The Irish Franciscans in Poland

The Irish Franciscans in PolandAuthor(s): Brendan JenningsSource: Archivium Hibernicum, Vol. 20 (1957), pp. 38-56Published by: Catholic Historical Society of IrelandStable URL: http://www.jstor.org/stable/25487322 .

Accessed: 18/06/2014 00:44

Your use of the JSTOR archive indicates your acceptance of the Terms & Conditions of Use, available at .http://www.jstor.org/page/info/about/policies/terms.jsp

.JSTOR is a not-for-profit service that helps scholars, researchers, and students discover, use, and build upon a wide range ofcontent in a trusted digital archive. We use information technology and tools to increase productivity and facilitate new formsof scholarship. For more information about JSTOR, please contact [email protected].

.

Catholic Historical Society of Ireland is collaborating with JSTOR to digitize, preserve and extend access toArchivium Hibernicum.

http://www.jstor.org

This content downloaded from 91.229.229.86 on Wed, 18 Jun 2014 00:44:56 AMAll use subject to JSTOR Terms and Conditions

http://www.jstor.org/action/showPublisher?publisherCode=chsi

http://www.jstor.org/stable/25487322?origin=JSTOR-pdf

http://www.jstor.org/page/info/about/policies/terms.jsp


The Irish Franciscans in

Poland

Edited by Fr. Brendan Jennings, O.F.M.

The following small collection of documents contains all that is known of two efforts of the Irish Franciscans to establish themselves in Poland.

Nos. 1-16 relate to an attempt to settle at Wielun, in the diocese of

Gnesen, and no. 17 is an agreement drawn up for a foundation at

Jablonow, which however led to no practical result. The Irish names which appear in the documents show that the initiative

came from the Irish Franciscan college at Prague, and was no doubt due to the wish to ease the financial strain on that college. The first intention of the Irish friars was to establish a college of their own at Poznan or

Danzig, but as this was vetoed by the king of Poland, the provincial of the Polish Franciscans, Fr. Koletzin, generously placed the house at

Wielun at the disposal of the Irish friars; and in the meantime he con

tinued his efforts to secure the king's licence for an Irish foundation in one or other of the places at first intended. The arrangement concerning

Wielun received the royal assent on 13 July 1645; and the general of the Franciscan Order, Fr. Giovanni a Napoli, issued a letter of confirmation on 15 June 1646. Fr. Peter Marchant, who was commissary general for certain northern Franciscan provinces, including Ireland, had been

previously informed of the agreement in a letter of Fr. Koletzin on 16 July 1645, and had expressed his great satisfaction by his letter of 12 October following. All the preliminaries were most promising.

Nevertheless, the whole arrangement was very precarious from the

beginning. No definite limit had been fixed for the duration of the grant, and more dangerous still perhaps, nothing had been settled as to who should have final jurisdiction over the small number of Polish fathers and lay brothers who had been assigned to Wielun to assist in the service of the house and church. A certain uneasiness is evident in the letter of the first Irish guardian, Fr. James MacCaughwell, to Wadding, on 6 February 1647, in which he suggests that the confirmation of the Holy See would be desirable. By a letter of 25 February 1650, Fr. Daniel a Dongo, who became vicar-general of the order after the death of Fr.

Giovanni a Napoli, incorporated the house in the Irish province, but nevertheless reserved jurisdiction over it to himself. The document of 1 December 1652, which unfortunately is not signed, shows that from



THE IRISH FRANCISCANS IN POLAND 39

some quarter, and presumbly from the Poles, there was opposition to the exercise of any jurisdiction by Fr. Anthony Dallaghan, who had been appointed commissary visitator of Wielun, as also of the other two

colleges of Prague and Louvain. And by 29 March 1653, when the Polish

provincial and his council wrote to Wadding, apparently on the occasion of their provincial chapter, the whole affair had come to a climax, and the Polish fathers had decided to take their house back again. The

archbishop of Gnesen was asked to arbitrate, but his two representatives, as could be expected, stood by their own countrymen, and gave the decision in their favour. The Irish Franciscans published a declaration addressed to their benefactors in the neighbourhood; but nothing was

left by then but to withdraw with as good grace as possible. The statement made by Fr. Taaffe on 3 September 1653 shows clearly that the Poles were determined to have their way, and to take very drastic steps to get it.

1. Permission of Ladislaus, king of Poland, for the Irish Franciscans to reside at Wielun. Warsaw, 13 July 1645. (Franciscan archives, St. Truiden,

Belgium, 11,12)

Copia diplomatis seu privilegii serenissimi regis Poloniae. Vladislaus 4 Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lithuaniae, Russiae,

Prussiae, Massoviae, Livoniae, Samag, Smolen, Czermihoviaeque, nee non Suecorum, Gothorum, Vandalorum haereditarius rex. Significamus praesentibus litteris nostris quorum interest universis et singulis, com

paruisse per supplices libellos ad majestatis nostrae thronum religiosos patres strictioris observantiae ordinis Sancti Francisci, e provincia Hiberniae continua persequutione haereticorum exclusos, facultatem et consensum nostrum commorandi in regno quamdiu ipsorum necessitas id exigent postulantes. Tarn piis eorum desideriis pro solito in sacros

religionis cultus ac pietatis nostrae zelo deesse nolentes, libentissime

annuimus, ac juxta concessionem ex charitate fraterna aliorum regni nostri patrum reformatorum ejusdem ordinis factam, concedimus et

consentimus ipsis, ex speciali gratia nostra, libere et secure in regno nostro, maxime vero in conventu B.M. Virginis Annunciatae, in civitate nostra Vielunensi existenti, jam nunc fundato et extructo, provinciae S. Antonii in majori Polonia, commorari et inhabitare, ibidemque juniores fratres suos pro fide Catholica in sua ac adjacentibus Angliae et Scotiae provinciis fovenda ac propaganda, in pietate et doctrina libere erudire ac instruere; quod ad notitiam omnium et singulorum regni nostri incolarum tarn spiritualium quam saecularium deducendo hortamur ac mandamus universis, ut praefatos religiosos patres provinciae Hiber

niae, quos in nostram tutelam et patrocinium recipimus, hoc privilegium et concessionem nostram regiam integre conservent, ne quovis praetextu circa ejusdem conventus mansionem aut alia de causa eos vexare aut

impedire praesumant aut audeant. Pro gratia nostra secus non facturi.



40 THE IRISH FRANCISCANS IN POLAND

In cujus rei fidem praesentes manu nostra subscriptas sigillo regni nostri muniri volumus. Datum Varsaviae 13 Julii 1645, regnorum nostrorum

Poloniae 12, Sueciae 13 anno. Llaudislaus rex. Locus sigilli. Thomas

Vieysky, regiae majestatis secretarius. Copy.

