T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİRE Esas N o: 2012/6278 Karar No : 2016/1072

Davacı________________ : Atatürk Düşünce Derneği

Vekili_______________________: Av. Ali Kutlay Alpuğan

Şehit Çetin Görgü Sokak No:24/1 AnıttepeÇankaya/ANKARA

Davalı __________________ : Başbakanlık / ANKARA

Vekilleri____________________ : Hukuk Hizmetleri Başkanı Sami Arslan Aşkın,

Hukuk Müşaviri S.Gülçin özbay (Aynı yerde)

Davanın Özeti______________ : 5/5/2012 tarihli ve 28283 sayıl: Resmi Gazeie’deyayımlanarak yürürlüğe giren, "Ulusal ve Resmi Bayramlar ile Mahalli Kurtuluş Günleri. Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Tören ve Kutlamalar Yönetmeliği"nin, 1. maddesinin; 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (ç) bendi ile beşinci ve altıncı fıkralarının; 4. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (4) numaralı alt bendi ile (b) bendinin (1) ve (3) numaralı alt bentlerinin; 5. maddesinin ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarının; 6. maddesinin ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarının; 7. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (1) ve (4) numaralı alt bentleri ile (b) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentleri ve 8. maddesinin iptali istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Usul yönünden; davacı Derneğin dava açma ehliyetinin bulunmadığı, esas yönünden ise; dava konusu Yönetmelik hükümleri ile ulusal bayram Cumhuriyet Bayramı ve resmi bayramlar Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı, Zafer Bayramı ile mahalli kurtuluş günleri, Atatürk günleri ve tarihi günlerin kutlanmasını sağlamak amacıyla yapılacak törenlerin ve kutlama ilkelerinin güncellenmesi, sadeleştirilmesi ve tek bir yönetmelikte birleştirilmesinin amaçlandığı, her bir hususun eski Yönetmelikte olduğu gibi ayrı ayrı yazılması yerine temel esas ve usullerin belirlendiği, diğer hususlarda ise kutlama komitelerine görev, yetki ve sorumluluklar verildiği ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi_______ : Selçuk Tosun

Düşüncesi__________________; Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.Danıştay Savcısı____________ : İbrahim özdemirDüşüncesi__________________ ; Dava; 5.5.2012 tarih ve 28283 sayılı Resmi Gazete'de

yayımlanarak yürürlüğe giren, "Ulusal ve Resmi Bayramlar ile Mahalli Kurtuluş Günleri, Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Tören ve Kutlamalar Yönetmeliği"nin. 1 inci maddesinin; 2 nci maddesinin 4/ç. 5 inci ve 6 ncı bendlerinin; 4 üncü maddesinin 2 nci bendinin a/4, b/1 ve b/3 alt bendlerinin; 5 inci maddesinin 2 nci. 3 üncü. 4 üncü ve 5 inci bendlerinin; 6 ncı maddesinin 2 nci, 3 üncü, 4 üncü ve 5 inci bendlerinin; 7 nci maddesinin a/1 ve 2 ile b/1 ve 2 alt bendlerinin; 8 inci maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.

Anayasamızın 123. maddesinde, idarenin, kuruluş ve görevleriyle bir bütün olup yasayla düzenleneceği; 124. maddesinde ise, başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren yasaların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabileceği hükmüne yer verilmiştir.

1

UYAP Bilişim Sisteminde yer alan bu dokümana hUp://vautndas.uyap.$ov.tr adresinden v G J E s W h - U K B u o u E - 3 B q S m 9 M - 8 T Q h l l - kodu ile erişebilirsiniz

T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİRE Esas N o: 2012/6278 Karar No : 2016/1072

2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 4. maddesinde, ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenlerin Milli Savunma, İçişleri, Dışişleri, Milli Eğitim, Gençlik ve Spor ve Kültür Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle düzenleneceği, bu yönetmeliğin Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren engeç üç ay içinde yayımlanacağı kurala bağlanmıştır.

Dava konusu Yönetmelik; ulusal bayram Cumhuriyet Bayramı ve resmi bayramlar Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı, Zafer Bayramı ile mahalli kurtuluş günleri, Atatürk günleri ve tarihi günlerin kutlanmasını sağlamak amacıyla yapılacak törenleri kapsayacak şekilde. 14/8/1981 tarihli ve 8/3456 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Ulusal ve Resmi Bayramlarda Yapılacak Törenler Yönetmeliği, 3/3/1982 tarihli ve 8/4400 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Mahalli Kurtuluş Günleri, Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Törenler Yönetmeliği ve 4/9/1973 tarihli ve 7/7058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Resmi Bayramlar ve Anma Günlerinde Anıtlara Konulacak Çelenklerin Hazırlanma, Taşınma ve Sunulması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırmış ve anılan konularda birleştirme ve güncelleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Davacı Dernek; Eski Yönetmelikler ile yeni Yönetmelikteki bazı düzenlemeler karşılaştırarak eksik olduğunu belirttiği bazı hususların Yönetmeliğin düzenlediği kutlama ve törenlerin sönükleştirilmesi sonucunu doğurduğunu, geleneksel uygulamaların ortadan kaldırılmasının Anayasaya ve hukuka aykırı olduğunu öne sürmektedir.

