Tema:

Ezra PaundPunuan:

-Olta Grajçevci dhe

-Donjetë Ademi

Gjimnazi Filologjik “Eqrem Çabej”

Lënda: Gjuhë Shqipe

Klasa: XII/3

Përmbajtja

JETA 01

ANALIZË –CANTOS,XII

POEZI03CANTOS

02

04

JETAEzra Weston Loomis Pound ishte një shkrimtar amerikan dhe kritik, dhe

një nga poetët më të mëdhenj modernistë në gjysmën e parë tëshekullit XX.

Kishte mbështetur hapur Fashizmin dhe aktivitetet propagandistike tëfuqive të Boshtit në Luftën e Dytë Botërore, por, në anën tjetër, ështëbërë dhe një nga figurat më të diskutueshme të letërsisë amerikane. I zemëruar nga vrasja e Luftës së Parë Botërore, Pound humbi besimin

në Angli dhe fajësoi luftën për kamatën dhe kapitalizmin ndërkombëtar. Ai u zhvendos në Itali në vitin 1924 dhe gjatë viteve 1930 dhe 1940 ai

përqafoi fashizmin e Benito Musolinit,

01

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, ai u pagua nga qeveria italiane për të bërë qindratransmetime radiofonike duke kritikuar Shtetet e Bashkuara, Franklin D. Roosevelt dhe

hebrenj, si rezultat i së cilës u arrestua në 1945 nga forcat amerikane në Itali me akuza përtradhëti. I konsideruar i papërshtatshëm për t'u gjykuar, ai u burgos në spitalin psikiatrik tëShën Elizabethit në Uashington, D.C, për më shumë se 12 vjet. Kryesisht për shkak të një

fushate nga shkrimtarët e tjerë, ai u lirua nga Shën Elizabeth në vitin 1958 dhe u kthye përtë jetuar në Itali deri në vdekjen e tij. Pikëpamjet e tij politike sigurojnë që puna e tij të

mbetet e diskutueshme tani siç ishte gjatë jetës së tij. Vdiq në Venecia,më 1972, i braktisurdhe i dënuar me moskuptim.

02POETI

Më 1913 Paund promovon imazhizmin,drejtim që shtronpara krijuesit tri kërkesa themelore:

-objekti politik të paraqitet drejtpërdrejtë,-të mos përdoret asnjë fjalë që s’ka lidhje me këtë objekt,

-vargu të ndjekë vijën melodike të fjalisë dhe tëshmangë efektin e rimës.

Synimi është që poezia të çlirohet nga fjalët e tepërta,esidomos nga fryma tregimtare dhe nga preokupimi

moralizues.

● Gjatë 12 viteve të tij në Londër, Pound kishte transformuar plotësisht veten si njëpoet. Brenda pesë apo gjashtë viteve aishkroi një poezi të re, për të rritur që flisteme qetësi për shqetësimet aktuale nëfjalimin e përbashkët. Ashtu si shoku i tijT.S. Eliot, Pound donte një modernizëm qëtë rikthente në jetë standardet më të lartatë së kaluarës. Përparimi i tij mund të shihetnë përpjekjet për informalitet (1911):

● “Pini çaj, mallkoni Cezaret,● Flisni për suksesin e fundit”.

● Në poezinë e tij Pound tani ishte në gjendje të merrej me efikasitet me një gamë të tërë të aktiviteteve dhe emocioneve njerëzore, pa ngriturzërin e tij.

● Forcat e Paundit qëndrojnë te kultura e tij e jashtëzakonshme. Nëpoezinë e tij bashkohen të gjitha kohët poetike –që nga antikiteti deri temoderniteti,dhe të gjitha modat poetike –perëndimore nga Europa e Amerika dhe orientalet nga Azia e Afrika.

● Kredoja e tij letrare përmblidhet në njërin nga titujt e librave të tij “Make it new” (“Bëj gjë të re”). Por e reja që sjell Paundi nuk konceptohet sipërmbysje e traditës . Përkundrazi, Paundi mbështetet në traditën e poezisë botërore të të gjitha kohëve, të cilën e koncentron në një formëtë re në veprën e jetës së vet me titullin kuptimplotë “Cantos” (“Këngët”).

1.Kredoja -Tërësia e ideve, e bindjeve a e pikëpamjeve të një njeriu në një fushë të caktuar të veprimtarisëshoqërore.

1

● Në një letër të cituar për babanë e tij në Prill, 1927, Pound shpjegoi se “skemakryesore" e Cantos është subjekti dhe përgjigja. : A.A. “Njeriu i gjallë zbret nëbotën e të Vdekurit” / C.B. ‘Përsëritja në histori’ / B.C. “Momenti magjik” ose“Momenti i metamorfozës”. Në të njëjtën letër, Pound gjithashtu përshkroishkurtimisht temat - vizita në botën e të vdekurve, përsëritja në histori dhemomenti i metamorfozës - të gjitha këto kanë korrespondencë në tre teksteqë shërbyen si frymëzimi i tij kryesor: “Komedia Hyjnore” e Dantes , “Odisea” e Homerit dhe “Metamorfoza” e Ovidit.

