ผลงานนวตกรรม

เรอง นวตกรรมยางยดออกก าลงกาย (Resistance band)

โดยวธปกต

ของ

นางสาวปภชญา ววรรธนมกดา ต าแหนงนกกายภาพบ าบด ระดบปฏบตการ

(ต าแหนงเลขท พวช.11018) ส านกงานผอ านวยการ โรงพยาบาลวชรพยาบาล

คณะแพทยศาสตรวชรพยาบาล มหาวทยาลยนวมนทราธราช

ขอประเมนเพอแตงตงใหด ารงต าแหนง

นกกายภาพบ าบด ระดบช านาญการ

(ต าแหนงเลขท พวช.11018) ส านกงานผอ านวยการ โรงพยาบาลวชรพยาบาล

คณะแพทยศาสตรวชรพยาบาล มหาวทยาลยนวมนทราธราช

ค าน า

นวตกรรรม “ยางยดออกก าลงกาย”เปนแนวคดทประยกตดดแปลงโดยน าหนงยางราคาถก มาออกแบบและถก เป นพเศษเพอใชเป นอปกรณส าหร บการออกก าล งกายประเภทมควา ม ตานทานทใชในการเสรมสรางความแขงแรงและความอดทนของกลามเนอ ชวยบ าบดฟนฟสรางเสรมสขภาพและสมรรถภาพทางกาย สามารถพกพาและน าตดตวไปใชประกอบการออกก าลงกายไดทกททกเวลาโดยมจดมงหมายเพอลดคาใชจายในการซออปกรณการออกก าลงกายและนวตกรรมนยงชวยเพมความแขงแรงของกลามเนอไดอยางมประสทธภาพ สงผลใหความสามารถในการท า

กจวตรประจ าวน และความสามารถในการท าหนาทของรางกายเพมขน

น.ส.ปภชญา ววรรธนมกดา

สารบญ ค าน า สารบญ หนา บทท 1 บทน า - ความเปนมาและความส าคญ 1 - วตถประสงค 2 - ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 2 - ขอบเขตของคมอปฏบตงาน 2 - ค าจ ากดความเบองตน 2 บทท 2 เทคนคการปฏบตงาน - ขนตอนการปฏบตงาน 3 - วธการตดตามและประเมนผลการปฏบตงาน 4 บทท 3 ปญหาอปสรรค แนวทางแกไขและขอเสนอแนะ - ปญหาอปสรรคในการปฏบตงาน 7 - แนวทางแกไขและพฒนา 7 - ขอเสนอแนะ 7 บรรณานกรม ภาคผนวก

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญ ปจจบนสดสวนของประชากรผสงอายมจ านวนเพมมากขนทกป ซงผสงอายมแนวโน ม เกดความถดถอยของสมรรถภาพทางกายเรวกวาในวยอน ทงน เนองมาจากรางกายเกดกระบวนการเสอมมากขน ซงไมใชการเกดโรคแตเปนกระบวนการชรา (Aging process) ทเกดขนตามปกตในผสงอาย โดยจะมการเสอมอยางคอยเปนคอยไป และเกดกบทกระบบในรางกาย รวมถงการสญเสยการทรงตว และความคลองตวท าใหผสงอายมปญหาทางดานสขภาพมากขน สงผลใหเกดผลกระทบในดานตาง ๆ ตามมา ซงปญหาหลกทพบไดบอย เสยงตอการบาดเจบและเสยชวต ไดแกปญหาทางดาน การทรงตวทน าไปสการหกลม (Falling) โดยพบอบตการณสงขนเมออายมากขน ซงผลกระทบของการหกลมนอกจากจะท าใหเกดการเจบปวย เกดภาวะกระดกหกยงกอใหเกดภาวะทพพลภาพและอนตรายตอชวตได สาเหตทเกดขนเปนผลรวมของปญหาสขภาพ สภาพแวดลอม ทไมเหมาะสม ผสงอายมกมการเสอมสภาพของรางกาย และมภาวะบกพรองโดยเฉพาะอยางยงการควบคมความมนคงในการทรงทา (Postural stability) หรอการทรงตว (Balance) รวมไปถงความแขงแรงของกลามเนอ ซงจะสงผลใหความสามารถในการท ากจวตรประจ าวนลดลง ยางยดเปนหนงในแนวคดทถกน ามาประยกตดดแปลงใชเปนอปกรณส าหรบการออกก าลงกายทมราคาถกและสามารถพกพาไดสะดวก สามารถน าตดตวไปใชในสถานทตาง ๆ ไดการออกก าลงกายดวยยางยดเปนการออกก าลงกายแบบมแรงตานทเสรมสรางความแขงแรงและความอดทนของกลามเนอ ตามคณสมบตพเศษของยางยดคอมแรงดงกลบภายหลงจากการถกดงใหยดออก ซงเปนการกระตนระบบประสาทสวนทรบรความรสกของกลามเนอและขอตอ ( Proprioception) ใหมปฏ กรย า การรบร และตอบสนองตอแรงดงของยางทก าลงถกยด ซงเปนผลดตอการพฒนา และบ าบดรกษาระบบการท างานของระบบประสาท กลามเนอใหมความแขงแรงและท างานดขน ชะลอความเสอม ของระบบประสาทกลามเนอ เอนกลามเนอ กระดก และขอตอ การออกก าลงกายดวยยางยดจะชวยใหกลามเนอยดหยน ลดความตงตว เพมความแขงแรงและความทนทาน ท าใหการเคลอนไหวของรางกายดขน เนองจากอปกรณทใชในการออกก าลงกายในปจจบนมราคาแพง หาซอไดยากและพกพาล าบาก ดงนนจงมแนวคดในการจดท านวตกรรมยางยดออกก าลงกายขน เพอลดคาใชจายในการซออปกรณส าหรบออกก าลงกายและนวตกรรมนยงชวยเพมความแขงแรงของกลามเนอไดอยางมประสทธภาพ สงผลใหความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน และความสามารถในการท าหนาทของรางกายเพมขน 1.2 วตถประสงค 1. ประยกตดดแปลงเพอใชเปนอปกรณส าหรบการออกก าลงกาย 2. เพอเพมความแขงแรงกลามเนอ 3. เพอลดคาใชจายในการซออปกรณการออกก าลงกาย 4. พกพาสะดวก

