjit Pr organizimin dhe funksionimin e qeverisjesvendore, ku neni 32 pika 1 thot: Kshilli zgjedhprfaqsuesit e Kshillit Komunal dhe Bashkiak nKshillin e Qarkut.; neni 33 pika 3 thot: Vendimetmerren me shumicn e numrit t prgjithshm tantarve.; neni 52 grma b thot: Mandati iKshilltarit t Qarkut hiqet nga Kshilli Komunal oseBashkiak prkats.; n nenin 54 grma c dhe prcaktojn se kshilli zgjedh ose shkarkon ngaantart e kshillit kryetarin, zvendskryetarin eqarkut dhe antart e kryesis, u mblodh KshilliBashkiak i Kors dhe i hoqi mandatin e antarit tkshillit t qarkut zotit Xhemo, i cili e kishte humburat kur dha dorheqjen. Raportet n Kshillin eQarkut ndryshuan 39 me 33 n favor t forcave tdjathta, q zgjodhn nj kryetar t ri qarku nprputhje me ligjin.

Tani mund t pyes: kush e ka shkelur ligjin: kyq nuk i ndahet dot karriges dhe ata q i dalin krah,

Viti 2005

658

Legjislatura e 17-t

apo kshilltart q respektonjn dispozitat ligjore?Por zotria nuk mjaftohet me kaq. Nuk ul kokndhe t shkoj n shtpi, por merr vuln e institucionit,sipas udhzimeve q i dha partia n qendr, dhedel n mal me gjith vuln si kaakt e Haxhi Qamilitte romani i Kadares Viti i mbrapsht.

Partia Socialiste ka koh q e ka humbur toruandhe sht br pr t qar hallin, por q drejtuesit esaj t dalin e t gnjejn n mes t dits dhe tbhen karnaval prball qytetarve t Kors, dot thot q kjo opozit ka probleme serioze, t cilatnuk i bjn dm vetes, nuk i bjn dm vetm asaj,por t gjith vendit, pasi kemi mbetur pa opozit.

Jozefina Topalli Zoti Ulqini, keni fjaln.Musa Ulqini Zonja Kryetare,T nderuar koleg deputet,Si deputet i kryeqytetit dhe i zons 42, dua t

ndalem n nj shtje q sht br shqetsimshum i madh i banorve t kryeqytetit e, natyrisht,edhe i zons ku jam zgjedhur deputet. sht fjalapr bllokimet n 14 akse rrugore dhe projekte ttjera t infrastrukturs.

N zonn 42 jan bllokuar punimet n rrugnDshmort e 4 shkurtit dhe n bllokun 1 Maji.Pas protestave spontane t komuniteteve respektive,kto punime kan filluar t zhbllokohen. Natyrisht,un nuk dua t them ktu q vetm numri i rrugvet bllokuara nga Policia Ndrtimore sht dy her egjysm m i madh se t gjitha rrugt dhe t gjithapunimet e bra n infrastruktur gjat 5 vjetve tqeverisjes s Partis Demokratike, por jam prpjekurt shikoj vetm dokumentacionin lidhur me ktoshtje dhe jam ndalur te rasti m flagrant, q shtpezullimi i punimeve te Zogu i Zi.

Sot u mbushn 50 dit nga bllokimi i punimeven kt aks shum t rndsishm, me investimshum t madh t bashkis s kryeqytetit. PoliciaNdrtimore, me nj akt-pezullimi nr.7, dat 24 tetor,ka br pezullimin me argumentimin se firmazbatuese ka filluar punimet te mbikalimi i kryqzimitt Rrugs s Durrsit, n unaz, pa br njoftiminn degn e Policis s Ndrtimit. Q nga ky momentkjo shtje sht br shum mediatike, shumpolitike dhe sasia e replikave t shkmbyer mes dyinstitucioneve sht shum e madhe. Megjithat,n prpjekjen time modeste pr t dhn nj mendimsa m t argumentuar nga pikpamja ligjore, unpo ndalem si m posht vijon:

Kam lexuar t gjitha materialet q, konform ligjit,mi kan dhn institucionet prkatse dhe mrezulton q argumentet e publikuara n datn 15

nntor nga ministria prkatse, q ka n varsiPolicin Ndrtimore, jan rreth 19. T gjitha ktojan hedhur posht nga Bashkia, nj pr nj, presjepr presje me gjuhn e ligjit. Megjithat, jam i sigurtq shum nga kolegt e mi, pr arsye t ndarjespolitike q kemi dhe t detyrs q kan, mund tsjellin argumente t ndryshme. Un jam prpjekurt analizoj hollsisht dy dokumente q jan bazdhe do ti quaja arbitra ligjor: s pari, sht materialii publikuar nga Kontrolli i Lart i Shtetit n datn 18nntor 2005 dhe, s dyti, materiali i publikuar ngaAvokati i Popullit n datn 21 nntor.

N materialin e publikuar nga KLSH-ja thuhet:Duke marr shkas nga polemikat n media n lidhjeme pezullimin nga Policia Ndrtimore t objektitsistemi i nyjs s Zogut t Zi, prfshir edhennkalimin, n zbatim t nenit 6 dhe 7 t ligjit nr.8270, lidhur me veprimtarin e Kontrollit t Lart tShtetit, un me urdhr t veant, thot kryetari iKontrollit t Lart t Shtetit, kam ngritur nj gruppune t prbr nga drejtues dhe specialist tkualifikuar pr t shqyrtuar dokumentacioninprkats disponibl n Bashkin e Tirans dhe nDrejtorin e Policis Ndrtimore Tiran pr tkonkluduar pr ligjshmrin e ktij dokumentacioni.N shum e shum faqe, n rreth 22 faqe, analizoheti gjith dokumentacioni prkats nga t gjitha krahtdhe thuhet: Sa m sipr, n zbatim t nenit 16 tligjit nr.8270, dat 23.12.1997 Pr Kontrollin e Lartt Shtetit, ndryshuar me ligjin nr.8599, dat1.6.2000" rekomandojm si m posht vijon, sepseky institucion ka t drejt t bj rekomandime:

Drejtoris s Policis t Ndrtimit, degs sPolicis t Ndrtimit, Tiran qytet:

T hiqet pezullimi i punimeve t ndrtimit nobjektin Sistemi i nyjs s Zogut t Zi s bashkume nnkalimin, pasi:

a.duke iu referuar prmbajtjes s aktit tpezullimit, ky pezullim sht vendosur si mas mekarakter t prkohshm, deri n shqyrtimin ekundrvajtjes, e cila rezulton e shqyrtuar, e dnuardhe dnimi sht ekzekutuar;

b. me depozitimin e njoftimit nga Euro-TeoremaPeqin sh.p.k, edhe shkelja e nenit 9, e konstatuarsi kundrvajtje administrative, e shqyrtuar dhe ednuar me vendimin nr.3, dat 24.10.2005 t degss Policis t Ndrtimit Tiran qytet, pr t cilnsht vendosur pezullimi, tashm nuk ekziston m.

N pikn 2 i krkohet Bashkis s Tirans tbj rekomandimet prkatse, n mnyr q tbhen disa plotsime dhe amendime t ligjeve q

659

Viti 2005 Legjislatura e 17-t

rregullojn kto veprimtari.T njjtin konkluzion ka nxjerr edhe Avokati i

Popullit.Nisur nga kto dy dokumente themelore, nga

kta dy arbitra, sht e qart q kemi t bjmthjesht me nj vendim politik.

Un i bj thirrje Qeveris q t marr nkonsiderat konkluzionet e institucioneve t pavaruradhe kushtetuese, q jan ngritur nga ky Kuvend, nmnyr q ti jap fund ksaj historie dhe t mospengoj m punimet e nj nyje kaq t rndsishme,si sht rasti n fjal.

Falemnderit!Jozefina Topalli Falemnderit, zoti Ulqini!Zoti Karapici, keni fjaln.Gzim Karapici Falemnderit, zonja Kryetare!E nderuar zonja Kryetare e Kuvendit,T nderuar zotrinj deputet,N diskutimin tim do t prpiqem t v n dukje

disa aspekte q kan t bjn me shrimin e krizsenergjetike, t cilat nuk arrita ti transmetoj nseancn e kaluar.

S pari, KESH-i nuk ka qen dhe nuk duhetkonsideruar vetm nj ndrmarrje shitblerjejeenergjie, sepse, n radh t par, sht njndrmarrje industriale prodhuese e energjiselektrike, q njihet me emrin sistemelektroenergjetik shqiptar.

S dyti, industria elektroenergjetike ka rregullate saj, q zor se mund t kuptohen nga njerz qnuk jan specialist t fushs elektroenergjetike,q pa harruar problemet ekonomike, jan t vetmitkompetent q mund tu japin prgjigje faktorve tmposhtm t prodhimit, transmetimit, shprndarjesdhe shkmbimit t energjis elektrike,qndrueshmris dhe siguris s sistemitelektroenergjetik, cilsis s transmetimit tenergjis elektrike, duke respektuar parametrat enevojshm. Vetm ata q jan specialist mund takuptojn se edhe kur bilanci energjetik mund t daln rregull, nse nuk respektohen kushtet e caktuaraq respektojn faktort e msiprm, mund tndodhin blekaute (Black out) totale kombtare. Pra,thirrja ime sht pr nj bashkpunim tspecialistve t fushs, pr t ln jashtpropagandn bajate.

Desha t shtoja ktu edhe dika me shumrndsi. Zoti ka qen shum bujar me trojet q udha shqiptarve, por q padrejtsit e historis ihallakatn. Zoti i madh u dha atyre n trojet veriore,pra, n Kosov, qymyrin, rezervat e t cilit nuk

shterojn as pr 500 vjet. Zoti i madh u dhashqiptarve n trojet jugore, pra, n territorin q sotquhet Republik e Shqipris, ujin, q si e kaprmendur pr her t par edhe Jakomoni, sht ibollshm pr t mbuluar me energji elektrikekrkesat e athershme t t gjith Ballkanit.