Dava konusu düzenlemelerin, davacı Demeğin iddia ettiği şekilde bir yansıması olacağı konusunun sübjektif değerlendirmelere dayalı olduğu sonucuna ulaşıldığından. Yasa koyucu tarafından İdareye tanınan yetkinin kamu yararına aykırı biçimde kullanıldığına ilişkin herhangi bir somut veri ortada bulunmamaktadır.

Bu durumda, eksik, olduğu gerekçesiyle dava konusu düzenlemelerin iptalini gerektirecek hukuken geçerli bir neden bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINAHüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince, gereği görüşüldü:Dava; 5/5/2012 tarihli ve 28283 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren,

"Ulusal ve Resmi Bayramlar ile Mahalli Kurtuluş Günleri, Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Tören ve Kutlamalar Yönetmeliği"nin, 1. maddesinin; 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (ç) bendi ile beşinci vc altıncı fıkralarının; 4. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (4) numaralı alt bendi ile (b) bendinin (1) ve (3) numaralı alt bentlerinin; 5. maddesinin ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarının; 6. maddesinin ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarının, 7. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (1) ve (4) numaralı alt bentleri ile (b) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentleri ve 8. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.

Davalı idare tarafından ileri sürülen usule ilişkin iddialar yerinde görülmeyerek: işin esasına geçildi.

2

UYAP Bilişim Sisteminde yer alan bu dokümana hıip://vatandas uyap.gov.ır adresinden vGJEsWh - U K B llO u E - 3BC|Sm 9M - 8TQhll kodu ıie erişebilirsiniz

T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİREEsas N o: 2012/6278 Karar No : 2010/1072

Anayasanın 123. maddesinde, idarenin, kuruluş ve görevleriyle bir bütün olup kanunla düzenleneceği; 124. maddesinde ise. Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabileceği düzenlenmiştir.

2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 1. maddesinde; 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim gününün Ulusal Bayram olduğu, resmi bayram günlerinin sayıldığı 2. maddesinin (A) bendinde; 23 Nisan gününün Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı. 19 Mayıs gününün Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı. 30 Ağustos gününün ise Zafer Bayramı olduğu, anılan Kanunun 4. maddesinde ise; ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenlerin Milli Savunma, İçişleri, Dışişleri, Milli Eğitim, Gençlik ve Spor ve Kültür Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle düzenleneceği kurala bağlanmıştır.

2429 sayılı Kanunun 4. maddesi uyarınca 16.4.2012 tarihli ve 2012/3073 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla kabul edilerek 5/5/2012 tarihli ve 28283 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren dava konusu Yönetmelik, ulusal bayram Cumhuriyet Bayramı ve resmi bayramlar Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı. Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı. Zafer Bayramı ile mahalli kurtuluş günleri. Atatürk günleri ve tarihi günlerin kutlanmasını sağlamak amacıyla yapılacak törenleri kapsayacak şekilde düzenlenmiş ve anılan Yönetmeliğin 10. maddesiyle. 14/8/1981 tarihli ve 8/3456 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Ulusal ve Resmi Bayramlarda Yapılacak Törenler Yönetmeliği, 3/3/1982 tarihli ve 8/4400 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Mahalli Kurtuluş Günleri, Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Törenler Yönetmeliği ve 4/9/1973 tarihli ve 7/7058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Resmi Bayramlar ve Anma Günlerinde Anıtlara Konulacak Çelenklerin Hazırlanma. Taşınma ve Sunulması Hakkında Yönetmelik hükümleri yürürlükten kaldırmıştır.

Ulusal ve Resmi Bayramlar ile Mahalli Kurtuluş Günleri, Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Tören ve Kutlamalar Yönetmeliğinin "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde; Yönetmeliğin, ulusal bayram Cumhuriyet Bayramı ve resmi bayramlar Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı, Zafer Bayramı ile mahalli kurtuluş günleri. Atatürk günleri ve tarihi günlerin kutlanmasını sağlamak amacıyla yapılacak törenleri kapsadığı, "Tören ve kutlama ilkeleri" başlıklı 2. maddesinde; Cumhurbaşkanının bulunduğu taşra tören ve kutlamalarında Başkent programının uygulanacağı; Dış temsilciliklerimizde yapılacak tören ve kutlamaların, Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğünce verilecek talimata göre düzenleneceği; merkezinde birden fazla ilçe bulunan illerde ve bu ilçelerde kutlamaların, il kutlama komitesinin hazırlayacağı programa göre yapılacağı; Başkent dışında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı. Başbakan veya Bakanların törene katılması durumunda Cumhuriyet Bayramı ve Zafer Bayramı tebrikatını, mahalli mülki amir ile birlikte kabul edeceği ve önde yer alacakları, şeref tribününde mahalli mülki amirden önce yer alacakları; bu durumda ekli (1) sayılı listede yer alan kişilere şeref tribününün durumuna göre mahalli mülki amir, garnizon komutanı ve belediye başkanından sonra sıra ile yer verileceği, tören geçişini mahalli mülki amir, garnizon komutanı ve belediye başkanı ile birlikte şeref tribününde ayakta kabul ederek selamlayacakları Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı ile Başbakanın