1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ไดอปกรณส าหรบการออกก าลงกาย 2. ผสงอายมความแขงแรงมากขน 3. ประหยดคาใชจายในการซออปกรณการออกก าลงกาย 4. สามารถออกกก าลงกายไดทกททกเวลา 1.4 ขอบเขตของนวตกรรม ประชากรทใชในการศกษาครงน เปนผสงอาย 60 - 70 ป ทมารบการรกษาทงานกายภาพบ าบด โรงพยาบาลวชรพยาบาล คณะแพทยศาสตรวชรพยาบาล มหาวทยาลยนวมนทราธราช ในชวง เวลาระหวาง วนท 1 พ.ค. 59 – 30 ธ.ค. 60 1.5 ค าจ ากดความเบองตน 1. ผสงอาย คอ ผท มอาย 60 - 70 ป ท มการเปลยนแปลงของรางกาย เกดความเสอมของอวยวะอยางตอเนองท าใหประสทธภาพ การท างานลดลง 2. การฝกดวยยางยด หมายถง การออกก าลงกายดวยยางยดโดยมแรงดงและแรงตาน 3. ความแขงแรงของกลามเนอ หมายถง ความสามารถในกา รหดตวของกลามเนอเพอท างาน อยางใดอยางหนงไดอยางเตมทโดยไมจ ากดเวลา ซงการหดตวของกลามเนอ อาจเปนการหดตวของกลามเนอเฉพาะสวนหรอหลายสวนเพอท างานรวมกน โดยการศกษาครงนท าการทดสอบกลามเนอขาของผสงอาย

บทท 2 เทคนคการปฏบตงาน

2.1 ขนตอนการปฏบตงาน 1. ทบทวนทาออกก าลงกายโดยการใชยางยด และประโยชนของการใชยางยดออกก าลงกาย 2. เกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล 3. ประเมนผลของการใชนวตกรรมยางยด ปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะจากผปวย 4. น านวตกรรมยางยดไปใชกบผปวย 5. จดท าแผนพบเผยแพรความรสประชาชน

วสด-อปกรณทใช - หนงยางวง - แผนเฟรม Easy Knit - เขมควกไหมพรม

ภาพอปกรณในการประดษฐนวตกรรม

วธการประดษฐนวตกรรมยางยดออกก าลงกาย” (Resistance band) แถวท 1 ใชหนงยาง 3 ค ยางคท 1 มารอยไขวในหลกท 1-2 ยางคท 2 รอยไขวในหลกท 3-4 ยางคท 3 รอยไขวในหลกท 5-6

แถวท 2 ใชหนงยาง 2 ค ยางคท 1 มารอยไขวในหลกท 2-3 ยางคท 2 รอยไขวในหลกท 4-5 ใชเขมควกยางดานลางขนมาจากแผนเฟรม Easy Knit ในหลกท 2 ถง หลกท 5

แถวท 3 ใชหนงยาง 3 ค ยางคท 1 มารอยในหลกท 1-2 ยางคท 2 รอยในหลกท 3-4 ยางคท 3 รอยในหลกท 5-6 ใชเขมควกยางดานลางขนมาจากแผนเฟรม Easy Knit ในหลกท 1 ถงหลกท 6

