SEPTEMBER 2013 - Heemkunde Gouw Antwerpen€¦ · Herman Janssen is in 1957 in Hoogstraten geboren en studeerde er aan het Klein Seminarie. ... meer toe op de geschiedenis van de

aangesloten bij

SEPTEMBER 2013

Vera

ntw

oord

elijk

e ui

tgev

er :

Kare

l Van

den

Bos

sche

• La

rend

ries

51

• 289

0 Si

nt-A

man

ds •

info

@m

olen

mus

eum

.be

InhoudDEEL 1 : van pagina 1 t/m 35

1. Boek WO I : Heemkundig bekeken : Groot-Brabants boek2. Heemkunde Gouw Antwerpen lééft3. Mededelingen

1

Het Samenwerkingsverband Volkscultuur organiseert op 9 november 2013 de jaarlijkse Dag van de Volkscultuur. Het thema is Dagelijks leven in Brabant (Noord-Brabant, Antwerpen en Vlaams-Brabant) tijdens de Eerste Wereldoorlog. Vanwege de grensoverschrijdende thematiek gaan we voor deze dag de grens over naar Hoog-straten, 30 km ten zuiden van Breda. De dag vindt plaats in het Klein Seminarie in Hoogstra-ten, midden in het centrum van deze charmante plaats.

In het ochtendprogramma hebben we een aantal sprekers:

Henri Vannoppen, kenner van de geschiedenis van de Eerste

Wereldoorlog in zijn provincie Vlaams-Brabant, zal een beeld geven van de gevolgen voor de bevolking van de oorlog en de daarop volgende bezetting.

Henk van der Linden vertelt over de manier waarop de enorme

aantallen Belgische vluchtelingen werden verspreid over Noord-Brabant en verder over het land, en hoe het de vluchtelingen is vergaan die naar Oisterwijk kwamen.

Herman Janssen zal ingaan op de specifieke situatie in Baarle-Hertog,

dat onbezet Belgisch grondgebied bleef en daardoor een geheel eigen positie innam.

Kees van Maastrigt neemt ons mee naar het Land van Altena in het

noorden van Noord-Brabant en vertelt over de unieke vondsten van de groepsschuilplaatsen, over de loopgravenlinie en de militaire invloed op het gebied.

Deze dag wordt georganiseerd door het Samenwerkingsverband Volkscultuur Noord-Brabant waarin par-ticiperen de Leerstoel Cultuur in Brabant aan de Universiteit van Tilburg, de Historische Vereniging Bra-bant, Erfgoed Brabant, Brabants Heem. Dit jaar wordt samengewerkt met Heemgouw Antwerpen en Heemgouw Vlaams-Brabant

Dag van de Brabantse Volkscultuur

9 november 2013

locatie Vrijheid 234, 2320 Hoogstraten (B) aanvang 9.30 ontvangst, 10.00 opening programma

Uitgebreid programma en informatie over sprekers op blz 3 en 4

2

1. Boek WO I: Heemkundig bekeken.

3

Na een warme lunch kunnen de deelnemers kiezen uit twee opties. Zij die meer willen weten en zien van Hoog-straten laten zich door stadsgidsen leiden langs kerk, be-gijnhof en museum. Men kan er ook voor kiezen naar het nabij gelegen Zondereigen te gaan, waar bij de gerecon-strueerde dodendraad een Duits schakelstation is nage-bouwd, dat zal worden ‘ingewandeld’. Daarna kunt u te-rugkeren naar de refter van het Klein Seminarie voor de presentatie van het boek ‘Met ons gaat alles goed. De ‘Groote Oorlog in het klein’. In dit boek komen negentig bijdragen van de heemkundekringen uit de drie provin-cies. Die bijdragen geven een goed beeld van wat de ‘Groote Oorlog’ voor beide kanten van de grens heeft be-tekend. Voorintekenaars kunnen daar hun boek meene-men.

U kunt zich voor de studiedag inschrijven via [email protected] o.v.v. Studiedag Volkscul-tuur of telefonisch +31 73 6156262. De kosten voor de studiedag bedragen € 20 per persoon voor leden van HVB en de heemkundekringen en hun partners. Niet-leden betalen € 25 per persoon. Het bedrag is inclusief koffie, thee, ontvangst en warme lunch. U ontvangt na inschrijving een bevestiging en een factuur. Graag wil de organisatie weten of u na de lunch wil deelnemen aan de rondwandeling door Hoogstraten of het bezoek aan het schakelstation in Zondereigen. Vermeld u svp in uw email of telefonisch of u kiest voor de rondwandeling of Zon-dereigen.

4

Programma van de Dag van de Brabantse Volkscultuur

9.30 uur: inloop met koffie/thee

10.00 uur: opening door dagvoorzitter Patrick Timmermans, directeur Erfgoed Brabant

10.10 uur: Henri Vannoppen, kenner van de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog in zijn provincie Vlaams -Brabant, zal een beeld geven van de gevolgen voor de bevolking van de oorlog en de daarop volgende bezet-ting.

10.50 uur: Henk van der Linden vertelt over de manier waarop de enorme aantallen Belgische vluchtelingen werden verspreid over Noord -Brabant en verder over het land, en hoe het de vluchtelingen is vergaan die naar Oisterwijk kwamen.

11.30 uur: Herman Janssen zal ingaan op de specifieke situatie in Baarle -Hertog, dat onbezet Belgisch grond-gebied bleef en daardoor een geheel eigen positie innam.

12.10 uur: Kees van Maastrigt neemt ons mee naar het Land van Altena in het noorden van Noord -Brabant en vertelt over de unieke vondsten van de groepsschuilplaatsen, over de loopgravenlinie en de militaire invloed op het gebied.

12.50 uur: warme lunch in de kantine van het Klein Seminarie

14.00 uur: vertrek naar Zondereigen voor onthulling schakelstation of rondwandeling met stadsgidsen door Hoogstraten

15.30 uur: presentatie van het boek ‘De Groote oorlog in het klein’, met ons gaat alles goed. Rond 16.00 uur wordt het eerste exemplaar uitgereikt aan de voorzitters van de heemkundekoepels in Vlaams -Brabant, Ant-werpen en Noord -Brabant. René Beyst, eindredacteur, zal kort ingaan op de ontstaansgeschiedenis van het boek

5

Informatie over de sprekers:

Henri Vannoppen werd geboren te Leuven in 1951 uit een oude Erps-Kwerpse familie. Erps-Kwerps ligt in Vlaams-Brabant tussen Brussel en Leuven. Hij werd licentiaat (in Nederland doctorandus) moderne geschiedenis en begon zijn loopbaan in de Scholengemeenschap van Etten –Leur in Noord-Brabant. Hij kreeg een beurs van het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek. In 1984 werd hij doctor moderne geschiedenis KULeuven met het doctoraat over 200 jaar Erps-Kwerps (1776-1976). Tezamen met een onderwijsloopbaan als leraar geschiedenis in het hoger secundair onderwijs achtereenvolgens aan verschillende Koninklijke Athenea werd hij burgemeester van Kortenberg. Hij zetelde 30 jaar in de gemeenteraad van Kor-tenberg. In 2007 ging hij op pensioen als leraar en als burgemeester en hij werd om zijn verdiensten tot ereburgemeester van Kortenberg benoemd. In 1971 stichtte hij de eerste heemkring in de fusie Kortenberg. Hij is voorzitter van het Erf-goedhuis Kortenberg VZW (de overkoepeling van de 4 heemkringen en van de archeologische werkgroep van Kortenberg) en schrijver van een 30-tal boeken en van 100-den artikels (zie www.erfgoedhuis-Kortenberg.be). In 2012 werd hij gevierd als 40 jaar schrijver en heemkundige. Hij was nationaal voorzitter van het Verbond voor Heemkunde Vlaanderen van 1991 tot 1994 en is ondervoorzitter en projectleider van Heemkunde Vlaams-Brabant. Hij werd vereremerkt met de Prijs voor Heem-kunde Vlaams-Brabant (provinciaal) en met het Doctor Jozef Weyns-eremerk voor Heemkunde (nationaal).

