Gabay para sa mga Magulang at Miyembro ng Pamilya ng mga Batang Bagong Silang hanggang Limang Taon Gulang, Tagapag-alaga, Guro ng maagang kaalaman at Kindergarten, Komunidad, Paaralan

at Bawat Isa na sumusubaybay sa Buhay ng Bata.

“Paanong makapaghahanda ang kindergarten para sa akin?”

“Gusto kong maghanda para sa kindergarten”

Ang orihinal na laman ng brochure na ito ay resulta ng 41 pagpupulong ng mahigit sa 300 magulang, guro ng maagang kaalaman, guro ng kindergarten, prinsipal ng paaralan at iba pang kasapi ng komunidad sa King County, Washington. Ang pagpupulong ay ginawa sa 17 distritong paaralan ng King County at ang mga pagpupulong ay gumamit ng maraming wika - Ingles, Cambodian, Oromo, Ruso, Somali, Spanish at Vietnamese.

Authors: Lead – Debra Sullivan (Praxis Institute for Early Childhood Education) and Cheri Stefani (Puget Sound Educational Service District); Members – Susan Barkan (Public Health – Seattle and King County), Ellen Broeske (Puget Sound Educational Service District), Rujuta Gaonkar (Public Health – Seattle and King County), Bea Kelleigh (Project Lift-Off), Diane Kroll (Puget Sound Educational Service District), Deborah Lee (City of Seattle – ECEAP), Gail Tanaka (Comprehensive Health Education Foundation), Laura Wells (Child Care Resources); Copy editor – Rhonda Peterson (Project Lift-Off)

Editorial Board: Linda Averill (Shoreline Schools), Bridgett Chandler (Talaris Research Institute), Teri Clifford (Puget Sound Educational Service District), Tom Drummond (North Seattle Community College), Julie Ezenwoye (early childhood educator), Karen Forys (North Shore School District), John Gottman (Professor Emeritus, University of Washington), Maryann Johnston (Early Childhood Education consultant), Garrison Kurtz (Foundation for Early Learning), Wei Li-Chen (Asian/

Pacific Islander Child Care Task Force), Theresa Lourde (parent facilitator for community conversations), Kris Lowe (Child Care Resources), MAK Mitchell (Seattle Public Schools), Carol Mizoguchi (parent facilitator for community conversations), John Nimmo (Pacific Oaks College Northwest), Sally Porter (King County Library System), Wendy Roedell (Puget Sound Educational Service District), Sue Schmitt (Seattle University), Jill Sells (American Academy of Pediatrics), Michael Silver (Tukwila School District), Debra Williams-Appleton (Office of the Superintendent of Public Instruction), Ed Yonamine (Washington State Department of Community, Trade and Economic Development)

Pages 12-18 were created in response to surveys conducted by the Washington State Department of Health Immunization Program CHILD Profile. Special thanks to people who have been involved at various stages of the revision process: Bridgett Chandler (Works of Heart), Laura Hutchinson and Denise Farrand (CHILD Profile – Seattle King County Public Health Department), Cheri Stefani and Diane Kroll (Puget Sound ESD), Deb Williams-Appleton, Elaine Von Rosenstiel and Marcia Riggers (Office of the Superintendent of Public Instruction), Linda Averill (Shoreline School District), Kimberlee Archie and Guille Morfin (formerly of the King County SOAR Initiative) Karen Howell Clark (United Way of King County), Bea Kelleigh (the Early Care and Education Coalition) and Melissa Jennings, Patty Turnberg, Jeanne Anderson and Garrison Kurtz (Foundation for Early Learning).

Ano ang kailangan ng mga bata para makapaghanda sa kindergarten?

•Ano ang kailangan ng paaralan para

makapaghanda sa mga batang papasok?

2

www.gettingschoolready.org

Kung ang mga bata ay makapagsabi sa atin ng

kanilang pangangailangan, ito marahil ang kanilang sasabihin:

“Kailangan po na magtulungan ang matatanda para ako ay maihanda sa paaralan.”

