Bitwy Napoleona Bonapartego

Zwycięstwa Porażki

Pokoje

Strona główna

Strona główna

Bitwa pod MarengoDecydująca bitwa drugiej kampanii włoskiej Napoleona, stoczona w dniu 14 czerwca 1800 z armią austriacką pod wodzą generała Michaela von Melasa. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Francuzów, a jej następstwem było wycofanie się Austriaków z Włoch. Zwycięski wynik bitwy utrwalił pozycję Napoleona we Francji, porażka mogła oznaczać jego całkowitą klęskę.

Przebieg bitwy

Strony konfliktu

Francja Austria

Dowódcy

Napoleon, Desaix, Murat

Michael von Melas

Siły

23 000 żołnierzy, 23 działa

31 000 żołnierzy, 100 dział

Straty

4-7 000 zabitych, rannych i wziętych do niewoli

6000 zabitych, 8000 wziętych do niewoli, 40 armat

Atak austriacki rozpoczął się o 6 rano, ale spowalniany koniecznością przejścia przez rzekę rozwinął się w pełni dopiero około 9.Straż przednia Austriaków w sile 3300 ludzi pod dowództwem generała Andreasa O'Reilly zepchnęła siły francuskie i zajęła pozycje na prawym skrzydle. Centrum, w sile około 18 000 żołnierzy pod dowództwem generała Zacha posuwało się naprzód, aż do momentu, gdy natrafiło na opór dwóch dywizji francuskich korpusu generała Victora w Marengo. Lewe skrzydło austriackie w sile 7500 ludzi dowodzonych przez generała Otta kierowało się na wieś Castel Ceriolo dokładnie na północ od pozycji francuskich. Austriacy błędnie uważali, że wieś ta jest opanowana przez Francuzów, jednak ruch ten groził atakiem z flanki na pozycje francuskie i odcięciem linii komunikacyjnych z Mediolanem.Francuzi utrzymywali linię Fontanone do południa, oddziały Victora zostały w tym czasie wzmocnione częścią sił Lannesa i Murata – oddziały Lannesa przeszły na prawe skrzydło, kawaleria Murata (w tym kirasjerzy Kellermana) walczyła na lewym.Około godziny 11 Napoleon zorientował się, że może przegrać bitwę. Wysłał rozkaz do Desaixa nakazując mu natychmiast wracać, a podległym mu oddziałom wydał rozkaz obrony do upadłego, mobilizując jednocześnie do walki wszelkie rezerwy jakie posiadał.Około 14 Francuzi utracili Marengo i wciąż cofali się stawiając zaciekły opór w kierunku wsi San Giuliano

Mapa

Bitwa pod HohenlindenStarcie zbrojne, które miało miejsce 3 grudnia 1800 roku podczas wojny Francji z drugą koalicją.W okolicach miasta Hohenlinden leżącego blisko Monachium armia francuska dowodzona przez generała Jeana Moreau pobiła armię austriacko-bawarską dowodzona przez arcyksięcia Jana. Skutkiem tej bitwy było zmuszenie Austrii do podpisania rozejmu. Przebieg bitwy

Strony konfliktu

Francja AustriaBawaria

Dowódcy

Jean Victor Marie Moreau

Jan Habsburg

Siły

56 000 żołnierzy 62 000 żołnierzy

Straty

1 900 zabitych i rannych

4 600 zabitych i rannych, 9 000 jeńców, 76 dział

• Wszystkie kolumny austriackie ruszyły o świcie. Szybko poruszająca się kolumna Kollowrata wpadła około godziny 7:00 na dywizję Grouchy'ego. Na północy Kienmayer napotkał wysunięte placówki francuskie, które przepędził do ich głównych sił. W międzyczasie Riesch i Baillet, posuwający się pokrytymi śniegiem leśnymi ścieżkami, przy wietrze i padającym deszczu ze śniegiem, zostali znacznie z tyłu. Na skutek tego dywizja Richepanse'a, która miała uderzyć na Austriaków z boku, znalazła się naprzeciw kolumny Riescha. Riesche starł się z dywizją Richepanse'a pod Sankt Christoph w dwie godziny po rozpoczęciu bitwy.

• W tym momencie dwa austriackie bataliony grenadierów wysłane przez Kollowrata dla nawiązania kontaktu z Rieschem podzieliły dywizję Richepanse'a na pół. Richepanse zostawił swoją tylnąbrygadę dowodzoną przez Jean-Baptiste Droueta, a sam ruszył wraz z przednią brygadą, by wyprzeć bataliony Kollowrata na północ. W trakcie walki przeszedł przez główną drogę, następnie dokonał zwrotu na zachód i znalazł się dokładnie na tyłach kolumny Kollowrata.

