22
1 Sistemi gjyqësor në Republikën e Kosovës Të nderuar studentë Duke e pasur parasysh nivelin e informatave që ju duhet t’i posedoni për sistemin tonë gjyqësor, duke i pasur parasysh mundësitë që lejon programi për t’i trajtuar këto informata të rëndësishme për Ju dhe duke mos harruar se kompetenca e juaj është në lëmin e ekonomisë dhe biznesit, duke mos dashur që të ju ngarkojë më shumë, jam përpjekur që ngas burimet e ndryshme të ju përgatisë këtë material i cili besoi do ketë mundësi që mjaftueshëm t’u ofrojë njohuritë të cilat janë esenciale për çdo ekonomistë. Me rëndësi esenciale për ne do jetë sfera gjyqësore e çështjeve të karakterit ekonomik që ndërlidhet me kompetencën e Gjykatës Themelore dhe Gjykatës së Apelit respektivisht kompetencës funksionale, territoriale dhe lëndore të Departamentit për çështje ekonomike në këto institucione. Trajtimi me i thellë i tyre do behet gjatë ligjëratave. HISTORIKU I ZHVILLIMIT TË GJYQËSORIT NË KOSOVË (marrë nga Gjykata Supreme e Republikëssë Kosovës – uebi : http://www.gjykatasupremeks.org/?cid=1,24) Hyrje Zhvillimet historike në dhe përreth Kosovës, në etapa të ndryshme kohore, kanë imponuar edhe specifikat e organizimit të pushteteve në Kosovë, varësisht nga karakteristikat e autoriteteve që kanë sunduar territorin e Kosovës gjatë historisë. Megjithatë, nga koha e organizimit politiko-ushtarak të Lidhjes së Prizrenit (1878) e gjer në përfundimin e Luftës së Dytë Botërore, në Kosovë nuk mund të flitet për ndonjë organizim të sistemit gjyqësor në nivel të institucioneve vendore. Në veçanti, populli shqiptar edhe pse nën sundimin e të huajve, sidomos në krahinat malore ku nuk mund të shtrihej pushteti i administratorëve të huaj (pushtuesve), marrëdhëniet politiko-shoqërore, pronësore, penale etj, i rregullonte përmes aplikimit të së drejtës zakonore, dhe kontestet gjyqësore i ka zgjidhur nëpërmjet pleqësive. Në mungesë të pushtetit qendror, pleqësia ishte organ gjyqësor, i cili merrej me gjykimin e çështjeve penale, civile, dhe çështjeve tjera. GJYQËSI NË KOSOVË NGA VITI 1945 DERI NË KUSHTETUTËN E VITIT 1974 Fillet e gjyqësisë në Kosovë pas Luftës së Dytë Botërore paraqiten në korrikun e vitit 1945, kur zgjidhet organi më i lartë gjyqësor i Krahinës së Kosovës me emrin Gjykata Popullore e

Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

 

Sistemi gjyqësor në Republikën e Kosovës

Të nderuar studentë Duke e pasur parasysh nivelin e informatave që ju duhet t’i posedoni për sistemin tonë gjyqësor, duke i pasur parasysh mundësitë që lejon programi për t’i trajtuar këto informata të rëndësishme për Ju dhe duke mos harruar se kompetenca e juaj është në lëmin e ekonomisë dhe biznesit, duke mos dashur që të ju ngarkojë më shumë, jam përpjekur që ngas burimet e ndryshme të ju përgatisë këtë material i cili besoi do ketë mundësi që mjaftueshëm t’u ofrojë njohuritë të cilat janë esenciale për çdo ekonomistë. Me rëndësi esenciale për ne do jetë sfera gjyqësore e çështjeve të karakterit ekonomik që ndërlidhet me kompetencën e Gjykatës Themelore dhe Gjykatës së Apelit respektivisht kompetencës funksionale, territoriale dhe lëndore të Departamentit për çështje ekonomike në këto institucione. Trajtimi me i thellë i tyre do behet gjatë ligjëratave.

HISTORIKU I ZHVILLIMIT TË GJYQËSORIT NË KOSOVË (marrë nga Gjykata Supreme e Republikës së Kosovës – uebi : http://www.gjykatasupreme‐ks.org/?cid=1,24)  

Hyrje

Zhvillimet historike në dhe përreth Kosovës, në etapa të ndryshme kohore, kanë imponuar edhe specifikat e organizimit të pushteteve në Kosovë, varësisht nga karakteristikat e autoriteteve që kanë sunduar territorin e Kosovës gjatë historisë. Megjithatë, nga koha e organizimit politiko-ushtarak të Lidhjes së Prizrenit (1878) e gjer në përfundimin e Luftës së Dytë Botërore, në Kosovë nuk mund të flitet për ndonjë organizim të sistemit gjyqësor në nivel të institucioneve vendore. Në veçanti, populli shqiptar edhe pse nën sundimin e të huajve, sidomos në krahinat malore ku nuk mund të shtrihej pushteti i administratorëve të huaj (pushtuesve), marrëdhëniet politiko-shoqërore, pronësore, penale etj, i rregullonte përmes aplikimit të së drejtës zakonore, dhe kontestet gjyqësore i ka zgjidhur nëpërmjet pleqësive. Në mungesë të pushtetit qendror, pleqësia ishte organ gjyqësor, i cili merrej me gjykimin e çështjeve penale, civile, dhe çështjeve tjera.

GJYQËSI NË KOSOVË NGA VITI 1945 DERI NË KUSHTETUTËN E VITIT 1974

Fillet e gjyqësisë në Kosovë pas Luftës së Dytë Botërore paraqiten në korrikun e vitit 1945, kur zgjidhet organi më i lartë gjyqësor i Krahinës së Kosovës me emrin Gjykata Popullore e

Page 2: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

 

Krahinës (Dokumenti origjinal i bashkangjitur më poshtë). Për shkak të zhvillimeve politike të kohës, vetëm pas një muaji, me vendim të Kuvendit të Serbisë kjo gjykatë do ta humbë karakterin e gjykatës së instancës më të lartë në krahinë duke u shndërruar në gjykatë me kompetenca të gjykatës së qarkut, derisa funksionin e instancës më të lartë gjyqësore të Krahinës e ka kryer Gjykata Supreme e Serbisë. Kjo e sanksionuar me Ligjin mbi Rregullimin e Gjykatave Popullore që u nxor nga Kuvendi i Përkohshëm Popullor i Jugosllavisë me 25 gusht të vitit 1945.

Me ndryshimet në Kushtetutën e vitit 1963, në Republikën Socialiste Federative të Jugosllavisë (RSFJ) fillon të aplikohet sistemi unik gjyqësor që në përbërje kishte: gjykatat e kompetencës së përgjithshme, që në atë kohë ishin Gjykatat Komunale, Gjykatat e Qarkut, Gjykatat Supreme të Republikave, Gjykata Supreme Federative dhe Gjykatat e Specializuara. Ky koncept i ndërtimit të gjyqësorit ka imponuar nevojën që në Krahinat Autonome të formohen degët e Gjykatës Supreme të Serbisë, që u aplikua edhe në Krahinën e Kosovës. Gjatë kësaj periudhe,gjyqtarët e degëve gjyqësore kanë qenë të zgjedhur dhe shkarkuar nga Kuvendi i Krahinës, ( ku kanë funksionuar 17 Gjykata Komunale dhe 3 Gjykata të Qarku), përveç degës së Gjykatës Supreme të Serbisë në Krahinën Autonomë të Kosovës.

