LƯU HÀNH NỘI BỘ

1

Lôøi noùi ñaàu

• Hiện nay với việc ngày càng có nhiều bạn tham gia vào môn chơi mô hình này gặp rấtnhiều khó khăn trong việc set up máy bay cho chính mình.Nhờ sự tin tưởng của mọiđể Tình có thể viết “tài liêu” này.Khuyến cáo mọi người đây là bộ môn chơi đòi hỏi sựkiên trì ,nhẫn nại .Đọc từ từ xuyên suốt tất cả ý chính và quan trọng nhất là phảihiểu,nếu mọi người bỏ qua vài chi tiết có thể khó khăn trong việc hiểu các phần sau.

• Hy vọng với kinh nghiệm ít ỏi cộng thêm học hỏi các đàn anh đi trứơc ,trên cácwebsite heli của thế giới,đồng thời có những phần mà Tình tự hiểu nên chắc chắn rằngsẽ gặp ít nhiều sai sót trong “tài liệu” này .Và lần cuối nhấn mạnh là “tài liệu” nàyhoàn toàn mang tính cách cá nhân ,còn rất nhiều sai sót ,mong mọi người đóng góp đểhoàn thiện hơn.

Xin chân thành cảm ơn !

Lieân heä email : chitinh2@yahoo.com

Thaân aùi !Chí Tình

2

Phuï Luïc

Trang

Phần 1 : Từ chuyên môn ...................................................................................... 3 – 4

Phần 2 : Các khái niệm .......................................................................................... 5 -11

Phần 3 : DX7I.Công tắc – System menu ....................................................................... 13 -15

II.Menu chức năng ................................................................................... 18 – 23

Phần 4 : Set up heli ............................................................................................... 24 - 37

Phần 5 : Các bệnh thường gặp của heli .................................................................. 38 - 40

3

Phaàn I : Töø chuyeân moân

Trong quaù trình “set up” do coù moät soá töø khoâng theå dòch sang tieáng vieät neân ta söû duïng töø“nguyeân baûn” ,do ñoù,vieäc laøm quen vôùi töø chuyeân moân laø raát caàn thieát.

Hình aûnh cuï theå Teân goïi vaø coâng duïng+Servo+Taïo löïc keùo

+Arm servo

+Motor+Taïo löïc quay cho caùnh

+ESC (Electric Speed Control)+Ñieàu toác motor

+Gyro+Giöõ ñuoâi,choáng quay ñuoâi

+Linkage rod+Lieân keát caùc chi tieát / truyeàn löïc

+Ball

+Swashplate

4

+UBEC / BEC+Laø thieát bò oån ñònh ñieän caáp cho caùc thieátbò ñieän khaùc.Thoâng thöôøng trong ESC coùtích hôïp saün nhöng ña soá laø”yeáu”.

5

Phần 2 : Các khái niệm

1.Pitch cánh :

Pitch là góc tấn của cánh ,khi máy bay quay thì góc tấn này càng lớn,sức tạo gió càng nhiềuvà ngựơc lại.Chú ý : Nhìn từ trên xuống thì cánh chính quay theo chiều kim đồng hồ !Pitch cánh có 2 loại : pitch âm và pitch dương.

Pitch dương tạo lực nâng

Pitch âm tạo lực đè heli xuống

Cách đo pitch cánh:Để đo pitch cánh thì ta sử dụng thứơc đo pitch (pitch gauge)

Cách đoThông thường khi đo thì ta nên để phương của cánh chính dọc theo thân heli,xoay đầu heli vềhướng người đo.Tăng/giảm giá trị trên thứơc đo sao cho phương của thanh flybar trùng với phương của thanhthứơc.Giá trị trên thứơc tương ứng sẽ là trị số của pitch cánhChú ý : Khi đo pitch cánh,ta cần thao tác kéo 2 cánh thẳng ra trước khi đo.

6

Ví dụ :

-Cụ thể trong hình là pitch = -2

2.Aileron và ElevatorAileron (Ail) và Elevator (Ele) dùng để chỉ phương nghiêng của máy bay.

Khi đặt đuôi heli về hướng người điều khiển thì :Ail dùng để chỉ thị động tác heli : Trái / phảiTương tự thì Ele : Tới / lùi

Mối liên hệ Ail – Ele và SwashplateĐặt đuôi heli hướng về hướng pilot,swashplate nghiêng hướng nào thì heli nghiêng theohướng đó.

3.Pitch curvePitch cure là một chức năng (funtion) của tx cho phép ta điều chỉnh pitch tương ứng với vị trícần ga.Thông thường thì pitch cure có 5 điểm (5-point) tương ứng với 5 vị trí tư thấp tới caocủa cần ga (nhưng trên cần ga,ta chỉ quan tâm 3 điểm 1 , 3 và 5 tương ứng với vị trí thấp nhất,chính giữa và cao nhất )Trên Dx7 thì vị trí 1 ghi là L (Low) và vị trí 5 ghi là H (High)

Cùng là 1 con heli sau khi đã set up phần cơ khi thi ta sử dụng pitch cure để điều chỉnh pitchcánh sao cho phù hợp với múc đích bay.

VD:Bảng dưới đây chỉ là để tham khảo ,không mang tính chất áp đặt (nhất là vòng/phút –Round Per Minute : Viết tắt là RPM)

Người mới tập chơi(newbie) – tua cánh cần nhẹnhàng~ 2000 vòng/phút(RPM)

1Vị trí cần ga trên tx 3

5

- 2Pitch cánh + 4

+ 10

Bay sport – tua cần cao hơn ~2500 RPM

1Vị trí cần ga trên tx 3

5

- 4Pitch cánh 0

+ 10

7

3D – Tua + 3000 RPM 1Vị trí cần ga trên tx 3

5

- 11Pitch cánh 0

+ 11

4.Throttle curve.Tương tự như Pitch curve thì Throttle curve cũng đựơc chia làm 5 điểm tương ứng với cần gatrên tx từ thấp nhất tới cao nhất (1 : thấp nhất ,3 : chính giữa ,5 : cao nhất)

Cũng tùy theo mục đích bay mà ta cần phải kết hợp với set up pitch curve để đạt vòng tua cầnthiết khi bay.Đây cũng là 1 điều khá phức tạp dành cho người mới.

5.Mối liên hệ Throttle curve và pitch curve.Để nâng cao hiệu suất motor ,pin và chất lượng bay thì việc phối hợp pitch và ga là rất quantrọng.Nhưng để hiểu đựơc vấn đề thì không hề đơn giản,nên phần này mang tính chất là thamkhảo,a/e có thể bỏ qua rồi đến phần sau ,hướng dẫn set up,có thể làm 1 cách máy móc nhưngvẫn đảm bảo chất lựơng bay.

Nhưng khuyến cáo là nên hiểu phần này để a/e có thể tự tay set up vòng tua theo ý mình.

Pitch cánh động (khi tăng ga hay giảm ga thì pitch cánh cũng tang/giảm theo nhưng tăng giảmnhiều ít tùy thuộc vào việc chỉnh thông số trên tx) quyết định chất lượng bay.Để minh họa choviệc này thì ta có ví dụ:

VD : Đang hover tầm 1 mét thì bỗng nhiên có 1 cơn gió thổi máy bay ta lên cao 2 – 3m chẳnghạn.Lúc này,ta lại muốn heli giảm độ cao,do đó ta giảm ga xuống (kéo cần ga xuống ) helivẫn còn tua(quay theo quán tính) và pitch cánh lại dương khi quay tạo nên 1 tiết diện chắngió,tạo điều kiện cho gió thổi heli lên , heli không thể ngay lập tức hạ độ cao nếu không vữnglái thì việc đập khó mà tránh khỏi.

Do đó,máy bay cần phải set pitch âm để trong trừơng hợp trên,khi giảm ga,pitch cánh giảm từdương đến 0 (pitch cánh = 0 thì cho dù heli quay với vòng tua bao nhiêu cũng không thể tạora gió để nâng/đè heli xuống) rồi giảm tí nữa là thành pitch cánh âm,lúc này cánh quay vớipitch âm sẽ tạo ra lực đè heli xuống – do đó,với việc set heli có pitch âm sẽ giúp ta linh hoạthơn việc điều tiết độ cao cho heli.Trên chỉ là ví dụ đơn giản về tác dụng của pitch cánh động.Sau đây mới chính là phần quantrọngnhất của vấn đề.

Pitch cánh và % ga có mối liên hệ như thế nào và quyết định vòng tua ra sao ?Ví dụ : Khi heli vừa nâng khỏi mặt đất thì có 2 người set tua cánh như sau:Người 1 : Ga = 50% ,pitch = + 4 ,tua khoảng 1800 RPMNgười 2 : Ga = 65%, pitch = + 2,tua khoảng 2100 RPMNgười 1 bay tua thấp,người 2 chọn bay tua cao hơn.