Henk van der Linden is 69 jaar, geboren en getogen Oisterwijker. Hij woont momenteel in ’s-Hertogenbosch en publiceert en spreekt over Nederland in de Eerste Wereldoorlog. Hij is eindredacteur van de nu al 27-delige Kroniek van de Eerste Wereld-oorlog en vicevoorzitter van de Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog.

Herman Janssen is in 1957 in Hoogstraten geboren en studeerde er aan het Klein Seminarie. Sinds 1980 werkt hij als begelei-der bij personen met een verstandelijke beperking. In zijn vrije tijd ontwikkelt hij zich tot heemkundig duizendpoot van Heemkundekring Amalia van Solms (Baarle-Hertog-Nassau). Herman is afwisselend actief als genealoog, archiefonderzoeker, redacteur, schrijver, bestuurslid, organisator van activiteiten, gids en amateurarcheoloog. In 2011 werd hij wegens zijn bij-zondere verdiensten jegens de samenleving door de Nederlandse koningin tot lid in de Orde van Oranje-Nassau benoemd. In 2003 startte Herman een historisch onderzoek naar de Eerste Wereldoorlog in de grensregio. Deze studie spitste zich alsmaar meer toe op de geschiedenis van de dodendraad. Samen met Frans Van Gils en de gemeente Baarle-Hertog werd in een eer-ste fase een stukje van de Duitse grensversperring gereconstrueerd. Vervolgens werd (opnieuw met Frans) een lessenpakket samengesteld voor de oudste leerlingen van het basisonderwijs. In 2013 werken beiden met een stuurgroep aan de realisatie van de derde fase van het dodendraadproject, bestaande uit toeristische fiets- en wandelroutes (met infoborden, ingespro-ken verhalen, reconstructies en folders), een cursus over WO 1 en de publicatie van het cursusboek ‘Hoogspanning aan de Belgisch-Nederlandse grens’. Meer info: www.dodendraad.org

Kees van Maastrigt , ( Nieuwendijk 1940) studeerde geschiedenis aan de Katholieke Leergangen te Tilburg. Na het behalen van de Akte MO Geschiedenis werd de studie voortgezet aan de Universiteit te Utrecht, waar hij in 1982 slaagde voor het doctoraal examen. Tussen 1966 – 1974 was hij onderwijzer in Almkerk en daarna tot 2002 docent geschiedenis aan het Alte-na College in Sleeuwijk. Vanaf de oprichting in 1990 bestuurslid en voorzitter van de Archeologische Vereniging Land van Heusden en Altena. Hij schreef diverse artikelen in Geschiedkundige- en Archeologische publicaties.

6

Korte inhoud van de spreekbeurten

Het dagelijks leven in Vlaams-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in W.O.I’ Deze voordracht geeft een beeld van W.O.I in al zijn facetten: de Spaanse griep, de afgebrande windmolens, de elektriciteit geleverd door de maalderijen, de opeising van koper, wol en note-laars , de Commission for Relief of Belgium, het Hulp-en Voedingscomiteit, de Melkdruppel, de Spek- en Bonenmedaille, de zeepbaronnen, de stokagent of hulpagent, de Nachtwacht, de garde-civique, de Franctireurskrieg, het noodgeld van gemeenten, het Meldeamt, de fotogra-fie in de oorlog, de duivenregistratie, de Ausweis of identiteitskaart, de Passierschein, de herderlijke brief 'Vaderlandsliefde en Volharding' van Kardinaal Mercier met Kerstmis 1914, de ondergrondse spoorweg, de Eisenbahnspionnage, de vluchtelingen en de culinaire invloeden (patat in Nederland), de Frontbeweging en de frontbladen, de krijgsgevangenen in Duitsland, de oorlogsmonumenten, de oud-strijdersverenigingen, Groot-Nederland en ‘La Grande Belgique’. Een volledig beeld van het echte leven in Vlaams-Brabant en Brussel in 1914-1918.

In zijn lezing vertelt Henk van der Linden wat Oisterwijk in de vier oorlogsjaren 1914 -1918 overkwam, en hoe bestuur en bevolking daarmee omging. Oisterwijk was destijds met nog geen 4000 inwoners een stipje op de wereldkaart. Tijdens de lezing wordt dat wat er in Oisterwijk gebeurde geplaatst in de context van de Grote Oorlog en van Nederland.

Baarle-Hertog: Tijdens WO 1 werd Baarle-Hertog het bevoorrechte dorp genoemd, een symbool van het onoverwonnen vaderland, een doorn in het oog van de Duitsers en een smet op het Duitse palmares. De complexe enclavesituatie zorgde daar voor heel bijzondere ontwik-kelingen. Zo was Baarle-Hertog deels bezet en deels vrij gebied. Met name de enclaves waren voor de Duitse troepen onbereikbaar zonder de Nederlandse neutraliteit te schenden. De Belgische enclaves maakten samen met het grondgebied achter de IJzer in West-Vlaanderen deel uit van het koninkrijk Vrij België. Baarle-Hertog behoorde administratief tot het kanton Veurne en had een eigen telegraafverbinding, belastingkantoor, vredegerecht en Rijkswachtkorps. Het plaatselijke postkantoor was het landelijk centrum van de brievensmokkel. Bij het oorlogsbegin werden in Baarle duizenden vluchtelingen opgevangen. Zij kwamen te voet of met de trein. Op de drukste dag schatte men hun aantal op 24.000. Ongeveer 1.500 vluchtelingen vonden een permanent onderdak in het vluchtoord Baarle-Nassau-Grens. Ook waren er bij-zonder veel soldaten ingekwartierd: tweeduizend Nederlandse soldaten verbleven in Baarle-Nassau. Tweehonderdvijftig Duitse Landsturmers logeerden in Zondereigen, het bezette deel van Baarle-Hertog. Burgemeester Henri van Gilse was een groot patriot en organiseerde in Baarle-Hertog het verzet tegen de Duitsers. Via een draadloze zendmast was er een verbinding met de Belgische troepen achter de IJzer en het verzet in Engeland. De Baarlese zender hield zich bezig met het onderscheppen en decoderen van Duitse marine-zenders. Daarenboven wer-den systematisch zeppelins met bestemming Groot-Brittannië gevolgd en stoorde men Duitse uitzendingen. Baarle was omgeven met draad-versperringen. Ten zuiden stond de dodendraad, een dodelijke elektrische draadversperring die in 1915 door het Duitse leger was opgericht. Ten oosten en ten westen was de rijksgrens door Nederlandse soldaten met prikkeldraad afgesloten en rond het centrum van Baarle plaatsten zij een drie meter hoge kippengaasomheining, met als doel de blokkade van het Belgische zendstation. Tevergeefs! De zender ver-richtte nuttig werk tot het einde van de oorlog, bijvoorbeeld door het onderscheppen van berichten over de Duitse soldatenopstand, de capi-tulatievoorwaarden en de overgave. Nergens wisten de geallieerden eerder dat de oorlog voorbij was!

Mobilisatie in het land van Altena 14 -18: De lezing zal na een korte inleiding over de Nieuwe Hollandse Waterlinie hoofdzakelijk gaan over de gebeurtenissen in Het land van Altena tijdens de Mobilisatie. In augustus 1914 verschenen er honderden militairen in het gebied voorna-melijk oudere Landweersoldaten, die eerst ingekwartierd werden bij particulieren en in boerenschuren en in 1915 terecht kwamen in barak-ken in speciale kampement in de verschillende dorpen. Vele soldaten waren betrokken bij het maken van de loopgraaf die dwars door het Land van Altena liep vanaf fort Vuren naar fort Steurgat. Langs deze loopgravenlinie stonden een aantal uitkijkposten en telefoonhuisjes, eind 1916 kwamen daar een dertigtal betonnen schuilplaatsen bij, vooral bedoeld als bescherming voor de kanonniers. Een groot aantal van deze schuilplaatsen zijn bewaard gebleven, een aparte vermelding verdient de aanwezigheid van luisterputten langs de linie, bedoeld om op tijd naderende vliegtuigen te kunnen waarnemen.