แถวท 4 ใชหนงยาง 2 ค ยางคท 1 มารอยในหลกท 2-3 ยางคท 2 มารอยในหลกท 4-5 ใชเขมควกยางดานลางขนมาจากแผนเฟรม Easy Knit ในหลกท 2 ถง หลกท 5 ท าสลบกนเหมอนแถวท 3 และแถวท 4 ใหครบ 110 แถว งบประมาณทใช 150 บาท (ไดยางยดออกก าลงกาย 5 เสน)

2.2 วธการตดตามและประเมนผลการปฏบตงาน การออกก าลงกายเพอเพมความแขงแรงของกลามเนอขา โดยใชยางยดออกก าลงกาย

(Resistance band)

ทาท 1. งอขอสะโพก ( Hip flexion)

นอนหงาย ขาเหยยดตรง ผกยางยดไวทบรเวณขอเทาทง 2 ขาง ใหตงพอประมาณ คอย ๆ ยกขาขน คางไว 10 วนาท ท าสลบกนทง 2 ขาง ท า 10-20 ครง 3-4 รอบ/วน

ทาท 2. กางขอสะโพก (Hip abduction)

นอนหงาย ขาเหยยดตรง ผกยางยดไวทบรเวณขอเทาทง 2 ขาง ใหตงพอประมาณ คอย ๆ กางขาคางไว 10 วนาท ท าสลบกนทง 2 ขาง ท า 10-20 ครง 3-4 รอบ/วน

ทาท 3. งอขอเขา (Knee flexion )

นอนคว า ขาเหยยดตรง ผกยางยดไวทบรเวณขอเทาทง 2 ขาง ใหตงพอประมาณ คอย ๆ พบเขามาทางหลง คางไว 10 วนาท ท าสลบกนทง 2 ขาง ท า 10-20 ครง 3-4 รอบ/วน

ทาท 4. เหยยดขอสะโพก ( Hip extension)

นอนคว า ขาเหยยดตรง ผกยางยดไวทบรเวณขอเทาทง 2 ขาง ใหตงพอประมาณยกขาขนตรง ๆ คางไว 10 วนาท ท าสลบกนทง 2 ขาง ท า 10-20 ครง 3-4 รอบ/วน

ทาท 5 เหยยดขอเขา (Knee extension)

นงตวตรง เทาวางกบพน ผกยางยดไวทบรเวณขอเทาทง 2 ขาง ใหตงพอประมาณ คอย ๆ ยกขาขางหนง ขน-ลง คางไว 10 วนาท ท าสลบกนทง 2 ขาง ท า 10-20 ครง 3-4 รอบ/วน

ผลลพธ ผลการประเมนความแขงแรงของกลามเนอขา (30-second chair stand test)

วนทประเมน ผลการประเมน(ครง) กอนไดรบโปรแกรม 7.3 หลงไดรบโปรแกรม 2 สปดาห 9.8 หลงไดรบโปรแกรม 4 สปดาห 13.5

คาเฉลยของ 30-second chair stand test กอนเขารวมโปรแกรมเทากบ 7.3 ครง ซงจ านวนครงทท าได อยในชวง 6-10 ครง หลงเขารวมโปรแกรม 2 สปดาหเทากบ 9.8 ครง ซงจ านวนครงทท าได อยในชวง 8-12 ครง หลงเขารวมโปรแกรม 4 สปดาหเทากบ 13.5 ครง ซงจ านวนครงทท าได อยในชวง 11-14 ครง ซงมแนวโนมเพมขน

ผลการประเมนประสทธภาพ และความพงพอใจของผใชนวตกรรม

หวขอประเมน รอยละ 1. ความเหมาะสมของขนาด รปราง ของยางยดทน าไปใช 92.50 2. ความเหมาะสมของทาทางในการออกก าลงกายดวยยางยด 90.00 3. ความรความเขาใจในการออกก าลงดวยยางยด 87.50 4. นวตกรรมนสามารถน าไปใชไดงาย 97.50 5. นวตกรรมนสะดวกในการพกพาไปใช 100.00 6. ความพงพอใจโดยรวมทมตอนวตกรรม “ ยางยดออกก าลงกาย ” 100.00 เฉลย 94.50