Më vonë me ndryshimet kushtetuese që pasuan nga viti 1968 deri 1972 Krahinat Autonome, në lëmin e gjyqësisë gati njëjtësohen me Republikat. Gjatë kësaj periudhe Kosova nxjerr Ligjin Kushtetues (24 shkurt 1969), i cili rregullon pozitën e Gjykatës Supreme të Kosovës si gjykatë me të drejta dhe detyra të njëjta me ato të Republikave, e cila ushtron funksionin në mënyrë ligjore në tërë territorin e Kosovës. E më pas, me ndryshimet kushtetuese të vitit 1971, përkatësisht në amendamentin 2 për Ligjin Kushtetues të KSAK, Krahina i rregullon me ligjet e veta edhe gjykatat, arbitrazhin, Këshillat e Pajtimit, Prokurorin Publike, Avokaturë Publike etj.

Në vitin 1972 formohet Gjykata Kushtetuese e Kosovës si dhe Gjykata e Lartë Ekonomike me seli në Prishtinë, dhe përfundimisht konkretizohet me avancimin e pozitës me ndryshimet Kushtetuese të vitit 1974 në rang të përafërt me njësi tjera federale, duke ju mundësuar që të ushtrojë pushtetin legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqësor. Funksioni gjyqësor, sipas Kushtetutës së vitit 1974 ushtrohej nga gjykatat e rregullta dhe gjykatat vetëqeverisëse. Gjykatat e rregullta përbëheshin nga gjykatat komunale dhe gjykatat e qarkut, kurse si gjykate e rregullt e instancës më të lartë paraqitet Gjykata Supreme e Kosovës në të cilën janë zgjidhur në mënyrë meritore çështjet e ndryshme civile, penale, ekonomike dhe administrative. Themelimi, kompetenca përbërja dhe organizimi i gjykatave të rregullta në Kosovë u rregullua me Ligji mbi Gjykatat e Rregullta të Kosovës të vitit 1978.

RRËNIMI I SISTEMIT GJYQËSOR NË KOSOVË GJATË VITEVE TË 90' TË SHEKULLIT XX

Fillimi i sulmeve ndaj pozitës Kushtetuese të Kosovës nga ana e Republikës së Serbisë, që pasoi pas ngjarjeve të vitit 1981, arriti kulminacionin me amendamentet që u përgatitën në Kushtetutën e Serbisë në vitin 1989. Këto amendamente shkaktuan rrënimin e plotë të Autonomisë së Kosovës, pezulluan pushtetin e autoriteteve legjitime në Kosovë, u bë ndërprerja e punës së Kuvendit, Këshillit Ekzekutiv të Kosovës, u morën kompetencat organeve gjyqësore dhe të sigurisë së pushtetit të Kosovës, të cilat u transferuan në Republikën e Serbisë. Me këto veprime, pasoi edhe marrja e kompetencave të administratës së judikaturës. Kështu, me

Page 3: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

 

vendimin e Kuvendit të Serbisë bëhet shkarkimi i gjyqtarëve shqiptarë, të cilët zëvendësohen me gjyqtarë serbë dhe në të njëjtën kohë bëhet ndërprerja e organizimit të provimit të judikaturës duke pamundësuar kuadro të reja që t'i nënshtrohen provimit të judikaturës dhe profesionalizmit në këtë fushë.

KRIJIMI I SISTEMIT GJYQËSOR NGA PASLUFTA E VITIT 1999 DERI ME SHPALLJEN E PAVARËSISË NË VITIN 2008

Gjendja e menjëhershme e pasluftës në Kosovë, në fushën e gjyqësorit, rezultoi me një shkatërrim të gjerë në ndërtimin dhe funksionimin e institucioneve, në infrastrukturë, teknologji dhe kuadro të kualifikuara, me shumë lëndë të pazgjidhura ndër vite, shkatërrim të dosjeve gjyqësore dhe dokumentacionit të rëndësishëm, problemet e sigurisë në rritje dhe me një gjyqësor ende jo funksional.

Kështu, me fillimin e instalimit të administratës së Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), si një çështje me prioritet u ndërmorën hapat fillestar për rindërtim të një sistem gjyqësor multi-etnik të bazuar në parimet demokratike. Si hap të parë, UNMIK lëshoi tri dekrete emergjente: një për themelimin e Këshillit të Përbashkët Konsultativ mbi Emërimet e Përkohshme Gjyqësore, një për anëtarët e saj dhe e treta për emërimin e katër prokurorëve, dy gjyqtarë hetues dhe një panel prej tre gjyqtarësh. Ky sistem u njoh si "Sistemi emergjent gjyqësor" i iniciuar më 30 qershor 1999 me hapjen e Gjykatës së Qarkut në Prishtinë, e ndjekur nga hapja e gjykatave në Prizren, Pejë, Gjilan dhe Mitrovicë dhe e mbështetur nga gjykatat mobile, me 36 gjyqtar, e cila deri në fund të vitit 1999 sistemi emergjent i drejtësisë arriti të emëronte 301 gjyqtarë.

Në mars 2000, UNMIK themeloi Departamentin Administrativ të Drejtësisë, përgjegjës për menaxhimin e përgjithshëm të çështjeve që kishin të bëjnë me sistemin gjyqësor. Në Prill 2001, gjithnjë duke shkuar në avancim të strukturave udhëheqëse gjyqësore, UNMIK themeloi Këshillin Gjyqësor dhe Prokurorial të Kosovës (KGjPK), i cili zëvendësoi Komisioni Këshillues Gjyqësor që kishte pushuar së funksionuari në Dhjetor të vitit 2000. KGJPK-ja kishte për detyrë të bënte thirrje për aplikime nga ana e profesionistëve të drejtësisë për të shërbyer në postet e gjyqtarëve, prokurorëve dhe gjyqtarëve porotë; shqyrtonte aplikacionet e tyre dhe jepte rekomandime për emërimin e tyre tek administrata e OKB-së në Kosovë.

Në Maj 2001, UNMIK , përmes autorizimeve të Përfaqësuesit Special të Sekretarit të Përgjithshë (PSSP) nxori Kornizën Kushtetuese për Vetëqeverisje të Përkohshme në Kosovë (Korniza Kushtetuese), e cila parashihte krijimin e institucioneve të përkohshme Vetëqeverisëse (IPVQ) që përbëheshin nga Kuvendi i Kosovës, Presidenti i Kosovës, Qeveria, Gjykatat dhe organet tjera dhe institucionet e përcaktuara në kuadër të saj. Korniza Kushtetuese përcaktoi që sistemi gjyqësor të jetë i përbërë nga Gjykata Supreme, Gjykatat e Qarkut, Gjykatat Komunale dhe Gjykatat për Kundërvajtje. Si rezultat i këtyre zhvillimeve, deri në fund të vitit 2003, në gjykatat e Kosovës ishin të emëruar dhe punonin gjithsej 316 gjyqtarë, përfshirë këtu edhe 14 gjyqtarë ndërkombëtarë, përfshirja e të cilëve u rregullua me Rregulloren e PSSP-së nr. 2000/6.

