SİYASİ PARTİLER KANUNUNUN YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIù … · 2018-03-23 · SİYASİ PARTİLER KANUNUNUN YÜRÜRLÜKTEN ... Madde 7 – (28/3/1986 tarih ve 3270 sayılı Kanunun

1217

SİYASİ PARTİLER KANUNUNUN YÜRÜRLÜKTEN

KALDIRILMIŞ HÜKÜMLERİ

Kanun Numarası : 2820

Kabul Tarihi : 22/4/1983

Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 24/4/1983 Sayı : 18027

Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 22 Sayfa : 290

1 – 10/6/1983 tarih ve 2839 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış veya değiştirilmiş olan hükümlerin metinleri:

(Madde numaraları: Geçici 6)

Geçici Madde 6 – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Bu Kanunun yürürlüğe girmesini müteakip,yapılacak ilk milletvekili genel seçimleri için önseçim yapılmaz.

Milletvekili adayları; doğrudan kurucular kurulu üyelerinin en az üçte iki çoğunluğu tarafından,seçim bölgelerine

göre,bunların çıkaracağı milletvekili sayısının iki katı olarak,milletvekili genel seçim tarihinden en az yetmiş gün önce tespit

edilir ve Yüksek seçim Kurulu Başkanlığı ile Adalet Bakanlığına bildirilir.Seçimle ilgili müteakip işlemler seçim mevzuatına

göre yürütülür.


(Madde numaraları: 7, 10, 14, 15, 19, 20, 21, 36, 37, 38, 40, 41, 42, 46, 57, 66, 101, 103, 115)

Madde 7 – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi partilerin teşkilatı;merkez organları ile il ve ilçe teşkilatından ve Türkiye Büyük Millet Meclisindeki parti

grubundan ibarettir.

Siyasi partiler,yukarıdaki fıkrada belirtilenler dışında herhangi bir yerde ve herhangi bir ad altında teşkilat

kuramazlar.

Madde 10 bent (b) – (2/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

b) Merkez organları ile teşkilat kurdukları il ve ilçeleri,bunların organla rında görev alanların adları,soyadları,doğum

yeri ve tarihleri,meslek veya sanatları ile ikametgahlarını gösterir onaylı listeler ve nüfus cüzdanı örnekleri.

Madde 14 fıkra altı,yedi – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Büyük kongrenin olağan toplantıları iki yılda bir yapılır.Olağanüstü toplantılar,genel başkanın veya merkez karar ve

yönetim kurulunun lüzum göstermesi veya büyük kongre üyelerinin en az beşte birinin yazılı istemi üzerine yapılır.

Parti kurucuları,ilk büyük kongrenin tabii üyeleridir. Parti kurucuları ilk büyük kongreyi,partinin tüzelkişilik

kazanmasından başlayarak iki yıl içinde toplamak zorundadırlar.

1218

Madde 15 fıkra iki – (22/4/1983 tarih ve 2820 Sayılı Kanunun hükmüdür.)

Genel başkan,en çok iki yıl için seçilir.Aynı kişi,ara verilmeksizin altı defadan fazla seçilemez;yeniden seçilebilmesi

için aradan dört yıllık bir sürenin geçmesi zorunludur.

Madde 19 fıkra üç – ( 22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

İl kongresi,parti tüzüğünün göstereceği süreler içinde toplanır.Bu süre yirmi aydan az ve iki yıldan fazla olamaz.

Fıkra altı – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

İl başkanı,en çok iki yıl için seçilir. Aynı kişi,ara verilmeksizin beş defadan fazla seçilemez;yeniden seçilebilmesi


Madde 20 fıkra iki,üç – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

İlçe kongresi, ilçe ve çevresindeki köy ve mahallelerde partiye kayıtlı bulunan parti üyelerinin seçtikleri, sayısı

dörtyüzü aşmayan delegelerden oluşur. İlçe yönetim kurulu ve varsa ilçe disiplin kurulu başkan ve üyeleri,ilçe kongresinin

tabii üyeleridir. Geçici ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri de, kongreye katılma hakkına sahiptirler. Ancak geçici ilçe

yönetim kurulu başkan ve üyelerinden delege sıfatı olmayanların, kongrede oy kullanma hakkı yoktur.

Delege seçimleri; köy ve mahallelerde partiye kayıtlı bulunan üyelerin miktarı esas alınmak suretiyle bu yerlere

verilecek kontenjanlara göre yapılır. Köy ve mahallerdeki üye sayısı delege kontenjanı verilmesini gerektiren nispetin altında

ise bu durumdaki köy ve mahallelerin diğer köy ve mahallelerle birleştirilerek delege seçilmesi mümkündür.

Fıkra yedi– (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

İlçe kongresi, parti tüzüğünün göstereceği süreler içinde toplanır. Bu süre yirmi aydan az ve iki yıldan fazla olamaz.

Fıkra on– (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür)

İlçe başkanı, en çok iki yıl için seçilir. Aynı kişi, ara verilmeksizin beş defadan fazla seçilemez; yeniden seçilebilmesi


Madde 21 Fıkra beş, altı – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Kongrelerce yapılacak seçimlerde aday olanların listeleri,organlara göre ayrı ayrı olmak üzere tek liste halinde veya

ayrı listeler halinde başkanlık divanınca yeteri kadar düzenlenerek ilgili seçim kurulu başkanına mühürlenmek üzere verilir.

Seçim kurulu başkanı, bir başkan ile iki üyeden oluşan yeteri kadar seçim sandık kurulu oluşturur. Sandık kurulu başkanı ile

bir üyesi en az on yıllık hizmeti bulunan memurlar,diğer üyesi de aday olmayan parti üyeleri arasından seçilir.Ayrıca her

sandık için aynı şekilde üçer yedek üye de belirlenir. Seçim sandık kurulu başkanının yokluğunda,kurula memur üye

başkanlık eder.


Siyasi partilerin seçimlere katılabilmesi için illerin en az yarısında teşkilat kurmuş ve büyük kongresini yapmış

olması veya Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunması şarttır.

1219

Bir ilde teşkilatlanma,merkez ilçesi dahil o ilin ilçelerinin en azüçte birinde teşkilat kurmayı gerektirir.

Madde 37– (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Milletvekilliği için yapılacak seçimlerde,siyasi partilerin bir seçim çevresindeki adaylarının listesi ve binaların

listedeki sırası,o seçim çevresinde o siyasi parti üye kayıt defterine göre düzenlenen parti seçmen listesinde yer alan bütün

üyelerin ilçe seçim kurullarının yönetiminde serbestçe oy kullanacakları bir önseçim ile o seçim çevresinden çıkacak

milletvekili sayısının iki katı olarak,aday adaylığını koymuş olanlar arasından tespit edilir.

Önseçimlerin yapılacağı gün, Yüksek Seçim Kurulu tarafından genel seçimlerden en az iki ay önceki bir tarih olarak

belirlenip ilan edilir.Bütün yurtta önseçimler seçime katılacak partiler için aynı günde yapılır.

Genel seçimler için kabul edilen seçim çevresi, önseçim için de esas alınır.


Siyasi partinin bir seçim çevresinde teşkilatı bulunmaz veya göstermesi gereken aday sayısı kadar istekli aday adayı

olmazsa,o seçim çevresine ait adaylistesi, o seçim çevresinden çıkacak milletvekili sayısının iki katı olarak parti tüzüğünün

belli ettiği esaslara göre merkez karar ve yönetim kurulunca tespit edilir.

Siyasi partiler,önseçime katıldıkları seçim çevrelerinden çıkabilecek milletvekili sayısı toplamının yüzde beşini

aşmamak üzere merkez adayı gösterebilirler. Ancak, gösterilen merkez

adayı,aday listesinde önseçimde seçime katılan partililerin en az yüzde yetmişbeş oyunu almış olan adayın üstünde bir yere

konamaz.

