Rusya, Ukrayna, Kazakistan :Karadeniz Havzası Üçlüsü

Hububat Lojistiği

Natalija Riabko / Michel FerretFranceAgriMer

SIA 29 Şubat 2012

Açıklama planı

• I- Genel hususlar

• II- Lojistik

• III- Son Gelişmeler

• IV- Sonuçlar

I- Genel Hususlar

Ülkelerin Genel Özellikleri (1)

• Büyük üretim ve ihracat potansiyeli*• Özellikle iklime bağlı kuvvetli değişkenler:

– Yağışların düzensizliği– Don zararları

• Özellikle iklim nedeni pazarlama döneminde ihracat hacimlerindeki düzensizlikler

• Uzun mesafe üzerinde nakliye: – Nakliye destekleri

• Demiryolu taşımacılığındaki sorunlar

Üretim

020406080

100120140160180200

Mt

KazakistanUkraynaRusya

Rusya, Ukrayna, Kazakistan (Tüm hububat)

İhracatlar

0

10

20

30

40

50

60

Mt

KazakistanUkraynaRusya

Rusya, Ukrayna, Kazakistan (Tüm hububat)

Kapanış Stokları

0

5

10

15

20

25

30

Mt

KazakistanUkraynaRusya

Rusya, Ukrayna, Kazakistan (Tüm hububat)

Ülkelerin Genel Özellikleri (2)

• Her üç ülkenin de hububat ticaretinde devletin rolü vardır.• Rusya’da ve Ukrayna’da yabancı ticaret şirketlerinin kuvvetli varlığı • Rusya’da ve Ukrayna’da enflasyona karşı mücadele önceliği

– Hububat ihracat politikası üzerindeki etkisi

Tchernozem : Tanrılar tarafından kutsanmış (siyah) topraklar

• Ukrayna : 30 milyon ha / 42 milyon ha• Rusya : 32,5 milyon ha / 220 milyon ha• Kazakistan : 10 milyon ha (ülkenin kuzeyi)

• Özellikler :– Kuvvetli humus yüzdesi (3 ila % 15 )

– potasyum, fosfor ve mikro elementler açısından zenginlik

– Derinlik: 1-6 metre (maksimum Ukrayna’da)

Kuzey BatıSiyah topraklarKuzey KafkasyaVolgaBatı Sibirya

Moskova

Voronej

Kara Deniz

Azak Denizi

Hazar Denizi

Saint-Petersburg

Kazakistan

Çin

Ukrayna

Rusya: Başlıca hububat üretim alanları

RENDEMENTS CÉRÉALIERS EN RUSSIE

Source : Ministère de l’Agriculture de Russie 2011

Le rendement des cultures céréalières

selon les régions Quintal/ ha

à partir de 20 à 25 kg

République de Sakha

District autonome de Taimyr

District autonome de Iamalie

Des Evenki

District autonome des Khantys-Mansis

Kraï du Kamtchatka

District autonome du Chukotka

Kraï du Primorie

Kraï de Khabarovsk

Oblast d’Amour

Région de Tchita

République de Bouriatie

Oblast d'Irkoutsk

Kraï de Krasnoïarsk

Région de Tcheliabinsk

Région de Tomsk

Région de Saratov

Région d'Orenbourg

Région de Tioumen

République de l'Altaï

Région d’Altaï

Région de Novossibirsk

Région d'Omsk

République de Tyva

République de Khakasse

République de Bachkirie

Région d'Astrakhan

République du Daguestan

Région de Kaliningrad

République de Carélie

Des Nenets

République des Komis

Région de Volgograd

Région de Pskov

Territoire de Stavropol

Territoire de Krasnodar

Région de Belgorod

Région de Toula

République du Tatarstan

Région de Kirov

Région de Sverdlovsk

Pas d’informations

jusqu’à 10

à partir de 10 à 12

à partir de 12 à 15

à partir de 25

à partir de 15 à 20

Bölgeler itibariyle hububat verimi kental / ha

KIEV

Odessa Mykolaiv

Kherson

Zaporizzya

DnipropetrovkKirovograd

< 300300 – 600600 – 900

Üretim (1000 ton)

900 – 1200> 1200

Tcherkassy

Ukrayna: Hububat alanları

Kazakistan: Temel tarım ürünleri

Aktau

Astana

Almaty

Atyrau

Sources Arvalis – Institut du végétal

II- Lojistik

Büyük pazarlara yakın merkezi konumTanımlar

DemiryollarıDeniz yollarıTeslimat noktalarıLimanlar

Rusya’nın dezavantajları:

