Taşıma Planları, Vagon Talep Ve Tahsisi

T.C.

MLL ETM BAKANLII

RAYLI SSTEMLER TEKNOLOJS

TAIMA PLANLARI, VAGON TALEP VE

TAHSS 840UH0025

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak

rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme

materyalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

i

AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. TAIMA PLAN VE PROGRAMLARI ............................................................................... 3

1.1. Yllk Tama Planlar ................................................................................................... 3 1.2. Mevsimlik ( Dnemlik ) Tama Planlar...................................................................... 3 1.3. Gnlk Tama Planlar ................................................................................................ 4

1.3.1. Rotasyon ................................................................................................................ 4 1.3.2. letme Asndan Rotasyonun nemi .................................................................. 5 1.3.3. tilizasyon ............................................................................................................. 5

1.4. Vagon htiya Hesab .................................................................................................. 11 1.5. Blok Tamacln zellikleri .................................................................................... 13 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 19 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 21

RENME FAALYET2 .................................................................................................. 23 2. VAGON TALEB .............................................................................................................. 23

2.1. Vagon Tipi ve Kapasiteleri ......................................................................................... 23 2.1.1. G-H-Habis Tipi Kapal Vagonlar ........................................................................ 23 2.1.2. E Normal Tip Yksek Kenarl Vagon ................................................................. 24 2.1.3. K-R Normal Tip Platform Vagon ........................................................................ 24 2.1.4. S zel Tip Platform Vagon ................................................................................. 25 2.1.5. F zel Tip Yksek Kenarl Vagon ...................................................................... 25

2.2. Vagon Sipari Defteri.................................................................................................. 27 2.3. Eya Tamacl le lgili Uluslararas Anlama ve Szlemeler ............................. 28 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 29 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 30

RENME FAALYET3 .................................................................................................. 32 3. GNLK VAGON DURUMU ......................................................................................... 32

3.1. Gnlk Vagon Durumu Telgraflar ( GVD ) .............................................................. 32 3.1.1. GVD Telgraflarnn Blmleri ve Bilgilerin Sras ............................................. 33 3.1.2. GVD Tellerinde Bulunacak Dier Bilgiler .......................................................... 36

3.2. Repartisyon Brosunun Grevleri .............................................................................. 40 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 41 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 42

RENME FAALYET4 .................................................................................................. 44 4. VAGON TAHSS ............................................................................................................. 44

4.1. Tahsis Emirleri ............................................................................................................ 45 4.1.1. Daimi Tahsis Emri ............................................................................................... 45 4.1.2. Gnlk Tahsis Emri ............................................................................................. 45 4.1.3. zel Tahsis Emri ................................................................................................. 45 4.1.4. ncelikli Tahsis Emri .......................................................................................... 45

4.2. Yabanc Demiryollarna Ait Vagonlarn Tahsisi ........................................................ 46 4.3. Vagon Tahsisi ve Tamalar le lgili zel Hususlar ................................................. 47 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 49 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 50

NDEKLER
file:///D:/9maysKUSADASI/kk/9MAYIS/TAIMA%20PLANLARI,VAGON%20TALEP%20VE%20TAHSS%20.doc%23_Toc292719083

ii

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 52 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 54 NERLEN KAYNAKLAR .................................................................................................. 55 KAYNAKA ......................................................................................................................... 56
file:///D:/9maysKUSADASI/kk/9MAYIS/TAIMA%20PLANLARI,VAGON%20TALEP%20VE%20TAHSS%20.doc%23_Toc292719130file:///D:/9maysKUSADASI/kk/9MAYIS/TAIMA%20PLANLARI,VAGON%20TALEP%20VE%20TAHSS%20.doc%23_Toc292719131

iii

KOD 840UH0025

ALAN Rayl Sistemler Teknolojisi

DAL/MESLEK Rayl Sistem letmecilii

MODLN ADI Tama Planlar, Vagon Talep ve Tahsisi

MODLN TANIMI Bu modl yk tama plan ve programlar, vagon talebi,

gnlk vagon durumu ve vagon tahsisi konularnda kullanlan

yntemlerin tantld bir renme materyalidir.

SRE 40/32

N KOUL 10.snf modllerini baar ile tamamlam olmak

YETERLK Rayl sistemlerde yk tamacl yapmak

MODLN AMACI

Genel Ama

Bu modlle gerekli ortam salandnda, iletme

talimat ve ynetmeliklerine uygun olarak tama planlar

yapabilecek ve iletme sistemine ait kaytlar tutabileceksiniz.

Amalar 1. Tama plan ve programlarn yapabileceksiniz. 2. Vagon talebi alabileceksiniz. 3. Gnlk Vagon Durumlarnn yazmalarn

yapabileceksiniz.

4. Vagon Tahsisi Yapabileceksiniz.

ETM RETM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam

Atlye, snf veya gerek alma ortam

Donanm:

Bilgisayar, nceki dnemlere ait tama verileri, eken ekilen ara park verileri, istasyonda bulunan vagonlara ait veriler, ilgili tarifeler, formlar ve ynetmelikler

LME VE

DEERLENDRME

Modln iinde her renme faaliyetinden sonra yer alan

lme aralar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek

kendi kendinizi deerlendireceksiniz

retmen modl sonunda lme arac uygulayarak modl

uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek

deerlendirileceksiniz.

AIKLAMALAR

1

GR

Sevgili renci;

Demiryollar Cumhuriyetin kuruluundan bu yana ulat her yere hayat veren,

canllk ve refah gtren vefal bir dosttur. Bu vefann en gzel meyvelerinden biri ise

nakliyat; retimi tketime balayan kpr, ekonominin arklarn dndren en nemli

dililerden biri ve hatta can damardr. 7 gn ve 24 saat ileyen yk trenleri Trkiyenin

ykn hem Anadolunun drt bir kesine hem de Avrupa, Asya ve Ortadouya

tamaktadr. Elbetteki bu tamacln beklenen faydalar karlayabilmesi iin, iyi bir

planlama ve kaynaklarn en verimli bir ekilde kullanlmas esastr.

Bu modlle yk trenlerinin, tama plan ve programlarnn yaplmasn ve yaplan

programlara gre tamay gerekletirebilmeyi reneceksiniz.

GR

3

RENME FAALYET1

Bu renme faaliyeti sonucunda tama plan ve programn yapabileceksiniz.

Blgenizdeki istasyon veya garda bulunan Repartisyon brosunu ziyaret edip

tama planlarnn nasl yapldn inceleyiniz.

Aratrmalarnz snfa rapor halinde sununuz.

1. TAIMA PLAN VE PROGRAMLARI

1.1. Yllk Tama Planlar

Yllk tama planlar yaplmasndaki ama, Yurt iindeki nakliye taleplerinin dzen

ierisinde ve mmkn olan oranda istee uygun ve ekonomik yaplanmasn salamak ve

bunu temin edecek bilgi ve malzemeyi toplamaktr.

Nakliye taleplerin neler olduunun anlalmasnn ardndan bu taleplerin beklenilen

faydann temin edebilmesi iin, mmkn olan en ksa zamanda ilgili birimlere bildirilmesi

gerekir.

Mteri ve personelin fikirlerini almadan tama planlarn hazrlamak doru deildir.

nk mterinin ve ykn ne tr vagonlarla ve ne tr tama artlaryla ihtiyalarnn

giderilmesi gerektiinin bilinmesi gerekir.

1.2. Mevsimlik ( Dnemlik ) Tama Planlar

lkemizde maden, kmr, ziraat rnleri, askeri tamalar vb. gibi kitle nakliyatlar

blgelerin zelliine gre belirli dnemlerde artmakta veya azalmaktadr. Bu bakmdan

nakliye taleplerinin beklenilen fayday mteri ve iletme asndan temin edebilmesi iin

mterilerden gelen taleplerin neler olduunun anlalmasnn ardndan, bu talepler mmkn

olan en ksa zamanda Hareket Dairesine bildirilir. Hareket dairesi belirlenen dnem ya da

mevsimler iin nakliye taleplerinin bir dzen ierisinde ve mmkn olduunca arzuya uygun

ve iktisadi yaplanmasn salamak kouluyla bir planlama yapar ve bu plan Genel

Mdrle bildirir. Genel Mdrlk durumu hareket dairesi ile birlikte deerlendirerek yeni

AMA

ARATIRMA

RENME FAALYET1

4

tren seferleri dzenler veya mevcut trenlerden dnemsel tamas biten trenleri seferden

kaldrr.

1.3. Gnlk Tama Planlar

Gnlk planda blgenin yk durumu ve akm, tehirler, trenlerin verilmi emirlere ve

mevzuat hkmlerine gre tekil ve ekerine gre yk verilip verilmedii ile makine ve cer

durumlar ve trafik aksaklklar grlerek gerekli tedbirlerin alnmas salanr.

Gnlk tama planlarn, Blge Mdrlklerinde bulunan Repartisyon brolar yapar.

Gnlk tama planlarnn nasl yapldna gemeden nce Rotasyon ve tlizasyon

hesabnda biraz bahsedelim. nk iyi bir gnlk planlamann iletme asnda yllk bazda

nasl bir etkisinin olduu bu ekilde daha iyi anlalacaktr.

1.3.1. Rotasyon

Rotasyon: Bir vagonun birbirini takip eden iki dolumu arasnda geen sredir.

Bu sre; demiryolu ebekesinin fiziksel durumuna iletmecilik istemine ve artlarna

vagon tipine, eya trne, talip miktarna ve taleplerin ebekedeki dalmna bal olarak

deimektedir.

Rotasyon sresinin ksa tutulmas ile ayn miktarda vagon ile daha fazla ve verimli i

yapmak mmkn olur. Taleplerin youn olduu dnemlerde Rotasyon sresinin

drlmesinin nemi daha da artar.

Rotasyon sresinin evreleri; Manevra, Tren tekil, Seyir, Tart, Ykleme-Boalma ve

Trenlerin buluma ve ne gemelerde bekledii srelerinden olumaktadr.

Tek bir tip vagonun rotasyon sresi hesapland gibi tm tiplerdeki vagonlarn

deerlendirildii Genel Rotasyon hesab da yaplr.

nceleme belli bir tip vagon iin yaplyorsa o tip vagonlarn faal vagon says ve dolan

vagon says, genel rotasyon hesab yaplyorsa tm vagonlarn faal vagon says ve dolan

vagon says dikkate alnr. TCDDde kullanlmakta olan Rotasyon sresi forml aada

belirtilmitir.

Rotasyon Sresi: ((Faal Vagon Says / Dolan Vagon Says ) * ncelenen Sre) Burada;

Faal Vagon Says: Kuvve Mevcudu Faal Olmayan Vagon ( Tamir + Yedek + Yurt d )

Tamir: Revizrlk Atlyelerinde, Vagon Bakm Atlyelerinde, Tdemsa ve Tvaa ta tamirde olan vagonlarn toplam.

Dolan Vagon Says: ncelenen sre ierisinde dolan vagon sayas,

Kuvve Mevcudu: Cer Dairesi Bakanlnca hazrlanan vagon bltenindeki yk vagonlarnn says

5

Yurtd: ncelenen sre ierisinde yurtdnda olan vagonlarn gnlk ortalamas

rnek 1:

Genel Rotasyon Hesab

1997 Yl Gereklemelerine Gre Tm Vagonlarn Rotasyon Hesab

Kuvvedeki Mevcut Vagon Adedi : 17,241

Ortalama Tamirlik Vagon Adedi : 4, 062

Ortalama Yedek Vagon Adedi : : 956

Yurt dndaki Ortalama Vagon Adedi : 122

Toplam Dolan Vagon Adedi : 466052

ncelenen Sre : 365 Gn

Faal Vagon Adedi: 17241 - (4, 062 + 8956 + 122) 17241 5 140 = 12101

Rotasyon Sresi : (Faal Vagon Says / Dolan Vagon Says ) * ncelenen Sre

Rotasyon Sresi : ( 12.101 / 466052 ) * 365 = 9.47 Gn

(Vagon parkmzda bulunan her bir vagon ortalama 9.47 gnde bir doldurulmu.)

rnek 2:

Bir tip vagon ile ilgili Rotasyon hesab ( Faal-Fas tipi vagonlarn Rotasyon Hesab)

1997 Yl Gereklemelerine gre Faal-Fas tipi vagonlarn Rotasyon Hesab

Kuvvedeki Mevcut Vagon Adedi (Aralk 97 ) : 4, 767

Ortalama Tamirlik Vagon Adedi : 1,294

Ortalama Yedek Vagon Adedi : 231

Yurtdndaki ortalama Vagon Adedi : 0

Toplam Dolan Vagon Adedi : 188717

ncelenen Sre : 365 Gn

Faal Vagon Adedi : 4,767 (1,294 +231 ) 4467 1525 = 3122

Rotasyon Sresi : (Faal Vagon Says / Dolan Vagon Says ) * ncelenen Sre

Rotasyon Sresi : ( 3.122 / 188717 ) * 365 = 6.03 Gn

(Vagon parkmzda bulunan Faal-Fas tipi vagonlarn her biri ortalama 6.03 gnde bir

doldurulmu.)