• Słysząc ogień działowy na zachodzie i na południu Baillet wpadł w panikę. Podzielił swą kolumnę na małe części próbując nawiązać kontakt bojowy z wojskami francuskimi od frontu i jednocześnie nawiązać po obu stronach łączność z innymi kolumnami wojsk austriackich. W czasie, gdy Baillet nie wiedział co robić, Kienmayer i Kollowrat rozpoczęli uderzenie na główną linię wojsk francuskich. Jednak dywizje Greniera i Grouchy'ego stawiały twardy opór i nie dały się zepchnąć z zajmowanych pozycji.

Ciąg dalszy

Około południa Decaen wsparł brygadę Doueta w okolicach południowego obrzeża pola bitwy. Sytuacja była bardzo płynna, a wiele oddziałów obu stron błądziło w zaśnieżonych lasach. W końcu część dywizji Richepanse'a, w której znajdowała się polska piechota, wspólnie z dywizją Decaena zatrzymały kolumnę Riescha i zepchnęły ją na wschód. Reszta dywizji Richepanse'a wraz z jazdą Legii Naddunajskiej uderzyła od południa na kolumny Kollowrata. Polska jazda (lansjerzy) początkowo pomogła pokonać dwa bataliony bawarskie krocząc na czele głównej kolumny rozstrzygającego, prawego skrzydła francuskiego, wreszcie atakując z boku główną nieprzyjacielską kolumnę walnie przyczyniła się do zwycięstwa. Uznanie zdobyli m.in. brygadier Jan Pawlikowski, który korzystając z pomocy jednego francuskiego konnego strzelca uderzył na całą kompanię, unieszkodliwił 2 oficerów i wziął do niewoli 57 zmieszanych tym faktem ludzi oraz por.Telesfor Kostanecki, który z 8 ułanami zaatakował 6 gotowych do strzału dział będących pod osłoną 60 pieszych i zdobył je. Na koniec pułk odciął drogę uciekinierom i zaszedł tyły nieprzyjaciela.Za bitwę pod Hohenlinden Polacy otrzymali pochwałę od gen. Moreau.Słysząc ogień działowy na swych tyłach, arcyksiążę Jan zaczął wysyłać do tyłu oddział za oddziałem, jednak każdy z wysłanych oddziałów został pobity przez dywizję Richepanse'a. Moreau widząc, że szykuje się zwycięstwo, rzucił swoje pozostałe dywizje do ataku. Kolumna Kollowrata otoczona z trzech stron przez dywizje Neya, Grouchy'ego i Richepanse'a została rozbita. Sam arcyksiążę Jan zdołał uniknąć niewoli, jednak aż 9 000 żołnierzy austriackich i bawarskich wraz z 76 działami wpadło we francuskie ręce. Austriacy i Bawarczycy przyznali się do 4 600 zabitych i rannych, natomiast Francuzi mówili o 1 900 zabitych i rannych. Śmiertelnie ranny został Louis Bastoul

Mapa

Bitwa pod Austerlitz

Zwana także bitwą trzech cesarzy – jedna z najważniejszych bitew wojen napoleońskich i decydująca bitwa wojny z III koalicją antyfrancuską, stoczona 2 grudnia 1805między francuską Wielką Armią a połączonymi armiami, austriacką i rosyjską. Przebieg bitwy

Strony konfliktu Cesarstwo Francuskie Cesarstwo Austriackie

Imperium Rosyjskie

DowódcyNapoleon Bonaparte Michaił Kutuzow

Jan I LiechtensteinSiły

58 000 piechoty13 500 kawalerii139 dział

75 500 piechoty17 500 kawalerii278 dział

Straty1550 zabitych7000 rannych530 wziętych do niewoli

4000 zabitych12 000 rannych11 500 wziętych do niewoli176 dział

Stosunek sił przed bitwą był niekorzystny dla Francuzów: 71 500 żołnierzy wobec 92 000 żołnierzy połączonej armii austriacko-rosyjskiej dowodzonej przez Kutuzowa. Bitwa rozpoczęła się 2 grudnia około 7.00 rano atakiem sił austriacko-rosyjskich na prawe, rozmyślnie osłabione przez Napoleona skrzydło francuskie, zajmujące pozycje w pobliżu wsi Telnice i Sokolnice. Idący pospiesznym marszem od strony Wiednia w kierunku tego odcinka frontu marszałek Davout miał do dyspozycji 9 000 żołnierzy przeciw 27 000 przeciwnika, mimo to utrzymał pozycję i powstrzymał ataki. Kutuzow, chcąc rozbić centrum Francuzów rzucił do walki dalsze korpusy, które przez położone w centrum Wzgórza Prackie atakowały w kierunku linii francuskich, jednak ze względu na utrzymującą się w dolinach mgłę nie mogły dostrzec wojsk francuskich.