บทท 3 ปญหาอปสรรค แนวทางแกไขและขอเสนอแนะ

3.1 ปญหาอปสรรคในการปฏบตงาน - จ านวนผสงอายทศกษามจ านวนนอยเกนไป - เนองจากโปรแกรมการออกก าลงกายตองท าตอเนอง 4 สปดาห จงท าใหผสงอายบางคนไม สามารถออกก าลงกายไดครบตามก าหนด 3.2 แนวทางแกไขและพฒนา - เพมจ านวนผเขารวมการศกษา - จดท าหนงสอคมอการออกก าลงกาย พรอมตารางการบนทกการออกก าลงกาย - น าผลการศกษาทไดมาเปนแนวทางพฒนาในการใหบรการดแลรกษาผปวยใหมประสทธภาพ มากยงขน 3.3 ขอเสนอแนะ การออกก าลงกายดวยยางยดในการฝกความแขงแรงของกลามเนอขาในผสงอาย ควรศกษาหลกการ และวธฝกเพอใหมความรความเขาใจในการฝก สามารถปฏบตไดอยางถกตอง และตรงตามวตถประสงคของการฝก การฝกทถกวธนอกจากจะชวยใหกลามเนอมพฒนาการทรวดเรวและ ยงปองกนการบาดเจบจากการฝกไดอกดวย

บรรณานกรม - กญกมล บวแกว. (2549). ผลการฝกดวยยางยดและผลการฝกดวยน าหนกทมตอความแขงแรงกลามเนอ. ปรญญานพนธ วท.ม. (วทยาศาสตรการกฬา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. - เจรญ กระบวนรตน. ยางยดชวต พชตโรค. กรงเทพฯ : พมพด ; 2550 - วไลลกษณ ปกษา (2553). ผลการฝกดวยน าหนกของรางกายและดวยยางยดทมตอความแขงแรงของกลามเนอขาในผสงอาย. ปรญญานพนธ วท.ม. (วทยาศาสตรการกฬา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. - สมฤทธ คชศลา. (2549). ผลการฝกความแขงแรงดวยยางยดทมตอระยะทางและความแมนย าในการโยนของนกกฬาบอคเซย. ปรญญานพนธ วท.ม. (วทยาศาสตรการกฬา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. - สมฤทย พมสลด, ศศมา พกลานนท. ผลของการออกก าลงกายดวยยางยดตอความสามารถในการทรงตว ของผสงอาย. การประชมวชาการแหงชาต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน ครงท 9 2555 ; 2385-93

ภาคผนวก

ผสงอาย

ความหมายของค าวาผสงอาย ผสงอาย คอ ผท มอาย 60 ป ขนไป มการเปลยนแปลงของรางกายเกดการเสอมของระบบ

ตาง ๆ ภายในรางกายอยางตอเนอง วยผสงอายอตราการเสอมมมากกวาการเจรญ เชน ความสงลดลง สายตาเปลยน ผวหนงหยน การเคลอนไหวชาลง ท าใหความสามารถและประสทธภาพการท างานลดลง การเปลยนแปลงเมอเขาสวยผสงอาย ภาวะความชราและการใชชวตประจ าวนแตกตางไปจากเดม บคคลทมการเปลยนแปลงของรางกาย เนองจากภาวะการท างานของรางกายเสอมลงโดยมการเปลยนแปลงดวยอตราทแตกตางกน โดยการเปลยนแปลงนจะเกดขนชาและเรวแตกตางกนแตละคนขนอยกบพนธกรรมสงแวดลอม และแบบแผนการด าเนนชวต สรปไดวา ผสงอาย หมายถง ผทมอาย ตงแต 60 ปขนไป มชวตอยในชวงวยสดทายของวงจรชวตเปนวยแหงความเสอมถอย ความเสอมโทรมทางดานรางกาย จตใจ อารมณ และสงคมดวยการเปลยนแปลงทแตกตางกน ขนอยกบสภาพแวดลอม พนธกรรมแบบแผนการด าเนนชวตทผานมา

การเปลยนแปลงในผสงอาย ผสงอายมการเปลยนแปลงดานรางกายจตใจ รวมถงสภาวะการท ากจกรรมลดลงอยาง

ตอเนอง ทงนมผลมาจากสภาพรางกาย อายทมากขนยอมมการเสอมสภาพลง สบเนองมาจากสภาพรางกายมการเปลยนแปลง และประสบปญหาความเจบป วยของรางกายสขภาพเส อมโทรม ปวดเมอยตามรางกายอย เปนประจ า วธแกไขคอการออกก าลงกายเปนการเสรมสรางรางกาย ชวยกระตนการท างานของกลามเนอ และระบบตาง ๆ ของรางกายดขน โดยเลอกปฏบตกจกรรมการออกก าลงกายทเหมาะสมกบความสามารถ และสภาพของแตละบคคลความสามารถในการออกก าลงกายของผ สงอายจะลดน อยลงกวาเดม และประสทธภ าพการท างานของระบบ ตาง ๆ ในรางกายลดลง ไดแก

1. ความสามารถในการออกก าลงกายมความหนกลดนอยลง หลงจากทรางกายไดใชงานมาเปนเวลานาน การเสอมของกระดก กลามเนอลดลงดวย