Në Dhjetor të vitit 2005 administrata e UNMIK-ut themeloi, Këshillin Gjyqësor të Kosovës (KGjK) duke operuar nën autoritetin e PSSP-së dhe duke trashëguar Këshillin Gjyqësor dhe

Page 4: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

 

Prokurorial të Kosovës. KGjK përbëhej nga 11 anëtarë, prej të cilëve 7 ishin gjyqtarë (duke përfshirë 2 gjyqtarë ndërkombëtarë). Gjyqtarët përfshinin Kryetarin e Gjykatës Supreme, që njëkohësisht ushtronte detyrën e Kryetarit të KGJK-së, 2 gjyqtarë nga Gjykata Supreme dhe 4 gjyqtarë tjerë që përfaqësonin gjykatat tjera.

ORGANIZIMI I SISTEMIT GJYQËSOR SIPAS KUSHTETUTËS SË REPUBLIKËS SË KOSOVËS

Pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës në shkurt të vitit 2008, dhe me miratimin e Kushtetutës së Kosovës, organizimit të sistemit të drejtësisë i kushtohet një kapitull i veçantë (VII) ku nga neni 102-108 janë të sanksionuara parimet e përgjithshme të sistemit gjyqësor, organizimi, juridiksioni, përfshirë këtu Këshilli Gjyqësor i Kosovës si organ përgjegjës, i cili siguron pavarësinë dhe paanësinë e sistemit gjyqësor, derisa rregullimin strukturor të gjykatave e ka lënë të vendoset me Ligj të veçantë.

Si rrjedhojë, në korrik të vitit 2010 aprovohet Ligji për Gjykata Nr. 03/L-199 i cila përcakton sistemin e gjykatave të Republikës së Kosovës të përbërë nga: Gjykatat Themelore, Gjykata e Apelit dhe Gjykata Supreme. Pjesë e sistemit gjyqësor të Republikës së Kosovës janë edhe Gjyqtarët e EULEX-it, funksioni dhe kompetenca e të cilëve është e përcaktuar sipas Ligjit Nr .03/L-053. Fillimi i zbatimit të Ligjit për Gjykatat, që nisë me operacionalizimin e plotë në janar të vitit 2013, paraqet fillimin e një periudhe të re në procesin e reformimit dhe strukturimit të gjyqësorit të Kosovës, në një sistem më bashkëkohorë dhe më efikas në ndarjen e shërbimeve për qytetarë të Kosovës.

Parimet kushtetuese të gjyqësorit

Pushteti gjyqësor ushtrohet nga gjykatat. Pavarësia e gjykatave garantohet dhe sanksionohet ne Kushtetute dhe ne legjislacionin e vendit. Te gjitha institucionet (legjislative dhe ekzekutive ) qeveritare dhe te tjera, kane për detyre te respektojnë pavarësinë e pushtetit gjyqësore. Gjykatat, gjykojnë ne baze te Kushtetutës dhe ligjit dhe ky parim është baze dhe kornize e pavarësisë se tyre. Pra, gjykatat realizojnë funksionin e tyre ne mënyrë te pavarur dhe te paanshme nga institucionet dhe subjektet e tjera te përcaktuar me Kushtetute dhe ligj. Gjykatat i zgjedhin çështjet qe u parashtrohen me paanësi, duke u mbështetur ne fakte dhe sipas ligjit, pa kufizime dhe pa qene objekt ndikimesh, nxitjesh, presionesh ose ndërhyrjesh direket ose indirekte.

Ne kuadër të parimeve të përgjithshme të sistemit gjyqësorit hyjnë: a) pavarësia e gjyqësisë nga legjislativi dhe ekzekutivi paraqet parakushtin kryesor për

ekzistimin e kushteve për pavarësinë e gjyqësisë. Ky parim konsiston ne mos varësinë e gjykatave nga parlamenti dhe qeveria, dhe ne mos ushtrimin e kontrollit politik ndaj punës se tyre;

b) depolitizomi i gjykatave, paraqet një parim tjetër, për funksionimin e gjyqësisë se pavarur. Gjykatat dhe anëtaret e saj nuk mund te involvohen drejtpërdrejt, aktivisht ne jetën politike. Pra, brenda organizimit gjyqësor është i ndaluar çdo veprim politik, ne baza partiake ose ne forma tjera te organizimit politik;

c) financimi i pavarur paraqet një garanci te funksionimit te gjyqësisë se pavarur. Kjo nënkupton se, gjykatat duhen te financohen nga një buxhet i pavarur i tyre, i cili nuk do

Page 5: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

 

te jete nen kontroll te përhershëm te qeverise, por do te administrohet dhe menaxhohet nga vete gjykata;

d) respektimi i procedurave gjyqësore është një kusht tjetër për ndërtimin e konceptit te gjyqësisë se pavarur dhe te shtetit gjyqësor ne përgjithësi;

e) zgjedhja e gjyqtarëve me afate të gjata, paraqet një element tjetër te ndërtimit te gjyqësisë se pavarur, i cili siguron sigurinë juridike te gjyqtareve dhe ushtrimin e funksioneve te tyre. Duke qene te zgjedhur për periudhat e gjata kohore, gjyqtaret marrin garanci se do te jene te pavarur nga ndryshimet politike, te cilat pasojnë pas çdo cikli te zgjedhjeve parlamentare.

Mënyra e emërimit dhe shkarkimit te gjyqtareve ne Kosove është e përcaktuar me Kushtetute. Gjyqtaret i emëron, riemëron dhe shkarkon Presidenti i Republikës me propozim e Këshillit gjyqësor. Gjyqtaret gëzojnë imunitet nga ndjekja penale, padite civile dhe shkarkimi nga funksioni për vendimet e marra, votimet e bëra, mendimin e shprehur dhe për veprimet e tjera brenda fushëveprimit te detyrave dhe përgjegjësive te tyre. Ata nuk janë mbi ligjin. Gjyqtaret mund te shkarkohen nga funksioni për shkak te dënimit për një vepër te rende penale ose për mos respektimin e detyrës. Ne baze te Kushtetutës, pavarësinë, paanshmërinë e sistemit gjyqësorë e siguron Këshilli Gjyqësor i Kosovës. Gjykata Supreme e Kosovës është autoriteti me i larte gjyqësor. Organizimi, funksionimi dhe juridiksioni i gjykatave rregullohet me ligj. Ky Ligj përcakton rregullat e organizimit dhe funksionimit te Gjykatave, statusin e gjyqtarit, parimet dhe rregullat e gjykimit, paraqitjen dhe shqyrtimin e kërkesave, procedurat e veçanta, marrjen e vendimeve dhe ekzekutimin e tyre.

KUSHTETURA E REPUBLIKËS SË KOSOVËS - SISTEMI GJYQËSOR

Me Kushtetutën e Republikës së Kosovës është rregulluar sistemi gjyqësor dhe ai prokuroria në vend. Sipas këtij sistemi konkretisht sipas dispozitave të:

Neni 102 [Parimet e Përgjithshme të Sistemit Gjyqësor]

1. Pushteti gjyqësor në Republikën e Kosovë ushtrohet nga gjykatat.

2. Pushteti gjyqësor është unik, i pavarur, i drejtë, apolitik e i paanshëm dhe siguron qasje të

barabartë në gjykata.