In de lezing zal ook een kort overzicht worden gegeven van de 7 forten die allen een eigen taak hadden bij de verdediging in het gebied als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Uit krantenberichten en de vele foto’ s met daarop gezamen-lijk soldaten en burgers, blijkt dat de verhouding burger /soldaat over het algemeen goed was. De verhouding militair gezag en de lokale overheid stond regelmatig onder grote druk mede ook veroorzaakt door de lawine van verordenin-gen, opdrachten, bekendmakingen etc. De problemen zoals die in het gehele land bestonden met de distributie en het brandstof - en voedseltekort vanaf 1917, golden ook het Land van Altena. Tot slot zal er enige aandacht worden geschonken aan hoe het de Belgische vluchteling verging in het Land van Heusden en Altena.

7

Boek over de Eerste Wereldoorlog is nog te bestellen.

DEN BOSCH – Ruim anderhalf jaar geleden startten drie provinciale heemkundekoepels, te weten Heemkunde Vlaams-Brabant, Brabants Heem en Heemkunde Gouw Antwerpen, onder impuls van laatstgenoemde een nieuw grensoverschrijdend samenwerkingsverband, dat de naam meekreeg van ‘Werkgroep Hertogdom Brabant’.

Hun eerste project omvat de gezamenlijke uitgave van een boek met korte verhalen van meer dan 80 auteurs over het dagelijks leven in de Eerste Wereldoorlog, onder de titel: “Met ons gaat alles goed. – ‘De Groote Oorlog’ in het klein”Dit boek bevat een compilatie van waar gebeurde, persoonlijke verhalen, 89 in totaal, vaak plaatselijk of uit familieverband bekend, gebundeld in een bijzondere publicatie, waarin vele heemkundekringen aan beide zijden van de Belgisch-Nederlandse grens hun mooiste en boeiendste verhalen hebben te boek gesteld. Dit werk van ongeveer 400 pagina’s in vierkleurendruk, met vele afbeeldingen in zwart-wit, sepia of kleur, handelt nu eens niet over de oorlog aan het IJzerfront, maar tekent het lot van gewone mensen in oorlogstijd aan beide zijden van de grens, gescheiden door de lugubere ‘dodendraad’. Wat beleefden de Belgische vluchtelingen die in 1914 Noord-Brabant massaal overspoelden? Hoe ver-liep – na de terugkeer – het dagelijks leven in de periode 1914-1918? Wat doorstonden de ontheemden, de gegijzelden, de krijgsgevangenen? Allemaal levensechte, waar gebeurde, korte verhalen uit het rijke erfgoed dat bewaard blijft in honderden heemkundige kringen. De drie betrokken provincies ondersteunen dit grensverleggend initiatief met projectsub-sidies.Het vooraf intekenen op het boek werd gestart op 17 juli. In verband met de vakantie-periode is de intekening op het boek verlengd tot 15 september, omdat veel kringen in september hun leden nog informeren over veel zaken. Inmiddels zijn er ruim 300 boeken verkocht en nog dagelijks komen er bestellingen binnen.

8

Presentatie op zaterdag 9 november te Hoogstraten.

De opmaak van het boek is zo goed als beëindigd en de druk en het binden volgt in september en oktober. De officiële presentatie van dit begeerde boek vindt plaats op zaterdag 9 november in de namiddag tussen 15.00 en 17.00 uur te Hoogstraten als een onderdeel van de ‘Dag van de Brabantse Volkscultuur’.De bestelling, betaling en de uiteindelijke levering wordt per provincie opgevolgd. Men kan intekenen aan de gereduceerde prijs van 19,50 euro per boek, indien men het boek zelf komt ophalen tijdens de presentatie op 9 november in de namiddag. Of aan 23,50 euro, indien men het boek thuis wil afgeleverd zien. Na 15 september is het boek enkel nog verkrijgbaar tegen de prijs van 25 euro en daarin zijn de verzendingskost niet inbegrepen.

Voor de provincies Antwerpen en Oost- en West-Vlaanderen kan men het boek bestellen bij René Beyst, Kapellestraat 119B1, 2630 Aartselaar (e-post: [email protected]).

Voor de provincie Vlaams-Brabant of het Brussels Gewest kan men het boek bestellen bij Monique Meys, Kammestraat 6 bus 7, 3071 Erps-Kwerps (e-post: [email protected]). Voor Nederland kan men het boek bestellen bij Brabants Heem, Postbus 1203, 5200 BG ’s-Hertogenbosch. (e-post: [email protected]).Meer inlichtingen bij: René Beyst 03 887 71 06.

9

10

BERICHT AAN AL ONZE HEEMKRINGEN Volgend persbericht werd op 20 en 21 verspreid naar de pers. Het bevat een actuele strand van zaken met betrekking tot het in opmaak zijnde boek van de Werkgroep Hertogdom Brabant. Ondertussen staat de teller al wel boven de 350 bestelde exemplaren. Bestel spoedig als u het nog niet deed…

INTEKENPERIODE VERLENGD WEGENS AANHOUDENDE VRAAG NAAR SUCCESVOL NIEUW BOEK

‘Werkgroep Hertogdom Brabant’ presenteert opmerkelijk boek over Eerste Wereldoorlog. Aartselaar, ’s Hertogenbosch, Wespelaar – Meer dan anderhalf jaar geleden startten drie provinciale heemkundekoepels, te weten Heemkunde Vlaams-Brabant, Brabants Heem en Heemkunde Gouw Antwerpen, onder impuls van laatstgenoemde een nieuw grensoverschrijdend samenwerkingsverband op, dat de naam meekreeg van ‘Werkgroep Hertogdom Brabant’. Hun eerste project omvat de gezamenlijke uitgave van een boek met korte verhalen van meer dan 80 auteurs over het dagelijks leven in de Eerste Wereldoorlog, onder de titel:

“Met ons gaat alles goed. – ‘De Groote Oorlog’ in het klein”

Dit boek bevat een compilatie van waar gebeurde, persoonlijke verhalen, 89 in totaal, vaak plaatselijk of uit familieverband bekend, gebundeld in een bijzondere publicatie, waarin vele heemkundekringen aan beide zijden van de Belgisch-Nederlandse grens hun mooiste en boeiendste verhalen hebben te boek gesteld. Dit werk van ongeveer 400 blz. in vierkleurendruk, met vele afbeeldingen in zwart-wit, sepia of kleur, handelt nu eens niet over de oorlog aan het IJzerfront, maar tekent het lot van gewone mensen in oorlogstijd aan beide zijden van de grens, gescheiden door de lugubere ‘dodendraad’. Wat beleefden de Belgische vluchtelingen die in 1914 Noord-Brabant massaal overspoelden? Hoe verliep – na de terugkeer – het dagelijks leven in 14-18? Wat doorstonden de ontheemden, de gegijzelden, de krijgsgevangenen? Allemaal levensechte, waar gebeurde, korte verhalen uit het rijke erfgoed dat bewaard blijft in honderden heemkundige kringen. De drie betrokken provincies ondersteunen dit grensverleggend initiatief met projectsubsidies. Het vooraf intekenen kent een geweldige start. Het vooraf intekenen op het boek werd gestart op 17 juli. Eindredacteur René Beyst vertelt ons het volgende. “Niettegenstaande we volop in de vakantieperiode zitten, zijn er – amper vier weken later – al meer dan 300 boeken besteld. En elke dag komen er bestellingen bij. De originele folders geven aan dat vooraf intekenen aan gereduceerde prijs kan tot en met 31 augustus. Op vraag van vele heemkringen, die eind augustus of begin september nog een tijdschrift of nieuwsbrief naar hun leden toe uitgeven, hebben we het vooraf intekenen aan gereduceerde prijs voor leden via deze heemkringen verlengd tot 15 september. Deze eerste verkoopcijfers tonen aan dat het boek erg in trek is en dat we een succesvolle uitgave mogen verwachten.” Presentatie op zaterdag 9 november te Hoogstraten.