• Yüzölçümün büyüklüğü (17 milyon km²)• Ağır iklim koşulları• Karadeniz’de derin sular üzerinde bulunan liman sayısının sınırlılığı

– Ancak nehir – deniz limanlarının sayısı fazladır.• Mısırlı özel alıcılara (küçük gemiler) satışlar için avantaj

• Eksik demir yolu araç-gereçleri• Demiryolu taşımacılığı ile ilgili yüksek maliyet:

– Hububatın « stratejik » konumda olmaması– Sübvansiyonlar yoluyla kısmen telafi edilebilmesi

Rusya’nın dezavantajları (2)

• Yüksek FOB maliyeti:– 25 $ / t, Fransa’da 7 $ / t ve Ukrayna’da 16 $ / t (Haziran 2010)

• Sibirya’nın hububat alanlarının tecrit edilmiş (izole) olması

Müdahale mekanizmalarının gerekliliği• Hububat kaynaklarının dağılımındaki aksaklıklar:

– Et için kuvvetli ölçüde ithalata bağımlılık– Rusya dünyanın en büyük et ithalatçısıdır!

Les ports maritimes principaux de Russie

- les ports céréaliers les plus importants selon les capacités de chargement

Mourmansk

Kachdalakcha

Mezen

Arkhangelsk

Narïan-Mar

Doudinka

Khatanga

Vyborg

Vysock

Primorsk

Kaliningrad Ust-Louga

Sant-Petersburg

Tiksi

Amderma

Taganrog

Novorossiysk

Pevek

La Providence

Beringovski

Ust-Kamtchatsk

Magadan

Petropavlovsk-Kamtchatski

Nikolaïevsk sur l’Amour

Uglegorsk

Vanino

Soviétikaya Gavan

Kholmsk

Korsakov

Krasnogorsk

Poronaïsk Aleksandrovsk- Sakhalinski

Makhatchkala

Touapse

Anapa

Caucase

Gelendzhik Sotchi

Olia

Astrakhan

Taman (nouveau port céréalier en construction)

Yeysk

Novorossiysk

Rostov

Kertch

Vladivostok

Vostotchny

Les ports maritimes principaux de Russie

- les ports céréaliers les plus importants selon les capacités de chargement

Mourmansk

Kachdalakcha

Mezen

Arkhangelsk

Narïan-Mar

Doudinka

Khatanga

Vyborg

Vysock

Primorsk

Kaliningrad Ust-Louga

Sant-Petersburg

Tiksi

Amderma

Taganrog

Novorossiysk

Pevek

La Providence

Beringovski

Ust-Kamtchatsk

Magadan

Petropavlovsk-Kamtchatski

Nikolaïevsk sur l’Amour

Uglegorsk

Vanino

Soviétikaya Gavan

Kholmsk

Korsakov

Krasnogorsk

Poronaïsk Aleksandrovsk- Sakhalinski

Makhatchkala

Touapse

Anapa

Caucase

Gelendzhik Sotchi

Olia

Astrakhan

Taman (nouveau port céréalier en construction)

