Embed Size (px)
Citation preview
1 Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü
nalizleri
Tanker Piyasaları
Ağustos 2012
2 Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü
İçindekiler
1 Dünya Ekonomisindeki Gelişmeler
2 Tanker Piyasaları
Navlun Piyasaları
Dünya Petrol Talebi
Baltic Dirty Tanker Index
Baltic Clean Tanker Index
Yeni İnşa Fiyatları
Gemi Söküm Fiyatları
Türk Boğazları Tanker Trafiği
3 Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü
1. Dünya Ekonomisindeki Gelişmeler
Yurtiçi talepte görülen yavaşlama ve bunun neticesinde ithalatın azalmasıyla Temmuz ayında cari açık 3,9 milyar Dolar seviyesine gerilemiş ve 12 aylık kümülatif açık 61,4 milyar Dolara düşmüştür. Böylece cari açığın GSYH’ına oranı da %8,1’den %7,9’e gerilemiştir.
Avrupa borç krizini çözmek amacıyla ECB (Avrupa Merkez Bankası) tahvil alım programı açıkladı. Sorunlu ülke tahvillerinin alımı konusunda atılan adımla ikincil piyasadan vadesine 3 yıldan az kalmış tahvil alımları gerçekleştirecek olan ECB, olası bir enflasyon tehdidini önlemek içinse piyasaya çıkacak olan paranın sterilize edileceğini belirtti.
ABD’de tarım dışı istihdam verisi Ağustos ayında 96 bin olarak gerçekleşti. Temmuz verisi de 163 binden 141 bine revize edildi. İşsizlik oranı ise 0.2 puan gerileyerek %8.1 olarak gerçekleşti.
ABD’de açıklanan ISM üretim endeksi Ağustos ayında 49.6’ya geriledi ve daralmayı işaret ederek ekonomik toparlanma hakkında endişelerin artmasına neden oldu. ISM üretim endeksi; ABD’de 300’ün üzerinde üretim şirketiyle, istihdam, üretim, yeni siparişler ve stoklar hakkında yapılan anketler sonucunda oluşturulmaktadır.
Şirketlerin satın alma yöneticilerinin mal ve hizmet satın alma eğilimlerini gösteren bir anketin endeks haline dönüştürülmesiyle oluşturulan PMI endeksi Euro Bölgesi için Temmuz ayında %0,2 oranında gerilemiştir. Birleşik PMI endeksi ise Ağustos ayında 46.6’dan 46.3’e revize edilmiştir.
Çin ekonomisinin yavaşlama sinyalleri vermesi sonucunda Çin hükümeti 158 milyar Dolarlık altyapı yatırımlarını içeren paketi onaylamıştır. Ayrıca Çin Başbakanı Wen Jiabao, ekonominin 2012'ye ait büyüme hedeflerini tutturacağından emin olduğunu söylemiş, büyümeyi desteklemek üzere daha fazla parasal ve mali teşvik imkanı bulunduğunu savunarak, istikrarlı büyümeyi sağlamak için ince ayar ve erken politikaları uygun bir şekilde kullanacaklarını söylemiştir. Dünya ekonomisi açısından çok anlamlı kabul edilebilecek bu adımların deniz ticareti için de önemli olduğu değerlendirilmektedir.
Dünya deniz ticareti için önem arz eden diğer bir gelişme, gelişmekte olan ülkelerden yavaş büyüme sinyalleri veren Brezilya’nın da ekonomik büyümeye yeniden ivme kazandırmak adına 66 milyar Dolarlık bir teşvik paketi açıklamış, yeni vergi indirimleri arayışında olduğunu bildirmiştir.
Petrol fiyatlarındaki volatiliteye yüksek bağımlılık gösteren Rusya, 2012 yılı büyümesini % 2,6’ya revize ettiğini, yine gelişmekte olan ülkelerden Güney Kore ise 5,2 milyar dolarlık teşvik paketini açıklamıştır.