Aday listelerinin kesinleşmesinden önce herhangi bir sebeple bu listelerde boşalma olursa,boşalan adaylıklar listedeki

sıraya göre kaydırılmak suretiyledoldurulur; listedeki noksanlıklar önseçimde en çok oy alanlarla tamamlanır; yetişmediği

takdirde parti tüzüğünün belli ettiği merkez karar ve yönetim kurulu tarafından noksan yerlerin adayları belirlenir.

Madde 40 fıkra bir – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi partiler, Anayasa ve kanunlarda belirtilen şartlara aykırı olmamak kaydıyla adaylarda daha başka ne gibi

şartlar bulunması gerektiğini tüzüklerinde gösterebilirler. Ancak aday adaylığı için,parti üyesi olmak şartı öngörülemez.

Madde 41 bent (a) fıkra iki – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Üyelerden ikisi en az on yıllık hizmeti bulunan ve o ilçede görev yapan Devlet memurları arasından seçilir.Bunlar

kurulun devamlı üyesidirler. İki üyeise aday adayı olmayan parti üyeleri arasından belirlenir.Bunlar, üyesi bulunduk ları parti

adına o parti adayları için yapılacak önseçim işlemleriyle ilgili olarak kurula katılırlar.

Madde 42 fıkra altı – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi partiler,üye kayıt defterlerini ve bu defterlere göre düzenledikleri seçmen listelerini en geç önseçimlerden

altmış gün önce ilçe seçim kurulu başka nına vermek zorundadırlar.

Madde 46 fıkra üç – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Partili seçmen,aday adaylarının karşısına işaret koymak suretiyle tercihini kullanır. İşaretleme o seçim çevresinin

çıkaracağı milletvekili sayısının iki katını geçemeyeceği gibi, milletvekili sayısından da eksik olamaz. İşaretlemede

belirtilen miktar ve nispetlere uyulmaması oy pusulasının geçersiz sayılmasını gerektirir.

1220


Hakkında partiden veya gruptan geçici veya kesin çıkarma cezası verilen parti üyesi,bu cezaya karşı, disiplin

kuruluna sevkeden organ veya merciin veya disiplin kurulunun görev ve yetkisizliği veya alınan kararların kanuna, parti

tüzüğüne ve içyönetmeliğine şekil ve usul bakımından aykırı bulunduğu iddiasıyla itiraz edebilir. Bu itirazlar, kararın

tebliğinden itibaren otuz gün içinde,disiplin kurulunun bulunduğu mahallin asliye hukuk mahkemesine yapılır.Mahkeme bu

itirazları,diğer işlerden önce ve en geç otuz gün içinde, basit muhakeme usulünegöre inceleyerek karara bağlar;bu karar

kesindir.

Madde 66 fıkra iki – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Yukarıdaki fıkranın dışında kalan gerçek veya tüzelkişilerin herbirinin birsiyasi partiye aynı yıl içerisinde birmilyon

liradan fazla kıymette ayni veya nakdi bağışta bulunması yasaktır.Bağış veya bağışların,bağışta bulunana veya yetkili

temsilcisine veya vekiline ait olduğunun partice verilen makbuzda açıkca belirtilmesi gerekir. Böyle bir belgeye

dayanılmaksızın siyasi partilerce bağış kabul edilemez.

Madde 101 bent (d) alt bent (1) ilk paragraf – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

d) 1–(b) bendinde sayılanlar dışında kalan parti organı, mercii, kurulu veya bir siyasi parti üyesi tarafından bu

Kanunun dördüncü kısmında yer alan maddeler hükümlerine aykırı fiillerin işlenmesi veya konuşmalar yapılması halinde

fiilin işlendiği veya konuşmanın yapıldığı tarihten başlayarak iki yıl geçmemişse, Cumhuriyet Başsavcılığı, söz konusu

organ,merci veya kurulun işten el çektirilmesini ve parti üyesinin veya üyelerinin bu bentte sayılan organ,merci veya kurula

dahil olsun olmasın partiden kesin olarak çıkarılmasını yazı ile o partiden ister.


Bir siyasi partinin, bu Kanunun 78 ila 82,84 ila 88 ve 97 nci maddeleri hükümlerine aykırı fiilerin işlendiği bir

mihrak haline geldiğinin sübuta ermesi halinde, o siyasi parti Anayasa Mahkemesince kapatılır.

Bir siyasi partinin yukarıdaki fıkrada yazılı fiillerin mihrakı haline geldiği,101 inci maddenin (d) bendinin

uygulanması sonucunda bu fiillerin o partinin üyelerince kesif bir şekilde işlenmiş olduğunun ve bu fiillerin kesif olarak

işlenmesinin o partinin merkez karar ve yönetim kurulu veya Türkiye Büyük Millet Meclisindeki grup genel kurulu yahut bu

grubun yönetim kurulunca zımnen veya sarahaten benimsendiğinin sübuta ermesiyle olur.


Bu Kanunun 33 üncü maddesinde yazılı bildirimi yerine getirmeyen parti sorumluları, üç aydan altı aya kadar hafif

hapis ve beşbin liradan onbin liraya kadar hafif para cezasına mahküm edilirler.

Aynı hüküm,her kademedeki parti görevlileri ile yedeklerinin seçimi için yapılacak toplantıların gün ve

yerlerini,kongre veya toplantıdan yedi gün önce mahallin en büyük mülki amirliğine bildirmeyen parti sorumluları hakkında

da uygulanır.

1221

3 – 21/5/1987 tarih ve 3370 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış veyadeğiştirilmiş olan hükümlerin metinleri:

(Madde numaraları: 7, 10, 13, 14, 16, 18, 19, 20, 31)


Siyasi partilerin teşkilatı merkez organları ile il ve ilçe teşkilatından ve Türkiye Büyük Millet Meclisi parti grubu ve

il genel meclisi ve belediye meclisi gruplarından ibarettir.

İl genel meclisi ve belediye meclislerinde kurulacak gruplar ve bunların kurulları parti tüzüğünde belirlenir.Partili

belediye başkanı parti grubunun tabii üyesidir. Ancak grubun kararları ile bağlı değildir.

Siyasi partiler, yukarıdaki fıkralarda belirtilenler dışında herhangi biryerde ve herhangi bir ad altında

teşkilat kuramazlar.

Madde 10 fıkra iki bent (b) – (28/3/1986 tarih ve 3270 sayılı Kanunun hükmüdür.)

b) Merkez organları ile teşkilat kurdukları il ve ilçeleri, bunların organlarında görev alanların adları, soyadları,

doğum yeri ve tarihleri, meslek veya sanatları ile ikametgahlarını gösterir onaylı listeleri,


Parti Merkez organları:

a) Büyük kongre,

b) Genel başkan,

c) Merkez karar ve yönetim kurulu,

d) Merkez disiplin kurulu,

e) Küçük kongre,den ibarettir.

Parti tüzüğünde,partinin amacına uygun olarak danışma ve araştırma amaçlı ihtiyari kurullar da oluşturulabilir.

Bunların görev ve yetkileri ile üyelerinin sayısı ve seçilme usulleri de tüzükte gösterilir.

Madde 14 fıkra yedi – (28/3/1986 tarih ve 3270 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Parti kurucuları,parti üyelikleri devam ettiği müddetçe büyük kongrenin tabii üyeleridir. Parti kurucuları ilk büyük

kongreyi, partinin tüzel kişilik kazanmasından başlayarak iki yıl içinde toplamak zorundadırlar.


Siyasi partinin merkez karar ve yönetim kurulu,parti tüzüğünde gösterilen şekilde kurulur.Bu kurulun üye sayısı

onbeşden az olamaz.

Merkez karar ve yönetim kurulu iki büyük kongre arasında parti tüzük veprogramına ve büyük kongre kararlarına

uymak şartıyla, partiyi ilgilendiren hususlarda karar almak yetkisine sahiptir. Parti işlerini düzenleyen parti içyönetmelikleri

de bu organ tarafından yapılır.