1.3.2. letme Asndan Rotasyonun nemi

Rotasyon iletmecilikte en nemli performans deerlerden birisidir. Rotasyon

sresindeki kk bir iyileme ile tamalara daha ok vagon temin edip daha fazla tama

yapmak mmkn olurken, Rotasyon sresindeki kk bir art tamalara vagon teminini

daha da gletirip daha az tama yapmamza neden olmaktadr.

1.3.3. tilizasyon

Tm eken ve ekilen demiryolu aralarn en verimli lde kullanmak esastr. Bu

faydalanmann gstergesi tilizasyon orandr. Mevcut vagonlarn ya da dier demiryolu

aralarnn ka adedinin tamalarda kullanldn ve /veya eken ve ekilen gsterir. Hedef

6

tilizasyon orann % 100dr. tilizasyon oran % 100e ne kadar yaknsa vagon o oranda

iyi kullanlm saylr.

1.3.3.1. Yolcu Vagonlarnn tilizasyonu

Bir yolcu vagonunun veya dizisinin kullanlan kapasite orannn belirlenmesidir.

tilizasyon : (Tanan yolcu/Vagondaki yer says) veya (Tanan yolcu/Trenlerin yer says)

rnek 1:

64 kiilik bir yolcu vagonunda 32 yolcu tanmsa;

Yolcu vagon: 32/64: 0,50dir. Yani bu vagon % 50 kapasite ile kullanlmtr.

rnek 2:

320 yolcu kapasiteli bir trende 145 yolcu tanmsa;

Tren tilizasyonu: 145/320: 0,45dir. Yani bu tren % 45 kapasite ile kullanlmtr.

1.3.3.2. Yk Vagon Adet tilizasyonu

Yk vagon parknda bulunan yk vagonlarndan ne kadarnn tamalarda

kullanldnn, Tamir, yedek ve yurtdnda bulunan vagon haricinde kullanlan vagon

belirlenmesidir.

Yk Vagon tilizasyonu: ncelenen sre iinde dolan vagon says / (( Mevcut Vagon says/ Rotasyon )* Sre )

rnek: 1997 ylnda vagon parknda bulunan vagon says: 17241dir. 365 gn iinde dolan

vagon says: 466062dir. Rotasyonu: 9,47 olduuna gre;

Yk Vagon Adet tilizasyonu: 466,0628 / (( 17241/947). 365) = 0,70

( Yani 1997 ylnda vagon parknda bulunan 17241 vagonun ancak % 70i tamalarda fiili

olarak kullanlabilmitir.)

Yk Vagon Ton tilizasyonu:

Tm vagonlar iin: Yk Vagon Ton tilizasyonu: ncelenen sre iinde dolan ton / (( Faal

vagon says / Rotasyon)* Sre )

rnek: 1997 ylnda vagonlara yklenen ton: 16.692.652dir. 365 gn iinde faal vagon

says: 452,626dir. Rotasyon deeri: 9,477 olduuna gre;

Yk Vagon Adet tilizasyonu: 16.692.652 / ((452.626/9.477). 365) = 0,957dr.

( Yani 1997 yl ierisinde tamalarda kullanlan her bir vagona kapasitesinin % 96s

orannda ykleme yaplmtr.

Fal/Fas tipi vagonlar iin: rnek: 1997 ylnda vagonlara yklenen ton: 9.853.244 dr. 365 gn iinde faal vagon

says: 187.970dir. Rotasyon deeri: 6,80 olduuna gre;

Fal / Fas tipi Yk Vagon tilizasyonu: 9.853.244 / (( 187,970 / 6,80 ) * 365 ) = 0,977dir.

7

( Yani 1977 yl ierisinde tamalarda kullanlan Fal/Fas tipi Vagon her birine kapasitesinin

% 98 orannda ykleme yaplmtr.

Bo Tama Oran: Bir Net ton Km.ye den Ham ton/km.yi verir. Bir baka deyile, doldurulamayan dara aa kar. deal deer vagonun srekli dolu

tamas ile elde edilecek olan 1.50dir. Forml: Ham ton / Net ton-Km

Dolu Tama Oran: Bir Ham ton Km.ye den Net ton-Km.yi verir. Baka bir deyile doldurulamayan iler ayklanarak dolan ksm aa karlr. deal

deer, vagonun srekli dolu tamasdr. Forml: Net ton / Ham ton-km

1.3.4. Yk Durumunun Tespiti

lkemizde demiryollar tekilat emas 7 Blge Mdrlnden olumaktadr. Blge

Mdrlkleri dorudan TCDD Genel Mdrlne baldr. Demiryollar Blge

Mdrlkleri bnyesinde, Blge Repartisyon Brosu, Trafik Kontrol Merkezi, stasyonlar,

Lojistik Mdrl ve birok birim bulunmaktadr.

Resim 1.2: Blge mdrlkleri

Blgedeki gar ve istasyonlar, kendilerine ait bir gn sonra gnderilmeye hazr olacak

tahmini yk durumunu, bir telgrafla saat 14.00-16.00 arasnda en ge saat 16.00 da Blge

Repartisyon brosuna bildirir. Bu telgrafta tamaya hazr yklerin, hangi yne, ne miktarda,

dolu ve bo, mevcut yk ile saat 17.00 a kadar dolacak ve gnderilmeye hazr olacak tahmini

yk durumu bilgileri bulunur. Ayrca bu istasyonlar zincir, takoz, ve muamba gibi malzeme

ihtiyalarn veya fazla olan malzemeleri de ayn telgrafn dnceler blmnde belirtirler.

Resim 1.3: stasyonlarn yk durumunun tespiti

8

Blge Repartisyon brolar kendi blgesine bal olan istasyon ve garlardan aldklar

yk durumu bilgilerinin hepsini toplayarak, blgenin yk durumunu tespit eder. Daha sonra

bu bilgileri Merkez Repartisyon brosuna bildirir. Merkez Repartisyon brosu tm

blgelerdeki dolu-bo vagon adedini ve tipini, yk durumunu, zincir, takoz ve muamba

ihtiyalarn belirleyerek, lke apnda Blge Mdrlkleri ile koordinasyonu salar.

Resim 1.4: Blgelerdeki yk durumu ve koordinasyon

Blge Mdrlnde bulunan Trafik Kontrol Merkezi, ertesi gn saat 06:00 da kendi

blgesine bal istasyonlardan, bir gn nce Blge Repartisyon brosuna telgrafla

gnderdikleri tamaya hazr, tam belli olan yk durumunu telefon ile renerek teyit eder.

rnek :

GAR / STASYON ad ( kodu ) SAAT : 06:00 TARH : . / . / ..

BLGE MDRLKLERNE ( ANKARA / SVAS / MALATYA / ADANA / HAREKET

, TESSLER DARE BAKANLIKLARINA ANKARA

Bugn ././. Tarihinde saat 07:00 itibariyle yk durumudur.

126 FAS CEVHER YAKACIK 7584 TON

20 FAS CEVHER LK 1600 TON

YEDEK: 47 FAS BO (YAKACIK), 125 FAS BO (LK)

SVAS ( kodu )

ATLYE TAMR : 76 adet FAS tipinde vagon Yetkili kii

FABRKA TAMR : 40 adet FAS tipinde vagon Unvan

TELGRAF NO: .

Bu rnekten .. saat , ././. tarihinde ve . gar veya istasyona ait

anlalacak olan yk durumu yledir: 126 adet FAS tipindeki cevher vagonu ile Yakack

istasyonuna 7584 ton ve 20 adet yine ayn tip vagon ile lk istasyonuna 1600 ton yk

gidecektir. Yedekte FAS tipinde, 47 adet Yakack ve 20 adette lk istasyonunda bo vagon

bulunmaktadr. FAS tipindeki vagonlardan atlye tamiri iin 76 adet ve fabrika tamiri iin de

40 adet vagon Sivas ta bulunmaktadr.

Yukardaki rnekte olduu gibi blgeye bal btn istasyon ve garlardan, Trafik

Kontrol Merkezince toplanp teyit edilen bilgiler dorultusunda, saat 10:00 da Blge

Mdrlnde trafik toplants yaplr. Toplantya Blge Mdrnn bakanlnda Cer

mdr, Ticaret mdr, Hareket mdr, Tesisler mdr veya bunlarn yetkili klaca

mdr yardmclar, Repartisyon bro efi ve Trafik ba kontrolr birlikte katlrlar.

9

Toplantda blge dhilinde mevcut ykn ne ekilde tanaca, Cer mdrlnden

alnacak makine miktar da dikkate alnarak hesaplanr ve gnlk tren planlanmas

gerekletirilir. Yaplan bu planlama bilgileri bir tablo eklinde (Tablo 1.1.) telgraf, faks

veya bilgisayarla Hareket ve Tesisler Dairesi Bakanlklarna bildirir.

T.C.D.D. HAREKET DARES BAKANLIINA YK DURUMU

BLGE : 4. BLGE

TARH ARALII : 15//. 15//....

STASYON SVAS MALATYA KAYSER KARS ERZURUM SAMSUN TOPLAM

TON

Demirda 9300 2300 11600

Sivas 3415 3415

Divrii 463 463

Erzincan 145 594 739

Erzurum 334 1625 1959

Yap 1400 1400

Kangal 1680 1680

G.TOPLAM 479 13178 5380 1625 594 0 21256

Tablo 1.1: Blge yk durumu

1.3.5. Gnlk Tama Planlarnn Hazrlanmas

Gnlk plan yaparken blge yk durumuna gre ve Genel mdrlk hareket dairesi

bakanlca hazrlanan her ayn balangcnda blge mdrlklerine gnderilen programl

gnlk yklerin (yllk tama planlarnda Orerde gsterilen trenler; ki bu trenlerin

azaltlmasn veya oaltlmasn hareket dairesi belirler) de dikkate alnmas gerekir.

Orerde gsterilen programl cevher nakliyatlar hareket dairesi bakanl, dolum

yerinden fabrikaya kadar tanacak trenleri, blok tren yapmak sureti ile bir gn nceden

Repartisyon brosuna bildirir. Repartisyon brosu bu programl yk durumuna gre bir

sonraki gn ileyecek trenler ile ilgili tedbirleri alr.