Zgjidhja prfundimtare e krizs energjetike nukduhet krkuar gjetk, vese n Kosov. Republikae Shqipris harxhon pr blerje energjie rreth 150milion euro n vit. Jo m shum se 40 milion euroduhen pr ndrtimin e linjs 400 kilovolt Prishtin-Kashar, pr t ciln ka mbaruar edhe studimi iBanks Botrore. Rreth 100 milion deri 150 milioneuro duhen pr nj bllok termoenergjetik n Kosov.Nuk flitet pr futurizm, por pr nj shtje q poshtrohet kto koht e fundit teknikisht pr zgjidhje.

Me kt rast studimet tregojn q nevoja pr aqshum t prfolurin TEC t[ Vlors bie. Kshtu qruajm nj perl, q ua dha Zoti vlonjatve dhe tgjith shqiptarve, Gjiun e Vlors.

Falemnderit !Jozefina Topalli Falemnderit, zoti Karapici!Fjaln e ka zoti Hushi.Durim Hushi Dshiroj t trajtoj nj problem

q ka t bj me pasojat e prmbytjeve t javve tfundit n Komunn Labinot-Fush t Elbasanit. Eveanta e asaj q po ndodh atje ka lidhje me faktinse n fshatin Godolesh po konstatohet nj rndim isituats s rrshqitjes t dherave n zonn e banuar.

Si sht br e njohur nga mediat dhe ngakorrespondenca zyrtare, n periudhn janar-shkurtt vitit 2005 fshati Godolesh i Komuns LabinotFush n Elbasan u godit rnd pr shkak trrshqitjeve t toks n zonat e banuara. Prrrjedhoj, rreth 60 shtpi banimi u dmtuan rndose u zhvendosn s bashku me dherat e rrshqitur,duke e br t pamundur jetesn m tej n to tbanorve t tyre. Kjo u imponua pr shkak tpasiguris q shkaktonte pr banort dukuria errshqitjes dhe pr shkak t precedentve t ndodhurdhjetra vjet m par n ato zona pr shkaqe tnjjta.

Pikrisht pr banort e fshatit Godolesh, poredhe pr rastet m t pakta t rrshqitjeve me pasojan fshatrat Xibrak e Griqan i Siprm n t njjtnkomun, n prputhje me studimin e kryer ngaspecialistt e Institutit t Shrbimit Gjeologjik,Kshilli i Ministrave analizoi rastet dhe vendosi tnxjerr nj vendim t veant. Sipas ktij vendimi,Ministria e Mbrojtjes u ngarkua t dorzonte ninventarin e pasurive t patundshme t Komuns

Viti 2005

660

Legjislatura e 17-t

Labinot-Fush siprfaqen e nj ish-reparti, i quajturreparti i ndrlidhjes n zonn Mengel t KomunsLabinot Fush, prej kohsh jasht funksionimit, medestinacion vetm pr familjet, shtpit e t cilaveishin dmtuar nga rrshqitjet.

Prej muajsh komuna ka marr n dorzim ktrepart, ndrkoh q nuk ka marr asnj mas prtua ndar banorve t fshatrave, sipas destinacionit,megjithse situata e banesave, si ju thash, shtshum m e rnd sesa n periudhn kur ndodhirrshqitja.

Ndrkoh q shirat vazhdojn, rrshqitjathellohet, banesat jan t dmtuara totalisht, njpjes e fshatarve nuk banojn m n ato banesa,studimi gjeologjik i ka rekomanduar QeverisShqiptare t marr masat q nj dit t gjithfshatart n zonn e fshatit Godolesh t evakuohenpr shkak t pasiguris totale q paraqet formacionii rrshqitjes s dherave, mbi t cilin sht ndrtuarfshati, vendimi i Kshillit t Ministrave n fuqi i kadhn zgjidhje problemit pr rreth 1/3 e shtpive tbanimit t fshatit, i sugjeroj Qeveris, pse jo edheKryeministrit, t ndrhyj dhe t urdhroj kryetarine Komuns Labinot-Fush t angazhohet przbatimin e atij vendimi. Gjithashtu, mendoj se duhetecur n gjurmt e atij vendimi pr t transferuar edheprona t tjera t ministrive n tokat e komuns prsistemimin total t banesave t fshatit, pr t ciln,me sa di, kryetari i komuns u sht drejtuarQeveris, Ministris s Brendshme dhe Ministriss Mbrojtjes.

Falemnderit!Jozefina Topalli Falemnderit, zoti Hushi!Fjaln e ka zoti obaj.Ramiz obaj E nderuara Kryetare,T nderuar koleg,Un do t them disa fjal pr administratn

publike.Si gjat fushats elektorale, ashtu edhe me

miratimin e programit t Qeveris, koalicioni i djathtka shpallur si prioritet emergjent t qeverisjes luftnkundr korrupsionit, t ksaj plage t rnd, qasfiksoi totalisht ekonomin kombtare dhe i oishqiptart deri n kufijt ekstrem t varfris.Sidomos gjat katr vjetve t fundit, paraja e pistvrshoi fuqishm dhe prmbyti ekonomin e dobtshqiptare. Pasojat nuk vonuan t vinin: qeverisjafalimentoi totalisht n t gjitha drejtimet. Kjo gj ishtee pritshme, nse do t marrim n konsideratthnien e specialistve (t kthyer tashm naksiom): N momentin q paraja e pist, e cila

qarkullon n nj vend, kaprcen gjendjen e paraven Buxhetin e Shtetit, ather qeverisja e atij vendindodhet n prag t falimentimit t plot politik.Faktikisht, kjo ndodhi me qeverisjen socialiste, njqeveri e dshtuar n t gjitha drejtimet.

Para t pist un quaj do vler monetare qrrjedh nga krimi, duke filluar nga mitmarrja dhe tgjitha llojet e tjera t prfitimeve t paligjshme prshkak t detyrs, t parave t rrjedhura nga trafiqete paligjshme, si: trafiku i drogs, i qenieve njerzore,trafiku i makinave, kontrabanda. Sipas raporteve tndrkombtarve, n t gjitha kto krime rezultont jet e prfshir edhe nj pjes e administratspublike shqiptare.

Qeveria e mparshme tregoi se jo vetm ishtetotalisht e paaft t luftonte korrupsionin, ku epamoralshmja u kthye n moral dhe ky i fundit,fatkeqsisht, u hoq nga fjalori i etiks s nj npunsipublik, por ajo e ngriti korrupsionin n nj sistem.Udhheqsit shpirtror t sistemit t korrupsionit,pr t justifikuar babzin e tyre dhe lukunin q indiqte, filluan ta trajtonin kt dukuri si nj t keqet domosdoshme ose si nj lubrifikant prekonomin kapitaliste.

N situatn e krijuar, lufta kundr korrupsionit,krimit t organizuar, pastrimit t parave, natyrishtq do t ishte nj nga objektivat kryesor tqeverisjes aktuale. Ajo prbn nj nga sfidat m tmdha q kemi prpara dhe prballimi me sukses isaj do t bnte t mundur ecjen me shpejtsi treformave q kemi nisur. Por prballja me kt tkeqe t madhe krkon kuraj, guxim, prplasje,bashkrendim e bashkveprim t shpejtndrstrukturor t lidhur me do sinjal pr individ,grupe-individsh, klane, lidhje shoqrore e familjare,rrjete t tilla t ngritura e t instaluara prej kohshn institucione dhe n administratn publike. Nkt drejtim duhet vepruar shpejt, pa hezitim, tpaktn pr ato raste q dihen dhe q jan brpublike pr t gjith.

Reformat institucionale q kemi marr prsipr,mendoj se mund t realizohen. Ato jan t destinuarat dshtojn pa nisur ende, po t pretendojm tirealizojm me at pjes t administrats drejtueseq me shpejtsi galopante e ngriti Shqiprin nvendin e 126-t pr nga niveli i korrupsionit, n vendine turpit, n at vend q na la jasht dyerve tEurops, t ndrruar aq shum nga t gjithshqiptart. Prandaj mendoj q reforma administrativeduhet t ec paralel dhe me t njjtn shpejtsi sireformat institucionale. sht br domosdoshmri

661

Viti 2005 Legjislatura e 17-t

shkurtimi i administrats s tejfryr, ku n shumicne rasteve u hapn sektor, deg ose drejtori vetme vetm pr t punsuar militant, mundsisht ngaata m t flaktit, q kishin mbajtur edhe armt ndor gjat revolucionit komunist t vitit 1997.

Po t kontrollosh dosjet e kuadrit t ktyreadministratorve t famshm, megjithse besoj sei kan pastruar tashm, del se n krkesat e tyrepr tu punsuar n administratn e shtetit, gjenshprehje t tilla, si: dua t bhem drejtor, sepsekam djegur bashkin x, tjetri kam sulmuarkomisariatin y, nj tjetr kam vrar dy oficer tSHIK-ut, tjetri kam sulmuar X repart ushtarak. Dhepikrisht ky kontingjent u b drejtues dhe abuzoime pushtetin; kta drejtues u bn pronar tmdhenj pa pasur kurr prona, jo vetm ata, poredhe gjyshrit e tyre. Prandaj reforma n kt drejtimduhet t nis nga drejtort e drejtorive t doinstitucioni, q pothuaj nuk jan prekur fare. Ne duhett prballemi me kuraj me kt reform e t mosbiem pre e presionit t opozits, e cila kontingjentine korruptuar t administrats publike, fatkeqsisht,po e konsideron si aleate t saj n luftn epaprincipt politike.