2. ความแขงแรงของกลามเนอและการทรงตวลดลง การเคลอนไหวของรางกาย การรกษาสมดล และการทรงตวมการเปลยนแปลง อนเนองมาจากการยดของขอมการตดขดและเคลอนไหวไดชา

3. เกดภาวะเสยงตอการเกดโรคตาง ๆ เชน โรคหวใจ โรคเบาหวาน โรคความดน ความตานทาน และภมคมกนของรางกายลดต าลง

4. สขภาพรางกายมภมคมกนลดลง อนเกดจากการเสอมของอวยวะตาง ๆ ของรางกาย 5. รางกายปรบตว และฟนตวตอสงแวดลอมภายนอกลดลง ความสามารถของการรบรสงเรา

ทมาจากภายนอกชา และใชเวลานาน เชน การมองเหน การรบรการไดยน 6. ความสามารถของการท างานหวใจ และปอดลดลง รางกายมการแลกเปลยนกาซเพอชวย

ในการหายใจเพมมากขน และปอดจ าเปนตองกรองอากาศเพมมากขน 7. การเสอมของกระดก กลามเนอ และขอตอ เกดจากการท างานอยางตอเนอง และ

ระยะเวลานาน ท าใหการเคลอนไหวของรางกายลดลง

8. การลาของกลามเนอ เปนผลตอเนองของการเสอมของกลามเนอ ท าใหความสามารถของการท างานในวยผสงอายลดต าลง

การออกก าลงกายส าหรบผสงอาย การออกก าลงกายไดรบการยอมรบโดยทว ไปวาเปนองคประกอบส าคญของการสงเสรม

สขภาพแตกมบคคลจ านวนมากไมไดรบการออกก าลงกาย อนสงผลใหเกดความเสอมของรางกาย และหนาทของอวยวะตาง ๆ โดยเฉพาะในวยผสงอายระบบประสาททท าหนาทควบคมการท างาน การเคลอนไหวของรางกาย ก าลงกลามเนอ ประสทธภาพในการท างานมความเสอมถอยลง มวลกระดกลดลง เปนตน แตการออกก าลงกายหรอกจกรรมทางกายทสม าเสมอ จะเปนประโยชน ในการปองกนความเสอมทไดกลาวมาขางตน อกทงยงชวยเสรมสมรรถภาพทางกายใหแกผสงอายเชนเดยวกบวยอน ๆ ทอายนอยกวาใหมสขภาพทด ดวยเหตน ผสงอายควรใหความส าคญในเรองการออกก าลงกายและกระตนตวเองใหหนมาสนใจการออกก าลงกายมากยงขน

ประโยชนของการออกก าลงกาย 1. ชวยเสรมสรางความแขงแรง ของกลามเนอ กระดก และปองกนและบ าบดรกษาอาการ

ขอเสอมขอตด กระดกบาง 2. การทรงตวเพอรกษาสมดลในรางกาย กระตนและเพมการท างานของอวยวะสวนตาง ๆ

ท าใหการเคลอนไหวดขน 3. ระบบไหลเวยนเลอดดขน ความดนปกต หวใจสามารถสบฉดเลอดดขน 4. ลดปจจยเสยงตอการเกดโรคตาง ๆ เชน โรคหวใจ เบาหวาน ท าใหรางกายมภมคมกนโรค

เพมมากขน 5. ท าใหมสขภาพจตด รสกผอนคลาย มความคดดานบวก 6. ท าใหผสงอายไดท ากจกรรมรวมกนของคนในชมชน และสงคม

วธการออกก าลงกายในผสงอาย 1. ผทเพงฟนจากไข หรอมโรคประจ าตว เชน หอบหด โรคหวใจ โรคเบาหวาน ควรปรกษา

แพทยกอนออกก าลงกาย และปฏบตตามค าแนะน าอยางเครงครด 2. ในขณะออกก าลงกายถารสกผดปกต เชน หนามด หอบมาก ชพจรเตนเรว ตองหยดการ

ออกก าลงกายทนท และถาตองการจะออกก าลงกายใหม ควรจะไดรบค าแนะน าจากแพทยเสยกอน 3. ควรเรมการออกก าลงกายอยางเบา ๆ กอน จงคอย ๆ เพมความหนกของการออกก าลงกาย

ในวนตอไปใหมากขน โดยเฉพาะผทไมเคยออกก าลงกายมากอน จะตองออกก าลงกายใหมความเหนอยหรอความหนกทเหมาะสม ใชเวลา ประมาณ 25 – 30 นาท สปดาห ละ 3 – 4 ครง และ ถารสกเวยนศรษะ ตามว หออ ใจสนหายใจไมทน เจบหนาอกตบ ๆ ตองหยดออกก าลงกายทนท