Wykorzystując związanie wielkich sił nieprzyjaciela przez Davouta około 9.00 Napoleon rzucił do ataku na Wzgórza Prackie dwie dywizje korpusu Soulta, które po dwugodzinnej walce zmusiły przeciwnika do pośpiesznego odwrotu, odcinając jego kolumny walczące z francuskim prawym skrzydłem. Zgrupowanie austriacko-rosyjskie zostało przecięte na pół i car Aleksander I chcąc ratować sytuację polecił Kutuzowowi rzucić do walki najlepsze oddziały - gwardyjski pułk preobrażeński i siemionowski oraz kawalerię pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. Kawaleria rosyjska z impetem uderzyła na Francuzów roznosząc dwa pułki piechoty, lecz Napoleon zażegnał niebezpieczeństwo wysyłając przeciwko Rosjanom szwadrony mameluków gwardii cesarskiej i strzelców konnych pod dowództwem swego adiutanta, generała Rappa, który dając rozkaz do ataku krzyknął: "Wiele pięknych pań zapłacze jutro w Petersburgu!". Kontrszarża francuska zdziesiątkowała jazdę rosyjską i zmusiła ją do panicznego odwrotu, zostawiając za sobą ponad 500 zabitych i 200 jeńców, a wśród nich księcia Repnina. Odcięte od swojego centrum lewe skrzydło sprzymierzonych całkowicie rozsypało się.

Ciąg dalszy

Wojska sprzymierzonych zaczęły w panice uciekać z pola bitwy we wszystkich możliwych kierunkach. Większość sił rosyjskich pokonanych przez francuskie prawe skrzydło wycofywała się w kierunku na Wiedeń przez pokryte lodem stawy. Pod ogniem francuskiej artylerii lód załamał się, pociągając pod wodę ludzi i działa. Nie wiadomo dokładnie ile dział i ludzi Rosjanie stracili w tym miejscu, według różnych źródeł od 38 do 100 dział i od 200 do 2000 żołnierzy. W związku z tym, że Napoleon pominął ten incydent w swym biuletynie, niższe liczby mogą być bliższe prawdy. Cesarz nie mógł dobić zmieszanego przeciwnika zwyczajowym pościgiem lekkiej jazdy, ponieważ była ona wyczerpana walką, nie było to zresztą potrzebne. Pierwsze słowa rozkazu wydanego po bitwie przez Napoleona brzmiały: "Żołnierze, jestem z was zadowolony..." (franc. Soldats, je suis content de vous...).

Mapa

Bitwa pod Jeną-Auerstedt

• seria dwóch bitew, stoczonych 14 października 1806, przez wojska napoleońskie pod wodzą cesarza Napoleona Bonaparte z siłami pruskimi króla Fryderyka Wilhelma III w czasie kampanii pruskiej. W jej wyniku wojska francuskie rozbiły armię pruską, a całe Królestwo Prus dostało się pod panowanie Francji.

Bitwa pod JenąBitwa pod Auerstedt

Strony konfliktu I Cesarstwo Francuskie Królestwo Prus

Elektorat SaksoniiDowódcy

Napoleon BonaparteLouis Nicolas Davout

Karol Wilhelm BrunszwickiFryderyk Ludwik HohenloheErnst Friedrich von Rüchel

SiłyJena: ok. 90 tysięcyAuerstedt: ok. 27 tysięcy

Jena: ok. 38 tysięcyAuerstedt: ok. 63 tysięcy

StratyJena: ok. 5 tys. zabitych i rannychAuerstedt: ok. 7 tys. zabitych i rannych

Jena: ok. 26 tys. zabitych, rannych i schwytanychAuerstedt: ok. 15 tys. zabitych, rannych i schwytanych

W bitwie pod Jeną 56-tysięczna armia Napoleona rozbiła doszczętnie 38-tysięczną armię księcia Fryderyka Ludwika Hohenlohe. Ponad 12 tysięcy Prusaków poległo lub zostało rannych, a przeszło 15 tysięcy pomaszerowało do francuskiej niewoli. Zdobycz wojenna była również imponująca – 200 armat i 30 sztandarów.