11

De opmaak van het boek is zo goed als beëindigd en de druk volgt in september/oktober. De officiële presentatie van dit begeerde boek vindt plaats op zaterdag 9 november in de namiddag tussen 15.00 en 17.00 uur te Hoogstraten als een onderdeel van de ‘Dag van de Brabantse Volkscultuur’. Vooraf intekenen per provincie. De bestelling, betaling en de uiteindelijke levering wordt per provincie opgevolgd. Men kan intekenen aan de gereduceerde prijs van 19,50 euro per boek, indien men het boek zelf komt ophalen tijdens de presentatie op 9 november in de namiddag. Of aan 23,50 euro, indien men het boek thuis wil afgeleverd zien. Na 15 september is het boek enkel nog verkrijgbaar aan de prijs van 25 euro (verzendingskost niet inbegrepen). Voor de provincies Antwerpen en Oost- en West-Vlaanderen kan men het boek bestellen bij René Beyst, Kapellestraat 119B1, 2630 Aartselaar (e-post: [email protected]). Voor de provincie Vlaams-Brabant of het Brussels Gewest kan men het boek bestellen bij Monique Meys, Kammestraat 6 bus 7, 3071 Erps-Kwerps (e-post: [email protected]). Voor Nederland kan men het boek bestellen bij Brabants Heem, Postbus 1203, 5200 BG ’s-Hertogenbosch. (e-post: [email protected]). Meer inlichtingen bij: René Beyst 03 887 71 06.

12

Uit

geve

r:

Een

leve

nsec

ht b

oek

met

kort

e ver

hale

n va

n m

eer d

an 8

0 au

teur

s ov

er d

e Eer

ste W

erel

door

log

De ‘W

erkg

roep

Her

togd

om B

raba

nt’ g

egro

eid u

itBr

aban

ts H

eem

- -H

eem

kund

e Gou

w A

ntw

erpe

n - -

Heem

kund

e Vla

ams-

Brab

ant

gesu

bsid

ieer

d do

or d

e pro

vinc

iebe

stur

en va

n Vl

aam

s-Br

aban

t, An

twer

pen

en N

oord

-Bra

bant

bi

edt v

olge

nde p

ublic

atie

te ko

op aa

n:

In zi

jn g

ehee

l too

nt h

et b

oek e

en co

mpi

latie

van

waa

r geb

eurd

e, p

erso

onlij

ke ve

rhal

en, g

ebun

deld

in ee

n

bijzo

nder

e pub

licat

ie, w

aarin

vele

hee

mku

ndek

ringe

n aa

n

beid

e zijd

en va

n de

gre

ns h

un m

ooist

e en

boei

ends

te

verh

alen

heb

ben

te b

oek g

este

ld.

‘De

Groo

te O

orlo

g‘in

het

kle

in

Met

ons

gaat a

lles g

oed.

INTE

KENF

ORM

ULIE

Rge

lieve

deze

flap

in te

vulle

n en

gefra

nkee

rd te

verze

nden

onde

r om

slag n

aar:

René

Bey

st, K

apell

estra

at 11

9B1,

2630

Aar

tselaa

r

of m

ail vi

a e-p

ost n

aar:

rene

.bey

st@sc

arlet

.be

Naam

en Vo

orna

am:

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. .

Adre

s:

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. .

Postn

r. en

gem

eent

e:

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. .

e-po

stadr

es:

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. .

Ik be

stel h

ierm

ee . .

. . . .

. . . .

. ex

empl

aren

van

het b

oek

“Met

ons g

aat al

les go

ed.”

en st

ort h

iervo

or €

. . . .

. . . .

. . .

. . . .

. . . .

. . .

(zond

er ve

rzend

ings

koste

n)

op re

keni

ngnu

mm

er: I

BAN:

BE6

0 293

0 076

9 367

0 (B

ic: G

EBAB

EBB)

op

naa

m va

n: R

ené B

eyst

/ “bo

ek W

O1”

en ik

haa

l mijn

beste

lling

af bi

j de p

rese

ntat

ie va

n he

t boe

k op

zat.

9 nov

. 201

3 in

de n

amid

dag t

e Hoo

gstra

ten

in h

et K

lein

Sem

inar

ie,Vr

ijheid

234 t

usse

n 15

.00 e

n 17

.00 u

ur.

en st

ort h

iervo

or €

. . . .

. . . .

. . .

. . . .

. . . .

. . .

(waa

rin €

4,00

verze

ndin

gsko

sten

per b

oek i

nbeg

repe

n zij

n)

op re

keni

ngnu

mm

er: I

BAN:

BE6

0 293

0 076

9 367

0 (B

ic: G

EBAB

EBB)

op

naa

m va

n: R

ené B

eyst

/ “bo

ek W

O1”

�

Tech

nisc

he g

egev

ens:

form

aat 2

40 x

170

mm

.

ca. 4

00 b

lz. –

vier

kleu

rend

ruk

mee

r dan

150

foto

’s en

illu

stra

ties

(kle

ur –

sepi

a – zw

art/

wit)

gena

aid,

geb

onde

n in

har

de g

lans

lam

inaa

t om

slag

voor

inte

kenp

rijs:

€ 19

,50,

- n

adie

n: €

25,

-

Voor

inte

kene

n ka

n to

t en

met

31

augu

stus

201

3

3-luik folder De Grooten Oorlog (2):Opmaak 1 08-07-2013 14:09 Pagina 1

13

Wat

wet

en V

lam

inge

n en

Ned

erla

nder

s ove

r elk

aars

erva

ringe

n in

de E

erst

e Wer

eldo

orlo

g?

Wat

was

het

lot v

an g

ewon

e men

sen

aan

beid

e zijd

en

van

de g

rens

, ges

chei

den

door

de l

ugub

ere d

oden

draa

d?

Wat

maa

kten

de B

elgi

sche

vluc

htel

inge

n do

or d

ie in

1914

Noo

rd-B

raba

nt m

assa

al ov

ersp

oeld

en?

Wat

bel

eefd

en d

e krij

gsge

vang

enen

, de g

egijz

elde

n,

de o

nthe

emde

n?

Hoe v

erlie

p na

de t

erug

keer

in V

laam

s-Br

aban

t of

Antw

erpe

n he

t dag

elijk

s lev

en th

uis i

n 14

-18?

3-luik folder De Grooten Oorlog (2):Opmaak 1 08-07-2013 14:11 Pagina 4

14

INHOUDSTAFEL

A. Voorwoord (Ludo Helsen)

B. Algemene inleiding

C. De verhalen, thematisch gerangschikt

1. Duitse inval 1. “Het is oorlog... Hoera!” – Een aparte invalshoek uit Edegem en Mortsel (André Mens) 2. Louise Vander Velpen uit Hoegaarden en haar oorlogsdagboek. (Maurice Dodion en Wasily Pedjko) 3. De martelgang van pastoor Van Bladel van Herent en zijn terechtstelling te Leuven (Paulette De Coninck) 4. Buken, in 1914 het martelaarsdorp van Midden-Brabant (Willy Vander Velden) 5. De parochie van O.-L.-Vrouw-Kampenhout geterroriseerd in augustus 1914 (Camiel Croon) 6. De Duitse inval en de brand van Kortenberg in 1914 (Chris Borgions) 7. De brand van de windmolen van Curegem te Erps en de dooibarelen te Kwerps of ... de verschrikkelijke dagen van 13 en 14 september 1914 te Erps-Kwerps (Monique Meys) 8. Terreur in augustus en september 1914 te Merchtem, een dorp gelegen tussen twee vijandelijke legers. (Raf Asselman) 9. Gerard Walschap en pastoor Abbeloos over de gevechten in Londerzeel-Hei in september 1914 (Dr. Jaak Ockeley) 10. “La guerre est déclarée...” – verslag uit Onze-Lieve -Vrouw-Waver (Mario Baeck) 11. “De Duitsers zijn daar!” – De inval te Herselt (Karel Eyckmans) 12. Drama op de grens van Westerlo en Zammel (Jef Thys) 13. De korte weerstand in het fort van Oelegem: slechts een facet uit een lange, ellendige oorlog (Walter Van der Avert) 14. De Eerste Wereldoorlog in Oud-Turnhout (Ludo Vanwuytswinkel) 15. Udenhout, het Dorp van de Goede God (Kees Van Kempen) 16. De vesting Willemstad verdedigt zich (Theo Noordermeer †) 17. Fragmenten uit Sprundel (Wim Vergouwen) 18. Verhalen uit Hoeven: de inkwartiering (Cees Van Caulil en Lia Uitdehaag - De Rooij) 2. Gijzelaars 19. De pastoor, de onderpastoor en de koster van Steenokkerzeel in 1914 als gijzelaars naar Sennelager gestuurd (Paul Degraeve)

