53
1/53 /53 Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Bölümü Elektrik - Elektronik Mühendisliği Elektrik - Elektronik Mühendisliği Bölümü Bölümü RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ TASARIMI RÜZGAR SANTRALİ TASARIMI Nisan-2007 Nisan-2007 Sunan Sunan Yrd.Doç. Dr. Mustafa HOŞTUT Yrd.Doç. Dr. Mustafa HOŞTUT Cumhuriyet Üniversitesi Cumhuriyet Üniversitesi

RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

  • Upload
    others

  • View
    21

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

11/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Elektrik - Elektronik Mühendisliği Elektrik - Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ TASARIMIRÜZGAR SANTRALİ TASARIMI

Nisan-2007Nisan-2007

SunanSunan

Yrd.Doç. Dr. Mustafa HOŞTUTYrd.Doç. Dr. Mustafa HOŞTUT

Cumhuriyet ÜniversitesiCumhuriyet Üniversitesi

Page 2: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

22/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR ŞARTLARINDA RÜZGAR

SANTRALİ TASARIMISANTRALİ TASARIMI

* Fen Bilimleri Enstitüsü, Cumhuriyet Üniversitesi, 58140 Sivas** Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü, Cumhuriyet Üniversitesi, 58140 Sivas

V. Şimşek*, R. Hüseynov**, M. Hoştut**

Page 3: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

33/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

İçindekiler

• Giriş• Türkiyedeki Enerji Üretim Oranları• Rüzgar Türbünleri• Rüzgar Enerjisinin Dünyadaki

Durumu• Rüzgar Enerjisinin AB’de Durumu• Rüzgar Enerjisinin Türkiyedeki

Durumu• Sivas’ta rüzgar verilerine göre

rüzgar santrali maliyet hesabı• Sonuç

Page 4: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

44/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Çevre dostu olan yenilenebilir enerji kaynakları neden önemlidir?

• Enerjiye olan büyük ihtiyaç• Nüfus artışı• İlerleyen sanayi• Fosil yakıta dayalı olan enerji kullanımı• Çevre kirlenmesi• Rezervlerin azalması• Rezervleri azalan fosil yakıtların her geçen

gün biraz daha pahalanması ve ithal edilmesi

• Atmosferde oluşan sera etkisi• Doğal bitki örtüsünün yanı sıra insan

sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri

Giriş

Page 5: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

55/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Rüzgar Enerjisinin Ülkemiz Açısından Önemi

Son yıllarda ülkemizde, artan nüfus ve sanayileşmeden kaynaklanan enerji gereksinimi ülkemizin kısıtlı kaynaklarıyla karşılanamamakta dolayısıyla dışarıdan enerji hammaddesi (doğalgaz) satın alma zorunluluğu yaşanmaktadır. Türkiye’nin dışa olan enerji bağımlılığını en aza indirebilmek için bir an önce YERLİ ve YENİLENEBİLİR enerji kaynaklarından faydalanma yoluna gitmelidir. Bu bağlamda Avrupa’nın en rüzgarlı ülkelerinden olan Türkiye’de de gerekli çalışmaların biran önce yapılması kaçınılmazdır.

Page 6: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

66/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Enerji Üretimi Oranları

Page 7: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

77/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 8: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

88/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Kupalı anemometre

Page 9: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

99/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Dikey Eksenli Rüzgar TürbinleriSavonius ve Darrieus tipleri

Page 10: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

1010/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Yatay Eksenli Rüzgar Türbini

Page 11: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

1111/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Dikey eksenli bir rüzgar türbini

Page 12: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

1212/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Dünyanın Kıtalara Göre Rüzgar Potansiyel Dağılımı

Page 13: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

1313/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Dünyanın 2020 yılı itibariyle ekonomik rüzgar potansiyel dağılımı

Page 14: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

1414/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Dünya Rüzgar Enerjisi Kurulu Güç Hedefi

Page 15: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

1515/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Dünyanın 2020 yılı itibariyle rüzgar kurulu güç hedefleri dağılımı (Dünya toplamı 1.260GW)

Page 16: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

1616/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

AB’nin 1990-2003 yılları arasındaki rüzgar enerjisi kurulu güç gelişimi

Page 17: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

1717/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

1990-2003 yılları arasındaki rüzgar enerjisi kurulu gücünün AB ülkelerine göre dağılımı

Page 18: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

1818/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

2003 yılı AB ülkelerine göre rüzgar enerjisikurulu güç dağılımı

Page 19: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

1919/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Türkiyede rüzgar enerjisi potansiyeli

Rüzgar potansiyeli bakımından zengin olan yörelerimiz başta Ege, Marmara ve Doğu Akdeniz olmak üzere kıyılarımızdır.