Mapa

Auerstedt

• W bitwie pod Auerstedt marszałek francuski Louis Nicolas Davout rozgromił główne siły pruskie pod osobistym dowództwem Króla Fryderyka Wilhelma III, który uciekł z 63 tysiącami ludzi w noc przed bitwą pod Jeną. Davout natknął się na nich ze swoimi trzema dywizjami (26 tysięcy ludzi), którymi dowodzili tzw. trzej nieśmiertelni (Friant, Gudin i Morand) i pobił doszczętnie wroga

Mapa

Bitwa pod Frydlandem

Bitwa, która została stoczona 14 czerwca 1807 roku niedaleko Frydlandu (niem. Friedland, obecnie Prawdinsk), około 43 km na południowy wschód od Królewca. Była to jedna z najważniejszych bitew wojen napoleońskich, która bezpośrednio doprowadziła do zakończenia wojny z IV Koalicją.

Przebieg bitwy

Cesarstwo Francuskie Imperium Rosyjskie

Dowódcy

Napoleon Bonaparte Levin August von Bennigsen

Siły

ok. 80 000 żołnierzy francuskich

ok. 60 000 żołnierzy rosyjskich

Straty

8 000 – 10 000 zabitych i rannych

20 000 – 25 000 zabitych i rannych

Została stoczona pomiędzy siłami Imperium Francji a Imperium Rosji. Po prawie 23 godzinach walki francuskie oddziały dowodzone przez Napoleona zdołały odnieść decydujące zwycięstwo nad armią rosyjską generała Bennigsena. Pod koniec bitwy wojska francuskie miały całkowitą kontrolę nad polem bitwy, a rosyjska armia uciekała chaotycznie przez rzekę Łynę, w której wielu jej żołnierzy utonęło. W wyniku tej klęski cesarz Aleksander I został zmuszony do podpisania pokoju.

Mapa

Bitwa pod Wagram

Jedna z największych bitew w kampaniach napoleońskich, która miała miejsce w dniach 5-6 lipca 1809 r. wokół wyspy Lobau na Dunaju i w pobliżu wsi Wagram, 15 km na północny wschód od Wiednia.

Przebieg bitwy

Strony konfliktu Cesarstwo Francuskie Królestwo Saksonii Królestwo Bawarii Królestwo Włoch

Cesarstwo Austriackie

DowódcyNapoleon Bonaparte Karol Ludwik Habsburg

Siły188 945 żołnierzy488 dział

121 494 piechoty14 724 kawalerii446 dział

Straty35 000 zabitych i rannychnieznana liczba jeńców

38 000 zabitych i rannych7 000 jeńców

Pierwsze działania wojenne miały miejsce 27 maja 1809 r. Atak wojsk napoleońskich, mimo początkowych sukcesów, został powstrzymany, w wyniku braku amunicji. Spowodowane to zostało przerwaniem mostów na Dunaju. Po zebraniu posiłków i zbudowania solidniejszych mostów, 5 lipca Napoleon przeprawił swe wojska ponownie. Mimo zapadających ciemności wojska francuskie rozpoczęły natarcie. Jednak przypadkowa potyczka między oddziałami francuskimi wywołała chaos w szeregach i uniemożliwiła pokonanie wojsk austriackich tego samego dnia.Rozstrzygnięcie nastąpiło nazajutrz, 6 lipca. Plan Cesarza Francuzów (szefem sztabu był marszałek Louis Berthier) polegał na przepołowieniu wojsk arcyksięcia Karola silnym atakiem w centrum, przy jednoczesnym natarciu prawego skrzydła. O dziwo plan Austriaków był podobny: silny atak na lewe skrzydło Francuzów. Bitwa rozpoczęła się około trzeciej w nocy. Niestety wojska arcyksięcia Karola nie zgrały się w czasie i słabsze lewe skrzydło ruszyło pierwsze. Dlatego też marszałek Davout zaczął spychać wojska Rosenberga.Prawe skrzydło austriackie natarło na żołnierzy marszałka Masseny. Jego wojska stawiały zacięty opór, ale zaczęły się cofać na południe. W czasie tego odwrotu wojska napoleońskie poniosły największą stratę w tej bitwie. Podczas jednej z osłaniających odwrót szarż zginął generał Antoni Karol Ludwik de Lasalle, nazywany pierwszym kawalerzystą cesarstwa. Zasłynął z powiedzenia, iż: "dobry huzar nie powinien przeżyć 30 lat". W chwili śmierci miał 34 lata. W tym samym czasie Napoleon w centrum rozkazał sformować wielki czworobok. Na czele szli piechurzy, część gwardii i armii włoskiej. Na końcu bardzo liczna kawaleria – głównie kirasjerzy. Za czworobokiem postępowała gwardia. Czworobokiem dowodził gen. Macdonald.Atak osłaniała olbrzymia artyleria. Setka dział, rozstawiona na odcinku 2 kilometrów (tzn. 1 armata na ok. 20 m), rozpoczęło największą w czasie wojen napoleońskich kanonadę. Łącznie podczas całej bitwy Francuzi zużyli 96 000 ładunków artyleryjskich. Dla porównania pod Borodino zużyli ok. 91 000 ładunków, a pod Lipskiem 89 000 (trzeba również pamiętać, że bitwa pod Lipskiem trwała 3 dni). Ostrzał ten znacznie zaszkodził wojskom austriackim. Próby powstrzymania francuskiego natarcia spełzły na niczym.

