TBT 101 Dersi - kisi.deu.edu. · PDF file•Bellek kapasitesi BYTE cinsinden ölçülür. 5. H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri 8 BIT = 1 BYTE 1024 BYTE ≈1000 BYTE

DEÜ – Makina Müh.

TBT 101 TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ DERSİ 2011-2012 GÜZ

TBT 101 Dersi Yrd. Doç. Dr. Aytaç GÖREN

İçerikTBT 1003 Temel Bilgi Teknolojileri

H0. Giriş ve Ders İçeriği Tanıtım H1. Donanım ve bilgisayarlar.

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri. H3. Kelime İşlemciler H4. Kelime İşlemci Uygulama 1 H5. Kelime İşlemci Uygulama 2 H6. Hesap Tablosu İşlemleri H7. Hesap Tablosu İşlemleri Uygulama 1 H8. Hesap Tablosu İşlemleri Uygulama 2 H9. Sunu Hazırlama Programları H10. Sunu Hazırlama Örnek 1 H11. Sunu Hazırlama Örnek 2 H12. Mühendislikte sıkça kullanılan program örnekleri. H13. Mühendislikte hesap ve analizde sıkça kullanılan bir program H14. Mühendislikte hesap ve analiz uygulaması. H15. Final sınavı.

2

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

BİLGİSAYAR, DONANIM VE YAZILIM KAVRAMLARI

Günümüz hesaplamalarının teorik temeli; Veri ve/veya deyimlerin ikili sistem yardımıyla temsil edilmesidir. Metin, Ses, Resim ve Video görüntüsü, fiziki ölçüm gibi herhangi bir türde bilgi sayılar yardımıyla temsil edilebilir.

Bilgisayar işlemcilerinin tanıdıkları rakamlar sadece 0 ve 1 dir. Bilgisayarın ondalık sayı sistemi ile verilen sayıları işleyebilmesi için, hepsini ikili sayı sistemine dönüştürmesi gerekir.

3

• Herhangi bir sayı iki tabanlı bir sayıya ya da ikili sayı sistemine (0’lar ve/veya 1’ler katarına) dönüştürülebilir.

• Bundan sonra, kullanılan teknoloji; bu 0 ve 1’leri fiziksel durumlar (elektriksel ya da manyetik yükler) biçiminde ifade eder.

• Bilgisayara iletilen veri elektrik sinyali olarak taşınır devrenin açık ya da kapalı konumuna göre bir çeşit kodlama ile işlevini yerine getirir.

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

4

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

•İkili sistemin her bir 0 veya 1’ine Bit denir.(Binary digit’in kısaltması) •Sekiz bit birleşerek bir BYTE’ı oluşturur.

• Bir BYTE kabaca bir karaktere (harf,rakam, özel işaret) veya ana bellekte adreslenebilir en küçük depolama yerine eşdeğerdir.

• Bellek kapasitesi BYTE cinsinden ölçülür.

5

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

8 BIT = 1 BYTE 1024 BYTE ≈1000 BYTE =1 KILOBYTE (KB) 1024 KB ≈1000 KB= 1 MEGABYTE (MB) 1024 MB ≈1000 MB= 1 GIGABYTE (GB)

VEYA

KILOBYTEBİN BYTE MEGABYTE MİLYON BYTE GIGABYTE MİLYAR BYTE TERABYTE TRİLYONBYTE

6

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

Bilgisayarda İŞLEMCİ dışında işlem yapmakta kullanılan başka bir birim

yoktur. İşlemci bilgisayarın en önemli unsurudur. Bilgisayarda gerçekleştirilen her şey işlemci

aracılığıyla gerçekleştirilir. 7

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

Saniyede yapılan işlem ile ölçülür. Ölçü birimi HERTZ( Hz)

Sistem saatinin darbeleri (pulse) arasındaki süre bilgisayar birimlerinin

en basit bir işi gerçekleştirebilmeleri için gerekli olan süredir.

1 Hz = saniyede 1 darbe 1 KHz = saniyede 1000 darbe

1 MHz = saniyede 1 000 000 darbe 1 GHz = saniyede 1 000 000 000 darbe

8

İşlemcinin Hızı

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

İşlemcinin bir işi yapabilmesi için iki şeyi

bilmesi gerekir.

• Hangi işlemin yapılacağını

• Bu işlemin hangi sayılar üzerinde yapılacağını

İşlemcinin ne yapacağı ve yapacağı işi hangi veriler

üzerinde yapacağı, ana bellek (RAM) adı verilen bir

birimde saklanır.

9

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

İşlemci ile ana bellek ya da çevre birimleri ile işlemci ve ana bellek arasında karşılıklı olarak sürekli bir veri transferi vardır.

• Veri transferi veri yoluadı verilen bağlantılar aracılığıyla sağlanır.

•Veri yollarının genişliği ve veri transfer hızı, bilgisayarın hızını etkileyen en önemli faktörlerden biridir.

Veri Yolları :

10

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

Komutlar işlemciyi bellek hücrelerinin adreslerine yönlendirir. Dolayısıyla sadece hücredeki verilerin değil, hücre adreslerinin de taşınması gerekir.