4. เรมออกก าลงกายจากชาไปหาเรว เชน เดนชา และเดนเรวเพมขนเรอยๆ เลอกกจกรรมทท าใหรสกผอนคลายมากกวาเพมความเครยด เชน การเตน บรหารรางกาย โดยการฝกหายใจเขาออกลก ๆ การออกก าลงกายดวยแรงตาน ยางยด รวมถงการเลนกฬาท ใหความเพลดเพล น ไมเนนการแขงขน เปนตน

5. เลอกกจกรรมทเหมาะสมกบสภาพรางกาย ท าตดตอกนอยางสม าเสมอตลอดเวลา เชน ถามอาการปวดเขาหรอปวดหลงกควรเลอกกจกรรมในน า เชน เดนในน านงเตะขาในน า เพอปองกนการกระแทกของขอเขาในแนวดง

6. หลกเลยงการยดยดกลามเนอท ตองกมนาน ๆ หรอยกแขนขาทเปนมมกวางเกนกวาความสามารถและไมเดนหรอวงบนพนทลาดเอยงหรอชนมาก

คณสมบตเกยวกบยางยด ยางยด (Elastic) เปนอปกรณทใชกนอยางแพรหลายในวงการกฬา และทางการแพทย

เพอพฒนาสมรรถภาพของนกกฬา ใชในการฟนฟ และรกษาผปวย ซงยางยดทใชนนเปนทรจกกน ในหลายลกษณะไมวาจะเปนยางยดแบบแผนแบน (Elastic band) ยางยดแบบเปนเสนกลม (Tube) และยางยดแบบรอยเสนยาง ซงยงมชอเรยกกนอกหลากหลายชนด

ประโยชนของยางยด ยางยดจะมปฏกรยาสะทอนกลบ หรอมแรงดงกลบจากการถกดงใหยดออก ทเรยกวา

สเทรทช รเฟลกซ (Stretch Reflex) ทกครงทยางถกกระตน หรอถกดงใหยดออก ซงเปนคณสมบตพเศษของยางยดทจะสงผลตอการชวยกระตนระบบประสาทสวนทรบรความรสกของกลามเนอ และขอตอ ใหมปฏกรยาการรบร และตอบสนองตอแรงดงของยางทก าลงถกยด ซงจะเปนผลดตอ การพฒนา และบ าบ ดรกษา ระบบการท างานของประสาทกลา มเนอ รวมท งชวยป องกน การเสอมสภาพของระบบประสาทกลามเนอ เอนกลามเนอ ขอตอ และกระดก นอกจากน ยางยดสามารถน ามาใชเปนอปกรณในการออกก าลงกายประเภทความตานทาน (Resistance) ทช วยในการพฒนาเสรมสร างความแขงแ รง และความอดทนของกลามเน อ ไดมากมายหลากหลายรปแบบ ชวยในการบ าบดรกษาฟนฟ และเสรมสรางสขภาพและสมรรถภาพทางกาย รวมทงชวยลดไขมนในรางกาย ท าใหกลามเนอมความตงตว กระชบไดสดสวนสวยงาม สงผลใหผออกก าลงกายเกดความมนใจในรปรางทรวดทรง

การฝกแรงตานดวยยางยด (Elastic resistance) การฝกแรงตานดวยยางยด (Elastic resistance) ถกน ามาใชเพอฝกทางดานความแขงแรง

มานานมากกวา 100 ป โดยกอน ค.ศ. 1901 มการใชแรงตานดวยยางยด เรยกการออกก าลงกายแบบนวา ไวทล เอกซเซอรไซส (Whitely exercise) เกดขนภายในเมองชคาโก รฐอลนอยล ประเทศสหรฐอเมรกา การออกก าลงกายประเภทนตองการความแขงแรงในเพศชาย รกษารปรางทรวดทรง ใหสวยงามในเพศหญง และชวยในดานพฒนาการของเดกใหดขน จงมบคคลากรทางดานการพฒนาสมรรถภาพ ใชแรงตานดวยยางยด ทางดานธรกจกมการคากนมากขนใน ป 1950 ซงหนงในนนรวมทง การออกก าลงกายดวยยางยดไวทล อลาสตค รบเบอร (Whitely elastic eubber) และเช อกกร ะโดด (Stretch rope) ท ถ ก คด คน โด ย พลา เมอ ร (Palmer) ใน เมองค ลฟแลน ด (Cleveland) รฐโอไฮโอ ประเทศสหรฐอเมรกา ป 1960 และ 1970 มการใชแรงตานดวยยางยด ในการฝกทางดานความแขงแรงเพอใหการรกษาฟนฟ และในกลมผฝกสอนกฬา โดยมาใชในกลมทไดรบบาดเจบและรบการผาตด กลมทไดรบการบาดเจบจากการฝกดานความแขงแรง และกลมท มกลามเนอออนแรง ตอมาในป 1978 นกกายภาพบ าบดไดน ามาใชในการรกษาทางกายภาพบ าบด