Merkez karar ve yönetim kurulu, zorunlu sebepler dolayısıyla büyük kongrenin toplanamadığı hallerde, partinin

hukuki varlığına son verilmesiyle tüzük ve programının değiştirilmesi dışındaki bütün kararları alabilir.

Parti tüzüğünde,merkez karar ve yönetim kurulunun;"merkez karar kurulu"ve"merkez yönetim kurulu"adlarıyla iki

kurula ayrılması öngörülebilir.

Bu şekildeki ayırmanın öngörüldüğü hallerde:

a) Her iki kurulun üyeleri büyük kongrece seçilir.

1222

b) Merkez karar ve yönetim kuruluna ait olan görevlerden hangilerinin merkez karar kurulu veya merkez yönetim

kurulu tarafından yerine getirileceğive kurul üyelerinin sayısı parti tüzüğünde gösterilir.

c) Parti genel başkanı,her iki kurulun da başkanlığını yapar.

d) Her iki kurul üyeleri, büyük kongre ve büyük kongre yetkilerini kullanan kurucular kurulu toplantılarının tabii

üyesi olurlar.

e) Her iki kurulun toplantı ve çalışma usulleri ile birbirleri ile olan görev ilişkileri parti tüzüğünde gösterilir.


Küçük kongre,parti merkez karar ve yönetim kurulunun yetki alanına giren konularda danışmada bulunmak ve bu

kurulca gerekli görüldüğü zaman toplanmak üzere, partinin milletvekilleri, genel başkanı, merkez karar ve yönetim kurulu

ileil başkanlarından oluşur.

Madde 19 fıkra dört – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

İl yönetim kurulu,parti tüzüğünün göstereceği sayıda,il başkanı dahil en az beş,en fazla onbeş üyeden oluşur.

Madde 20 fıkra bir ve sekiz – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi partilerin ilçe teşkilatı;ilçe kongresi,ilçe başkanı ve ilçe yönetim kurulundan oluşur. Parti tüzügünde,ilçe

disiplin kurulu teşkili de öngörülebilir.İlçe yönetim kurulu, parti tüzüğünün göstereceği sayıda, ilçe başkanı dahil en az beş,en

fazla dokuz üyeden oluşur.


Siyasi partilerin merkez teşkilatı Ankara il merkezinde;il ve ilçe teşkilatları ise ilgili il ve ilçe merkezlerinde bulunur.


(Madde numaraları: 19, 20, 38)

Madde 19 fıkra üç – (28/3/1986 tarih ve 3270 sayılı Kanunun hükmüdür.)

İl kongresi parti tüzüğünün göstereceği süreler içinde toplanır.Bu süre iki yıldan az ve üç yıldan fazla olamaz.

Madde 20 fıkra yedi – (28/3/1986 tarih ve 3270 sayılı Kanunun hükmüdür.)

İlçe kongresi parti tüzüğünün göstereceği süreler içinde toplanır.Bu süre iki yıldan az üç yıldan fazla olamaz.


Siyasi partiler sadece 6 ve daha fazla milletvekili çıkaracak illerin 5,6 ve 7 milletvekili çıkaracak seçim çevrelerinde

birer kontenjan adayı gösterirler.Kontenjan adayı, Parti tüzüğünde gösterilen diğer usullerle belirlenen adayların sıralamasına

dahil edilmeyerek ayrıca oy pusulalarına kontenjan adayı olarak sıra numarası verilmeden yazılır.Siyasi partiler kontenjan

adaylarını diğeradayların tesbiti tarihinden itibaren en geç on gün içerisinde tespit ederek diğer adaylarla birlikte Yüksek

Seçim Kuruluna bildirirler.

1222-1

5 – 21/5/1987 tarih ve 3370 sayılı Kanunla, "Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Geçici 4 üncü maddesinin

yürürlükten kaldırılması şartına bağlanan ve halkoylaması sonucu anılan maddenin yürürlükten kaldırılması üzerine

yürürlüğü sona eren hükümlerin metinleri: (Madde numaraları: 119, Geçici 1)


Bu Kanunun :

a) Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamına girenlerden, aynı bent hükümlerine uymayanlar, bir

yıldan üç yıla kadar hapis,

b) Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrası (b) bendi kapsamına girenlerle aynı geçici maddenin2 nci fıkrası

kapsamında olup da (b) bendi hükümlerine tabi olanlardan, aynı bent hükümlerine uymayanlar, altı aydan iki yıla kadar

hapis,

c) Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamına girenlerden, siyasi partilerin kuruluş veya

faaliyetlerini her ne suretle olursa olsun destekleyenler, altı aydan bir yıla kadar hapis, Cezasıyla cezalandırılırlar.

Geçici Madde 1 – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür)

1. 16 Ekim 1981 tarih ve 2533 sayılı Kanunla feshedilmiş bulunan siyasipartilerden: 11 Eylül 1980'den sonra gerek

parti tüzelkişiliği, gerek bunların merkez yöneticilerinden veya parlamento üyelerinden herhangi biri hakkında Türk Ceza

Kanununun İkinci Kitabının birinci babında yer alan Devletin şahsiyetine karşı işlenmiş cürümlerden herhangi biri ile ilgili

olarak kamu davası açılmış olanlarla, 11 Eylül 1980 tarihinde iktidar partisi ve anamuhalefet partisi durumunda bulunan

siyasi partilerin;

a) 1 Ocak 1980 ve daha sonraki tarihlerde; genel başkan, genel başkan yardımcıları veya vekilleri, genel sekreterleri,

bunların yardımcıları ve merkezyönetim kurulu veya benzeri organların üyeleri; Anayasanın halkoylaması sonucu kabulü

tarihinden başlayarak on yıl süre ile siyasi parti kuramazlar; Anayasa hükümlerine dayalı olarak kurulacak siyasi partilere üye

olamazlar, bu partilertarafından veya bağımsız olarak milletvekili genel ve ara seçimlerinde, mahalliseçimlerde aday

gösterilemezler ve aday olamazlar. Siyasi partilerle herhangibir şekilde bağlantı kuramazlar ve siyasi partilerde fahri olarak

bile herhangibir görev alamazlar.

b) 1 Ocak 1980 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde üye bulunan milletvekilleri ile senatörler, Anayasanın

halkoylaması sonucu kabulü tarihinden başlamak üzere beş yıl süre ile siyasi parti kuramazlar, kurulacak siyasi partilerin

merkez yönetim kurullarında veya benzeri organlarda görev alamazlar.

2. 1 Ocak 1980 tarihinde kontenjan senatörü veya Cumhuriyet Senatosunun tabii üyesi olanlar ile Türkiye Büyük

Millet Meclisinin bağımsız üyelerinden; haklarında Türk Ceza Kanununun İkinci Kitabının birinci babında yer alan Dev–

letin şahsiyetine karşı işlenmiş cürümlerden herhangi biri ile kamu davası açılmış bulunanlar veya birinci fıkrada

nitelendirilen siyasi partilerden birine girmiş olanlar birinci fıkranın (b) bendi hükümlerine tabi olurlar.

6 – 22/5/1987 tarih ve E. 86/17, K, 87/11 sayılı Anayasa Mahkemesi Kararıile ipal edilmiş hükümlerin metinleri:

(Madde numaraları: 36)


Siyasi partilerin seçimlere katılabilmesi için illerin en az üçte ikisinden fazlasında teşkilat kurmuş ve büyük

kongresini yapmış olması veya TürkiyeBüyük Millet Meclisinde grubu bulunması şarttır.

Bir ilde teşkilatlanma, merkez ilçesi dahil o ilin ilçelerinin en az üçte ikisinde teşkilat kurmayı gerektirir.

1222-2

7 – 31/3/1988 tarih ve 3420 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış veyadeğiştirilmiş olan hükümlerin metinleri:

(Madde Numaraları: 20, 42, 61.)