Resim 1.5: Cevher nakliyat

Programl Cevher tamalar dnda, gar ve istasyonlarn bildirdii ykn

ekilebilmesi iin ynlerine gre yk treni sefere konur. Fakat burada gz ard edilmemesi

gereken en nemli noktalardan biride corafik nedenlerden dolay ykn makine eker

durumudur. rnein TCDD tarife kitabna gre, DE 24000lik Lokomotif iin; Sivas

10

Malatya 750 Ton, Sivas Kayseri 950 Ton, Sivas Erzurum 905 Ton, Sivas Amasya 835

ve Sivas-Samsun 695 Ton Lokomotifin ekebilecei maksimum yklerdir. Gnlk tama

planlar yaparken yklere gre trenlerin sefere konmasnda bu ekilde blgenin ynlere gre

makine ekerlerinin de bilinmesi gerekir.

rnek 1: Sivastan Malatyaya gidecek 3000 ton yk var diyelim. Tarife kitabna gre

bu hatta alacak DE 24000lik Lokomotif yolun eim ve durumuna gre 750 ton ekiyor

ise, Sivas-Malatya arasnda 4 adet trenin 0-24 saatleri arasnda Orerdeki msait saatlere

gre sefere konulmas gerekir. Ama bunun iin Cer servisinden; bu trenlerin

karlabilmeleri iin makine ve personelin yeter gc gr alnr. Eer yeterli ise ve

Orerde msait saatler var ise 4 tren iler. Yeterli deil ise eksiltilir ve bir sonraki gn eksik

tren planlanarak telafi edilir. Dolu giden yk trenleri dnlerinde, boaltmadan alnan bo

vagonlarla tekil edilerek sevk edilir.

Resim 1.6: Bo vagonlarn tanmas

rnek 2: Sivastan Erzuruma 1800 ton dolu yk var diyelim. Bu yk iin Erzuruma

2 tren sefere konur. Bu trenlerin Erzurumdan dnlerinde hi yk olmayacan

varsayalm. Bu durumda dolu giden bu 2 trenin Erzurumdan Sivasa kadar ki istasyonlardan

bo vagonlarla tekil edilerek gnderilmesi salanr. Sivasa gelen bu bo vagonlar GVD (

gnlk vagon durumu ) tellerine gre ihtiya mahallerine blge Repartisyon brosunca sevk

edilir.

Bir istasyona ait olarak gelen vagonlarn, en ksa zamanda ykleme veya boaltma

edilecekleri yerlere verilebilmesi ve bu yerlerden alnarak trene verilmesi de orerlerin

intizam kadar nemlidir. Hatta fortrafik (youn trafik) aylarnda bunun nemi pek byktr.

Vagon rotasyonuna ok olumlu etkisi olaca gibi orerlerde iki istasyon arasnda ancak bir

ka dakika kazanlmas mmkn olduu halde, istasyonda planl bir hizmet ile saatler

kazanlabilir. Bu maksatla Genel Mdrlk veya Blgelerce tayin edilecek istasyonlarda

rnei (Tablo 1.2. ve 1.3.) deki gibi bir vagon verme ve vagon alma plannn yaplmas

lazmdr. Bu rneklerde grlecei zere vagon verilii gelen trenlere gre, vagon aln da

giden trenlere gre tanzim edilmitir.

11

Gar veya istasyon ad: .....................................

stasyon Hizmet Plan

Geerli olduu tarih...................................... den ............................ kadar.

Muhtelif trenlerle gelen vagonlarn hizmet yerlerine verilmesi 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Gelen trenlerin Vagonun hizmet yerine verilmesi Sra

No

k istasyonu Numa-ras Geli

saati

Vagonun verilecei

yer

Manevra

No

Manevra

saati

Hangi trenden

alnaca

Dnceler

1

2

Tablo 1.2: Vagon verme plan

Gar veya istasyon ad: .....................................

stasyon Hizmet Plan

Geerli olduu tarih...................................... den ............................ kadar.

Hizmet yerlerindeki vagonlarn alnmas ve gidecei trenler 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Alma Verilecei trenin Sra

No

Vagonun

alnd hizmet

yeri

Manevra

No

Al saati Gidecei yer Numa-

ras

Kalk

saati

Hangi vagon-lar

ihtiva ettii

1

2

Tablo 1.3: Vagon alma plan

1.4. Vagon htiya Hesab

Tama planlarnda yk vagonu talep projeksiyonu tanan eya cinsi baznda yaplr.

Benzer fiziksel zellikteki eyalar gruplandrlarak ayn tip vagonla tanmas planlanr.

Vagon eitlemesinde azlk, sadelik ve standardizasyon, iletmede vagon tahsis

planlamasnda esneklik salanmtr. Tanan eya grubu ve gereken vagon cinsi aada

belirtilmitir.

Vagon Cinsi Tanan Eya Gurubu

Cevher vagonu .. Demir cevheri ( Otomatik boaltmal ) Linyit ( 6 ay )

Fa, Fd, Fad, Fas, Fals Kok, maden kmr, Krom cevheri

Bunkerli vagon .. Hububat ( 3 ay ) Uadgs Manyezit, imento

Kapal vagon .. eker, gbre, ttn, G, Ga Gda maddeleri, canl hayvan ( 6 ay ),

( Standart ve zel tip ) imento ( torba ), dier tamalar ( % 60 )

Ak vagon eker pancar ( 3 ay ), Kspe ( 6 ay ), E, Ea Kereste, inaat malzemeleri,

Dier tamalar ( % 30 )

12

Platform vagonlar . Ziraat aletleri ( 6 ay ), ilenmemi demir, K, S, Sa, R, U Ulusalar aras tamalar (% 60nin % 80i),

Dier tamalar ( % 10 )

Sarn vagonu Hafif petrol rnleri ( 12 ay ) Z, Za

Her blge kendi blgesi iindeki yk tama talepleri karlayacak her cins vagondan

bulundurur. Dolan ve boalan vagonlar iyi bir planlama ile olmas gereken yerde olursa

tama ynnden bir aksaklk kmaz. Fakat plan doru yapld ve vagonlar olmas gereken

yerde olduu halde, halen baz tip vagonlara ihtiya varsa Hareket dairesi bakanlndan bu

vagonlar talep edilir.

rnek: Yap gardan gnlk 20 adet Sp vagonu ncirlik garna travers gtrmektedir.

Fakat blgede yeterli vagon olmadndan bu nakliyatn yaplabilmesi iin Hareket dairesi

bakanlndan ihtiya adeti kadar vagon talep edilir.

Vagon ihtiya hesabnda ayn yk durumunun tespit edildii gibi blgeye bal

istasyon ve garlar, kendilerinde bulunan vagonlarn cinsini, adetini, bo veya dolu olduunu,

boalacak ve dolacak vagonlar vb. vagonlar ile ilgili bilgileri bir GVD teli ile aadaki

rnekte olduu gibi blge Repartisyon brosuna bildirir.

rnek :

.. GAR ( kod no ) ././.. G.V.D.

Mevcut : 103 Gb, 1 E, 2 Ea, 19 Kb, 13 Sg, 2 Sp

Tamirde : 6 Gb

Yedek : 2 Sp

YK : 1 Ea Demir 006211 KARS 4594 77 TON

2 Sg " " " " 146 "

1 E " " " " 36 "

3 Gb Yulaf 001031 " " 118 "

1 Gb Yulaf 002302 " " 40 "

1 Kb Demir 006211 " " 37 "

1 Gb Konserve 501801 " " 30 "

1 Gb " " SKENDERUN 6960 26 "

1 Gb " " DYARBAKIR 5924 33 "

1 Kb Jenaratr 506971 ETMESGUT 2537 18 "

1 Gb Konserve 501801 MALATYA 5979 21 "

1 Gb " " AKAKALE 6506 21 "

1 Gb " " SKENDERUN 6960 23 "

87 Gb Bo -- KAYSER 2579 1305 "

1 Ea Bo -- KARASU 4590 48 "

7 Kb Bo -- LC 4581 91 "

5 Sg Bo -- SKENDERUN 6960 125 "

13

BOALMAKTA : 6 Sg Demir 006211

10 Kb Demir 006211

DOLAN : 1 Gb Konserve 501801 MALATYA 5976 6 TON

1 Gb " " AKAKALE 6506 6 TON

1 Gb " " SKENDERUN 6960 8 TON

BOALAN : 1 Gb Kepek 002221 25 TON

4 Sg Dem 006211 200 TON

4 Kb Demir 006211 100 TON

NOT: Dolan ve Boalan vagonlarn says mevcut saysnn iinde deildir.

Yukardaki rnei aacak olursak. Bu GVD telini gnderen istasyonda, GVD telini

gnderdii tarihte mevcut; 103 adet Gb tipinde, 1 adet E tipinde, 19 adet Kb tipinde, 13 adet

Sg tipinde ve 2 adette Sp tipinde vagon olduunu ve bunlardan 6 adet Gb vagonunun tamirde

ve 2 adet Sp vagonu nun da yedekte bekletildiini anlyoruz. stasyonlar mevcut vagonlarn

hesaplarken, tamirde olanlar, yedek beklettiklerini, ykte olanlar ve boalmakta olan

vagonlar sayarak tespit ederler. Dolan ve boalan vagonlar, bu telgraftaki mevcut

hanesindeki toplama hesap edilmezler.

Bu telgraftaki yk blmne bakacak olursak; 1. stun vagon saysn ve tipini, 2.

stun vagonda ykl olan eyay, 3. stun eyann kodunu, 4. stun vagonun gidecei

istasyonu, 5. stun bu istasyonun kodunu ve son stunda vagonda ne kadar yk olduunu

gsterir.

Blge Repartisyon brosu kendisine bal istasyonlardan ald yukardaki rnekte

olduu gibi GVD tellerini bir araya getirmek sureti ile hangi tip vagondan hangi istasyonda

ka tane bulunmakta ve bu vagonlarn ka tanesinin bo veya hangi yk ile dolu olduunu

tespit eder. Bu ilemlerden sonra tanacak yklere gre hangi istasyonun hangi tip ve ka

tane vagona ihtiyac olduunu tespit eder. lgili istasyonlara ilgili vagonlar gndererek veya

istasyonlar arasnda koordinasyonu salayarak istasyonlarn vagon ihtiyacn giderir.

1.5. Blok Tamacln zellikleri

lkemizde blok tren uygulamasna 22 Aralk 2003 tarihinde geilmitir. Blok tren

uygulamasnn en byk zellii, kalk ve var istasyonlar arasndaki duraklarn

olmamasdr. Bu sayede yk trenleri kalk istasyonlarndan aldklar ykler ile ara

istasyonlarda bekleme ve manevra yapmadan daha ksa srede var istasyonuna

ulamaktadr.

14

Resim 1.7: Blok tren uygulamas

Blok tren tamasnda k istasyonunda var istasyonuna kadar, ykn blnmeden

gtrlmesi ve boalan vagonlarn ise ayn trenin dnyle dolum istasyonuna getirilmesi

esastr.

Uzun mesafeli ve byk tonajl yklerde tama sresinin ksalmas, firmalarn stok

maliyetlerinin azaltlmas ve mteri memnuniyetinin artrlmas amalanmtr.

Resim 1.8: Byk tonajl tamalar

Blok tren uygulamas ile vagon parkndaki farkl tip vagon ve lokomotiflerle,

otomobilden beyaz eyaya, madenden gdaya, akaryakttan sanayi rnlerine kadar geni bir

yelpazede yksek tonajl, gvenli ve hassas yk tamas yaplr. Karayolu ile tanmas

mmkn ve ekonomik olmayan, 500 tondan 3000 tona kadar olan ykler blok trenler ile

ideal bir ekilde tanabilir. Bir kyaslama yapacak olursak yaklak 100 aralk bir tr

konvoyunun ykn tayabilen bir tren hem tama maliyetlerini drr, hem de

karayollarndaki kaza riskini ve tanan mala hasar gelme riskini azaltmaktadr.

Blok tren tamaclnda reticiye byk kolaylk salayan iltisak ( balant ) hatlar

ile yk vagonlar iletme nlerine, genel ve zel depolarn ilerine kadar ulamaktadr.

ltisak hatlar sayesinde sevk edilecek mallar, trenlere retildikleri noktada

yklenebilmektedir. Bylece fabrika, firma ve organize sanayi blgelerinin retim ve ham

madde sevkiyatnda ara nakliye yollar ortadan kaldrlarak, tama daha kolay ve ekonomik

hale dnmektedir.