3. Gjykatat gjykojnë në bazë të Kushtetutës dhe ligjit.

4. Gjyqtarët gjatë ushtrimit të funksionit të tyre duhet të jenë të pavarur dhe të paanshëm.

5. Garantohet e drejta për ankesë ndaj një vendimi gjyqësor, përveç nëse me ligj është

përcaktuar ndryshe. E drejta e përdorimit të mjeteve të jashtëzakonshme juridike,

rregullohet me ligj. Me ligj mund të lejohet e drejta për të referuar një rast në mënyrë të

drejtpërdrejtë në Gjykatën Supreme, dhe për të tilla raste nuk ka të drejtë ankese.

Page 6: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

 

Neni 103 [Organizimi dhe Jurisdiksioni i Gjykatave]

1. Organizimi, funksionimi dhe jurisdiksioni i Gjykatës Supreme dhe i gjykatave të tjera, rregullohen me ligj.

2. Gjykata Supreme e Kosovës është autoriteti më i lartë gjyqësor.

3. Të paktën pesëmbëdhjetë përqind (15%) e gjyqtarëve të Gjykatës Supreme, por jo më pak se tre (3) gjyqtarë, do të jenë nga radhët e komuniteteve që nuk janë shumicë në Kosovë.

4. Kryetarin e Gjykatës Supreme të Kosovës e emëron dhe shkarkon Presidenti i Kosovës, nga radhët e gjyqtarëve te Gjykatës Supreme, për mandat shtatëvjeçar, pa mundësi të riemërimit, pas propozimit të Këshillit Gjyqësor të Kosovës për emërimin ose shkarkimin e saj/tij.

5. Kryetarët e të gjitha gjykatave të tjera emërohen në mënyrën e përcaktuar me ligj.

6. Të paktën pesëmbëdhjetë përqind (15%) e gjyqtarëve nga cilado gjykatë tjetër, e themeluar me jurisdiksionin e apelit, por jo më pak se dy (2) gjyqtarë do të jenë nga radhët e komuniteteve që nuk janë shumicë në Kosovë.

7. Gjykata të specializuara mund të themelohen me ligj kur kjo të jetë e nevojshme, por në asnjë mënyrë nuk mund të themelohen gjykata të jashtëzakonshme

⇒ Neni 104 [Emërimi dhe Shkarkimi i Gjyqtarëve]

⇒ Neni 105 [Mandati dhe Riemërimi]

⇒ Neni 106 [Papajtueshmëria]

⇒ Neni 107 [Imuniteti]

⇒ Neni 108 [Këshilli Gjyqësor i Kosovës]

⇒ Neni 109 [Prokurori i Shtetit]

⇒ Neni 110 [Këshilli Prokurorial i Kosovës]

⇒ Neni 111 [Avokatura]

GJYKATA KUSHTETUESE

Neni 112 [Parimet e Përgjithshme]

1. Gjykata Kushtetuese është autoriteti përfundimtar në Republikën e Kosovës për interpretimin e Kushtetutës dhe përputhshmërisë së ligjeve me Kushtetutën.

2. Gjykata Kushtetuese është plotësisht e pavarur në kryerjen e përgjegjësive të saj.

Page 7: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

 

Neni 113 [Jurisdiksioni dhe Palët e Autorizuara]

1. Gjykata Kushtetuese vendos vetëm për rastet e ngritura para gjykatës në mënyrë ligjore nga pala e autorizuar.

2. Kuvendi i Kosovës, Presidenti i Republikës së Kosovës, Qeveria dhe Avokati i Popullit janë të autorizuar të ngrenë rastet në vijim:

2.1. çështjen e përputhshmërisë së ligjeve, të dekreteve të Presidentit e të Kryeministrit dhe të rregulloreve të Qeverisë, me Kushtetutën;

2.2. përputhshmëria e Statutit të Komunës me Kushtetutën.

3. Kuvendi i Kosovës, Presidenti i Republikës së Kosovës dhe Qeveria janë të autorizuar të ngrenë çështjet në vijim:

3.1. konflikti në mes të kompetencave kushtetuese të Kuvendit të Kosovës, Presidentit të Republikës së Kosovës dhe Qeverisë së Kosovës;

3.2. përputhshmëria e referendumit të propozuar me Kushtetutën;

3.3. përputhshmëria e shpalljes së Gjendjes së Jashtëzakonshme dhe veprimeve të ndërmarra gjatë Gjendjes së Jashtëzakonshme me Kushtetutën;

3.4. përputhshmëria e një amendamenti të propozuar kushtetues me marrëveshjet e detyrueshme ndërkombëtare, të ratifikuara sipas kësaj Kushtetute dhe rishikimi i kushtetutshmërisë së procedurës së ndjekur;

3.5. nëse është shkelur Kushtetuta gjatë zgjedhjes së Kuvendit.

4. Komuna është e autorizuar të kontestojë kushtetutshmërinë e ligjeve ose të akteve të Qeverisë, të cilat cenojnë përgjegjësitë komunale ose zvogëlojnë të hyrat e komunës, në rast se komuna përkatëse është prekur nga ai ligj ose akt.

5. Dhjetë (10) a më shumë deputetë të Kuvendit të Kosovës, brenda një afati prej tetë (8) ditësh nga dita e miratimit, kanë të drejtë të kontestojnë kushtetutshmërinë e çfarëdo ligji ose vendimi të miratuar nga Kuvendi, si për përmbajtjen, ashtu edhe për procedurën e ndjekur.

6. Tridhjetë (30) a më shumë deputetë të Kuvendit të Kosovës, janë të autorizuar të ngrenë çështjen nëse Presidenti i Republikës së Kosovës ka kryer shkelje serioze të Kushtetutës.

7. Individët janë të autorizuar të ngrenë shkeljet nga autoritetet publike të të drejtave dhe lirive të tyre individuale, të garantuara me Kushtetutë, mirëpo vetëm pasi të kenë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.

8. Gjykatat kanë të drejtë t’i referojnë Gjykatës Kushtetuese çështje përkitazi me përputhshmërinë kushtetuese të një ligji, nëse ajo përputhshmëri është ngritur gjatë procedurës gjyqësore dhe gjykata referuese nuk është e sigurt për përputhshmërinë e

Page 8: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

 

ligjit të kontestuar me Kushtetutën dhe nëse vendimi i gjykatës referuese për rastin e caktuar, varet nga përputhshmëria e ligjit në fjalë.

9. Kryetari i Kuvendit të Kosovës duhet të referojë amendamentet kushtetuese të propozuara para miratimit në Kuvend, me qëllim që të konstatohet nëse amendamenti i propozuar i zvogëlon të drejtat dhe liritë e garantuara me kapitullin II të Kushtetutës.

10. Jurisdiksioni shtesë mund të rregullohet me ligj.

Neni 114 [Përbërja dhe Mandati i Gjykatës Kushtetuese]

Neni 115 [Organizimi i Gjykatës Kushtetuese]

Neni 116 [Efekti Juridik i Vendimeve]

Neni 117 [Imuniteti]

Neni 118 [Shkarkimi]

Kërkesë e pedagogut!