Siyasi Partilerin ilçe teşkilatı; ilçe kongresi, ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu ve belde teşkilatlarından oluşur. Parti

tüzüğünde ilçe disiplin kurulu teşkili de öngörülebilir. Bir ilçede teşkilatlanma, ilçe sınırları içerisindeki beldelerin en az üçte

ikisinde teşkilat kurmayı gerektirir. Beldesayısı üçten az ise beldelerin hepsinde teşkilat kurmak icap eder.

Fıkra iki – (28/3/1986 tarih ve 3270 sayılı Kanunun hükmüdür.)

İlçe kongresi, ilçe ve çevresindeki köy ve mahallelerde partinin son genel seçimde aldığı oy sayısına göre, seçime

katılmamış partilerde ise üye sayısına göre, parti üyelerinin seçtikleri, sayısı 400'ü aşmayan delegelerden oluşur. İlçe yöne tim

kurulu ve varsa ilçe disiplin kurulu başkan ve üyeleri ilçe kongresinin tabii üyeleridir. Geçici ilçe yönetim kurulu başkan ve

üyeleri de, kong reye katılma hakkına sahiptirler. Ancak geçici ilçe yönetim kurulu başkan ve üyelerinden delege sıfatı

olmayanların, kongrede oy kullanma hakkı yoktur.

Madde 42 fıkra; üç, dört, beş, altı, yedi – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Üye kayıt defterinde parti üyesi olarak kaydedilen herkes, önseçimde oy kullanabilir.

Önseçimlerden en geç doksan gün önce üye olanlar, seçimde oy kullanabilir.

Önseçimlerden doksan gün önce, üye kayıt defterleri son kaydedilen üyeyi belirtir şekilde ilçe seçim kurulu başkanı

tarafından mühürlenir.

(Değişik: 28/3/1986 – 3270/13 md.) Siyasi partiler, üye kayıt defterlerini ve bu defterlere göre düzenledikleri seçmen

listelerini veya tüzüklerinde belirlenen diğer usullerden o seçim çevresinde uygulayacakları aday yoklamasında oy kullanacak

seçmen listelerini önseçimlerden en geç altmış gün önce ilçe seçim kurulu başkanına vermek zorundadırlar. Bu defterler ve

seçmen listeleri ilçe seçim kurulu başkanlığı tarafından incelendikten sonra seçmen listeleri onaylanarak, önseçimden otuz

gün önce parti yönetim kurulu ve ilçe seçim kurulu binaları önüne asılır. Bu listeyegöre parti seçmen kartı onbeş gün içinde

ilçe seçim kurulu başkanlığı tarafından her üyeye dağıtılır.

Madde 61 bent (c) – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

c) Milletvekili aday adaylarından alınacak özel aidat,

8 – 17/5/1990 tarih ve 3648 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış veyadeğiştirilmiş olan hükümlerin metinleri.

(Madde numaraları: 15,19,20)

Madde 15 fıkra iki (birinci cümle hariç) – (28/3/1986 tarih ve 3270 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Aynı kişi ara verilmeksizin beş defadan fazla seçilemez. Yeniden seçilebilmek için aradan üç yıl geçmesi zorunludur.

1222-3

Madde 19 fıkra altı (birinci cümle hariç) – (28/3/1986 tarih ve 3270 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Aynı kişi ara verilmeksizin beş defadan fazla seçilemez. Yeniden seçilebilmesi için aradan dört yıllık bir sürenin

geçmesi zorunludur.

Madde 20 onuncu fıkra (birinci cümle hariç) – (28/3/1986 tarih ve 3270 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Aynı kişi ara verilmeksizin beş defadan fazla seçilemez; yeniden seçilebilmesi için aradan dört yıllık bir sürenin

geçmesi zorunludur.

9 – 31/10/1990 tarih ve 3673 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış veya değiştirilmiş olan hükümlerin metinleri.

(Madde numaraları: 21,66.)

Madde 21 fıkra sekiz – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Listede adı yazılı bulunmayanlar oy kullanamazlar. Oylar, oy verenin nüfus hüviyet cüzdanı veya resimli üyelik

kimlik kartı ile ispat edilmesinden ve listedeki isminin karşısındaki yerin imzalanmasından sonra kullanılır. Oylar oy verme

sırasında sandık kurulu başkanı tarafından verilen, adayları gösterir seçim kurulu başkanınca mühürlenmiş listedeki isimlerin

işaretlenmesi suretiylekullanılır. Seçilecek organı oluşturan üye sayısından fazla adayın işaretlendi–ği oy pusulaları ile diğer

kağıtlara yazılan oylar geçersiz sayılır.


Yukarıdaki fıkranın dışında kalan gerçek veya tüzelkişilerin her birinin bir siyasi partiye aynı yıl içerisinde beş

milyon liradan fazla kıymette ayniveya nakdi bağışta bulunması yasaktır. Bağış veya bağışların, bağışta bulunanın veya

yetkili temsilcisine veya vekiline ait olduğunun partice verilen makbuzda açıkça belirtilmesi gerekir. Böyle bir belgeye

dayanılmaksızın siyasipartilerce bağış kabul edilemez.

10 – 24.3.1992 tarih ve 3789 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış veya değiştirilmiş olan hükümlerin metinleri:

(Madde numarası: geçici madde 16)

Geçici Madde 16 – (31/10/1990 tarih ve 3673 sayılı Kanunun hükmüdür.)

31/10/1990 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde 10 veya daha fazla milletvekili bulunup da Devlet yardımı

alamayan siyasi partilere, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak ilk genel seçimlere kadar, Siyasi partiler

Kanununun "Ek Madde 1 "de öngörülen esaslar dairesinde en az Devlet yardımıalan siyasi partiye yapılan Devlet yardımı

kadar, Devlet yardımı yapılır.


(Madde numarası 96.)


16/10/1981 tarih ve 2533 sayılı Siyasi Partilerin Feshine Dair Kanun gereğince kapatılmış bulunan siyasi partiler ile

bu tarihten önce ne sebeple olursaolsun kapatılmış siyasi partilerin isimleri, amblemleri, rumuzları, rozetlerive benzeri

işaretleri ile daha önce kurulmuş Türk Devletlerine ait topluma mal–olmuş bayrak amblem ve flamalar siyasi partilerce

kullanılamaz.

Fıkra iki – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Kurulacak siyasi partiler, kapatılan siyasi partilerin devamı olduklarınıbeyan edemez ve böyle bir iddiada

bulunamazlar.


(Madde Numarası: 40)

(Madde 40, fıkra dört – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Mahalli teşkilatın yönetim kurulu başkan ve üyeleri görev yaptıkları yerdenaday adayı olmak istedikleri takdirde,

önseçimden doksan gün önce bu görevlerinden çekilmek zorundadırlar.

1222-4

13 – 27/10/1995 tarih ve 4125 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış veyadeğiştirilmiş olan hükümlerin metinleri.

(Madde numarası: 38)


(Değişik birinci fıkra: 23/5/1987 – 3377/13 md.) Siyasi partiler sadece altı ve daha fazla milletvekili çıkaracak

illerin 4,5 ve 6 milletvekili çıkaracak seçim çevrelerinde birer kontenjan adayı gösterirler. Kontenjan adayı, parti tüzüğünde

gösterilen diğer usullerle belirlenen adayların sıralamasına dahil edilmeyerek ayrıca oy pusulalarına kontenjan adayı olarak

sıra numarası verilmeden yazılır. Siyasi partiler kontenjan adaylarını diğer adayların tesbiti tarihinden itibaren en geç on gün

içerisinde tesbit ederek diğer adaylarla birlikte Yüksek Seçim Kuruluna bildirirler.

Aday listelerinin kesinleşmesinden önce herhangi bir sebeple bu listelerde boşalma olursa boşalan adaylıklar, parti

tüzüğünde belirtilen esaslara göre süresi içerisinde doldurulur.