10 metre yükseklikteki yılda ortalama 6 m/s hızda ekonomik rüzgar potansiyeli 10.000 MW 28 milyar KWh

Page 20: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

2020/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 21: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

2121/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 22: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

2222/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 23: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

2323/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 24: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

2424/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 25: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

2525/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 26: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

2626/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Aydınlatmada Enerji Tasarruf Noktaları

Page 27: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

2727/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Bandırma Rüzgar Santrali 1,5MW (GE Energy) x 20 adet

(Kule yüksekliği 55m Kanat çapı 70,5m )

Page 28: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

2828/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 29: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

2929/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 30: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

3030/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 31: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

3131/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 32: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

3232/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 33: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

3333/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 34: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

3434/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 35: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

3535/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 36: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

3636/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 37: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

3737/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 38: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

3838/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 39: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

3939/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 40: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

4040/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 41: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

4141/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Sivas İlinde Kurulması Tasarlanan Rüzgar Santralinin Yeri

Bu çalışmada santral yeri olarak Sivas il merkezine 20 km (kuş uçuşu 6-7 km) uzaklıkta bulunan Meraküm Tepe (Meraküm platosu) seçilmiştir. Meraküm Tepe’nin santral yeri olarak seçilmesindeki en önemli etken bu bölgede Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Sivas Meydan İstasyonuna ait rasadının burada olması ve dolayısıyla bu bölgeye ait rüzgar verilerinin kolaylıkla temin edilebilmesidir. Rüzgar türbininin kurulacağı yer ise hava meydanına yaklaşık 4 km uzaklıkta ve 1621m rakıma sahiptir.

Page 42: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

4242/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 43: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

4343/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 44: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

4444/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Rüzgar Türbünü Özellikleri

Türkiye’de yaygın olarak kullanılan Enercon firmasının ürettiği 2300 KW gücündeki, E-70 modeli rüzgar türbini kullanılması öngörülmüştür.

• Harekete başlama rüzgar hızlarının düşük olması (2,5 m/s)

• 113 m kule yüksekliğine kadar destekleniyor olmasıdır

• Rüzgar hızının 2,5 m/s’yi aştığı zaman elektrik üretmeye başladığı görülmektedir.

• Rüzgar hızının 15–25 m/s olduğu zaman ise türbin tam kapasitede çalışmaktadır.

Page 45: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

4545/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 46: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

4646/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 47: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

4747/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Page 48: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

4848/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Bölgenin 2005 yılı ortalamaları itibariyle rüzgar hızı frekans dağılımı

Page 49: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

4949/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Kabuller

Kapasite: 2.3 MW

Toplam Yatırım Maliyeti: 1.875.000€ (%72 türbin maliyeti, %18 diğer maliyetler)

Proje Finansı: %100 kredi

Amortisman Süresi: 20 yıl

Servis bakım ve sigorta giderleri: Yatırım maliyetinin %5’i

Page 50: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

5050/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Hesaplamalar

C: Geri Kazanma Faktörü

i: Faiz oranı n: Amortisman süresi

(yıl)

Üretim Maliyeti (Ü) CT: Toplam Kuruluş maliyeti

I: Servis bakım ve sigorta giderleri

E: Yıllık üretilen enerji miktarı(KWh)

C=i 1i n

1i n−1=

0,06 10,06 20

10,06 20−1

=0,08718

Ü=CT CI

E=

1.875.0000,087180,025

1.294.320KWh=16 ,25 Ec /KWh

Page 51: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

5151/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Kapasite Faktörü %20 alınarak hesaplanan

Toplam Yıllık Enerji Üretimi: 4.029.600 KWh

Üretim Maliyeti (Ü): 5,22€/KWh

Toplam Yıllık Maliyet Dünyada Ortalama: 4 – 5,5 €c/KW

KapasiteFaktörü= 1.294.320KWh2300KWx24 saatx365gün

=6,4

Page 52: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

5252/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

Sonuç

Sivas Meraküm Tepe’de rüzgar enerjisi yardımı ile elektrik üretimi sisteminde birim enerji maliyeti 16,25 €c/KWh olarak bulunmuştur. Bu fiyatın diğer enerji sistemleri ve dünyadaki ortalama rüzgar enerjisi üretim maliyeti (4–6 €c/KWh) göz önüne alındığında oldukça yüksek olduğu görülmektedir. Sivas’ta kurulacak olan ticari amaçlı bir rüzgar santrali; mevcut ölçüm sonucu ve hesaplamalara göre karlı bir yatırım değildir. İkinci hesaplamada ise, bölgenin rüzgar kapasite faktörünün %20 olduğu kabul edilerek yeniden birim enerji maliyeti hesaplanmıştır. Bu kez bulunan 5,22 €c/KWh değerinin oldukça makul olduğu görülmektedir. Ancak bu bir varsayımdır, fakat Sivas’ta kapasite faktörü %20 olan bölgeler bulunabilir. Bunun için birçok bölgede rüzgar ölçümlerinin yapılması gerekir. Bu çalışmada meteorolojiye ait veriler kullanılmıştır.

Page 53: RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ

5353/53/53Elektrik-Elektronik Mühendisliği Elektrik-Elektronik Mühendisliği BölümüBölümü

TEŞEKKÜRLER