4 Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü
Dünya ekonomisindeki belirsizlikler süregelmekte, politik belirsizlikler ve emtia fiyatlarındaki oynaklıklar bu durumun daha da içinden çıkılmaz bir hal almasına neden olmaktadır. Politik belirsizlikler ve karar alma süreçlerinde yaşanan tıkanıklıklar özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaşanmakta, emtia fiyatlarında yaşanan oynaklıklar ise özellikle gelişmekte olan ülkeleri enflasyon kanalıyla etkilemektedir. Krizin küresel olduğunu göz önüne alındığında çözümün de küresel olması kaçınılmazdır. Gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülkelerin koordineli olarak krizden çıkış sürecinde birlikte hareket etmesi gerekliliği önemini daha da arttırmıştır.
Dünya ekonomisinin yeniden eski günlerine dönmesi açısından ECB’nin atmış olduğu adımların FED (Amerika Merkez Bankası) tarafından takip edilip edilmeyeceği merakla beklenmektedir. Krizden çıkış sürecinde adımların birlikte atılması yerine sırayla atılması krizden çıkma süresini uzatmakta ve volatiliteyi arttırmaktadır.
Özellikle Asya menşeli gelişmekte olan ekonomilerin üretim, tüketim ve ekonomik büyüme rakamları dünya denizciliği açısından önemini korumaya devam etmektedir.
3 aylık Euro libor faizi 0,17 seviyelerine kadar düşmüştür ancak küresel belirsizlikler finansman kaynaklarına ulaşımı güçleştirmektedir ve sektörün önemli kreditörlerinden Avrupa bankalarının iştahı kaçmış durumdadır.
5 Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü
2.Tanker Piyasaları
Dünya tanker piyasaları farklı rota ve boyutlardaki gemiler için Ağustos ayı boyunca dalgalı seyrini sürdürmüştür. Bazı haftalar kazançlar artsa da genel itibariyle piyasada düşüşler yaşanmıştır. Özellikle VLCC (Very Large Crude Carrier) tipi gemilerde yakıt maliyetleri, liman masrafları ve finansal giderlerle birlikte günlük operasyonel maliyetler 10.000 Dolar’ı bulabilmekte ve bazı günler günlük kazançlar operasyonel maliyetlerin altına düşmektedir.
Time Charter Oranları
$/gün 2011 29. H 30. H 31. H 32. H 33. H 34. H 35. H Tonaj
VLCC 1 yıl TC 25.197 23.500 23.500 22.500 22.500 22.500 22.500 22.500 300k
3 yıl TC 31.681 27.500 27.500 27.000 27.000 27.000 27.000 27.000 300k
Suezmax 1 yıl TC 19.837 19.500 19.500 19.500 19.500 19.500 19.000 19.000 150k
3 yıl TC 23.830 22.000 22.000 22.000 22.000 22.000 22.000 22.000 150k
Aframax 1 yıl TC 15.707 14.000 14.000 14.000 14.000 14.000 14.000 13.500 105k
3 yıl TC 18.335 16.250 16.250 16.250 16.250 16.250 16.250 16.250 105k
Panamax 1 yıl TC 14.995 13.500 13.500 13.500 13.500 13.500 13.250 13.000 70k
3 yıl TC 16.263 14.500 14.500 14.500 14.500 14.500 14.500 14.500 70k
MR 1 yıl TC 13.918 14.000 13.750 13.750 13.500 13.500 13.250 13.250 45k
3 yıl TC 14.738 15.000 14.750 14.750 14.750 14.750 14.500 14.500 45k
Handysize 1 yıl TC 12.471 12.750 12.750 12.750 12.750 12.750 12.750 12.750 36k
3 yıl TC 13.412 13.750 13.750 13.750 13.750 13.750 13.750 13.750 36k
Kaynak: Intermodal
İran’a uygulanan ambargo Doğu’daki yükleri azaltmakta ve Suriye’de yaşanan siyasi belirsizlik piyasayı olumsuz etkilemektedir. Ayrıca Amerika’nın ham petrol ithalatını düşürmesi tanker piyasasını menfi yönde etkileyen diğer unsurlardır. Amerika Birleşik Devletleri’nde petrol kuyularının kapasite kullanım oranları % 92,3 seviyelerine ulaşmış, yurtiçi üretim artmış ve ham petrol stokları 22 yılın en yüksek seviyesine çıkarak Birleşik Devletleri’nin ham petrol ithalatını düşürmektedir.