Như vậy để tạo ra cùng 1 lực nâng thì tua tỉ lệ nghịch với pitch cánh (Tua tăng thì pitch giảmvà ngựơc lại,tua giảm thì pitch phải tăng mới có thể tạo ra cùng 1 lực nâng).Từ đó đặt ra vấn đề là tăng / giảm tua cánh (khi bay).Đa số a/e thừơng hay nhầm lẫn chỗ này,nghĩ là để tăng tua thì chỉ cần vào đồ thị ga và tăng % ga ở 3 và 5.

8

Nhưng đôi khi lại không thể tăng tua bằng cách tăng % ga ,ta chỉ có thể giảm pitch xuống đểđạt đựơc tua cánh cao hơn .Để giải thích vấn đề này,ta quan sát ví dụ :

Vd:Một người khi bay đẩy cần ga từ từ lên cao,khi cần ga gần tới giữa thì heli chuẩn bị cất cánh ,pitch = + 5 (với đồ thị pitch là 0 25 50 75 100 tương ứng với 5 điểm), 40% ga (đồ thị ga là 025 50 75 100 tương ứng với 5 điểm).Sau khi thấy tua hơi thấp để hover,người này bắt đầu vàođồ thị ga và tăng ga lên như sau ( 0 30 60 80 100),và sau khi bay lại thì cảm giác về tua khôngtăng.Giải thích :Pitch = + 5, 40 % ga thì heli cất cánh ,vị trí cần ga là 2/5 = 0,4 hành trình.Tua khoảng 1500RPM.Tăng ga trong đồ thị ga thì :pitch = +4, 45% ga thì heli cất cánh,vị trí cần ga là 3/8 = 0.375 (vị trí cần ga thấp hơn lúcchưa tăng ga) ,tua khoảng 1550 RPM.Do 50 RPM là khá nhỏ nên cảm giác về tua tăng là hầu như không có.Và nhất là việc tăng ganhư vậy đôi khi là pitch và ga không đồng đều dẫn đến hiện tượng heli bị “mổ gà”.Do đó để tăng tua thì ta nên vào đồ thị pitch và giảm pitch xuống…chẳng hạn giảm thành ( 020 40 60 80 ) thì lúc này tua đựơc tăng lên cao hơn rất nhiều so với việc tăng ga trong throttlecurve.

6.Gyro và headlockHay còn gọi là AVCS – Angular Velocity Control System.Gyro là thiết bị cảm biến sự xoay đuôi,khi đuôi heli bị xoay thì gyro đưa tín hiệu cho servođuôi (Rudder servo) để chiều chỉnh pitch cánh đuôi tạo ra gió phù hợp để đuôi cân bằng trởlại.

Theo cá nhân thì gyro hiện nay gồm 3 loại cảm biến :

Cảm biến thủy ngân : Gyro KDS 800 , 401B và 1 số loại gyro ít tên tuổi khác thường dùngcảm biến thủy ngân…Giá từ 20$ đến 40$

Cám biến SMM (Silicon Micro Machine) : Gyro : Futaba 401 ,Align GP750 ,Spartan 760 ,KDS 900…Giá từ 100$ đến +150$

Cảm biến MEMS (Micro Electric Machine System) : Gyro : Futaba 520 ,Spartan Quark , JRG370…Giá trên 130$

9

Công nghệ MEMS mới nhất hiện nay.

Thuật ngữ headlock hay AVCSĐa số gyro hiện nay trên thị trường đều là gyro có headlock.Sự khác biệt ở gyro có headlock và gyro không headlock

Đều có nhiệm vụ giữ đuôi khi đuôi bị trôi,nhưng chúng có sự khác biệt như sau:Khi có gió thổi vuông góc với phương đi thẳng của heli (như trên hình) ,đuôi bị trôi 1 khoảngthì gyro cảm nhận sự trôi,lập tức truyền lệnh cho rudder servo để làm đôi đứng yên lại.Sau khiđuôi đã giữ lại,gió tiếp tục tác động,đuôi lại trôi 1 khoảng nữa…rồi quá trình tiếp tục cho đếnkhi nào hướng gió trùng với phương của heli (tính từ đầu đến đuôi).Gyro có headlock thì ban đầu cũng làm việc như gyro không headlock nhưng sau khi bị trôivà dừng lại,gyro ngay lập tức tính toán gốc trôi và đưa tín hiệu cho servo đuôi điều chỉnhđuôi trở lại vị trí ban đầu.Do đó,gyro có headlock đảm bảo đuôi không bị trôi khi gặp gióhay tác động từ bên ngoài.

7.Gain Gyro – độ nhạy của gyroDo trong quá trình bay,ta có thể chọn nhiều servo đuôi (rudder servo) khác nhau nên tốc độ đểgiữ đuôi của các servo cũng khác nhau.Ví lý do đó,cần phải có chức năng Gain Gyro để điềuchỉnh độ nhạy của gyro truyền cho rudder servo phải phù hợp,không quá nhanh (-> đuôi bịvẫy),không quá chậm (đuôi bị trôi hay giữ ,nhưng quờ quạng).

8.Thông số Kv của motor và tính toán tua :Một trong những thông số quan trọng nhất của motor đó là Kv.Chỉ số Kv là số vòng tua của motor tăng thêm khi tăng điện áp 1V.

Vd : Motor KDS màu tím có Kv = 3500 ,khi đó,ta tăng 1V điện áp cấp thì motor quay nhanhthêm 3500 vòng/phút.

Cách tính vòng tua.

Đây chỉ là cách làm chỉ dừng ở mức độ tương đối nhằm giúp a/e có thể hiểu sâu hơn về thôngsố Kv của motor và 1 phần giúp set up tua tương đối phù hợp khi bay.

RPM = ((Kv * V * P ) / M ) * H * (% ga)

10

Trong đó :RPM (Round Per Minute) : Tua cánh chính tính trong 1 phút

Kv : Thông số Kv của motorV : Hiệu điện thế của pin

P : số răng của pinion (pinion là nhông kim loại,gắn trên cốt motor)pinion có từ 11 đến 15 răng (11T -> 15T),Đa số sử dụng pinion 13T

M : số răng của nhông chính (main gear) ,thường thì 150TH : là hiệu suất của motor,thông thường từ 0.8 đến 0.9

Vd :Motor KDS đỏ có Kv = 3650Hiệu điện thế của pin lipo 3s (3 sell) = 12 Volt (lấy 12 là khoảng trung bình vì số đẹp,chứ thậtra pin lipo khi hết pin thì có điện áp = 11.1Volt ,khi xạc đầy thì 12.6Volt)Pinion 13TMain gear = 150TTại mức ga là 80%Motor có hiệu suất 85%Vậy vòng tua cánh chính tại 80% ga là :

RPM = (3650 * 12 * 13) / 150 * 85% * 80% = 2581 Vòng/phút

9.Lực cản do pitch cánh gây raTrước tiên để a/e hiểu về lực cản do pitch cánh gây ra thì ta quan sát vd sau đây :Vd:Một heli đang quay với tua 2700 RPM (70% ga) ,pitch cánh lúc này = 0 (không tạo ra gió)cần ga đang nằm ở vị trí chính giữa.Đẩy cần ga lên 1 khoảng rồi dừng lại,tua là 2500 RPM ,pitch = +3 (vẫn là 70% ga)Tiếp tục đẩy cần ga lên cao nhất,tua là 2100 RPM ,pitch = + 10 (vẫn là 70% ga)Sau đó kéo cần ga xuống 1 chút ,tua : 2300RPm ,pitch = +6 ( 70% ga)Cần ga chính giữa thì tua : 2700,pitch = 0Tiếp tục kéo xuống để có pitch âm thì tua : 2600 ,pich = -2Kéo cần ga xuống thấp nhất tua : 2100 RPM ,pitch = -10.

Kết luận : Với cùng mức ga (% ga) thì pitch cánh càng lớn dù là âm hay dương (tạo ra giócàng nhiều) thì tua cánh càng giảm và ngựơc lại.

Do đó,với việc tính toán vòng tua như ở trên mục 7 ,trong vd ,sau khi tính thì tua là 2581,đóchính là tua cánh lúc pitch = 0.