Paano po ba ninyo ako matutulungan? Basahin po ninyo ito at tingnan ninyo kung

ano pa ang inyong magagawa! 1

Ang Aking Sosyal at Emosyonal na kaalaman

Kailangan ko pong manabik at maging komportable tungkol sa pag-sisimula sa kindergarten. Maari pong:

Ipaalam ninyo sa akin na kayo ay nananabik sa aking pagpasok •sa kindergarten. Dalawin natin ang paaralan kung saan ako papasok bago ako magsimula. •Pakinggan ninyo ang aking iniisip tungkol sa paaralan. •Maglaro tayo at magkunwari na ako ay nasa paaralan na. •

Kailangan ko pong malaman kung ano ang nangyayari sa kindergarten. Maari pong:

Turuan ninyo ako kung paano sumunod sa mga panuto sa pamamagitan •ng pagbibigay ng simpleng paraan at halimbawa. Tulugan ninyo akong maki-salamuha sa ibang bata, tumindig sa linya, •maghintay sa aking pagkakataon at umupo sa pabilog.

2

www.gettingschoolready.org

Kailangan ko pong magkaroon ng magandang pakiramdam sa aking sarili. Maari pong:

Bigyan ninyo ako ng panahon at pakinggan ang aking mga ideya. •Tulungan ninyo akong magkaroon ng magandang pakiramdam tungkol •sa mga bagay na kaya kong gawin. Purihin ninyo ako dahil sa aking mga kakayahan. Maging matiyaga kayo at pabayaan ninyo akong umunlad ayon sa •aking kakayahan. Turuan ninyo ako at ipa-unawa sa akin na ang aking damdamin ay maayos, •pero hindi lahat ng aking aksiyon at asal ay tama. Halimbawa, normal na ako ay magalit pero hindi tama na ako ay mananakit ng ibang bata. Turuan ninyo ako ng paraan kung paano maging kalmado kapag hindi •ko nakakamit ang aking gusto.

Kailangan ko pong makisama sa ibang bata. Maari pong:

Ipakita ninyo sa akin ang paraan kung paano makipagkaibigan. •Ipaunawa ninyo sa akin kung paano ako makikipagkaibigan sa mga •batang kakaiba sa akin. Turuan ninyo ako kung ano ang dapat kong gawin kapag nasaktan ng •ibang bata ang aking damdamin.

Kailangan ko pong matuto kung paano makipag-usap at makinig sa ibang tao. Maari pong:

Kausapin ninyo ako tungkol sa mga bagay na ako ay interesado. •Turuan ninyo ako kung kailan ako dapat magsalita at kung kailan ako •dapat makinig. Turuan ninyo ako ng mga tamang salita para maipaliwanag ko ang •aking damdamin at mga pangangailangan, at kung kailan ko dapat gamitin ang mga salitang iyon.

3

Kailangan ko pong manabik sa pag-aaral. Maari pong:

Himukin ninyo akong tumuklas ng mga bagong bagay sa pamamagitan •ng aking mga pakiramdam– para aking makita, mahawakan, maamoy, madinig at matikman ang aking mundo at kapaligiran. Bigyan ninyo ako ng mga bagay at gawain na nakatutuwa at •kapanapanabik. Bigyan mo ako ng maraming oras at pagkakataon para ako ay matuto. •

Kailangan ko pong masubukan at patuloy na masubukan ang mga bagay kahit na ito ay parang mahirap gawain. Maari pong:

Bigyan ninyo ako ng mga gawain na aking magugustuhan. •Tulungan ninyo akong tumuklas at sumubok ng mga bagong gawain. •Tulungan ninyo akong matuto ng dahan-dahan. •Ipaunawa ninyo sa akin na ang pagkakamali ay kabahagi ng kaalaman. •Ipakita ninyo sa akin ang ibang paraan para maunawaan ko ang •aking mundo.