Yeysk

Novorossiysk

Rostov

Kertch

Vladivostok

Vostotchny

Rusya’da başlıca deniz limanları

Limanlara göre gemi büyüklükleri : sınırlayıcı faktör draft derinliği

Hububat gemilerinin tonajına göre liman kapasitelerinin dağılımı

•Novorossiysk limanı – 60 000 T

•Touapse limanı – 60 000 T

•Taman yeni hububat limanı (inşaat halinde) – 50 000 T

•Rostov limanı – 5 000 T

•Yeysk limanı – 5 000 T

•Derin olmayan Azov limanları – 3-5 000 T

Hububat gemilerinin tonajına göre liman kapasitelerinin dağılımı

•Novorossiysk limanı – 60 000 T

•Touapse limanı – 60 000 T

•Taman yeni hububat limanı (inşaat halinde) – 50 000 T

•Rostov limanı – 5 000 T

•Yeysk limanı – 5 000 T

•Derin olmayan Azov limanları – 3-5 000 T

Kaynak : L’office International d’Exportkhleb, Louis Dreyfus Commodities Suisse

Rusya: limanların yükleme kapasiteleri (hububat) Limanlar

Yükleme kapasiteleri Mt/yıl

Uç terminallerdeMt/yıl

Maksimum liman depolama kapasiteleri 1000/t Yükleme 2011 Mt/yıl

Kaliningrad 3 1,5 46 0,93

Saint-Pétersbourg 1 - - 0,24

Novorossiysk 10,1 5,1 220 6,49

Touapse 2,4 2,4 102 1,48

Taganrog 1 - - 0,78

Azov 2,5 1,4 100 2,46

Rostov 5 4,1 250 3,35

Taman 1 1 - 0,84

Temryuk 0,5 0,5 - 0,26

Yeisk 1,5 0,7 76 1,54

Caucase 0,7 - - 0,81

Astrakan 0,3 0,2 10,8 0,16

Makhatchkala 0,5 - - 0,05

Vladivostok 0,4 - - 0,08

Petropavlovsk-Kamcharsky 0,2 - - 0,01

Diğer 0,4 - - 0,02

Toplam 30,5 16,9 850 19,5

2012 TAHMİNLERİ

Novorossiysk Limanı

• Rusya’nın en büyük limanı

• Avrupa’nın en büyük üçüncü limanı

• 2011 yılında yükleme kapasiteleri 157 Mt

(Tüm ürünler)

• 2011 yılının ilk 9 ayı için konsolide gelirler : 782 milyon $

• Hububat için 220 000 ton depolama kapasitesi (genişletilmesi planlanmaktadır.)

• Şu anda satıştadır.

Novorossiysk

Touapse Limanı

• En büyük Rus hububat terminallerinden bir tanesidir.

• Hububat aktarma kapasitesi 2,4 Mt / yıl

• Hububat depolama kapasitesi 102.000 ton

• Zayıf noktaları: – Gelişmemiş demiryolu altyapısı– Limana sınırlı ulaşım– Mevzuattan kaynaklanan sıkıntılar !

• Kamyonların yetersizliği!

Touapse

Ukrayna’nın Dezavantajları

• Rusya’dan farklı olarak hammadde ihracatının düşük olması• Yapısal bütçe dengesizliği:

• Ukrayna’nın IMF desteğine bağlı oluşu• İhracatta vergilerin rolü• Alt yapılarda devlet yatırımlarının azlığı

• Rusya’nın büyüyen etkisi altında olması • Dış etkilere açık yönetim• İdarenin ağır çalışması ve belirsizlikler (2010 / 11 yılı ihracat kotalarının

tahsisi)• Aslında buğday çeşit olarak kaliteli ama çoğunlukla haşere tahribatından

dolayı kalitenin düşmesi• Liman lojistiğinin önemli bir kısmının çok uluslu şirketlerin elinde bulunması

– Devletin zayıf mali kapasitesi ile bağlantılı olarak?

Haşereler:

Ukrayna: depolama kapasiteleri / yükleme

Milyon ton 2001 2006 2009 2011

Toplam depolama kapasiteleri

(bütün depolar)

28,2 33,1 31,0*/ 36,0

31,7*/ 40,1

Liman terminalleri

(dahil)

0,5 1,4 2,0 2,3

Yükleme kapasiteleri 11,0 26,0 32,9 36,4

* Sertifikalı firmalar

Firma adı Depolama kapasitesi

(milyon ton)

Silo sayısı

GPKZU 3,6 49

KERNEL GROUP 2,3 39

RESERVE AGRICOLE DE L’UKRAINE

2,0 31

SERNA (Glencore) 1,6 31

OPTIMUS 1,1 29

NIBULON 1,1 17

GAK KHLEB UKRAINI 0,4 11

SUNTRADE 0,6 5

ALFRED C.TOEPFER INTERNATIONAL GROUP

0,6 10

AGRO TRADE 0,5 10

MIRINOVSKY KHLEBOPRODUKT

0,5 6

DİĞERLERİ 17,6 495

TOPLAM 31,7 733

TOPLAM SİLO SAYISI: 870

SERTİFİKALI: 733

TOPLAM SİLO SAYISI: 870

SERTİFİKALI: 733

Ukrayna limanları ve gemi tipleri

LA MER D’AZOVLA MER D’AZOV

LA MER NOIRELA MER NOIRE

Gemi tipi : KM [1] A4 1A3Hububat dahil yığılma ve döküm mallarının taşınmasıUzunluk : 99,3 mGenişlik : 13,6 mYükleme kapasitesi : 4000 tBlok kapasitesi(Dökme mal) : 4795 m 3

Gemi tipi : "Volga-Don-236", "Volga-Don-238", Volga-Don-240"Uzunluk : 107,4 mGenişlik : 16,5 mYükleme kapasitesi : 3400 tBlok kapasitesi (Dökme mal) : 4045 m 3

Gemi tipi : BZMDökme hububat ve genel mal taşıması için ayarlanmış deniz ve akarsu kargo mavnası.Yükleme kapasitesi: 1780 t