และไดจดตงขนในรปแบบของ บรษทไดมการพฒนา และเรยกเปน เทอราแบนด (Thera - band) โดยใชสเปนตวบอกถงแรงตานในอดตการใชแรงตานดวยยางยดมกจะน ามาใชในการฟนฟ และเพอการพฒนาในเรองสมรรถภาพซงใชกนเองทบาน แตอยางไรกตามไดมการศกษาวจยซงพบวาแรงตานของยางยดสามารถน ามาใชฝกเพอพฒนาความแขงแรงไดจรง โดยมกใชรวมกบอปกรณอสระ (Free weight) สปรง และเครองมอทใชเกยวกบการพฒนาความแขงแรง ยางยดแบบแผนแบน (Elastic band) และแบบกลม (Tube) ถกน ามาใชกนอยางแพรหลายมากขน ตงแตในเดกจนถงผสงอาย บคคลทมปญหาทางดานสขภาพ และผท มสขภาพแขงแรง จากสาเหตนการใชแรงตาน ดวยยางยดจงเปนท รจกกนอยางแพรหลายไปทวโลก ทงในแงของการรกษาและเพอพฒนาสมรรถภาพ

การฝกความแขงแรงดวยแรงตานยางยด (Elastic Resisitance) หลกการของการออกก าลงกายดวยยางยดอยางงาย ๆ ในขณะทยางยด (Elastic Band)

ไดถกดงยดออกนนแรงตานทานกจะเพมขนตามดวยแรงตานทานนจะท าใหเกดการพฒนาอยางตอเนองตอกลามเนอ เพอทจะสรางความแขงแรง และชวยในการเพมมวลกลามเนอ การฝกดวยอปกรณแรงตานยางยด (ERT-Elastic Resistance Training) สามารถใชงานเพยงมม ๆ เดยว หรอหลาย ๆ มมพรอมกนไดในเวลาเดยวกนกไดเพอทจะท าใหการฝกไดผลออกมาด และมประสทธผลมากขน นอกจากนยางบรหารรางกายยงสามารถชวยเสรมสรางความแขงแรงของกลามเนอเฉพาะสวนทเครองไมสามารถท าได ยกตวอยาง เชน ในเครองฝกกลามเนอไหล (Rotator Cuff) ยางยดออกก าล งกายยงสามารถใชในการฝกความยดหยน และการฝกความสมดล หรอกระตน การเคลอนไหว อยางเฉพาะเจาะจงของกฬาแตละประเภทไดอกดวยดวยการไดรบยนยนจาก The American College of Sports Medicine (วทยาลยดานกฬาเวชศาสตรแหงสหรฐอเมรกา ) การฝกดานสมรรถภาพทางกายเปนสวนส าคญของโปรแกรมการออกก าลงกายทด จากการวจย พบวา ERT (Elastic Resistant Training) ใหป ร ะโยชน ใน ดา นการ เพมสมรรถภาพทางกา ย เชนเดยวกบการออกก าลงกาย ท ไดจากเครองฝกกบออกก าลงกายราคาแพง ๆ และอปกรณ การออกก าลงกายเพอตานกบแรงตานภายนอก ซงสามารถท าไดงาย ๆ ดวยการปฏบตการออกก าลงกายเพยงแค 6 สปดาห ดวยยางยดออกก าลงกายสามารถเพมสมรรถภาพทางกายไดมากถง 10 – 30 % เลยทเดยว ประโยชนเพมเตมของ ERT (Elastic Resistant Training) ยงประกอบดวย การเพมขนของมวลกลามเนอ พลง ความทนทาน และนอกจากนยงชวยลดไขมนในรางกาย ทจรงแลวการฝกความแขงแรงของกลามเนอขาดวยยางยด ยงสามารถพฒนาท าใหเกดความสมดล ความเรวและ ท าใหการเคลอนไหวของรางกายไดดขน

ขอดของยางยด กคอ พกพางาย ราคาไมแพง และสามารถใชไดเอนกประสงค ไมเหมอนกบกา รออกก า ล งกา ยดวย เคร อ งแร งตาน ไอ โซโทน ค Resistance (Free Weights, Machines), (Pulleys) ยางยดแรงตานทานอาศยแรงตงดานในของเสนยางมากกวาอทธพลของแรงโนมถวง ในขณะททวไปแลวการฝกแรงตานแบบไอโซโทนคจะมขอจ ากดในการเคลอนทไปดานบน (เคลอนทตานกบแรงโนมถวงของโลก ) ยา งย ดแรงตานทานจะมรปแบบ และท ศทางกา รเคล อนไหว ทหลากหลายกวา (ตวอยาง เชน เคลอนไหวจากดานซายไปสดานขวาและยงสงผลตอการควบคมประสาทกลามเนอ (Neuromuscular Control) เมอเทยบกบเครองฝกเฉพาะสวน ยางยด