ABD Petrol İthalatı
Kaynak: EIA, Poten
6 Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü
Yaşanan bu olumsuzluklara rağmen piyasanın geleceği açısından olumlu beklentiler de mevcuttur. Bunlardan birisi Hindistan piyasasıdır. Çin benzeri bir Asya ülkesi olan Hindistan ekonomisinin büyümesini sürdürebilmek ve hızla gelişen orta sınıf nüfusunun ihtiyaçlarını karşılayabilmek için petrole olan talebini arttırmaktadır. Hali hazırda dünyanın dördüncü büyük petrol ithalatçısı olan Hindistan İran’a uygulanan ambargo sonucunda yoğunlaşan baskılar doğrultusunda yeni rotalar ve kaynaklar arayışındadır. Bunun da kuşkusuz ton x mil değerlerine yansıyacağı değerlendirilmektedir.
Yakından izlenecek piyasa gelişmelerinden birisi de tsunami faciasından sonra ulusal enerji ihtiyacını karşılama konusunda Japon hükümetinin izleyeceği yoldur. Tsunami faciası ardında Fukishima nükleer santralinde meydana gelen patlama dolayısıyla ülkede bulunan 50 reaktörden sadece ikisi faaliyetini sürdürmektedir ve nükleer enerjide % 90 kayıp bulunmaktadır. Enerji açığının kapanması konusunda Japon halkının nükleer enerjiye temkinli yaklaşımı ve Japon hükümetinin vereceği karar piyasa tarafından yakından takip edilecektir.
Venezuela devlet başkanı Chavez ülkesinin seçimlerinden önce yeniden seçilmesi durumunda 2019 yılında petrol üretim kapasitesini günde 6 milyon varile çıkarmayı vaat etmiştir ve bu üretimin yaklaşık 5,15 milyon varilini ihraç etmeyi planlamaktadır.
Özellikle gelişmekte olan ülkelerin son yıllarda gösterdiği muazzam büyüme atağından sonra dünyada enerjiye ve dolayısıyla petrole olan talep giderek artmaktadır. Artan üretimin enerji talebini arttırmasından sonra gelişmekte olan ülkelerde yaşanan şehirleşme ve ekonomik büyümenin orta sınıftaki kitleyi arttırması ve beraberinde getirdiği kişi başı gelirlerin artması enerji talebini giderek arttırmaktadır.
Dünya Petrol Talebi
Kanyak: C R Weber
IEA OPEC
EIA
7 Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü
Suriye’de gerilimin artması ve Kuzey Denizi’ndeki yaz bakımlarının yanında piyasadaki düşüşün bir sebebi de mevsimsel olarak Transatlantik ve Karayip bölgesinde mevsimsel olarak petrol ticaretinin yavaşlamasıdır. Ayrıca Atlantik’te yaşanan Isaac kasırgası Meksika Körfezi’ndeki ham petrol üretiminin % 95 oranında durdurulmasına neden olmuştur.
Gelecek için olumlu olabilecek haberler olsa da dünya ekonomisinde yaşanan belirsizlikler, siyasi krizler ve henüz krizden tam olarak çıkılamamış olması sektörün önündeki gerçeklerdir. Tüm bunların yanında piyasada yaşanan arz fazlası ve hem kreditörlerin hem de piyasanın önünü görememesi kırılganlıkları arttırmakta bununla birlikte kazançların düşmesine ve operasyonel maliyetlerin artmasına neden olmaktadır. Aşağıda grafikte yer alan ham petrol piyasasında gösterge niteliğinde olan Baltic Dirty Tanker Index 2012 ilk çeyreğinde 800’lü değerlerinden ikinci ve üçüncü çeyreğinde azalışa geçmiş ve 200 puan düşüşle 600’lere gelmiştir.