Ciąg dalszy

Po nieudanej szarży austriackiej ciężkiej jazdy, która – odpędzona przez kirasjerów – uciekając wpadła na własną piechotę, do ataku ruszyła francuska kawaleria. Przełamała częściowo opór przeciwnika, reszty dokonała piechota. W końcowej fazie natarcia dużą rolę odegrali polscy Szwoleżerowie Gwardii, atakując austriackich ułanów, pochodzących w większości z ziem zabranych Polsce. Szwoleżerowie odebrali ułanom ich lance i tak dobrze radzili sobie z nimi w dalszym ciągu bitwy, że po Wagram cesarz przydzielił im lance na stałe i zmienił nazwę formacji na szwoleżerów-lansjerów.Wkrótce po ataku konnicy francuskiej cała armia arcyksięcia Karola rozpoczęła paniczny odwrót.Bitwa pod Wagram położyła kres marzeniom Austrii o potędze, a umocniła prestiż Napoleona. Znana jest szczególnie ze zmasowania artylerii, jak również z wielkich szarż i starć jazdy.Bitwa składała się z wielu bezpośrednich starć piechoty i kawalerii. Żadna bitwa epoki napoleońskiej do tej chwili nie była tak krwawa. Straty francuskie były niemal takie same jak Austriaków. Report napoleońskiego szefa sztabu w dniu 6 lipca wieczorem podawał liczbę 25 142 zabitych i rannych. Generał Andreossy mianowany 'gubernatorem' Wiednia donosił, że 5 844 rannych, tylko z korpusu Bernadotte'a (dwie dywizje saskie i jedna francuska), zostało skierowanych do szpitali w mieście. Arcyksiążę Karol twierdził, że wziął 7 000 Francuzów do niewoli, ale nie ma to potwierdzenia w dokumentach.

Mapa

Bitwa pod LützenZwana też bitwą pod Großgörschen – starcie zbrojne, które miało miejsce w trakcie kampanii saskiej 2 maja 1813 roku. Głównodowodzący wojskami rosyjsko-pruskimiPiotr Wittgenstein wydał bitwę prawemu skrzydłu wojsk Napoleona. Po dniu ciężkich walk siły sojuszników wycofały się