2. Grant of the use of the convent at Wielun to the Irish Franciscans.

Warsaw, 16 July 1645. (Franciscan archives, St. Truiden, Belgium, II, 12)

Nos infrascripti provinciae S. Antonii in majori Polonia ordinis Minorum reformatorum minister provincialis, patres, et diffinitores, considerantes quam meritorium sit et sanctum ex Christiana et fraterna charitate omnibus necessitatem patientibus, ex maxime qui nobis spirituali vinculo conjuncti sunt, benefacere; nam, ut regula nostra ait, si mater

nutrit et diligit filium suum carnalem, quanto diligentius debet quis diligere et nutrire fratrem suum spiritualem; intelligentes insuper quam graves

patiantur nostri fratres provinciae Hiberniae strictioris observantiae non

solum ob communes reipublicae Christianae miserias, sed etiam ob iniquas in eadem provincia haereticorum persecutiones quibus hodie vel maxime non sine multo Catholicorum sanguine desaeviunt; volentes iisdem

patribus secundum nostram possibilitatem succurrere, communi consensu

ipis ad usum resignamus conventum nostrum B. Mariae Virginis Annun ciatae Vielunii in hoc regno Poloniae et archidioecesi Gnesnensi con

structum, quo conventu eos uti volumus et consentimus, sicut et sua sacra

regia majestas voluit et consensit, donee in praefato Hiberniae regno optata pax effulgeat, et haereticorum persecutiones totaliter cessent, et

quousque pro eorundem patrum maiori commoditate de alio loco, secundum quod Deus disposuerit, non fuerit provisum. In hujus vero nostrae voluntatis, concessionis, et resignationis maiorem firmitatem et

robur, optamus et humiliter rogamus ut haec eadem nostra resignatio a

sancta sede apostolica et reverendissimo patre ministro nostro generali confirmetur, quatenus praefatis patribus nemo posthac audeat inferre

molestiam quominus eis praefato conventu uti liceat, ac in eodem pacifice et quiete Domino famulari. In quorum fidem manibus nostris his sub

scripsimus, eosque sigillo maiori provinciae nostrae muniri curavimus. Dat. Varsaviae ad S. Antonium, die 16 Mensis Julii anno Domini 1645. fr. Augustinus Hoaelius, diffinitor actualis et praedicator. fr. Paulus

Korzekovius, diffintor actualis, praedicator. fr. Ignatius Mierchynius, diffinitor actualis. fr. Gabriel Cielkovius, provinciae pater, fr. Benedictus

Balakovius, diffinitor actualis et provinciae pater, fr. Bonaventura

Kolezynius, minister provincialis.

3. Fr. Bonaventura Koletzin, O.F.M., provincial of Poland, to Fr. Peter

Marchant, O.F.M., commissary-general, at Brussels. Warsaw, 16 July 1645. (Archives of St. Isidore's College, Rome, Polish Papers)

Admodum reverende pater. Innumeris praeclarissimis patrum Hiber norum meritis totus ordo seraphicus plurimum ornatus, simul etiam ad




eos omni tempore modisque omnibus prae aliis adjuvandos remanet

oneratus, tituloque praecipuo adeo obligatus ut quaelibet ordinis seraphici provincia jure posset se fortunatam censere si ad serviendum strenuis simis hisce fidei et ordinis seraphici defensoribus sit sufficiens. Quae sors, sane jucundissima, inserviendi paternitatibus vestris cum nostrae infimae

provinciae sub tempus officii mei obtigerit, satis me felicem una cum tota nostra provincia reputo, meque ad inserviendum paternitatibus vestris totum totaliter offerens, significo paternitati vestrae admodum reverendae quod serenissimus rex noster nullatenus flecti potuerit ad

permittendum paternitatibus vestris novam in Polonia fundationem.

Tempori proinde cedendum fuit. Interim tamen requisita prius et assist ente sua majestate, provincia nostra reverendis patribus Hibernis a

paternitate vestra admodum reverenda ad nos missis assignat conventum

prae aliis commodiorem, jam ex omni parte perfectum, in quo sub obedientia sui superioris a paternitate vestra admodum reverenda

instituti, viginti et amplius fratres commodissime degere, statimque sine ulla molestia et difficultate cursum philosophicum vel theologicum inchoare poterunt. Ad quod ex voto peragendum ut nihil reverendis

patribus desit diligentissime curabo. Ex re interim captabitur occasio

primum illud intentum de acquirendo Posnaniae vel Dantisci domicilio ad effectum deducendi. Spem magnam concepimus negocium hoc, quod vere Dei opus est, Deo auxiliante, bonum successum habiturum. Com

mendo me interim amori paterno et patrocinio paternitatis vestrae admodum reverendae, quam in annos plurimos optime valere percupio.

Varsaviae, ad S. Antonium, 16 Julii 1645. Admodum reverendae pater nitatis vestrae servus in Christo humillimus, fr. Bonaventura Koletzinus,

provinciae reformatae S. Antonii in maiori Polonia minister provincialis. Copy.

Dorso: X.13. 1645. Litterae ministri provincialis provinciae S. Antonii in Polonia ad commissarium generalem Marchant in favorem fratrum

Hibernorum receptorum Vielunii, et responsa patris Marchant.

4. Fr. Peter Marchant, commissary general O.F.M., to the provincial of Poland. Ghent, 12 October 1645. (Franciscan archives, St. Truiden, Belgium, Liber Constitutionum Collegii S. Antonii de Padua, pp. 45-6)

Admodum reverende pater. Magno animi gaudio excepi litteras reverendae admodum paternitatis vestrae die 16 Julii hujus anni 1645,

quibus profusam suam et provinciae suae charitatem in patres pro vinciae nostrae Hiberniae insinuat, quibus et concessionem eis factam annuente serenissimo Poloniae rege inhabitandi conventum Vielunii

exponitur. Gratissimum quidem Dei opus agnosco, quod velut prophetas in nomine prophetarum consecuturi, et peregrinos et exules pro fide ac

religione velut recolligant, benedictione iterum electorum cumulandi. Nee ordini toti opus magis fructuosum praestari potuit, dum seduli

operarii, qui doctrina et vita excellunt, laboribus futuris servantur,




quorum fructus provincia metet in utilitatem publicam gregis vestrae

paternitati commissae. Gratias igitur ago et plurimum turn provinciae S. Antonii benefactrici, turn provinciae nostrae Hiberniae beneficium

recipiendi congratulor, et si quid opella nostra vel provinciarum nobis subditarum in Germania et Belgio in signum gratitudinis rependere possit, illam offero et ex nunc vestram facio, cum vicissitudine orationis et sacrmciorum. Deus optimus maximus vestram paternitatem cum

provinciae suae patribus et gregi sibi commisso sospitet, et suis benedic tionibus augeat. Dabam Gandavae Flandriae, in conventu nostro frat rum Minorum recollectorum, die 12 Octobris anni 1645. Reverendae admodum paternitatis vestrae servus, fr. Petrus Marchant, super pro

vincias Germaniae, Belgii, et Brittanicas commissarius generalis.

5. Decree of Fr. Giovanni a Napoli, minister general of the Franciscans:

Rome, 5 June 1646. (Archives of St. Isidore*s, Rome, W. 13, Prague Register, p. 114)

Fr. Joannes a Neapoli totius ordinis Minorum minister generalis et servus omnibus has nostras litteras inspecturis salutem in Domino

sempiternam. Ex nostri muneris debito tenemur fratribus nostris pro fide Catholica exulantibus paterne succurrere, ejusdemque fidei pro pagation! sedulo cooperari. Cum itaque ex diplomate serenissimi regis Poloniae Vladislai gloriose regnantis dato Varsaviae die 13 Julii anno