Kailangan ko po nang maraming paraan para maipahayag ko ang aking sarili. Maari pong:

Turuan ninyo akong sumayaw, kumanta, pumito, maglaro ng •instrumento, magpinta, gumuhit, magkulay, gumawa ng mga bagay, mag-imbento at magkunwari. Turuan ninyo akong magkaroon ng magandang pagtingin sa ibang tao at •tulungan din ninyo sila. Turuan ninyo akong pumansin ng mga bulaklak, punong kahoy, hayop, •ulap, langit at tubig.

Paano Ako Matututo

4

www.gettingschoolready.org

Kailangan ko pong magkaroon ng magandang pakiramdam tungkol sa aking pamilya at kultura, at kailangan ko din na matutunan ang iba’t-ibang kultura. Maari pong:

Pakitaan ninyo ako ng mga aklat at larawan ng mga taong katulad ko. •Pakitaan ninyo ako ng mga aklat at larawan ng taong nanggaling sa •ibang kultura. Kantahan ninyo ako ng awit at kwentuhan ninyo ako ng mga kwentong •galing sa aking kultura at mga ibang kultura. Gumamit kayo ng wikang alam ko para ako ay makaintindi at matuto. •Dalhin ninyo ako sa mga lugar na makakapagturo tungkol sa aking •kultura at mga ibang kultura.

5

Pag-gamit Ng Salita at Bilang

Kailangan ko pong maging pamilyar sa mga salita at aklat. Maari pong:

Turuan ninyo ako ng mga bagong salita. •Pakitaan ninyo ako ng mga salita at simbulo na ayon sa aking wika at •kung ano ang tunog na kanilang ginagawa. Basahan ninyo ako ng aklat. Dalhin ninyo ako sa library. Dalhan •ninyo ako ng mga aklat at magasin. Tanungin ninyo ako tungkol sa mga kuwentong aking nadinig para •aking maintindihan kung ano ang kanilang ibig sabihin. Awitan ninyo ako at ako ay inyong turuan ng mga kantang pambata. •

Kailangan ko pong malaman ang mga simbolo, sukat at kulay. Maari pong:

Bigyan ninyo ako ng mga bagay na dapat pagbukud-bukurin ayon sa •hubog, sukat at kulay. Tulungan ninyo akong matagpuan at matutuhan ang pangalan ng •mga simbolo at kulay na nasa aking kapaligiran.

Kailangan ko pong matuto ng pagbilang at maunawaan na ang mga bilang ay may kahulugan. Maari pong:

Tulungan ninyo akong maglaro ng mga larong tungkol sa pagbilang.•Hikayatin ninyo akong magbilang ng mga bagay sa aking bahay at sa •aking komunidad. Ipakita ninyo sa akin kung paano ginagamit ang mga bilang sa aking •kapaligiran.

6

www.gettingschoolready.org 7

Suportahan Ang Aking Pamilya, Kultura at Wika

Kailangan ko po nang mainit na pagtanggap ng paaralan sa aking pamilya. Maari pong:

Maglagay kayo ng mga sinyal ng pagtanggap sa wikang gamit sa •aking tahanan.Pag-aralan ninyo ang aking kultura at komunidad bago ako dumating. •Ipaalam ninyo sa aking pamilya kung sino ang malalapitan kapag •kami ay may mga bagong kaalaman, tanong o malasakit. Kumbidahin ninyo kami na sumali sa mga gawain sa paaralan, sa loob •ng klase at Parent Teacher Association.

Gusto ko po at ng aking pamilya na malaman at igalang ng mga matatanda sa paaralan ang aking kultura, gawi kung paano matuto, at mga pangangailangan namin. Maari pong:

Unawain ninyo na ang paaralan ang aking unang panimula sa mga •kultura at wikang kakaiba sa akin. Ipaalam ninyo sa akin kung ang aking guro at ibang tao sa paaralan ay •nakakapagsalita sa aking wika. Kumbidahin ninyo ako at ang aking pamilya para magbigay ng •kaalaman sa guro at kamag-aral tungkol sa aking pamilya o kultura. Suportahan ninyo ang kultura ng aking pamilya sa pamamagitan ng •paglalagay sa akin sa klase na kung saan ang mga bata ay may wika at kultura na katulad ng sa amin. Ipaalam ninyo sa akin na ang paggamit ng aking wika ay •nakakapagpalakas ng aking kakayahan na matuto ng wika.