10.GovernorGovernor là 1 chức năng của ESC nhằm ổn định tua cánh trong quá trình thay đổi pitch.Cách thức hoạt động của governor :Sau khi ga ổn định ,cánh quay với 1 vòng tua nhất định,sau đó pitch cánh tăng lên,lực cản giớdo cánh chính gây ra lớn hơn nên làm giảm tua cánh tất nhiên là cũng làm giảm tuamotor,ESC lúc này cảm nhận đựơc tua motor giảm và tự động tăng ga để tăng tua motor bằngtua ban đầu (lúc pitch = 0).

Chú ý : Rất nhiều ESC trong manual (tài liệu hứơng dẫn) có ghi chức năng Governor nhưngthật ra thì khi thốc pitch (thay đổi pitch cánh 1 cách liên tục và với biên độ lớn) thì các ESC

11

này không thể giữ tua ,bị tuột tua rất nhiều.Thông thường thì từ pitch = 0 lên pitch +/- 10 ,tuacánh giảm khoảng 500 RPM.

ESC hỗ trợ governor thừơng dùng cho size 450:Dưới đây là những ESC có chức năng governor tốt … Giữ tua khá ổn định và thông dụng trênthị trường Việt Nam.Tất nhiên là chức năng và mức độ thỏa mãn sẽ tỉ lệ thuận với giá tiền chomỗi ESC khác nhau.

Hobbywing Platium 40A : Đây là ESC tốt nhất của Trung Quốc.Cá nhân đánh giá cao ESCnày.

Giá : 50$Castle Creation (CC35 hoặc CC45):Hàng của mỹ,set up phức tạp nhưng cũng khá rất ngon .

Giá : 80 đến 110$Kontronik (Jazz 40) : Hàng của Đức,set up cực kỳ đơn giản.

Giá : 170$

11.Soft startĐây cũng là 1 chức năng của ESC cho phép motor quay từ từ rồi đạt tới giá trị ga hiện tại.

VD : ESC của hãng Align,đa số đều có chức năng soft start.Đẩy cần ga lên 50% ga chẳnghạn,nhả công tắc Throttle hold (nút này dùng để cắt ga motor) thì motor bắt đầu quay…nhưng rất từ từ (do ESC đựơc cài đặt tăng dần % ga lên từ 0 đến 50),khoảng 5giây sau đóthì motor quay đúng với vòng tua của 50% ga.

Trong khi đó,ESC KDS ,không có chức năng soft start thì cũng để cần ga 50% và nhả côngtắc throttle hold,motor ngay lập tức quay rất mạnh với 50% ga ngay từ giây ban đầu.Đây làđiều anh em cần lưu ý khi sử dụng ESC không có soft start vì chính bản thân Tình cũng đã bịcánh chém 2 phát vào tay,may mắn là chỉ cần 2 miếng băng keo cá nhân…hix T_T.

12.Giả Governor.ESC không có Governor (khi thay đổi pitch cánh thì tua cánh cũng thay đổi theo),nhưng nhờsự hỗ trợ của tx,trong phần Throttle curve gồm có 5 điểm.Khi cần ga ở giữa pitch bằng 0 (vị trí 3 trên throttle curve = 80% ga) ,lúc này khi quay thìcánh ít bị cản gió nhất -> tua sẽ là cao nhất.Khi đẩy cần ga lên thì pitch cánh tăng theo -> lực cản cánh chính tăng nhưng để giữ tua khôngđổi thì ta phải set up throttle curve tăng lên theo để ổn định tua (thật ra là hạn chế sự tuột tuacủa cánh chính,vì cách bù ga này khá thụ động ,bù theo cảm tính nên có lúc tua lại cao hơn,có lúc tua lại giảm đi nhưng nếu bù ga bằng throttle curve hợp lý thì biên độ thay đổi tuacánh sẽ nhỏ

VD:

Chú thích :

Bên đồ thị pitch curve thì vị trí 2 trên đồ thị chính là vị trí cần ga ở giữa trên tx(pitch cánh lúcnày phải đựơc set up = 0, L tương ứng vị trí cần ga thấp nhất (pitch = -10) và H là vị trí caonhất (pitch = +10).Do đó,cần ga mà di chuyển khỏi vị trí giữa (pitch cánh khác 0) thì tua sẽgiảm dần ,tỉ lệ nghịch với pitch cánh.

12

Khi đẩy cần ga lên xuống thay đổi pitch thì nhìn bên đồ thị ga,ta thấy tương ứng với pitchcánh = 0 (ga = 80%) – cần ga đang nằm ở giữa.Đẩy ga lên hay kéo xuống thì pitch thay đổi,ga cần phải tăng lên để bù cho lực cản của cánh chính,do đó 2 đầu mút đựơc set up phải lớnhơn 80% ,vd trên là 100% ga chẳng hạn.

Còn đối với ESC có chức năng governor thì ta phải để đồ thị ga là đường thằng nằm ngang(do ESC đã tự động bù tua,ta không cần phải tăng ga trên tx).

13

Phần 3 : DX7I.Công tắc - System menu

1.Chức năng và tên gọi của công tắc trên dx7.

AUX2 : Công tắc kênh số 7Aileron Dual Rate : Nút thay đổi chế độ nhạy trái/phảiThrottle Hold : Công tắc hold ga (cắt ga)Increase/decrease Button : Tăng giảm giá trị thông số đang dựơc chọnClear Key : Xóa / trả về giá trị ban đầuSelect Key : Chọn thông số khác nhau trong cùng 1 chứcnăngUp/Down Scroll Button : Thay đổi chức năng trong menuElevator Dual Rate : Thay đổi độ nhạy tới/lùiGear Switch : Thay đổi độ nhạy của gyro.

Lưu ý : Công tắc “Flight mode switch” và gear switch có thể thay đổi vị trí cho nhau.Thông thường các tay mua ở Nguyễn Toy thì bị Flight mode nằm ở vị trí gear và ngựơc lại.Nếu công tắc Flight mode hay Throttle hold đựơc “kích hoạt” thì khi mở tx lên tx sẽ báo mànhình và tiếng kêu “bíp … bíp …” liên tục

14

2.Cách chọn/thoát menu chức năng.Khi nói về menu thì dx7 có 2 loại menu : Funtion mode và List mode.

Cách vào:-Funtion mode : Ta ấn cùng lúc 2 nút “select” và “Down”-List mode : Ta ấn cùng lúc 2 nút “select” và “Up”

Khác biệt giữa Funtion mode và List mode:

List mode Funtion mode(Đây chỉ là 1 trong những funtion mode)

Ở list mode : Cho ta thấy dễ dàng hơn các chức năng của tx và lựa chọn chức năng cần thiết1 cách nhanh chóng.Nhưng lúc cần thao tác /chỉnh thông số trong tx thì ta phải vào đựơcFuntion mode.Từ list mode ,ta bấm nút “up/down” để di chuyển con trỏ (Hình tam giác) đến funtion cầnchọn rồi ta ấn cùng lúc 2 nút “select” và “down” để vào funtion mode.Trong funtion mode thì dùng nút “Select” để chọn các thông số/giá trị hay các vị trí khácnhau.

Cách thoát :Để thoát khỏi menu đến màn hình chính thì ta ấn nút “select” và “down”.Đôi khi ấn 1 lầnkhông đựơc thì ta phải ấn 2 hay 3 lần.

15

3.BindVì 1 tx Dx7 có thể kết nối với nhiều rx khác nhau (20 rx).Nên để mỗi rx nhận lệnh từ tx thì tacần bind.

Cách bind trong dx7 :-Gắn dây bind vào rx.(Cổng bind trên rx là cổng mà nằm ngang ,khác so với các cổng đứngcòn lại)-Cung cấp điện cho rx.Lúc này đèn rx chép chớp liên tục.-Sau dx7 có 1 nút,gọi là nút bind .Ấn và giữ nút đó luôn,rồi mở tx lên (vẫn giữ nút bind).-Đèn rx sẽ chớp chậm lại ….rồi sau khi đèn rx đứng ,không chớp nữa thì ta buông nút bind ra.-Rút dây bind trên rx-Ngắt điện cho rx-Tắt tx.Lúc này quá trình bind đã hoàn tất.Rx đã có thể nhận tín hiệu từ tx.

4.System setup mode.Ngoài funtion mode ra thì system mode là mục mà ta vào đó để lựa chọn mode để bay (20mode),Lựa chọn loại swashplate đựơc hỗ trợ,đặt tên,chọn chức năng heli hay cánh bằng…

Cách vào system setup mode:Ấn cùng lúc 2 nút “select” và “Down” rồi bật tx lên.Trên màn hình sẽ hiển thị chức năng đầutiên của system setup mode.