Un mendoj, besoj se shpreh edhe mendimin eshumics s atyre q na solln n kt pushtet, qnuk duhet dhe nuk mund t lejojm q t na bjnreformn sekretart e prgjithshm t deridjeshm,qofshin kta me status ose drejtor t prgjithshmt ardhur nga kabinetet e ministrave m t prfolurpr korrupsion dhe pastrim parash. Po marrimshembull vetm Ministrin e Financave. Ne nukduhet t pranojm dhe t lejojm q t vazhdojn tdrejtojn Autoritetin Mbikqyrs t Sigurimeve dhetregun e sigurimeve n Shqipri pikrisht ata personaq e shkatrruan kt treg dhe e kthyen at n njmin me sahat pr ekonomin shqiptare, dukefavorizuar ato shoqri sigurimesh me kapital dheaksioner t dyshim.

Ne nuk duhet t pranojm dhe t lejojm qish-kshilltar t ish-Ministrit t Financave, lidhjeshoqrore t tij me green-card-in kanadez oseamerikan, licencues kazinosh ose shoqrishsigurimesh t dyshimta, antar bordesh t AMS-s ose n autoritete t tjera, pa asnj prvoj nfushn e financs ose n sektor t lufts kundrkrimit financiar, t drejtojn Drejtorin e Prgjithshmet Parandalimit t Pastrimit t Parave.

Nuk mund t lejohet q nj sekretar iprgjithshm i ministris, i prfolur edhe nga ish-Kryeministri i Qeveris socialiste, lidhjet e tij

shoqrore pa asnj lloj kapaciteti dhe pa prvoj,q ka mbledhur rreth vetes nj turm t paaftsh, tvazhdoj t bj t njjtn gj, duke drejtuar sektorte lufts kundr pastrimit t parave dhe kazinove.

Mendoj se nuk mund t lejojm q Ministria eFinancave t vazhdoj t mbetet peng i nepotizmitt kultivuar nga ish-ministrat e mparshmsocialist, ku afro 40% e personelit jan burr-grua,kushrinj, lidhje familjare etj.

Duke prfunduar, po ju them: t jeni t sigurtse, nse reforma administrative do t bhet mbibazn e meritokracis s vrtet dhe jo t asaj qzbatoi Nano, emrtimin e sakt t s cils e brizoti Agolli, ather do t keni mbshtetjen e tgjithve, edhe t socialistve t thjesht.

Falemnderit!Jozefina Topalli Falemnderit, zoti obaj!Fjaln e ka zoti Besnik Jaelli.Besnik Jaelli E nderuar zonja Kryetare, T nderuar zonja dhe zotrinj deputet,Sot dimri e ka kaluar fazn e trokitjes dhe s

bashku me dborn sht shtruar kmbkryqpothuajse n t gjitha zonat malore t vendit, ngaVeriu n Jug.

N zonn elektorale 86, nga pes komunat eksaj zone, prjashto Komunn e Starovs, q shtnj komun fushore dhe ka koh q i ka zgjidhurproblemet e infrastrukturs rrugore, arsimore dheshndetsore, n katr komunat e tjera gjendja einfrastrukturs rrugore, arsimore, shndetsoresht e mjerueshme. Dbora e djeshme pothuajseka mbyllur portat e komunikimit midis tyre dhe meqytetin e Pogradecit.

N dimrin e vitit t kaluar n tri komunat eMokrs: Proptisht, Trebin, Velan dhe n at tGors Dardhas, situata ishte katastrofike, ku sipasoj e dimrit t ashpr rreth 20 mij banor tktyre komunave pr disa muaj rresht mbetn tizoluar. Pr shkak t bllokimit t t ashtuquajturaverrug, kta banor ndrpren lidhjet me qytetin dhesi pasoj u b e pamundur shitja e atyre pakprodhimeve bujqsore dhe blegtorale, q ata me aqmund i kishin prodhuar. Madje, ata nuk mundn tfurnizoheshin nga qendrat urbane me artikuj tdomosdoshm, si: ushqime, veshmbathje dhe ilae.Pr shkak t dimrit t kaluar u izolua blegtoria dhebaza ushqimore e tyre.

Gjat ktij dimri u ndrpre arsimi pr arsye tdistancs s madhe drejt atyre ndrtesave tshkatrruara, q quhen shkolla.

Prball ksaj situate, Qeveria e kaluar qndroi

Viti 2005

662

Legjislatura e 17-t

pothuaj spektatore dhe nuk mori masa pr tlehtsuar situatn. Pr t mos u prsritur e njjtasituat, krkojm q t njiheni me masat q kandrmarr Qeveria e sotme dhe ato q krkon tmarr. Duam t dime: a do t ket mjeteborpastruese shtes, ve mjeteve t amortizuaraq posedojn ndrmarrjet rruga-ura rurale? A shtparashikuar fond pr karburant dhe krip, sepse,me sa jam informuar, Kshilli i Qarkut Kor nuk kaelur as gjysmn e fondit t parashikuar prprballimin e dimrit, me pretekstin se nuk ka fonde?Kjo ka ndodhur ndoshta ngaq kryetari i Kshillit tQarkut Kor, zoti Fehmi Xhemo, nuk ka pasur kohdhe mundsi pr shkak t angazhimit t tij sikandidat pr deputet n fushatn elektorale q kaloidhe mbas ksaj u mor me faktin nse e bri meshkrim ose jo dorheqjen, duke qndruar ipaligjshm n krye t ktij institucioni pr disa muaj.Duam t dime: a ka filluar livrimi dhe magazinimi irezervave ushqimore dhe i medikamenteve,meqense ende transporti me helikopter nuk shtalternativ e vetme?

Krkojm q Qeveria t filloj menjherzbatimin e ktyre masave, sepse do vones jovetm rrit koston, por do t krijonte edhe mundsipr spekulim, se sa m shum t shtohet dboradhe mjegulla, aq m shum mund t prfitojn ujqrit.Krkojm q ndrmarrjet elektrike dhe ato tujsjellsit t jen n gatishmri pr t evituar doavari q mund t ndodh pr shkak t dimrit.

Duke pasur besim se kjo Qeveri nuk do t rrijindiferente, por do t marr masat e duhura, dukevn, gjithashtu, n dispozicion angazhimin ton sideputet t ktyre zonave malore, urojm banorte zonave malore q dimri i sivjetshm t jet shumm i leht se ai i vitit t kaluar.

Falemnderit!Jozefina Topalli Falemnderit!E mbyllim pikn e par t rendit t dits.Kalojm n pikn e dyt: miratimi i procesverbalit

t seancs plenare t dats 5.12.2005. Jeni dakord?Nuk ka kundrshtime.

Kalojm n shqyrtimin dhe miratimin n parimt pakets fiskale.

Nga t gjitha grupet sht nj krkes epashpallur, e shoh q nga lista e diskutantvekrkohet q diskutimi n parim i ksaj pakete tbhet si e tr. Dakord.

Ather, pr t br prezantimin e paketsfiskale, fjaln e ka zoti Bode.

Ridvan Bode E nderuar zonja Kryetare,

Zonja dhe zotrinj deputet,Paketa fiskale e paraqitur nga Qeveria, n

mbshtetje dhe n argumentim t Projektbuxhetitt vitit 2006, prmbledh nj sr ndryshimesh, qprmirsojn kuadrin ligjor q lidhet me t ardhurate shtetit dhe me raportin mes komunitetit t biznesitdhe vet shtetit.

Kjo paket prmirsimesh t ligjeve fiskale shtnj hap i rndsishm n plotsimin e angazhimevet Qeveris, pasqyruar n programin e saj prperiudhn 2005-2009 dhe t miratuar tashm nKuvendin e Shqipris.

Procesi pr hartimin e pakets fiskale dhe tvet Projektbuxhetit ka ndjekur ecurin e tijnormale, prmes nj konsultimi t gjer meministrit e linjs dhe komunitetin e biznesit, dukembshtetur n trsi politikat sektorale dheprioritetet e deklaruara, sikurse edhe nevojn ekomunitetit t biznesit pr rivendosjen e rregullavet njjta, pr nj treg konkurrues dhe pr raportemiqsore e mirkuptimi.

Prmirsimet ligjore t propozuara n ktpaket jan konsultuar edhe me misionin e FonditMonetar Ndrkombtar, n kuadrin e marrveshjess re t bashkpunimit, dhe reflektojn edhesugjerimet e raportit t komisionerve t BashkimitEuropian pr sa u takon standardeve t krkuaraparaprakisht n kuadrin e fillimit t procesit tstabilizim-asocimit.

Trsia e prmirsimeve ligjore dhe e aktevennligjore, n zbatim t tyre, kan pr objektivrespektimin e parametrave pr forcimin e mtejshmt nj ambienti makroekonomik t favorshm prrritjen e investimeve direkte private n ekonomi dhenxitjen e biznesit, ka prbn edhe thelbin eangazhimeve t ndrmarra nga Qeveria shqiptarendaj partnerve ndrkombtar. Pr vitin 2005, edhepse n muajt e fundit vendi prjetoi mungesn eenergjis elektrike, u mundsua q t tejkalohetdeficiti i krijuar nga Qeveria e mparshme dhe uruajtn e u tejkaluan treguesit kryesor, si indeksi imimeve, rritja ekonomike, niveli i shpenzimevebuxhetore dhe ai i papunsis.

Pas 15 vjetsh tranzicion, pr her t par nukkemi deficit korrent, ka do t thot se me tardhurat e arktuara jan mbuluar trsishtshpenzimet e vitit, ve pagesave t borxheve tvjetra. Deficiti i brendshm zbriti n 2,8% t prodhimitt brendshm bruto dhe parashikohet n 2,6% t tijpr vitin 2006.