Gemi tipi : KM LZIIS/ "Amour-2507, 2510,2514,2520,2521,2525,2527"Genellikle yığılma ve döküm halindeki malların taşınması (kereste, hububat)Seyrüsefer alanı : baltık, kuzey denizi, hazar denizi, azov denizi, karadeniz, akdeniz limanlarıUzunluk : 115,8 mGenişlik : 13,44 mYükleme kapasitesi : 2900 tBlok kapasitesi : 4064/143189 de m 3

Gemi tipi : KM 1 [2] SP L4 A2 çift cidarlı kuru kargo deniz ve akarsu taşımacılığı için Muhtelif mal taşıma : kereste, kömür, gübre, inşaat malzemeleri, hububatSeyrüsefer alanı : baltık, kuzey denizi, hazar denizi, azov denizi, karadeniz, akdeniz limanları yaz döneminde Rusya’ya ve Ukrayna’ya akarsu yolu ile geçiş seyrüseferleriUzunluk : 114,06 mGenişlik  : 13,22 mYükleme kapasitesi  : 2950 tBlok kapasitesi (Dökme mal) : 4297 m 3

Kazakistan’ın Dezavantajları

• Geniş araziler (2,7 milyon km²) • Zayıf alt yapılar :

– Özellikle devam eden bankacılık krizi nedeni ile

• Depolama kapasitelerinin yetersizliği– Üretim alanlarındaki kayıplar (% 15)– Kuzey üretim alanlarındaki hububatın güneye transferi ile ilgili destek

programı Ticaret gemileri olmaması

• Tecrit (izolasyon) durumu– Düşük kapasiteli tek hububat limanının kolayca dolması. – Vagon sayısı açığı– 1 milyon tonluk hububat ihracatı için aylık bazda 15 000 vagon

gerekliyken mevcut vagon sayısının 5.200 adet olması

Aktau Limanı (Kazakistan)

LA MER CASPIENNE

FORT CHEVTCHENKO

AKTAU

Kazakistan’ın Dezavantajları (2)

• Karadeniz limanlarına ulaşım ve varış için «Kardeş» ülkelerinin isteğine bağlılık:– Vagon ve gemi kiralama– Nakliye giderleri (Kara veya nehir yoluyla Karadeniz’e: 70 $ / ton?)– İhracat sezonundaki denetim eksikliği

III- Son gelişmeler

Değerlendirmeler:

• Üretim, pazarlama ve ihracat alt yapılarında yatırım çalışmaları:– Ukrayna : 2001’de 11 Mt, 2011’de 36 Mt (yıllık yükleme kapasiteleri)– Rusya : 2001 yılında 5 Mt, 2011 yılında 30 Mt– Kazakistan: «limanların yerini değiştirme»

• Hububat ticaretinde devletin varlığının yeniden yapılandırılması isteği ve iradesi:– Rusya’da UGC/OZK– Ukraina’da « şeffaf olmayan » sermaye

• Planlanan toplu arz girişimleri (ihracat için üç taraflı hububat havuzu fikri)

• İkili diplomatik anlaşmalar yoluyla büyük ithalatçı ülkeleri bağlı kılma girişimleri

Özel Gelişmeler: Rusya (1a)

• İhracatta Rus varlığının yeniden yapılandırılması– Birleşik Hububat Şirketi’nin (OZK) 2009 yılında kurulması

• O dönemde belirtilen amaç: Rusya’nın hububat ihracatının % 50’sinin kontrolü

– Diğer bir ulusal girişimin faaliyetine başlaması:• « Summa Group » Özel Holding

– Yoğun diplomatik faaliyet (ikili anlaşmalar)– Gıda yardımı ve insani yardım faaliyetleri– Araştırmaların uluslararası görünürlüğü: 2009 yılında World Grain Forum

(Dünya Hububat Forumu) ve sektör tarafından organize edilen yıllık konferanslar

Özel gelişmeler : Rusya (1b) • Karadeniz’deki Rus limanlarının liman lojistiği büyük ölçüde 2 ulusal şirketin

elindedir:– Novorossiisk :

• Kısmen Summa Group tarafından satın alınan ticaret limanı sermayesi (NCSP) (bir diğer ortak: Transneft; her ikisi için de % 50,1)

– >> yeni hububat terminaline mali katkı (2007 - 08)• UGC + Summa Group (% 28) tarafından kontrol edilen eski terminal

– Taman *• UGC tarafından taşınan hububat terminalinin inşaatı• Amaç: Dolu konumda olan Novorossijsk ve Touapse’nin yüklerinin

hafifletilmesi– Touapse :

• Yerel yatırımcılar

• Not : Summa Group Mayıs 2012 tarihinde UGC sermayesinin % 49 oranını satın almayı ve aynı şekilde hububat ticaretine girmeyi tasarlamaktadır.