Siyasi partiler milletvekili ara seçimi yapılacak seçim çevrelerinde de adaylarını yukarıdaki esaslara göre kontenjan

adayı olarak belirleyebilir.

14 – 9/1/1998 tarih ve E.1998/2, K.1998/1 sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı ile iptal edilmiş hükümlerin metinleri

(Madde numarası: 103)


Bir siyasi partinin yukarıdaki fıkrada yazılı fiillerin mihrakı haline geldiği, 101 inci maddenin (d) bendinin

uygulanması sonucunda bu fiillerin o partinin üyelerince kesif bir şekilde işlenmiş olduğunun ve bu fiillerin kesifolarak

işlenmesinin o partinin büyük kongre, merkez karar ve yönetim kuruluveya Türkiye Büyük Millet Meclisindeki grup genel

kurulu yahut bu grubun yönetim kurulunca zımnen veya sarahaten benimsendiğinin sübuta ermesiyle olur.


(Madde numaraları: 2, 5, 7, 9, 11, 31, 66, 67, 68, 74, 75, 76, 79, 91, 92, 95, 97, 98, 101, 103, 104, 116, Ek Madde 1, Ek

Madde 4)


Bu Kanun, siyasi partilerin kurulmaları, teşkilatlanmaları, faaliyetleri,görev, yetki ve sorumlulukları, gelir ve

giderleri, denetlenmeleri, kapanmave kapatılmalarıyla ilgili hükümleri kapsar.

Madde 5 fıkra üç– (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi parti kurma hakkı, Anayasanın başlangıç kısmında belirtilen temel ilkelere aykırı olarak ve Türk Devletinin

ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak, Devletin ve Cumhuriyetin varlığını tehlikeye düşürmek, temel hak ve

hürriyetleri yok etmek, Devletin bir kişi veya zümre tarafından yönetilmesini veya sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar

üzerinde egemenliğini sağlamak veya dil, ırk, din, mezhep ayırımı veya bölge farklılığı yaratmak veya sair herhangi bir

yoldan bu kavram ve görüşlere veya herhangi bir diktatörlük türüne dayanan bir devlet düzeni kurmak amacıyla

kullanılamaz.

Madde 7 fıkra beş– (21/5/1987 tarih ve 3370 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi partiler, yukarıdaki fıkralarda belirtilenler dışında herhagi bir yerde ve herhangi bir ad altında teşkilat

kuramazlar.


Cumhuriyet Başsavcılığı kurulan partilerin tüzük ve programlarının vekurucuların hukuki durumlarının Anayasa ve

kanun hükümlerine uygunluğunu vebelgelerinin tamam olup olmadığını, kuruluşlarını takiben öncelikle ve ivedilikle inceler.

Tespit ettiği noksanlıkların giderilmesini, lüzum göreceği ek bilgi ve belgelerin gönderilmesini yazıyla ister. Bu yazınının

tebliği tarihinden başlayarak otuz gün içinde noksanlık giderilmediği veya istenen ekbilgi ve belgeler gönderilmediği

takdirde, siyasi partilerin kapatılmasına dairhükümler uygulanır.

1222-5


Yirmibir yaşını dolduran, medeni ve siyasi hakları kullanma ehliyetine sahip bulunan her Türk vatandaşı bir siyasi

partiye üye olabilir.

Madde 11 fıkra iki (a) alt bent ve (b) bendinin 6 numaralı fıkrası – 22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun

hükmüdür.)

a) Hakimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretimkurumlarındaki öğretim elemanları,

Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurumve kuruluşlarının memur

statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, özel kanunla veya

özel kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulmuş bankaların ve teşekküllerin yönetim ve denetim işlerinde çalışanlar ile

aylıklı ve yevmiyeli memurları vekamu yararına çalışan derneklerden özel gelir kaynakları ve özel imkanları kanunla

sağlanmış olanların merkez kurullarında görev alanlar, öğrenciler ve Silahlı Kuvvetler mensupları, siyasi partilere giremezler.

6 – Türk Ceza Kanununun 536 ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı eylemlerle aynı Kanunun

537 nci maddesinin birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarında yazılı eylemleri siyasi ve ideolojikamaçlarla

işlemekten mahkum olanlar,

Madde 31 – (21/5/1987 Tarih ve 3370 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi partilerin merkez teşkilatı Ankara il merkezinde; il ve ilçe teşkilatları ilgili il ve ilçe merkezlerinde; belde

teşkilatları ise, il ve ilçe merkezleri hariç olmak üzere, belediye teşkilatı olan yerlerde bulunur.

Madde 76 fıkra bir (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Bu Kanunun bağışlarla ilgili hükümlerine aykırı olarak bağış kabul ettiği Anayasa Mahkemesince tespit edilen siyas i

partilerin, 66 ncı maddenin birinci ve üçüncü fıkralarına aykırı şekilde elde ettikleri gelirlerin tamamının Hazineye irad

kaydedilmesine, taşınmaz malların Hazine adına tapuya tesciline; aynı maddenin ikinci fıkrasında belirtilen miktarlardan

fazla gelirlerle taşınmaz malların bu fıkrada belirtilen miktarı geçen kısmının karşılığının Hazineye irad kaydedilmesine karar

verilir.

Madde 79 bent (b) ve (c) – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

b) Yurt dışında teşkilatlanıp faaliyette bulunamazlar.

c) Yabancı devletler, milletlerarası kuruluşlar ve yabancı gerçek ve tüzel kişiler ile yabancı ülkelerdeki dernek, grup

ve kurumlardan herhangi birsuretle, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak, yardım kabul edemezler; bunlardan emir

alamazlar ve bunların Türkiye'nin bağımsızlığı ve ülke bütünlüğü aleyhindeki karar ve faaliyetlerine katılamazlar.


Siyasi partiler, kadın kolu, gençlik kolu ve benzeri şekilde ayrılacak yaratan yan kuruluşlar meydana

getiremezler, dernek ve vakıf kuramazlar.


Siyasi partiler, kendi siyasetlerini yürütmek ve güçlendirmek amacıyla,dernekler, sendikalar, vakıflar, kooperatifler

ve kamu kurumu niteliğindekimeslek kuruluşları veya bunların üst kuruluşları ile siyasi ilişki veyaişbirliği içinde

bulunamazlar; bunlardan maddi yardım alamazlar veya bu ku–ruluşlara maddi yardım yapamazlar; bunlara destek olamazlar

ve bu amaçlarlaortak hareket edemezler.

Temelli kapatılan siyasi partiler mensuplarının durumu:


Temelli kapatılan siyasi partilerin kapatılma tarihinde üyeliği devameden; kurucuları, genel başkanı, merkez karar

ve yönetim kurulu ile her kademedeki yönetim ve disiplin kurulu

üyeleri ve Türkiye Büyük Millet Meclisisiyasi parti grubu üyeleri başka bir siyasi partinin kurucusu, yöneticisi ve deneticisi

olamazlar. Bunlardan filleriyle siyasi partinin kapatılmasına neden olanlar on yıl süreyle başka bir siyasi partiye alınamazlar

ve milletvekilliği için aday olamazlar.

1222-6

Kapatılmış bir siyasi partinin mensuplarının üye çoğunluğunu teşkil edeceği yeni bir siyasi parti de kurulamaz.


Siyasi partiler, Anayasanın başlangıç kısmında yazılı sebeplerle Türk Silahlı Kuvvetlerinin, milletin çağrısıyla

gerçekleştirdiği 12 Eylül 1980Harekatına ve Milli Güvenlik Konseyinin karar, bildiri ve icraatına karşıherhangi bir tutum,

beyan ve davranış içinde bulunamazlar.