Przebieg bitwy

Strony konfliktu Cesarstwo Francuskie Imperium rosyjskie

Królestwo PrusDowódcy

Napoleon Bonaparte Jacques Lauriston Michel Ney Nicolas Oudinot Auguste Marmont

Gebhard von Blücher Piotr Wittgenstein Gerhard von Scharnhorst

Siły45 000 – 110 000 73 000

Straty20 000 18 000

Napoleon, usłyszawszy pobliską kanonadę dział, wydał pospieszne rozkazy. Nakazał Marmontowi iść do Starsiedel i tam, razem z Neyem, zaatakować nieprzyjaciół od frontu. IV korpus Bertranda miał za zadanie uderzyć na przeciwnika od lewej flanki, a Macdonald - od prawej. Lauriston, po zdobyciu Lipska, miał zostawić tam jedną dywizję i z dwiema pozostałymi kierować się na Zwenkau i utworzyć odwód ogólny. Gwardia miała podejść do Kaja i wyprowadzić główne uderzenie piechoty. W tym czasie generał Blücher atakował generała Souhama, stojącego w Großgörschen. Po zaciętej walce oddziałom pruskim udało się wyprzeć Francuzów ze wsi, którzy wycofali się do Kleingörschen. i otrzymali wsparcie dywizji Marmonta. Blücher, otrzymawszy dodatkowe wojska od Wittgensteina, przypuścił kolejny atak na Souhama (wzmocnionego o dywizję Girarda). Wojska francuskie zaczęły się cofać w kierunku Kaja, skąd jednak, w sile dwóch dywizji, nadchodził już Ney. Bardzo dobrze sprawili się tu jego rekruci, wypierając Prusaków do Großgörschen. Była godzina 14.30, na pole bitwy przybył Napoleon. Zastał żołnierzy Neya wyczerpanych, był jednak zadowolony z ich siły bojowej. Blücher przypuścił kolejny atak, w trakcie którego sam został ranny w ramię. Oddziały pruskie zdobyły jednak kolejne wsie - Kleingörschen, Rahne, a w końcu także Kaję, jednak żołnierze generała Moutona ponownie wyparli Blüchera.Siły koalicyjne przypuściły główny atak. Do walki o Kaję weszły korpusy Blüchera, Yorcka i Wirttenberga, razem około 50 000 żołnierzy. Natarcie zakończyło się powodzeniem, w przeciwieństwie do uderzenia kawalerii Wintzingerodego na Starsiedel, której ataki odparte zostały przez Marmonta. Do kontrataku weszła Młoda Gwardia, dowodzona osobiście przez marszałka Mortiera, wsparta artylerią Drouota. Atak zmusił siły koalicjantów do wycofania się za wsie. O godzinie 17.30 Macdonald zdobył Eisdorf, obchodząc nieprzyjaciela z lewej strony, a na prawym skrzydle połączyły się siły Marmonta i Bertranda. Jeszcze 21.00 jazda koalicji pod dowództwem Blüchera zaatakowała piechotę Marmonta, która początkowo ustąpiła pola, potem jednak odrzuciła oddziały pruskie.Z powodu braku kawalerii u Francuzów, oddziały koalicji mogły wycofać się w zupełnym porządku, nie niepokojone przez przeciwników.

Mapa

Bitwa pod Ligny

Starcie zbrojne, które miało miejsce 16 czerwca 1815 pod Ligny w dzisiejszej Belgii w trakcie 100 dni Napoleona. Bitwa zakończyła się zwycięstwem wojsk francuskichdowodzonych przez Napoleona Bonaparte nad armią pruską, którą dowodził Gebhard Leberecht von Blücher.

Przebieg bitwy

Strony konfliktu

Cesarstwo Francuskie Królestwo PrusDowódcy

Napoleon Bonaparte Gebhard von Blücher

Siły

68 000 żołnierzy 84 000 żołnierzy

Straty6 950 – 8 500 zabitych i rannych

12 000 – 20 000 zabitych i rannych;27 armat;8 000 –10 000 dezerterów

Po swym powrocie z Elby i ponownym przechwyceniu władzy Napoleon musiał stawić czoła koalicyjnym siłom Prus, Wielkiej Brytanii i Niderlandów. Chcąc wyeliminować każdego z wrogów osobno, postanowił w pierwszej kolejności wyeliminować siły pruskie pod dowództwem feldmarszałka Blüchera, które znajdowały sie w awangardzie wojsk koalicyjnych. W celu zapobieżenia wsparcia Prusaków przez siły angielskie Napoleon odkomenderował marszałka Neya do Quatre Bras w celu zatrzymania sił brytyjskich. Sam natomiast udał się pod Ligny, by rozprawić się z Prusakami. Uderzenie francuskie nastąpiło 16 czerwca w godzinach popołudniowych. W trakcie ataku doszło do nieporozumienia, które zaważyło na losie Napoleona i całej kampanii stu dni. Generał d'Erlon, który otrzymał rozkaz przeprowadzenia uderzenia oskrzydlającego, nie był pewien, czy polecenie to dotyczyło bitwy pod Ligny, czy też starcia z Anglikami pod Quatre Bras. Wynikły z powodu tej zwłoki zamęt przeważył szalę zwycięstwa na stronę Prusaków. Napoleon zdołał opanować sytuację, jednakże w momencie, gdy szyki pruskie zaczęły się cofać, a Francuzi zamierzali przeprowadzić ostateczne uderzenie na przeciwnika Gwardią, oddziały d'Erlona wkroczyły na pole bitwy, co skonfundowało Napoleona, który wziął je za pruskie posiłki. Spowodowane tym rozprzężenie w szykach francuskich, a także kolejne wycofanie sił d'Erlona wezwanych przez Neya, pozwoliło Prusakom na odwrót w kierunku Wavre, co umożliwiło im utrzymanie kontaktu z siłami angielskimi i walnie przyczyniło się do francuskiej porażki w bitwie pod Waterloo. Głównodowodzący wojskami pruskimi feldmarsz. Blücher omal nie dostał się do niewoli, gdy ubito pod nim konia w końcowym stadium bitwy, żołnierze francuscy nie poznali go, a adiutanci wyprowadzili go na tyły wojsk. Mapa