Ju lutem për më shumë informata shihni ne: http://www.kushtetutakosoves.info/?cid=1,257

Page 9: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

 

PUSHTETI GJYQËSOR

Pushteti në Republikën e Kosovës është i bazuar në parimin e ndarjes, kontrollit dhe balancimit në mes pushtetit ekzekutiv, legjislativ dhe gjyqësor.

Pushteti gjyqësor në Republikën e Kosovës është unik, i pavarur dhe ushtrohet nga gjykatat. Ushtrimi i pushtetit nga gjykatat bëhet në pajtim me Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës, si dhe marrëveshjet ndërkombëtare të zbatueshme në Kosovë.

Sistemi i gjykatave i Republikës së Kosovës përbëhet nga:

1) Gjykatat Themelore, 2) Gjykata e Apelit dhe 3) Gjykata Supreme

Page 10: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

10 

 

I. Gjykatat Themelore janë gjykata të shkallës së parë në territorin e Republikës së Kosovës. Sipas Ligjit për Gjykata funksionojnë shtatë Gjykata Themelore: e Prishtinës, Gjilanit, Prizrenit, Gjakovë, Pejës, Ferizajt dhe e Mitrovicës, dhe përveç selisë kryesore, secila Gjykatë Themelore ka degët e veta.

II. Gjykata e Apelit funksionon si gjykatë e shkallës së dytë, me juridiksion territorial në gjithë Republikën e Kosovës. Selia e Gjykatës së Apelit është në Prishtinë.

III. Gjykata Supreme e Kosovës është instanca më e lartë gjyqësore në Kosovë dhe ka juridiksion në gjithë territorin e Republikës së Kosovës. Gjykata Supreme përfshin kolegjin e apelit të Agjencionit Kosovar të Pronës si dhe Dhomën e Posaçme të Gjykatës Supreme, gjyqtarët e së cilës janë pjesë e Gjykatës Supreme. Selia e Gjykatës Supreme është në Prishtinë.

Për më tepër rreth organizimit, juridiksionit dhe strukturës së gjykatave në Republikën e Kosovës mund të klikoni në Ligjin për Gjykatat Nr. 03/L-199

Organizimi dhe Juridiksioni i Gjykatave

GJYKATA THEMELORE Sistemi gjyqësor në Republikë n e Kosovës rregullohet me Ligjin për Gjykatat Nr. 03/L –

199 që përfshinë organizimin, funksionimin dhe jurisdikcionin e gjykatave në tërë

territorin e Republikës e Kosovës.

Shprehjet të cilat përdorën në këtë ligj:

Gjykata Themelore - gjykatë e shkallës së parë, me seli në shtatë qendra rajonale

gjeografike të themeluara me këtë ligj.

Dega - nën-ndarja gjeografike e një Gjykate Themelore.

Gjykata e Apelit - gjykata e shkallës së dytë, e themeluar me këtë ligj.

Departament - nën-komponentë e gjykatës e themeluar me këtë ligj me qëllim të

caktimit të lëndëve sipas natyrës së tyre në mënyrë që të rritet efikasiteti i

gjykatës.

Divizion - nën-komponentë i Departamentit të Përgjithshëm të një gjykate e themeluar

Page 11: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

11 

 

me qëllim të caktimit të lëndëve sipas natyrës së tyre me në mënyrë që të rritet

efikasiteti i gjykatës.

Këshilli Gjyqësor i Kosovës - institucioni i pavarur siç parashihet me Nenin 108

të Kushtetutës së Republikës së Kosovës.

Kryetar i Gjykatës - gjyqtari përgjegjës për menaxhimin dhe veprimet e një gjykate

të paraparë me këtë ligj;

Gjyqtari Mbikëqyrës - gjyqtari në krye të degës të Gjykatës Themelore, i cili për

veprimet e asaj dege i përgjigjet Kryetarit të Gjykatës Themelore.

Instituti Gjyqësor - organ i pavarur, që vepron në bashkëpunim me KGJPK-në

dhe me institucionet, të cilat i trashëgojnë përgjegjësitë e tij për koordinimin e

nevojave për aftësimin profesional të gjyqtarëve dhe të prokurorëve të Kosovës,

për aftësimin e kandidatëve për gjyqtarë dhe prokurorë, si dhe për çështje të tjera në

pajtim me ligjin.

GJYKATAT THERMELORE Gjykatat Themelore janë gjykata të shkallës së parë në territorin e Republikës së

Kosovës. Shtatë (7) Gjykata Themelore themelohen si në vijim:

1) Gjykata Themelore e Prishtinës me seli në Prishtinë themelohet për territorin e

Komunës së Prishtinës, Fushë Kosovës, Obiliqit, Lipjanit, Podujevës,

Gllogovcit dhe të Graçanicës;

2) Gjykata Themelore e Gjilanit me seli në Gjilan themelohet për territorin e së

Gjilanit, Kamenices, Novobërdës, Ranillugut. Kllokotit dhe Vërbocit; Parteshit, Vitisë

3) Gjykata Themelore e Prizrenit me seli në Prizren themelohet për territorin e Komunës

Page 12: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

12 

 

së Prizrenit, Dragashit, Suharekës dhe Mamushës;

4) Gjykata Themelore në Gjakovë me seli në Gjakovë themelohet për territorin e

Komunës së Gjakovës, Malishevës, dhe Rahovecit;

5) Gjykata Themelore e Ferizajit me seli në Ferizaj themelohet për territorin e Komunës

së Ferizajit, Kaçanikut, Shtimes, Shtërpcës dhe Hanit të Elezit;

6) Gjykata Themelore e Mitrovicës me seli në Mitrovicë themelohet për territorin e

Komunës së Mitrovicës Jug dhe Mitrovicës Veri, Leposaviqit, Zubin Potokut,

Zveçanit, Skenderajit dhe Vushtrrisë.

7) Gjykata Themelore e Pejës me seli në Pejë themelohet për territorin e Komunës

së Pejës, Deçanit, Junikut, Istogut dhe Klinës;

Degët e Gjykatave Themelore – juridiksioni territorial

1. Përveç selisë kryesore, secila Gjykatë Themelore ka degët e veta të themeluara me këtë ligj.

⇒ Gjykata Themelore e Prishtinës ka këto degë:

dega në Podujevë për komunën e Podujevës;

dega në Graçanicë për komunën e Gracanicës;

dega në Lipjan për komunën e Lipjanit;

dega në Gllogoc për komunën e Gllogovcit.

⇒ Gjykata Themelore e Gjilanit ka këto degë:

dega në Kamenicë, për komunën e Kamenicës dhe komunën e Ranillugut;

dega në Viti, për komunën e Vitisë dhe komunën e Kllokotit;

dega Novobërdës për komunën e Novobërdës.

⇒ Gjykata Themelore e Prizrenit ka këto degë:

Dega në Dragash për komunën e Dragash;

Dega në Suharekës për komunën e Suharekës.

⇒ Gjykata Themelore e Mitrovicës ka këto degë:

dega në Leposaviq për komunën e Leposaviq;

Page 13: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

13 

 

dega në Vushtrri për komunën e Vushtrrisë;

dega në Zubin Potok për komunën e Zubin Potok-ut;

dega në Skenderaj për komunën e Skenderajt.

