sistemul roman vs sistemul ceh finante

7/25/2019 sistemul roman vs sistemul ceh finante

1/13

ACADEMIA DE STUDII ECONOMICE

FACULTATEA DE FINANTE, ASIGURARI, BANCI SI BURSE DE VALORI

SISTEMUL DE PENSII : Romania vs. Cehia


2/13

Sisem!" #e $ensii % Romania vs Cehia

In &a#'!" &'i(ei a&!a"e sae"e Uni!nii E!'o$ene a! &onsi#e'a ne&esa' $!ne'ea !n!i

a&&en #eose)i $e 'e*o'ma'ea siseme"o' $!)"i&e #e $ensii si mai a"es sim!"a'ea siseme"o' #e

$ensii $'ivae, in &on#iii"e in &a'e se $'e&oni(ea(a &a $ana in an!" +- 'aa me#ie #e #e$en#ena

"a nive" e!'o$ean 'aa #e #e$en#ena / $o$!"aia #e $ese -0 #e ani 1 $o$!"aia &! va'se in'e 20%

-3 #e ani4 se va #!)"a. A&easa #!)"a'e va #ee'mina si o &'ese'e a 'a$o'!"!i &he"!ie"i1veni!'i a"

siseme"o' $!)"i&e #e $ensii 'a$o' &a'e s%a ma5o'a &! in#i&i &!$'insi in me#ie in'e 0 si 206

#ao'ia &'i(ei *inan&ia'e4.

Sisem!" #e $ensii #in Romania

In Romania *!n&ionea(a in $'e(en !n sisem #e $ensii m!"i%$i"on, &a in ma5o'iaea

sae"o' Uni!nii E!'o$ene. A&es sisem ese o'7ani(a $e 'ei $i"onii.

P'im!" $i"on a$a'ine sisem!"!i $!)"i& #e $ensii si ese !n sisem 'e#is'i)!iv $a8 as

8o! 7o4 a#i&a $ensiona'ii s!n $"aii #in &on'i)!ii"e sa"a'iai"o' a&!a"i. A&esa se )a(ea(a $e

$!n&e #e $ensie , in $'e(en va"oa'ea !n!i as*e" #e $!n& ese #e 9+,; "ei, si ese !n sisem !ni&,

7ene'a"i(a, o)"i7ao'i! si im$!s #e "e7e.

Ca"&!"!" $ensiei #e "a sa $e s&!':

In $'im!" 'an# $o'nim #e "a $!n&!" #e $ensie &a'e se &a"&!"ea(a &a $'o&en &!$'ins in'e

6 si 06 #in sa"a'i! me#i! )'! "!na', !i"i(a "a *!n#amena'ea )!7e!"!i asi7!'a'i"o' so&ia"e

#e sa #in an!" iesi'ii "a $ensie. N!ma'!" #e $!n&e $en'! *ie&a'e $ensiona' in $a'e se #ee'mina

"!na' si ese #a #e 'a$o'!" #in'e sa"a'i!" )'! "!na' in#ivi#!a" , in&"!siv s$o'!'i"e si a#aos!'i"e,

sa!, #!$a &a(, veni!" "!na' asi7!'a, am)e"e &onsi!in# )a(a #e &a"&!" a &on'i)!iei in#ivi#!a"e

#e asi7!'a'i so&ia"e, si sa"a'i!" me#i! )'! "!na', &om!ni&a #e Insi!!" Naiona" #e saisi&a.

P'in ins!ma'ea n!ma'!"!i #e $!n&e 'e(!"a in *ie&a'e "!na si im$a'i'ea "!i "a 2+ se

#ee'mina $!n&a5!" an!a". C! a5!o'!" a&es!ia se #ee'mina !n $!n&a5 me#i! an!a" $'in

ins!ma'ea !!'o' $!n&a5e"o' an!a"e 'ea"i(ae in $e'ioa#a #e &oi(a'e si im$a'i'ea s!mei "a

n!ma'!" #e ani &o'es$!n(ao' sa7i!"!i &om$"e #e &oi(a'e $'eva(! #e "e7e.

Si in *ina" &!an!m!" $ensiei se #ee'mina $'in inm!"i'ea $!n&a5!"!i me#i! an!a" &!

va"oa'ea !n!i $!n& #e $ensie. To a&es &a"&!" $o'nese in $'im!" 'an# #e "a sa"a'i!" me#i! )'!