15

Resim 1.9: ltisak hatlar

Resim 1.10: Arazi tahsisi Resim 1.11: zel sektr vagonlar

Blok tren uygulamasnn bir baka zellii de arazi tahsisidir. Bu uygulama, byk

apl ykleme ve boaltma yapan firmalara talep etmeleri zerine ykleme ve boaltma iin

demiryolu kenarlarnda arazi tahsis edilmesidir.

zel sektr ve irketler TCDDnin sahip olduu vagonlarn yan sra kendi vagonlar

ile de demiryollarnda yk tamacl yapabilmektedirler. zel sektr ve irketler

kendilerine ait vagonlar ile yaptklar dolu tamalarda indirim avantajlar da

salamaktadrlar.

Blok tren tamaclnda zellikle uluslar aras ve transit tamalarda; deniz, kara ve

demiryolu ibirlii ile artlara gre en uygun tama zinciri oluturularak kombine

tamaclk yaplmaktadr. Bylece hem maliyetler drlyor hem de kaynaklar daha

verimli bir ekilde kullanlabiliyor. Demiryolu balants bulunan Haydarpaa- Alsancak,

Mersin, Bandrma, Samsun, Derince ve skenderun limanlarnda denizyolu demiryolu,

Halkal, Kseky, Ankara, Boazkpr ve Gaziantep Bapnar istasyonlarndan da

karayolu demiryolu balantl kombine tamaclk yaplmaktadr.

Resim 1.12: Kombine tamaclk

En nemli kombine tamaclk uygulamalarndan biri olan Ro-La tamaclyla

trlar, ekici ve dorseleri ile birlikte zel imal edilen vagonlara yklenerek var noktasna

16

ulatrlmaktadr. Kombine tamacl ekonomik ve sosyal faydalarn yanstan Ro- La

tamacl ile enerji tasarrufu salanmakta, karayolu tamaclnn neden olduu evre

kirlilii ve trafik younluu en aza indirilmektedir.

Resim 1.13: Ro-La tamacl

Modern yk tamaclnn kalbi olarak grlen dier ulam sistemlerine gre

entegre olarak kombine tamacl gelitiren lojistik kyler, lkemizde de kurulmaktadr.

Blok tren uygulamalar balamnda lojistik hizmetlerinde daha etkin ve verimli bir

iletmecilik yaplabilmesi ve de mteri memnuniyetinin salanmas iin yk potansiyeli

yksek olan Halkal, Kseky, Samsun Gelemen, Eskiehir, Boazkpr ve Balkesir

Gkkyde lojistik ky oluturma almalarna devam edilmektedir.

Resim 1.14: Lojistik kyler

TCDD geni ulam ayla Trkiyenin drt bir yanna, Avrupaya, Asyaya ve

Ortadouya ulamaktadr. Trkiye ile Avrupa lkeleri arasnda bata Almanya olmak zere

Kln Derince, Halkal Wrzbug arasnda karlkl olarak altrlan blok trenler ile

otomotiv yedek paras ve zel sektr ibirlii ile Kseky Bkre arasnda binek ve ticari

ara tamas gerekletiren TCDD, Macaristan, Avustralya, Hollanda ve Slovenyaya,

douda ran, Suriye ve Iraka, dou-bat arasnda tarihi ipek yolunu hayata geirmeye

ynelik olarak Trans Asya ana koridoru zerinde Orta Asya zerinden Trkmenistan ve

Kazakistana karlkl blok yk trenleri altrmaktadr. Bu ulam ana yenilerinin

eklenmesi iin almalar srmektedir.

17

Resim 1.15: Uluslararas demiryolu alarmz

1.5.1. Tama Parkurlarn Oluturmak

Tamaya kabul edilen eyann tanmasnda esas olan, en ksa yoldan var

istasyonuna tanmasdr. Ancak tanacak ykn durumu ve geilecek gzergahn bu

tamaya uygun olmamas ya da o hattn iletme kapasitesinin yeterli olmamas nedeniyle

farkl bir gzergah izlenebilir.

Tanmasn istedikleri yk iin ykleyici firmalar, demiryolu iletmesine, ykn

cinsi, yaplacak toplam tama miktar ve gnlk yapabilecekleri dolum miktarlarn yazl

olarak bildirerek tama talebinde bulunurlar. Bu tamann, ykn cinsine gre hangi tip

vagonlar ile yaplmas gerektiini, demiryolu iletmesi belirler. Demiryolu iletmesi yeterli

vagon, lokomotif ve hat kapasitesini gz nne alarak tama parkurlarn belirlemek iin

durumu deerlendirir.

Tamaya kabul edilecek ykn durumu, eya tarifesinde belirtilen, tanmas dier

kurulularn tekelinde olmayan ve demiryollarnda tanmas uygun bir yk olmas

gerekmektedir.

Tamas yaplacak olan ykn, ykleme ve boaltma istasyonlarnn, tam vagon

tamasna ak ve ykleme ve boaltma yapabilecek tesislere sahip olmas gerekir. Bunlar;

tamann k ve var istasyonlar iin iltisak hatt, rampa, hareketli vin veya kiraya

verilecek arazi eklinde olabilir. Tama yapacak olan istasyonlar bu iler iin yeterli

kapasiteye sahip deiller ise, tamas yaplacak olan firmaya en uygun alternatif istasyonlar

gsterilerek, ykleme ve boaltmann ekonomik ve kolay yaplabilmesi iin olanak salanr.

18

Resim 1.16: Ykleme rampalar

Tamann blok tama olarak yaplabilmesi iin ykleme ve boaltmann, firma

tarafndan dzenli olarak yaplmas esastr. Yukarda bahsedilen konular ve blok tamack

hakknda bir rnek uygulama yapalm.

rnek: A firmas, bir yl iinde Karasu istasyonundan Mersine gnlk net 500 tonluk

Krom tamas yapacan bildirmekle beraber tamann, bir yl boyunca ve dolumun

dzenli olarak yaplacan beyan etmitir.

Yklemenin yaplaca Karasu istasyonu incelendiinde, ak arazisinin yeterli

olmad ve rampasnn ksa olmas gibi nedenler ile, gnlk 500 ton ykleme kapasitesine

sahip olmad demiryollarnca tespit edilmitir. Bu sebeplerden dolay bu tamaya stok

yapabilecek araziye sahip, rampasnn uzun, yklemenin daha iyi koullarda yaplabilecei

dnlen en uygun ve yakn istasyon olan, Erba istasyonu yklenici firmaya teklif edilir.

Yklemenin Erba istasyonundan yaplmasnn, artlar bakmndan daha uygun olacann

firmaca deerlendirilmesi istenerek, tama parkuru Erba- Mersin olarak belirlenir. Fakat

iletilecek olan blok trenin, en ksa gzergh olarak Erba, etinkaya, Malatya ve Mersin

parkuru olmasna ramen, bu tama iin Malatya blgesinin iletme kapasitesi ve personeli

bakmndan yetersiz olduu grlr. Bu sebeplerden dolay iletilecek olan blok trenin, uzun

gzergah olmasna ramen, Erba, etinkaya, Sivas, Kayseri ve Mersin parkurundan

yaplmas gerektii tespit edilir. Tamann uzun yoldan yaplmasna ramen daha ksa bir

srede gerekleeceinden yklenici firma ile mtabakata varlarak tama kabul edilir.

19

UYGULAMA FAALYET

Tama plan ve program yapmak iin aadaki ilem basamaklarn yapnz.

lem Basamaklar neriler

Ksa sreli (gnlk)tama plan yapmak.

Gnlk tama planlar ile ilgili olarak, iletme ynetmelik ve emirlerini okuyunuz.

Blgenize gelen vagonlarn en ksa zamanda ykleme boaltma ilemlerini yaptrnz.

Blgenize bal istasyonlardan aldnz GVD telgraflar ile blgenizin yk

durumunu tespit ediniz.

Blgenize bal gar ve istasyonlarn gn iinde dolmas muhtemel yklerini, gidecei

yne, ykn miktarna ve makine ekerlerine

gre sralaynz.

Sraladnz bu ykleri 0-24 saatleri arasnda, blgenizde o gn ileyecek

trenlerin msait saatlerine gre planlaynz.

Yke gre eken ve ekilen aralarn adedini ve zelliklerini biliniz. Mevcut eken ve

ekilen aralara ilave olarak, hala eken ve

ekilen araca ihtiyacnz var ise, hareket

dairesi bakanlndan bu aralar talep

ediniz.

Dolu giden yk trenlerini, dnlerinde mevcut yk bulunamyorsa, boaltmadan

aldklar bo vagonlar ile tekil ederek

sevkini salaynz.

Gnlk tama planlarnz, mevcut kaynaklarnz en verimi kullanacak ekilde

yapnz.

Blok tren tamacl yapmak

Tamaya kabul edilecek ykn miktarn, cinsini, k ve var yerlerini belirleyiniz.

Ykleme ve boaltmann yaplaca rampa ve tesislerin durumunu tespit ediniz.

Tama parkurlarn oluturunuz.

Yke gre eken ve ekilen aralarn adedini ve zelliklerini biliniz. Mevcut eken ve

letme ynerge ve genel emirlere mutlaka uyunuz.

Zaman ekonomik kullannz.

Mteri memnuniyetini salaynz.

Doru zamanda doru kararlar alnz.

Mesleinizle ile ilgili etik ilkelere uygun davrannz.

Resim 1.17: Trenleri planlamak

Resim 1.18: Blgenin yk durumu

UYGULAMA FAALYET

20

ekilen aralara ilave olarak, hala eken ve

ekilen araca ihtiyacnz var ise, nceden

belirleyerek hareket dairesi bakanlna

isteklerinizi bildiriniz.

Blok tamaclk yapnz.

Resim 1.19: eken ve ekilen ara

ihtiyac

Resim 1.20 Makine ekerleri

21

LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet sonunda kazandklarnz aadaki sorular cevaplandrarak lnz.

Aadaki sorular dikkatlice okuyarak doru seenei iaretleyiniz.

1. Uzun sreli ( yllk aylk ) tama planlarn hangi birim yapar? A) Hareket Dairesi B) Blge Mdrl

C) Genel Mdrlk D) stasyonlar

2. Ksa sreli ( gnlk ) tama planlarn hangi birim yapar? A) stasyonlar B) Blge Repartisyon Brosu

C) Hareket Dairesi D) Garlar

3. Gnlk tama planlar hazrlanrken, aadakilerden hangisi dikkate alnmaz? A) Yk Durumu B) Makine ekerleri

C) Orer D) Mteri Memnuniyeti

4. Vagon ihtiyac nasl belirlenir? A) Ykn Cinsine Gre B) Tamirdeki Vagonlara Gre

C) Boalmakta Olan Vagonlara Gre D) Hepsi

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen

bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.

5. ()Rotasyon sresinin ksa tutulmas ile ayn miktarda vagon ile daha fazla ve verimli i yapmak mmkn olur.

6. ()Vagon verilii giden trenlere gre, vagon aln da gelen trenlere gre tanzim edilir.

7. (....)Blok tren tamasnda k istasyonunda var istasyonuna kadar, ykn blnmeden gtrlmesi ve boalan vagonlarn ise ayn trenin dnyle dolum

istasyonuna getirilmesi esastr.

8. ()Tamaya kabul edilen eyann tanmasnda esas olan, en ksa yoldan var istasyonuna tanmasdr.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek

kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz

sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz

LME VE DEERLENDRME

22

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin

Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr 1. Rotasyon ve tilizasyon hesaplamalarn yaptnz m?

2. Bir rnekle blgenin yk durumunu tespit ettiniz mi?

3. Ykn cinsine gre hangi tip vagon ile tama yapacanz belirlediniz mi?

4. Ykleri gidecei ynlere gre planladnz m?

5. Makine ekerlerine ve ykn tonajna gre, ka adet tren yapacanz hesapladnz m?

6. Planlama yaparken, Orerdeki trenleri dikkate aldnz m?

7. Garlardaki bo vagonlarn toplanmasn ve datlmasn planladnz m?

8. Vagon ihtiya hesabn yaptnz m?

9. Yaptnz bu rnekle en iyi planlamay elde ettiniz mi?

10. Blok tren tamacl yaparken tamaya kabul edilecek ykn, miktarn, cinsini, k ve var yerlerini belirlediniz mi?

11. Tamaya kabul edilecek ykn durumunu tespit ettiniz mi?

12. Ykleme ve boaltmann yaplaca rampa ve tesislerin durumunu belirlediniz mi?

13. Bir rnekle blok tamaclk yapabildiniz mi?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz

Evet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

23

RENME FAALYET2

Bu renme faaliyeti sonucunda vagon talebi alabileceksiniz.

lkemizde kullanlan yk vagonlar ile Avrupa, Asya ve Ortadouda kullanlan yk vagonlarn karlatrarak farkllklar tespit ediniz.