A.Mục đầu tiên là Model select:Chức năng của mục này là cho ta chọn từ mode 1 đến mode 20 (mỗi mode được tx lưu vàocác thông số riêng biệt).Vd:Tôi có 2 con heli và 1 con cánh bằng (tôi cần sử dụng ít nhất là 3 mode).Sau khi set up hoàn tất cho 3 con với 3 mode khác nhau.Khi mỗi lần tôi muốn bay con nào thì chỉ cần chọn đúng mode là có thể bay mà không cầnphải set up lại từ đầu.Để thay lựa chọn mode thì ta ấn nút Increase (tăng) hay Decrease (giảm).Khi thoát,ta chỉ cần ấn 2 nút “select” và “down” ,giống như cách ta vào system setup mode.

B.Model nameĐể từ chức năng đầu tiên trong system setup mode ,ta ấn nút up để chuyển sang chức năngthứ 2.Tương tự … ta ấn núp up/down để di chuyển trong các mode của system setup.

16

Mục này là để ta đặt tên cụ thể cho từng mô hình bay.Ấn nút select để mũi tên chạy trên dòng chữ trong < … > từ trái sang phải.Mỗi 1 vị trí (1 lần ấn nút select),là một ký tự.Ấn nút Increase hay Decrease để thay đổi chữ.

C.Type select.

Chức năng này cho phép ta lựa chọn là heli hay cánh bằng.Nếu bay heli thì chọn heli.Bấm nút select để lựa chọn heli hoặc cánh bằng.

Sau khi bấm nút select để chọn thì để xác nhận lại lần nữa,ta ấn nút Clear để đồng ý !

D.Mode reset / Integrated time

Mode này cho phép ta đưa các thông số đã tinh chỉnh trong quá trình set up máy bay trở vềgiá trị ban đầu,để tiện việc set up trên 1 con heli mới.Ta ấn nút select để con trỏ hình tam giác di chuyển xuống DATA RESET.Ấn nút clear để xóa dữ liệu.

17

Còn INTEG-T là dòng thông báo thời gian bật tx trong bộ nhớ đó.(Chức năng này khôngquan trọng,ít dùng !)

E.Input select.Chức năng này khó mà diễn tả bằng lời,chỉ nôm na thế này:Dx7 cùng với Ar7000 (rx 7 kênh ,gồm có :Throttle,aileron,elevator,rudder,gear,AUX1,AUX2)Thông thường ta sử dụng từ kênh 1 tới kênh AUX1,kênh AUX2 thường không dùng.Các kênh Throttle,aileron,elevator,rudder,AUX1 sẽ thay đổi tín hiệu khi ta di chuyển 2 cầntrên tx,2 kênh gear và AUX2 không ảnh hửơng bởi quá trình di chuyển 2 cần trên tx.Nếumuốn thay đổi tín hiệu 2 kênh này,chúng ta thường phải thông qua 2 công tắc trên tx là Gearvà AUX2.Mà thông thường gyro 1 dây gắn vào cổng Rudder để điều khiển đuôi xoay trái/phải.Dây còn lại để chỉnh độ nhạy của gyro trên tx.Dây này có thể gắn vào cổng Gear hay cổngAUX2 để thay đổi độ nhạy của gyro bằng cách chỉnh sửa thông số Gear và AUX2 trên tx.

Ấn nút select để lựa chọn AUX2 hay GEAR.Increase/Decrease để thay đổi giá trị bên dưới.Chú ý :Do có nhiều cách khác nhau để chỉnh độ nhạy của gyro .Tôi chỉ bàn 1 cách dễ hiểu nhất đồngthời cũng là cách dễ diễn giải nhất .Chọn cho AUX2 là INH (tắt kênh AUX2)Chọn GEAR là GEAR (không phải là INH như trong hình).Khi muốn chỉnh độ nhạy gyro thì ta vào chức năng Travel adjust trong tx.Cụ thể sẽ bàn vào phần sau !

F.Swash type.Đây là chức năng cho phép ta lựa chọn loại Swashplate.

Ấn Increase/Decrease để thay đổi loại swashplate.Ta chọn swashplate 3servo/120 CCPM (đây là loại thông dụng nhất).Vì Swashplate đựơc điềukhiển cùng lúc 3 servo ,nằm cach nhau 120 độ trên đường tròn swashplate.

18

Để thoát ra khỏi System Setup Mode,ta ấn cùng lúc “select” và “Down”.Tx tự nhớ những thông tin mà ta thay đổi ,không cần phải xác nhận lưu lại thông tin khi thoátmà nhiều bạn hiểu nhầm.

-------------------------------

II.Menu chức năng1.[D/R & EXP]

D/R (Dual Rate) :Cho phép ta điều chỉnh độ nhạy của Aileron/Elevator/Rudder thông qua công tắc trêndx7.(Throttle hold cũng là Rudder D/R),bởi lý do đó,mọi người cần lưu ý khi chỉnh D/Rrudder lúc hold và không hold.Nhưng thông thường để chỉnh mức độ nhanh chậm khi xoayđuôi,ít ai chỉnh D/R ,người ta thường chỉnh trong Travel Adjust.D/R càng lớn thì độ nhạy càng cao và ngựơc lại.

EXP : Làm mịn đừơng bay hơn.EXP càng cao thì ban đầu heli sẽ di chuyển chậm,nhưng khigạt hết cần điều khiển thì heli di chuyển nhanh(bằng với khi EXP = LIN = 0)Nôm na là : Stick (cần điều khiển) đi cùng hành trình ban đầu (1/2 chẳng hạn) ,EXP càng caothì hành trình ban đầu đi ít,nhưng khi gạt stick max thì hành trình swashplate đi bằng nhau.

Một cách khác :D/R để chỉnh độ dài đường đi,EXP là cách đi !D/R càng lớn -> đường đi càng dài.EXP càng lớn -> càng đi chậm (chỉ lúc ban đầu,không làm thay đổi độ nhạy khi max sitck)

Ấn nút select để chọn là Aile hay EXP hay D/RTăng giảm giá trị thì ấn Increase/DecreaseLưu ý : Khi chọn Aileron , tăng giảm gía trị,sẽ thay đổi là Elevator hoặc là Rudder.Cho phépta lựa chọn để chỉnh độ nhạy cảu trái phải,tới lui hoặc tốc độ xoay đuôi.

2.[Auto D/R EXP]Cho phép ta set up độ nhạy của các chế độ bay Normal /Idle 1/Idle 2 hay ngay cả lúc Holdcũng có thể set độ nhạy khác so với lúc bay bình thường – Normal.Không khuyến cáo sử dụng chức năng này.

19

3.[REVERSING SW]Đây là phần quan trọng,thật ra chức năng này rất dễ sử dụng nhưng do mới tập làm quen nêngây rất nhiều khó khăn cho mọi người.

REVERSE SWITCH là chức năng đảo chiều (ngựơc lại) của các lệnh mà rx nhận.

VD:1 servo đựơc gắn vào cổng aileron trên rx chẳng hạn,lắc right stick (cần bên phải trên tx) sangtrái,servo chạy theo chiều kim đồng hồ ,khi ta vào chức năng REVERSE SWITCH trên tx,vàthay đổi giá trị từ NORM <-> REV thì servo sẽ đi ngựơc chiều kim đồng hồ khi right stickđi sang trái.

Cách dùng Reverse switch :Đúng : khi right stick di chuyển hứơng nào thì swashplate phải nghiêng theo hướng đó.Sai : Khi right stick sang trái/phải thì 2 con servo trái phải (đuôi quay về pilot) lại cùng đi lên/xuống -> swashplate nghiêng tới trựơc hoặc ra sau.

Lúc này ta cần reverse 1 trong 2 con servo ,chỉ cần right stick di chuyển trái/phải thìswashplate cũng nghiêng trái/phải .Không cần đúng chiều vì đôi khi ta reverse đúng chiều tráiphải thì sau đó,tới lui lại bị ngựơc hoặc đẩy ga lên ,swashplate lại đi xuống -> tạo pitchâm,không có lực nâng heli để cất cánh.

Để chỉnh cho swashplate nghiêng đúng chiều cùng với right stick thì ta sử dụng chức năngswashplate mix đựơc bàn tới ở phần sau.Nôm na là chức năng này cho phép đảo chiều của tín hiệu (làm cho servo đi ngựơc chiều ,độnhạy gyro đang dương thành âm…).Khi thay đổi 1 trong 7 kênh trên tx,thì tín hiệu trên rx cũng thay đổi 1 trong 7 kênh.

Cách điều chỉnh :Ấn nút select để chọn 1 trong 7 kênh cần reverse ,Increase/Decrease để thay đổi thànhNormal/Reverse.