Paketa fiskale e vitit 2006, nprmjet masave

663

Viti 2005 Legjislatura e 17-t

dhe politikave fiskale q propozohen n t, ka siqllim t garantoj ruajtjen e stabilitetitmakroekonomik, konsolidimin e t ardhurave fiskalen funksion t realizimit t shpenzimeve, nprputhje me prioritetet e deklaruara strategjike, tkontribuoj n reduktimin e mtejshm t evazionitfiskal dhe t kontrabands, duke zgjeruar bazn etatueshme dhe eleminuar prjashtimet nga rregullate prgjithshme, t prafroj legjislacionet dhepraktikat me ato t vendeve t rajonit dhe nprputhje me standardet e vendeve t zhvilluara, meobjektiv integrimin europian dhe respektimin erekomandimeve t institucioneve financiarendrkombtare q monitorojn procesin e reformaven Shqipri, t krijoj nj klim t favorshme pr njzhvillim t qndrueshm t biznesit vends e t huajdhe kushte lehtsuese pr zhvillimin e industrisn vend, nprmjet uljes s tarifave doganore prnj sr produktesh dhe lndsh t para, t realizojnj mjedis m t favorshm ligjor pr biznesin vendsdhe m atraktiv pr biznesin e huaj, prmesthjeshtzimit dhe lehtsimit t procedurave tatimore,rritjes s mtejshme t transparencs nvendimmarrje dhe n procedurat ankimore, tzgjeroj bazn e tatueshme, duke vijuar filozofin eprogramit qeveritar t zbutjes permanente tngarkess fiskale.

Paketa fiskale e propozuar, e cila vjen pasprgjysmimit t taksave pr biznesin e vogl brdy muaj m par, sht dshmi e masave energjiken realizimin e objektivave ambicioz pr rritjen erendimentit fiskal dhe uljen e evazionit dhe tkorrupsionit n nxjerrjen e t ardhurave t buxhetit.Metodologjia e planifikimit buxhetor, e mbshteturmbi nj model statistikor disavjear, e prdorur nvitet e mparshme si krkes e institucionevendrkombtare, q asistojn vendin n kt fush,nuk na lejon t prvijojm skenarin ton ambiciozq n vitin e par. Dshtimi kronik i qeverive tmparshme socialiste n performancn e tyre prt realizuar angazhimet e marra, pr shkak tdominimit t tyre nga korrupsioni i lart dheinformaliteti shum i prhapur, detyron partnert tant jen t matur dhe t bazohen vetm mbirealizimet konkrete. Ne e pranuam kt skem nprojektimin e Buxhetit t Shtetit t vitit 2006 t sigurtn tejkalimin e ktyre objektivave dhe rezultati i tremuajve t par t qeverisjes, ku t ardhurat tatimorejan tejkaluar me rreth 30% m shum nga ato tQeveris paraardhse, prbn provn e par tarritjes s synimeve t deklaruara.

Sipas marrveshjes s arritur me FondinMonetar Ndrkombtar, gjashtmujori i par i vitit2006 do t shrbej pr t prmirsuar dukshmtreguesit e performancs s t hyrave publike, kado ti jap mundsi Qeveris q nga qershori embrapa t vr n jet shum prej politikave tpremtuara n programin e saj pr zbutjen e taksavedhe rritjen e financimeve publike n sektort edeklaruar prioritar.

Reformat e sugjeruara nga partnertndrkombtar dhe t implementuara keq ngaQeveria e mparshme, kan dshmuar njperformanc t ult, pasi ende ka nj hendek tmadh, t papajtueshm midis mass s taksave tvendosura dhe rendimentit fiskal t arktuar nBuxhetin e Shtetit. Vlersohet q performanca me dobt ndeshet n tatimin mbi t ardhuratpersonale, kontributet e sigurimeve shoqrore, sidhe akcizat.

Faktort q shkaktojn kt situat cilsohenbizneset e mdha t afrta me politikn, q kanshprfillur sistematikisht sistemin, duke akumuluarborxhe t mdha t papaguara, duke prishurdukshm rregullat e lojs n nj sistem t drejt et barabart pr t gjith. Biznese t nj sr ish-ministrave, deputetve dhe ish-deputetve, si dhet lidhur me ta, nuk kan paguar taksa dhe sotrezultojn debitor n shtet pr shuma disaqindramilionshe.

Bizneset e vogla dhe t mesme vazhdojn toperojn n sektorin informal dhe numri itaksapaguesve t regjistruar vazhdon t mbetet iult. Vetm pr dy muajt e fundit jan regjistruarrreth 6000 biznese q m par nuk paguanin taksa.Vazhdon t ket nj prdorim t gjer ttransaksioneve n cash (kesh) dhe dokumentimi itransaksioneve t biznesit sht i dobt, veanrishtpr biznesin e vogl dhe t mesm, pavarsishtreforms n sistemin bankar. Mungesa e kulturspr papajtueshmri vullnetare me taksat ngatatimpaguesit vazhdon t mbetet prezente, po ashtu,veprime abuzive nga strukturat tatimore, korrupsionii lart i strukturave administrative, humbje e besimitt tatimpaguesve pr nj nxjerrje t ndershme dhet drejt t taksave.

Proceset baz q do t ndrmarr Qeveriashqiptare pr t siguruar disiplinn fiskale dhealokimin eficient t burimeve n linj me objektivatdhe prioritetet e politikave t saj pr nj zhvillimekonomik dhe social t qndrueshm do tkonsistojn n:

Viti 2005

664

Legjislatura e 17-t

Shmangien e hapsirave apo tkeqinterpretimeve.

Reduktimin e evazionit dhe lehtsimin eprocedurave, si pr tatimpaguesit, ashtu edhe pradministratn tatimore, nprmjet rregullaveprocedurale n regjistrimin e tatimit t vlers sshtuar t tatimpaguesve, ashtu dhe pr lehtsimindhe stimulimin e sektorve t veant t ekonomis,si konsiderohet sektori i ndrtimit, nprmjetrivendosjes s prjashtimit nga TVSH-ja t shitjess ndrtesave.

Vendosjen mbi baza m t drejta t taksimitpr kategorit e t punsuarve, nprmjet ndryshimitt skems s tatimit mbi t ardhurat personale ngapagat dhe taksimit me nj tarif simbolike 1% tkategoris s t punsuarve me t ardhura t ultaderi n 12540 lek, me uljen e tarifs margjinalenga 25% n 20%, sa sht dhe shkalla tatimorembi tatimin e fitimit, n prputhje kjo me parimetbaz t taksimit modern.

Nxitjen e investimeve direkte, vendase dhe thuaja, nprmjet uljes s barrs s tatimfitimit, sinj ndr faktort ky pr trheqjen dhe nxjerrjen einvestimeve, pavarsisht atyre direkte t huaja, meqllim final rritjen e ekonomis, nxitjen e punsimitdhe rritjen e mirqenies.

Prmbushjen dhe plotsimin e angazhimeve tvendit ton n organizmat ndrkombtar, nOrganizatn Botrore t Tregtis dhe Marrveshjene Tregtis s Lir, si dhe prmbushjen e krkesavet biznesit, nprmjet reduktimit t tarifave ttaksave doganore pr grupe t caktuara mallrash.

Prmirsimin e procedurave tatimore, nprmjetthjeshtimit t tyre, me qllim shmangien e metodaveabuzive, keqinterpretimeve ose boshllqeve,reduktimin e evazionit, si dhe prmirsimin dhelehtsimin e procedurave administrative, si prtaksapaguesit ashtu dhe pr administratn tatimore.

Ndryshimet q sjell paketa e re n lidhje meligjin Pr tatimin e vlers s shtuar pr vitin 2006konsistojn n:

Prjashtimin nga tatimi mbi vlern e shtuar nshitjen e ndrtesave dhe trojeve t ndrtimit,vendosur nj vit m par n mnyr t pandershmedhe aventureske nga ish-Qeveria. Prmes ktijndryshimi, i cili mnjanon nj kaos t mundshmn tregun e banesave dhe merr n mbrojtje blersite ktyre banesave, ndrmerren njkohsishtprmirsime thelbsore n administrimin e tatimitt vlers s shtuar dhe taksave t tjera n sektorine ndrtimit, si sht vlera minimale e tatueshme

n ndrtim, n sektorin ekonomik q shtkarakterizuar nga nj evazion tepr i lart.

Unifikimin e nivelit t takss me 20% t tardhurave personale, t tatimit mbi fitimin dhe tatimitmbi vlern e shtuar, q mundson administrimin edrejt t fiskaliteteve q kan t bjn me ktsektor.

Nga muaji korrik projektohet prjashtimi ngatatimi i vlers s shtuar i shitjes s gazetave dherevistave dhe i shrbimeve t reklamave n to,pavarsisht nga perversiteti i tyre, sikurse dheprjashtimi nga tatimi i vlers s shtuar i librit artistikdhe atij shkollor, si dhe i reklamave pr mediatelektronike.

Prfshihet n ligjin Pr tatimin mbi vlern eshtuar prjashtimi i vendosur n muajt e fundit tlegjislaturs s mparshme pr lojrat e fatit dhekazinot, pasi mbi to prdoret nj skem e re taksimie njjt me ato t vendeve t tjera. Sidoqoft ligjimbi kazinot dhe lojrat e fatit ka nevoj trishikohet pr t vendosur nj nivel taksimi t njjtme at t vendeve q prdorin skem taksimi si ejona, pasi ligji i miratuar me ngut nga ish-maxhoranca n fund t legjislaturs s shkuar kanivele tepr t ulta taksimi. Ne kemi br nj projektpr t rivendosur taksat n parametrat e vendeve ttjera. Ndrsa prmirsohen procedurat dhe lehtsite pagesave, projektligji rrit dispozivitetin penalizuespr evazort dhe fshehsit e taksave.