1645, et litteris patentibus ministri, definitorum, ac patrum provinciae praedictae, qui definitorio solent interesse, sigillo Provinciae munitis, datis in eadem urbe die 16 ejusdem mensis et anni, nobis constiterit dictos patres ministrum et definitores charitate fraterna compatientes tribulationibus et pressuris suorum confratrum strictioris observantiae

provinciae Hiberniae, praecedente permissione et assensu praedicti serenissimi regis, eis concesserint et resignaverint conventum nostrum

supradictum B. Mariae Virginis Annunciatae Vielunii in regno Poloniae et dioecesi Gnesnensi consistentem, ad eorum usum et habitationem donee in praefato Hiberniae regno optata pax effulgeat, et haereticorum

persecutiones totaliter cessent, et quousque pro eorundem fratrum majori comoditate de alio loco, secundum quod Deus disposuerit, non fuerit

provisum, ut exinde in regnum Hiberniae, atque Angliae et Scotiae

adjacentia fidem Catholicam disseminaturi possint proficisci, et insuper a nobis petierint ut dictam concessionem et resignationem velimus con firmare quatenus praefatis fratribus Hibernis nemo posthac audeat inferre molestiam quominus eis praefato conventu uti liceat, ac in eodem pacifice et quiete Domino famulari, nos eorum supplicationibus inclinati libenter

supradictam concessionem et resignationem approbamus, et confirmat

ionis nostrae robur adjicimus, praecipientes ne quipiam nostrae jurisdict ion! subjectus, sub poena privationis officii vocisque activae et passivae et excommunicationis ipso facto incurrendae, audeat praedictos fratres

Hibernos perturbare aut molestare quin pacifice et tranquille et libere in




eo conventu vivere, habitare, sua exercitia regularia et scholastica exercere,

omniaque alia facere possint quae in reliquis nostri ordinis conventibus strictioris observantiae fieri consuescunt. Demum laudamus praedictorum patrum ministri et definitorum zelum atque erga fratres charitatem, quod adeo benigne praedictos fratres propter Christi fidem exules in suum

consortium admiserint, fraterna dilectione eis de commodo hoc habitaculo

providentes, necnon de laudabili hoc charitatis exemplo, et considerabili

erga suos confratres beneficio illis gratias duximus reddendas, ut aliae etiam provinciae ad similia pietatis et charitatis opera excitentur. Datum Romae in conventu nostro Araecoelitano, nonis Junii 1646. Draft.

Endorsed in the hand of Fr. Luke Wadding: Fundatio collegii Vielunensis.1

6. Fr. James MacCaughwell, O.F.M. (to Wadding): Cracow, 6 February 1647. (St. Isidore's, Rome, W. 13, Prague Register, p. 112)

Admodum reverende pater. Ante aliquot menses accepi per viam admodum reverendae paternitatis vestrae confirmationem reverendissimi

patris generalis de loco Vielunensi. Summas gratias ago pro sollicitudine exhibita. Desiderabatur etiam confirmatio suae sanctitatis, pro majore stabilitate. Possumus tamen aliquantulum expectare, quia patres majoris

Poloniae (ad quos spectat) laborant pro viribus ut nos introducant ad unum ex locis prius intentis, v.g. Dantiscum aut Posniam. Si poterit fieri, salvo meliori judicio, in alterutro istorum commodius erit habitare, et

consequenter semel pro semper obtinenda apostolica confirmatio, et tunc si necesse erit procurabimus necessariam solutionem, dummodo secura via transmittendi innotuerit, et quando patres ultimate se resolvent de loco. Interim cum imprecatione felicissimi novi anni, nos omnes

commendo pio favori et tutelae admodum reverendae paternitatis vestrae,

quam Deus ad multos annos confirmet, ut animitus optat admodum reverendae paternitatis vestrae pauper filius, fr. Jacobus Cavellus, guard ianus Vielunensis. Cracoviae raptim 6 Febr. 1647. Address missing.

7. Fr. Daniel a Dongo, vicar general O.F.M., to Fr. James MacCaugh

well, O.F.M. Foggia, 25 February 1650. (Archives, Dun Mhuire, Killiney, Wielun Papers)

Datas sexto Decembris accepimus, atque tuis piis votis paterne annuere

cupientes harum serie facultatem tibi impertimur ut tuam provinciam petere possis ad suffragandum in comitiis provincialibus2 ejusdem pro

1 The whole document is in Wadding's hand and was apparently drawn up by him

in the absence of the general. 2 The chapter referred to was held at Kilconnell on 17 August 1650. Fr. Bernard

O Neill was elected guardian of the college at Vielun. Giblin, Cathaldus, O.F.M., Liber Lovaniensis, Dublin, 1956, pp. 33, 37. At the chapter held in September 1647, and at the intermediate chapter in February 1648, the guardian already in office,

presumably Fr. James MacCaughwell, was re-elected. Ibid. pp. 17, 29.




vinciae, in quibus institutionem guardianorum collegiorum Lovanii,

Pragae, et Vielunii fieri debere decrevimus, dicta collegia denuo incor

porando praefatae nostrae Hyberniae provinciae. Ad evitandas autem

contentiones, praefata collegia immediate nobis subjecimus donee aliud a nobis expedire videbitur. Vale, et Deum pro nobis exora. Datum in conventu nostro Fogiae, die 25 mensis Februarii 1650. fr. Daniel a

Dongo, vicarius generalis. Patri fratri Jacobo Cavello. Addressed: Pri. fri. Jacobo Cavello fratrum Hybernorum guardiano

collegii Vielunii, Lovanium, ad Sanctum Antonium de Padua. Reve rendissimi vicarii generalis.

8. Acceptance of Fr. Anthony Dallaghan as visitor by the college at

Wielun: 1 December 1652. (Dun Mhuire, Killiney, Wielun Papers)

Nos infrascripti, perspectis litteris reverendissimi patris Petri de Manero totius seraphicae nostrae religionis generalis ministri, quibus admodum

reverendum patrem fratrem Antonium Dalaghan instituit commissarium

collegiorum nostrae provinciae, Lovaniensis, Pragensis, et Vielunensis, cum omni authoritate ac potestate et jurisdictione hactenus concessa eorundem collegiorum commissariis antecessoribus; perspectis itaque praedictae institutionis authenticis litteris, et considerantes praesentem necessitatem industrii vigilis ac aequi horum collegiorum regiminis, ac

praeterea certo scientes non posse praedicta collegia debite ac pacifice regi nisi per aliquem nostrae provinciae patrem ad hoc munus maturitate et prudentia habilem, eundem admodum reverendum patrem Antonium

Dalaghan, provinciae nostrae Hiberniae ex-custodem, ac theologum, tanquam ad id muneris prae aliis idoneum in nostrum ac nostri collegii

Vielunensis legittimum commissarium acceptamus, et prompto animo

recipimus, agnoscentes tantam ejus potestatem ac jurisdictionem in nos

quantam alii commissarii antecessors in eodem officio constituti jure aut consuetudine habuerunt. Neque recipimus ullum statutum aut con

stitutionem impedientem aut quomodolibet restringentem admodum reverendi patris commissarii praefati authoritatem aut jurisdictionem praeter limites temporis ac durationis, atque usus suae commissariae

potestatis ea forma ac tenore sicut commissariis antecessoribus concessa

hactenus fuit, et ab eis usurpata. In quorum fidem manu propria sub

scripsimus ac sigillo nostri conventus muniri curavimus. Datum Vielunii in regno Poloniae ex conventu fratrum Minorum reformatorum, 1

Decembris 1652. Subscripsimus omnes. Signatures not appended.

