1

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

1

(LGS)TÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

1

6. SINIFTÜRKÇE

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇME DEĞERLENDİRME MERKEZİ

Sabahattin DÜLGER Ekrem KOZ Mehmet KÖYLÜ İl Milli Eğitim Müdürü İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı ÖDM Ekip Sorumlusu

Şule ATEŞ Branş Koordinatörü

Soru / Etkinlik YazarlarıHasan GÜLTEN Dilek AKGÜN Mehtap BAYRAKOĞLUCevher HACIOĞLU Harun ÖZDEMİR

Burcu UYSAL Tasarımcı

2

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

ETKİNLİK 1

Varlıklara

Verilişine Göre

Varlıkların

Sayısına Göre

İsimler (

Ad)

Varlıkların

Oluşuna Göre

Özel İsimler

Cins İsimler

Tekil İsimler

Çoğul İsimler

Topluluk İsimleri

Soyut İsimler

Somut İsimler

Tek olan varlıkları karşılar.

Aynı türden varlıkları karşılar.

Sayıca tek olan varlıkları karşılar.

Sayıca birden fazla olan varlıkları karşılar.

Birden çok varlıktan oluşan

grupları karşılar.

Duyularla algılanabilen

varlıkları karşılar.

Duyularla algılanamayan

varlıkları karşılar.

A) Aşağıdaki isimlerin özelliklerini belirtmek için ilgili kutuya (X) işareti koyunuz.

İsimler Özel Cins Tekil Çoğul Topluluk Soyut Somut

Bursa X X X

sürü

iyilikler

Selim

hoşgörü

deste

balıklar

zeytin

Varlıkları karşılayan sözcüklerdir.

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

3

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

B) Aşağıdaki metindeki altı çizili isimleri tablodaki uygun kutuya yazınız.

Bir gün Nasrettin Hoca pazara giderken bir iyilik yapayım, diye düşünmüş. Etrafını saran çocukların hepsi birer düdük ısmarlamış ama para veren olmamış. Hoca çocukların tümüne olumlu cevap vermiş. Peki, olur, demiş. Çocuklardan sadece Ahmet, elinde para olduğu halde, Hoca’ya şöyle söylemiş:

- Şu parayla bana bir düdük getirir misin?Hoca akşama doğru pazardan dönmüş. Yolunu bekleyen çocuklar hemen Hoca’nın etrafına küme olup düdüklerini istemişler. Nasrettin Hoca, cebinden bir düdük çıkarıp kendisine para veren çocuğa uzatmış. Ötekileri bağırmaya başlamışlar:- Ya bizim düdükler nerede?Hoca’nın cevabı kısa ve anlamlı olmuş:

- Parayı veren düdüğü çalar.

Özel İsimlerCins-Tekil-Somut

İsimler

Cins-Soyut-Tekil

İsimler Topluluk İsimleri

Cins-Çoğul-Somut

İsimler

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

4

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

Zinc

irleme İsim Tamlam

asıBelir

tisiz İsim Tamlam

ası

İsim Tamlamaları

ETKİNLİK 2

A) Aşağıdaki boşluklara uygun olan ekleri getirerek tamlama oluşturunuz ve tamlamanın çeşidini yazınız.

kapı - n - ın kol - u Belirtili İsim Tamlaması

bahçe duvar - ….

Ayşen’ - …. defter - ….

Tamlayanın ilgi ekini, tamlananın aitlik ekini almasıyla oluşur.

gelinin çeyizi

Sadece tamlananın aitlik ekini almasıyla oluşur.

gelin çeyizi

İki isim tamlamasının birleşmesiyle oluşur.

gelinin çeyizinin miktarı

Belirt

ili İsim Tamlaması

İki ismin aitlik ilgisiyle bir araya gelerek yeni bir varlığı ya da kavramı karşılamasına isim

tamlaması denir.