8

www.gettingschoolready.org 9

Ligtas Sa Panganib at Maging Malusog

Kailangan ko pong maramdaman na akoy ligtas sa panganib Maari pong:

Turuan ninyo akong matutuhan ang aking pangalan, tirahan at •numero ng telepono sa aming bahay sa aking sariling wika at sa salitang Ingles. Turuan ninyo akong mag-ingat kapag may sasakyan at huwag •makipag-usap sa mga taong hindi ko kakilala. Turuan ninyo ako kung sino ang dapat tanungin kung ako ay •nangangailangan ng tulong.

Kailangan ko pong matuto ng pag-gamit ng palikuran at ng mga bagay na makakatulong sa akin.Maari pong:

Turuan ninyo ako ng salitang dapat sabihin sa mga matatanda kung •kailangan kong pumunta sa palikuran, kung masama ang aking pakiramdam o kung ako ay nasaktan. Tulungan ninyo akong masanay sa paggamit ng palikuran, •paghuhugas ng kamay, pagbibihis at pagtatali ng sintas ng sapatos. Hikayatin ninyo akong subukan ang mga bagay na natutuhan ko bago •ako humingi ng tulong mula sa guro.

Kailangan ko pong matutuhan ang pag-gamit ng aking mga kamay at daliri para makagawa ng maliliit na bagay. Maari pong:

Turuan ninyo akong kumuha, humawak at gumamit ng mga lapis, •krayola, markers, paint brush at gunting. Turuan ninyo akong gumawa ng mga bagay na ginagamitan ng mga •block, papel, kardbord at tape.

10

www.gettingschoolready.org

Kailangan ko pong magamit ang aking mga bisig, paa at katawan para ako ay makakilos ng maigi. Maari pong:

Hikayatin ninyo akong tumakbo, lumukso, umakyat, sumayaw at •sabayan ang musika ayon sa aking kakayahan. Bigyan ninyo ako ng oras o pagkakataon para makapaglaro sa labas ng •bahay araw-araw.

Kailangan ko po munang makamit ang mga pangunahin kong pangangailangan araw-araw bago ako pumasok sa paaralan.Maari pong:

Siguraduhin ninyo na ako ay nakakain, nakapag pahinga at nakabihis •nang naaayon sa panahon. Alamin ninyo kung sino ang makakatulong sa aking pamilya sa •pagkuha ng mga bagay na aking kailangan para ako ay maging handa sa pagpasok sa paaralan.

© Emely/cultura/Corbis

11

Maari pong: Dalhin ninyo ako sa doktor at dentista para sa regular na •pagpapatingin sa manggagamot. Siguraduhin ninyo na ako ay nabigyan ng lahat ng kinakailangan na •bakuna bago mag-simula ang pagbukas ng paaralan. Ang pagpapa-bakuna ay magliligtas sa akin at ibang bata laban sa maraming klase ng sakit.Ilayo ninyo ako at ang aking pamilya sa panganib. Humingi ng tulong •kung may nananakit sa inyo, sa akin o sa aking pamilya.

Kailangan ko po ng masaganang pagkain, pahinga, at laro para magkaroon ng lakas na matuto. Maari pong:

Siguraduhin ninyo na sapat and aking tulog tuwing gabi, kahit na •ayaw ko pong matulog. Hindi ako matututo kung ako ay puyat at pagod sa paaralan. Bigyan ninyo ako ng masustansyang pagkain araw-araw, lalo na sa •almusal. Tingnan ninyo ang huling pahina ng brochure na ito kung paano makakuha ng aklat sa Internet na may kaalaman para sa malusog na pagkain at minindal. Tulungan ninyo kaming magpatala para sa libreng almusal at •pananghalian kung ang aking pamilya ay nangangailangan ng tulong para ako ay makakain ng masustansyang pagkain. Siguraduhin ninyo na ako ay may oras at ligtas na lugar para maglaro. •Kailangan ng bata na makapag-ehersisyo ng isang oras araw araw. Ang paglalaro sa labas ng bahay ay mahalaga sa akin!