9. The Polish superiors to Fr. Luke Wadding, O.F.M. Gorka, 29 March 1653. (St. Isidore's, W. 13, Prague Register, p. 113)

Admodum reverende in Christo pater. Jam pridem universo terrarum orbi innotuit in ecclesia Dei paternitatis vestrae admodum reverendae

susceptus labor et ingentia in seraphica religione collocata merita, quibus




insignem apud omnes bonos amorem, et magnam in curia Romana reconciliavit authoritatem. Quo factum ut cum paternitas vestra admodum

reverenda, omnibus prodesse cupiens, suum in omnes extendit favorem, nostram tamen provinciam special! prosecutus affectu, plurima in earn conferre dignaretur beneficia. In quorum aliqualem compensationem ex

hibitae in patres Hiberniae benevolentiae vel in hoc luculentum provinciae nostrae Sti Antonii in majori Polonia extat testimonium, dum suae

patriae exules benigno sinu complexa, uno ex praecipuis ad eorum usum certo temporis decursu continuandum destinato conventu, et potius alienae quam suae utilitati prospiciens, selectos quosque patres pro illorum servitio domi forisque rite obeundo concessit, necnon praedica tores et confessores pro populi aedificatione et benefactorum satisfactione ab octo circiter annis suppeditavit. Et cum pro his omnibus aliqua gratitudinis expectaret argumenta, contrarium omnino cogitur reperiri.

Nam praedicti patres conventum ilium ad certum tempus absque guar dianatu concessum sibi arrogantes, cum magno provinciae nostrae

praejudicio patrem ministrum ordinaria qua fruitur in suos Polonos

jurisdictione exauthorare volunt, neque visitationem consuetam tarn con ventus quam fratrum sibi commissorum, neque caeteros suae jurisdic tions actus eidem permittentes, et obedientiales illorum suis fratribus

missas quandoque lacerantes. Neque his contentus Pr. Jacobus Cavellus

vagabundae itinerationi assuetus, nulla injuria a nobis provocatus, cum habitus religiosi depositione (ut solet) more saecularium, non absque magna eorum admiratione, vestitus, (et quandoque equo stipatus et pecuniis onustus

quae legatis fidelium conventui relinquuntur) confert se ad reverendissimum

generalem, imo et ad ipsum supremum Christi Vicarium, contra nos cen surarum fulmina cum perpetua praedicti conventus a sua provincia aliena

tione allaturus. Nos quidem (licet reclament fundatores, contradicant

benefactores, abnuant servitium fratres Poloni regimini superioris extranei non assueti) nos inquam, his et aliis pluribus quae ad prolixitatem vitan dam ex industria praetermittimus, gravaminibus provocati, ac insuper in tanta temporum angustia constituti, quando regnum intestinis bellorum tumultibus et horrendae pestiferae contagionis lue ita conquassatur, ut

neque pro collocandis fratribus sufficientes conventus, neque pro in choando studio theologico congruum locum habere possimus, his nihilominus non obstantibus, memores charitatis fraternae, patres Hibernos inter nos fovere non desistimus, sed pro posse nostro eos

amplecti et auxilio adesse parati sumus. Ut proinde paternitas vestra admodum reverenda, pro sua qua pollet authoritate, patri Cavello et aliis

quibusvis pads tranquillitatem persuadere, ejusque conatus impediendo, a litibus deterrere, et excidium a nostra provincia, quod eidem per suas

machinationes minatur, de quo in conventibus coram fratribus inverecunde

gloriatur, avertere dignetur vehementer rogamus. Decet enim religiosos viros pacificae compositioni potius stare, quam cum scandalo saecularium litibus vacare, et confusionem matris suae quaerere. Ceterum neque nobis

justae deerunt in nostro natali solo existentibus defensiones, quibus




contra eundem patrem (nisi ad cor redeat) et quosvis alios injustam vexa tionem propulsantes, nomine totius provinciae protestamur nos usuros.

Pluribus paternitatem vestram reverendam gravissimis religionis negotiis occupatissimam detinere nolentes, divinae Majestati humiliter suppli camus, ut earn pro magno religionis seraphicae ornamento atque emo

lumento diu salvam et incolumem esse velit. Denique summa animi submissione obsecramus ut praesentes litteras, quas summa provinciae nostrae extorsit necessitas, benevolum paternitatis vestrae admodum reverendae erga nos non laedat animum, quin potius efficax nobis

impetrent patrocinium, quod nobis pro sua in omnes innata benevolentia

semper praestare dignetur. Datum in conventu nostro Gorsensi ad Sanctam Crucem, 29 Martii 1653. Admodum reverendae paternitatis vestrae obsequentissimi: fr. Valerianus Vzlerinius, guardianus Podze

nensis, manu propria, fr. Albertus Milesius, guardianus Osicarneus, manu

propria, fr. Joannes Komorincius, diffinitor actualis et magister novi

tiorum, manu propria, fr. Marcellinus Prenkovic, deffinitor actualis, manu propria, fr. Cyprianus Zebrovicus, custos vocalium, manu propria, fr. Mansuetus Sempinius, provinciae pater, sacrae theologiae lector in

actu, manu propria, fr. Bonaventura Kolzynicus, provinciae pater et

guardianus Varsaviae. fr. Benedictus Butahovius, provinciae pater et sacrae theologiae lector, manu propria, fr. Athanasius Crotoza, ordinis

Minorum reformatorum maioris Poloniae minister provincialis manu

propria, fr. Fulgentius Zambinius, notarius provinciae. Admodum reverendo patri patri Lucae Vadingo, ordinis Minorum

strictioris observantiae, ordinis patri, sacrae theologiae lectori emerito, officii S. Inquisitionis qualificatory ordinis chronologo, patri dignissimo, Romae ad S. Isidorum.

10. Declaration of Fr. James MacCaughwell, O.F.M., Wielun, 25

May 1653. (Dun Mhuire, Killiney, Wielun Papers)

De eo quod asseritur nos, sive patres Hibernos, non esse diligentes in restaurandis iis quae reparatione indigent vel indigebant in hoc conventu, e contra, vel abuti vel alio transferre eleemosynas conventus, existimo

me posse plenissime et syncere ab hujus calumniae nota meipsum immu nem ostendere (loquatur enim quilibet aetatem habens pro seipso, alioquin opera ejus videantur) non in reparatione sed et in completione conventus simul et horti, etiam et membra conversa in his operibus videri possunt. Cum primum igitur anno 1646 Vielunium appulerim, statim animum posui ad reaedificandum caminum culinae, supra quam et infirmariam, lectorium novum cum omnibus pertinentibus, quoad tectum et alia, intus et extra, ut et murum aedificari curavi; similiter infirmariam (exceptis solis nudis muris qui stabant usque ad primam contignationem ante me) compleri curavi, cum fornice et cellario subtus, ac reliquo apparatu. Item loca secreta ac earum transitus cum calce tegi curavi; item lignariam tegi curavi tegulis ligneis; similiter eodem anno




magnam partem conventus ex parte horti prope ecclesiam tegi cum calce curavi; item partem quartam in quadrangulo claustri prope eccle

siam, cum angulo vicino, aliquoties reparari curavi; sed frustra, quia nunquam pluviam impedire potuimus propter modum positionis tecti et inertiam artificum. Tandem curavi praedictam partem tegulis ligneis cooperiri, sicque per aliquot annos pluviam coercuit. Tandem anno 1649 totum dormitorium novum prope ecclesiam, in loco destinato pro lec

torio, aedificari curavi, cum duabus fenestris magnis ex utraque parte circa lectorium, ad subministrandum lumen utrique dormitorio laterali versus ecclesiam. Item tabulatum cum argilla super totum transitum dormitorii inter cellas apponi curavi; item ad parietes refectorii, ubi fratres seu patres sedent, tabulatum parari et apponi curavi; item crucem in coemeterio. Taceo plura minuta, sicut et sepes magna ex parte circa

hortum; item et hortum ipsum per meam et meorum solHcitudinem tertia parte auctum. Cum vero Vielunium perveni, nee vel grossulum unum eleemosynae in manu syndici vel substituti reperi, quin potius conventum diversis centum circiter florenos debuisse. Scio insuper meo

tempore comparatos fuisse libros pro sexcentis circiter fiorenis. In

sacristia, sex antipendia albi et rubri coloris ex materia semiserica et

muchair, cum duabus casulis albi coloris ex materia semiserica. Item

pluviale cum casula et dalmaticis mortuorum, papiliones albi et rubri coloris pro tabernaculo fieri curavi; sacristia intrinsecus totaliter refor

mata per reverendum patrem lectorem Danielem in mea absentia, cum

tribus depictis antipendiis. Et haec omnia ad oculum hodie demonstrari

possunt. fr. Jacobus Cavellus. Vielunii, 25 Maii 1653.