Her lkenin farkl vagon kullanma sebeplerini aratrarak, bir rapor hazrlayp snfta arkadalarnz ile bu raporu paylanz.

2. VAGON TALEB

2.1. Vagon Tipi ve Kapasiteleri

Yk vagonlarnn tipleri, kullanm sahalar, kapasiteleri ve teknik zellikleri yledir;

2.1.1. G-H-Habis Tipi Kapal Vagonlar

Kapal vagonla her trl ev ve mutfak eyas, giyecek, yiyecek, iecek, torbal

imento, gbre, canl hayvan vb. tamalar yaplr.

Resim 2.1: G-H-Habis tipi kapal vagonlar

Tip G Gbs Gbs Ga H Habis

Seri No 1030001-1437 1500001-

510

1510001-

3501

1900002-

112

2061001-

033 2752001-150

Ykleme Kapasitesi Ton 26 26 25,3 55 26 53

Daras Ton 11,2 13,5 12,5 25 11 27

Ykleme Hacmi m 50,7 82 82 89 50,5 137

Ykleme Alan m 23,8 33 33 4,6 23,8 50

Ykleme Boyutu m 8,640 12,780 12,7 15,3 8,62 19,760

Ykleme Eni m 2,750 2,670 2,6 2,66 2,75 2,590

Yan Duvar Ykseklii m 2/1,8 2,15/2,5 2,15/2,5 2,20 2,12 2,300

Kap lleri mm 2150/2500 - - - - 2500x5000

Taban Malzemesi Tahta Tahta Tahta Tahta Tahta Sac-Tahta

Ykleme Snrlar ( ton

)

A 21 18 18 38,5 21,5 37

B 25 22 22 46,5 25,5 45

C 26 26 24 54,5 26 53

S A - 18 18 38,5 - 37

B-C - 22/26 22/24 46,5 - 45/53

RENME FAALYET2

ARATIRMA

AMA

24

2.1.2. E Normal Tip Yksek Kenarl Vagon

Tip E E Els Es Ea

Seri No 5031901/

2224

5106002/

400 5133005/650

5520002/

1902

5900001/

471

Ykleme Kapasitesi Ton 26-27 26 28 28,5-29 50

Daras Ton 11 10,7 12,2 10,7-11,6 26,5

Ykleme Hacmi m 38 38 36 36 66,5

Ykleme Alan m 24-24,5 24,5 24 24 25,4

Ykleme Boyutu m 8,640 8,6 8,7 8,76 16,5

Ykleme Eni m 2,75-2,81 2,81 2,7 2,76 2,60

Yan Duvar Ykseklii m 1,555 1,555 1,5 1,5-1,55 1,5

Otomatik Boaltma Tertibat - - - - Yar Otomatik

Taban Malzemesi Tahta Tahta Tahta + Sac Tahta Sac

Ykleme Snrlar ( ton )

A 21 21 - - 38

B 25 25 - - 46

C 26 26 - - 50

S A - - 20 20,5 -

B-C - - 24/28 24,5 -

Normal tip yksek kenarl ak vagon ile kmr, her trl maden cevheri, tula,

kiremit, demir, boru, kum ve pancar tamas yaplr.

Resim 2.2: E Normal tip yksek kenarl vagon

2.1.3. K-R Normal Tip Platform Vagon

Tip Ks Ks Ks Rs Rs

Seri No 3300001/

2650 3330001/010

3360001/

391 3900001/071

3948001/

060

Ykleme Kapasitesi Ton 27 27 26 55 59

Daras Ton 13 13 13 25 20,2

Ykleme Hacmi m 15,5 - 15 - 16,56

Ykleme Alan m 34,6 34,6 32,7 51 30,68

Ykleme Boyutu m 12,5 12,5 12 18,5 11,8

Ykleme Eni m 2,77 2,75 2,77 2,77 2,6

Yan Duvar Ykseklii m 0,45 0,44 0,45 - 0,5

Taban Malzemesi Tahta+Sac Tahta Tahta Tahta Tahta

Ykleme Snrlar (ton) A 19 19 19 39 42 B 23 23 23 47 45-51,5

C 27 27 26 55 59

S A 19 19 19 39 42 B-C 23/27 23/27 23/26 47/55 45-51,5

Dikme Adedi 12 20 - 16 16

Normal tip platform vagon ile oto, pikap, kamyon, otobs, i ve tarm makineleri,

beton, demir ve aa direklerin tamas yaplr.

Resim 2.3: K-R Normal tip platform vagon

25

2.1.4. S zel Tip Platform Vagon

Tip Sgs Ss Saps

Seri No 4540001/

452

4700001/

500

4855001/

020

Ykleme Kapasitesi Ton 55 58 80

Daras Ton 25 21,5 27,1

Ykleme Alan m 48,5 35,5 39

Ykleme Boyutu m 18,5 11,3 12,5

Ykleme Eni m 26,4 3,15 3,15

Taban Malzemesi Tahta+Sac Tahta+Sac Tahta+Sac


A 39 38,5 38,5

B1 47 41 41,5

B2 47 50,5 60,5

C2 55 58 60,5

C3 55 58 71,8

C4 55 58 80

S

A1 39 38,5 38,5

B1 47 41 41

B2-C4 47/55 50,5/58 60,5

Dikme Adedi 16 8 8

zel tip platform vagon ile konteynir, tank, ar i makineleri ve tr vb. tamalar

yaplr.

Resim 2.4: S zel tip platform vagon

2.1.5. F zel Tip Yksek Kenarl Vagon

Tip Fas Fal Fals

Seri No 6377001/330 6860354/4013 6553190/4342

Ykleme Kapasitesi Ton 53,5 55 54

Daras Ton 26,5 25 26

Ykleme Hacmi m 55 50 55

Ykleme Alan m - 29 30

Ykleme Boyutu m 10,5 10,70 10,2

Ykleme Eni m 3,1 3,1 2,94

Yan Duvar Ykseklii m 2,4 1,78 2,65

Otomatik Boaltma Tertibat Var Var Var

Taban Malzemesi Semerli Sac Semerli


A - 38 38

B1 - 47,5 46

B2 - 47,5 46

C2 - 55 54

C3-C4 - 55 54

S

A 35,5 - 38

B1 38 - 46

B2-C 45,5/53 - 46/54

zel tip yksek kenarl vagon ile kmr ve her trl maden cevheri tamas yaplr.

Vagon stten doldurulur, yanda otomatik boaltma tertibat vardr.

Resim 2.5: F zel tip yksek kenarl vagon

26

2.1.6. Uaais Tipi Ar Yk Vagonu Trafo, jeneratr, reaktr gibi ar ve havaleli yklerin tanmas, 120 ton, 180 ton ve

250 ton tama kapasiteli bu vagonlarla yaplr. Tip Uaais Uaais Uaais

Seri No 9952001 9956001 9998001

Ykleme Kapasitesi Ton 120 180 250

Daras Ton 88 103 160

Ykleme Boyutu m 10,1 10,1 10

Ykleme Eni m 2,1/3,4 2,1/3,4 2,1/3,4


A 80 96 224

B1 87 104 224

B2-C 120 180 224/250

S C3-C4 87 104 224

Resim 2.6: Uaais Tipi ar yk vagonu

2.1.7. Uadgs Tipi Tahl Vagonu

Tahl vagonu ile dkme halinde tahl tamas yaplr. Tahl vagonu stten doldurulur

ve boaltmas vagonun altndan otomatik olarak yaplr. Seri No 932 9 001/300

Ykleme Kapasitesi Ton 52

Daras Ton 27,5

Ykleme Hacmi m 73

Ykleme Boyutu m 12,8

Ykleme Eni m 2,962

Boaltma Tertibat Otomatik

Taban Malzemesi Sac

Ykleme Snrlar ( ton ) ( max 90 km / s )

A 36,5

B 44,5

C 52

S ( max 100 km / s ) A 36,5

B-C 44,5/52

Resim 2.7: Uadgs Tipi tahl vagonu

27

2.1.8. Za Sv Tamaya Mahsus Sarnl Vagon Tip Za Zas Za Zaes Za

Seri No 7220001/

069 7270001/050

7580001/

104 7880001/037

7901001/

095

Ykleme Kapasitesi Ton 52 55 52 56 43

Daras Ton 22,85 23 25 23 21

Ykleme Hacmi m 50 60 50 60 48

Istma Tesisat Var Var Var Var Yok

Ykleme Snrlar ( ton ) A 35,5 37 35,5 36 40

B1 38 39,5 38 38 42

B2 49 47 47 48 43

C 52 55 52 56 43

S B1 - 39,5 - 38 -

B2 - 47 - 48 -

C - 55 - 56 -

Sv tamaya mahsus sarnl vagon ile her trl akaryakt tamas yaplr.

Resim 2.8: Za Sv tamaya mahsus sarnl vagon

Vagonlar ile, her trl eyann tanmas baz istisnalar dnda mmkndr.

2.2. Vagon Sipari Defteri

Her istasyon ve ambarda yk vagonlar iin vagon sipari defteri tutulur. Vagon

siparileri talep srasna gre ve her vagon talebi ayr satra yazlr. Sipari defterine, sipari

tarihi, istenilen vagonun tipi ve tonaj, yklenecek eyann cinsi, gidecei istasyon, vagonun

emre verilmesi istenilen tarih, sipari edenin ad, soyad ve adresi, sipari numaras yazlr ve

sipari edene imza ettirilir. Vagon gnderici emrine verilince, vagon numaras ile tahsis tarih

ve saati, tahsis emrinin tarih ve saati ve ayrca dzenlenen tama belgesinin tarih ve

numaras da yazlarak gndericiye imza ettirilir. Birden fazla vagon siparilerinde her vagon

siparii ayr satra yazlmakla beraber bu vagonlarn depozito creti tahsil edilir.

VAGON SPAR DEFTER ( sayfa 1 )

SPAR KISMI

1

Sipari

tarihi

2

stenen

vagonun

3

Yklenec

ek

eyann

cinsi

4

Gidecei

istasyon

5

Vagon emre hazr

bulundurulmas

istenen tarih

6

Sipari edenin kendisinin veya

namna vagon sipari edilen

kimsenin ad, soyad ve adresi

7

3412 M

makbuz

No.su

8

Sipari

edenin

imzas

Tipi Tonu

28

VAGON SPAR DEFTER ( sayfa 2 )

Tahsis Ksm Ykleme Ksm lem Ksm

Tatili

edevat

esas

olan

saat

s

DNCELER

Verilen Vagonun 15

Ykleme iin

gndericinin

emrine

verildii

16

Yklemenin

bittii

17

Tama

belgesinin

18

Gndericinin

imzas

9

Tasis

emrinin

Ser

i

De

iti

rme

reji

mi

Sah

ip i

dar

e

Numaralar

Kontr

ol

No.

Tar

ihi

No.s

u

10 11 12 13 14

Tar

ih

Saa

t

Tar

ih

Saa

t

Tar

ih

No.s

u

Tablo 2.1: Vagon sipari defteri

2.3. Eya Tamacl le lgili Uluslararas Anlama ve Szlemeler

Yk vagonlarnn uluslar aras altrlmas konusunda aadaki anlama ve

szlemeler geerlidir. Fakat zel durumlardaki tamalar iin, her lkenin kendisinin

belirledii tama hkmleri uygulanr.