Vetm pr vitin 2005, ne kemi zgjeruar dukshmrimbursimin e tatimit t vlers s shtuar pr subjektetdhe, n radh t par, pr eksportet, duke u paguarbizneseve trefishin e asaj q ishte parashikuar nbuxhet; pra u kemi paguar 2,5 miliard lek, nga800 milion q ka qen parashikuar dhe njshumfish m t lart nga pagesat simbolike t branga ish-Qeveria n vitet e mparshme.

Megjith ndryshimet e prvitshme q i jan brligjit Pr tatimet mbi t ardhurat personale, vendiyn mbetet ende i fundit n vendet e rajonit pr vjeljene ktij tatimi. Informaliteti i tregut t puns, i nxituredhe nga ngarkesa e lart fiskale, sigurimetshoqrore dhe tatimi mbi t ardhurat, sikursemoskalimi n kanale bankare i pagesave t tyre,mbajn shum t prhapur punn n t zez, sidhe pagesn me dy pal bordero. Nse 89% e tpunsuarve nuk paguajn kto taksa, ndrkoh qvendet e rajonit kt shifr e kan vetm 29%, ktaprjashtohen nga pagimi i tatimit mbi t ardhuratpersonale. Arktimi i tyre z vetm 1% n prodhimine brendshm bruto ose 5 her m pak se mesatarja

665

Viti 2005 Legjislatura e 17-t

e vendeve t rajonit.Ndryshimi i propozuar konsiston n nj prpjekje

pr t ulur informalitetin dhe evazionin e t ardhuravepersonale. Nga 6 nivele taksimi do t ket vetm 4,duke eleminuar nivelet 25% dhe 30% q ekzistojnn skemn aktuale dhe duke i ulur ato n tarifn20%, si tarif maksimale. Vendoset nj tarif 1%, ecila sigurisht q m shum se taks sht shifrkontrolli pr t marr n evidenc t gjith tpunsuarit n sektorin privat. Bhet nj riklasifikim igrupeve t tjera brenda skems, q ul ngarkesnmesatare pr punonjsit me paga nn mesataren dhet atyre me paga jo t larta, ndrkoh q kjo barazonnivelin e taksimit t t ardhurave personale tsiprmarrsve me tatimin mbi fitimin e tyre. Ndryshimet tjera jan t karakterit adiministrativ ose t unifikimitt tyre me standardet e vendeve t zhvilluara.

Masat fiskale t propozuara pr tatimin mbifitimin n Paketn fiskale t vitit 2006 konsistojn:

S pari, n uljen e shkalls s tatimit mbi fitiminnga 23% n 20% pr vitin 2006 e n vijim. Kjo uljesigurisht do t shoqrohet me efekte n rnie t tardhurave tatimore q mendohet t kompensohennprmjet rritjes s bazs s tatueshme dheprmirsimit t administrimit. Me kt mas vendiyn bhet nj nga vendet me shkall m t ult ntatimin mbi fitimin, gj q pa dyshim do t ketefekte pozitive n nxitjen e investimeve n vend dhen rritjen e pranueshmris s ktij tatimi ngatatimpaguesit. Ky nivel tatimi realizon nj nivel tnjjt s bashku me tatimin e vlers s shtuar dheme nivelin maksimal t tatimit mbi t ardhurat, dukeshnuar kshtu hapin e par drejt sistemit free tax(fri taks).

Ndryshimet e tjera jan t karakteritadministrativ, t cilat synojn eleminimin e evazionitsidomos pr subjektet e prjashtuara dhe pr atojofitimprurse, t cilat duhet t paraqesin bilancedhe tu nnshtrohen kontrollit tatimor, duke rriturkshtu normat e amortizimit, ka lehtson biznesetdhe i unifikon ato me vendet e tjera t rajonit.

Ndryshimet e paraqitura n ligjin Pr sistemine taksave n Republikn e Shqipris konsistojnn heqjen e takss s qarkullimit t automjeteve thuaja, pr automjetet e regjistruara n territorin eKosovs. Kjo mas merret me qllimin e krijimit tlehtsirave pr kalimin e mjeteve dhe udhtarve tKosovs n vendin ton. Pritet q kjo mas tndikoj pozitivisht n fluksin e hyrjeve t automjetevedhe t udhtarve, si dhe n ekonomit e t dyvendeve tona.

N fushn doganore ndryshimet e propozuarasynojn n uljen e mtejshme t tarifave doganore,duke siguruar q pr vitin 2006 niveli mesatar i tyret bjer n 6%, nga 13%-14% q ka qen pes vjetm par. Kjo ulje bhet n vijim t respektimit tangazhimeve t ndrmarra nga Qeveria nOrganizatn Botrore t Tregtis dhe n kuadrin eMarrveshjes s Tregtis s Lir pr vitin 2006, sidhe t krkesave q ka komuniteti i biznesit pruljen e taksave t importit pr lndt e para.

Prmirsime jan propozuar ti bhen edhe ligjitpr administrimin e taksave vendore pr biznesin evogl etj. t cilat synojn t prmirsojnadministrimin e tyre, mbylljen e shtigjeve pr evaziondhe t minimizojn korrupsionin n procesin e vjeljess taksave. Nga ana tjetr, ndryshimet synojn tprmirsojn klimn e bashkpunimit me biznesindhe me subjektet fiskale, duke forcuar dhe rriturbesueshmrin e partneritetit midis biznesit dheshtetit.

T nderuar deputet,Paketa fiskale n trsi respekton filozofin e

paraqitur n programin e Qeveris dhe t miratuarn Kuvend pr zbutjen graduale t nivelit t taksave.Ajo prbn nj kontribut si n kt drejtim, ashtudhe pr zgjerimin e bazs s taksueshme, dukevendosur rregullat e lojs n nj treg konkurrues.

Falemnderit!Jozefina Topalli Falemnderit, zoti Bode!N emr t Komisionit t Ekonomis zoti

Edmond Spaho paraqet raportin.Po, pr procedur, zoti Majko.Pandeli Majko Megjith respektin q kam

pr Ministrin e Financave, un e ndoqa me vmendjediskutimin e tij, po sot ktu nuk jemi mbledhur prt br ndonj seminar lidhur me sistemin e taksaven Republikn e Shqipris. Ne presim t dgjojmat figur e cila personifikon premtimet elektoralet Partis Demokratike. T dal ktu Doktori dheKryeministri juaj dhe t thot ka premtuar

Jozefina Topalli N lidhje me rendin e ditssht procedura, zoti Majko. Zotri, pr procedursht rendi i dits. Keni t drejtn t flisni, tdiskutoni dhe t gjykoni pr paketn fiskale sa tdshironi, n baz t Rregullores. Dhe ju nuk e dinise kush do t diskutoj dhe kush jo. Ather, ju vn dijeni se lista e diskutantve sht shum e gjat,si nga Partia Demokratike, ashtu dhe nga PartiaSocialiste dhe natyrisht do t diskutojn t gjithministrat, i pari zoti Kryeministr do ta marr fjaln,por nuk e prcaktoni ju rendin e dits, at e prcaktoj

Viti 2005

666

Legjislatura e 17-t

un.Falemnderit!Po, zoti Berisha, urdhroni!Sali Berisha Un momentin shum solemn

t diskutimit t buxhetit e kam konceptuar dikandryshe, mirpo volatiliteti i liderit t minorancsm prishte t gjith skemn. Pse? Un realishtqesh i prgatitur, me ato q dgjova dje nga zotiMajko, flas me shum sinqeritet, q t krkoja ktunj mbledhje t Komisionit t Ekonomis pr tshqyrtuar nj pr nj propozimet e zotit Majko, sedisa prej tyre kan t bjn me ligjin e buxhetit,sjan pr javn tjetr; sot vrtet sht diskutimi ipakets fiskale, por n parim jan dhe ato. Mirpokonstatova se menjher pas tij dikush tjetr ngatriarkia doli n televizion dhe i zeroi ato. Doli komisaridhe tha se ne do t votojm kundr. Kto janprobleme t tyre t brendshme, por edhe nj herdua t them, un jam ktu pr tu prgjigjur pr doshtje q ju t ngrini pr buxhetin, vetm q juduhet t zgjidhni problemet e triarkis, i keni ktu,jo t trinitetit. Ndonse keni rastisur me origjin tkrishter, por, sht e vrteta, jeni t tre ateist.

Jozefina Topalli Falemnderit!Ather, ju lutem, do t respektojm procedurn.

Do t keni t gjith t drejtn e fjals.Zoti Spaho e ka fjaln n emr t Komisionit t

Ekonomis, n respekt t Rregullores.Edmond Spaho T nderuar deputet,Pr shqyrtimin e projekligjeve t Pakets fiskale,

t cilat kan lidhje t drejtprdrejt me ProjektligjinPr Buxhetin e Shtetit t vitit 2006, Komisioni prEkonomin dhe Financat prgatiti program tveant pune, n prputhje me kreun e tret tRregullores s Kuvendit Shqyrtimi i projektligjit tBuxhetit t Shtetit dhe i projektligjeve financiare.N mbledhjen e par t komisionit, m dat2.12.2005 u prezantuan nga Ministri i Financaveprojektligjet financiare q kan lidhje t drejtprdrejtme Projektligjin Pr Buxhetin e Shtetit t vitit 2006.Komisioni organizoi seanc dgjimore meprfaqsues t biznesit dhe t shoqris civile, gjats cils u mblodhn mendime pr projektligjet ePakets fiskale. Ato do t vlersohen gjat shqyrtimitt projektligjeve nen pr nen.