Baltic Dirty Tanker Index
Kaynak: Shiptrade
Baltic Dirty Tanker Index için yapılan değerlendirmeler genel olarak Baltic Clean Tanker Index için de geçerli olmaktadır. 700’lü seviyelerde 2012 yılına başlayan endeks Ağustos ayı sonu itibariyle 600’lü seviyelere düşmüştür.
Baltic Clean Tanker Index
Kaynak: Shiptrade
0
200
400
600
800
1000
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35
0
100
200
300
400
500
600
700
800
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35
8 Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü
Brent petrol fiyatlarında yaklaşık son bir buçuk yıllık gelişim aşağıdaki grafikte de görüleceği üzere 100 Dolar etrafında salınmaktadır. Gemi yakıt fiyatları açısından ayrı bir öneme sahip olan petrol fiyatları petrol ithalatçıları açısından maliyet enflasyonunu arttırmakta ancak petrol üreticileri ve ihracatçıları açısından tam tersi bir durum oluşturarak gelirleri arttırmaktadır. Brent petrol fiyatlarında yaşanan artış özellikle Ortadoğu kaynaklı siyasi krizlerin yanında uluslararası likidite bolluğu olarak değerlendirilmektedir.
Brent Petrol Fiyatları
Kaynak: World Bank
Dünyanın çeşitli limanlarındaki gemi yakıt fiyatlarından yararlanılarak oluşturulan Bunker Index değerleri beklenildiği gibi petrol fiyatlarında meydana gelen artış ve azalışlara yüksek korelasyonla cevap vermektedir. Petrol fiyatlarında meydana gelen artışlar gemi yakıt fiyatlarını arttırarak operasyonel maliyetleri arttırmakta ve ortalama kazançlar sefer maliyetleri üzerine hesaplanmaktadır. Bu durum bazen operasyonel maliyetlerin ortalama kazançların aşağısında yer almasına neden olmakta ve ortaya çıkan negatif kazançlar armatörleri gemiyi bağlayıp bağlamama konusunda tereddütte bırakmaktadır.
Bunker Index - Brent Karşılaştırma
Kaynak: World Bank, www.bunkerindex.com
0
20
40
60
80
100
120
140
Oca-…
Şub-…
Mar-…
Nis-2011
May-…
Haz-…
Tem
-…
Ağu-…
Eyl-2011
Eki-20
11
Kas-…
Ara-2011
Oca-…
Şub-…
Mar-…
Nis-…
May-…
Haz-…
Tem
-…
Ağu-…
0
20
40
60
80
100
120
140
01002003004005006007008009001000
BIX Brent
9 Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü
Yeni İnşa Fiyatları
Arz fazlası ve kazançlardaki düşüşler yeni inşa siparişlerinin iptal olmasına neden olmakta bu durum da operasyonel anlamda piyasayı etkilediği kadar tersaneleri de etkilemektedir. Sipariş iptalleri yaşanması ve geç teslimatlar karşısında zor durumda kalan tersaneler yeni inşa fiyatlarını aşağı çekmekteler. Bu durum yüksek tonajlı gemilerde daha dikkat çekici olmaktadır.
Yeni İnşa Fiyatları
Mil. $ 2010 2011 29. H 30. H 31. H 32. H 33. H 34. H 35. H Tonaj
VLCC 103 102 95 94,5 94,5 94,5 94,5 94,5 94,5 300k
Suezmax 66 64 58 57,8 57,8 57,5 57,5 57,5 57,5 150k
Aframax 55 54 49 48,8 48,8 48,5 48,5 48,5 48,5 110k
LR1 46 45 42 42 42 42 42 42 42 70k
MR 36 36 34 33,5 33,5 33,5 33,5 33,5 33,5 47k
Kaynak: Intermodal
Gemi Söküm Fiyatları
Piyasada arz fazlası olduğu için ve navlun fiyatlarının düşük seyretmesi aynı siparişlerde olduğu gibi söküme giden tankerlerde de kendini göstermektedir. Söküme giden tankerlerin yaşı giderek düşmekte, yaş ortalamaları 17 – 18’lere kadar inebilmektedir. Kazançların düştüğü bir ortamda gemileri söküme vermek armatörlere yeni bir yatırım alternatifi sunmaktadır. Gemi söküm fiyatlarında bir önceki yıla göre yaklaşık 100 Dolar’lık bir düşüş olsa da söküme giden tankerlerde IMO’nun 2010’da tek cidarlı tankerleri yasakladığı seviyelere kadar yükseliş olmuştur.