แรง ตา นทาน สามารถชวยออกก าลงกายเกยวกบขอตอตาง ๆ ในแนวระนาบ สามารถท างานไดอยางมประสทธภาพในทายน (ดกวาการฝกแบบทานงบนเครอง) ซงท าใหมการฝกกลามเนอ บรเวณชองทองและหลง มากกวาการออกก าลงกายโดยอาศยเครองฝก บรเวณทเรยกวา“Core” นประกอบดวยบรเวณชวงทองและหลงสวนลาง รวมไปถงบรเวณสะโพกดวย เวลาฝกออกก าลงกายดวย Elastic Resistance เพราะแรงผลกดนจะไมมผลใด ๆ เลย ซงจะตางกน กบตอนเวลาฝ ก ยกเวท ตรงกนขามกบ การดง (Pulley) และเครองก าลงกายแบบทใชแรงตานทาน Elastic Resistance จะมความคงทนถาวรและแรงตานทานทนมนวลกวา (Eccentric Resistance) ในระยะคนตวของการเคลอนไหว

การประเมนความแขงแรงของขา 30 - second chair stand test ผสงอาย นงบนเกาอทเตรยมไว โดยนงเตมกน และหลงตรงพงพนกเกาอ ใหเขางอ 90 องศา เทาวางราบกบพนในทาทสบายและใหแขนอยในทากอดอก โดยใหสญญาณเพอใหผสงอายลกขนยนจากเกาอและนงลงสลบกน นบจ านวนครงทท าไดภายใน 30 วนาท โดยลก - นง นบเปน 1 ครง

ภาพโปสเตอรทใชในการน าเสนอในงาน 18th HA National Forum 2560

เลขท.........

แบบส ารวจความพงพอใจของผใชบรการ นวตกรรม “ ยางยดออกก าลงกาย ”

ตอนท1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม โปรดใสเครองหมาย ในชอง ( ) ทตรงกบขอมลจรงของทาน 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง

2. อาย ( ) นอยกวา 20 ป ( ) 20-30 ป ( ) 31-40 ป ( ) 41-50 ป ( ) มากกวา 51 ป 3. สถานภาพสมรส ( ) โสด ( ) สมรส ( ) หยาราง/แยกกนอย 4. อาชพ ( ) รบราชการ/รฐวสาหกจ ( ) พนกงานบรษท

( ) ธรกจสวนตว ( ) คาขาย ( ) อน ๆ..........................................................................................

5. ระดบการศกษา ( ) ต ากวาปรญญาตร ( ) ปรญญาตร ( ) สงกวาปรญญาตร 6. โรคประจ าตว ( ) ความดนสง ( ) เบาหวาน ( ) อน ๆ..................... 7. อาการทมารบบรการ............................................................................................................ 8. ระยะเวลาทมอาการ ( ) นอยกวา 1 เดอน ( ) 1 - 2 เดอน

( ) 3 – 4 เดอน ( ) มากกวา 4 เดอน

ตอนท 2 โปรดใสเครองหมาย ในชองทตรงกบความเหนของทาน ระดบความพงพอใจ 1 = นอยทสด 2 = นอย 3 = ปานกลาง 4 = มาก 5 = มากทสด

ล าดบ รายการ ระดบความพงพอใจ

1 2 3 4 5

1. ความเหมาะสมของขนาด รปราง ของยางยดทน าไปใช

2. ความเหมาะสมของทาทางในการออกก าลงกายดวยยางยด

3. ความรความเขาใจในการออกก าลงดวยยางยด

4. นวตกรรมนสามารถน าไปใชไดงาย

5. นวตกรรมนสะดวกในการพกพาไปใช

6. นวตกรรมนมความปลอดภย

7. นวตกรรมนมสสนสวยงาม นาใช

8. ความพงพอใจโดยรวมทมตอนวตกรรม “ ยางยดออกก าลงกาย ”

ใบบนทกผลการประเมนความแขงแรงของกลามเนอขา (30-second chair stand test)

ผปวยรายท

เพศ อาย กอนไดรบโปรแกรม หลงไดรบโปรแกรม 2 สปดาห

หลงไดรบโปรแกรม 4 สปดาห

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

หมายเหต หนวยทใชในการวดเปนจ านวนครง