RIV: Uluslararas trafikte, yk vagonlarnn karlkl kullanlmas hakkndaki anlamay,

RIC: Uluslararas trafikte yolcu vagonlar ve furgonlarn (personel vagonu) karlkl kullanlmas hakkndaki anlamay,

RID: Tehlikeli eyalarn demiryolu ile uluslararasnda tanmasna ilikin ynetmelii,

UIC: Uluslararas Demiryolu Birliini, COTIF: Uluslararas demiryolu tamalarna ilikin szlemeyi, ifade eder.

29

UYGULAMA FAALYET Vagon talebi alrken aadaki ilem basamaklarn uygulaynz.

lem Basamaklar Tavr ve neriler

Mterilerden gelen talep ve isteklere gre vagon sipari defterini yaznz.

Vagon sipari defterine kaydettiiniz bilgiler nda, tamalarn hangi tarih ve saatte

yaplmas gerektiine gre talepleri sraya

koyunuz.

Taleplerde belirtilen ykn miktar ve cinsine gre vagon tipi ve adedini

belirleyiniz.

Belirlediiniz vagon tipine ve adedine gre, tamann yaplaca tarihte yeterli vagon

olmas iin, gerekli nlemleri alnz.

Tamann gereklemesi iin, tamann yaplaca tarihten nce, gerekli belgeleri

dzenleyiniz.

Uluslar aras tama taleplerinde, tanacak ykn ve bu yk tayacak vagonun, ilgili

anlama ve szlemelere uygunluunu

kontrol ediniz.

Mterilere kar nazik olunuz.

Mteri beklentilerine saygl olunuz.

Mesleinizle ile ilgili etik ilkelere uygun davrannz.

UYGULAMA FAALYET

30

LME VE DEERLENDRME



1. Aadakilerden hangisi vagon tipi ve kapasitesini belirlemede bir kriter deildir? A) Ykn Cinsi B) Mteri istekleri C) Gabari D) Ykn Miktar

2. Kapal vagonlar ile aadaki eyalardan hangisi tanmaz? A) imento B) Ev Eyas C) Tahl D) Canl Hayvan

3. Trafo, jeneratr, reaktr gibi ar ve havaleli yklerin tanmas, aadaki hangi tip vagon ile yaplr?

A) Yksek Kenarl B) zel Tip Platform C) Ar Yk D) Sarnl Vagon

4. Aadakilerden hangisi uluslararas demiryolu tamalarna ilikin szlemeyi, ifade eder?

A) Cotif B) Rv C) Rd D) Uc

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen

bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.

5. ()Her istasyon ve ambarda yk vagonlar iin vagon sipari defteri tutulur.

6. ()zel tip yksek kenarl vagon ile kmr ve her trl maden cevheri tamas yaplr.

7. (...)Rd tehlikeli eyalarn demiryolu ile uluslararasnda tanmasna ilikin ynetmelii kapsar.

8. ()Yk vagonlarnn uluslar aras altrlmas konusunda, her lkenin kendisinin belirledii tama hkmleri uygulanr.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek

kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz

sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz

LME VE DEERLENDRME

31

KONTROL LSTES



Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. Vagon sipari defterini mteri taleplerine gre, doru ve dzenli olarak yazdnz m?

2. Tamalarn hangi tarih ve saatte yaplmas gerektiine gre talepleri sraya koydunuz mu?

3. Ykn miktar ve cinsine gre vagon adedini ve tipini belirlediniz mi?

4. Belirlediiniz vagon tipine ve adedine gre, tamann yaplaca tarihte yeterli vagon olmas iin, gerekli tedbirleri

aldnz m?

5. Tamann gereklemesi iin, tamann yaplaca tarihten nce, gerekli belgeleri dzenlediniz mi?

6. Uluslar aras tama taleplerinde, tanacak ykn ve bu yk tayacak vagonun, ilgili anlama ve szlemelere

uygunluunu kontrol ettiniz mi?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz

Evet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

32

RENME FAALYET3

Bu renme faaliyeti sonucunda gnlk vagon durumu ( GVD ) yazmalarn

yapabileceksiniz.

Yaadnz yerde, bir gar veya istasyona giderek GVD tellerinin nasl yazldn, alanlarn nelere dikkat ettiini ve GVD tellerinin nemini belirten

bir rapor hazrlaynz.

Hazrladnz bu raporu snf ortamnda, arkadanz ile birlikte canlandrarak sunumunu yapnz.

3. GNLK VAGON DURUMU 3.1. Gnlk Vagon Durumu Telgraflar ( GVD )

GVD telleri, yazlrken aadaki hususlara dikkat edilir.

Genel kural olarak, iletmeye ait olup ticari hizmet serisinden numara alm tm yk

vagonlar ve dier ahslara ait vagonlar, tip ve adet olarak GVD tellerinin ilgili blmlerinde

gsterilir.

Hizmet serisinden numara alm vagonlarla yk furgonlar (personel vagonu) GVD

telinde gsterilmez. Ancak, yk durumunda olan vagonlar Yk Durum Telgrafnda

belirtilir.

Resim 3.1: GVD telgrafnn yazlmas

Firmalarca yurt dndan satn alnan veya kiralanan vagonlarla, iletmeden kiralanan

veya mlkiyeti nc ahslara ait vagonlar GVDnin Dolu Yk, Bo Yk, Dolmakta,

ARATIRMA

RENME FAALYET3

AMA

33

Dolum Yolunu Verilecek Vagonlar (DOYOVEV), Boaltma, Boalm Yoluna Verilecek

Vagonlar (BOYOVEV), Dolan, Boalan blmlerinde eya kodunun nne 7 rakam

konmak suretiyle gsterilir. Bu vagonlar GVDnin htiya, Bor ve Yedek blmlerinde

gsterilmez.

letme, dier ahslara ait vagonlar veya yabanc idarelere ait vagonlar geici sre

ile kendi tamas, askeri ya da ticari tamalarda kullanlmak zere kiraladnda, bu

vagonlarn GVD tellerinde nasl belirtilecei Hareket Dairesi Bakanlnca tekilata

duyurulur.

3.1.1. GVD Telgraflarnn Blmleri ve Bilgilerin Sras

GVD tellerinin blmleri ve sralar aada belirtilmitir.

3.1.1.1. Mevcut Blm

letmeye ve dier ahslara ait Ui tipi vagonlarn adet, tip ve numaralar, dier

vagonlarn tipleri ve adetleri ile muambalarn (brandalarn) adetleri ayr ayr belirtilir.

3.1.1.2. Tamir Blm

Revizr Tamiri: stasyonlarda veya Vagon Teknisyenlikleri ve Vagon Bakm Onarm Atlye Mdrlklerinde tamir bekleyen veya tamiri devam eden

vagonlarn tiplerine gre saylar bildirilir.

Bal Ortaklklara Sevk: stasyonlarda tamir iin Bal Ortaklklara gnderilmek zere bekleyen vagonlarn tipleri ve saylar ayr ayr bildirilir.

Bal Ortaklk Tamiri: Bal Ortaklklarda tamir bekleyen ve tamiri devam eden vagonlarn tipleri ve saylar ayr ayr bildirilir.

Ayrca, tamirlik durumundaki Ui tipi vagonlarn numaras ile dier ahslara ait

vagonlarn tiplerine gre saylar ve sahip kurumlarn isimleri de belirtilir.

3.1.1.3. Yedek Blm

Gelecekteki kesin veya olas ihtiyalara tahsis edilmek zere bekletilen vagonlar ile

ihtiya olmamas nedeniyle uygun yerlerde tutulan (bekletilen) vagonlarn tipleri ve saylar

ile muambalarn saylar ayr ayr belirtilir. Ayrca Ui tipi vagonlarn numaralar da

bildirilir.

3.1.1.4. htiya Blm

Bir nceki GVD den sonra istenilmi ve vagon sipari defterine kaydedilmi olan

vagon ve muambalarn (brandalarn) adet ve tipleriyle gnderilecek eyann cinsi ve kodu,

34

var istasyonu kodu ve vagonlarn emre verilmesi istenilen tarih belirtilir. Tarih

belirtilmeyen ihtiyalar ertesi gn iin istenilmi olarak kabul edilir.

stasyonda, talebi karlayacak tip ve sayda vagon bulunduu takdirde tahsis emri

olmas artyla, gn iindeki ihtiyalara da vagon verilir. Bu durum dnceler blmnde

belirtilir.

3.1.1.5. Bor Blm;

nceki GVD telinde ihtiya gsterildii halde, GVDnin yazld saate kadar

karlanamayan vagonlarn ve muambalarn (brandalarn) adetleri, eyann cinsi ve kodu,

gidecei yerin kodu ve borlanma tarihi (vagonun emre verilmesi istenilen tarih)belirtilir.

stasyonda ihtiyacn hepsini veya bir ksmn karlayacak vagon varsa ve doldurma

boaltma yollarna verilmemise bu vagonlar bortan dlr.

3.1.1.6. Yk Blm

Dolu Yk; Gnderilmek zere hazr olan ve tama belgesi bulunan dolu

vagonlarn ve dier ahslara ait dolu/ bo vagonlarn tipleri, ykn cinsi,

arl ve kodu, gidecei istasyonun kodu ve her istasyona ait toplam brt

arlk ve vagon zerinde bulunan muambalarn (brandalarn) saylar bildirilir.

Bo Yk; Gnderilmek zere hazr olan bo vagonlarn tipleri, gidecei istasyon kodu, her istasyona ait toplam brt arlk belirtilir.

3.1.1.7. Dolmakta Blm

Doldurulmak zere gnderici emrine verilmi olan vagonlarn ve dier ahslara ait

vagonlarn tipleri, ykn cinsi ve kodu, gidecei istasyonun kodu belirtilir.

3.1.1.8. Dolum Yoluna Verilecek Vagonlar Blm (DOYOVEV);

Dolum iin istasyona gelmi, ancak GVD nin yazl saatinde eitli nedenlerle dolum

yoluna verilememi vagonlarn ve dier ahslara ait vagonlarn tipi ve says bildirilir.

3.1.1.9. Boalmakta Blm

Boaltma yollarna, iltisak hatlarna ve askeri, idari, kamu iyerlerine boaltlmak

zere verilmi olan vagonlarn ve dier ahslara ait vagonlarn tip ve adetleri ykn cinsi ve

kodu ile muambalarn (brandalarn) saylar belirtilir.

3.1.1.10. Boaltma Yoluna Verilecek Vagonlar Blm (BOYOVEV)

Boaltlmak iin istasyona gelmi ancak, GVD nin yazl saatinde eitli nedenlerle

boaltma yoluna verilememi vagonlarn ve dier ahslara ait vagonlarn tipi, says ve

ykn cinsi bildirilir.

35

3.1.1.11. Dolan Blm

Bir nceki GVD telinden sonra doldurulan vagonlarn ve dier ahslara ait vagonlarn

tipleri, adetleri, ykn cinsi ve kodu, ykn net arl ve gidecei istasyon kodu da

belirtilmek suretiyle bildirilir.

Doldurulan Eyann ismi aada belirtilecek olan eya cinsleri kodlarnda alt

gruplarda gsterilen eya cinslerinin iinde geiyorsa, ana grup bal olan eya cinsi, dolan

ykn eya cinsi olarak belirtilir.

3.1.1.12. Boalan Blm

Bir nceki GVD telinden sonra boaltlan vagonlarn ve dier ahslara ait vagonlarn

tipleri, adetleri, ykn cinsi ve kodu, ykn net arl belirtilir. Boaltlan eyann ismi ve

kodu aada belirtilecek olan eya cinsleri dikkate alnarak gsterilir.

3.1.1.13. Dnceler Blm

Vagon datm, gnderici ve alclarn tama ve taleplerle ilgili nemli bavurular,

iptal edilen veya doldurulmayan vagonlar, kirli vagonlarn durumu ve says, tahsis

emirlerine gre gnderilen muambalarn (branda) hangi trenlerle gnderildii, gnlk

ihtiyaca ne kadar vagon verildii, dolu ykte 48 saatten fazla bekleyen vagonlarn tipleri,

gidecei yer ve bekledikleri gn says, gitmeyen ve gelmeyen yk trenleri, dolum ve

boaltma yoluna verilemeyen vagonlarn verilememe nedenleri ile hava artlar ve GVD nin

dier blmleri ile ilgili bilgiler, yoksa Dierleri Yok eklinde GVD telinin sonunda

gsterilir. Tablo 3.1: GVD telgraf rnei

rnek :

.. GAR ( kod no ) ././.. G.V.D.