⇒ Gjykata Themelore e Gjakovës ka këto degë:

dega në Malishevë për komunën e Malishevës;

dega në Rahovec për komunën e Rahovecit.

⇒ Gjykata Themelore e Pejës ka këto degë:

dega në Istog për komunën e Istogut;

dega në Klinë për komunën e Klinës; dega në Deçan, për komunën e Deçanit dhe

komunën e Junikut.

⇒ Gjykata Themelore e Ferizajit ka këto degë:

dega Kaçanik, për komunën Kaçanikut dhe komunën e Hanit të Elezit;

dega e në Shtërpcë për komunën e Shtërpcës.

Jurisdikcioni i Gjykatës Themelore sipas Lëndës i. Gjykatat Themelore janë kompetente për të gjykuar në shkallë të parë gjitha

çështjet, përpos nëse me ligj parashihet ndryshe.

ii. Gjykatat themelore janë kompetente për të dhënë ndihmë juridike ndërkombëtare

dhe për të vendosur për pranimin e vendimeve të gjykatave të huaja.

iii. Çështjet administrative dhe ekonomike janë kompetencë ekskluzive të Gjykatës

Themelore të Prishtinës.

Organizimi i Brendshëm i Gjykatës Themelore – funksional Me qëllim të funksionimit më të mirë dhe gjykimit të çështjeve gjyqësore sipas tarës së natyrës

së tyre Gjykatat themelore për brenda janë të organizuara në Departamentet si në vijim:

A. Departamenti për Çështjet Ekonomike që vepron në Gjykatën Themelore në

Prishtinës, për gjithë territorin e Republikës së Kosovës;

B. Departamenti për Çështjet Administrative që vepron në Gjykatën Themelore në

Page 14: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

14 

 

Prishtinës, për gjithë territorin e Republikës së Kosovës;

C. Departamenti për Krimet e Rënda që vepron në selinë e secilës Gjykatë Themelore;

D. Departamenti i Përgjithshëm që vepron në selinë e secilës Gjykatë Themelore, si dhe në

secilën degë të Gjykatës Themelore;

E. Departamenti për të Mitur, që vepron në kuadër të gjykatave themelore.

Kryetari i Gjykatës Themelore

Secila Gjykatë Themelore ka Kryetarin e Gjykatës, i cili është përgjegjës për

menaxhimin dhe punën e Gjykatës Themelore. Secila degë – pjesë e Gjykatave Themelore ka

një Gjyqtar Mbikëqyrës që i përgjigjet Kryetarit të Gjykatës Themelore përkatëse për

punën e degës.

Kryetari i Gjykatës Themelore cakton të gjithë gjyqtarët, përfshirë edhe Gjyqtarin

Mbikëqyrës, për punë në degët e Gjykatës Themelore përkatëse. Me rastin e caktimit të

gjyqtarëve në degët, brenda mundësive, Kryetari i Gjykatës Themelore do të ketë në

konsiderim përbërjen etnike të jurisdikcionit territorial të asaj dege. Gjatë caktimit të

Gjyqtarëve Mbikëqyrës, Kryetari i Gjykatës do të këshillohet me Këshillin Gjyqësor të

Kosovës.

Kryetari i Gjykatës Themelore i cakton gjyqtarët në departamente për të siguruar

gjykimin efikas të lëndëve dhe përkohësisht mund të ri-caktojë gjyqtarët ndërmjet degëve dhe

departamenteve sipas nevojës, që të adresohen konfliktet, të zgjidhen lëndët e

prapambetura apo të sigurojë shqyrtimin me kohë të çështjeve.

Caktimi i lëndëve në departamente përkatëse, brenda gjykatës, bëhet në përputhje me

rregulloren e Këshillit Gjyqësor të Kosovës, sipas kompetencës së departamenteve.

 

Departamenti për çështje ekonomike i Gjykatës Themelore

1) Departamenti për Çështje Ekonomike i Gjykatës Themelore është kompetent për

çështjet në vijim:

a) kontestet ndërmjet personave juridik vendor dhe të huaj lidhur me çështjet e tyre

afariste;

Page 15: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

15 

 

b) riorganizim, falimentim dhe shuarjen e personave juridik, nëse me ligj nuk

përcaktohet ndryshe;

c) kontestet lidhur me pengimin e posedimit, me përjashtim të pronës së

paluajtshme, ndërmjet palëve të cekura në nën-paragrafi 1.1 të këtij paragrafi;

d) kontestet lidhur me cenimin e konkurrencës, keqpërdorim apo monopolizim dhe

pozitën dominuese në treg si dhe marrëveshjet monopoliste;

e) mbrojtjen e të drejtave pronësore dhe të pronës intelektuale.

f) kontestet midis kompanive të aviacionit, për të cilat zbatohet Ligji mbi

Kompanitë e Aviacionit, duke përjashtuar kontestet lidhur me të drejtat

e udhëtarëve;

g) çështje të tjera të parapara me ligj.

2. Të gjitha çështjet në Departamentin për Çështje Ekonomike të Gjykatës Themelore

gjykohen nga një (1) gjyqtar profesionist, përpos nëse me ligj nuk parashihet ndryshe.

Departamenti për çështje Administrative i Gjykatës Themelore

1) Departamenti për Çështje Administrative i Gjykatës Themelore gjykon dhe vendos në

konfliktet administrative sipas padive kundër akteve administrative përfundimtare

dhe për çështjet e tjera të përcaktuara me ligj.

2) Të gjitha çështjet në Departamentin për Çështje Administrative të Gjykatës

Themelore gjykohen nga një (1) gjyqtar profesionist, përpos nëse me ligj nuk parashihet

ndryshe.

Departamenti për Krime të Rënda i Gjykatës Themelore

Departamenti për Krime të Rënda i Gjykatës Themelore i gjykon veprat penale në vijim, të

parapara me Kodin penal të Kosovës:

a) angazhimi në aktet terroriste duke e mos e përjashtuar edhe përfshirjen në në

ndihmesën, mundësimin, organizimin apo mbështetjen ndaj terrorizmit apo

grupeve terroriste;

b) veprat penale kundër së drejtës ndërkombëtare që përfshin por nuk kufizohet

në gjenocid, krimet kundër njerëzimit dhe krimeve të luftës;

Page 16: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

16 

 

c) rrezikimi i sigurisë së aviacionit civil.;

d) themelimi i skllavërisë, kushteve skllavërore dhe punës së detyruar;

e) trafikimi i emigrantëve;

f) trafikimi i njerëzve;

g) rrezikimi i personave të mbrojtur ndërkombëtarisht;

h) pengëmarrja;

i) pronësimi i paligjshëm, përdorimi, transferimi apo posedimi i materialit nuklear;

j) kërcënimi për përdorimin apo kryerjen e plaçkitjes së materialit nuklear;

k) vrasje e rëndë;

l) rrëmbimi;

m) tortura;

n) mashtrimi zgjedhor dhe shkatërrimi i dokumenteve të votimit;

o) dhunimi;

p) prodhimi, shpërndarja apo përpunimi i paautorizuar i drogave narkotike të

q) rrezikshme dhe substancave hipnotike;

r) falsifikimi i parave;

s) krimi i organizuar, përfshirë kanosjen gjatë procedurave penale për krim

t) të organizuar;

u) veprat penale kundër detyrës zyrtare duke mos e përjashtuar,

keqpërdorimin e detyrës apo autoritetit zyrtar, shpërdorimi në zyrë, mashtrimi,

pranimi i mitove si dhe shkëmbimi i ndikimit apo një sjellje të një ngjashme;

v) çfarëdo krimi që nuk gjendet i listuar në këtë nen i cili bie nën

kompetencën ekskluzive apo vartëse të Zyrës së Prokurorisë Speciale të

Kosovës siç përcaktohet në Ligjit mbi Zyrën e Prokurorisë Speciale të

Republikës së Kosovës Nr. 03/L-52 (13 Mars 2008). çfarëdo krimi tjetër i dënueshëm

me dhjetë (10) ose me shume vite siç parashihet me ligj.