15

20. De Burgerwachters van Tervuren werden de Bannelingen van Soltau (Piet Ruttens) 3.Vluchten 21. Het dagelijks leven in Rotselaar, Wezemaal en Werchter of… de massale vlucht… (Christine Staes) 22. Een mysterieuze familiefoto ontraadseld te Aartselaar (René Beyst) 23. Al zwemmend van de Antwerpse Polders naar vrij Nederland (Hugo Vermeiren) 24. Belgische kunst in ballingschap – Een bijdrage uit Antwerpen (Alex Elaut) 25. Oorlogscorrespondentie tussen 1917/1918 tussen Nunspeet en Berchem (Gaston Van Bulck) 26.Het liedjesschrift van Louisa Faes - Borgerhout, Schoten en Essen (Gaston Van Bulck) 27. Gasthuiszusters en weeskinderen uit Bornem op de vlucht (Gert Van Kerckhoven en René Beyst) 28. Geïnterneerd uit Hoboken in het kamp van Harderwijk (Johnny Driesen) 29. Kapelse domeinopzichter op de vlucht (Jan Ingelbrecht) 30. Wat oorlogscorrespondentie uit Niel ons leert over Dalfsen en Nunspeet (Victor van Dyck) 31. Kunstenaar Alfred Ost in Nederland (Gaston Van Bulck) 32. Het vluchtoord Uden (Pierre Van Diepenbeek) 33. Het vreemdelingenbeleid van de gemeente Tilburg (Kim Nagtzaam) 34. De Belgische school van Waspik (Leon Baaten) 35. Brabantse gastvrijheid in Roosendaal (Mark Hagenaars) 36. De eerste Belgische vluchtelingen komen naar Fijnaart en Heijningen (Frans Sneep) 37. Belgische vluchtelingen in Hoeven (Stan Van Nispen) 38. Kommer en kwel in Dongen (Martin De Ruyter †) 39. Dankbare vluchtelingen, Aarle-Rixtel en Lieshout 1914-1918 (Harrie Löring, Martin Philipsen en Harrie Lamers) 40. Baarle-Hertog-Nassau: vier jaren vrij (Herman Janssen) 41. “Spelen voor drie”: Beek en Donk gedurende de Eerste Wereldoorlog (Martin Philipsen) 42. ‘De Maurice’en zijn gezin in Drunen (Leo Sikkers) 43. Bergen op Zoom en de Belgische vluchtelingen (Eric Goossen) 44. Het interneringskamp in Budel-Dorplein (Harrie Jaspers) 45. Leuvense vluchtelingen in 's-Hertogenbosch (Henk Van der Linden) 46. Opmerkelijke vluchtelingen en bezoek van koningin Wilhelmina te Ooster-hout (Jan Schulten) 47. Sjowke en Toke Verheyen en de draden des doods (Tom Tacken) 48. De vlucht van Menen naar Melsbroek of ... het avontuur van Aimé Libbrecht. (Walter Sevenants) 49. Sjef den Bels en de Belse Fien in Rijen (John Aarts) 4. Krijgsgevangenen en ondergedoken soldaten

16

50. Twee krijgsgevangenen in Duitsland: Emiel Van Tilt uit Erps-Kwerps en Ernest Claes uit Zichem (Maria Rütten) 51. Remi Van de Sande uit Haacht ontsnapt uit Duitse krijgsgevangenkampen (Gust Vandegoor) 52. Twee zogezegde deserteurs van Namen waren echte patriotten ... of de echte verhalen van Guillaume Belis uit Everberg en Karel Van Kelf uit Meerbeek (Roger Mollie) 53. Vlaams amateurtoneel en 11-juli vieringen in krijgsgevangenschap – Een verhaal uit Aartselaar en Boom (René Beyst) 54. "Onze vader uit Beerse is voor vaderland en plicht gekerkerd" (Elza Doemen) 5. Collaboratie 55. De hulpverlening als strijdterrein tijdens de Eerste Wereldoorlog. Met Sint-Martens-Bodegem als voorbeeld (Dr. Luc Vandeweyer) 6. Verzet 56. De Personal-Ausweis, het Meldeamt, de fotografie en het verzet tegen de Duitse bezetting in Kortenberg, Erps-Kwerps en Meerbeek ( Dr. Henri Vannoppen) 57. Winksele-Delle, de parochie van pastoor en Engels spion Felix Moons (Jozef Hamels en Willy Vander Velden) 58.De terechtstelling van vader en zoon Smeesters uit Landen, leden van het spionagenet Cereal Company (Georges Wemans) 59. Het militair zendstation in Baarle-Hertog (Herman Janssen en Jef van Tilburg) 7. Dagelijks leven 60. Het noodgeld uitgegeven door het gemeentebestuur van Herent (Hugo Van Houdt) 61. De hippodroom te Groenendaal onder Hoeilaart, de melkerij van 'La Goutte de Lait' en het ontmijningsdepot van 1918 (Maurits Derom) 62. De vuurmolen van Overijse (Piet Van San) 63. Een verhaal uit Brussel van koper, wol en smokkel (Pierre Angelroth) 64. De Duitse inval en de armoede in Meerbeek (Paula Lelong) 65. Strijland onder Gooik, een gehucht van Duitse soldaten en Belgische smokkelaars (Frans Peetermans) 66. Duitse deserteurs, rooftochten, avondklok, verboden etenswaren en opstandige Duitse soldatenraden in Sint-Martens-Bodegem (Roger Verlie) 67. Duiven in Brussel en Vlaams-Brabant (Wim van der Elst) 68. Voor een dozijn haringen naar het Kriegsgericht – Verhaal uit de Antwerpse Polders (Hugo Vermeiren) 69. Schelmenstreken van de Rosse van Deurne (LudoPeeters) 70. Hoe burgemeester Verlinden van Ramsel tijdens de Eerste Wereldoorlog zijn burgers hielp pluimen, maar toch een goede Belg bleef (Karel Eyckmans)

17

71. "Zoodra de oorlog verklaard was..." – Een verslag uit Rijmenam (Luc Van Geel, J. Truyts en A. Van Diest) 72. Een klein verhaal uit de Groote Oorlog tussen Opdorp en Sint-Amands (Karel Van den Bossche) 73. Het leven met 'de moeffen' te St.-Job -in-'t Goor (Maria Van Uffel) 74. Een Brief aan Sinterklaas uit Borgerhout (Frans Janssens) 75. Mobilisatie en inkwartiering in Gilze-Rijen (Jan de Vet) 76. Goirle en de mobilisatie (Hub Hermans) 77. Een Friese Dominee naar de troepen in Alphen (Peter F. Dillingh) 78. Inkwartiering in Maarheeze (Jacques Praats) 79. Smokkelen langs de grens (Paul Spapens) 80. Hoevense verhalen: het eerste vliegtuig te Hoeven en hoe Frank de Hoevense boer te grazen nam (Rieni Voermans en Cees Van Caulil) 81. De Spaanse griep in Huldenberg (Jean-Marie Elen) 82. Strikte neutraliteit en Spaanse griep in Reusel (Dré van de Voort †) 83. Sint-Fredegangus, uitzonderlijke beschermheilige tegen de Spaanse griep te Deurne (Gaston Van Bulck) 84. Spaanse griep in de landloperskolonie van Merksplas (Karel Goovaerts) 85. Het Roozendaalse Oorlogsdagboek van Jacobus van der Veken 8. Herdenkingscultuur 86. Heimwee deed zijn hart verlangen... een verhaal uit Heist-op-den-Berg (André Geens) 87. Het militair kerkhof van Veltem-Beisem (Guy Saelemaekers) 88. Holsbeekse militaire graven uit de Eerste Wereldoorlog (Ir.Rudy Janssens) 89. Een merkaardige sigarenbandencollectie (René Konings)

