31for Quality Vol.20 No.194

December 2013

Testing & Calibrationfor Quality

ต่อจากฉบับที่แล้ว

เขียนและแปลโดย สุพจน์ ตุงคเศรวงศ์

ผู้อำ�นวยก�รฝ่�ยเครื่องมือม�ตรวิทย�

บริษัท เมเชอร์โทรนิกซ์ จำ�กัด

การสอบเทียบมาตรฐาน

ตอนที่ 5

เครื่องทดสอบทางไฟฟ้าการสอบเทียบมาตรฐานเครื่องทดสอบ

เครื่องตัดไฟฟ้าเมื่อมีไฟฟ้ารั่ว (RCD)

▲ รูปที่ 1

RCD ย่อมาจาก Residual Current Device ซึ่งเป็นอุปกรณ์ตัดกระแสไฟฟ้าอัตโนมัติที่ติดตั้งในระบบไฟฟ้าเพื่อ

ตรวจจบักระแสไฟฟ้าผดิพร่องรัว่ไหลลงดนิด้วยปรมิาณเลก็น้อยไม่พอส�าหรับกระตุ้นอุปกรณ์ป้องกันการใช้กระแสมากเกินพิกัดให้ตัดวงจรออกเช่นกัน RCD บางครั้งก็มีการเรียกว่า RCCB ที่ย่อมาจาก Resi-dual Current Circuit Fault Circuit Interrupter ซึง่ทีก่ล่าวมาเป็นอุปกรณ์ที่มีหน้าที่และวัตถุประสงค์เหมือนกัน

(ก) ภาพเปรียบเทียบบุคคลที่สัมผัสอุปกรณ์ไฟฟ้า (appliance) ที่ปกติ (บน) กับบุคคลที่สัมผัสอุปกรณ์ไฟฟ้า (appliance) ที่ผิดปกติมีไฟฟ้ารั่ว (ล่าง)

(ข) แสดงอุปกรณ์ภายในตัวเครื่อง GFCI ที่มีปุ่ม Test ให้กดทดสอบการท�างาน โดยท�าให้มีกระแสไฟฟ้าไหลกลับอีกเส้นทาง ท�าให้ตรวจพบความแแตกต่าง จึงตัดวงจร

รูปที่ 1 แสดงวงจรการท�างานของ RCD คือ ระบบไฟฟ้าปกติ กระแสไฟฟ้าบนเส้น L: Line ที่ไหลเข้าสู่อุปกรณ์ไฟฟ้าจะต้องไหลกลับมาทางสาย N: Neutral ด้วยจ�านวนเดียวกัน หากผิดปกติ เช่น รั่วไหลลงสู่ดินผ่านเปลือกอุปกรณ์ไฟฟ้าหรือผ่านตัวคนที่มาแตะถูกสู่ดินด้วยจ�านวนมากเกนิพกิดัของ RCD ไหลกลบัมาสาย N (1.0 Amperes) น้อยกว่าไหลเข้าสาย L (1.006 Amperes) อุปกรณ์ RCD นี้ก็จะตัดวงจรไฟฟ้าออกทันที องค์ประกอบส�าคัญของการท�างานของ RCD ก็คือ

Testing & Calibration

Vol.20 N

o.1

94 Decem

ber 2013

32

ความถูกต้องของกระแสไฟฟ้าแตกต่างกันที่จะท�าให้ท�างานกับความเร็ว (เวลา) ในการตัดวงจรไฟฟ้าที่จะต้องได้มาตรฐาน ซ่ึงเราสามารถท�าการสอบเทียบมาตรฐานได้ด้วยคาลิเบรเตอร์ เช่น Fluke 5320A เป็นต้น

ตวัอย่างอุปกรณ์ RCD, RCCB, GFCI แสดงไว้ในรปูที ่2 เครือ่งทดสอบการท�างานของ RCD, RCCB, GFCI แสดงในรูปที่ 3 ส่วน คาลิเบรเตอร์ Fluke 5320A แสดงในรูปที่ 4

ตัวอย่างการสอบเทียบฯ เครื่องทดสอบอุปกรณ์ RCD ของ Fluke 1653B ด้วยเครื่อง Fluke 5320A ดังวงจรการต่อในรูปที่ 5 เมื่อเราเลอืกใช้ฟังก์ชัน่ “RCD” ของ 5320A เครือ่งจะจ�าลองตวัเองเป็น RCD ชนิดสมบูรณ์แบบด้วยเครื่องจับเวลาและเครื่องวัดกระแสที่ได้รับการสอบเทียบฯ แล้ว ช่วงกระแสที่ทดสอบได้จาก 3mA ถึง 3A ส่วนการจับเวลาได้จาก 10 มลิลวินิาท ีถงึ 5 วนิาท ีนอกจากนัน้ยงัสามารถวดัแบบรูปคลื่นสัญญาณพัลส์ทั้งทางบวกและทางลบ ดังรูปที่ 6

▲ รูปที่ 4 ค�ลิเบรเตอร์ Fluke 5320A

(ข) RCCB ชนิดเคลื่อนที่ไปใช้ นอกสถานที่ได้

(ก) RCCB ชนิดติดตั้งถาวร ท�างานที่ 30 mA

▲ รูปที่ 2

▲ รูปที่ 3 ตัวอย่�งเครื่องทดสอบก�รทำ�ง�นของ RCD, RCCB, GFCI

Testing & Calibration

Vol.20 N

o.1

94 Decem

ber 2013

33

▲ รูปที่ 5 ตัวอย่�งก�รสอบเทียบฯ เครื่องทดสอบอุปกรณ์ RCD ของ Fluke 1653B ด้วยเครื่อง Fluke 5320A

▲ รูปที่ 6 แสดงก�รจับเวล�ตัดวงจร

ส่วนรูปที่ 8 แสดงหน้าจอการรายงานผลการทดสอบจับเวลาของการตัดวงจร แล้วน�าเวลาที่ได้เทียบกับเวลาที่เครื่องทดสอบ RCD รายงานว่าแตกต่างกันหรือไม่ ? และเท่าใด ?

▲ รูปที่ 7

เอกสารอ้างอิง

1. คู่มือการใช้ Fluke 5320A

2. ภาพจาก Fluke Calibration

อ่านต่อฉบับหน้า

(ก) การแสดงผล

▲ รูปที่ 8

(ข) คาลิเบรเตอร์ Fluke 5320A