"!na' &a'e a'e in +2 o va"oa'e #e 2.;- "ei si #e "a &on'i)!ia *ie&a'!i an7a5a "a *on#!" #e

$ensii, a&easa avan# o va"oa'e #e 2,06 #in sa"a'i! )'! "!na' a" *ie&a'!i an7a5a #in oa"!" #e

2,64 .

Fa&o'!" $'in&i$a" &a'e in*"!enea(a nive"!" $ensii"o' ese #a #e 'a$o'!" #in'e n!ma'!"&on'i)!a)i"o'sa"a'iai"o'4 si n!ma'!" $ensiona'i"o'. O evo"!ie saisi&a a'aa &a in an!" 2


3/13

a&es 'a$o' e'a #e ,:2, 'a$o' &a'e n! e=e'&ia $'esi!ni as!$'a &he"!ie"i"o' )!7ea'e &! $"aa

$ensii"o'. Insa 'e$a a&es 'a$o' se 'e#!&e a5!n7an# #e ,


4/13

e=em$"!, in &a(!" in &a'e veni!" )'! "!na' a" !nei $e'soane &'ese, a&easa $oae a"e7e sa

ma'eas&a &on'i)!ia "!na'a "a *on#!" #e $ensii. Con'i)!ia minima "!na'a ese #e 0 RON.

P'in !'ma'e, "a *on#!" $ensii"o' $'ivae *a&!"aive $i"on!" III4 $oae $a'i&i$a o'i&e

$e'soana, in#i*e'en #e va'sa > n! e=isa &on#iie #e va'sa &a "a $i"on!" II. Insa, $en'! a $!ea)ene*i&ia #e a&easa $ensie *a&!"aiva 'e)!ie &a $e'soana 'es$e&iva sa im$"ineas&a va'sa #e -

#e ani, sa ai)a $"aie minim


5/13

$o'o*o"i!" s&hemei #e $ensii *a&!"aive.

O'i&e $e'soana &a'e #o'ese sa o)ina veni!'i s!$"imena'e o#aa &! im$"ini'ea va'sei #e

$ensiona'e 'e)!ie sa sie &!m sa%si a"ea7a *on#!" #e $ensii *a&!"aive. T'e)!ie sa ai)a in ve#e'e

aa $'o*i"!" #e 'is& a" *on#!"!i si 'an#amen!" a&es!ia, &a si i$!'i"e si nive"!" &omisioane"o'$e'&e$!e aa nive"!" &omisioane"o' #e a#minis'a'e, &a si nive"!" &omisioane"o' si $ena"iai"o'

$e'&e$!e #e *ie&a'e a#minis'ao' in &a(!" 'ans*e'!"!i #e "a !n *on# "a a"!".

A&ive"e nee a"e *on#!'i"o' #e $ensii $'ivae *a&!"aive a! &'es&! &! 23+6 in +


6/13

23.

P'in !'ma'e, *on#!'i"e #e $ensii $'ivae *a&!"aive $'e(ina n!me'oase avana5e: n! se $"aese

im$o(i $en'! &on'i)!ie, s!ma &! &a'e se &on'i)!ie se #e#!&e #in im$o(i!" $e veni, $e'soana

&a'e &on'i)!ie "a a&es *on# #e $ensii ese $'oe5aa *inan&ia', a'e "i)e'ae #e mis&a'e si si7!'ana,ia' &! &a &on'i)!ii"e a&eseia s!n mai ma'i, &! aa #e ma'i vo' *i veni!'i"e #e &a'e va )ene*i&ia

o#aa &! im$"ini'ea va'sei #e $ensiona'e.

Sisem!" #e $ensii #in Cehia

Cehia, a"a!'i #e S"ovenia, s!n sin7!'e"e a'i #in E!'o$a &a'e n! a! im$"emena $i"on!" +#e $ensii. Sisem!" #e $ensii #in Cehia ese *o'ma #in + $i"oni: $i"on!" I, #en!mi si PAG $a8

as 8o! 7o4, &a'e ese o)"i7ao'i! $en'! oi an7a5aii si $i"on!" III *a&!"aiv.

Va'se"e #e $ensiona'e in a&es momen s!n #e -2 #e ani si ; "!ni "a )a')ai si $en'!