Gemi Söküm Fiyatları
$/ldt 2010 2011 29. H 30. H 31. H 32. H 33. H 34. H 35. H
Bangladeş 422 523 405 410 415 415 420 425 425
Hindistan 427 511 405 405 410 430 440 435 435
Pakistan 425 504 400 400 405 425 425 425 425
Çin 383 451 350 330 330 330 330 330 330
Kaynak: Intermodal
Arz ve talep arasında yaşanan dengesizlik kendisini yoğun bir şekilde navlun fiyatlarında göstermekte hatta operasyonel maliyetlerin artarak navlun fiyatlarını da aşması armatörlere söküm kararı aldırabilmektedir. Arzın hemen ve kolay bir şekilde düşürülmesinin mümkün olmadığı göz önüne alınınca tanker piyasalarının yeniden canlanmasının dünya ekonomisindeki düzelmelere, üretim ve tüketim artışlarına, talepte yeniden toparlanmaya ve
10 Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü
petrol üreten ve ihraç eden ülkelerin oluşan talep beraberinde üretimlerini arttırmalarına bağlı olduğu düşünülmektedir.
Türk Boğazları Tanker Trafiği
İstanbul Boğazı’ndan 2011 yılı ilk 8 ayında toplam 6.111 tanker geçişi olmuştur. 2012 ilk 8 ayında ise bu rakam 5.987 olmuş ve bu tankerlerle toplam 86.739.042 Mt tehlikeli yük taşınmıştır. Global olarak ekonomik aktivitede görülen yavaşlamalar ve talepte görülen yavaşlamanın tanker sayılarına yansıdığı değerlendirilmektedir.
İstanbul Boğazı’ndan Geçen Tankerler
Gemi 2011
Gemi 2012 Yük (Mt)
Ocak 785 761 10.515.799
Şubat 695 649 10.812.813
Mart 824 786 10.002.053
Nisan 797 839 11.837.603
Mayıs 815 774 11.050.069
Haziran 694 687 10.070.063
Temmuz 759 737 11.396.821
Ağustos 742 754 11.053.821 Kaynak: DTGM
İstanbul Boğazı’ndan geçen tanker sayılarındaki durumun tam tersi Çanakkale Boğazı’nda yaşanmıştır. 2011 yılı ilk 8 ayında 5.931 tanker Çanakkale Boğazı’ndan geçmişken, 2012 yılı ilk 8 ayı sonunda bu rakam 6.016’ya ulaşmıştır. 6.016 tankerle toplam 102.108.958 Mt tehlikeli yük taşınmıştır. Çanakkale Boğazı’ndaki tehlikeli yük elleçlemesindeki fazlalığın transit geçişler haricinde Marmara Havzası’nda yapılan taşımaların etkili olduğu değerlendirilmektedir. Özellikle Akdeniz – Karadeniz bağlantılarında boğazların oynamış olduğu rol çok önemlidir.
Çanakkale Boğazı’ndan Geçen Tankerler
Gemi 2011
Gemi 2012 Yük (Mt)
Ocak 758 805 13.541.382
Şubat 702 635 11.952.233
Mart 767 773 13.081.124
Nisan 790 856 13.801.719
Mayıs 766 776 13.050.050
Haziran 697 704 11.564.932
Temmuz 701 726 12.550.343
Ağustos 750 741 12.567.175 Kaynak: DTGM