Komisioni shqyrtoi dhe debatoi n parim tgjith Paketn e projektligjeve financiare nmbledhjen e dats 5.12.2005, n t ciln ishin tpranishm pr t dhn shpjegimeZvendsministri i Financave dhe Zvendsdrejtorii Drejtoris s Prgjithshme t Tatimeve. N trsi

pr Paketn fiskale, komisioni arriti n prfundiminse projektligjet synojn t konsolidojn mbledhjene t ardhurave fiskale pr t garantuar stabilitetinmakroekonomik dhe realizimin e shpenzimeve tbuxhetit, n prputhje me prioritetet strategjike tzhvillimit t vendit, t zvoglojn barrn fiskale prtatimpaguesit, nprmjet reduktimit t tatimit mbifitimin, heqjen e TVSH-s pr shitjen e banesave,reduktimin e tarifave doganore, t krijojn kushtepr reduktimin e evazionit f iskal dhe tkontrabands si fenomene nga m negativet mendikim t madh n zvoglimin e t ardhurave tbuxhetit, t lehtsojn dhe prmirsojn proceduratadministrative n mbledhjen e detyrimeve tatimore,si dhe t prafrojn legjislacionin me standardetndrkombtare pr t prshpejtuar ritmet eintegrimit t vendit n BE.

Komisioni e konsideron Paketn fiskale t vitit2006 si nj hap n drejtimin e duhur pr nj reformtrsore n sistemin tatimor dhe doganor. Reformagjat muajve dhe viteve t ardhshme duhet tfokusohet n hartimin e politikave t reja t taksimit,n funksion t prshpejtimit t ritmeve t zhvillimitekonomik t vendit, n prmirsimin e organizimitdhe t menaxhimit t administrats tatimore dhedoganore, n kontrollin m t mir t taksapaguesvet mdhenj, n prmirsimin rrnjsor t sistemitt kontributeve t sigurimeve shoqrore dheshndetsore pr ti br ato sa m efikase dhe prt lehtsuar barrn e Buxhetit t Shtetit prfinancimin e tyre, prmirsimin dhe thjeshtzimin eprocedurave t dokumentacionit, si dhe shkurtimine kohs pr t gjitha shrbimet q u ofrohentaksapaguesve nga administrata tatimore,prmirsimin e teknologjis dhe informatizimin esistemit tatimor dhe doganor.

Komisioni u njoh me mendimet e komisionevet tjera parlamentare pr paketn e projektligjevefiskale dhe i ka pasqyruar ato n kt raport. Prsecilin nga projektligjet e propozuara, mendime mt hollsishme paraqiten si m posht:

Projektligji Pr procedurat tatimore nRepublikn e Shqipris synon prmirsime tmtejshme n procedurat tatimore, duke ithjeshtzuar ato pr t shmangur boshllqet,abuzimet, keqinterpretimet, si dhe pr t prmirsuardhe lehtsuar procedurat administrative prtaksapaguesit dhe administratn tatimore.Ndryshimet e propozuara rregullojn mangsit eprocesit t regjistrimit t subjekteve, prmirsimen procesin e apelimit dhe t heqjes pjesore ose

667

Viti 2005 Legjislatura e 17-t

trsore t dnimeve t pabazuara ndajtatimpaguesve, prmirsime n sistemin e gjobavendaj subjekteve q nuk i prmbushin detyrimet nprputhje me legjislacionin, krijimin e mundsive tadministrats tatimore pr t prdorur nmarrveshje me shoqatat e specializuara t biznesitmetoda alternative pr prcaktimin e detyrimevetatimore, n rastet kur mund t veprohet ndryshe,si dhe prdorimin e procedurave t administrimittatimor pr mbledhjen e kontributeve t sigurimeveshoqrore.

Gjat shqyrtimit n parim t ktij projektligji,deputett debatuan rreth disa neneve. Pr nenin 2t projektligjit, i cili ka t bj me kompetencn eDrejtoris s Prgjithshme t Tatimeve pr tukshilluar me shoqatat e specializuara t biznesit,pr t prcaktuar vlern minimale t tatueshme, mbibazn e s cils bhet prcaktimi i detyrimevetatimore, deputett e t dy krahve shprehnshqetsimin se prcaktimi i vlerave t tilla prekparimet e ekonomis s tregut. Ata sugjeruan qvlera t jet orientuese dhe jo minimale dhe miratimii saj t bhet nga nivele teknike dhe jo politike,sikurse sht propozuar.

Pr nenin 6 t projektligjit, i cili ka t bj mekrijimin e Drejtoris s Apelimeve, si pjes prbrsee Drejtoris s Prgjithshme t Tatimeve, u shprehshqetsimi se ajo mund t influencohet n procesine vendimmarrjes dhe mund t krijoj paralelizmame Komisionin e Apelit pran Ministris sFinancave. Pr t evituar kt, deputett krkuanq t sillen n Parlament sa m shpejt q t jet emundur ndryshimet ligjore pr krijimin e Tribunalittatimor.

Projektligji Pr disa shtesa dhe ndryshime nligjin nr.8438 Pr tatimin mbi t ardhurat, indryshuar, propozon ndryshimet e mposhtme:

Reduktimin e shkallve pr tatimin mbi tardhurat personale nga 6 n 5, vendosjen e tatimit1% pr pagat e ulta pr qllim kontrolli t numrit tpunsuarve n sektorin privat dhe reduktimin eevazionit fiskal, unifikimin n 20% t mass statimit pr pagat mbi 200 mij lek, pr ta barazuarme nivelin e taksave dhe t tatimeve t tjera,shfuqizimin e dispozits q taton t ardhurat ngalojrat e fatit, pasi kjo dispozit sht prfshir nligjin prkats miratuar n maj t ktij viti, heqjen edetyrimit t paraqitjes s deklarats integrale prt ardhurat personale, sipas rekomandimit t FonditMonetar Ndrkombtar, si i parakohshm pr vendinton, detyrimin e t gjitha subjekteve jofitimprurse

pr tu regjistruar n organet tatimore, duke dorzuardeklaratn tatimore dhe bilancin vjetor, si dheprmbajtjen e kontabilitetit sipas kritereve tprcaktuara me ligj, rritjen e normave t amortizimitnga 10% n 15% dhe uljen e shkalls s tatimitmbi fitimin nga 23% n 20%.

Gjat diskutimit n parim t ktij projektligji,deputett e shumics sugjeruan q masa e tatimitpr shkalln e par t pagave t jet simbolike metatim fiks, propozim i cili u konsiderua si zgjidhje epranueshme nga prfaqsuesit e Ministris sFinancave. Gjithashtu, masa e tatimit pr pagat12540-14000 lek u sugjerua t rishikohet pr tuulur.

Prfaqsuesit e opozits kundrshtuan heqjennga projektligji t pragut t patatueshm pr tardhurat personale t t punsuarve, si dhe tatiminme formuln 5% pr pagat nga 12540-14000 lek.Prfaqsues nga t dy kraht debatuan dhe nuk ushprehn n favor t heqjes s tatimit mbi t ardhuratpr fituesit e lojrave t fatit, duke e ln t hapurkt diskutim gjat shqyrtimit t projektligjit nen prnen.

Disa deputet n diskutimet e tyre propozuanq organizatat joqeveritare t mos i paraqesinorganeve tatimore bilance kontabl, si ato tbiznesit, por t paraqesin pasqyra t thjeshtzuarat t ardhurave dhe shpenzimeve. Kjo sepseshumica nga organizatat joqeveritare kankapacitete dhe aktivitet t reduktuar dhe sht gjnormale q bilanci t mbahet n t njjtn mnyrsi edhe biznesi. Kjo krkes u parashtrua edhe ngaprfaqsuesit e sektorit t organizatave joqeveritaren takimin q komisioni zhvilloi me ta.

N raportin e komisionit pr punn, shtjetsociale dhe shndetsin, lidhur me kt projektligj,sht shprehur mendimi i pakics kundr shtrirjess bazs s tatueshme pr t gjitha pagat dhekundr reduktimit t shkallve t pagave nga 6 n5.

Projektligji Pr disa shtesa dhe ndryshime nligjin Pr tatimin mbi vlern e shtuar; gjatshqyrtimit t ktij projektligji deputet t pozits dhet opozits krkuan q t mos hiqet TVSH-ja prlojrat e fatit, kazinot dhe hipodromet, tprjashtohen nga TVSH-ja librat dhe revistat, si dhet shikohet mundsia q edhe mediat elektroniket prfitojn nga ndonj form e prjashtimit ngaTVSH-ja. Kto propozime do t shqyrtohen gjatdiskutimit t projektligjit nen pr nen.

N lidhje me prcaktimin e vlers minimale t

Viti 2005

668

Legjislatura e 17-t

tatueshme, prfaqsues t t dy krahve u shprehnq ajo t bhet n nivele teknike dhe jo politike,sikurse sht propozuar n projektligj.

Komisioni pr Edukimin dhe Mjetet e InformimitPublik ka propozuar prjashtimin nga TVSH-ja tshitjes s librave, t gazetave dhe revistave, si dheshrbimin e reklamave q gazetat dhe revistatpublikojn pr t trett.

Komisioni i Siguris Kombtare ka propozuarq vlera minimale e tatueshme t prcaktohet ngadrejtori i Prgjithshm i Tatimeve dhe jo nga nivelepolitike, sikurse propozohet n projektligj.

N seancn dgjimore q komisioni organizoime prfaqsues t shoqatave t biznesit,prfaqsuesit e shoqats s ndrtuesve krkuan qvlera minimale e tatueshme pr efekt t ktij ligji tprcaktohet n marrveshje me Drejtorin ePrgjithshme t Tatimeve.