Bitwa pod Ulm 1805

Bitwa stoczona pod Ulm w dniach 8 do 15 października 1805 pomiędzy oddziałami francuskiej Wielkiej Armii dowodzonej przez Cesarza Napoleona I a silami austriackimi dowodzonymi przez generała Karla Macka von Leiberich. Oddziały francuskie liczyły około 150 tys żołnierzy. Siły austriackie 72 tys. Klęskę poniosły oddziały austriackie, zginęło około 12 tys. żołnierzy (straty francuskie ok. 3 tys. żołnierzy), ponad 35 tysięcy trafiło do niewoli. Ponadto oddziały koalicji francuskiej zdobyły 65 armat.

Mapa

Strony konfliktu

Cesarstwo Francuskie

Cesarstwo Austriackie

Dowódcy

Napoleon Bonaparte Karl Mack von Leiberich

Siły

ok. 150 tys. ok. 72 tys.

Straty

ok. 6 tys. zabitych i rannych

12 tys. zabitych i rannych, 35 tys. wziętych do niewoli

Strona główna

Bitwa pod Lipskiem

Bitwa pod Lipskiem (niem. Völkerschlacht bei Leipzig), znana też jako „bitwa narodów” – bitwa stoczona pod Lipskiem w dniach 16-19 października 1813 roku między wojskami francuskimipod przywództwem Napoleona Bonaparte, a wojskami koalicji antyfrancuskiej (złożonej z Austrii, Prus, Rosji i Szwecji) Mapa

Strony konfliktu Francja Księstwo Warszawskie Saksonia – przeszła na stronę koalicji

Austria Prusy Rosja Szwecja

Dowódcy

Napoleon Bonaparte Józef Poniatowski Fryderyk August

Karl Schwarzenberg Gebhard von Blücher Michaił Barclay de Tolly Levin August von Bennigsen książę Karol Szwedzki(Bernadotte)

Siły

175 tys. żołnierzy i 700 dział 360 tys. żołnierzy i 1500 dział

Straty

68 tys. żołnierzy (z wojskami saskimi)

70 tys. żołnierzy (bez wojsk saskich)

Bitwa pod Waterloo

Starcie zbrojne, do którego doszło 18 czerwca 1815 roku i było ostatnią bitwą Napoleona Bonaparte. Były cesarz Francuzów powrócił niespodziewanie z wygnania na Elbie i objął rządy na okres 100 dni. W krótkim czasie zebrał ponad 70-tysięczną armię, z którą ruszył w kierunku Brukseli, gdzie stały nierozwiązane jeszcze armie VI koalicji: angielska Wellingtona i pruska Blüchera. Po dwóch zwycięskich starciach 16 czerwca pod Quatre Bras i Ligny Napoleon stanął oko w oko z Wellingtonem pod Waterloo. Zwycięska początkowo bitwa po nadejściu armii Blüchera przemieniła się w klęskę, a armia francuska przestała istnieć.

Mapa

Strony konfliktu

Cesarstwo Francuskie Wielka Brytania Królestwo Prus Królestwo Zjednoczonych Niderlandów Królestwo Hanoweru Nassau Księstwo Brunszwiku

Dowódcy

Napoleon Bonaparte Książę Wellington Gebhard von Blücher

Siły

49 000 piechoty15 750 kawalerii246 dział

50 000 piechoty12 500 kawalerii156 dział (Anglicy i Holendrzy)60 000 (Prusacy)

Straty

22 000 zabitych i rannych8 000 wziętych do niewoli220 dział

22 100 zabitych i rannych

Pokoje

1. Pokój w Campo Formio w 1797 roku2. Pokój w Lunéville w 1801 roku3. Pokój w Preszburgu w 1805 roku4. Pokój w Tylży w 1807 roku5. Pokój w Schönbrunn w 1809 roku6. Traktat pokojowy 30 maja 1814 roku

Strona główna

Pokój w TylżyW 1807 podczas wojen napoleońskich miejsce podpisania traktatów pokojowych między Francją, Rosją i Prusami, które m.in. zadecydowały o utworzeniu Księstwa Warszawskiego. W XIX wieku rozpoczął się rozwój gospodarczy miasta, które było ważnym ośrodkiem przemysłu drzewnego, a także zasłynęło z produkcji sera tylżyckiego. W 1832 roku otwarto drogę do Królewca, w 1853 drogę do Kłajpedy, w 1865 linię kolejową do Królewca, a w 1875 do Kłajpedy. Miasto było ważnym ośrodkiem kultury litewskiej, gdyż mniejszość litewska stanowiła około 50% mieszkańców okolicznych ziem.