Taman limanı

• 2016 yılında hizmete gidecek olan aktarma tesisleri

• Demir madeni, gübre, kömür, kükürt ve hububat için terminaller

• 2025 yılı için öngörülen aktarma kapasiteleri 65 - 90 Mt (bütün ürünler dahil)

• Proje kapsamında toplam yatırımlar : 6,8 Milyar $

• Ukrayna limanları için önemli bir tehdit : 2018 yılına kadar 18 Mt düzeyinde navlun kaybı ?

Taman

Özel gelişmeler: Rusya (2)

• Haşere probleminin kontrol altına alınması:– Pay tahsisi– Toplayıcılar nezdinde hububat işlemleri

• Japon denizi kıyı şeridi: « yeni sınır », « yeni bir ipek yolu »– Asya : 25 Mt üstünde buğday pazarı– Yapılmakta olan veya planlanan yatırımlar :

• Vostochny limanları (UGC ve Summa Group işbirliği ile devam etmekte,)• Proje halindeki Vanino limanı• Kore’ye demiryolu yapımı

– Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada kendi paylarını savunmak için harekete geçmiştir.

Asya – Pasifik Stratejisi

• Diğer rakip ülkelere karşı Asya – Pasifik pazarı üzerinde Rusya’nın pozisyonunu güçlendirme istek ve iradesi

(Örneğin ABD)

• Transit geçişi iyileştirmek için uzak doğuda lojistik alt yapının gelişmesini sağlamak

• Kıtalar arası koridorların inşaatı (örneğin Vladivostok-Seoul)

Vostochny limanı

• Sibirya hububat üreticileri için Asya – Pasifik bölgesine yeni stratejik ulaşım

• Öngörülen hububat yükleme kapasitesi : 5 Mt / yıl

• İnşaat bitimi : 2014 (2012’de başlamış)

PRIMORSKPRIMORSK

Özel gelişmeler : Ukrayna

• Yerel veya uluslararası özel sektöre bırakılan limanların modernleştirilmesi

• Ukrayna IMF baskısı ile DTÖ kurallarına uyum arasında kalmaktadır.

• Avrupa’ya yönelmek ile Rusya’nın etkisi altında kalmanın ikilemi

Özel gelişmeler : Kazakistan

• Tecritten kaçınma stratejileri:– İşlenmiş ürün ihracatına doğru yönlenme (« Kanada » modeli)

• Un : Kazakistan dünyanın 1 nolu un ihracatçısı olmuştur.• Et : 2015 yılında 60 000 ton ve 2020 yılında 180 000 ton ihraç hedefi

– Ortak girişim yoluyla yurt dışında tampon siloların kurulması• Bakü: 15 000 ton• Amir Abad (İran) 53 000 ton• Baltık Ülkeleri: 73 000 ton

– Rusya ile hububat takası?– Çin ve İran’a kara iletişim yolları alanında yatırımlar yapılması

Kazakistan : Un ihracatında dünya birincisi

Source : CIC

100

0 t

olar

ak b

uğda

y eş

değe

ri

Daha uzun vadeli gelişmeler :

• « Kuzey – Doğu » geçidi 

Sonuç

• Önemli ama yeterince kullanılmamış bir ihracat potansiyeli:– Miktarlar açısından olduğu kadar,– Liman lojistiği açısından da yetersiz kullanım

• Ana limanlarda bulunan liman silolarının etkileyici devir oranı

• Alıcıların bütün ihtiyaçlarını karşılayacak gemi çeşidi

Sonuç (2)

• Lojistik zayıflıklar özellikle yukarı yönde bulunan limanlardadır– Nehir lojistiği seviyesi dahil

• Her türlü idari ve siyasi müdahale ihracatın önemli aktörleri olarak Rusya ve Ukrayna’nın güvenilirliğine zarar vermektedir.

Siyasi Sonuç

• Rusya’nın DTÖ’ye katılması : Ulusal hububat pazarı için fırsatlar ve kısıtlamalar

• DTÖ üyeliği sonrasında Rusya’nın ekonomik istikrarının sürdürülmesi ve Eski Sovyet Cumhuriyeti arasında ticari ilişkinin kolaylaştırılması için Ortak Ekonomik Alan oluşturulması

• Gümrük birliği: tarife engellerinin ortadan kaldırılması ve Sovyet dönemi sonrası pazarın güçlendirilmesi

• Olası Rusya – Kazakistan – Ukrayna hububat havuzunun oluşturulması: dünya hububat pazarının % 27’si için

Kaynaklar ve teşekkür: • FranceExportCéréales

• Arvalis

• UkrAgroConsult

• Ikar

• USWheatAssociates