MGA KALYE NA MAY

KAUGNAYAN KAY RIZAL

MGA KALYE NA MAY

KAUGNAYAN KAY RIZAL

CRAIG, Austin

Amerikanong professor sa Universidad ng Pilipinas Siya ang pangalawa sa pinaka impluwensyal na biographer ni Rizal at nagsulat ng “romantic relations at poetic achievements” niya

BLUMENTRIT, Ferdinand

Pinaka malapit na kaibigan at kasamahan ni Rizal na taga-AustriaSiya ang tumutulong kay Rizal sa kanyang mga pangangailangan at pagpapalimbag ng iba pa nyang akda

MORAYTA, Miguel

Professor ni Rizal sa History nung siya ay nasa Madrid

IBARRA

Siya ang karakter sa Noli me Tangere na naglalarawan sa kanyang sariling karanasan ni Rizal

SIMOUN

Karakter sa El Filibusterismo na naglalarawan ng isang rebulusyonaryong Pilipino sa kanyang panahon

P. FLORENTINO

• Karakter sa El Filibusterismo na kaibigan ni Isagani

ASTURIAS

• Dating probinsiya ng Espanya

LAONG LAAN at DIMASALANG• Mga “pen name” na ginamit ni Rizal upang

itago ang tunay niyang pagkatao sa kanyang mga isinusulat

P. NOVAL• Naging Rector ng University of Santo

Tomas noong panahon ni Rizal

JOSEFINA• Ang sinasabing asawa ni Rizal na mas kilala

sa tawag na Josephine Bracken, isang babaing Irlandes

P. LEONCIO

• Tiyo ni Rizal kung saan tinuruan siya sa kanyang pagaaral nung siya ay bata pa

CASANAS

• Ninong ni Rizal na nagturo sa kanya ng Sining at Sports

L. RIVERA

• Naging kasintahan ni Rizal nung sila ay nasa kolehiyo pa. Siya rin ay pinsan ni Rizal

ANDRADE

• Personal na abugado ni Rizal

BECERRA

• Isang “Overseas Spanish Minister” na kaibigan ni Rizal

MARGAL

• Isang Espanyol na manunulat at pulitiko na kaibigan ni Rizal

ESPANYA• Ang isa pa niyang inang bayan

bukod sa Pilipinas• Dito niya ipinagpatuloy ang pag-

aaral niya ng Medisina at dito niya itinatag ang La Solidaridad

DAPITAN• Lugar kung saan ipinatapon at

ikinulong si Rizal

CALAMBA• lugar sa Laguna kung saan

ipinanganak si Jose Rizal

MAKILING• lugar rin sa Laguna kung saan siya mahilig

mamasyal at gumuhit

CAVITE• lugar kung saan lumipat ang pamilya ni Rizal

noong panahon na sila ay pinaalis sa Calamba

BASILIO• karakter sa Noli me Tangere at El Filibusterismo

na naglalarawan kay Rizal noong siya ay bata pa

SISA• karakter sa Noli me Tangere na isang

typical na halimbawa ng isang ina

MARIA CLARA• isang magandang babae na naglalarawan

ng isang perpektong katangian sa sociedad

       Isa sa mga obra maestrang nobela ni Rizal       Inumpisahan niya itong isulat noong 1884 sa Madrid at natapos niya ang kalahati nito. Natapos niya ang sang-kapat ng nobela sa Paris at naisulat niya ang huling kabanata nito sa Wilhemsfeld, Germany noong Abril-Hunyo 1886. Noong Pebrero 21, 1987, natapos ang Noli pagkatapos niya itong irebisa.       Tinulungan siya ni Dr. Maximo Viola para mapalimbag ang nobela. Napalimbag ito sa Berliner Buchdruckrei-Action-Gesselschaft sa halagang 300 piso para sa 2,000 na kopya ng nobela at inilabas ito sa palimbagan noong Marso 21, 1887       Binigay ni Rizal ang mga unang kopya kina Blumentritt, Dr. Antonio Ma. Regidor, Lopez Jaena, Mariano Ponce at Felix Hidalgo       Ang pamagat na “Noli Me Tangere” ay nangangahulugang “Touch me not” na nanggaling sa Aklat ni San Juan sa bibliya.       Isinulat niya ang nobela para sa bansang Pilipinas       Nilalaman nito ang mga masasama at mabubuting ugali ng mga Pilipino gayon din ang ilang pagmamalupit at problema ng mga mananakop na Kastila.Ito ay nasabing magandang basehan upang ilarawan ang mga Pilipino.