Madde 66 – ( 22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Genel ve katma bütçeli dairelerle mahalli idareler ve muhtarlıklar, kamu iktisadi teşebbüsleri, özel kanunla veya özel

kanunla verilen yetkiye dayanılarak kurulmuş bankalar ve diğer kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsü sayılmamakla beraber

ödenmiş sermayesinin bir kısmı Devlete veya bu fıkradaadı geçen kurum, idare, teşebbüs, banka veya kuruluşlara ait

müesseseler, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, işçi ve işveren sendikaları ilebunların üst kuruluşları, dernekler,

vakıflar ve kooperatifler siyasi partilere, hiçbir suretle taşınır veya taşınmaz mal veya nakit veya haklar bağışlayamaz ve bu

gibi mal veya hakların kullanılmasını bedelsiz olarak bırakamazlar; bağlı oldukları kanun hükümleri dışında siyasi partilere

ayni hakların devrine dair tasarruflarda bulunamazlar.

(Değişik : 31/10/1990–3673/2 md.) Yukarıdaki fıkranın dışında kalan gerçekve tüzel kişilerin her birinin bir siyasi

partiye aynı yıl içerisinde ellimilyonliradan fazla kıymette ayni veya nakdi bağışta bulunması yasaktır. Bağış veya bağışların

bağışta bulunanın veya yetkili temsilcisine veya vekiline ait olduğunun partice verilen makbuzda açıkça belirtilmesi gerekir.

Böyle bir belgeye dayanılmaksızın siyasi partilerce bağış kabul edilemez.(1)

Siyasi partiler, yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, yabancı uyruklu kişiler ile yabancı ülkelerdeki

dernek, grup ve kurumlardan herhangi bir surette ayni veya nakti yardım ve bağış alamazlar.

Kredi ve borç alma yasağı:

Madde 67 fıkra bir birinci cümle– (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi partiler, hiçbir şekilde hiçbir yerden ve hiçbir kimseden dolaylı veya dolaysız olarak kredi veya borç

alamazlar.

Madde 68 fıkra 2– (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

22/11/1972 tarihli ve 1630 sayılı Dernekler Kanununun 52 nci maddesinin son fıkrası hükmü, siyasi partiler için

uygulanmaz.


S iyasi partilerin genel başkanları, karara bağlanarak birleştirilmiş bulunan kesin hesap ile parti merkez ve bağlı

ilçeleri de kapsayan iller teşkilatının kesin hesaplarının onaylı birer örneğini Haziran ayı sonuna kadar Anayasa

Mahkemesine ve bilgi için Cumhuriyet Başsavcılığına vermek zorundadırlar.

Madde 75 fıkra iki ikinci cümle – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Bu denetimi, Sayıştay denetçileri veya Maliye Bakanlığının uzman elemanları ile diğer kamu kurum ve

kuruluşlarının uzman elemanlarından yararlanarak hazırlatacağı raporlar üzerinden yapabileceği gibi, siyasi partilerin

genelmerkezlerinde ve mahalli teşkilatlarında

–––––––––––––––––––

(1) Bu fıkrada, "ellimilyon" olarak yer alan tutarın, 1999 Mali Yılında"ikimilyar" olarak uygulanacağı; 29/6/1999 tarih ve 4393 sayılı,

1999 Mali Yılı Bütçe Kanununun 69/k maddesi ile hüküm altına alınmıştır.

1222-7

doğrudan doğruya veya kendi üyeleri arasından görevlendireceği bir naip üye veya mahallin en kıdemli adli veya idari yargı

hakimi niyabetinde yaptıracağı inceleme ve araştırmalar üzerindende yapabilir.

Madde 98 fıkra iki ve dört – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi partilerin kapatılması, Cumhuriyet Başsavcısı veya Cumhuriyet Başsavcı vekilinin açacağı dava üzerine,

Anayasa Mahkemesince, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümleri uygulanmak suretiyle, dosya üzerinde inceleme

yapılarak karara bağlanır. Anayasa Mahkemesi gerekli gördügü hallerde sözlü açıklamalarını dinlemek için ilgilileri ve konu

hakkında bilgisi olanları çağırır.

Cumhuriyet Başsavcısının görevlendireceği Cumhuriyet Başsavcı vekili veya Cumhuriyet Başsavcısı yardımcıları

siyasi partilerin kongrelerini izleyebilecekleri gibi, Cumhuriyet Başsavcılığı siyasi partilerden incelemek üzere gerekli

gördüğü belgeleri de isteyebilir.


Dördüncü kısımdaki yasaklara aykırılık halinde partilerin kapatılması:

Anayasa Mahkemesince bir siyasi parti hakkında kapatma kararı:

a) Parti tüzüğünün veya programının yahut partinin faaliyetlerini düzenleyen ve yetkili parti organları veya

mercilerince yürürlüğe konulmuş olan diğer parti mevzuatının bu Kanunun dördüncü kısmında yer alan hükümlerine aykırı

olması,

b) Parti büyük kongresince, merkez karar ve yönetim kurulunca veya bu kuru–lun iki ayrı kurul olarak oluşturulduğu

hallerde ilgili kurulca veya Türkiye Büyük Millet Meclisi grup yönetim veya grup genel kurullarınca bu Kanunun dördüncü

kısmında yer alan maddeler hükümlerine aykırı karar alınması veya genelge veya bildiriler yayınlanması veya karar

alınmamış olsa bile bu kurullar tarafından aynı hükümlere aykırı faaliyette bulunulması veya parti genel başkanı veya genel

başkan yardımcısı veya genel sekreterinin sözü edilen bu maddeler hükümlerine aykırı olarak sözlü ya da yazılı beyanda

bulunması,

c) Parti merkez karar ve yönetim kurulunca Yüksek Seçim Kuruluna partiyi temsilen konuşma yapacağı bildirilmiş

olan kimsenin, radyo veya televizyonda yaptığı konuşmanın bu Kanunun dördüncü kısmında yer alan maddeler

hükümlerineaykırı olması,

Hallerinde verilir.

d) 1 – (Değişik birinci fıkra, ilk paragraf:28/3/1986 – 3270/17 md.) (b) bendinde sayılanlar dışında kalan parti

organı, mercii veya kurulu tarafındanbu Kanunun 4 üncü kısmında yer alan maddeler hükümlerine aykırı fiilin işlenmesi

halinde, fiilin işlendiği tarihten başlayarak iki yılı geçmemiş ise, Cumhuriyet Başsavcılığı söz konusu organ, merci veya

kurulun işten el çektirilmesini yazı ile o partiden ister. Parti üyeleri 4 üncü kısımda yer alan maddeler hükümlerine aykırı fiil

ve konuşmalarından dolayı hüküm giyerler ise, Cumhuriyet Başsavcılığı bu üyelerin partiden kesin olarak çıkarılmasını o

partiden ister.

Siyasi parti, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde istem yazısında belirtilen hususu yerine getirmediği takdirde,

Cumhuriyet Başsavcılığı Anayasa Mahkemesinde o siyasi partinin kapatılması hakkında dava açar. Cumhuriyet

Başsavcılığınca düzenlenmiş iddianamenin tebliğinden itibaren otuz gün içindeilgili siyasi parti tarafından söz konusu parti

organı mercii veya kurulunun işten el çektirilmesi ve parti üyesi veya üyelerinin partiden kesin olarak çıkarılmaları halinde, o

partinin kapatılması hakkındaki dava düşer. Aksi tak dirde Anayasa Mahkemesi dosya üzerinde inceleme yaparak ve gerekli

gördüğü hallerde Cumhuriyet Başsavcısının ve siyasi parti temsilcilerinin sözlü açıklama larını ve konu üzerinde bilgisi

olanları da dinlemek suretiyle açılmış bulunan davayı karara, bağlar.

2 – (1) numaralı bend gereğince bir siyasi partiden kesin olarak çıkarılan veya çıkarılmayıp da bir siyasi partinin

kapatılmasına sebep olan üyeleri, çıkarma kararının veya Anayasa Mahkemesinin kapatma kararının kendilerine yazı ile

bildirilmesinden başlayarak on yıl süre ile başka hiçbir siyasi partiyealınamaz, parti kurucusu olamaz, seçimlerde parti

listelerinde bağımsız aday da gösterilemez ve milletvekilliği için aday olamazlar. Aksi takdirde bu gibileri üye kaydeden veya

parti kurucusu olarak kabul eden veya seçimlerde bağımsız aday gösteren siyasi partiler hakkında da (1) numaralı bend

hükümleri uygulanır.