Prfaqsuesit e Lvizjes Mjaft n seancndgjimore me grupet e interesit krkuan q t moshiqet TVSH-ja pr lojrat e fatit, kazinot dhehipodromet, si dhe t aplikohet rritja e ngarkessfiskale pr kt lloj biznesi.

Projektligji Pr disa ndryshime n ligjin Prsistemin e taksave n Republikn e Shqiprispropozon ndryshimin e agjentit tatimor pr vjeljen etakss s kalimit me avion t kufirit t Republikss Shqipris, duke ia dhn Shoqris TiranaEirport Partners - sh.p.k. sipas marrveshjes skoncesionit, prjashtimin nga taksa e qarkullimit tautomjeteve t regjistruara n territorin e Kosovs,me nj efekt n uljen e t ardhurave t buxhetit pr30 milion lek, unifikimin e mass s takss prveprime e shrbime q kryhen nga administratagjyqsore e prokuroria pr persona fizik e juridikme shtetsi t huaj me at q paguajn shtetasitshqiptar.

Projektligji Pr disa shtesa e ndryshime prlojrat e fatit, kazinot dhe hipodromet;amendamenti i propozuar synon t vendossanksione pr mosdeklarimin dhe mospagesn edetyrimit tatimor, ose pagesn e vonuar t tij. Ktosanksione nuk jan parashikuar n legjislacionin nfuqi, i cili rregullon aktivitetet e kazinove, t lojravet fatit dhe t hipodromeve.

Gjat diskutimit n parim t ktij projektligji, disadeputet ringritn edhe nj her synimin pr t moshequr TVSH-n dhe tatimin mbi t ardhuratpersonale pr lojrat e fatit, kazinot dhe hipodromet.

Gjithashtu, u krkua q Ministria e Financavet ndrmarr iniciativa ligjore q gjykohen t

nevojshme pr t shmangur evazionin fiskal n ktasektor.

Pr shtjet e msiprme komisioni do tdiskutoj gjat shqyrtimit t projektligjeve nen prnen.

Projektligji Pr nomenklaturn e mallrave dhetarifn doganore sht nj projektligj i cili synon tprcaktoj procedurat pr prgatitjen, miratimin dheadministrimin e tarifs doganore, duke mundsuarzbatimin e politiks ekonomike t shtetit n procesine importimit dhe t eksportimit t mallrave. Nevojae hartimit t nj projektligji t ri pr nomenklaturne mallrave dhe tarifn doganore diktohet nga aderimii Shqipris me t drejta t plota n OrganizatnBotrore t Tregtis, nnshkrimi i marrveshjeve ttregtis s lir me vendet e rajonit, si dhe ngaprgatitjet pr nnshkrimin e Marrveshjes sStabilizim-Asocimit me BE-n. Ky projektligj mbushnj boshllk ligjor pr prcaktimin e procedurave prhartimin dhe miratimin e tarifs doganore, przbatimin e politikave pr uljen graduale t tarifavedoganore, n prputhje me marrveshjetndrkombtare t ratifikuara nga Kuvendi, si dhepr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin ngaMarrveshja e Stabilizim-Asocimit pr barazimin enivelit t tarifave doganore me ato t vendeve t BE-s.

Pr t br t zbatueshme nomenklaturn ekombinuar t mallrave sipas BE-s, projektligji merrprsipr t hartoj nomenklaturn e mallrave tariforeshqiptare, TARISH. Nivelet e taksave doganore dhemasat ose politikat e tjera tarifore n fushn eimportit dhe eksportit t mallrave, t miratuara meligj nga Kuvendi, do t bhen t zbatueshme nbaz t vendimeve t Kshillit t Ministrave prpasqyrimin e tyre n TARISH. N baz t ktijvendimi do t kryhen procedurat administrative prrifreskimin e TARISH-it.

Projektligji Pr disa shtesa n ligjin Prmiratimin e niveleve t tarifs doganore.

Ndryshimet e propozuara pr nivelin e tarifavedoganore jan rrjedhoj e zbatimit t detyrimeve,q rrjedhin nga antarsimi i Republiks sShqipris n Organizatn Botrore t Tregtis dhedetyrimeve q rrjedhin nga ratifikimi i marrveshjevet tregtis s lir me vendet e rajonit. N baz tktyre marrveshjeve Qeveria ka marr prsiprdetyrimin pr uljen e nivelit t tarifs doganore nmnyr graduale nga njri vit n tjetrin, duke tentuart shkohet drejt krijimit t nj tarife doganore tprbashkt me vendet e BE-s.

669

Viti 2005 Legjislatura e 17-t

N kt kuadr projektligji parashikonreduktimin e nivelit t tarifs doganore pr: pijealkolike, artikuj kozmetik, preparate pr trajtimine lkurve, sapunit dhe lustruesve, produkte plastike;tuba t ndryshm, pajisje ndrtimi plastike, druridhe artikuj prej druri; artikuj prej letre dhe kartoni;shufra profilesh, shina, tuba e konstruksione prejgize e eliku. Kto ndryshime sjellin nj efekt vjetorn zvoglimin e t ardhurave t Buxhetit t Shtetitprej 713,9 milion leksh.

Gjat diskutimeve n komision, deputet tndryshm, shprehn shqetsimin pr efektetnegative q do t ket ulja e tarifs doganore nga15% n 10% pr industrin e elikut, n t cilnpunsohen mbi 1500 puntor. N takimin e zhvilluarme prfaqsues t grupeve t interesit pr paketnfiskale, prfaqsuesit e Shoqris KoncesionareKurum, t prodhimit t elikut n Elbasan,shprehn shqetsimin se ulja e tarifs doganore prkatr grupe artikujsh me baz eliku dmtonveprimtarin e ksaj kompanie, e cila sht e vetmjakompani q prodhon elik dhe produkte prej elikun vendin ton, duke rrezikuar mbylljen eveprimtaris s saj pr shkak t konkurrencs ngaimporti.

Komisioni sht i mendimit q zvoglimi i tarifsdoganore pr katr grup artikujt e msiprm t elikutdo t jet me pasoja negative pr ekonomin, prshkak t rritjes s importit nga Ukraina dhe Rusia,vende t cilat nuk jan antare t OBT-s dhe qaplikojn subvencione direkte dhe indirekte prprodhimet e elikut.

Komisioni sugjeron q t aplikohet ngrirja etarifs, pasi industria e elikut sht deg prodhimi,e cila konsiderohet sensitive nga OrganizataBotrore e Tregtis.

Qeveria Shqiptare duhet ti drejtohetOrganizats Botrore t Tregtis pr t filluarprocedurat e verifikimit t gjendjes dhe riskedulimitn koh t procesit t reduktimit t tarifave.

Kt shtje komisioni do ta ridiskutoj gjatshqyrtimit t projektligjit nen pr nen.

Projektligji Pr nj ndryshim n ligjin Prmbledhjen e kontributeve t detyrueshme tsigurimeve shoqrore dhe shndetsore nRepublikn e Shqipris ka pr qllim t zgjasme 10 dit datn e deklarimit dhe t pagess skontributeve t detyrueshme t sigurimeveshoqrore dhe shndetsore nga tatimpaguesit eregjistruar n kategorin e biznesit t vogl. Kyndryshim njehson datn e pagess nga

tatimpaguesit t kontributeve t sigurimeveshoqrore dhe t sigurimeve shndetsore me datne pagess s tatimit mbi biznesin e vogl dhethjeshton procedurat administrative si prtatimpaguesit edhe pr administratn tatimore.

Instituti i Sigurimeve Shoqrore pretendon seshtyrja e dats s pagess do t ket nj efektnegativ prej 6 milion leksh n t ardhurat vjetoret tij. Pr kt shtje do t diskutohet, kur tshqyrtohet projektligji nen pr nen.

Projektligji Pr disa ndryshime n ligjin Prsistemin e taksave vendore bn ndryshime n nenin19 t ligjit baz, duke njehsuar kategorizimin emjeteve t transportit me kategorizimin sipas KoditRrugor pr efekt t pagimit t takss s regjistrimit,si dhe bn rregullimin e kohs s vjeljes t takss tregjistrimit dhe t afatit t derdhjes s t ardhuravenga kjo taks pr llogari t pushtetit vendor.

N takimin q zhvilloi Komisioni pr Ekonomindhe Financat me prfaqsuesit e grupeve t interesit,prfaqsuesit e Dhoms s Tregtis ngritn disashqetsime q kan t bjn me procedurn epagess s takss t regjistrimit t mjeteve ttransportit.

Projektligjet e pakets fiskale u shqyrtuan njpr nj n mbledhjen e komisionit, u votuan n parimdhe shumica e tyre u miratua me t gjitha votat edeputetve t pranishm n mbledhjen e komisionit.

Projektligji Pr disa shtesa dhe ndryshime nligjin Pr procedurat tatimore n Republikn eShqipris, projektligji Pr disa shtesa dhendryshime n ligjin Pr tatimit mbi t ardhurat dheprojektligji Pr disa shtesa dhe ndryshime n ligjinPr tatimin mbi vlern e shtuar u miratuan meshumicn e votave t deputetve t pranishm nmbledhjen e komisionit.

Pas miratimit n parim t projektligjeve tpakets fiskale nga Kuvendi, komisioni do tshqyrtoj projektligjet nen pr nen dhe t gjithaamendamentet q do t paraqiten nga komisionetparlamentare dhe nga deputett e Komisionit prEkonomin dhe Financat, si dhe do t debatoj prshtjet q u ngritn n seancn dgjimore, meprfaqsues t biznesit dhe t shoqris civile tpranishm n kt seanc.