Mevcut : 96 Gb, 1 E, 1 Ea, , 8 Sg, 2 Sp

Tamirde : 6 Gb

Yedek : 2 Sp

YK : 1 Ea Demir 006211 KARS 4594 77 TON

2 Sg " " " " 146 "

1 E " " " " 36 "

3 Gb Yulaf 001031 " " 118 "

87 Gb Bo -- KAYSER 2579 1305 "

BOALMAKTA : 6 Sg Demir 006211

DOLAN : 1 Gb Konserve 501801 MALATYA 5976 6 TON

BOALAN : 1 Gb Kepek 002221 25 TON

36

3.1.2. GVD Tellerinde Bulunacak Dier Bilgiler

stasyonlarca hazrlanacak ve yazlacak GVD tellerinde dolu yk, bo yk (eya

kodunun ilk rakamnn nne 7 rakam konulan bo vagonlar), dolmakta, boaltma yoluna

verilecek vagonlar ( BOYOVEV ), boalmakta, dolan, boalan blmlerine konu olan eya

kod numaralar ve eya cinsi aynen yazlr.

Ancak tama trnn ayrmnn yaplabilmesi amacyla eya kod numaralarnn ilk

rakamnn nne, bu ayrc zellii gstermek zere;

Dahili Ticari Eya iin...: 1

hra Eya iin...: 2

thal Eya iin: 3

Transit Eya iin: 4

dari Eya iin: 5

Askeri Eya iin.: 6

ncelikli Eya iin: 7

TCDDye ait olup, Genel Mdrlke firmalara bir protokole bal olarak verilen vagonlar,

firmalarca yurt dndan satn alnan veya kiralanan vagonlarla,mlkiyeti nc ahslara

ait vagonlar iin 7 rakam yazlr.

RNEK: imentonun kod numaras 02731dir.Buna gre GVD de eya kodu yazlrken;

Dahili Ticari imento Tamas ise 002731

hra imento Tamas ise 102731

thal imento Tamas ise 202731

Transit imento Tamas ise 302731

dari imento Tamas ise 402731

Askeri imento Tamas ise 502731

ncelikli Eya iin 602731

TCDDye ait olup, Genel Mdrlke firmalara bir

Protokole bal olarak verilen vagonlar, firmalarca

Yurt dndan satn alnan veya kiralanan vagonlarla,

Mlkiyeti nc ahslara ait vagonlar iin: 702731 olarak yazlr,

eyann tr yaz ile de belirtilir.

37

Yabanc idarelere ait vagonlar, GVD tellerinin Dnceler Blmnden sonra

Yabanc darelere Ait Vagonlarn Durumu bal altnda ayr olarak gsterilir. Bu

blmde yalnz mevcut, tamirde, dolu yk, bo yk, dolmakta, boalmakta, dolan, boalan

blmleri belirtilir. Bu blmler, GVD tellerinin benzer blmleri gibi yazlr.

GVD tellerinde yazlmas gereken eya cinsleri, ana grup ve alt grup kodlaryla

birlikte bazlar aada gsterilmitir.

LNYT KMR

3221 Linyit kmr ve briketi 3281 Kmrler (Elektrot yapmnda kullanlan)

MADEN KMR

3201 Maden kmr ve briketi 3211 Antrasit

KOK KMR

3241 Kok veya yar kok, kok briketi 3271 Koklar (petrol koku, katran tortusu)

AKARYAKIT/ASFALT

3401 Petrol(ilenmi) 3411 Benzin ve sanayide kullanlan alkol

DEMR CEVHER

3001 Demir cevheri(para ve toz) 3002 Demir cevheri(konsantre)

BORAST

2906 Barit 2911 Borasit(kolemanit,leksit,pandermit cevheri)

KROM

3071 Krom 6745 Krom, krom alamlar (ilenmemi)

ALI/LRE TAI

2721 Al ta (her nevi) 2741 Al (her nevi)

KUM

2501 Kum 2511 Kum (killi kum, dkmhaneler iin)

DEMR

6201 Demir hurdalar ve teneke krntlar 6211 Demir ve pik

KONTEYNER

6572 Konteyner (Byk Konteyner, dolu tamada)

6573 Konteyner (Byk Konteyner, bo tamada)

HUBUBAT

1001 Buday (her nevi) 1011 avdar 1021 Arpa

GIDA MADDES

201 Etler (Soutulmu) 205 Yalar 301 Balk (Canl)

401 St, Ayran 421 Tereya 431 Peynirler 451 Yumurta (Her nevi) 701 Patates

MENTO

2731 imento(Her nevi)

2732 imento artklar

TARIM ARACI

7201 Traktrler (ziraat ve orman traktrleri ) 6901 Makinalar (ziraat ve hayvancla ait)

GBRE

4601 Nitrat (gbre iin,ili gherilesi) 4611 Gbreler (azotlu gbreler)

NAAT MALZEMES

2521 Mozaik 2531 Killer (lenmemi) 2541 Killer (Piirilmi) 2601 Mermer 6101 Cam

Tablo 3.2: Eya cinsleri

3.1.2.1. dari Eya

Her nevi idari malzeme, ara, eya. Makine (GVD yazlrken (4) ayrac ile belirtilen

eya kodu).

38

3.1.2.2. Sahibine Ait Eya

letmeye ait olup, Genel Mdrlke firmalara bir protokole bal olarak verilen

vagonlar, firmalarca yurt dndan satn alnan veya kiralanan vagonlarla, mlkiyeti nc

ahslara ait vagonlarla yaplan tamalar.

3.1.2.3. hra Eya

hra tamaya konu olan ve GVD yazlrken (1)ayrac ile yazlan her tr eya.

3.1.2.4. Muhtelif Eya

Yukardaki gruplarda ismi bulunmayan her tr eya.

3.1.3. GVD Tellerinde Gsterilecek Vagon Tipleri ve GVD Tellerinin Kontrol

GVD tellerinde gsterilecek vagon tipleri ile GVD telinin kontrolnn nasl yaplaca

aada gsterilmitir.

GVD tellerinde gsterilecek vagon tipleri, evsaf numaralar ve zellikleri;

TP ARET EVSAF NUMARASI ZELL

G 41 75 103 0 001/503 2 dingilli eski tip kapal vagon

41 75 206 1 001/033 2 dingilli, ift katl kk ba hayvan vagonu

Gb 21 75 150 0 001/510 2 dingilli yeni tip kapal vagon

21 75 151 0 001/3501

Ga 31 75 190 0 002/112 4 dingilli normal tip kapal vagon

31 75 181 0 001

Ha 31 75 275 2 001/300 4 dingilli kayar duvarl kapal vagon

E 41 75 503 0 253/1895 2 dingilli normal tip ak vagon

41 75 503 1 901/2217

Ea 81 75 590 0 001/471 4 dingilli normal tip ak vagon

Kb 21 75 330 0 001/2650 2 dingilli dikmeli,kenarl platform vagon

KI 41 75 302 0 056/107 2 dingilli dikmesiz kenarl platform vagon

41 75 333 0 001/010

KI 41 75 336 0 301/391 2dingilli dikmesiz kenarl platform vagon

R 81 75 384 0 002 4 dingilli platform vagon

39

31 75 394 8 001/060 4 dingilli alak kenarl ak vagon

Sg 31 75 454 0 001/451 4 dingilli konteyner tanabilen platform vagon

Sp 31 75 470 0 001/501 4 dingilli askeri tank yklemesine uygun

platform vagon

Sa 81 75 485 5 001/020 6 dingilli askeri tank yklemesine uygun

platform vagon

Fal 81 75 677 0 004/052 4 dingilli otomatik boaltmal ak vagon

81 75 686 0 004/4012

Fas 31 75 637 7 001/330 4 dingilli sabit semerli, otomatik boaltmal

ak vagon

31 75 665 0 331-2707

Ug 31 75 932 9 001-300 4 dingilli tahl tamasna uygun vagon

31 75 935 8 001/033

Ui 81 75 993 2 001-002 6 dingilli 35 tonluk ukurlu vagon

81 75 993 1 001-003 6 dingilli 50 tonluk ukurlu vagon

81 75 995 2 001 12 dingilli 120 tonluk zel tip vagon



Z 41 75 702 0 006/149 2 dingilli sarnl vagon

Za 81 75 758 0 002/107 4 dingilli sarnl vagon

81 75 758 1 001/034

GVD tellerinin mevcut, tamirde ve yedek blmlerine yazlacak vagonlarn tip sras

yukardaki vagon tip srasna uygun olmaldr.

Vagonun tipi belirlenirken evsaf numaras dikkate alnr.

GVD telinde;

Mevcut=Tamirde+Yedek+Dolu Yk+Bo Yk+Dolum Yoluna Verilecek

Vagonlar+Dolmakta+Boalm Yoluna Verilecek Vagonlar+Boalmakta,

olmaldr.

Bu eitlik ile birlikte bir nceki GVD telindeki bilgiler ve vagon sipari defterindeki

kaytlar kontrol edilmeden GVD teli ilgili yerlere yazlmamaldr.

40

Muambalar bulunduklar konuma gre mevcut, tamirde, yedek, ihtiya, bor, dolu yk, bo yk, dolmakta, boaltma yoluna verilecek vagonlar ve boalmakta

blmlerinin hepsinde tek tek gsterilir.

3.2. Repartisyon Brosunun Grevleri

Repartisyon Brosu; Yk vagonlarnn ihtiyalara gre datmn ve yk trenlerinin

planlamasn yapan iyerini, ifade eder.

Genel olarak her Blge Mdrl snr, bir repartisyon blgesidir. Her Hareket

Mdrl bnyesinde bir Repartisyon Brosu bulunur ve bu bro grevlerini Blge

Mdr adna yapar. Repartisyon brosunun grevleri unlardr;

Sorumluluk blgesi ierisindeki yk tamalar ile ilgili olarak vagon ve tren planlamasn yapmak. Bu konuda blgesi iindeki tm iyerlerine Blge

Mdr adna her trl emri vermek, gerekli bilgi ve belgeleri ilgili

iyerlerinden istemek, bunlar deerlendirmek.

Yk ve tama programna gre alacak veya seferden kaldrlacak, yk trenlerini belirlemek.

Vagon datmn, talep durumuna gre yapmak. Tm iyerleri vagon durumlar ve yk durumu ile ilgili bilgileri, telleri almak,

bunlar incelemek.

GVD tellerinin emirlere uygun yazlmasn salamak. stasyonlardan gelen GVD tellerindeki bilgilerinden, blgesinin GVD'sinin

hazrlanmasn temin etmek, hazrlanan GVD telinin belirlenen zamanda

Hareket Dairesine ulamasn salamak.

Grevi ile ilgili istatistii tutmak. Tren tekilat tellerinden, dolu ve bo tamay, trenlerin tonajna gre hazrlanp

hazrlanmadn takip etmek.

Yabanc idarelere ait vagonlarn, blgesine ve yurda giri klarn gnlk olarak takip etmek ve Hareket Dairesine bildirmek.

Yurt dna kan ve giren iletme vagonlar ile donanm aralarnn takibini yapmak.

Planlanm askeri trenleri takip etmek. Bu genel emirde saylmamakla birlikte, mevzuat erevesinde, hizmeti

tamamlayc mahiyette verilen dier grevleri de yapmak ile grevli ve

yetkilidir.

41

UYGULAMA FAALYET

Gnlk vagon durumu ( GVD ) yazmalarn yapmak iin aadaki ilem basamaklarn yapnz.

lem Basamaklar neriler

stasyonlardaki vagon durumunu tespit ediniz.

Gnlk vagon durumu telgraflarn yaznz.

Gnlk vagon durumu telgraflarnn kontroln yapnz.

Gnlk vagon durumu telgraflarn Repartisyon brosuna ulatrnz.