1222-8

Bir siyasi parti üyesinin, bu madde gereğince partisinden kesin olarak çıkarılması veya çıkartılmayıp da partinin

kapatılmasına sebep olması halinde, hakkında ayrıca genel hükümlere göre işlem yapılır.

95 inci madde hükmü saklıdır.


Kanunsuz siyasi faaliyetlere mihrak olma sebebiyle kapatma :

(Değişik: 28/3/1986 – 3270/18 md.)

Bir siyasi partinin, bu Kanunun 78 ila 88 ve 97 nci maddeleri hükümlerineaykırı fiillerin işlendiği bir mihrak haline

geldiğinin sübuta ermesi halinde, o siyasi parti Anayasa Mahkemesince kapatılır.

(İkinci fıkra iptal: An.Mah.'nin 9/1/1998 tarih ve E.1998/2, K.1998/1 sayılı Kararı ile.)

Madde 104, fıkra bir – (22/4/1983 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Diğer sebeplerle dava açılması:Bir siyasi partinin, bu Kanunun dördüncü kısmında yer alan maddeler hükümleri

dışında kalan emredici hükümleriyle diğer kanunların siyasi partilerle ilgili emredici hükümlerine aykırılık halinde bulunması

sebebiyle, o parti aleyhine Anayasa Mahkemesine Cumhuriyet Başsavcılığınca resen yazı ile başvurulur.


Bu Kanunun 66 ncı maddesi hükümlerine aykırı olarak bağışta bulunan kimse ve bağışı kabul eden parti sorumlusu,

altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. 67 nci ve 72 nci maddelere aykırı olarak kredi veya borç veren veya

alanlarile bu kredi veya borcu alan veya veren parti sorumlusu hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır. Yabancı

devletler, milletlerarası kuruluşlar veya yabancı gerçek ve tüzel kişilerden yardım ve bağış kabul edenler, bir yıldan üç yıla

kadar hapis cezasıile cezalandırılırlar.

Ek Madde 1 fıkra iki ilk cümle – (27/6/1984 tarih ve 3032 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Bu ödenek yukarıdaki fıkra gereğince Devlet yardımı yapılacak siyasi partiler arasında, o siyasi partinin genel seçim

sonrasında, Yüksek Seçim Kurulunca ilan edilen T.B.M.M. sandalye sayısına bölüşülerek her yıl ödenir.

Fıkra üç – (24/3/1992 tarih ve 3789 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Ancak genel barajı aşan siyasi partilere yapılacak yardım miktarı, genel barajı aşmamış olsaydı müteakip fıkralara

göre genel seçimlerde aldığı oy oranına göre alabileceği yardımdan az olamaz.

Ek Madde 4 – (31/3/1988 tarih ve 3420 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Bu Kanunun 10 uncu maddesinin son fıkrasına göre Cumhuriyet Başsavcılığının yapacağı işler için gerekli ödenek

Yargıtay Bütçesinde ayrı bir programda gösterilir. Bu ödeneğin harcamasında Yargıtay Başkanı amiri ita yetkisini

Cumhuriyet Başsavcısına devreder. Cumhuriyet Başsavcısı da gerekli gördüğünde bu yetkiyi Cumhuriyet Başsavcı vekiline

devredebilir.

1222-9

16 – Ana. Mah.nin 12/12/2000 tarihli ve E.2000/86, K.2000/50 sayılı kararı ile iptal edilen hüküm. (Madde numarası

: 103/2)

Madde 103 fıkra iki – (12/8/1999 tarihli ve 4445 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Bir siyasi parti; birinci fıkrada yazılı fiiller o partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiği ve bu durum o partinin

büyük kongre, merkez karar ve yönetim kurulu veya Türkiye Büyük Millet Meclisindeki grup genel kurulu veya grup

yönetim kurulunca zımnen veya açıkça benimsendiği yahut bu fiiller doğrudan doğruya anılan parti organlarınca kararlılık

içinde işlendiği takdirde, söz konusu fiillerin odağı haline gelmiş sayılır.

16 - Ana.Mah`nin 12/12/2000 tarihli ve E.2000/86, K.2000/50 sayılı kararı ile iptal edilen hüküm. ( Madde

numarası: 103/2 )

Madde 103 fıkra iki - (12/8/1999 tarihli ve 4445 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Bir siyasi parti; birinci fıkrada yazılı fiiler o partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiği ve bu durum o partinin

büyük kongre, merkez karar ve yönetim kurulu veya Türkiye Büyük Millet Meclisindeki grup genel kurulu veya grup

yönetim kurulunca zımmen veya açıkca benimsendiği yahut bu fiiler doğrudan doğruya anılan parti organlarınca kararlılık

içinde işlendiği takdirde, söz konusu fiillerin odağı haline gelmiş sayılır.

17-26/3/2002 tarih ve 4748 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmış veya değiştirilmiş

olan hükümlerin metinleri (Madde numarası:102)

Madde 102 fıkra bir (22/4/1988 tarih ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi partilerin denetimi ve faaliyetlerinin takibi hususlarında Cumhuriyet Başsavcılığının istediği bilgi ve

belgeleri, belli edilen süre veya belli edilmemesi halinde makul süre içinde vermeyen siyasi partiye Cumhuriyet Başsavcılığı

tarafından ikinci bir yazı tebliğ olunur. Bu yazıda, belirtilen süre içinde cevap verilmediği ve istek yerine getirilmediği

takdirde o siyasi partinin kapatılması için dava açılabileceği de belirtilir. Bu tebliğde bildirilecek süre içinde yine istek yerine

getirilmez veya cevap verilmezse Cumhuriyet Başsavcılığı o siyasi partinin kapatılması için Anayasa Mahkemesinde resen

dava açabilir.

Madde 102 fıkra üç (12/8/1999 tarih ve 445 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi parti, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde istem yazısında belirtilen hususu yerine getirmediği takdirde,

Cumhuriyet Başsavcılığı Anayasa Mahkemesinde o siyasi partinin kapatılması hakkında dava açar. Cumhuriyet

Başsavcılığınca düzenlenmiş iddianamenin tebliğinden itibaren otuzgün içinde ilgili siyasi parti tarafından söz konusu parti

organı, mercii veya kurulun işten el çektirilmesi ve parti üyesi veya üyelerin partiden kesin olarak çıkarılmaları halinde, o

partinin kapatılması hakkındaki dava düşer. Aksi takdirde Anayasa Mahkemesi, dosya üzerinde inceleme yaparak,

Cumhuriyet Başsavcısının ve siyasi parti temsilcilerinin sözlü açıklamalarını, gerekli gördüğü hallerde diğer ilgilileri ve konu

üzerinde bilgisi olanları da dinlemek suretiyle açılmış bulunan davayı karara bağlar.

18- 2/1/2002 tarih ve 4778 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmış veya değiştirilmiş

olan hükümlerin metinleri (Madde numarası:8, 11, 100 ) Madde 8 fıkra bir- (22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.) Siyasi partiler, milletvekili seçilme yeterliğine sahip en az otuz Türk vatandaşı tarafından kurulur. Madde 11 fıkra iki bent (b) iki, üç ve beş numaralı alt bentler- (22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Kanunun

hükümleridir.) 2 – Zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz

kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım satımlara fesat

karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle mahkum olanlar,

3 – Herhangi bir suçtan dolayı ağır hapis veya taksirli suçlar hariç üç yıl veya daha fazla hapis cezasına mahkum

olanlar,

1222-10

5 – Türk Ceza Kanununun 312 nci maddesinin ikinci fıkrasında yazılı halkı sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge

farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etme suçlarından mahkum olanlar,

Madde 100 fıkra bir- (22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Bir siyasi partinin, bu Kanunun dördüncü kısmında yer alan hükümleri ihlal etmesi sebebiyle Cumhuriyet

Başsavcılığı tarafından partinin kapatılması davasının açılması:

a) Resen,

b) Bakanlar Kurulu kararı üzerine Adalet Bakanının istemiyle,

c) Bir siyasi partinin istemi üzerine,

Olur.