11. A protest of the Irish community at Wielun: 29 June 1653. (St. Isidore's, Rome, Polish Papers)

Nos infrascripti fidem facimus ac juramento coram Deo testamur, illustres ac reverendos admodum dominos Albertum Terlenski, decanum

Vielunensem, et Albertum Rallicz, officialem Callisiensem, commissarios ab illustrissimo archiepiscopo Gnesnensi deputatos in causa agitata inter nos et reverendos patres Minores reformatos provinciae S. Antonii

majoris Poloniae, circa regimen et jurisdictionem conventus Vielunensis in eadem archidioecesi existentis, non servasse ordinem aut formam suae commissionis ab eodem illustrissimo archiepiscopo praescriptam, in qua continentur hae particulae: 'Servatis servandis, vocatis vocandis, et constito de indebita dicti conventus Vielunensis a provinciae Poloniae

ministri jurisdictione avulsionis et alienationis procuratione etca.' Imo sub eodem juramento testamur dictos reverendos admodum dominos

commissarios, praetermisso nostrae causae necessario examine, nee

admissa informatione et audientia partis accusatae, processisse ad execu

tionem contra nos sententiae, in grave nostrum detrimentum et prae

judicium. Quinimo in publico consessu ad earn causam spectante, denegatum nobis esse a dicto reverendo admodum domino Alberto




Callisiensi, officiali, et a reverendo patre Cypriano Zebrovio, dictae

provinciae actuali custode, accessum ad illustrissimum archiepiscopum recte in nostra causa informandum, qui ut constat ex ipsius litteris com

missionis, male in dicta causa nostra informatus fuit. In cujus rei fidem manibus propriis subscripsimus. Datum Vielunii, 29 Junii 1653. fr. Bernardus O Nellus, guardianus, manu propria, fr. Daniel Clery, sacrae

theologiae lector, manu propria, fr. Thomas Ferrall, philosophiae lector, manu propria, fr. Antonius Blakaeus, philosophiae lector, manu propria, fr. Carolus Osbaldeston, manu propria.

12. An attestation of an appeal made by the Irish friars to the general of the order. Wielun, 1 July 1653. (Dun Mhuire, Killiney, Wielun Papers)

Infrascripti testamur et juramento coram Deo affirmamus interpositam esse appellationem ad reverendissimum patrem patrem Petrum Manero, ordinis nostri seraphici niinistrum generalem ab uno nostrum, hoc est, a patre fratre Daniele Clery, conventus Vielunensis sacrae theologiae lectore, coram admodum reverendo patre fratre Athanasio Crotozinio,

provinciali ministro provinciae S. Antonii fratrum Minorum refor matorum in majori Polonia, ac reverendo patre fratre Cypriano Zebronio, dictae provinciae actuali custode, et duobus patribus, uno diflSnitore et altero praedicti admodum reverendi patris provincialis secretario, ab onmi actione et processu faciendo in praejudicium nostrae causae circa

mutationem et innovationem jurisdictions ac regiminis conventus

Vielunensis, donee plenius (sicut a reverendis patribus ejusdem provinciae in sua annua congregatione simul praesentibus promissum fuit) tracta retur per certum (^mmissarium ad hoc ab ipsis deputatum, cum nostro reverendo patre cormnissario visitatore Patricio Taaffe, tunc Vielunii

praesente, de causa supradicta. In cujus rei fidem manibus propriis subscripsimus. Datum Vielunii, 1 Julii anno 1653. fr. Daniel Clery, sacrae theologiae lector, manu propria, fr. Antonius Blakaeus, philo sophiae lector, manu propria.

13. A declaration made by the Irish friars to the Wielun nobility. (1653) (Dun Mhuire, Killiney, Wielun Papers)

Perillustres, generosi, ac magnifici domini in districtu Vielunensi commorantes. Nos patres ac fratres Minores ordinis S. Francisci stric tioris observantiae provinciae Hiberniae, hactenus Vielunii inter vos

commorantes, humiliter exponimus et significamus perillustribus domi nationibus vestris nostrum ex Polonia recessum justam et honestam, ex

parte nostra, habuisse causam, ex eo nimirum quod reverendis patribus ac fratribus nostris provinciae majoris Poloniae reformatis suum Vie lunense conventum, olim nobis ab ipsismet cum consensu atque appro bation sacrae regiae majestatis concessum ac resignatum, citius

repetentibus humiliter cessimus, eo modo quo notum est lis qui erant




praesentes, et prout circumstantia rei tunc requirebat. Vos autem, tanquam optimos nostros patronos ac benefactores, humiliter rogamus ut nihil de nobis, nostro statu, aut honesta conversatione, indignum concipiatis, sicut nee ullus aequus arbiter (divina praestante gratia) concipere potest.

Nam quidquid circa usum et inhabitationem conventus Vielunensis, aut circa nostrum inde recessum, factum aut gestum sit, totum ex recta et

justa conscientiae ratione et dictamine processit, sicut ipsa nostra con scientia est testis. Caeterum, perillustribus ac magnificis dominationibus vestris maximas quas possumus agimus gratias, pro summa vestra nobis exulibus praestita hactenus humanitate et munificientia, caeterisque omnibus beneficiis in nos copiose et benigne collatis; quorum intuitu

agnoscimus nos obstrictos semper et obligatos ad omnia gratitudinis obsequia, quae poterimus, praestanda, praesertim ad orandum Deum

optimum maximum pro salute et incolumitate perillustrium domina tionum vestrarum, quibus omnem prosperitatem ex animo precamur.

Humiles clientes dominationum vestrarum, patres ac fratres Hiberni ordinis S. Francisci strictioris observantiae Vielunii commorantes.

14. The case of the Irish friars at Wielun stated: (1653). (Dun Mhuire, Killiney, Wielun Papers)

Tres casus. 1 us. Quidam pater provincialis ordinis religiosi, cum

patribus defnrutoribus aAiisque vocaiibus suae provinciae capituiariter

congregatis, libere et sponte per modum gratuiti contractus, ad inhabitan

dum concessit et resignavit religiosis fratribus ejusdem ordinis, alterius

tamen provinciae et nationis, unum ex conventibus suae provinciae, ut

eo possint libere uti; quae quidem concessio et resignatio postmodum

approbata et confirmata fuit per reverendissimum patrem generalem dicti

ordinis, nee non per regem loci. Quaeritur utrum alius provincialis in

eadem provincia postea succedens cum suis deffinitoribus, non petito consensu generalis approbantis, seu ejus successoris, et invita ac re

clamante parte, potuerit revocare dictam concessionem seu resignationem, ante terminum temporis in ea praefixum, non allegatis apud ullum

judicem causis talis revocationis; ex qua processit magnum gravamen et

praejudicium partis quae fuit in pacifica possessione praefatae conces

sions per octo ferme annos.