20

4.[SUB TRIM]

Sub trim cho phép điều chỉnh vị trí tự nhiên của servo (khi left và right sitck không di chuyển)vì đa số khi gắn arm vào servo thì đa số linkage rod và arm servo không vuông gốc với nhau.Ta sử dụng subtrim để đảm bảo yêu cầu arm servo và link phải vuông gốc với nhau.3 conservo ở swashplate (hay còn gọi là servo cylic).

Nhìn trong hình thi ta thấy arm servo nằm ở giữa ,cho đó khi servo đi lên trên hành trình goarm servo tạo ra bằng hành trình khi servo di chuyển xuống dưới.

Cách dùng :-Không đựơc subtrim kênh Rudder và Gear-Sử dụng “select” để chọn các kênh cần subtrim-Increase/Decrase để tăng giảm giá trị,làm arm servo di chuyển lên hoặc xuống để đảm bảo ởvị trí tự nhiên của servo thì arm phải vuông gốc với linkage rod như trong hình.

5.[TRAVEL ADJUST]Khi đẩy ga lên/xuống thì swashplate cũng di chuyển lên/xuống.Travel adjust cho phép điềuchỉnh giới hạn từng servo để sao cho lúc swashplate ở trên/dưới thì phải cân bằng.Khi chỉnh travel adjust của kênh Rudder thì không có nghĩa là ta điều chỉnh đựơc hành trìnhđi của rudder servo.Khi ta tang/giảm kênh rudder thì chỉ có tác dụng tăng/giảm tốc độ xoayđuôi của heli mà thôi.

Cách dùng :Ấn select để chọn từng kênh cần chỉnh hành trình đi/Increase/Decrease để thay đổi giá trị.

21

Lưu ý là ở mỗi kênh có 2 giá trị cần như trong hình.

VD:Kênh Rudder có L ( Left – trái) và R (Right – phải).Mũi tên ở đâu thì ta chỉnh thông số ở đó.Mặc định khi chọn tới kênh rudder thì là chọn L ,để chỉnh R thì ta phải gạt cần ga sang phải(lúc này mũi tên sẽ di chuyển xuống R) và lúc này ta mới có thể thay đổi giá trị ở R.

6.[SWASH MIX]Sau khi reverse các kênh xong.Đôi khi ta gặp trường hợp cụ thể là:Right stick nghiêng phải,Swashplate nghiêng sang tráiRight stich nghiêng tới trứơc,swashplate nghiêng ra sauĐẩy ga lên thì swashplate lại đi xuống.Lúc này thì ta sử dụng swashplate mix thay đổi giá trị từ âm sang dương hoặc từ dương sangâm.Dấu hiện thị chiều đi của swashplate ,chỉ số đứng phía sau chỉ hành trình đi,chỉ số càng caothi hành trình đi càng nhiều và ngựơc lại.

Cách dùng :

Ấn nút select để di chuyên từ Aile/Trái phải ,Elev tới/lùi.Pitch là khi đẩy ga lên swashplate cũng phải đi lên và ga đi xuống swashplate cũng phải đixuống thì mới đúng.Nếu bị ngựơc thì ta dùng Increase/Decrease để thay đổi giá trị âm <->dương.

7.[THRO HOLD]Throttle hold là chức năng dùng để cắt ga khi công tắc throttle hold trên tx đựơc kích hoạt.Nghĩa là khi hold ga (Kích hoạt công tắc Throttle hold trên tx) thì dù cần ga nằm ở bất kể vịtrí nào,motor cũng không quay.Lưu ý : mặc định thì chức năng này tắt.Để mở chức năng này,ta vào mục THRO HOLD rồi thay đổi giá trị bằng Increase/Decreaseđể màn hình hiển thị giống trong hình vẽ là đựơc.

22

8.[THRO CURVE]Đã nói ở trên nhưng mọi người cần lưu ý là trong dx7 hỗ trợ cho chúng ta 3 chế độ ga.(3 đồthị ga hoàn toàn độc lập,không liên quan gì với nhau).Là ở chế độ bay normal ,chế độ bay idle1 (Công tắc Idle trên tx có 3 nấc,thấp nhất lànormal,gạt lên 1 nấc là idle 1,thêm 1 nấc nữa là idle2).

Do đồ thị ga mang tính độc lập như thế nên ta có thể chỉnh ga như thế nào là tùy thuộc vàopilot.Không như nhiều người lầm tưởng cứ bật ilde lên là để 3D.Không phải vậy do ta có thểset up ga idle giống ga normal (ga đi từ 0 lên 100 tương ứng với cần ga thấp nhất lên caonhất).

9.[PITCH CURVE]Tương tự như throttle curve thì pitch cure cũng có 3 đồ thị riêng biệt độc lập làNormal,Idle1,Idle2 và Hold.Do đó khi hold ga,ta vẫn có thể chỉnh pitch khác so với khi bay normal.

Throttle curve và Pitch curve mọi người không cần phải hiểu cặn kẽ,có thể làm máy móc nhưở phần sau mà vẫn dảm bảo chất lựơng bay.

10.[GYRO SENS]Đây là chức năng dùng để điều chỉnh độ nhạy của gyro.Chức năng này sẽ không đựơc hiển thị nếu trong phần System setup mode ,mục [INPUT SELECT] ,chỗ Gear ta chọn thành Gear (hiển thị thêm 1 chữ Gear ở dòng dưới)như đã nói ở trên ,nếu để là Gear thì ta chỉnh độ nhạy gyro trong kênh Gear ở phần TravelAdjust.Còn khi Gear trong System setup mode chọn thành Gyro thì lúc này trong List mode mới hiểnthị chức năng GYRO SENS.

Không khuyến cáo mọi người sử dụng chức năng này vì đôi khi gây rất nhiều vấn đề khác.

11.Programmable Mix.Tạm dịch là chương trình pha trộn các lệnh.Vd : Khi ta đánh vòng tròn ôm cua thì đa số heli sẽ bị tình trạng mất độ cao.Nhưng để điềutiết ga sao cho hợp lý để không mất độ cao là việc rất khó.Do đó chức năng này cho phép tatăng ga/pitch để tăng lực nâng khi ta gạt right stick sang trái/phải.

Phân tích vd :Trái/Phải – Aileron ,trong programmable mix chọn thành kênh chủ (master) đứng trứơc kênhảnh hưởng là ga – Throttle hoặc là pitch (Slave – kênh phụ thuộc).Do đó kênh chủ sẽ quyết định kênh phụ thuộc nên khi aileron thì ảnh hưởng tới ga/pitch.

23

Mặc định là INH (tắt chức năng).Ấn select để lựa chọn kênh master/slave ,RATE là tỉ lệ tăng ga/pitch là bao nhiêu ,nếu heli bịtuột độ cao nhiều thì ta cần bù nhiều (% càng cao).

Chức năng này thật ra không phức tạp nhưng để nói đầy đủ cách sử dụng thì đó là việc rấtkhó.Liên quan nhiều vấn đề,mọi người có thể hiểu rõ hơn trong quá trình sử dụng và mày mò.

12.[TIMER]Đây là chức năng đếm thời gian,thông thường pilot dùng chức năng này chỉ để đếm ngựơc sốphút đã định sẵn nhằm an toàn cho pin.Mặc định chức năng này tắt.Để chọn thời gian đếm ngựơc thì các bạn dùng select để màn hình hiển thị thành Down-T nhưtrong hình.Bên dưới là thời gian đếm ngựơc,ta dùng Increase/Decrease để tăng/giảm giá trịthời gian , 2 số đầu là phút,2 số sau là giây.

Sau khi chọn Down-T và số phút cần thiết thì ta thoát ra ngòai màn hình chính băng cách bấmcả 2 nút “Down” và “Select”.Phải bấm nút Down trứơc,nếu bấm select trứơc thì timer sẽ chọnlại cách đếm thời gian khác,không phải là đếm ngựơc.Sau khi ra màn hình chính thì để bắt đầu/dừng đếm ngựơc thì ta bấm nút Increase hayDecrease đều được.Bấm nút clear để bắt đầu đếm lại từ đầu (đếm ngựơc theo số phút mà ta đã định sẵn trongtimer funtion).

24

Phần 4 : Set up heliCác lưu ý khi ráp kit và sửa sau khi đập.

• Quan trọng nhất khi lắp ràp và sửa chữa heli là bám sát manual (Hướng dẫn lắp rápcác chi tiết tùy theo loại máy bay),thông thường manual đựơc tặng kèm khi muakit,nếu không có manual thì ta có thể download từ trên mạng.Rất nhiều a/e đã rắc rốikhi tháo cùm đầu ra,thấy rất nhiều chi tiết nhỏ -> bị rối ,không nhớ cách rápvào.Nhưng nếu bám sát theo manual (chỉ cần hình ảnh) nếu biết thêm tiếng anh có thểtự hiểu thì tốt,chứ thật ra chỉ cần nhìn ảnh là có thể tự lắp ráp.