Falemnderit!Jozefina Topalli Falemnderit, zoti Spaho!Zoti Majko e ka fjaln.Pandeli Majko Zonj,sht hera e par q Parlamenti Shqiptar po

diskuton projektligjet financiare mbi bazn e

Viti 2005

670

Legjislatura e 17-t

Rregullores s re. sht hera e par q ne do tkemi dy lloj diskutimesh, nj n parim pr ligjetfinanciare dhe m pas do t ket nj seanc tjetrpr ti diskutuar ato nen pr nen. Normalisht ky shtnj diskutim politik. Kjo ishte arsyeja q un siKryetar i Grupit Parlamentar t Partis Socialistekrkova q zoti Kryeministr t dal ktu dhe tmbroj paketn fiskale n parim.

Zotri, dil dhe thuaj kam premtuar kto dhe pobj kto.

Jozefina Topalli Zoti Majko, ju po prsrisnit njjtn gj, pr t ciln mort nj prgjigje. ZotiKryeministr m ka krkuar q t flas m von prt dgjuar, pikrisht, sugjerimet dhe propozimet egrupeve t ndryshme parlamentare.

Ju po prsrisni pr t dytn her t njjtn gj.Pandeli Majko Zonja Topalli m lejoni t

mbaroj.Nga ana tjetr i trheq vmendjen Kryeministrit

t mos flas ktu me fjalorin e Xhihadit. Ne mund tkemi fe t ndryshme, por sidomos atij nuk i takont flas me kt gjuh.

Jozefina Topalli Ju e njihni fjalorin e Xhihadit.Pandeli Majko I takon brezit t komunistve

q ka prishur kishat e xhamit. I takon atij brezi qmban nj prgjegjsi historike n kt vend.

Jozefina Topalli Mos flisni pa leje. Ju trheqvmendjen.

Zoti Bufi e ka fjaln.Ylli Bufi Zonja Kryetare,Koleg deputet,do pakete fiskale q shoqron projektbuxhetin

vlersohet n funksion t objektivave, n nivelin e tardhurave buxhetore dhe n miradministrimin e tyre.Duke patur parasysh edhe diskutimin n parim qu zhvillua n Komisionin Parlamentar t Ekonomisdhe t Financave sht e vshtir t prcaktoshobjektivat e ksaj pakete. Un nuk shoh ndonj lidhjet drejtprdrejt midis Projektbuxhetit t vitit 2006dhe ksaj pakete fiskale. Kjo paket nuk propozonasnj politik q on n rritjen ose uljen e tardhurave tatimore dhe nuk propozon asnj maspr prmirsimin e miradministrimit t t ardhuraveose uljen e evazionit fiskal.

E par n kt aspekt, paketa q na ofrohet prmiratim nga Qeveria sht nj paket bosh.

Jozefina Topalli Ju trheq vmendjen, zotiBrae.

Ylli Bufi - E vetmja gj q me sa duket do tmbahet mend sht propozimi pr t tatuar edhe tardhurat personale nn minimumin jetik.

Boshllku i ksaj pakete sht i dukshm,sidomos po t krahasohet me premtimet eshumta t mazhorancs s sotme, si n fushatnelektorale, ashtu dhe n programin qeveriss tparaqitur 3 muaj m par n Kuvend. Premtimetfiskale t bra prej tyre ishin vrtet spektakolare:ulje e ndjeshme e taksave, ulje drastike eevazionit f iskal, rr it je e t ardhurave dheshpenzimeve. Jo vetm n tribunat elektorale, poredhe ktu n tribunn e ktij Kuvendi, shefi iQeveris deklaroi se Qeveria do t bj njrevolucion t vrtet fiskal. N fakt, amendimet epropozuara n paketn fiskale trajtojn kryesishtshtje t karakterit teknik. N diskutimin eProjektbuxhetit t vitit 2005, pra nj vit m par,opozita e athershme, natyrisht e shtyr ngamotive t tjera, bri m shum amendime npaketn fiskale se sa ka paraqitur n paketnfiskale t ktij viti, kur ajo tashm ka prgjegjsine zbatimit t saj

Besoj se nuk e teproj kur them se kjo paketnuk ka asgj nga kto premtime t bujshme. N t9 projektligjet q prbjn kt paket nuk ka asnjnen q propozon ulje taksash, nuk ka asnj nen qpropozon masa pr uljen e evazionit fiskal, nuk kaasnj nen q propozon lehtsira fiskale pr bizneset,nuk ka asnj nen pr prballimin ose lehtsimin eefekteve negative t krizs energjetike, nuk ka asnjnen q lidhet me reformn q duhet t bhet nadministratn tatimore dhe doganore. Dhe pr tbr trasparencn e ksaj pakete dhe konsultimine radhs, Ministri i Ekonomis organizoi nj takimme prfaqsuesit t biznesit vetm ditn pasiQeveria e kishte drguar paketn dhe buxhetin nKuvendin e Shqipris.

Politika e uljes s taksave mesa duket ishtenj fllusk sapuni. Nxitimi pr t miratuar ligjin pruljen e taksave t biznesit t vogl, jasht paketsfiskale, duket se nuk dha asnj efekt n rritjen ebiznesit t vogl dhe n rritjen e punsimit prej tij.Deri n fund ajo mbeti nj tollumbace elektorale.N Projektbuxhetin e paraqitur pr vitin 2006 nukthuhet asgj pr efektet q priten prej ktij ligji.Natyrisht nuk bhet m fjal pr ulje t tjera taksash,pr heqje taksash apo pr lehtsira t tjera fiskalepr biznesin e ri. Ju pr kt justifikoheni se nuk juka lejuar FMN-ja, madje shefi i Qeveris deklaroi sekjo paket fiskale dhe Projektbuxheti i vitit 2006 nukprfaqsojn objektivat e politikave t premtuara ngaPartia Demokratike.

Kjo sht e vrtet, por ju nuk thoni pse FMN-ja

671

Viti 2005 Legjislatura e 17-t

nuk ishte dakord me programin tuaj fiskal. Arsyejasht fare e thjesht. Politikat e propozuara prejjush jan t papranueshme, sepse jan t gabuara.Ato bazohen n mentalitetin e revolucionit fiskal dheshmbllejn me synimet e dikurshme tuajat prndrtimin e kapitalizmit popullor me ndihmn epiramidave. Ato jan politika t pabalancuara, qnuk garantojn rritjen ekonomike dhe stabilitetinmakroekonomik t arritura me shum mund paskolapsit financiar t vitit 1997. Kjo sht arsyejapse buxheti i vendit nuk mund t hartohet duke ubazuar n kto politika t paekuilibruara. E vetmjagj pozitive e ksaj pakete dhe e ktij projektbuxhetisht se ato nuk bazohen thjesht n premtimet dhepolitikat elektorale t PD-s. Ata politikan dhespecialist t ekonomis q jan skeptik ndaj rolitt FMN-s n zhvillimin ekonomik t vendit, tpaktn pr kt rast, duhet t vlersojn rolin e FMN-s pr t hartuar nj projektbuxhet konservativ, qt zbus goditjet q mund t vijn nga revolucionifiskal i premtuar.

Paradoksi m i madh i diskutimit t ksaj paketeishte theksimi q kjo paket ka karakter t theksuarsocial. Besoj se kur bhet ky vlersim nuk shtfjala pr amendimin q bhet n ligjin Pr tatiminmbi t ardhurat, ku minimumi i tatueshm i tardhurave personale jo vetm q ulet nga 140 mijlek n 125 mij lek, por t gjith personat q kant ardhurat nn kt minimum duhet t fillojn ttatohen. Efekti financiar i ktij veprimi sht gjysmmilliard lek. Qeveria thot n relacionin e saj sekjo mas merret pr edukimin fiskal t atyre q kant ardhura nn minimumin jetik. Nse Kuvendi dot miratoj kt propozim t Qeveris, ather nedo t jemi parlamenti i par n bot, besoj, qvendosim t tatojm personat q kan t ardhurann minimumin jetik.

Un u bj thirrje t gjith deputetve, edhe atyret mazhorancs, t mos e votojn nj nen t till.

Paketa fiskale sht baza ligjore e do politikeapo do veprimi me efekte fiskale. Vendosja etaksave dhe mnyrat e mbledhjes s tyre n dovend demokratik bhen me ligj. Vetm prmirsimii procedurave ligjore t mbledhjes s taksave do tshmangin praktikat e arbitrarizmit dhe klientelizmitq sot jan t pranishme. Praktikave dhementaliteteve t dors s fort, edhe ather kurato shiten si revolucion fiskal, tashm u ka kaluarkoha. Ato mund t shrbejn vetm pr spastrimetme motive politike t administrats ose pr trealizuar planet e t ardhurave pr disa muaj, por

nuk mund t shkohet m tej. Task Forca edhe kurajo drejtohet nga Kryeministri, nuk mund tzvendsoj institucionet e ngritura me ligj. Ne jemit ndrgjegjshm, q me gjith prmirsimet evazhduara q i jan br legjislacionit fiskal, ktovitet e fundit, duhen br hapa t mtejshm prmodernizimin e administrats fiskale dhe doganore,pr t rritur m tej efektivitetin e puns s saj.Reforma t tilla tashm jan t konturuara qart nsaj t bashkpunimit me partnert tanndrkombtar, si misionet e Bashkimit Europian,t Fondit Monetar dhe t Banks Botrore. Qeveriaduhet t ket vullnetin e duhur pr njohjen dhezbatimin e ktyre reformave. Kjo sht rruga q ajoduhet t ndjek.

Ne si opozit do t mbshtesim pa hezitim tgjitha ndryshimet ligjore q do t bhen prreformimin e administrimit fiskal dhe doganor, dukesynuar rritjen e efiiencs s tyre dhe garantimin erritjes ekonomike dhe stabilitetit makroekonomik tvendit.

Ktij qllimi i shrbejn edhe amendimet q nedo t bjm pas kalimit t ksaj pakete fiskale.

Falem