3

UYAP Bilişim Sisteminde yer alan bu dokümana http://vatandas.uyap.gov.ir adresinden v G JE s\ V h - U K B u o u E - 3 B q $ m 9 M - 8 l Q h l l - küdu ılc erişebilirsiniz

T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİRE Esas N o: 2012/6278 Karar No : 2016/1072katılmadığı, birden fazla Bakanın bulunduğu durumlarda Resmi Gazetedeki Bakanlar Kurulu listesinde önde olan Bakanın selamlamaya katılacağı, tensipleri halinde çelenklerinin mülki idare amiri, garnizon komutanı ve belediye başkanı ile diğerlerinden önce konulacağı; çelenklerin. bayramın bitim saatinde ilgili kurumun mensupları tarafından tören yapılmadan kaldırılacağı; aksi halde belediye görevlileri veya kolluk tarafından tören yapılmadan kaldırılacağı, bayramların dışında anıtlara çelenk koymak isteyen kuruluş, kişi veya kişi topluluklarının kırksekız saat önceden mülki idare amirinden izin almak zoıunda olduğu, izin alınmadan konulduğu görülen çelenklerin, kolluk tarafından kaldırılacağı; hava muhalefeti gibi zaruri hallerde, bayram programının bir kısmının veya tamamının en kısa sürede yapılmak üzere ertelenmesine mülki idare amirince karar verileceği; bayramın başlangıç ve bitiş saatleri arasında resmi kurumlar bayraklarla donatılacağı, Yönetmelikte yer almayan hususlarda mülki idare amirince gerekli düzenlemeler yapılacağı, hükümlerine; "Tören ve kutlama komitelerinin oluşumu ve görevleri" başlıklı 3. maddesinde; Başkentte; Cumhuriyet Bayramı törenleri programının hazırlanması uygulanmasının Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğünce İçişleri Bakanlığıyla koordine edilerek yürütüleceği; Zafer Bayramı törenlerinin, Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğünce, Genelkurmay Başkanlığıyla koordine edilerek yürütüleceği; İl ve ilçelerde ise: ulusal bayram, resmî bayramlar, mahalli kurtuluş günleri, Atatürk günleri ve diğer tarihi günlerin kutlanmasının, vali veya görevlendireceği vali yardımcısı veya kaymakamın başkanlığında; garnizon komutanlığı, belediye başkanlığı, emniyet müdürlüğü, milli eğitim müdürlüğü, gençlik hizmetleri ve spor müdürlüğü ile mülki idare amirince uygun görülecek diğer kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin katılımıyla oluşan komite tarafından düzenleneceği; tören ve kutlama programının illerde vali, ilçelerde kaymakamın onayıyla yürürlüğe gireceği; tören ve kutlama komitelerinin görev ve yetkilerinin; ulusal bayram, resmi bayram ve tarihi günlerin anlam ve önemine uygun ve halkın azami derecede katılımını ve coşku ile kutlanmasını sağlayacak ve milli onur gereklerine uygun tören ve kutlama programlarını hazırlamak ve uygulanacak genel esasları belirlemek ve kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşlarının bu konuda yapacakları faaliyet ve hizmetlerde koordinasyon ve birliği sağlamak olduğu, düzenlemelerine yer verilmiştir.

Dava konusu Yönetmeliğin, "Cumhuriyet Bayramı törenleri" başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasında; Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim gününün ulusal bayram olduğu, Türkiye’nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız 29 Ekim günü tören yapılacağı. Bayramın 28 Ekim günü saat 13.00'te Başkentte yapılan yirmibir pâre top atışı ile başlayacağı ve 29 Ekim günü saat 24.00'te son bulacağı, düzenlenmiş, ikinci fıkrasının (a) bendinde ise; Başkent'te Bayramın nasıl kutlanacağı açıklanmış olup; maddenin devamında "1) Anıtkabir'e Cumhurbaşkanı tarafından çelenk konulur ve İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir., 2) Cumhurbaşkanı tarafından Cumhurbaşkanlığında tebrikat kabul edilir., 3) Cumhurbaşkanı tarafından törene katılanların ve halkın bayramı kutlanır., 4) İstiklal Marşı ile bayrağın göndere çekilmesini müteakip tören geçişi ve programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır., 5) Cumhuriyet Bayramı resepsiyonu Cumhurbaşkanı tarafından verilir.", 4. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde; Başkent dışında Bayramın nasıl kutlanacağı açıklanmış olup, maddenin devamında; " 1) Atatürk anıt veya büstüne mülki idare amiri, garnizon komutanı ve belediye başkanı tarafından çelenk konulur. Mahallin en