2.1. HK Amalia van Solms - Baarle-Hertog2.2. HK Antwerpse Polder - Lillo2.3. HK Hobuechen 1135 - Hoboken2.4. Themakring Molenmuseum Sint-Amands2.5. HK Essen2.6. HK Breesgata - Brasschaat2.7. HK Hoghescote - Kapellen2.8. HK Marcblas - Merksplas2.9. Themakring Grafzerkje - Hoboken2.10. HK Turninum - Deurne2.11. HK ‘Eugeen Goeyvaerts’ - Lint2.12. HK Rumesta - Rumst2.13. HK Die Swane - Heist-op-den-Berg2.14. HK Erf en Heem - Sint-Katelijne-Waver2.15. HK Taxandria - Turnhout2.16. HK De Drie Rozen - ‘s Gravenwezel2.17. HK De Brakken - Oelegem2.18. HK Klein-Brabant2.19. Vrienden Zoerselbos2.20. HK Adriaen Ghys - Vosselaar2.21. HK Rijkevorsel2.22. HK Scilla - Schilde2.23. HK Gilde Heren van Lier - Lier2.24. HK Molenijzer - Putte2.25. HK Olmen2.26. HK Merksem 2.27. HK Malle2.28. Laakdalse werkgroep voor Geschiedenis en Heemkunde 2.29. Geels Geschiedkundig Genootschap - Geel2.30. HK Vaertlinck2.31. HK Gitschotelbuurtschap - Borgerhout2.32. HK De Vlierbes - Beerse2.33. Themakring Baron Jacques Leroy Genootschap2.34. Geschiedkundige Kring Herentals 18

2. Heemkunde Gouw Antwerpen lééft

19

2. Heemkunde Gouw Antwerpen lééft

2.1. HK Amalia van Solms - Baarle-Hertog

Datum Vanaf Tot Gebeurtenis Opmerking

2013

06-okt-2013 10:30:00 12:30:00 Open huis in het Heemhuis. In het Heemhuis.

08-okt-2013 19:30:00 21:30:00 Bestuursvergadering Heemkundekring Amalia van Solms. In het Heemhuis.

13-okt-2013 14:00:00 17:00:00 Presentatie cursusboek WO 1 en optreden van Folkgroup Folgazán in de Wouwer in Ravels. Toegang gratis. Opgave vooraf noodzakelijk.

15-okt-2013 19:30:00 00:00:22 Cursus WO 1. Thema: Strijd in Belgie In de Aula van het Cultureel Centrum Baarle. Opgave vooraf noodzakelijk.

19-okt-2013 00:00:00 00:00:00 Wandeling in het kader van de “Dag van de Trage Weg”. Nadere gegevens worden nog bekend gemaakt

22-okt-2013 19:30:00 22:00:00 Cursus WO 1. Thema: Nederland neutraal. In de Aula van het Cultureel Centrum Baarle. Aanmelding vooraf noodzakelijk.

26-okt-2013 09:00:00 15:00:00 Lange herfstwandeling. Vertrek aan het Heemhuis.

03-nov-2013 10:30:00 12:30:00 Open huis in het Heemhuis.

05-nov-2013 19:30:00 22:00:00 Curus WO 1. Thema: Belgie bezet. In de Aula van het Cultureel Centrum Baarle. Aanmelding vooraf noodzakelijk.

12-nov-2013 19:30:00 21:30:00 Bestuursvergadering Heemkundekring Amalia van Solms. In het Heemhuis.

12-nov-2013 19:30:00 22:00:00 Cursus WO 1. Thema: Dodendraad. In de Aula van het Cultureel Centrum Baarle. Aanmelding vooraf noodzakelijk.

19-nov-2013 19:30:00 22:00:00 Cursus WO 1. Thema: Het verzet. In de Aula van het Cultureel Centrum Baarle. Aanmelden vooraf noodzakelijk.

26-nov-2013 19:30:00 22:00:00 Cursus WO 1. Thema: Het einde. In de Aula van het Cultureel Centrum Baarle. Aanmelden vooraf noodzakelijk.

28-nov-2013 16:00:00 17:00:00 Aanbieding van de “Roggerentjes 2013” aan college van Baarle-Nassau. In het Heemhuis.

01-dec-2013 10:30:00 12:30:00 Open huis in het Heemhuis.

10-dec-2013 19:30:00 21:30:00 Bestuursvergadering Heemkundekring Amalia van Solms. In het Heemhuis.

17-dec-2013 19:30:00 22:30:00 Kerstviering in de Aula van het Cultureel Centrum Baarle. Aanmelding vooraf noodzakelijk.

28-dec-2013 09:00:00 16:00:00 Winterwandeling. Vertrek vanaf het Heemhuis.

Deelname gratis. Aanmelding vooraf niet nodig.

20

2.2. HK Antwerpse Polder - Lillo

NIEUW BOEK OVER ANTWERPSE POLDER

De Koninklijke Heemkundige Kring van de Antwerpse Polder publiceert "Poldergrond", een luxueus uitgegeven boek dat in een 250-tal pagina's een aantal bijdragen bundelt over uiteenlopende aspecten van de poldergeschiedenis. Die zijn in zeer leesbare taal geschreven door deskundige auteurs met een grondige kennis over hun onderwerp. Het boek is rijkelijk geïllustreerd met tientallen fraaie kleurenfoto's.

Er wordt eerst een overzicht geschetst van het ontstaan van de poldergronden ten noorden van Antwerpen, en daarna komen enkele opgravingen aan bod in die regio met o.m. de ontdekking van een merkwaardig woningtype in Ekeren en skeletten in de kerk van het al lang verdwenen dorp Oosterweel. Ook het boeiende verhaal van het laatmiddeleeuwse Fort Kruisschans op de Schelde-oever wordt beschreven. In de periode 1950-1960 werden enkele polderdorpen volledig afgebroken. De reactie van de toenmalige polderbewoners op de ontmanteling van hun leefwereld wordt ontleed in een verrassende bijdrage. Ten slotte is er ook nog een hoofdstukje over de grote schuur van de

Oorderse Berghoeve die werd heropgebouwd in Bokrijk en een over de Zandvlietse schilder Nicasius De Keyser (1813-1887), wiens 200ste geboortedag in 2013 uitgebreid herdacht is in de polderregio. PRAKTISCH "Poldergrond" kan besteld worden door storting van 19 euro (+ 5 euro verzendingskosten) op rekening BE91 9730 1394 3176 van K.H.K. Antwerpse Polder. Je betaalt geen verzendingskosten als je het boek komt afhalen tijdens de boekpresentatie die doorgaat op zaterdag 26 oktober 2013 om 15u00 in het Ekers Hof, Groot Hagelkruis 6, Ekeren. Voor die plechtigheid moet je wel vooraf inschrijven (dat kan evt. via de mededeling op je overschijving). Voor meer info : Martin Braem (03 664 34 09, [email protected]) of op www.polderheemkring.be.

21

22

2.3. HK Hobuechen 1135 - Hoboken

Maandag 2 december 2013 : 19.30 uur

Algemene Vergadering

Lezing door Gilbert Van Ael :

‘Belang van natuurelementen in de volkskunde’

Sinds het ontstaan van de mens boezemde de hem omringende wereldontzag maar ook angst in.

Mythes ontstonden uit de elementen die de mens om zich waarnam.Heel veel daarvan maakte deel uit van de natuur.

Zo stonden bomen symbool voor kracht en streven naar het hogere.Het bos daarentegen, zeker ’s nachts, kon angst teweegbrengen.

23

2.4. Themakring Centrum voor Molinologie - Sint-Amands

MOLENMUSEUMVlaams Centrum voor Molinologie vzwDocumentatiecentrumVrienden van het Molenmuseum Kerkstraat 3 • 2890 Sint-Amands

www.molenmuseum.be • [email protected]

M O L E N M U S E U M

Inlichtingen : Dr. Karel Van den Bossche • 052/33 22 58

Open op: zaterdag en zondag van 14u30 tot 18u00 & in de week op afspraak

T E N T O O N S T E L L I N G :“De luister van de molen”

1000 jaar geschiedenis van de mensder Lage Landen belicht door de molen.

Ter gelegenheid vanOpenmonumentendag :

8 september 2013

Vorm

gevi

ng &

dru

kwer

k :

ww

w.k

risvd

b.be

• K.

R.I.S

.201

3

en open tot15 december 2013

24

2.5. HK Essen

NIEUWE CURSUS GENEALOGIE in CC ”De Oude Pastorij” telkens om 20 uur, donderdagen : 3 en 24 oktober, 7 en 14 november.

In deze cursus worden de algemene technieken en de achtergrondkennis overbevolkingsregisters, de burgerlijke stand en parochieregisters uitgelegd.