*emei in'e 0- #e ani si 3 "!ni > - #e ani si 3 "!ni, #e$in(an# #e n!ma'!" #e &o$ii. P'in 'e*o'ma

a$'o)aa in + va'se"e #e $ensiona'e vo' &'ese insa "a - #e ani $ana in +2- "a )a')ai,

'es$e&iv $ana in +2< "a *emei"e &a'e n! a! &o$ii. Da&a se &on'i)!ie #e5a im$ #e +0 #e ani "a

$i"on!" 2 #e $ensii, !n an7a5a se $oae 'e'a7e #in &am$!" m!n&ii mai #ev'eme &! ani #e&a

$'eve#e "e7ea, ia' #a&a a&esa #o'ese sa m!n&eas&a si #!$a &e a ains va'sa #e $ensiona'e, va

$'imi !n )on!s &an# va iesi "a $ensie.

Un "!&'! ine'esan in Cehia ese *a$!" &a "a &a"&!"!" ve&himii in m!n&a se ia! in

&onsi#e'a'e anii #e s!#i! ma=im - ani #e s!#i! #!$a &e $e'soana a #e$asi va'sa #e 2; ani4, anii

in &a'e n! se m!n&ese ma=im ani #in momen!" in &a'e n! mai $'imesi soma54, $e'ioa#a in

&a'e se a'e 7'i5a #e &o$i" $ana &an# a&esa im$"inese 3 ani, a&easa $e'ioa#a ne$!an# *i &a"&!"aa

$en'! am)ii $a'ini in a&e"asi im$4, $e'ioa#a in &a'e se *a&e sa7i!" mi"ia' si $e'ioa#a in &a'e se

a'e 7'i5a #e )a'ani &! va'se #e $ese ; #e ani sa! #e $e'soane &! #i(a)i"iai.

Pen'! a $'imi $ensie #e "a sa !n an7a5a 'e)!ie sa &on'i)!ie "a sisem!" #e $ensii im$

#e +0 #e ani sa! sa *i &on'i)!i minim 20 ani in momen!" in &a'e va'sa sa ain7e $'a7!" #e -0 #e


7/13

ani. Se menionea(a *a$!" &a in a&esi ani s!n in&"!si si anii #es$'e &a'e s%a vo')i mai s!s &a se

&a"&!"ea(a "a ve&hime. Ca o $a'ane(a, #a&a !i"i(e(i - ani $en'! s!#ii, + ani m!n&esi, 3 ani e

o&!$i #e &'ese'ea &o$i"!"!i, ani #in 'es!" vieii in &a'e n! m!n&esi i%i a&o'#a sa!" &a $e'ioa#a

in &a'e ai &on'i)!i si 'aiesi #in ave'ea mosenia #e "a o ma!sa, &an# im$"inesi -0 #e ani

sa!" ii *a&e &a#o! $ensia.

Con'i)!ia $"aia &a'e sisem!" $!)"i& #e $ensii ese #e +;6, #in &a'e an7a5ao'!"

$"aese +2.06, 'es!" *iin# s!$o'a #e &a'e an7a5a. Cei &a'e #es*asoa'a a&iviai in#e$en#ene

$"aes& ine7'a" &oa #e +;6 #in veni!'i"e "o'. A&easa &oa ese $'in'e &e"e mai ma'i #in a'i"e

mem)'e OECD, #oa' Ia"ia, Un7a'ia si S"ova&ia avan# &oe mai 'i#i&ae.

Pi"on!" I #e $ensii a&o$e'a aa $ensii"e &e"o' &a'e a! ains va'sa #e $ensiona'e &a si

$ensii"e s$e&ia"e $en'! #i(a)i"iai, $en'! va#!ve, $en'! o'*ani, $en'! vee'ani #e 'a()oi e&..4.

Din )anii s'ansi "a $i"on!" I #e $ensii, a$'o=imaiv 6 s!n &he"!ii $en'! $ensii"e s$e&ia"e,

'es!" *iin# a"o&ai &e"o' 'e'asi #in &am$!" m!n&ii "a va'sa #e $ensiona'e.

Pensia se &a"&!"ea(a "!an# in &onsi#e'a'e + e"emene: o s!ma *i=a, #e )a(a , $"!s o a"a

s!ma &a"&!"aa in *!n&ie #e veni!'i"e sa"a'ia"e a"e $a'i&i$an!"!i. S!ma *i=a #a #'e$!" !!'o'

&e"o' &e a! &on'i)!i "a $i"on!" I #e a o)ine o $ensie minima. S!me"e #e "a &a'e in&e$e &a"&!"!"

$ensii"o' in Cehia $o'nes& #e "a ;3 C a$'o=imaiv + #e e!'o4, 6 #in'e $ensii $o'nes&

#e "a va"o'i &!$'inse in'e ;3%+0 C si 26 $ese a&easa s!ma $ese 9


8/13

Din &a!(a 'e*!(!"!i $o"ii&ieni"o' #e a im$"emena !n *on# $'iva #e $ensii a#iiona" &e"!i

#e )a(a, &a'e sa *ie o)"i7ao'i! $en'! oi an7a5aii, s%a hoa'a a#o$a'ea !n!i sisem $'iva #e

$ensii *a&!"aive, &"asi*i&a &a $i"on!" III.