4

U YAP Bilişim Sisteminde yer alan bu dokümana http://vatandns.uyap.gov ir adresinden v G J E s W h - UKBuOliE - 3B C | S m 9M - 8 I Q h l l— kodu ile erişvbilırsmız

T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİRE Esas No -.2012/6278 Karar N o: 2016/1072büyük mülki idare amirliğine ait çelenk anıtın alt kaidesinin tam ortasına, Türk Silahlı Kuvvetlenne ait çelenk onun sağma, belediyeye ait çelenk ise soluna konulur. Çelenk konulduktan sonra İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir. 2) Mülki idare amiri tarafından tebrikat. ekli (1) sayılı listede yer alan sıraya göre makamında kabul edilir. 3) Mülki idare amiri tarafından, beraberinde garnizon komutanı ve belediye başkanı olduğu halde, törene katılanların ve halkın bayramı kutlanır. İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir. 4) Mülki idare amiri tarafından bayramın anlam ve önemini belirten konuşma yapılır. 5) Tören geçişi mülki idare amiri, garnizon komutanı ve belediye başkanı tarafından şeref tribününden selamlanır. 6) Programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır. 7) Cumhuriyet Bayramı resepsiyonu vali tarafından verilir." hükümlerine yer verilmiştir.

Yönetmeliğin, resmi bayram olan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nın nasıl kutlanacağının düzenlendiği 5. maddesinde:

"(1) Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı 23 Nisan günü saat 08.00’de başlar ve saat 24.00'te son bulur.

(2) Milli Eğitim Bakanı, günün anlam ve önemini belirten mesajını medya aracılığıylabildirir.

(3) Milli Eğitim Bakanı bir il törenine katılır.(4) Atatürk anıt veya büstüne milli eğitim müdürlüğü tarafından çelenk konulur. Çelenk

konulduktan sonra İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir.(5) Kutlama komitelerince hazırlanan programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır

Programda tören geçişi vetebrikata yer verilmez. ” hükümleri yer almıştır.Dava konusu Yönetmeliğin, resmi bayram olan Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor

Bayramı törenlerinin düzenlendiği 6. maddesinde:"(1) Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı 19 Mayıs günü, Atatürk’ün 19 Mayıs

1919’da Samsun’da karaya çıktığı saat olan 07 00’de başlar ve saat 24.00’te son bulur. (2) Gençlik ve Spor Bakanı, günün anlam ve önemini belirten mesajını medya aracılığıyla bildirir. (3) Gençlik ve Spor Bakanı bir il törenine katılır. (4) Atatürk anıt veya büstüne gençlik hizmetleri ve spor müdürlüğü, bulunmaması halinde mülki amirin görevlendireceği bir müdürlük tarafından çelenk konulur. Çelenk konulduktan sonra İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir. (5) Kutlama komitelerince hazırlanan programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır. Programda tören geçişi ve tebrikata yer verilmez." hükümlerine yer verilmiştir.

Yönetmeliğin, resmi bayram olan Zafer Bayramı törenlerinin düzenlendiği 7. maddesinin birinci fıkrasında; Zafer Bayramının, 30 Ağustos günü saat 07.00’de başlayacağı ve saat 24.00’te son bulacağı, Saat 12.00’de Başkentte yirmibir pare top atışı yapılacağı, ikinci fıkrasının (a) bendinde; Başkent’te Bayramın nasıl kutlanacağı açıklanmış olup; maddenin devamında. "(1) Anıtkabir’e Cumhurbaşkanı tarafından çelenk konulur ve İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir. 2) Cumhurbaşkanı tarafından Cumhurbaşkanlığında tebrikat kabul edilir., 3) Cumhurbaşkanı tarafından törene katılanların ve halkın bayramı kutlanır., 4) İstiklal Marşı ile birlikte bayrağın göndere çekilmesini müteakip tören geçişi ve programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır., 5) Zafer Bayramı resepsiyonu Cumhurbaşkanı tarafından verilir.", 7. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde ise; Başkent dışında Bayramın nasıl kutlanacağı açıklanmış olup.