İsim tamlamaları, tamlayan ve tamamlanan bölümlerinden oluşur.

İsim tamlamalarında tamlayan, ilgi eklerini (-ın /-in /-un /-ün); tamlanan ise iyelik (-ı /-i /-u /-ü)

eklerini alır.

oda - n - …. halı - …. boy - ….

kalem - …. uç - ….

duvar saat - ….

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

5

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

B) Aşağıdaki cümlelerdeki tamlamaların çeşidini ilgili sütuna işaretleyiniz.

CümlelerBelirtili İsim Tamlaması

Belirtisiz İsim Tamlaması

Zincirleme İsim Tamlaması

Okulun önünde toplanmayalım.

Çarşı minibüsü burdan geçer mi?

Bilge’nin yazısının güzelliğine bakar mısın?

Duvarın dibinde yetişen otları yolduk.

Sitenin kapısının otomatiği bozulmuş.

Müdür odasına girince haber ver.

C) Aşağıdaki metinde tamlamaların altını çizerek altlarına çeşitlerini yazınız.

Gemlik, Bursa’nın 32 km kuzeyinde, Marmara Denizi’nin kıyısında kurulmuştur. İlçenin

yüzölçümü 413 km²dir. Gemlik Körfezi’nin çevresindedir. Dağların yamaçları ilçenin arazisini

oluşturmaktadır. İlçe merkezi, Gemlik Ovası’nın ucunda kurulmuştur.

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

6

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

ETKİNLİK 3

Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar

1Benim işim sevgi için/ Dostun evi

gönüllerdir.

2 3 4Şu ada senin, bu ada benim/

Yelkovan kuşlarının peşi sıra.

Orhan Veli

5

6 7Ey suyun sesinden

anlayan bağlar/ Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi?

Faruk Nafiz Çamlıbel

8 9 10İnsaoğlu,

alışkanlıklarının çocuğudur.İbn Haldun

11 12

13Sizin evin duvarları taştan/ Dumanı da

mı taştan.Sezai Karakoç

14 15 16Talih kapısı ardına kadar açık,/ Güneş

kucağımızda. Mevlana

17 18 19Konuşma, insanın

aklını kullanma sanatıdır. Eflatun

20 21Erdemlerin en

büyüğü bilimdir. Farabi

22 23 24 25Aile hayatının

güzelliği gibi hiçbir şey yoktur.

Oscar Wilde

26

27 28 29 30Çocuklar

yeryüzünün canlı çiçekleridir.

Maksim Gorki

Takvimin bazı günlerine özdeyiş ve şiirler yazılmıştır. Bu özdeyiş ve şiirlerde geçen isim tamlamalarını bularak çeşitlerini uygun kutucuğa yazınız, tarih ve gününü de örnekteki gibi belirtiniz.

Belirtili İsim Tamlaması Belirtisiz İsim Tamlaması Zincirleme İsim Tamlaması

• dostun evi - 1 Nisan Çarşamba

• benim işim - 1 Nisan Çarşamba

•...................................................

•...................................................

•...................................................

•...................................................

•...................................................

•...................................................

•...................................................

•...................................................

•...................................................

•...................................................

•...................................................

•...................................................

•...................................................

NİSAN 2020

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

Yunus Emre

7

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

1 ve 2. sorular takvime göre cevaplandırılacaktır.

1. 7 Nisan Salı gününe yazılan şiirdeki isimlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) “çeşmesi” kelimesi tekil ve cins isimdir.B) “suyun” kelimesi cins ve tekil isimdir.C) “dağa” kelimesi somut ve cins isimdir.D) “bağlar” kelimesi soyut ve çoğul isimdir.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde 30 Nisan Perşembe günü yazılan özdeyişte kullanılan isimtamlamasıyla özdeş bir kullanım vardır?