● “A girl” – Ezra Pound“A girl” apo “Një vajzë” është një poezi nga Ezra Pound shkruarnë bazë të mitit të Apollos dhe nimfës që ai dashuronte.

● Poezia e Pound-it tregon transformimin e vajzës në pemë. Vajtimi i Apollos në vargun e fundit është tejet i veçantë. Poezia është ndarë në dy pjesë: në pjesën e parë flet vajza, kue përshkruan transformimin e saj në pemë, kurse pjesa e dytëmund të konsiderojmë që flet Apollo, i cili ende është idashuruar ndonëse ajo s’është gjë tjetër veç një pemë.

Disa nga poezitë e Ezra Pound

Pemët më hynë ndër duar

Rrëshirat m’u ngjitën krahëve

Pema po rritet brenda gjoksit tim

Teposhtë

Degët që dalin nga unë duken si duar.

Një pemë jeni,

Një myshk jeni,

Ti një lul-vjollcë ndër erë.

Një fëmijë – aq lartë –jeni,

E gjitha marrëzi ndaj botës.

Një vajzë

Në një nga poezitë e hershme e titulluar“Histrion” poeti shpreson se identifikimi itij me aktorin, është bërë me qëllim qëtë komunikojnë më afër me mjeshtrate shpirtrave tanë.Në Romën e lashtë, Histrioni ishte një aktorteatri, nga etruska Hister.

Histrion

Askush nuk guxoi ta shkruajë këtë,

unë e di se shpirtrat e të mëdhenjve

banojnë ndonjëherë te ne,

dhe ne të shkrirë në ta

S’jemi veçse refleksi i këtyre shpirtrave .

Të tillë janë: paksa Dantja

dhe janë gjithashtu një farë

Fransua Vijon, poet hajdut

ose ata të caktuar për shenjtëri

që donin të blasfemonin emrin im;

një çast dhe flaka vdes.

Si të digjej në qendrën tonë një sfer

transparente ari të shkrirë, “Uni” ynë

dhe rrënjoset në kështu ndonjë formë:

Krishti ose Gjoni ose Fiorentinasi;

dhe pastaj çdo formë takse

e zhduk qartësinë e sferës,

ne pushojmë së qeni atëherë

dhe mjeshtrat e shpirtrave tanë vazhdojnë.

Histrion

CANTOS“Cantos” nga Ezra Pound është një poezi e gjatë, e paplotë në116 pjesë. Pjesa më e madhe u shkrua midis 1915 dhe 1962, megjithëse shumica e punës së hershme u braktis dhe kantote hershme, siç u botuan përfundimisht, datojnë nga 1922 e këtej. Ishte një vepër me gjatësi libri, e konsideruar gjerësishtsi një lexim intensiv dhe sfidues. “Cantos” zakonishtkonsiderohet si një nga veprat më domethënëse të poezisëmoderniste në shekullin e XX. Ashtu si në shkrimet në prozë tëPound, tema e ekonomisë, qeverisjes dhe kulturës janë pjesëpërbërëse e përmbajtjes së veprës.

03

● Karakteristika më e habitshme e tekstit, për një shfletues tërastësishëm, është përfshirja e karaktereve kineze, si dhe citate nëgjuhë evropiane, përveç anglishtes.Vepra shkon në gati 800 faqe dhei mori mbi gjysmën e jetës së tij për të shkruar - dhe madje edheatëherë, ai kurrë nuk e përfundoi atë.Ka edhe një referencë të gjerëgjeografike. Pound shtoi interesat e tij të mëparshëm në kulturënklasike mesdhetare dhe Azinë Lindore, tema selektive nga Mesjetadhe Italia e hershme moderne dhe detaje nga Afrika që ai kishtemarrë nga Leo Frobenius. Shumë referenca në tekst nuk kanëshpjegim.

● Pound thotë se, për t'iu përgjigjur kulturës moderne dhe botës bashkëkohore, duhet së pari të studiosh të kaluarën dhe të kërkosh modele.

● Konceptuar si një monolog epiko-lirik që artikulohet rreth tri epokave të mëdha–Antikitetit, Rilindjes dhe Moderniteit, Cantos premton se do të këndojë :”Përlibra e për armë /Dhe për gjenitë e njerëzimit”.

● Vëllimi është kritikuar për fragmentarizëm, domethënë për bashkim artificial elementësh pa lidhje njëri me tjetrin. Mirëpo vetë Paundi e ka dashur një gjë tëtillë,meqenëse Cantos është shkruar sipas parimit ideogramatik,të huazuar ngakultura e Kinës së lashtë. Kështu, këngët e vëllimit Cantos krijojnë një mozaik tëçuditshëm meditimesh, aluzionesh e kulturash të ndryshme, të paraqitura nëforma nga më të papriturat, shumë të ndryshme si për shembull: ideogram kinez, pentagram muzike, simbole vizatimorë, si dhe një larmi gjuhësh të botës, ku vend të privilegjuar zënë gjuhët e vdekura.