Kailangan ko po ng malusog na katawan para lumaki at matuto

12

www.gettingschoolready.org

Malaking hakbang na may mga malaking damdamin Kailangan ko po ang tulong ninyo para ako’y maging handa at sabik kahit na ako ay natatakot. Maari pong:

Siguraduhin ninyo na tayo ay mayroong oras para mag-isip at pag-•usapan ang ating damdamin. Ang mga ideya ninyo at damdamin ay humuhubog sa akin. Kailangan ninyong ipakita sa akin ang kumpiyansa sa inyong sarili. Ito ay malaking hakbang para sa aking pamilya. Tulungan ninyo akong masanay sa pagpapaalam para ako ay maging •handang makihalubilo sa aking mga kamag-aaral. Ang kindergarten ay kakaiba sa pre-school o child care na kung saan ang mga magulang ay maaring tumigil hanggang sa sila ay maging handa nang magpaalam sa kanilang anak. Tulungan ninyo akong matutong magsarili, kasama ng aking guro at mga kamag-aral. Ipakita ninyo na masaya kayo na makita ako pagkatapos ng araw sa •paaralan. Tanungin ninyo ako kung ano ang aming ginawa sa paaralan at kung sinu-sino ang aking mga bagong kaibigan.

13

Ang mga Pamilya at mga paaralan ay magkasama

Kailangan ko po ang mga matatanda sa aking pamilya, paaralan at komunidad na magkaisa sa gawain. Maari pong:

Makita ninyo na ang simula ng pag-aaral ay napakalaking bagay •para sa ating lahat! Bawa’t isa sa atin ay ay may sariling palagay at alalahanin.

Tanungin ninyo ako kung ano ang aking mga iniisip. Marahil ay gusto •kong malaman kung:

Gaano kadami ang dapat kong bilangin? �Kailangan ko bang isulat ang aking pangalan? �Ano ang mga alituntunin sa paaralan? �Ako ba ay magkakaroon ng mga bagong kaibigan? �

Kausapin ninyo ang ibang tao tungkol sa inyong damdamin. Marahil •ay gusto ninyong malaman kung:

Gaano kadali ang magpaalam sa akin at pabayaan akong sumapi sa �grupo sa paaralan? Tama ba ang paaralan para sa akin at ako ba ay may matutunan na �mabuti dito? Makita kaya ng guro na ako ay espesyal? �

Tanungin ninyo ang mga guro kung ano ang kanilang iniisip. Marahil •ay gusto nilang malaman kung:

Paano ako makisama sa grupo ng mga bata at matatanda? �Panno ako magasasalita kung kailangan ko ng tulong o gumawa ng �sariling paraan kung kinakailangan?Kaya ko bang makihati sa atensyon ng guro? �Ako ba ay natututong sumunod sa pinag-uutos at makipagtulungan �sa iba?

14

www.gettingschoolready.org

© Ariel Skelley/Blend Images/Corbis

15

Paano ang pag-eenrol at kung ano ang dapat asahan

Ipaalam po ninyo sa paaralan na ako ay darating: Maari pong:

Tawagan at dalawin ninyo ang paaralan isang taon bago ako magsimula. •Ang bawat paaralan ay may sariling patakaran, kaya kinakailangan na kausapin ninyo ang mga guro. Dalawin ninyo ang aking guro at sabihin ninyo sa kanya ang mga bagay na •aking alam at kayang gawin. Ipaalam ninyo sa guro ang mga pangyayari sa aking buhay na may aspeto sa •aking damdamin at gawi. Alamin ninyo kung ano ang aking mga espesyal na pangangailangan. •Alamin ninyo kung ano mga karapatan ng pamilya sa paaralan. •Alamin ninyo ang mga serbisyong ibinibigay ng paaralan at komunidad na •kailangan natin, lalo na kung tayo ay gumagamit ng wikang iba sa Ingles.