2 us. Postquam praedictus conventus, ex concessione ac resignatione

legitima facta, octo ferme annis cum regimine et jurisdictione in spiri tualibus et temporalibus manserat sub potestate partis ea concessione

utentis, non reclamante parte concedente, tandem pars concedens inter

pretatur formam resignationis seu concessions praefatae continentem

haec verba: 'Communi consensu iis ad eorum usum resignamus con

ventum nostrum etc.' ita ut non intelligatur includere concessionem illius

regiminis aut jurisdictionis in dictum conventum, sed solum nudae et

simplicis inhabitationis, non obstante etiam mandato in statutis dicti

conventus utrimque approbatis expresso, quo provincialis partis con




cedentis praecipit suis fratribus subditis in dicto conventu pro tempore commorantibus ut obediant superiori partis utentis eo conventu. Quae ritur ergo utrum haec interpretatio admitti possit tanquam conformis

aequitati, aut etiam primaevae menti partis concedentis et taliter

interpretantis ? 3 us. Pars utens dicta concessione per octo ferme annos, interea tem

poris partim dono partim sumptibus aliunde acquisitis, per specialem suam procurationem, et non ex parte benefactorum dicti conventus,

comparavit aliquos libros. Quaeritur utrum dictus provincialis partis concedentis, postquam regimen conventus in se transtufit, possit ejusmodi libros detinere, sub titulo seu praetextu quod durante regimine dicti conventus sub potestate partis utentis concessione, dicantur (quod non

probatur) aliquae pecuniae a conventu translatae, et alibi extra illud

regnum expresse non in usum ipsius conventus.

15. Protest of the Irish friars at their departure from Wielun. (1653). (St. Isidore's, Rome, Polish Papers)

Expostulatio fratrum Minorum Hibernorum strictioris observantiae contra patres reformatos ejusdem ordinis provinciae Sti. Antonii in

majori Polonia ratione expulsionis ex conventu Vielunensi. Ante octo annos pater provincialis fratrum Minorum reformatorum

provinciae S. Antonii in majori Polonia, cum patribus diffinitoriis aliisque vocalibus capitulariter congregatis, libere et sponte per modum con tractus gratuiti fratribus ejusdem ordinis provinciae Hiberniae unum ex suis conventibus concessit et resignavit sub hac verborum forma:

(Recites the grant made at Warsaw, 16 July 1645, see above, no. 2.) Hanc resignationem seu concessionem, ut praemittitur, confirmatam

et roboratam, reclamante parte et non petito consensu reverendissimi

patris ministri generalis, nee allegatis aut examinatis per aliquem judicem causis, et interposita appellatione ad reverendissimum patrem generalem

modernum, revocavit fraudulento modo Pr. Athanasius Krotozinius,

praefatae provinciae Poloniae modernus minister provincialis, anno 1653; ex qua revocatione ortum est magnum gravamen et praejudicium nobis, hoc est fratribus Hibernis qui in dicto conventu commorati fuimus, et

consequenter toti nostrae provinciae Hiberniae; nam damnum partis redundat in totum.

2?. Oblata fuit ex parte nostra praefato provinciali Polono ex parte communitatis via pacificae et fraternae compositionis, prout decebat fratres et membra ejusdem corporis et instituti; qua repulsa, partim vi

partim fraude invasit per suum commissarium deputatum (quern ad finem ineundae justae et fraternae compositionis mittere simulaverat) regimen et jurisdictionem dicti conventus Vielunensis, deposito vi nostro

proprio et legitimo guardiano. Postquam autem nos oppressi, ad evitanda scandala nostrae religionis cessimus parti opprimenti, acciti et inducti fuerunt sacerdotes saeculares, cum scandalo nostrae seraphicae religionis,




tanquam arbitri et judices causae spectantis, ut clarum est, ad ipsam religionem, ad id deputati a loci archiepiscopo, qui sub titulo conser

vatoris, ad hoc rogatus et inductus fuerat a praefato provinciali. Qui sacerdotes saeculares, minitantes nobis poenas et carceres absque ulla

culpa aut causa, cum dicto provinciali eique adhaerentibus nos ad hoc

adegerunt, ut praedictum conventum Vielunensem omino deserere in animum induxerimus, sicut postmodum fecimus.

3?. Nos fratres Hiberni qui in praedicto conventu Vielunensi com morati fuimus, cum testimonio honestae conversationis, partim dono, partim sumptibus aliunde acquisitis, per specialem nostram procura tionem, et non parte benefactorum dicti conventus, procuravimus aliquos libros quos praefatus pater provincialis nulla ratione reddere vult, sed

pertinaciter eos detinet, sub hoc specioso titulo seu praetextu, quod aliquae pecuniae per nos a conventu seu a syndico conventus transmissae

sint alio, et extra regnum Poloniae expensae, non in usum ipsius con

ventus; quod nee probare potest, et quamvis esset verum, non esset tamen sufficiens titulus spoliandi nos praedictis libris, quandoquidem omnes eleemosinae, durante regimine et jurisdictione nostri patris guar diani, in praedictum conventum ad ejusdem guardiani dispositionem spectare dignoscantur. In his omnibus in quibus injuste et contra regulas charitatis non modicum gravamen passi sumus, sicut et modo patimur, humiliter nostram causam exponimus, et postulamus justitiae remedium. Fratres Minores strictioris observantiae provinciae Hiberniae, olim in conventu Vielunensi commorantes.

Reverendissimo patri commissario generali seraphici ordinis S. Francisci.

16. An account by Fr. Patrick Taaffe, O.F.M. of the withdrawal from Wielun. Prague, 3 September 1653. (St. Isidore's, Rome, Polish Papers)

Veridica relatio patris Patricii Taaffe reverendis patribus guardiano et discretis collegii Immaculatae Conceptionis exhibita de serie suarum

actionum in controversia cum patribus Polonis circa conventum Vielunensem.

Nolui hactenus, reverendi patres, partim ex religiosa modestia, partim etiam ne viderer magis alios culpare quam me inculpabilem declarare, seriem ordinemve rei gestae in controversia circa conventum Vielu

nensem, nisi quibus ex officio obligabar, exprimere; modo autem certior factus meam taxari famam, imo me de perdito praefato conventu damnari

(idque apud saeculares, quibus res ordinis magis celare quam revelare

deceret) arbitratus sum potiori jure mihi pro vocato vere texere quam defamantibus falso fingere licere. Patientis famam oblocutionibus apud judicem Deum non diminui, imo augeri meritum, licet apud arbitros homines obumbretur ilia, hoc extinguatur, quamvis non ignorem, cum tamen a virtute alienum non sit mordacium linguarum in se venenum

refundere, potius ut ex vulnere per ipsas sibi inflicto edoctae, mordere




dediscant, quam ut illatum mihi quod superficial existimo damnum

reparetur, non abs re duxi gravi maturoque judicio reverendarum

paternitatum vestrarum actiones meas in negotio Vielunensi examinandas

subjicere, atque earundem verissimam exhibere relationem. Post meum Vielunii appulsum, intellecto rerum statu, factusque certior

chartas omnes demonstrantes concessionem et resignationem praedicti conventus factam pro usu nostrorum fratrum durante persecutione in nostra provincia clanculo fuisse subductas, ex directione ministri pro vincialis, judicavi rei statum, prout is se erat, regi aliisque qui praesenti periculo subvenire possent candide aperiendum, quo detecta insidiantium

fraudulentia, solidius peteretur nostrae jacturae remedium. Displicuit id consilii patri guardiano et discretis, asserentibus inde magis exasperandos et diffamandos patres Polonos. Institi (ut ex turpi commisso facinore facile conjici potuit) hos jam summe exasperatos, extrema quaeque tentaturos ut conventum in suam redigerent potestatem neque nos fuisse

obligatos ad consulendum eorum famae ab ipsis tarn turpiter (ut probari poterat) prostitutae, vel maxime inculpata nostra hoc postulante tutela.