• Một điều khá quan trọng nữa là khi lắp ráp thì cần chú ý đến độ dài các linkage rodphải đúng trong manual.Mỗi người nên mua một cây thứơc kẹp để đo cho chínhxác.Nhưng đa số các thông số độ dài đó ta cần chỉnh lại một tí để đảm bảo chất lựơngbay.

• A/e cũng cần nên mua locktail (một loại keo dành cho khóa ốc máy bay,tránh bị tuôngkhi chịu ảnh hưởng bởi độ rung của máy bay).Nhất là ở các vị trí chuyển động với tầnsố cao.

• Một vấn đề mà đa số mọi người ,đôi khi là cả người chơi lâu năm vẫn làm nhầm,đóchính là dây belt bị xoắn không đúng chiều.Khi máy bay đựơc đặt trên mặt đất,cánhchính phải xoay theo chiều kim đồng hồ,thì cánh đuôi phải xoay theo chiều kim đồnghồ luôn khi (để heli trứơc mặt, đầu heli đựơc đặt bên tay trái,đuôi heli bên tay phải).

Cách set up heli

1.Set up tx trong “System Setup Mode”

Ấn cùng lúc 2 nút “select” và “Down” rồi bật tx,tất cả để mặc định trừ [INPUT SELECT] và[SWASH TYPE] ,ấn nút select để lựa chọn các thông số và thay đổi giá trị bằngIncrease/Decrease.Làm giống như trong hình !

Thoát ra khỏi “System Setup mode” bằng cách ấn cùng lúc 2 nút “select” và “Down”.

2.Chỉnh gain gyro và kích hoạt công tắc hold ga.

Mở tx lên ,bấm cùng lúc 2 nút “Select” và “Up” để vào List mode.UP/DOWN để chọn mụcTravel adjust và ấn 2 nút “Select “ và “Down” để vào Funtion mode của Travel adjust.Bấm nút select để chọn tới mục Gear.Chắc chắn rằng công tắc gear đang ở vị trí trên.

25

Chú ý : Dấu cộng biểu hiện là sử dụng chức năng headlock của gyro.Nhưng ở chế độheadlock thì không gắn đựơc arm servo 1 cách chính xác ở vị trí tự nhiên của servo nhằm armservo vuông gốc với cây kéo servo (rudder rod).Dấu trừ để tắt chưc năng headlock,khi không headlock thì ta mới có thể dễ dàng gắn armservo vì servo luon trả về vị trí chính giữa cho dù ta xoay đuôi,gạt cần rudder trên tx.Còn khicó headlock thì xoay đuôi hay gạt cần tx,rudder servo về không trả về vị trí tự nhiên.

Mặc định giá trị đầu tiên là +100,ta giảm xuống còn +40.Tác dụng : Giảm độ nhạy gyro xuống thấp -> khi gắn điện thì servo sẽ làm việc với tần sốthấp đồng thời cũng thuận tiện cho việc test máy bay sau này.

Gạt công tắc Gear trên tx xuống,mũi tên sẽ chỉ số -100 như hình trên,tăng -100 lên -40.

Lưu ý : Dấu cộng hay trừ cho ta biết có headlock hay không headlock,giá trị bên trong chobiết độ nhạy của gyro,giá trị càng lớn thì gyro càng nhạy -> servo đuôi làm việc càng nhiều.

Mở chức năng cho công tắc hold ga (Throttle hold) :Vào menu chính rồi chọn [THRO HOLD] ,vào funtion mode của throttle hold.Mặc định là tắt chức năng hold ga ,bên dưới ghi chữ INH.

26

Chỉ cần ta ấn Increase/Decrease là mở chức năng này,tx sẽ hiển thị như trong hình :

3.Bind-Gắn dây bind (đơn thuần chi là dây nối tắt giữa cực âm và đầu tín hiệu trên rx) vào cổng bindtrên rx AR7000 – cổng bind trên AR7000 nằm ngang so với các cổng còn lại.Còn trên cácloại rx 6 kênh khác thì gắn dây bind vào cổng BATT (Battery)-Gắn dây BEC hay ESC có tich hợp sẵn BEC vào bất kì cổng nào trên rx.

-Gắn pin vào BEC hay ESC để cấp điện cho RX-Ấn và giữ luôn nút bind phía sau tx

-Lúc này đèn rx chớp chậm dần ,đợi đến khi nào đèn rx đứng yên thì buông nút bind ra,rútdây PIN ,rút dây bind trên rx.Tắt tx,lúc này quá trình bind để kết nối tx với rx đã hoàn tất.

4.Gắn dây vào rx.Một heli thông thường thì có 4 servo, 3 servo ở trước (bên dưới swashplate) gọi là 3 servocylic ,servo phía sau (gắn trên ống đuôi) đựơc gọi là rudder servo.

Do servo Aile và Pitch có vai trò như nhau nên chúng ta có thể trao đổi vị trí cổng gắn trên rx.

27

Cần lưu ý là khi chỉnh subtrim hay travel adjust ,thì lúc chọn servo để chỉnh.Nếu như servo ởtrên gắn váo cổng AUX1 trên rx thì phải chọn kênh PITCH trong tx mà chỉnh !Nhưng để thống nhất cách set up thì ta chọn servo bên trên luôn gắn vào cổng AILE và servodưới gắn vào cổng AUX1 trên rx.

Gyro có 2 dây lớn đi ra thì 1 dây là “dây nối với servo đuôi” và 1 dây lớn kia chia làm 2 đểgắn vào 2 cổng trên rx.Màu đen gắn vào cổng RUDD ,màu đỏ gắn vào cổng GEAR.Nếu có xài BEC rời giống trong hình thì dây ESC gắn vào cổng THRO ,dây BEC gắn vàocổng BATT.Còn nếu không xài BEC thì cổng BATT trên rx để trống.

Lưu ý :Do đa số ESC trên thị trường đều có tich hợp sẵn BEC nhưng lại không đủ Ampe để duy trìhoạt động của tất cả dàn đồ điện nên đôi khi phải gắn BEC rời.Vì ESC đã cấp điện cho RX.BEC lại cấp điện thêm nên dễ dẫn đến tình trạng cháy thiết bịđiện (rx,gyro,servo…) nên ta cần phải cắt đi nguồn điện cấp từ ESC bằng cách rút dây màu đỏcủa dây ESC ra,giống như trong hình sau.

5.Set servo cylicServo cylic là 3 servo ở dưới swashplateChú ý : ESC nối với motor bằng 3 cộng dây,tốt nhất là nên rút 2 đến 3 dây ra để an toàn.

-Công tắc GEAR vẫn đang ở dưới (không headlock).-Đẩy cần ga lên vị trí giữa rồi bật tx.-Gắn PIN-Rồi gắn arm vào servo như trong hình.

28

Swashplate nghiêng cũng kệ,bứơc này ta chỉ cần swashplate đi đúng chiều.Đẩy cần Aileron sang phải thì 2 servo trứơc cùng đi xuống.

Đúng ra thì servo Aileron phải đi lên và servo Pitch phải đi xuống,như vậy thì servo Aileronđã đi ngựơc.Lúc này ta cần chức năng reverse cho servo Aileron.Vào chức năng Reverse và ấn select để chọn kênh Aile trong rx

Ấn Increase/Decrease để thay đổi giá trị NORM thành REV.

29

Lúc này thi cần Aileron đã đi đúng (gạt trái thì swashplate nghiêng sang trái,gạt phải thìswashplate nghiêng phải).Nhưng cần Elevator và cần ga lại bị ngựơc (ga đẩy lên thìswashplate lại đi xuống và ngựơc lại).Lúc này,ta sử dụng chức năng [SWASH MIX] của tx.Ban đầu mới vừa vào chức nang swash mix thì màn hình như thế này :

AILE +60ELEV +60PIT. +60

Và ta chỉnh thành :AILE + 60ELEV – 60PIT. – 60

Bằng cách : Ấn select để chọn AILE ,ELEV hay PIT.Increase/Decrease để tăng/giảm giá trị.