De algemene geschiedenis van Essen wordt behandeld en men verneemt er hoe men moet omgaan met archieven.

Er wordt info gegeven over instituten en materialen (lompenpapier en perkamenten) en er wordt ook gekeken hoe men archieven kan opzoeken, zowel fysiek als op het internet.

Het is een algemene cursus over de geschiedenis van Essen en haar beschikbarebronnen met als rode draad het stamboomonderzoek.

Lesgever is Joris Mathysen, voorzitter Heemkundige Kring.

14 november is er bij voldoende interesse een uitstap naar het archief van Roosendaal.

dinsdag 1 oktober om 14 uur: Kringse Lezing in”De Oude Pastorij”

Lezing over ”Ivo Huysmans”, gewezen auteur van de Spycker en van vele artikelen

over de voetbalploeg Exelsior Essen.

Oude pastorij, Essendonk 3 te 2910 Essen.

Inleiding: door Guy Van den Broeck.

Lezing: Jan Michielsen

www.heemkundigekringessen.be

25

2.6. HK Breesgata - Brasschaat

Agenda

Zondag 6 oktober 2013:Heemcafé van 14:00 tot 19:00 uur - Gastheer:

Donderdag 31 oktober 2013: Bestuursvergadering in het heem om 20:00 uur

Zondag 3 november 2013:Heemcafé van 14:00 tot 19:00 uur - Gastheer:

Donderdag 28 november 2013: Bestuursvergadering in het heem om 20:00 uur

Zondag 1 december 2013:Opendeur heem van 14:00 tot 19:00 uur - Gastheer:

Donderdag 19 december 2013: Bestuursvergadering in het heem om 20:00 uur

26

2.7. HK Hoghescote - Kapellen

Bezoek Sint-Andrieskwartier - Vrijdag 4 oktober 2013

“De parochie van miserie maakt plaats voor mode en antiek”

Bezoek met gids op vrijdag 4 oktober 2013.

Deze oude armenwijk kreeg gedurende de laatste jaren hier en daar een trendy look, maar toch proef je nog de sfeer van een rustig dorp in het warme volkshart van de historische stad Antwerpen. Onze gids zal het accent leggen op de geschiedenis en de evolutie van de wijk en de huidige stand van zaken. Onze wandelroute zal ons voeren langs de Korte en Lange Ridderstraat, Kloosterstraat en Nationalestraat.

Datum en Plaats van afspraak:

- 4 oktober 2013 te 14 u- vóór het Musem van Plantin-Moretus op de Vrijdagmarkt 22

Voor de geïnteresseerden, op vrijdagvoormiddag kan je natuurlijk ook langs de ‘verkoop per hoger opbod’ van tweedehandsspullen op de Vrijdagmarkt. Er valt altijd wel iets te beleven.

Samengevat, wie wil meegaan op vrijdag 4 oktober, vragen we om telefonisch of per e-mail door te geven met hoeveel je meegaat. Inschrijven voor 15 september, en enkel bij volgende twee personen:

- Chris Alen tel. 03-664 05 01 [email protected] of bij

- Patrick Seiffermann tel. 03-664.07.98 [email protected]

Na inschrijving betaling van 5,00 euro per persoon voor leden of 7,00 euro voor niet-leden op rekening BE18 4137 2050 7165 BIC-code KREDBEBB van Heemkring Hoghescote vzw, met duidelijke vermelding van het aantal personen en Sint-Andries.

Wegens groot succes: HERHALING Red Star Line museum 4x HELEMAAL VOLGEBOEKT.

In ons laatste tijdschrift ‘t Bruggeske vindt U de aankondiging van een georganiseerd bezoek met gids aan het Red Star Line museum in Antwerpen, en wel op 20 november 2013. Binnen de kortste tijd was dit helemaal volgeboekt, zelfs meermaals overboekt.

Wij hebben er dan ook voor geopteerd, om dit bezoek een aantal malen te organiseren. De nieuwe data zijn:

- De originele sessie op woensdag 20 november 2013 om 14 u 30- Nieuwe sessie op donderdag 28 november 2013 om 14 u 30 - Woensdag 4 december 2013 om 14 u 30- Vrijdag 10 januari 2014 om 14 u 30

“Over miljoenen mensen en één droom”

Geleid bezoek op woensdag 20 november 2013

Met hun hele hebben en houden in enkele koffers nemen miljoenen mensen vanaf 1800 de boot van Europa naar Amerika. De nieuwe wereld is het beloofde land voor wie zoekt naar geluk en een beter bestaan. Tussen 1873 en 1934 brengen oceaanstomers 2,6 miljoen avonturiers en gelukzoekers vanuit Antwerpen naar de overkant. De overkant naar de VS en Canada begint voor heel veel mensen in de havenloods van de Red Star Line...

www.heemkring-hoghescote.be

27

28

2.8. HK Marcblas - Merksplas

HKM-ACTIVITEITENWERKJAAR 2012 - 2013

DATUM PLAATS UUR ACTIVITEIT2012 zo 9-sep-12 ?? ?? OMD

di 11-sep-12 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 12-sep-12 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 23-sep-12 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagdi 9-okt-12 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 10-okt-12 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 28-okt-12 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagdi 13-nov-12 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 14-nov-12 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAwo 23-nov-12 GC DeMarckt?? 20u?? Voordrachtzo 25-nov-12 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagdi 11-dec-12 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 12-dec-12 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 23-dec-12 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdag

2013 di 8-jan-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 9-jan-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 27-jan-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagdi 12-feb-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 13-feb-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAza 16-feb-13 Lindehoeve 19u00 Algemene Vergaderingzo 24-feb-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagdi 12-mrt-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 13-mrt-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 24-mrt-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagdi 9-apr-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 10-apr-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 21-apr-13 Erfgoeddag ?? ??zo 28-apr-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagwo 8-mei-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAdi 14-mei-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagza 18-mei-13 Daguitstap ?? ??zo 26-mei-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagzo 9-jun-13 Heemhuis 10u?-18u? Lok.&Prov.Heemdagdi 11-jun-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 12-jun-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 23-jun-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdag

julidi 13-aug-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 14-aug-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 25-aug-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagzo 8-sep-13 ?? ?? OMDdi 10-sep-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 11-sep-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 22-sep-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagdi 8-okt-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 9-okt-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 27-okt-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagdi 12-nov-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 13-nov-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 24-nov-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdagwo 27-nov-13 GC DeMarckt?? 20u?? Voordrachtdi 10-dec-13 Heemhuis 20u-22u Open Archiefdagwo 11-dec-13 Heemhuis 19u30 Vergadering, incl. MERAzo 22-dec-13 Heemhuis 10u-12u Open Archiefdag











Vrijwilliger(s) gezocht (m/v) met een hart voor textiel

Heemkring Marcblas ontvangt regelmatig giften in verband met het lokale erfgoed.Een belangrijk deel hiervan is kleding (oude Kempense kleding, uniformen, doopkleedjes, processieklederen, kantwerk, enz.). Aan de hand van de kleding kom je heel wat te weten over (vroegere) gewoonten en gebruiken.

Wat zoeken we?Vrijwilligers die ons willen helpen bij het onderhoud van deze kleding.

Wat doe je?- je adviseert hoe deze kleding het best wordt bewaard.- je weet welk onderhoud er nodig is.- je helpt bij het uitzoeken waarvoor deze kleding diende.

Wat mag je verwachten?- je start met een zinvolle vrijetijdsbesteding.- je levert een belangrijke bijdrage aan het lokaal erfgoed.- je leert heel wat bij over textiel.- je kan hiervoor opleidingen volgen, op kosten van de heemkring.- je maakt anderen wegwijs in deze materie.- je krijgt een goed onthaal in onze kring van vrijwilligers.- je leert nieuwe mensen kennen.

Meer info:Karel Govaerts, tel. [email protected] Ons lokaal :

Villa ter Borcht(gemeentelijk park Caron’s Hofke)Hofeinde 572330 Merksplas

29

2.9. Themakring Grafzerkje - Hoboken

Agenda

Leden van vzw Grafzerkje en gelijkgestemde zielen krijgen hier de kans om funeraire activiteiten die zij organiseren en waar de mogelijkheid bestaat voor onze leden om er aan deel te nemen via deze rubriek kenbaar te maken.