A)Tabiat, ozanın şiirlerinin ilham kaynağıdır.B) Şehrin insanı büyüleyen bir manzarası vardı.C) Bartu'nun emzik zinciri kaybolunca çok üzüldüm.D) Okul yönetimi çok kitap okuyan öğrencileri ödüllendirdi.

3. Aşağıda verilen kitap isimlerinin hangisinde hem cins hem özel isim kullanılmıştır?

A)

C)

B)

D)

HUZURSUZ BACAK

Ada'nın Planı

KIRMIZIKARTAL

Bir ŞeftaliBin Şeftali

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

8

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

A)

C)

B)

D)

Şu sarı gülleri onun için aldığını bana söylemedin.

Sivas’ın Kızılırmak' a kıyısı olan ilçeleri var.

Ders kitabını yarın mutlaka getirmeniz gerekiyor.

Türkçe defterini bana ödünç verebilir misin?

5. İsim tamlamalarında “Aylin'in yeni kitabı” söz grubunda olduğu gibi tamlayan ile tamlanan arasına başkasözcükler girebilir.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, arasına sözcük ya da sözcükler girmiş bir isim tamlaması vardır?

Yukarıdaki tamlama saatinde akrep onun üzerindedir. Yelkovan ise isim tamlaması kullanılmayan rakam üzerinde duracaktır. Buna göre tamlama saati kaçı göstermektedir?

A) 10.00 B) 10.15 C) 10.30 D) 10.45

4.

Karacabey soğanı, adını tüm yurtta

duyurmuştur.

Uluabat Gölü’nün kenarından geçip

gideriz.

Uçsuz bucaksız ovalara sahiptir

Karacabey.

Yeşilin tonlarını Uludağ’da her

mevsim görürüz.

IX III

IIX

IV

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

9

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

İsimler; özel, cins, tekil, çoğul, topluluk, somut, soyut olarak çeşitlere ayrılır.Yukarıdaki afişte hangisinin örneği bulunmamaktadır?

A) özel isim B) topluluk ismi C) somut isim D) çoğul isim

6.

7. Aşağıdaki dişlilerin dönebilmesi için yukarıdan aşağıya sırasıyla tekil, çoğul ve topluluk isimleri kullanılmasıgerekmektedir. Buna göre hangi dişli dönemez?

tugay komisyon

ekip insanlık

ağaç perde

ayak kaşık

balıklar çilekler

terlikler çiçekler

A)

C)

B)

D)

Yazan

Lewis Carroll

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

10

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

8. Aşağıdaki dörtlüklerden hangisinde hem cins hem de özel isim olarak kullanılabilen bir sözcük, özel isim olarak kullanılmıştır?

A) Gönül görür gözüm şaşar.Yıldızlar hayrete düşer.Âleminin gözünde yaşlar,Yüreğinizdeki inciye

C) Anılar defterinde gül yaprağıGibi unutuldum kurudumBaşıma düşmüş sevda ağıBir başıma tenhalarda kahroldum

B) Bahar gibi girdin dünyamaGönül çiçeklerim seninle açtı.Her an aklıma düşersin.Sensiz olamam artık Bahar.

D) Seveni olmazsa, çok çabuk kurur.Boynu bükük, salınıp durur.Bakanı büyüler, gönülden vurur.Herkese mutluluk, diler laleler.

Ahmet Haşim, yukarıdaki dörtlüğün hangi dizesinde sadece isim türünde kelimeler kullanmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

Gün bitti, ağaçta neşe söndü. Dallar ateş oldu, kuş da yakut, Yaprakla kuşun parıltısından Havuzun suyu erguvana döndü.

9.

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

11

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

10.

Kağan’ın doğum gününde arkadaşlarının söylediği şarkılardan hangisinde diğerlerinden farklı bir isim tamlaması bulunmaktadır?

A) Mehmet B) Mert C) Betül D) Yade

Ana, baba, bacı, acımın ilacı,Evimin huzuru, aşkımın muzuru,Bilgimin kusuru, sular gibi duru,

Her şeyimsin sen.