Madde 104 fıkra iki- (22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Kanun hükmüdür.)

Anayasa Mahkemesi, söz konusu hükümlere aykırılık görürse bu aykırılığın giderilmesi için ilgili siyasi parti

hakkında ihtar kararı verir. Bu karar, o siyasi parti genel başkanlığına yazılı olarak bildirilir. Bu yazının tebliği tarihinden

itibaren altı ay içinde aykırılık giderilmediği takdirde, Cumhuriyet Başsavcısı Anayasa Mahkemesine bu siyasi partinin

kapatılması için resen dava açar.

19- Anayasa Mahkemesinin 1/4/2003 tarihli ve E.:2003/21, K.:2003/13 sayılı Kararı ile yürürlükten kaldırılmış veya

değiştirilmiş olan hükümlerin metinleri (Madde numarası:105)

Madde 105 – (22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Kuruldukları tarihten itibaren aralıksız iki dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimlerine, katılmayan siyasi

partiye, ikinci genel seçimin yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde Cumhuriyet Başsavcılığınca kapanma kararı alması için

yazılı tebligatta bulunulur. Bu yazının tebliğinden itibaren üç ay içinde kapanma kararı alınmadığı takdirde, Cumhuriyet

Başsavcılığınca açılacak dava üzerine Anayasa Mahkemesinin kararıyla o siyasi parti kapatılır.

20- 29/4/2005 tarih ve 5341 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmış veya değiştirilmiş olan hükümlerin metinleri

(Madde numarası: Geçici Madde 16.)

Geçici Madde 16 –( 24/3/1992 tarihli ve 3789 sayılı Kanunun hükmüdür. )

Türkiye Büyük Millet Meclisinde 10 veya daha fazla milletvekili bulunup da Devlet yardımı alamayan ve seçimlere

girme hakkını elde edecek şekilde teşkilatlanmasını tamamlamış siyasi partilere, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra,

Siyasi Partiler Kanununun "Ek Madde 1"de öngörülen esaslar dairesinde en az Devlet yardımı alan siyasi partiye yapılan

yardım kadar Devlet yardımı yapılır. Bu partilerin 10'dan az olmakla birlikte en az 3 veya daha fazla milletvek iline sahip

olmaları halinde kendilerine en az Devlet yardımı alan siyasi partiye yapılan yardımın 1/4'ü tutarında Devlet yardımı yapılır .

21- Anayasa Mahkemesinin 11/6/2009 tarihli ve E.:2008/5, K.:2009/81 sayılı Kararı ile yürürlükten kaldırılmış veya

değiştirilmiş olan hükümlerin metinleri (Madde numarası:104)

Madde 104 fıkra iki cümle iki – ( 2/1/2003 tarihli ve 4778 sayılı Kanunun hükmüdür. )

Bu yazının tebliği tarihinden itibaren altı ay içinde aykırılık giderilmediği takdirde, Cumhuriyet Başsavcılığı o siyasî

partinin Devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılması için Anayasa Mahkemesine re’sen dava açabilir.

1222-11

22- Anayasa Mahkemesinin 8/12/2010 tarihli ve E.:2010/17, K.:2010/112 sayılı Kararı ile yürürlükten kaldırılmış

veya değiştirilmiş olan hükümlerin metinleri (Madde numarası:108)


Bir siyasi partinin kapatılması için dava açıldıktan sonra o partinin yetkili organı tarafından verilen kapanma kararı,

Anayasa Mahkemesinde açılmış bulunan kapatma davasının yürütülmesine ve kapatma kararı verilmesi halinde doğacak

hukuki sonuçlara hükmedilmesine engel değildir.

23- Anayasa Mahkemesi’nin 12/1/2012 tarihli ve E.: 2011/62, K.: 2012/2 sayılı Kararı ile yürürlükten kaldırılmış

veya değiştirilmiş olan hükümlerin metinleri (Madde numarası:117)

Kanuna aykırı sair davranışlar:


Bu Kanunun dördüncü kısmında yazılı yasak fiilleri işleyenler, fiil daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, altı

aydan az olmamak üzere hapis cezası ile cezalandırılırlar. (1)

24- 2/3/2014 tarihli ve 6529 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmış veya değiştirilmiş olan hükümlerin metinleri

(Madde numarası: 20, Ek Madde 1.)

Madde 20 – birinci fıkra - (31/3/1988 tarihli ve 3420 sayılı Kanunun hükmüdür.) Siyasi partilerin ilçe teşkilatı,

ilçe kongresi, ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu ve belde teşkilatından meydana gelir. Parti tüzüğünde ilçe disiplin kurulu

teşkili de öngörülebilir. Bir ilçede teşkilatlanma, ilçe sınırları içerisindeki beldelerin en az yarısında teşkilat kurmayı

gerektirir. Belde sayısı üç veya daha az ise beldenin sadece birinde teşkilat kurulmuş olması yeterlidir.

Ek Madde 1 – dördüncü fıkra –(27/6/1984 tarihli ve 3032 sayılı Kanunun hükmüdür.) Bu yardım sadece parti

ihtiyaçları veya parti çalışmalarında kullanılır.

Ek Madde 1 – beşinci fıkra - (7/8/1988 tarihli ve 3470 sayılı Kanunun hükmüdür.) Milletvekili genel

seçimlerinde toplam geçerli oyların % 7'sinden fazlasını alan siyasi partilere de Devlet yardımı yapılır. Bu yardım en az

Devlet yardımı alan siyasi partinin ikinci fıkra gereğince almış olduğu yardım ve genel seçimlerde aldığı toplam geçerli oy

esas alınarak kazandıkları oyla orantılı olarak yapılır. Ancak bu yardım üçyüzelli milyon liradan az olamaz. Bunun için her

yıl Maliye ve Gümrük Bakanlığı bütçesine yeterli ödenek konulur.


(Madde numarası: 114.)

Mükerrer kayıt:


Bu Kanunun 6 ncı maddesinin 2 nci ve 3 üncü fıkralarına aykırı hareket edenler, otuz milyon liradan

yetmişbeşmilyon liraya kadar hafif para cezası ile cezalandırılırlar. (2)

Aynı kişiyi bilerek mükerreren üye kaydedenler ile başvurusu bulunmayan veya mevcut olmayanları üye gibi gösterip

kaydedenler, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.

–––––––––––––––––––––

(1) Bu madde Anayasa Mahkemesi’nin 12/1/2012 tarihli ve E.: 2011/62, K.: 2012/2 sayılı Kararı ile iptal edilmiş olup, iptal hükmünün,

Kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı 5/7/2012 tarihinden başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesi hüküm altına alınmıştır.

(2) Bu fıkrada yeralan "onbin liradan yirmibeşbin liraya" ibaresi 12/8/1999 tarih ve 4445 sayılı Kanunun 22 nci maddesi ile metne işlendiği

şekilde değiştirilmiştir.

1222-12


(Madde numarası: 90.)

Madde 90 – ikinci fıkra – (22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Siyasi partiler, tüzük ve programları dışında faaliyette bulunamayacakları gibi seçimlerde başka bir partiyi

destekleme kararı da alamazlar.

Documents

SİYASİ PARTİLER KANUNUNUN YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIù … · 2018-03-23 · SİYASİ PARTİLER KANUNUNUN YÜRÜRLÜKTEN ... Madde 7 – (28/3/1986 tarih ve 3270 sayılı Kanunun