Pi"on!" III a *os in'o#!s in Cehia in an!" 2


9/13

a&ese *on#!'i *a&!"aive a! *a&!%o #oa' $en'! &a sa!" "e a&o'#a a&ese #e#!&i)i"iai si, in

ma5o'iaea &a(!'i"o', a! a"es sa &on'i)!ie e=a& &! s!me"e $'in &a'e isi ma=imi(a!

#e#!&i)i"iaea.

Cei mai m!"i #in'e $a'i&i$anii $i"on!"!i III #e $ensii &on'i)!ie "!na' &! mai $!in #e- C, &ea mai ma'e $a'e a "o' &on'i)!in# &! s!me &!$'inse in'e 0%- C a$'o= 264.

T'e)!ie meniona *a$!" &a sa"a'i!" me#i! in Cehia ese #e a$'o=imaiv 2; C, &eea &e a'aa

o &on'i)!ie in e'meni 'e"aivi #e a$'o=imaiv .36 #in veni!" )'!. De#!&i)i"iaea o*e'ia #e

sa ese ma=ima $en'! &on'i)!ii"e #e a$'o=imaiv 0 C, #e !n#e si $'o$o'ia insemnaa #e

$a'i&i$ani &! s!me in 5!'!" a&esei va"o'i.

O a"a $'o)"ema &! &a'e se &on*'!na $i"on!" III #e $ensii ese im)a'ani'ea $a'i&i$ani"o'.

Cea mai ma'e $a'e a a&eso'a a'e va'se &!$'inse in'e 0%0< #e ani a$'o=imaiv 64, si mai

m!" #e 5!maae #in'e ei a! $ese 3 #e ani. A&es *a$ ese o $'o)"ema #eoa'e&e mai ese 'e"aiv

$!in im$ $ana &an# a&esi oameni a5!n7 "a va'sa #e $ensiona'e, a#i&a $ana &an# &om$anii"e vo'

'e)!i sa "e ina$oie(e )anii. Mai 'a! e &a a&esia vo' oi )anii e&onomisii #eo#aa &an# se 'e'a7

#in a&iviae, &on*o'm saisi&i"o', ia' &ei mai ine'i n! s!n #is$!si in'%o mas!'a aa #e ma'e sa

&on'i)!ie "a sisem!" #e $ensii *a&!"aive #eoa'e&e a! #ao'ii mai ma'i &'e#ie $en'! "o&!ine,

&a'e s!n s&!m$e si ii in#ao'ea(a m!", sa! &hi'ii ma'i4.

Fon#!'i"e #e $ensii $'ivae 'e)!ie sa 'es$e&e !n an!mi 'e7!"amen. Re7!"amen!" #e

invesiii #in Cehia &onine + as$e&e $'in&i$a"e : !n 'e7!"amen #e a"o&a'e a $o'o*o"i!"!i si o

'e7!"a &on*o'm &a'eia 'aa #e 'ena)i"iae a $o'o*o"ii"o' 'e)!ie sa *ie $o(iiva in *ie&a'e an *a'a a

se 'a$o'a "a $iaa.

La *e" &a in Romania, s!n 'es'i&ii in &eea &e $'ivese s'!&!'a $o'o*o"i!"!i #e invesiii.

Invesiii"e in imo)i"ia'e, #e$o(ie "a )an&i si i"!'i #e va"oa'e a"e !n!i sin7!' emien s!n "imiae

"a ma=im 26 *ie&a'e. A#minis'ao'i"o' n! "e ese $e'mis sa a&o'#e &'e#ie. In &eea &e $'ivese

invesiii"e in o)"i7ai!ni si invesii #e &a$ia", a&esea s!n ne"imiae #in +3, &an# a&i!ni"e e'a!

"imiae "a +06. O a"a 'e7!"a o 'e$'e(ina "imia'ea "a 26 a invesiii"o' in'%o sin7!'a $'o$'ieae

sa! a&iv.

In &eea &e $'ivese invesiii"e ine'naiona"e, 'e7!"amen!" n! $'eve#e 'es'i&ii 5!'i#i&e.