Vagon durumunu tespit ederken ve GVD telgraflarn yazarken ok dikkatli

olunuz.

Yazdnz telgrafn doruluunu mutlaka kontrol ediniz.

Kaynaklar etkin kullannz.

Doru zamanda doru kararlar alnz.

UYGULAMA FAALYET

42

LME VE DEERLENDRME



1. GVD telgrafnn mevcut blmne aadakilerden hangisi dahil deildir? A) Yedek vagon says B) Tamirdeki vagon says

C) Boalmakta olan vagon says D) Dolan vagon says

2. GVD telgrafnda aadaki bilgilerden hangisi yoktur? A) Mevcut vagon says B) Dolan vagon says

C) Ykn miktar D) stasyon yol durumu

3. lenmi petroln eya kodu 3401dir. Buna gre ncelikli olarak tanmas gerekiyor ise, GVD telgrafnda nasl yazlmaldr?

A) 13401 B) 23401

C) 63401 D) 03401

4. 2 dingilli yeni tip kapal vagon, GVD telgrafnda hangi simge ile ifade edilir? A) Gb B) Ea

C) Kb D) Sg

Aadaki sorularn cevaplarn doru ve yanl olarak deerlendiriniz.

5. ()Mevcut=Tamirde+Yedek+Dolu Yk+Bo Yk+Dolum Yoluna Verilecek Vagonlar+Dolmakta+Boalm Yoluna Verilecek Vagonlar+Boalmakta, olmaldr.

6. ()GVD telgrafnn yazlmasnda bilgilerin, doru ve eksiksiz yazlmasnn yan sra, sras da nemlidir.

7. ()Repartisyon brosu; Yk vagonlarnn ihtiyalara gre datmn ve yk trenlerinin planlamasn yapan iyerini, ifade eder.

8. ()Repartisyon brosu yk ve tama programna gre alacak veya seferden kaldrlacak, yk trenlerini belirleme yetkisine sahip deildir.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz

belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken

tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz

LME VE DEERLENDRME

43

KONTROL LSTES



Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. stasyon yollarnda vagonlarn durumunu tespit ettiniz mi?

2. GVD telgrafn yazmadan nce, tespit ettiiniz vagonlarn doruluunu grdnz m?

3. GVD telgrafndaki bilgileri sras ile ve tam olarak yazdnz m?

4. Yazdnz GVD telgrafnn doruluunun tespitini yaptnz m?

5. GVD telgrafn zamannda yazp ilgili yerlere gnderdiniz mi?

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.

Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

44

RENME FAALYET4

Bu renme faaliyeti sonucunda vagon tahsisi yapabileceksiniz.

Yaadnz yerde, bir gar veya istasyona giderek vagon tahsisinin nasl yapldn, alanlarn nelere dikkat ettiini ve vagon tahsisinin nemini

belirten bir rapor hazrlaynz.

Hazrladnz bu raporun snf ortamnda sunumunu yapnz.

4. VAGON TAHSS

Vagon tahsisi yaplrken;

yerleri, tahsis emri olmadka herhangi bir vagonu, herhangi bir ie veya ihtiyaca

tahsis edemez.

abuk bozulacak eya veya canl hayvan ykl olup arzalar nedeniyle kesilen

vagonlar ya da bozulacak eya veya canl hayvan dnda herhangi bir eya ykl olup ta,

ykl olarak tamiri mmkn olamayaca anlalan vagonlarn aktarlmas iin gerekli olan

vagonlar istasyon, liman ve ambarlar (lojistikler) tahsis emri kmadan tahsis edebilir.

Ancak, bu ekilde tahsis edilen vagonlar. Hareket Mdrlne bildirilir.

Resim 4.1: abuk bozulabilecek eya ykl vagon

Vagon siparileri, mterinin sipari tarihinden sonra karlanmak zere tamann

yaplaca iyerine sipari verilmekle beraber iin durumuna gre her iyerine vagon siparii

yaplabilir.

letmeye ait olup Genel Mdrlke firmalara kiraya verilen vagonlar ve dier

ahslara ait vagonlar iin tahsis emri verilmesine gerek yoktur.

AMA

ARATIRMA

RENME FAALYET4

45

Talep edilen tipte vagon temin edilemediinde, gndericinin kabul etmesi halinde

deiik tipte vagon tahsisi yaplabilir.

Genel Mdrlk, tamann youn olduu dnemlerde skkl nlemek ve ihtiya

sahiplerine gecikmesiz vagon temini amacyla taleplere saysal kstlama getirebilir. Bu

takdirde bir gnderici en ok, belirlenen bu miktar kadar vagon isteyebilir ve vagon tahsis

edilip ykleme yapldka talep, belirlenen bu miktara tamamlanr.

Ayn iyerinde birden fazla gndericinin ayn tip vagona talebi olduu ve ihtiya

miktarnca vagon temin edilemedii takdirde, mevcut vagonlar nce Genel Mdrlke

planlanm blok tren yklerine, artan vagonlar tercihli yke (Genel Mdrlke emirlenen

ve Eya Tarifesinde belirlenmi olan) daha sonra da normal ihtiyalara tahsis edilir.

Ayn zellikli taleplerde tarih sras esas alnr.

4.1. Tahsis Emirleri

Blge Mdrlklerince ticari tamalara verilecek vagonlar, istasyon ve liman adna

tahsis edilir. Gerektiinde bo vagonlarn gnderilecei trenin numaras da belirtilir. Her

tahsis emrine bir sra numaras verilir. Vagonlarn tahsisleri aadaki ekilde yaplr;

4.1.1. Daimi Tahsis Emri

Boalacak, bo gelecek veya tamirden kacaklardan gnlk ihtiyalara sradan ne

kadar vagon verileceinin ya da ihtiya yoksa vagonlarn ne yaplacann bir kez srekli bir

emirle, Blge Mdrlne ambar (lojistik),istasyon ve limanlara bildirilmesidir.

Verilecek daimi tahsis emirlerinde geerlilik sresi belirtilir. stasyon ve liman

ihtiyalarn bu tahsis emrine gre mevcut, boalacak veya gelecek vagonlardan karlar.

4.1.2. Gnlk Tahsis Emri

GVD tellerindeki vagon ihtiyacnn, eldeki vagon durumuna gre karlanmas iin

gnlk olarak verilen tahsis emridir.

Ayn iyerinde birden fazla gndericinin ayn tip vagona talebi olduu ve ihtiya

miktarnca vagon temin edilemedii takdirde, mevcut vagonlar nce Genel Mdrlke

planlanm blok tren yklerine, artan vagonlar tercihli yke (Genel Mdrlke Emirlenen

ve Eya Tarifesinde belirlenmi olan) daha sonra da normal ihtiyalara tahsis edilir.

4.1.3. zel Tahsis Emri

Askeri ve idari talepler dorudan Blge Mdrlklerine yapldndan, bu taleplerin

ilgili iyerlerine bildirilmesi ve vagon tahsisi iin yazlr.

4.1.4. ncelikli Tahsis Emri

ncelikli tahsis emri vermeye Genel Mdrlk yetkili olup, ncelikli tahsis emri

mutlaka yaz veya telgrafla verilir.

46

letme eya tarifesinde ncelii belirtilen tamalara ncelikli vagon tahsis etmeye

Blge Mdrlkleri yetkilidir.

4.2. Yabanc Demiryollarna Ait Vagonlarn Tahsisi

Resim 4.2: Yabanc demiryollarna ait vagonlar

Yabanc Demiryolu idarelerine ait vagonlarn uluslararas ve yurt ii tamalarda

kullanlmas ile yurt d edilmesinde aadaki hususlar dikkate alnr.

Yabanc demiryollarna ait bo vagonlar aada belirtilen sraya gre yeniden yklemelere tahsis edilebilir.

Vagon sahibi Demiryolu idaresinin talebi olmas halinde, Hareket Dairesi tarafndan verilecek yazl bir emirle uluslararas tamalara verilir.

Hareket Dairesi tarafndan herhangi bir yazl emir verilmeyen yabanc vagonlar; uluslararas tamalara RIV Ynetmeliinde belirtilen kurallara

uyulmak suretiyle, vagonun boald istasyon tarafndan verilebilir.

Boaltma istasyonunda talep olmamas halinde, vagonun bo dn yolu zerinde bulunan dier istasyona yaplacak uluslararas tamalara, ilgili

Blge Mdrlklerinin koordinasyonu ile tahsis edilebilir.

Dn yolu zerinde bulunan baka bir istasyondan yaplacak uluslararas tamaya tahsis edilen yabanc vagonlar, ilgili evrakla refakat blteni

dzenlenerek yeni ykleme istasyonuna sevk edilir.

Yabanc vagonlar, uluslararas tama talebi olmamas halinde, Hareket Dairesi Bakanlnca dn yolu zerinde bulunan iletme istasyonlar

arasnda yaplacak yurtii tamalara verilebilir.

Gerek uluslararas gerekse yurtii tama talebi olmayan yabanc demiryolu idarelerine ait bo vagonlar, iyeri personeli tarafndan tama belgesinden giri

47

gzergahna gre gzergah etiketi dzenlenerek, vagon zerinde transit

etiketinde belirtilen giri istasyonuna ilgili evraka kayden gnderilir.

Giri istasyonlarnca transit etiketi dzenlenmeyen vagonlar, boaldktan sonra ilgili iyeri personeli tarafndan, tama evrakndan tespit edilecek dn

gzerghndan ilgili evraka kayden gnderilir.

NOT: Vagonun boald iyeri tarafndan manevra vaziyetinde yurt dna k

istasyonu belirtilmeyen ve dn gzergah etiketi dzenlenmeyen yabanc vagonlar istasyon

personelince teslim alnmaz.

4.3. Vagon Tahsisi ve Tamalar le lgili zel Hususlar

Vagon tahsisi ve tama ile ilgili zel hususlar aadadr;

GVD telleri, tren duyurular, yk durum teli, trenlerin tekilat telleriyle vagon tahsis ve datmna ait btn teller ok tez ve mddetli olup hibir nedenle

geciktirilmez.

Loko Bakm Atelyesi ve Depo Mdrlkleri trenleri temin edecek lokolarn zamannda tren zerine verilmesini temin ve takip ederler. Trenlerin hareket

saatinden bir saat ve daha sonras iin lokonun verilemeyecei anlalrsa,

Depolarca durum bir yaz veya telgrafla ilgili istasyona, Repartisyon Brosuna

ve Blge Mdrlne bildirilir. Bu yaz veya tellerde lokonun zamannda

verilmemesi nedeni ile tahmini ne zaman verilebilecei aklanr.

Ara istasyonlar, kendilerinde mevcut ykn manevra trenlerine aldrlmas iin, trenin hareketinden en az saat nce, trenin kaca tekilat istasyonuna

bildirilir. Tekilat istasyonu treni eksik yk ile gndererek ykn alnmasn

salar. Bu trenin Trafik Cetveline hangi istasyondan ka ton yk alaca

yazlr.

Ara istasyonlarda gnderilmesi geciken ve zerinden 24 saat geen yk istasyon tarafndan dorudan Blge Mdrlne bildirilir.

Lokomotif arzas veya herhangi bir nedenle ara istasyonlara kesilmi, abuk bozulacak eyalarla, canl hayvan, parlayc ve patlayc madde ykl vagonlar,

istasyonlarca derhal bir telle en yakn tekilat istasyonuna ve Blge

Mdrlne bildirilir ve vagonlar gelecek ilk tren ile gerekirse vagon

deiiklii yaplarak gnderilir.

dari tama iin gerekli vagonlar eya gnderecek nitelerce, eyay ykleyecekleri istasyonun bal bulunduu Blge Mdrlnden telgrafla

talep edilir. Vagon talebi yaplabilmesi iin en az 5 ton eyann olmas

zorunludur.

48

Su baskn, heyelan, deray, arpma ve benzeri, kaza ve olay yerlerine gnderilecek idari eya ile havaleli olanlarda 5 ton art aranmaz. 5 tondan

Documents

Taşıma Planları, Vagon Talep Ve Tahsisi