Söyleyin yârime baharları beklesin.Söğüdün dalları bugün eğilmesin.

Beni geçirmeye kardeşim gelmesin.Annesinin bir tanesini kimseler üzmesin.

Çayımın şekeri, gitarımın teli, Yazımın sıcağı, kışımın ocağı, Denizimin sesi, melodimin esi,

Hey şeyimsin sen.

Yalnız kalan ruhumun acısı çok derindirYıllar geçse de inan kalbimin esiridirAlamaz bin sevgili kalbimdeki bu yeri

Sanki içimde açan bu sarmaşık gülleri.

Yade

Betül Kağan Mert

Mehmet

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

12

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

İsimler (Ad)İsim Tamlamaları

A. kapı-n-ın kol-u bahçe duvar-ı Ayşen’ -in defter-i Belirtili İsim Tam. Belirtisiz İsim Tam. Belirtili İsim Tam.oda-n-ın halı-sının boy-u kalem-in uç-u duvar saat-i Zincirleme İsim Tam. Belirtili İsim Tam. Belirtisiz İsim Tam.

B.

Cümleler Belirtili İsim Tamlaması

Belirtisiz İsim Tamlaması

Zincirleme İsim Tamlaması

Okulun önünde toplanmayalım. X

Çarşı minibüsü burdan geçer mi? X

Bilge’nin yazısının güzelliğine bakar mısın? X

Duvarın dibinde yetişen otları yolduk. X

Sitenin kapısının otomatiği bozulmuş. X

Müdür odasına girince haber ver. X

C. Gemlik, Bursa’nın 32 km kuzeyinde, Marmara Denizi’nin kıyısında kurulmuştur. İlçenin

yüzölçümü 413 km²dir. Gemlik Körfezi’nin çevresindedir. Dağların yamaçları ilçenin arazisini

oluşturmaktadır. İlçe merkezi, Gemlik Ovası’nın ucunda kurulmuştur.

Belirtili İsim Tamlaması Zincirleme İsim Tamlaması

Belirtili İsim Tamlaması

Belirtisiz İsim Tamlaması Zincirleme İsim Tamlaması

Zincirleme İsim Tamlaması

Etkinlik 2

Özel İsimlerNasreddin Hoca

Ahmet

Cins - Tekil - Somut İsimlerdüdükpara

cüzdan

Cins- Çoğul - Somut İsimlerçocuklardüdükler

Topluluk İsimlerikümelenerek

CEVAP ANAHTARIEtkinlik 1

Etkinlik 3

BU

RSA

İL M

İLLİ

EĞ

İTİM

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

D B C A C B D B C A

A) İsimler Özel Cins Tekil Çoğul Topluluk Soyut SomutBursa X X X

sürü X X X

iyilikler X X X

Selim X X X

hoşgörü X X X

deste X X X

balıklar X X X

zeytin X X X

Belirtili İsim Tamlaması• dostun evi- 1 Nisan Çarşamba • benim işim - 1 Nisan Çarşamba• alışkanlıklarının çocuğu- 10 Nisan Cuma• erdemlerin en büyüğü- 21 Nisan Salı• yeryüzünün canlı çiçekleri- 30 Nisan Perşembe• suyun sesi -7 Nisan Salı

Belirtisiz İsim Tamlaması• yelkovan kuşları - 4 Nisan Cumartesi• çoban çeşmesi - 7 Nisan Salı• talih kapısı - 16 Nisan Perşembe

Zincirleme İsim Tamlaması•sizin evin duvarları - 13 Nisan Pazartesi• insanın aklını kullanma sanatı- 19 Nisan Pazar• aile hayatının güzelliği - 25 Nisan Cumartesi

Cins- Soyut - Tekilİsimler

iyilik olumlu

B.

Belirtili İsim Tamlaması

Belirtili İsim Tamlaması