Kailangan ko pong malaman ninyo kung ano ang mga inaasahan ng paaralan mula sa akin at sa ating pamilya. Maari pong:

Makipagpulong kayo sa ang aking guro para malaman ninyo kung ano ang •kanyang inaasahan na alam ko na at kayang gawin. Malaki ang pagbabago ng paaralan mula ng kayo ay huling mag-aral.Kalapin at ilista ninyo ang lahat ng tala ng aking bakuna.•Alamin ninyo kung anong mga bagay-bagay tungkol sa akin ang kailangan •ng paaralan at kung kailan nila ito kailangan. Baka kailangan ng paaralan ang kopya ng aking katibayan ng kapanganakan, tala ng bakuna, o katunayan ng ating tirahan.Alamin ninyo kung kailan nakikipagpulong ang mga guro sa mga •magulang. Kung hindi kayo makararating, ipalam ninyo kung kailan kayo maaaring dumating. Tanungin ninyo ang aking guro kung ano ang inaasahan niyang tulong na •dapat kong matanggap mula sa ating pamilya.Kusang loob kayong tumulong sa aking paaralan.•

16

Tungkol sa akin!Ang pangalan ko ay _________________________________

Ang pangalan ng aking mga magulang o tagapag-alaga ay

_________________________________________________

Ako ay nakatira sa __________________________________

_________________________________________________

Ang numero ng aking telepono ay ______________________

Ang distrito ng aking paaralan ay _______________________

Ang paaralan ko ay __________________________________

Ang address at numero ng telepono ng aking paaralan ay

_________________________________________________

_________________________________________________

Ang pangalan ng aking guro ay_________________________

Sabik ako sa paaralan dahil sa __________________________

_________________________________________________

Ang mga tanong ko tungkol sa paaralan ay ang mga sumusunod

_________________________________________________

Ang aking aklatan lokal ay ____________________________

Tagalog / 2010

Ang Paghahanda sa Pagpasok sa Paaralan! (Getting School Ready!®) ay isang pagsusumikap ng Foundation for Early Learning at mga kasama para matulungan ang mga magulang at mga tagapag-alaga bilang unang guro ng kanilang mga anak. Isang grupo ng mga magulang, eksperto sa maagang kaalaman, mga organizasyon sa komunidad, kalusugang pampubliko ng gobyerno, at mga representante ng paaralan ang nagayos at gumawa ng gabay na ito.

Para sa mga balita tungkol sa paghahanda sa paaralan, iba’t-ibang pagkukunan ng kaalaman tungkol sa maagang pagkatuto, at kasaysayan ng proyektong ito, dalawin ang Foundation for Early Learning sa earlylearning.org at hanapin ang Getting School Ready.

Para sa dagdag na kaalaman: Bisitahin ang nces.ed.gov/globallocator para sa mga bagay tungkol sa paaralan ng inyong anak.

Manaliksik ng paaralan sa www.schoomatters.com o reportcard.ospi.k12wa.us.

Tanungin ang libraryan tungkol sa mga aklat, video at ibang kagamitan.

Tawagan ang Within Reach sa 1.800.322.2588 o bisitahin ang www.parenthelp123.org para sa dagdag kaalaman at sumangguni tungkol sa kalusugan ng pamilya.

Maaari ninyong makuha ang brochure na ito sa wikang Ingles, Cambodian, Intsik, Ruso, Somali, Spanish, Korean, Tagalog, o Vietnamese. Dalawin earlylearning.org/ gettingschoolready para magdownload ng pdf files. Para bumili ng brochure, kontakin ang Foundation for Early Learning sa info@earlylearning.org o 206.525.4801.

Ang mga larawan ay mula sa Child Care Resources, Talatris Research Institute, Erin Okuno, at Peter Huisenga.

Ang pagsasalin sa Tagalog mula sa Ingles ay donasyon ni Armilito J. Pangilinan bilang pagpupugay kay Teofila J. Pangilinan.

Tumulong sa pagsasalin sa Tagalog sina Maria Lourdes V. Castillo, Menchu Santos at Chato Ledonio-O’Buckley.

Ang pag-iimprenta ay donasyon ng Boeing Company.