RRËFENJA E MARINARIT TË NDERSHËM(nga Cantos, XII)

Xhim X...në një mbledhje bankierëshi lodhur nga ankesat e tyre për fatin e keqI lodhur nga sjellja e tyre e shpifur prej shtinjakësh dhe

nga shiritat e ngushtë të bardhëQë i mbanin nga ana e brendshme e jelekurPër t'u dukur sikur kanë veshur dy,U tregoi Rrëfenjën e Marinarit të NdershëmI lodhur nga etiketa e tyre,ndenjur, këta presbiterianë të bindurDrejtorë, trafikantë shoqërish me portofoleDhjakë të atyre kishave që kanë për prona lagje të tëra të

varfërish,

Analizë –”Cantos,XII”

Alias e fajdexhinj” in excelsis,

ajka e fajdexhinjve,

Zaptues të tregut të punësimit, që u duket pak fitimi 20 %

dhe ua lënë fajin kohëve të këqia,

Dhe rënies së kuotave braziliane

(kuotave A. të S.),

Dhe pasigurisë së përgjithshme për çdo lloj investimi

Përpos investimit në ndërtimin e bankave të reja,

të cilat prodhojnë të tjera banka të reja

Dhe aspak të interesuara për të thjeshtuar rishpërndarjen...

nga mënyra se si këta njerëz i mbllaçitnin nofullat

mbi bishtin e puros,

I lodhur nga mënyra se si këta njerëz i mbllaçitnin nofullat mbi

bishtin e puros,

Xhim X... tha:Na ishte njëherë një marinar fukara që pinte e veç pinte,Tamam e zeza e vetes,pijanec, ndyravec,grindavec pa kundshok dhePija një ditë prej ditësh e çoi në spital, -Dhe i bënë operacion, dhe një prostitutë e mjerë ndodhej nëSallën e grave dhe kjo na kishte lindur një foshnje ndërsaMarinarit barkun po ia qepnin, dhe foshnjën ia sollën te kryetKur ky u përmend, duke i thënë:"Mbaje me shëndet! ja ç'të dolinga barku."Ky e pa me habi foshnjën, e pastaj u shërua,E më të dalë nga spitali nuk piu më,E kur u shërua krejt dhe u ngrit në këmbë gjeti punë në një anije tjetërE bëri kursime nga rroga,e bëri kursime të rregullta nga rroga,E bleu një hise të anijes,e arriti të blejë gjysmën,Mandej krejt anijene me kalimin e kohës një kompani avulloresh;

Dhe e rriti djalin,

dhe kur djali ende shkonte në shkollë,

Marinari plak ra sërish i sëmurë

Dhe mjekët deklaruan se e kishte vdekjen te

pragu,

Dhe djali i erdhi te kryet,

dhe marinari plak i tha:

"Bir, më vjen keq që s'jam në gjendje t'i bëj

ballë,

Se ti je ende shumë i ri.

Shumë për-gje-gjë-si po të lë.

Do të ishte mirë të prisja sa të rriteshe edhe

ca,

Sa të bëheshe krejt i zoti për të drejtuar

punët..."

"Ç'janë ato fjalë, o ati im,

Jo, mos ki merak për mua, unë jam shumë

mirë,

Po shiko veten, o ati im.”

”Këtu ta kam fjalën, o bir, aty më rri.

Më quajte ati im, e unë ati yt s' jam.

Nuk jam yt atë, jo,

Nuk jam babai yt por jam nëna jote, - kështu i

tha, -

Yt atë ishte një pasanik i madh nga

Stambolli. ”

(e përktheu -A. MARASHI)

● Konteksti:Fragmenti i mëposhtëm është marrë nga vëllimi “Cantos,nr.XII”, që trajtonçështje të parasë dhe të finances nën prizmin e denoncimit të pushtetit tëbankave. Pak a shumë në stilin e Dantes tek “Ferri”, i cili gjithashtu dënon pa mëshirë babëzinë dhe rendjen pas parasë, Ezra Paund nuk i kursen ironinë dhesarkazmat kundër bankierëve dhe sistemit të tyre monetar të bazuar në normate interest ose në fajden, fjalë e cila ishte shumë e urryer nga poeti.

Konteksti dhe stili

● Stili:Fragmenti i mëposhtëm ka një stil homogjen dhe poema është e thjeshtë përt’u kuptuar. Kjo për faktin se tregohet historia e një njeriu të zakonshëm, e njëmarinari. Sidoqoftë,edhe histori e thjeshtë, kur arrin në fund, kuptohet se nukështë thjeshtë aq sa paraqitet dhe se duhet lexuar si një parabolë, apo rrëfimalegorik që përmban një të vërtetë universal. Në planin e prozodisë, poeziadallohet për shmangien e plotë të rimës, të cilës i parapëlqehet pasuriaritmike.

2. Tërësia e elementeve gjuhësore e ritmike (gjatësia dhe shkurtësia e zanoreve,

theksi. rima etj.), sipas të cilave ndërtohet një sistem i caktuar vjershërimi; metrikë:

prozodia shqipe; prozodia e këngëve popullore.

2

Faleminderit përvëmendjen