Ý nghĩa của số +60 hay -60 :o Dấu cộng hay trừ cho phép ta điều chỉnh chiều của swashplate,do ban đầu cần elevator

và cần ga bị ngựơc nên ta thay đổi từ giá trị dương sang giá trị âm của ELEV và PIT.,làm cho swashplate lúc này đi đúng chiều.

o Số phía sau mang ý nghĩa là swashplate đi nhiều hay đi ít.Nếu là Aileron hay Elevatorthì mang ý nghĩa nghiêng nhiều hay ít -> heli càng “lẹ” nếu giá trị của số phía saucàng lớn.

o Còn PIT mang ý nghĩa cho hành trình đi lên xuống của swashplate ,lý do nó có tênPIT do swashplate đi lên xuống càng nhiều thì biên độ pitch cánh càng lớn.

VD :

30

Nếu PIT. là -60 thì pitch cánh đi từ -8 đến +8 chẳng hạn,pitch cánh này là quá ít để bay,hoverthôi thì cần thiết pitch đã bằng +10 với đồ thị pitch đi đều từ 0 lên 100 (đồ thị pitch/pitchcurve lúc này đựơc gọi là tuyến tính ).Do nhu cầu tăng pitch cánh lên nên ta phải tăng số đằng sau và giữ nguyên dấu âm.Chẳng hạng,Tình tăng PIT. thành -80 đi ,thì pitch cánh lúc này đi từ -11 lên +11 với đồ thịpitch là tuyến tính từ 0 lên 100.

Sau khi swashplate đã đi đúng chiều thì tháo arm servo ra và gắn lại sao cho ít bị lệch nhấtnhư trong hình.

Lưu ý: điểm này ,cần ga vẫn phải nằm giữa như lúc ban đầu.Ta thấy rằng các arm servo lúc này chưa ngay (yêu cầu là phải song song với mặt đất để đảmbảo hành trình đi lên phải bằng hành trình đi xuống cho servo gây ra).

Lúc này ta dùng chức năng Sub trim

Sub trim cho phép ta vi chỉnh vị trí tự nhiên khi cần ga ở giữa của servo cylic.

31

Ghi nhớ : Chỉ subtrim cho 3 kênh : AILE , ELEV và PITC,không sub trim cho RUDD vàGEAR.Đầu tiên ta sub trim servo Aileron trứơc,ấn select để mũi tên chọn AILE.Tăng/giảm giá trị đểarm servo aileron song song với mặt đất.

Mặc định là 0 nhưng ta tăng lên 10 thì arm servo mới song song mặt đất.Ta ấn select tiếp để chọn ELEV và sub trim,nhưng trong trường hợp cụ thể này,arm servoELVE đã song song với mặt đất rồi.Ta chọn kênh PITC và cũng thay đổi giá trị để arm servopitch song song với mặt đất.

Sau khi sub trim xong thì ta bứơc sang khâu cân swashplate.

Bứơc này thật ra không quan trọng đối với những a/e mới tập bay,vì vất vả và không mang lạisự khác biệt nhiều khi hover do hành trình bị lệch của 3 servo cylic không lớn lắm !Cân swashplate là đảm bảo hành trình 3 servo đi cùng hành trình ở điểm cuối (tương ứng cầnga thấp nhất) và điểm đầu tương ứng với cần ga cao nhất.Có như vậy thì trong quá trình bay,ở dưới thấp và ngay cả khi bay cao,vẫn đảm bảo việc heli không bị nghiêng do hành trình 3servo cylic này đi lệch nhau.Nhưng các bạn có thể bỏ qua bứơc này !Có thể nhìn swashplate cân 1 cách tương đối bằngmắt.

Tháo cùm đầu,chỉ chừa lại swashplate.

32

Để đồ can swashplate vào thì ta thấy servo Aileron bị thấp hơn so với 2 servo còn lại (elevatorvà pitch).Lúc này ta phải vặn linkage rod của servo aileron cho dài hơn để swashplate cânbằng.

Hoàn tất ,cần ga ở giữa ,swashplate đã cân bằng !

33

Lúc này đầy cần ga lên vị trí cao nhất ,swashplate sẽ di chuyển theo ,cũng lên vị trí cao nhấtcủa swashplate.

May mắn là ở trên đã cân bằng ,trong trường hợp không cân bằng.Vd : Servo elevator thấp hơn 2 servo còn lại thì vào [TRAVEL ADJUST] để tăng giá trị củaservo elevator lên để tăng hành trình của servo elev.

Kéo cần ga xuống vị trí thấp nhất,swashplate cũng di chuyển theo ,chạy xuống vị trí thấp nhất!

34

Sau khi kéo cần ga xuống vị trí thấp nhất thì phát hiện servo pitch và elevator không chạm đồcan swashplate.Theo đa số,ta chỉnh servo aileron,bằng cách tăng hành trình servo aileronlên.Bằng cách vào [TRAVEL ADJUST] chọn kênh aile và tăng giá trị lên.

Cụ thể trong hình là tăng lên từ 100% thành 115%Sẽ có nhiều bạn thắc mắc rằng có 2 giá trị thì làm sao biết để chọn giá trị nào,đơn giản là takhông cần phải chọn,khi đẩy cần ga lên hay kéo cần ga xuống thì 3 servo cylic chạy theo vàngay từ lúc này,dx7 đã chọn thông số trên hay dưới sẵn cho ta rồi.Thế là xong phần set servo cylic và cân swashplate.

6.Canh rudder servo.

Chú ý là ban đầu tới giờ khi set up,công tắc GEAR vẫn đang nằm vị trí ở dưới (mà ta đã setthông số trong [Travel adjust] tương ứng là -40 (không headlock).

35

Một lần nữa nhắc lại là không headlock thì mới set servo đuôi chính xác đựơc.Trong đây là gyro KDS 800,set up gyro Futaba 401 tương tự !

Đầu tiên là ta di chuyển servo đuôi dọc theo ống đuôi,kéo lên/xuống sao cho giống trong hình!Cánh đuôi phía grip cánh trên gần cùm đuôi hơn cánh đuôi ở dưới.

Ở đây ý muốn nói là phải đảm bảo cho gió do cánh đuôi tạo ra luôn thổi sang trái theo hìnhngay bên trên khi servo ở vị trí tự nhiên (vị trí này là khi vừa mới gắn pin vào heli hay là vị trícủa servo khi gyro không có headlock)

Mục đích :Do cánh chính quay theo chiều kim đồng hồ nên thân heli luôn có xu hướng xoay ngựơc lạichiều kim đồng hồ (định luật 3 newton thôi ^^) .Khi đó,muốn heli không xoay đuôi thì phảicần có lực gió tạo ra cánh đuôi làm thân heli xoay theo chiều kim đồng hồ để triệt tiêu lực docánh chính khi xoay.

Gạt cần rudder vào trong(sang phải) .Nếu slider chạy ra ngoài thì vào chức năng Reverse Switch của tx ,ấn select để chọn Rudd,tăng/giảm giá trị sao cho slider phải chạy vào trong khi gạt cần rudder sang phải (vào trong).

Kế đến là set up gyro.Công tắc GEAR nãy giờ đang ở dưới (không headlock) , lúc này ta bật headlock lên,gạt côngtắc Gear lên trên.Đặt đuôi heli hướng về mình,dùng tay đuôi xoay đuôi sang phải 1 góc khoảng 45 độ.Nếuslider chạy vào trong thì đúng.còn nếu slider chạy ra ngoài thì trên gyro có công tắc một bên ghi chữ NOR và một bên ghichữ REV thì gạt công tắc đó.Trên gyro còn có 1 công tắc tên là DS (chọn 1 trong 2 là ON hay OFF ,nếu là servo đuôidigital thì gạt công tắc DS sang ON còn servo analog thì gạt sang OFF.Chú ý : Nếu để ON cho servo analog thì có thể gây cháy servo.

Bứơc tiếp theo là set limit (giới hạn hành trình đi của servo đuôi) cho gyro.Gạt hết cần rudder vào trong(sang phải) và lắng nghe tiếng servo đuôi,nếu nghe tiếng “e…e…” nhỏ từ servo đuôi thì lấy tua vít dẹp ,vặn limit ngựơc chiều kim đồng hồ để giảmhành trình đi của servo đuôi,vì lúc này servo đang bị cấn hành trình.Còn trong trường hợp Slider không đi hết vào trong thì tăng limit của gyro lên.Đến khi nàonghe tiếng “e…e…” thì giảm xíu để không còn nghe nữa là đựơc.Còn slider có chạy hết ra ngoài hay không,điều đó không quan trọng.

36

7.Set pitchĐầu tiên kiểm tra đồ thị pitch cánh của cả 4 chế độ là Normal ,Idle 1 ,Idle 2 và Pitch curvehold.Đảm bảo là đồ thị phải tuyến tính (đi đều từ 0 25 50 75 và 100) tương ứng với vị trí 1 ,2 ,3 ,4và 5.