Rondleidingen 23 november 2013 - 18 januari 2014

Funeraire reizenMomenteel staan er geen funeraire reizen op de agenda.

Funeraire agenda 09 november 2013

http://www.grafzerkje.be/agenda

30

2.10. HK Turninum - Deurne

In 2014 herdenken we in gans Vlaanderen de gruwelen van de “Groote Oorlog “ 1914-1918 , 100 jaar geleden . Ook is de bevrijding van W.O.II dan aan de 70 jaar toe . Wat gaat de tijd snel , maar vergeten mogen we niet . Deze wereld staat nog overal in brand om de meest diverse redenen , maar meestal gewoon omdat de mensensoort , de meest agressieve zoogdiersoort is die op deze aardbol leeft . Weer is gebruik gemaakt van zenuwgas , dit nadat ene Duitse chemicus in W.O.I in de Westhoek de resultaten van zijn nieuwe chemische formules ontwikkeld bij IGFarben visueel had gecontroleerd .

Het stopt niet en de komende generaties mogen dit verleden niet vergeten . Daarom is alle beschikbare informatie over gebeurtenissen of familieverhalen , specifiek uit Deurne voor ons van groot belang . Ook voorwerpen en documenten ter zake zijn welkom.

Vandaar onze oproep alles wat je weet en kan missen aan het Volksmuseum te bezorgen , we zullen het dankbaar aanvaarden .

Hartelijke groeten Ludo Peeters –voorzitter

31

2.11. HK ‘Eugeen Goeyvaerts’ - Lint

Heemkundige Kring

‘Eugeen Goeyvaerts’v.z.w.

IJzerenweg 662547 Lint

GEMEENTEPARK LINTHEEMMUSEA

‘DEN AKER’ , ‘DE ROSKAM’ en ‘DE PLOEG’

met uitgebreide Heem- en kruidentuin.

In 2013 van 13 tot 18 uur laatste opening op:

Zondag 13 oktober.

Heemdagtentoonstelling ‘Lintse kermissen in beeld’

is dan nog uitzonderlijk te bezoeken.

32

2.12. HK Rumesta - Rumst

KALENDER RUMESTA 2013 Donderdag 3 januari Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Maandag 7 januari Op afspraak van 9 tot 13u

Donderdag 17 januari Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Donderdag 24 januari Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Zondag 27 januari Beurs Begijnendijk Maandag 4 februari Op afspraak van 9 tot 13u

Donderdag 7 februari Rumesta-avond van 19.30u tot 22u


Maandag 4 maart Op afspraak van 9 tot 13u

Donderdag 7 maart Rumesta-avond van 19.30u tot 22u


Donderdag 28 maart Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Maandag 1 april Op afspraak van 9 tot 13u

Donderdag 4 april Rumesta-avond van 19.30u tot 22u


Donderdag 25 april Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Donderdag 2 mei Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Maandag 6 mei Op afspraak van 9 tot 13u


Maandag 3 juni Op afspraak van 9 tot 13u

Donderdag 6 juni Rumesta-avond van 19.30u tot 22u


Donderdag 27 juni Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Maandag 4 juli Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Maandag 2 september Op afspraak van 9 tot 13u

Donderdag 5 september Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Zondag 8 september Open monumentendag Donderdag 19 september Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Donderdag 3 oktober Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Zaterdag 5 oktober Open deur Rumst Jaarmarkt Maandag 7 oktober Op afspraak van 9 tot 13u


Donderdag 24 oktober Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Maandag 4 november Op afspraak van 9 tot 13u

Donderdag 7 november Rumesta-avond van 19.30u tot 22u


Donderdag 28 november Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Maandag 2 december Op afspraak van 9 tot 13u

Donderdag 5 december Rumesta-avond van 19.30u tot 22u


KALENDER RUMESTA 2013 Donderdag 3 januari Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Maandag 7 januari Op afspraak van 9 tot 13u

Donderdag 17 januari Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Donderdag 24 januari Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Zondag 27 januari Beurs Begijnendijk Maandag 4 februari Op afspraak van 9 tot 13u



Maandag 4 maart Op afspraak van 9 tot 13u



Donderdag 28 maart Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Maandag 1 april Op afspraak van 9 tot 13u



Donderdag 25 april Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u


Maandag 6 mei Op afspraak van 9 tot 13u


Maandag 3 juni Op afspraak van 9 tot 13u



Donderdag 27 juni Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Maandag 4 juli Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Maandag 2 september Op afspraak van 9 tot 13u

Donderdag 5 september Rumesta-avond van 19.30u tot 22u

Zondag 8 september Open monumentendag Donderdag 19 september Rumesta-avond van 19.30u tot 22u


Zaterdag 5 oktober Open deur Rumst Jaarmarkt Maandag 7 oktober Op afspraak van 9 tot 13u


Donderdag 24 oktober Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Maandag 4 november Op afspraak van 9 tot 13u



Donderdag 28 november Geschiedkundig project WO I van 19.30u tot 22u

Maandag 2 december Op afspraak van 9 tot 13u



33

2.13. HK Die Swane - Heist-op-den-Berg

Jozef Weyns-jaar 2013

www.heemkringdieswane.be

Heemkring Die Swane

Liersesteenweg 2182220 Heist-op-den-Berg

[email protected]

Heemerf Kaasstrooimolen en Pandoerenhove.

Kampioenschap der Zuiderkempen.Kegelspel in open lucht op recent gerestaureerde autentieke houten kegelbaan

uit de streek. Voor wie niet van kegelen houdt mogelijkheid tot teppesol-schieten.Initiaties en wedstrijden.

Iedere zondag van 14u tot zonsondergang.

34

2.14. HK Erf en Heem - Sint-Katelijne-Waver

zondag 06.10.2013 van 07.00 uur tot 13.00 uurRuildag Jan Busschots. Devotionalia en DoodsprentjesInfo: Alfons Busschots | T. 015 31 20 03 | E. [email protected]& René De Munter | G. 0485 57 74 36 | E. [email protected]: Parochielokalen - Sint-Catharinaparochie, Markt 28, 2860 Sint- Katelijne-Waver

zaterdag 19.10.2013Halve daguitstap: Mercatorstonde in RupelmondeInfo: Paul Delbaere| T. 015 41 07 51| G. 0498 26 93 31| E. [email protected]

vrijdag 29.11.2013 om 20 uurVoorstelling van het boek: 40 jaar Erf en HeemInfo: Jan Segers | T. 015 20 90 30 | G. 0477 44 39 38 | E. [email protected]

vrijdag 13.12.2013 om 20.00 uurOpening : Kerststal met levende dierenInfo: Jan Segers | T. 015 20 90 30 | G. 0477 44 39 38 | E. [email protected]

elke zondag van 14.12.2013 tot en met zondag 05.01.2014 van 14.00 uur tot 21.00 uurKerststal met levende dierenInfo: Jan Segers | T. 015 20 90 30 | G. 0477 44 39 38 | E. [email protected]

elke zondag van 14.12.2013 tot en met zondag 05.01.2014 van 14.00 uur tot 20.00 uurHerberg Bij Suske WietInfo: Jan Segers | T. 015 20 90 30 | G. 0477 44 39 38 | E. [email protected]

Zie ook naar : www.erfenheem.be

35

Tentoonstelling

“Zegen Heer, wat ik zaai of plant. Geef de wasdom aan het land”

Patroonschappen, religieuze tradities en devotionalia in de tuinbouw

De tentoonstelling loopt elke zondag van 7 september 2013 tot en met 11 november, telkens van 14 tot 18 uur. Ter gelegenheid van de ruilbeurs Devotionalia, zondag 6 oktober, is de tentoonstelling toegankelijk vanaf 10.00 uur. Groepen op afspraak.

Info: [email protected]

Site: t’ GROM (Groentemuseum) Midzelen 25A 2860 Sint-Katelijne-Waver

Deelname gratis

ERF EN HEEM vzw v.u. Segers Jan Borgersteinlei 203 Walemstraat 32 2860 Sint-Katelijne-Waver 2860 Sint-Katelijne-Waver

Documents

SEPTEMBER 2013 - Heemkunde Gouw Antwerpen€¦ · Herman Janssen is in 1957 in Hoogstraten geboren en studeerde er aan het Klein Seminarie. ... meer toe op de geschiedenis van de