2. Të gjitha çështjet në Departamentin për Krime të Renda të Gjykatës Themelore

gjykohen nga trupi gjykues prej tre (3) gjyqtarëve profesionist, nga të cilët njëri duhet të jetë

kryesues i trupit gjykues.

Departamenti i Përgjithshëm i Gjykatës Themelore

Page 17: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

17 

 

1. Departamenti i Përgjithshëm i Gjykatës Themelore gjykon në shkallë të parë gjitha

çështjet, përveç nëse kjo është në kompetencë e një Departamenti tjetër të Gjykatës

Themelore.

2. Të gjitha lëndët e paraqitura pranë Departamentit të Përgjithshëm të Gjykatës

Themelore do të gjykohen nga një (1) gjyqtar profesionalë, përveç nëse me ligj nuk

parashihet ndryshe.

GJYKATA E APELIT 1. Gjykata e Apelit themelohet si gjykatë e shkallës së dytë, me jursdikcion territorial në

gjithë Republikën e Kosovës.

2. Selia e Gjykatës së Apelit është në Prishtinë.

3. Përbërja e Gjykatës së Apelit pasqyron shumëllojshmërinë etnike të Republikës së

Kosovës dhe parimet ndërkombëtare të barazisë gjinore. Në përputhje me dispozitat

relevante të Propozimit Gjithëpërfshirës për Zgjidhjen e Statusit të Kosovës dhe

Kushtetutës së Republikës së Kosovës si dhe për të siguruar pjesëmarrjen e komunitetit në

gjyqësor, pesëmbëdhjetë përqind (15%) e numrit të tërësishëm së ulëseve në

Gjykatën e Apelit, por në asnjë rast më pak se dhjetë ulëse, janë të garantuara për

gjyqtarët nga radha e komuniteteve që nuk janë shumicë në Kosovë.

Kompetencat e Gjykatës së Apelit - Gjykata e Apelit është kompetente të shqyrtojë:

a) të gjitha ankesat e ushtruara kundër vendimeve të Gjykatave Themelore;

b) të vendosë në shkallë të tretë, sipas ankesës që është lejuar me ligj dhe për konfliktin e

juridiksionit ndërmjet gjykatave themelore;

c) të vendos për konfliktin e jurisdikcionit ndërmjet Gjykatave Themelore;

d) çështjet tjera të parapara me ligj.

Shqyrtimi i lëndëve në Gjykatën e Apelit;

a) Gjykata e Apelit shqyrton dhe gjykon lëndët në kolegj prej tre (3) gjyqtarëve

profesionistë, përveç nëse me ligj parashihet ndryshe.

Page 18: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

18 

 

b) Vendimet e Gjykatës së Apelit janë dokumente publike. Këshilli Gjyqësor i Kosovës

siguron publikimin e vendimeve të Gjykatës së Apelit. Vendimet, të paktën duhet

të publikohen në faqen e internetit të Këshillit Gjyqësor të Kosovës, apo në përputhje me

Rregulloren e Këshillit Gjyqësor të Kosovës.\

Organizimi i Brendshëm i Gjykatës së Apelit - Gjykata e Apelit organizohet në

departamentet si në vijim:

a) Departamenti i Përgjithshëm;

b) Departamenti për Krime të Rënda;

c) Departamenti për Çështje Ekonomike;

d) Departamenti për Çështje Administrative; Departamenti për të Mitur

3. Gjykata e Apelit ka Kryetarin i cili është përgjegjës për menaxhimin dhe punën e

gjykatës.

4. Bazuar në rregulloret e përcaktuara nga Këshilli Gjyqësor i Kosovës Kryetari i Gjykatës

së Apelit:

a) cakton gjyqtarët në departamente për të siguruar gjykim efikas të lëndëve, dhe

sipas nevojës, mund të ri caktojë gjyqtarët përkohësisht ndërmjet

Departamenteve për zgjedhjen e lëndëve të pazgjidhura apo për të siguruar

zgjidhjen e lëndëve me kohë;

b) të caktojë, sipas nevojës, udhëheqësit e Departamenteve për të siguruar

veprime efikase të gjykatës, dhe

c) të sigurojë që secila lëndë e parashtruar në Gjykatën e Apelit i caktohet një kolegj

prej tre (3) gjyqtarëve dhe do të caktojë gjyqtarin kryesues të këtij kolegji.

GJYKATA SUPREME

Page 19: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

19 

 

⇒ Gjykata Supreme e Kosovës është autoriteti më i lartë gjyqësor. Organizimi,

funksionimi dhe juridiksioni i Gjykatës Supreme dhe i gjykatave të tjera, rregullohen me

ligj. Të paktën pesëmbëdhjetë përqind (15%) e gjyqtarëve të Gjykatës Supreme, por jo

më pak se tre (3) gjyqtarë, do të jenë nga radhët e komuniteteve që nuk janë shumicë në

Kosovë. Kryetarin e Gjykatës Supreme të Kosovës e emëron dhe shkarkon Presidenti i

Kosovës, nga radhët e gjyqtarëve te Gjykatës Supreme, për mandat shtatëvjeçar, pa

mundësi të riemërimit, pas propozimit të Këshillit Gjyqësor të Kosovës për emërimin

ose shkarkimin e saj/tij. Kryetarët e të gjitha gjykatave të tjera emërohen në mënyrën e

përcaktuar me ligj. Të paktën pesëmbëdhjetë përqind (15%) e gjyqtarëve nga cilado

gjykatë tjetër, e themeluar me juridiksionin e apelit, por jo më pak se dy (2) gjyqtarë do

të jenë nga radhët e komuniteteve që nuk janë shumicë në Kosovë.

Gjykata të specializuara mund të themelohen me ligj kur kjo të jetë e nevojshme, por në

asnjë mënyrë nuk mund të themelohen gjykata të jashtëzakonshme. Gjyqtarët i emëron,

riemëron dhe shkarkon Presidenti i Republikës së Kosovës, me propozimin e Këshillit

Gjyqësor të Kosovës. Mandati fillestar për gjyqtarët është trevjeçar. Në raste të

riemërimit, mandati është i përhershëm deri në moshën e pensionimit, sikurse është

përcaktuar më ligj, përveç nëse shkarkohet në pajtim me ligjin. Kriteret dhe procedurat

për riemërimin e një gjyqtari, përcaktohen nga Këshilli Gjyqësor i Kosovës dhe ato

mund të dallojnë në shkallë nga kriteret e përdorura për shkarkimin e gjyqtarëve.