Chú ý : Ở chế độ bay nào thì phải chọn đồ thị của chế độ bay đó .Vd : Đang bật hold ga,để đo pitch thì ta phải vào pitch curve hold để chỉnh thông số trong đótùy thuộc vào nhu cầu.Sau khi đo đạt độ dài link rod bằng thông số nhà máy sản xuất đưa ra,khi cần ga ở giữa tươngứng arm servo song song với mặt đất.Tăng giảm độ dài link rod sao cho mixing arm vàcontrol arm phải song song với mặt đất.

Cần ga ngay ở vị trí chính giữa , lúc này tương ứng với giá trị 50 trong đồ thị pitch.Lấy thứơc đo pitch chọn giá trị 0 , kẹp thứơc đo vào 1 bên cánh ,điều chỉnh link rod sao chophương của thứơc trùng với flybar thì lúc này pitch cánh = 0.Rồi chuyển sang cánh bên kia,cũng đo và điều chỉnh độ dài link rod của cánh đó để cho pitchcánh cũng bằng 0.Đây là việc khá quan trọng để tránh tình trạng 2 tầng cánh.Đẩy cần ga lên vị trí cao nhất ,nếu lúc này pitch cánh trong khoảng 10 đến 12 độ là đạt yêucầu.Trong trường hợp không đủ 10 độ ,thì vào swash mix của tx mà tăng giá trị của PP lên.Còn trong trường hợp,đẩy lên cao nhất,servo bị cấn hành trình (nghe tiếng ghì nhỏ nhỏ củaservo) thì ta phải giảm PP xuống.

Tương tự thì kéo cần ga xuống vị trí thấp nhất và cũng đảm bảo sao cho pitch cánh trongkhoảng 10 độ đến 12 độ.

37

Ở trên chỉ là bứơc canh cho heli chuẩn ,bay giờ thì tùy vào nhu cầu bay mà chọn các cách setup khác nhau.Sau đây có 3 cách gợi ý cho a e:

Chế độ bay Vị trí cần ga Pitch cánh Vị trí tương ứngđựơc chọn trong đồthị pitch

Tập hover Thấp nhấtGiữaCao nhất

-2+410

L2H

Bay sport Thấp nhấtGiữaCao nhất

-50+10

L2H

3D Thấp nhấtGiữaCao nhất

+110-11

L2H

Chú thích : Phải tăng giảm giá trị của từng vị trí L , 2 , H trong đồ thị pitch sao cho pitchcánh phải bằng với các giá trị khuyến cáo ở trên.Riêng vị trí 1 và 3 thì bấm nút CLEAR để trở thành INH.

8.Set điểm đầu và cuối cho ESC.Tùy theo mỗi ESC khác nhau mà có cách set điểm ga đầu và cuối khác nhau.Sau đây là cách set up chung của đa số ESC ,ESC hobbywing,ESC KDS…Không hold ga,đảm bảo đồ thị ga Normal phải tuyến tính.Đẩy cần ga lên cao nhất rồi gắn Pin ,a e yên tâm chỗ này ,ESC có chế độ an toàn nên nhậnbiết không phải là điểm ga thấp nhất,motor sẽ không quay.Sau đó,nghe tiếng pip pip ,đợi khoảng 2 đến 3 giây sau ,gạt cần ga xuống vị trí thấp nhất thìnghe tiếng píp píp… píp píp…….Thì quá trình set ESC đã xong.

Chú ý : là một số ESC sẽ hiểu nhầm là cần ga cao nhất ,ESC hiểu thành vị trí min ga nên khigắn pin vào khi cần ga ở vị trí cao nhất ,ESC sẽ kêu píp píp và tiếp tục kêu pip pip…pippip……Đó là lý do tại sao Tình khuyên a e phải đợi sau khoảng 2 đến 3 giây mới gạt cần ga xuống vịtrí thấp nhất nếu không nghe tiếp tục 1 chuỗi tiếng kêu dài ngắn.Trong trường hợp kênh ga bị ngựơc như vậy,thì a e phải vào chức năng reverse của tx và chọnkênh thrott rồi chọn giá trị ngựơc so với hiện tại là hoàn tất.Sau đó set điểm ga đầu và cuối bình thường.

38

Phần 5 : Các bệnh thường gặp của heli

1. Hai tầng cánh.Đầu tiên nên có phương pháp đánh dấu 2 cánh bằng 2 màu khác nhau,có thể lấy decal hay bútlông để làm 2 bên cánh có màu khác nhau.Khi bay lên thì a e sẽ thấy 2 cánh của heli khi quay không nằm trên cùng một mặt phẳng,cốgắng chú ý hay cần sự hỗ trợ của người khác để biết cánh nào nằm trên và cánh nào nằmdưới.Sau đó ta điều chỉnh độ dài link sao cho pitch cánh 1 trong 2 bên thay đổi.Cụ thể là :Nếu ta chọn cánh ở trên để thay đổi pitch thì ta vặn link rod dài ra để giảm pitchcánh ở trên xuống để tạo gió ít lại,ích bị biến dạng -> không bị tình trạng 2 tầng cánh nữa.Nếu ta chọn cánh ở dưới để chỉnh pitch cánh thì ta vặn link rod ngắn lại để tăng pitch cánhnằm dưới lên.

2.RungĐây là bệnh khó chịu nhất của heli vì có rất nhiều nguyên nhân để heli bị rung.Sau đây là vàinguyên nhân,cũng có thể còn nhiều nguyên nhân dẫn đến tính trạng heli bị rung.a. Cốt đứng congb. Cốt ngang congc. 2 tầng cánhd. Cốt đuôi conge. Cánh chưa cânf. Dây belt quá căngg. Độ dài flybar không đều 2 bên.h. Bạc đạn có vấn đề,thông thường bạc đạn chỗ cốt đứng và grif cánh.k. Pinion quá sát nhông chính (main gear)l. kiểm tra độ rơ của flybar bằng cách giữ cùm đầu,lắc cây flybar.…

3.Bệnh mổ gà .a.Tua quá thấpb.Pin yếuc.flybar rơd.Pitch và tua không đều với nhau ,cách khắc phục thường là tăng tua!…

4.Bệnh vẫy đuôia.Gain gyro quá caob.Kiểm tra độ cơ cùm đuôic.Kiểm tra độ cứng/đàn hồi của cây kéo đuôid.Cùm đuôi bị lỗi cơ khí,bị vứơng /sựơng hay bị kẹte.Kiểm tra servo đuôi và gyro

5.Motor không quayĐối với ESC KDS thì rất dễ bị gặp tình trạng là khi gắn pin vào thì motor cứ kêu tít…tít…títliên tục.Là do ESC bị mất điểm đầu và cuối.Khắc phục đơn giản là set lại điểm ga đầu và gacuối cho ESC ở phần 4,mục 8.

39

Cách sử dụng GP750 :

Khi gyro hoạt động thì đèn status màu xanh (có headlock) , màu đỏ (tắt chức năng headlock)

Bấm và giữ nút set khoảng 2 đến 3 giây,khi đèn dòng thứ 2 sáng như hình trên là bắt đầu vàophần set up.Có 5 chức năng ,để lựa chọn từ chức năng 1 tới 5 thì ấn nút set rồi nhả ra,đèn ở dòng thứ 2 sẽchạy đến chức năng cần set up.Gạt cần rudder trên tx sang trái hoặc phải để thay đổi giá trị.Sau khi set hết 5 chức năng thì bấm nút set lần nữa để trở về bình thường hoặc là sau 1 thờigian nhất định,gyro sẽ trở về bình thường1.Chọn tần số servo hoạt động (thông thường là chọn 1520 ,đèn status hiển thị màu xanh)2.Chọn loại servo ,thông thường chọn là DS (Digital Servo) ,đèn status màu xanh3.NOR/REV . đuôi heli hướng về mình,dùng tay đuôi xoay đuôi sang phải 1 góc khoảng 45độ.Nếu slider chạy vào trong thì đúng.Còn slider chạy ra ngoài thì đèn status đang xanh tachuyển sang đỏ (REV) bằng cách gạt cần rudder của tx sang trái hoặc phải.Còn đèn Statusmàu đỏ thì ta chuyển sang màu xanh.4.Limit : Giới hạn hành trình servo đuôi.Đầu tiên gạt cần rudder từ từ sang phải ,để slider chạy hết vào trong nhưng không để cấnservo rồi từ từ gạt cần rudder sang trái để slider chạy ra ngoài.Slider có chạy hết ra biên ngoàihay không thì không quan trọng,nhưng nhất định slider phải chạy hết vào trong.5.Delay : Size 450 trở xuống thì chọn thành màu đỏ,ngựơc lại màu xanh.