O'i&!m, s!n $'emise invesiii s'aine #oa' in i"!'i 'an(a&ionae $e $iee"e OECD. Ese #emn#e meniona *a$!" &a invesiii"e in $'o#!se #enominae in e!'o n! a! "imia, aaa im$ &a

*on#!" 'es$e&a "e7ea. De asemenea, &e" $!in 96 #in a&ive"e oa"e 'e)!ie invesie in a&ive

#enominae in mone#a in &a'e s!n "!ae an7a5amene"e *aa #e $a'i&i$ani. Mai m!", ma=im 96

#in a&ive $o *i invesie in o)"i7ai!ni emise #e !n sin7!' sa OECD, sa! #e )an&a &en'a"a a

!n!i sin7!' sa OECD, sa! #e o'7ani(aii ine'naiona"e &a #e e=em$"! Ban&a E!'o$eana #e

Invesiii, a" &a'ei mem)'! ese si Cehia. Too#aa 'e)!ie meniona *a$!" &a a&iona'ii a! a&&es "a

ma=im 26 #in $'o*i!'i"e in'e7is'ae, 'es!" #e $'o*i *iin# a" $a'i&i$ani"o'.

Pe "an7a 'es'i&ii"e &aniaive, 'e7!"i"e #in Cehia $'eva# &a *on#!'i"e $'ivae #e $ensii sa

ai)a 'ae #e 'ena)i"iae $o(iive in *ie&a'e an. Da&a a&esea n! 'e!ses& sa ain7a a'7e%!",


10/13

$ie'#e'i"e s!n a&o$e'ie #in Fon#!" #e Re(e'va, *on# &a'e ese &onsi!i #in 06 #in $'o*i!"

*ie&a'ei &om$anii #e $ensii $'ivae. P'in !'ma'e, $a'i&i$anii s!n a&o$e'ii #e $ie'#e'i, &e" $!in

aaa im$ &a *on#!'i"e #e $ensii n! s!n in sa'e #e inso"vena. De(avana5!" a&es!i 'e7!"amen

ese a&e"a &a a&easa a"o&a'e a a&ive"o' 'e)!ie sa *ie *oa'e &onse'vaoa'e si as*e" $'o*i!'i"e $e

&a'e "e a#!&e s!n 'e"aiv mi&i. De e=em$"! in'e +2 si +0 me#ia $'o*i!'i"o' a#!se #einvesiii"e *on#!'i"o' #e $ensii a *os #e a$'o=imaiv .96. S'ae7ii"e &a'e a#!& $ie'#e'i $e

e'men s&!', #a' $'o*i!'i #es!" #e ma'i $e e'men "!n7 s!n *oa'e 7'e! #e im$"emena #in &a!(a

a&es!i 'e7!"amen s'i&.

In +;, &ea mai ma'e $a'e a a&ive"o' *on#!'i"o' #e $ensii #in Cehia ;,-64 e'a!

invesie in o)"i7ai!ni si i"!'i #e sa, ;.


11/13

Con&"!(ii

In &e"e #o!a a'i ana"i(ae *!n&ionea(a !n sisem #e $ensii m!"i%$i"on. Sisem!" in

Romania ese o'7ani(a $e 'ei $i"oni, in im$ &e in Cehia ese *o'ma #in #oi $i"oni $i"on!" II n!

ese im$"emena4.

Con'i)!ii"e "a $'im!" $i"on #e $ensii a! va"o'i 'i#i&ae in am)e"e a'i, 2,6 in

Romania, 'es$e&iv +;6 in Cehia. Con'i)!ia *ie&a'!i an7a5a ese #e 2,06, 'es$e&iv -,06. C!

oae a&esea, nive"!" $ensiei me#ii #in Romania ese !n!" #in'e &e"e mai s&a(!e #in Uni!nea

E!'o$eana 923 "ei > a$'o=imaiv 2;e!'o4, $e &an# $ensii"e #in Cehia $o'nes& #e "a s!ma #e

;3C > a$'o=imaiv + e!'o.

Pi"on!" III #e $ensii $'ivae *a&!"aive $'e(ina n!me'oase avana5e in s$e&ia" *is&a"e4 si

o*e'a si7!'ana "a momen!" $ensiona'ii. Va'sa minima "a &a'e se $oae )ene*i&ia #e $ensii"e

*a&!"aive ese - ani, aa in Romania &a si in Cehia, avan# in#e$"inie an!mie &on#iii: $"aa a

minim


12/13

Bi)"io7'a*ie

2. h$:11JJJ.a&me#ia.e!1+21212


13/13

Documents

sistemul roman vs sistemul ceh finante