5

U YAP Bilişim Sisteminde yer alan bu d6kümanahttp://vatandas.uyap.gov.u adresinden V-G J E s W h - U K B u O u E - 3 B q S m 9 M - 8 T Q h l l - kodu ile erişebilirsiniz

T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİREEsas N o: 2012/6273 Karar No : 2016/1072maddenin devamında: ”1) Atatürk anıt veya büstüne mülki idare amiri, garnizon komutanı ve belediye başkanı tarafından çelenk konulur. Mahallin en büyük mülki amirliğine ait çelenk anıtın alt kaidesinin tam ortasına. Türk Silahlı Kuvvetlerine ait çelenk onun sağına, belediyeye ait çelenk ise soluna konulur. Çelenk konulduktan sonra İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir. 2) Mülki idare amiri beraberinde garnizon komutanı ve belediye başkanı olduğu halde tebrikatı. ekli (1) sayılı listede yer alan sıraya göre makamında kabul eder. 3) Mülki idare amiri tarafından, beraberinde garnizon komutanı ve belediye başkanı olduğu halde, törene katılanların ve halkın bayramı kutlanır, İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir. 4) Tören geçişi mülki idare amiri, garnizon komutanı ve belediye başkanı tarafından şeref tribününden selamlanır. 5) Programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır. 6) Zafer Bayramı resepsiyonu vali tarafından verilir. " hükümlerine yer verilmiştir.

Aynı Yönetmeliğin " Mahalli kurtuluş günleri. Atatürk günleri ve diğer tarihi günler" başlıklı 8. maddesinde ise, " Mahalli kurtuluş günleri. Atatürk günleri ve diğer tarihi günlerin kutlama faaliyetleri; Başkentte Ankara Valiliği, Başkent dışında valilikler ve kaymakamlıklarca oluşturulacak kutlama komiteleri tarafından belirlenir. Programda, günün anlam ve önemine uygun olarak yapılacak bilimsel toplantı, konferans, sergi, yarışma, tiyatro, halk oyunları, gösteriler ve konser gibi faaliyetler yer alır. Programda tören geçişi ve tebrikata yer verilmez. " hükmü yer almıştır.

Söz konusu Yönetmeliğin "Tereddütlerin giderilmesi” başlıklı 9. maddesinde ise; Yönetmeliğin uygulanmasında ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilmesinde; başkentteki tören ve kutlamalarda Dışişleri Bakanlığının, başkent dışındaki tören ve kutlamalarda ise İçişleri Bakanlığının yetkili olduğu düzenlemesine yer verilmiştir.

Dava konusu Yönetmeliğin, 1. maddesinin; 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (ç) bendi ile beşinci fıkrasının; 4. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (4) numaralı alt bendi ile (b) bendinin (1) ve (3) numaralı alt bentlerinin; 6. maddesinin ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarının; 6. maddesinin ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarının; 7. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin (1) ve (4) numaralı alt bentleri ile (b) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentleri ve 8. maddesinin iptali isteminin incelenmesi:

Ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenlere ilişkin dava konusu düzenlemelerin kanuni dayanağı, 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’un 4. maddesidir. Anılan maddeye göre; ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenler konusunda düzenleme yapmak hususunda idarenin yetkisinin bulunduğu açıktır.

Bu kapsamda çıkarılan dava konusu Ulusal ve Resmi Bayramlar ile Mahalli Kurtuluş Günleri, Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Tören ve Kutlamalar Yönetmeliği ile; ulusal bayram Cumhuriyet Bayramı ve resmi bayramlar Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı. Zafer Bayramı ile mahalli kurtuluş günleri, Atatürk günleri ve tarihi günlerin kutlanmasını sağlamak amacıyla yapılacak törenlerin ve kutlama ilkelerinin güncellenmesi ve tek bir yönetmelikte birleştirilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır.

6

UYAP Bilişim Sisteminde yer alan bu dokümana http://vatandas.uyap.gov tr adresinden v G J E s W h - U K B u o u E - 3 B ( jS m 9 M - S r Q h H - kodu ile erişebilirsiniz

T.C.DA N IŞ T A Y ONUNCU DAİREEsas N o: 2012/6278 Karar No : 2016/1072

Dava konusu Yönetmelikte; tören ve kutlamalara ilişkin temel esas ve usullerin belirlendiği, belirtilen esas ve usuller dahilinde, tören ve kutlama programlarını hazırlamak ve uygulanacak genel esasları belirlemek hususunda Başkentte yapılan Cumhuriyet Bayramı ve Zafer Bayramı törenlerinde Dıişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü'ne. il ve ilçelerde ise oluşturulan kutlama komitelerine görev ve yetkiler verildiği, ayrıca Yönetmelikte yer almayan hususlarda düzenleme yapmak hususunda mülki idare amirine de yetki verildiği, Yönetmeliğin uygulanmasında ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilmesinde ise; Başkentteki tören ve kutlamalarda Dışişleri Bakanlığı'nın, Başkent dışındaki tören ve kutlamalarda ise içişleri Bakanlığının yetkili olduğu anlaşılmaktadır.