Mapa

Pokój w Lunéville

Traktat pokojowy kończący wojnę Republiki Francuskiej ze Świętym Cesarstwem Rzymskim Narodu Niemieckiego. Podpisany 9 lutego 1801 w Lunéville w Lotaryngii.Oznaczał faktyczny rozpad II koalicji antyfrancuskiej. Armia austriacka po serii porażek we Włoszech nie była w stanie stawiać dłużej oporu armii francuskiej. W stanie wojny z Francją pozostała tylko Wielka Brytania.

Postanowienia:– Potwierdzono postanowienia pokoju w Campo Formio z 1797.– Francja przejęła kontrolę nad księstwami niemieckimi na lewym brzegu Renu,

rezygnując ze swych roszczeń do terytoriów na brzegu prawym.– Potwierdzono granice państw włoskich, Wielkie Księstwo Toskanii oddane

zostało Francji, roszczenia wielkiego księcia miał zrekompensować cesarz w Niemczech.

– Obie strony uznały niepodległość republik: batawskiej, cisalpińskiej, helweckiej i liguryjskiej. Mapa

Pokój w Preszburgu

• po przegranej przez cesarstwo austriackie wojnie III koalicji z Cesarstwem Francji. Po totalnej klęsce wojsk austriacko-rosyjskich w bitwie pod Austerlitz, monarchia Habsburgów wycofała się z wojny i rozpoczęła starania o zawarcie pokoju.

Mapa

Pokój w Campo Formio

Podpisany 17 października 1797 roku (26. Vendémiaire'a VI roku Republiki) w Campo Formio pomiędzy Napoleonem Bonaparte (reprezentującym Francję) a hrabią Ludwigiem von Cobenzlem (reprezentującym stronę austriacką). Wskutek zwycięskiej kampanii Napoleona Bonaparte nastąpił rozpad Pierwszej Koalicji Antyfrancuskiej. Traktat uznaje się za zakończenie I etapu wojen napoleońskich.

Mapa

Pokój w Schönbrunn• podpisany 14 października 1809 pomiędzy Cesarstwem

Francuskim a Cesarstwem Austriackim w pałacu Schönbrunn w Wiedniu. Kończył wojnę Francji z V koalicją i będącą jej częścią wojnę polsko-austriacką. Do jego postanowień należało uznanie przez Austrię wszystkich poprzednich podbojów Napoleona. Austria zrzekała się Nowej Galicji (swych ziem zabranych w III rozbiorze Polski) i cyrkułu zamojskiego na rzecz Księstwa Warszawskiego, przekazywała Tyrol i Salzburg Bawarii, Triest i Dalmację na południe od rzeki Sawy oddała Francji (Prowincje Iliryjskie). Austria zmuszona została ponadto do przekazania Rosji okręgu tarnopolskiego. Cesarstwo austriackie uznało też tytuł króla Hiszpanii Józefa Bonaparte. W stanie wojny z Francją pozostała jedynieWielka Brytania. Mapa

Traktat pokojowy

Wobec braku szans na dalszą walkę Napoleon abdykował. Najpierw 6 kwietnia 1814 na rzecz króla Rzymu, a następnie 12 - bezwarunkowo. Na pożegnanie zwrócił się w Fontainebleau do swych wiarusów: "Oficerowie, podoficerowie, żołnierze mojej Starej Gwardii! Mówię wam "żegnajcie". Przez dwadzieścia lat dawaliście mi powody do zadowolenia. Zawsze was spotykałem na ścieżkach chwały. [...]. Nie ubolewajcie nad moim losem. [...] Mogłem był umrzeć. [...] Ale nie. Wybieram sposób honorowy. Opiszę wszystko czegośmy dokonali". 30 maja zawarty został traktat pokojowy z przedstawicielami nowego rządu. Zwycięzcy zesłali byłego cesarza na Elbę, po czym odtworzyli dynastię Burbonów osadzając na tronie Ludwika XVIII. Następnie zwołali kongres wiedeński, na którym cesarze i królowie mieli wyznaczyć nowe granice Europy.

Mapa