Hücre adreslerinin taşınması amacıyla kullanılan bağlantılar da adres yolu adını almaktadır.

Veri yolundaki işlemler adres yolu adı verilen bağlantılar aracılığı ile gerçekleşir.

Bilgisayar bileşenlerinin birbiriyle eşgüdümlü çalışabilmesini sağlamak için gereken bilgiler denetim yolu adı verilen bağlantılar aracılığıyla sağlanır.

11

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

İşlemci ve bellek arasındaki bağlantılar içinde, veri hücresi adresini taşımak için kullanılan bağlantılara ne ad verilir?

A)Veri Yolu B)Yardımcı Bellek C)Adres Yolu D)Ana Bellek E)Denetim Yolu

12

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

İşlemci ve bellek arasındaki bağlantılar içinde, veri hücresi adresini taşımak için kullanılan bağlantılara ne ad verilir?

A)Veri Yolu B)Yardımcı Bellek C)Adres Yolu D)Ana Bellek E)Denetim Yolu

13

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

GİRİŞ-ÇIKIŞ BİRİMLERİ Kullanıcının bilgisayara komut ve veri girişi yapmasını, bilgisayarın da kullanıcıya uyarı ya da sonuçları iletmesini sağlayan birimlerdir. • Klavye (Giriş Elemanı) • Fare (Giriş Elemanı) • Yazıcı (Çıkış Elemanı) • Ekran: Kalıcı çıktı istenmediği durumlarda kullanılan çıktı birimidir. • Yazıcı: Kalıcı çıktı almak için kullanılan çıkış birimidir. • Sabit diskler (HDD), disketler, CD’ler , DVD’ler Blue Ray ve bellek kartları günümüzde en yaygın olarak kullanılan yardımcı bellek ortamlarıdır. Bilgisayarda veri ve programların saklandığı ortamlar yardımcı bellek ortamı olarak adlandırılırlar.

14

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

İşletim Sistemi; Kullanıcılar ve bilgisayar sistemini oluşturan tüm donanım ve yazılımlar arasındaki yorumlayıcı ve düzenleyicidir.

Tüm masaüstü bilgisayarlarında işletim sistemi vardır. Bunlardan en bilinenleri Microsoft (DOS, Windows 95, 98, 2000, NT, XP)

Linux (Slackware, ) , FreeBSD, Unix

Macintosh işletim sistemleridir.

15

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

16

İŞLETİM SİSTEMLERİNİN TEMEL İŞLEVLERİ

1. İşlemci, bellek, disk alanı vb. gibi bilgisayar sisteminin donanım ve yazılım kaynaklarını yönetmek

2. Uygulamalarla donanım arasındaki iletişimi kurup düzenlemekve bunu belirli, tutarlı bir şekilde devam ettirmektir.

Bilgisayar ve kullanıcı arasındaki etkileşimin yapısını oluşturmaktadır. Geçmişte kullanılan metin tabanlı kullanıcı arayüzler yerini günümüzde artık grafik tabanlı arayüzlere bırakmıştır. Örn: Macintosh ve Windows işletim sistemleri grafik tabanlı arayüzlere sahiptir.

Kullanıcı Ara Yüzü

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

Microsoft Windows

17

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

Apple Mac OS X

18

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

Slackware (Gnome)

19

Linux – Fluxbox Desktop Manager

20

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

DOS İŞLETİM SİSTEMİNE GİRİŞ DOS (Disk Operating System) disk işlemleri, bellek işlemleri gibi programların çalışabilmesi için gerekli düzenlemeleri yapan bir işletim sistemidir. Windows’un Windows 3.1 ve önceki sürümleri MS-DOS işletim sistemi üzerinde çalışıyordu. Windows 95’den itibaren Windows sürümleri DOS işletim sistemi gerektirmeden tek başlarına çalışabilen işletim sistemlerine dönüştüler. Günümüzde (XP’den sonra) MS-DOS tek başına bir işletim sistemi olarak çalıştırılamamaktadır. MS-DOS komut istemi (Command Prompt) işletim sistemini temsil eden bir program olarak çalıştırılabilmektedir. Genelde Windows kullanıyor olsak da bazen DOS’a işimiz düşebilir. Bazı oyun programlarının çalıştırılmasında veya Windows’a giremediğimiz durumlarda olduğu gibi. DOS’a geçmek için çeşitli yollar vardır: Başlat > Çalıştır menüsünden “Command” yazarak Başlat > Programlar > Donatılar Menüsünden “Command Prompt” İkonuna tıklayarak

21

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

DOS’ta çok kullanılan bazı komutları kısaca inceleyelim. DOS komutları hakkında bilgi almak için DOS’ta iken /? parametreleri kullanılır.

Örneğin Dir/? yazıp Enter tuşuna bastığımızda Dir komutunun kullanımı ile ilgili bilgiler ekrana gelir.

22

DOS KOMUTLARI

H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri

23

Listeleme DIR (directory): DOS’ta en çok kullanılan komutlardand