Bu durumda; 2429 sayılı Kanun'un 4. maddesi uyarınca ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenler konusunda düzenleme yapmak bakımından verilen yetki kapsamında, ulusal bayram, resmi bayramlar, mahalli kurtuluş günleri. Atatürk günleri ve tarihi günlerin kutlanmasını sağlamak amacıyla yapılacak törenlerin ve kutlama ilkelerinin belirlenmesi amacıyla düzenlenen Yönetmeliğin belirtilen dava konusu maddelerinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Yönetmeliğin, 2. maddesinin altıncı fıkrası yönünden iptal isteminin incelenmesi:Anayasanın "Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti" başlıklı 26. maddesinde, "Herkes,

düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar. Bu fıkra hükmü, radyo, televizyon, sinema veya benzeri yollarla yapılan yayımların izin sistemine bağlanmasına engel değildir.

Bu hürriyetlerin kullanılması, millî güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliği, Cumhuriyetin temel nitelikleri ve Devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğünün korunması, suçların önlenmesi, suçluların cezalandırılması, Devlet sırrı olarak usulünce belirtilmiş bilgilerin açıklanmaması, başkalarının şöhret veya haklarının, özel ve aile hayatlarının yahut kanunun öngördüğü meslek sırlarının korunması veya yargılama görevinin gereğine uygun olarak yerine getirilmesi amaçlarıyla sınırlanabilir.

Haber ve düşünceleri yayma araçlarının kullanılmasına ilişkin düzenleyici hükümler, bunların yayımını engellememek kaydıyla, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin sınırlanması sayılmaz.

Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunla düzenlenir." hükmüne yer verilmiştir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10 maddesinde, "1.Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve ülke sınırları söz konusu olmaksızın haber veya fikir alma ve verme özgürlüğünü de içerir. Bu madde, devletlerin radyo, televizyon ve sinema işletmelerini bir izin rejimine bağlı tutmalarına engel değildir. 2.Kullanılması görev ve sorumluluk yükleyen bu özgürlükler, demokratik bir toplumda zorunlu tedbirler niteliğinde olarak, ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu emniyetinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın, başkalarının şöhret ve haklarının korunması veya yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının

7

li YAP Bilişim Sisteminde yer alan bu dokümana http://vatandas.uyap gov tr adresinden v G J E $ W h - U K B llO U E - 3 B q S m 9 M - 8 T Q h l| — kodu ılc erişebilirsiniz

T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİREEsas N o: 2012/6278 Karar N o: 2016/1072sağlanması için yasayla öngörülen bazı biçim ve koşullarına, sınırlamalara ve yaptırımlara bağlanabilir."düzenlemesine yer verilmiştir.

Anayasanın 26. maddesinde, herkesin düşünce ve kanaatlerini açıklama ve yayma hakkına sahip olduğu belirtildikten sonra, bu hakkın kullanılmasına ilişkin yöntemler yönünden bir sınırlama getirilmemiştir. Dolayısıyla, çelenk koyma hakkını da düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti kapsamında bulunan bir hak olarak değerlendirmek gerekir.

Ulusal ve resmi bayramlar dışında anıtlara çelenk koymak isteyen kuruluş, kişi veya kişi topluluklarının kırksekiz saat önceden mülki idare amirinden izin almak zorunda olduğuna ilişkin dava konusu düzenleme ile düşünceyi açıklama aracı olarak değerlendirilmesi gereken çelenk koyma hakkının, yukarıda metnine yer verilen T.C. Anayasasının 26. maddesinin ikinci fıkrasında sayılan hallerin varlığı söz konusu olmadığı halde mülki idare amirinden izin alma şartına bağlanarak sınırlandırılmasına yol açtığı anlaşılmaktadır.

Bu nedenle, dava konusu Yönetmeliğin 2. maddesinin altıncı fıkrasında yer alan anıtlara çelenk koyma hakkını kısıtlayan hükmün hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 5/5/2012 tarihli ve 28283 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren. "Ulusal ve Resmi Bayramlar ile Mahalli Kurtuluş Günleri. Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Tören ve Kutlamalar Yönetmeliği"nin 2. maddesinin altıncı fıkrasının İPTALİNE, Yönetmeliğin dava konusu aiğer hükümlerine yönelik olarak davanın REDDİNE, dava kısmen iptal, kısmen ret şeklinde sonuçlandığından aşağıda dökümü yapılan 189,40-TL yargılama giderlerinin yarısı olan 94,70-TL nin davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı olan 94,70-TL ile Kararın verildiği tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 1.800 -TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, 1.800,00-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine; Kararın tebliğini izleyen günden itibaren otuz gün içinde İdari Dava Daireleri Kurulunda temyiz edilebileceğinin taraflara bildirilmesine, 26/2/2016 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

Başkan Üye Üye Üye ÜyeTülün Emin Celalettin Ali Abdullah AliÖZDEMİR ÖZKAN KAZAN ARTUNÇ ÜRKER

(X) (XX) (xxx)

Yarqılama G iderleri:Harç Gideri : 114,40 TLPosta Gideri 75.00 TLToplam : 189,40 TL

8

UYAP Bilişim Sisteminde yet alan bu dokümana http://vatand8S.uyap.gov.ir adresinden V'GJEsWh - UKBuOuE - 3BqSm9M - STQhlI- kodu ılc erişebilirsin!?.