Kompetencat e Gjykatës Supreme - Gjykata Supreme është kompetente të vendosë lidhur me:

a) kërkesën për mjetet e jashtëzakonshme juridike kundër vendimeve të formës së prerë të gjykatave të Republikës së Kosovës, siç është paraparë me ligj;

b) revizionin kundër vendimeve të shkallës së dytë të gjykatave në çështjet kontestimore, siç është paraparë me ligj;

c) përcakton qëndrimet parimore dhe mendimet juridike për çështjet që kanë rëndësi për zbatimin unik të ligjeve nga gjykatat në territorin e Kosovës;

d) lëndët e Agjencisë Kosovare të Pronave, siç parashihet me ligj; e) në Dhomën e Posaçme, lëndët e Agjencisë Kosovare të Privatizimit ose të Agjencisë

Kosovare të Mirëbesimit, siç parashihet me ligj; f) çështje të tjera të parapara me ligj.

⇒ Këshilli Gjyqësor i Kosovës - Këshilli Gjyqësor i Kosovës siguron pavarësinë

dhe paanësinë e sistemit gjyqësor. Këshilli Gjyqësor i Kosovës është institucion

Page 20: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

20 

 

plotësisht i pavarur në ushtrimin e funksioneve të tij. Këshilli Gjyqësor i Kosovës

siguron që gjykatat në Kosovë të jenë të pavarura, profesionale e të paanshme, dhe të

pasqyrojnë plotësisht natyrën shumetnike të Republikës së Kosovës e të ndjekin parimet

e barazisë gjinore. Këshilli Gjyqësor i Kosovës përbëhet nga trembëdhjetë (13) anëtarë,

me kualifikime dhe ekspertizë profesionale. Anëtarët emërohen për një mandat

pesëvjeçar. Këshilli do t’u japë përparësi për emërim si gjyqtarë, anëtarëve të

komuniteteve të nën përfaqësuara në mënyrën e përcaktuar me ligj. Këshilli Gjyqësor i

Kosovës është përgjegjës për rekrutimin dhe propozimin e kandidatëve për emërim dhe

riemërim për pozita gjyqësore, për inspektimin gjyqësor, administrimin gjyqësor,

përpilimin e rregullave për gjykatat në pajtim me ligjin, punësimin dhe mbikëqyrjen e

administratorëve të gjykatave, hartimin dhe mbikëqyrjen e buxhetit për gjyqësorin,

përcaktimin e numrit të gjyqtarëve në secilin juridiksion dhe bën rekomandime për

themelimin e gjykatave të reja. Themelimi i gjykatave të reja bëhet me ligj.

Kërkesa e pedagogut!

Ju lutem për më shumë informata shih në: https://www.rks-gov.net/sq-

al/republika/gjyqesia/pages/sistemigjyqesor.aspx

PROKURORI I SHTETIT

⇒ Prokurori i Shtetit është institucion i pavarur me autoritet dhe përgjegjësi për

ndjekjen penale të personave të akuzuar për ndonjë vepër penale ose për ndonjë vepër

tjetër, sikurse është rregulluar me ligj. Prokurori i Shtetit është institucion i paanshëm,

dhe vepron në bazë të Kushtetutës dhe të ligjit. Organizimi, kompetencat dhe detyrat e

Prokurorit të Shtetit rregullohen me ligj. Prokurori i Shtetit pasqyron përbërjen

shumetnike të Republikës së Kosovës dhe respekton parimet e barazisë gjinore.Mandati

fillestar për prokuror është trevjeçar. Në rast të riemërimit, mandati është i përhershëm

deri në moshën e pensionimit, sikurse është përcaktuar me ligj, përveç nëse shkarkohet

në pajtim me ligjin.Kryeprokurori i Shtetit emërohet dhe shkarkohet nga Presidenti i

Republikës së Kosovës, në bazë të propozimit të Këshillit Prokurorial të Kosovës.

Mandati i Kryeprokurorit të Shtetit është shtatëvjeçarë, pa mundësi riemërimi.

Page 21: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

21 

 

⇒ Këshilli Prokurorial i Kosovës - Këshilli Prokurorial i Kosovës është institucion

plotësisht i pavarur në kryerjen e funksioneve të tij, në pajtim me ligjin. Këshilli

Prokurorial i Kosovës siguron qasje të barabartë në drejtësi për të gjithë personat në

Kosovë. Këshilli Prokurorial i Kosovës siguron që Prokurori i Shtetit të jetë i pavarur,

profesional, i paanshëm dhe pasqyron natyrën shumetnike të Kosovës dhe parimet e

barazisë gjinore. Këshilli Prokurorial i Kosovës do të rekrutojë, propozojë, avancojë,

transferojë, disiplinojë prokurorët në mënyrën e rregulluar me ligj. Këshilli do t’i japë

përparësi emërimit për prokurorë të anëtarëve të komuniteteve të nën përfaqësuara në

mënyrën e përcaktuar me ligj. Të gjithë kandidatët duhet t’i plotësojnë kriteret e

përcaktuara me ligj.Përbërja e Këshillit Prokurorial të Kosovës, si dhe dispozitat për

emërimin, shkarkimin, mandatin, strukturën organizative dhe rregullat e procedurës,

rregullohen me ligj.

Page 22: Sistemi Gjyqeosr ne Republiken e Kosoves

22 

 

ISH - GJYKATA EKONOMIKE – PRISHTINË

Juridiksioni i ish – Gjykatës Ekonomike në Prishtinë

Juridiksioni i gjykatës ekonomike para se të fute në fuqi Ligji për Gjykata në Republikën e Kosovës me 01 janar 2013 është përcaktuar sipas Ligjit mbi Gjykatat e Rregullta të vitit 1978 kur vendi ynë ka qenë pjesë e ish Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë.

Ky material ofron të dhëna se si ka funksionuar Gjykata Ekonomik e Kosovës deri me 30 dhjetor 2012.

Për cilin territor ka qenë kompetente Gjykata ekonomike? = Ka qenë kompetente për tërë territorin e Kosovës.

Për cilat lëndë papasur juridiksion Gjykata ekonomike? = Gjykata ekonomike ka shqyrtuar kontestet ndërmjet dy subjekteve juridike dhe krimet/deliktet ekonomike;

Sidomos:

a) Kontestet ekonomike; b) Kontestet lidhur me mbrojtjen dhe përdorimin e zbulimeve, shpikjeve, mostrave,

modeleve, vulave metalike, dhe të drejtën e përdorimit të firmës, si dhe konkurrencën jo të drejtë dhe të drejtat e autorit;

c) Ndërmerr procedurat për falimentimet dhe likuidimet e subjekteve juridike; d) Ekzekutimin e aktgjykimeve dhe aktvendimeve në mes të subjekteve juridike,

përveç në rastet kur pasuria e paluajtshme është objekt i ekzekutimit; e) Kontestet administrative llogaritare (kjo kompetencë tani ka kaluar në Gjykatën

Supreme); f) Mban regjistrat e ndërmarrjeve dhe personave tjerë (tani kjo kompetencë ka

kaluar në Ministrinë e Tregtisë dhe Industrisë - Zyra e Regjistrimit të Bizneseve).