       Isa sa mga obra maestrang nobela ni Rizal       Noong 1981, inialay niya ang nobelang ito sa tatlong paring martir, ang GOMBURZA (Gomez, Burgos at Zamora)       Nag-umpisa siyang magsulat noong Oktubre 1887 habang nasa Calamba at natapos ang huling kabanata ng nobela noong Marso 29, 1891 sa Biarritz       Nailimbag ang nobela sa F. Meyer-Van Loo Press sa Ghent na pumayag na mailimbag ang libro sa pamamagitan ng “installment basis” o “hulugan” at si Valentin Ventura ang nagbigay ng pondo kay Rizal upang matapos ang pagpapalimbag ng nobela Lahat ng unang kopya ng nobela ay kinumpiska sa Hong Kong at di naglaon ay naging “rare” o bihi-bihira ang kopya ng nobela. Kakaunting kopya lamang ang ibinenta at sa mataas na presyo pa.

       Huli at pinakamahusay na tula na isinulat ni Rizal       Pagkatapos magkita sina Jose at ang kanyang ina sa selda, nagkita naman sina Trinidad at Jose. Habang paalis na si Trinidad, ibinigay ni Rizal ang isang “alchohol cooking stove” at ibinulong niya na mayroong bagay sa loob sa wikang Ingles. Ang nasabing bagay ni Rizal ay ang kanyang tulang pamamaalam.

       Ama ni Rizal        Pinanganak sa Biñan, Laguna noong Mayo 11, 1818 at nag-aral siya ng Latin at Pilosopiya sa Colegio de San Jose sa Maynila       Sa “Student Memoirs” na isinulat ni Rizal, tinawag niya siyang isang “model of fathers”

    Isang Irish na nagging kasintahan ni Rizal na pinanganak sa Hong Kong noong Oktubre 3, 1876        Sa loob ng isang buwang relasyon, naisipan nilang magpakasal ngunit tinanggihan sila ni Padre Obach dahil wala silang permiso galing sa arsobispo ng Cebu      Nagpunta siya sa Maynila noong siya’y 18 taong gulang. Sinamahan niya ang kanyang ama-amahan upang magpatingin kay Dr. Rizal na kilalang magaling na “ophthalmic specialist” dahil walang ganoong espesyalista sa Hong Kong na makagagamot sa bulag na mata ni Mr. Taufer. Nang malaman nila na si Rizal ay nasa Dapitan, nagtungo sila doon kasama si Manuela Orlac       Nagkaroon sial ng anak na tumagal lamang nang 3 oras na bininyagan nila ng pangalan na “Francisco” galling sa ama ni Rizal at nilibing sa Dapitan

     Pinsan ni Jose Rizal na galing sa Camiling, Tarlac     Anak siya ni Antonio Rivera na tiyuhin at “landlord” ni Rizal sa “Casa Tomasina” noong nag-aaral siya sa Unibersidad ng Santo Tomas  Ka-eskwela niya ang bunsong kapatid ni Rizal na si Soledad sa Lacordia College    Kasintahan ni Rizal na pilit namang pinaglalayo ng ina ni Leonor dahil ayaw niya kay Rizal para sa kaniyang anak. Dahil ditto, tinatago lahat ng kanyang ina ang mga sulat sa kanya ni Rizal para maputol ang kanilang kaugnayan sa isa’t isa   Nagpakasal siya sa isang Ingles na mas pinapaboran ng kanyang ina kaysa kay Rizal. Nagdulot ito ng sobrang kalungkutan kay Rizal habang siya ay nasa Madrid.    Sa pagsusulatan ni Fedinand Blumentritt at Rizal, nasabi ni Blumentritt na si Leonor ay “like child who casts away a diamond to seize a pebble…in other words, she is not the woman for Rizal”

    Isa sa mga bayaning umidulo at nagkaroon ng inspirasyon sa pagkabayani ni Rizal       Isang sikretong pagtitipon ng Katipunan sa isang maliit na ilog na tinawag na “Bitukang Manok”, malapit sa bayan ng Pasig, napagpasyahan na si Dr. Pio Valenzuela ang kanyang emisaryo sa Dapitan para ipaalam kay Rizal ang plano ng Katipunan na magsasagawa ng rebolusyon para sa paglaya ng Pilipinas