T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİREEsas N o: 2012/6278 Karar N o: 2016/1072

"Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı" törenlerinin başkentte ve başkent dışında nasıl yapılacağına ilişkin mülga Ulusal ve Resmi Bayramlarda Yapılacak Törenler Yönetmeliği'ne göre törenler, Başkentte: Milli Eğitim Bakanı tarafından açılış konuşması yapılması, Milli Eğitim Bakanı ve beraberindeki heyet tarafından Anıtkabire çelenk konulması ve İstiklal Marşı ile bayrağın göndere çekilmesi. Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından Atatürk anıtlarına çelenk koyma töreni düzenlenmesi, vali tarafından, garnizon komutanı ve belediye başkanı ile birlikte törene katılanların ve halkın bayramının kutlanarak İstiklal Marşı ile bayrağın göndere çekilmesi, kutlama programında yer alan konuşmaların yapılması ve şiirlerin okunması, tören geçişi ve gösterilerin yapılması ve programda yer alan diğer faaliyetlerin uygulanması; Başkent dışında ise. Anıtkabire çelenk konulması dışında Başkentte yapılan diğer faaliyetlerin aynen uygulanması şeklinde yapılmakta iken; dava konusu Yönetmeliğin 5. maddesiyle, mülga Yönetmelikteki ayrıntılı düzenlemeler kaldırılarak "(2) Milli Eğitim Bakanı, gunun anlam ve önemini belirten mesajını medya aracılığıyla bildirir,

(3) Milli Eğitim Bakanı bir il törenine katılır.

(4) Atatürk anıt veya büstüne milli eğitim müdürlüğü tarafından çelenk konulur. Çelenk konulduktan sonra İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir.

(5) Kutlama komitelerince hazırlanan programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır Programda tören geçişi vetebrikata ver verilmez." hükmü getirilmiştir.

"Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı" kutlamaları ise, önceki Yönetmeliğe göre; saat 07.00 de Ankara ve Samsun'da 21 pare top atışının yapılması, Başkent’te; Anıtkabire çelenk koyma töreni yapılması ve İstiklal Marşı ile bayrağın göndere çekilmesi, Milli Eğitim Bakanı tarafından tören alanında bayramın açış konuşmasının yapılması, gençlik adına konuşma yapılması ve şiir okunması, Atütürk'ün Gençliğe Hitabesinin okunması, Samsun'dan getirilen bayrağın kabul töreninin, tören geçişinin ve gösterilerin yapılması, programda yer alan diğer faaliyetlerin uygulanması; Başkent dışında ise, Atatürk anıt ve büstlerine çelenk koyma töreninin yapılması ve İstiklal Marşı ile bayrağın göndere çekilmesi, mahalli mülkiye amirinin, garnizon komutanı veya temsilci, belediye başkanı ile birlikte törene katılanların ve halkın bayramını kutlaması, İstiklal Marşı ile bayrağın göndere çekilmesi, mahalli mülkiye amiri veya kutlama komitesince görevlendirilecek kişi tarafından bayramın açış konuşmasının yapılması, gençlik adına konuşma yapılması ve şiir okunması, Atütürk'ün Gençliğe Hitabesinin okunması, tören geçişi ve gösterilerin yapılması, programda yer alan diğer faaliyetlerin yapılması ile gerçekleştirilmekte iken, dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesiyle mülga Yönetmelikteki ayrıntılı düzenlemeler kaldırılarak,

"(2) Gençlik ve Spor Bakam, günün anlam ve önemini belirten mesajını medya aracılığıyla bildirir.

(3) Gençlik ve Spor Bakam bir il törenine katılır.

(4) Atatürk anıt veya büstüne gençlik hizmetleri ve spor müdürlüğü, bulunmaması halinde

9

KARSI OY :

UYAf’ Bilişim Sisteminde yer alan hu dofcümaoa hıtp://vatandas uyap gov tr adresinden vGJEsWh - UKBuouE - 3BqSm9M - $TQhlI- kodu ile erışcbılırsini7

T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİRE Esas N o: 2012/6278 Karar No : 2016/1072mülki amirin görevlendireceği bir müdürlük tarafından çelenk konulur. Çelenk konulduktan sonra İstiklal Marşı ile birlikte bayrak göndere çekilir.

(5) Kutlama komitelerince hazırlanan programda yer alan diğer faaliyetler uygulanır. Proçramda tören aecişi vetebrikata yer verilmez " düzenlemesi getirilmiştir.

Ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenlere ilişkin düzenlemelerin yasal dayanağı. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun'un 4. maddesidir.

Bu maddede, ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenlerin Milli Savunma, İçişleri. Dışişleri, Milli Eğitim, Gençlik ve Spor ve Kültür Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle düzenleneceği, bu yönetmeliğin Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren engeç üc ay içinde yayımlanacağı hükme bağlanmıştır.

Madde metninden de anlaşılacağı üzere, ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenler konusunda düzenleme yapmak, idarenin yetkisinde bulunmakta ise de. yargısal denetime olanak tanınması açısından yapılacak değişikliklerin sebeplerinin de gösterilmesi gerekmektedir.

Dava konusu Yönetmelikle; mülga Yönetmelikteki ayrıntılı düzenlemeler kaldırılarak tören ve kutlamalara ilişkin temel esas ve usuller belirlenmiş ve belirtilen esas ve usuller dahilinde, tören ve kutlama programlarını hazırlamak ve uygulanacak genel esasları belirlemek hususunda her ilde oluşturulan kutlama komitelerine görev ve yetkiler verilmiştir.

Bununla birlikte davalı idarece, mülga Yönetmelikte yer verilen Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ile Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı kutlamalarının tören geçişi ve tebrikatlarına yer verilmemesi yönünde sınırlayıcı bir düzenleme getirilmesinin somut ve haklı gerekçelerinin ortaya konulamadığı görülmüştür.

Bu nedenle, dava konusu Yönetmeliğin 5 ve 6. maddelerinin 6. bendinin 2. cümlesi yönünden iptali gerektiği oyuyla, bu kısmı açısından karara katılmıyorum.

BaşkanTülün ÖZDEMİR

10

UYAP Bilişim Sisteminde yer alan bu dokümana http://vatandas.uyap.gov.ir adresinden v G J E s W h - U K B u o u E - 3 B q S m 9 M - 8 T Q h ll - kodu ile erişebilirsiniz

T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİRE Esas N o: 2012/6278 Karar No ¡2016/1072

Ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenlere ilişkin düzenlemelerin yasal dayanağı. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun'un 4. maddesidir.

Bu maddede, ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenlerin Milli Savunma, İçişleri, Dışişleri, Milli Eğitim, Gençlik ve Spor ve Kültür Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle düzenleneceği, bu yönetmeliğin Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren engeç üç ay içinde yayımlanacağı hükme bağlanmıştır.

Dava konusu Ulusal ve Resmi Bayramlar ile Mahalli Kurtuluş Günleri. Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Tören ve Kutlamalar Yönetmeliği ile, "Ulusal ve Resmi Bayramlarda Yapılacak Törenler Yönetmeliği"; "Mahalli Kurtuluş Günleri. Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerde Yapılacak Törenler Yönetmeliği" ve "Resmi Bayramlar ve Anma Günlerinde Anıtlara Konulacak Çelenklerin Hazırlanma, Taşınma ve Sunulması Hakkında Yönetmelik" yürürlükten kaldırılarak, bu Yönetmeliklerin düzenlediği alanlarda yeni düzenlemeler getirilmiştir.

Yukarıda anılan madde metninden anlaşılacağı üzere, ulusal ve resmi bayramlarda yapılacak törenler konusunda düzenleme yapmak idarenin yetkisinde bulunmakta ise de, yargısal denetime olanak tanınması açısından yapılacak değişikliklerin sebeplerinin de gösterilmesi gerekmektedir.

Ancak davalı idarece yeni bir düzenleme yapılmasının somut ve haklı gerekçeleri ortaya konulamamıştır.

Bu nedenle, dava konusu Yönetmelik hukuka aykırı olduğundan, dava konusu Yönetmelik hükümlerinin tamamının iptali gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.

ÜyeEmin Celalettin ÖZKAN

KARGI OY :

11

UYAP Bıli$ım Sisteminde yer alan bu dokümana http://vatandiis.uyap.gov.tr adresinden v G J E s W h - U K .B u o u E - 3 B q S m 9 M - 8 T Q h l I - kodu ile erişebilirsiniz

T.C.D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİRE Esas N o: 2012/6278 Karar N o: 2016/1072

KARSI OY :

Çoğunluk kararıyla iptal edilen dava konusu yönetmeliğin 2 nci maddesinin altıncı fıkrası anıtlara çelenk konulmasının milli güvenlik, kamu düzeni ve kamu güvenliğini ihlal etmeden ve demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak kullanılmasını sağlamak amacıyla düzenlenmiş olup söz konusu hükümde hukuka aykırılık bulunmadığı düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.

ÜyeAli ÜRKER

12

UYAP Bilişim Sisteminde yer alan bu dokumana http://vatandas.uyap.gov tr adresinden v G J E s W h - U K B u o u I : - 3 B q S m 9 M - 8 T Q h l l - kodu ılc erişebilirsiniz