Quibus non obstantibus, conclusum est ut solum instarem apud seren

issimum Poloniae regem pro renovando confirmandoque praedecessoris fratris concesso diplomate, quo concessionem ac resignationem conventus

Vielunensis a patribus Polonis nobis factam regia authoritate confir

mavit; quod in eadem forma qua primum fuit obtinui. Quod si patres Poloni causentur suam majestatem inter hoc concedendum non bene

informatam, hujus culpa mihi ascribi non potest, qui ad ipsum plenius informandum me obtuleram. Praeterea regi, reginae, ac supremo regni

caticellario, patrocinium ac tutelam nostrorum patrum Vielunii com

morantium, quantum poteram obnixe recommendavi, silendo semper, prout mihi praescriptum fuerat, patrum Polonorum molimina; ac cum ab auditore nuncii apostolici intellexissem praedictos patres, in con

gregatione proxime celebranda, intendisse novum guardianum Vielunii

instituere, praesente confessario reginae, qui ejusdem nomine nuncio nos

recomendavit, supplici porrecto libello rogavi ut ordinare dignaretur quatenus nihil in conventus Vielunensis gubernio innovaretur, donee ultimate foret decisa controversia per reverendissimum patrem generalem, ad quern si opus esset appellaturus eram. Tarn justae petitioni se deesse non posse respondit, petentique hanc ejus ordinationem in scriptis, se hoc patri ministro ante ipsius ex civitate discessum (quod affirmabat

sufficere) intimaturum promisit. His itaque Varsaviae sic expeditis, Vielunium quantum potui festinavi, ad interponendam in proxima patrum Polonorum congregatione ad reverendissimum ministrum gene ralem appellationem. Ad hunc igitur finem cum multo venerando patre

Daniele Clery, sacrae theologiae lectore, concomitantibus duobus philo sophiae lectoribus (ut nos ab invicem dividere possimus, ubi necessitas

postularet) vicine ad locum congregationis perrexi, non ausus ad eundem

pervenire, accessu antecedenter sub periculo evitandi despectum per

patrem ministrum mihi prohibito. Subiit ergo consilium litteras quam




poteram humanissimas mittere ad congregationem per patrem lectorem

Clery, in quibus exposui quantum sentiret et recognosceret nostra pro vincia, nostrique superiores, charitatem singularem nostris fratribus ab

ipsis exhibitam, et quam vehementer dolerent vel levissimam indignationis datam occasionem. Promisi, si quid hujusmodi contigerit, me daturum omnimodam ad illorum arbitrium satisfactionem. Sed nee me ad prae sentem conferentiam, nee meas litteras a patre lectore acceptare voluerunt.

Unde conjiciens quod hac tergiversatione aliud nihil intersit, quam in instituendo guardiano, quam metuebant appellationem praevenire, quam instantissime rogavi ut hanc jam scriptam pater lector sequenti die ad

ipsos deferret; quam si accipere noluissent, saltern coram testibus hoc in loco congregationis legere dignaretur. Renuit ille, asserens appellationem non posse fieri nisi a sententia jam lata; protestatus contrarium fieri

debere, praesertim dum futurum merito timendum esset gravamen, ac nos ad defensionem legittimam non admitteremur; praesentium patrum lectorum philosophiae fidem attestatus fui me aliter procedere in hac causa et voluisse et decrevisse. Relicto igitur patre lectore Daniele, ut

expectaret nimis seram (ut praedixi) ac post rem factam inanem audien

tiam, Vielunium sum reversus, quo paulo post sequutus est in con

gregatione institutus commissarius provincialis et praeses conventus

Vielunensis, ignorante hoc patre Daniele, ac expectante post nundinas, sicut praemonueram, mercari. Contra hujus authoritatem ut invalidam et illegittimam, utpote contrariam resignationi et concessioni praefati conventus nobis factae, regia insuper et reverendissimi patris generalis authoritate confirmatae (quod solum poteram) sum protestatus, ac

praesentem communitatem ad ferendum testimonium obligavi, praedic tum vi non jure praesidis locum usurpasse, contra compromissum nobis a provincia factum, et in praejudicium ac contemptum appellationis ad reverendissimum patrem generalem, quam supposueram a patre Daniele in congregatione interpositam; quod cum ipse factum fuisse negasset, aliam protuli in scriptis ad illustrissimum nuncium, in necessitate praesenti ad ferendam opem magis vicinum; quam praesenti communitate perlegi. Sed neque hoc praedictum patrem ab accipienda possessione conventus retinuit.

In toto hoc decursu quod a me commissum aut intermissum sit, ex

quo de perdito isto conventu damnarer (prout quidam me accusant) non mihi sufficienter liquet. Forte accusabor quod violenter intranti non

restiterim cum violentia; at sane an consultum foret inaequalibus uti viribus in resistendo cuicumque novo superiori venturo? antecedenter

patrem guardianum et Cavellum consului, qui rem et impossibilitati et scandalis obnoxiam intermittendam judicarunt. Condemnabor fortassis

quod Varsaviam pro obtinendo a gravamine remedio noluerim redire. Paratus profecto eram, non obstantibus Polorum minis, illud iter, propter adversariorum improbitatem sat periculosum, suscipere, nisi intellexissem

patres nostros ibi degentes nullatenus ulterius velle ibi permanere,

propter gravissimum turn ea aere turn ex patre dieta perpessum valetudinis




detrimentum; quo perspecto, consultius duxi superioris ac patrum Pragensium mentem prius experire, quam rem sat dubiam et periculosam attentarem, praesertim cum aliqui ex patribus Polonis palam dicere non

metuerint, se munitos libertate nobilium Polonorum nee regem nee nuncium curare. Fateor me fuisse rogatum a patre guardiano et patre Daniele ut Varsaviam redirem ad informandum regem, nuncium, aliosque ministros, haec sine nostrorum fratrum culpa contigisse, quo vel sic cum honore possint recedere; quod sane non sine legittima et rationabili causa recusavi, non existimans operae pretium tantum iter suscipere ad nudam informationem praebendam in re mihi incognita (cum nee fratres

qui ibidem erant manere, nee alii eo venire vellent) imo hujusmodi informationem multo convenientius dandam ab aliquo rerum ibi gestarum ante meum adventum gnaro, quam a me nulla facta visitatione (ne dicam

admissa) his totaliter peregrino. Volui igitur, et quam potui instanter

rogavi, turn patrem guardianum turn coeteros, ut ibi permanerent pro juris saltern possessione tenenda, donee certiores fierent de superioris ac

patrum Pragensium voluntate, quam me, quantocius fieri possit, in fide

religiosi significaturum promisi; ac praeterea, si illis videretur hanc litem

prosequendam, meque iterum mittendum, quod instructus litteris com mendatitiis imperatoris et imperatricis ad regem Poloniae, quam libenter redire vellem; nee in rei veritate dici potest meo judicio nostros fratres inde abire compulsos, cum lectoribus docendi, junioribus studendi, oblata fuerit commoditas, consueta studiosorum privilegia confirmata, et tanta sub superioribus promissa fraterna charitatis officia, quanta habuere sub Hibernis.

Hie habent reverendae paternitates vestrae verissimam mearum actionum in hoc negotio relationem, ac quantum potui succinctam, quam lubens et volens vestrae censurae, meque subeundae poenitentiae qua culpabilis subjicio. Si autem a culpa immunis inveniar, prout inveniendum

confido, (vel maxime patre guardiano et patre Daniele Clery per suas litteras me nihil absque illorum consilio prout mihi a reverendo admodum

patre commissario fuit demandatum fecisse attestantibus). Quam humi lime igitur rogo ut hujusmodi oblocutores in animae suae detrimentum

fratrumque scandalum garrientes compescantur. Datum in collegio Immaculatae Conceptionis, 3 Sept. 1653. Reverendarum paternitatum vestrarum paratissimus servus et confrater, P. Patricius Taaffe.

17. A proposed foundation atJablonow: 11 November 1654. (St. Isidore's, Rome, W.4, 15)

A nativitate Domini anni millesimi sexcentesimi quinquagesimi quarti mensis Novembris undecima comparuit coram me Aegidio Van Elst notario publico residenti in alma Universitate et civitate Lovaniensi et testibus infra scriptis illustrissimus dominus Joannes Stanislaus de Jablonow Jablonowsky, qui ex pura et libera voluntate et affectione erga ordinem Minoritarum Hibernicae nationis, cum consensu illustrissimae




Annae comitissae de Ostrorog Jablonowska matris suae uti praedictus illustrissimus dominus declarat, in forma donationis inter vivos in per petuum dedit et concessit reverendis patribus ordinis Minorum strictioris observantiae alias reformatis nationis Hibernicae in sua civitate haeredi taria Jablonow locum convenientem et commodum pro necessitate

religiosorum praedictorum, utpote sufficientem pro extruendo monasterio, templo, horto commodo, et aliis appendentitiis et dependentiis ad hones tarn et religiosam sustentationem necessariis, qui locus eligendus erit per

praedictos patres quos illustrissimus dominus et mater sua illustrissima denominaturi sunt, nimirum reverendum patrem Bonaventuram Mihanum

pro nunc guardianum Sancti Antonii a Padua in praedicta alma Uni versitate Lovaniensi, vel reverendum patrem Antonium Conmeum sacrae

theologiae lectorem, vel reverendum patrem Bernardum Fallonum similiter sacrae theologiae lectorem, sin autem hi patres nominati fuerint aliis religionis officiis occupati, praedictus illustrissimus dominus cum

matre sua illustrissima obligat religionem et nationem supradictam non

alios sibi patres mittendos fore ad praedictam fundationem fundandam nisi quos praedicti patres aut alteruter ipsorum idoneos et aptos judi caverint. Si autem praedicti patres moriantur, illustrissimus dominus cum

matre sua illustrissima obligat religionem sibi velle mittere virum doctum, discretum, probum, et religiosum, provinciae Conatiensis, ad vices defunctorum patrum supplendas, non denegans tamen fundato jam loco residentiam ex aliis Hiberniae provinciis religiosis idoneis. Et quatenus praedicti patres commodam haberent sustentationem duodecim religi osorum, praedictus illustrissimus dominus cum matre sua illustrissima obtulit eisdem patribus centum ducatos annue in puram eleemosinam

juxta praescriptum regulae et statutorum praedicti ordinis, non denegando omne opus charitatis aliaque subsidia quae fundatorem decent. Insuper obligat se illustrissimus dominus cum matre sua illustrissima aedificare

quam citissime poterit conventum cum templo cum aliis suis appendentiis et dependentiis, pro tempore ex structura lignea, meliori autem ex

structura lapidea, et hoc suis sumptibus et expensis. Praeterea idem illustrissimus dominus cum matre sua illustrissima obligat successores

suos, sicuti et nunc per praesens hoc instrumentum obligavit judicio castrensi et tribunalitio, ut post mortem suam sui haeredes manuteneant,

promoveant, atque defendant praedictam fundationem a fundatore ad

majorem Dei Deiparaeque gloriam inceptam, volens praedictus illus trissimus dominus omnia et singula praedicta nunc et in perpetuum

manere firma et stabilia, obligans ad haec omnia et singula sua bona mobilia et immobilia, praesentia et futura, renuntians ad hunc finem omnibus et singulis privilegiis hisce contrariis, quam donationem prae dicti patres Minoritae accedente consensu suorum superiorum ex nunc

pro tunc gratissimo quam possunt animo acceptant, promittentes vicissim ex parte sua, tarn pro se quam pro suis successoribus, perpetua suffragia et preces pro animabus praedictorum fundatorum, suorumque parentum et successorum, fundendas. Constituens illustrissimus dominus irrevoca




biliter omnem et quemcumque latorem hujus ad omnia et singula praedicta coram judice competente in provincia Pokuciae renovanda prout moris ac

styli ibidem, promittens tenere firmum et stabile quidquid per constitutum latorem hujus fuerit factum. Acta haec sunt et fuerunt in praedicta alma

Universitate Lovaniensi domi meae notarii die mense et anno quibus supra in praesentia illustrissimi domini Joannis Sigismundi comitis de

Ostrorog, gubernatoris Rohatinensis, et illustrissimi domini Adami Petri

Smolzewsky, testium ad praemissa rogatorum. In quorum fidem prae dictus illustrissimus dominus minutam hujus et hanc praesentem copiam una cum testibus supra nominatis et me notario propria sua manu

subsignavit. Inferius habetur: Stanislaus Joannes de Goblonow Jablonowsky.

Joannes Sigismundus comes de Ostrorog, gubernator Rohatinensis. Adamus Petrus Smoszewsky.

Quod attestor tanquam notarius in supremo concilio Brabantiae

admissius, in alma Universitate Lovaniensi residens; et subsignatum: Aegidius Van der Elst, notarius publicus. Item ad latus sinistrum: Fr. Jacobus de Riddere, visis et consideratis illustrissimarurn personarum gratuitis et affectuosis oblationibus hoc instrumento publico patribus

Hibernis collegii nostri Sancti Antonii de Padua Lovanii factis, nomine suo et provinciae suae Hiberniae gratias agit, easdemque et locum desig natum acceptat, modo omnia fiant sine alicujus praejuditio et de consensu eorum quorum interest. Actum in conventu nostro fratrum Minorum Lovanii 15a die mensis Aprilis anno Domini 1655. Subsignatum erat: fr. Jacobus de Riddere, commissarius generalis fratrum Minorum Ger

maniae, Belgii, ac provinciarum annexarum.

Collata concordat cum originali, quod attestor M. Van Torre, notarius

publicus. Nos consules scabini et consiliarii oppidi Lovaniensis fidem facimus et

attestamur magistrum Michaelem Van Torre esse notarium publicum a

suprema Brabantiae curia admissum et approbatum. Cujus scripturis legitime factis plena et indubitata fides adhibetur tarn in judicio quam extra. In cujus fidem ad ejusdem requisitionem hoc praesens testimonium

per infrascriptum secretarium nostrum subsignatum, idemque nostro

sigillo ad causas muniri jussimus hac 28a Maii anno 1655. F. Voetes.

Seal, with inscription: parvum oppidi Lovaniensis ad causas.



Documents

The Irish Franciscans in Poland