การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายการทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงราย

ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

ISBN 978-616-7426-39-6

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายการทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายศนยศกษาและพฒนาการทองเทยว

มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ทปรกษา ผชวยศาสตราจารยดร.มาณพภาษตวไลธรรม

อธการบดมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

บรรณาธการ ผชวยศาสตราจารยดร.ชกลนอนวจตร

กองบรรณาธการ

นางสพรรณแสงทาน ปลดเทศบาลตำาบลแมยาว

นายอาแปอามอ มคคเทศกเดนปารางวลกนรจากททท.

นายหอมรวมจตร มคคเทศกเดนปา

นางสาวปทมวดพนธสบ อาจารยและมคคเทศกอสระ

นางสาวอชรแสนคำาชน เจาหนาทศนยศกษาและ

พฒนาการทองเทยว

จดพมพโดย ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

พมพครงท 1(เมษายน2555)

จำานวน 500เลม

ISBN 978-616-7426-39-6

ค�าน�า

จากการทจงหวดเชยงรายมพนทมลกษณะภมประเทศทางธรรมชาต มกลม

ชาตพนธมากมายทเอออำานวยตอการจดกจกรรมทองเทยวเดนปา การทองเทยว

เดนปาจงเปนจดขายของนกทองเทยวชาวตางประเทศมานานกวา30ปทำาใหเชยงราย

มชอเสยงโดงดงดานทวรปาในอดตมนกทองเทยวและนกวจยจำานวนมากเดนทางเขามา

ทองเทยวและศกษาหาความรในพนทแตเมอกาลเวลาเปลยนไปนกทองเทยวเดนปา

เรมเปลยนไปเทยวในประเทศลาว–พมามากขนเพราะเปนแหลงทองเทยวเปดใหมทม

การพฒนาคณภาพของธรรมชาตและการนำาเทยวโดยภาครฐใหการสนบสนนและดแล

ใกลชดในขณะทในประเทศไทยการทองเทยวเดนปาดำาเนนไปตามยถากรรมกลายเปน

หนาทของมคคเทศกและชมชนในพนทเทานนทรบผดชอบดแล องคการภาครฐ

และสมาคมทองเทยวแทบไมไดใหการสนบสนนและเขาไปสงเสรมและดแลกจกรรม

เดนปานอยลงกวาเดมซงเปนเรองทนาเสยดายเปนอยางยง

การพฒนาการทองเทยวของประเทศใหเจรญเตบโตไปในทางทเหมาะสมโดย

รกษาสภาพแวดลอมและวฒนธรรมทดงามของทองถนและสรางสรรคประโยชนใหเกด

แกชมชนทองถนตามแนวทางของการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนการทองเทยว

เดนปาจดเปนการทองเทยวเชงนเวศรปแบบหนง อกทงยงเปนการทองเทยว

ทชมชนไดเขามามสวนรวมในการสรางประสบการณใหแกนกทองเทยวมากกวาการ

ทองเทยวแบบอนๆ เพอพฒนาและฟนฟคณภาพของการทองเทยวเดนปาในจงหวด

เชยงรายเนองในวาระฉลอง750ปจงหวดเชยงรายและเพอรำาลกและเชดชอาจารย

พพฒน ไชยสรนทร ผบกเบกการทองเทยวเดนปาในภาคเหนอ ศนยศกษาและ

พฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงรายรวมกบพนธมตรในจงหวดคอ

เทศบาลตำาบลแมยาวและชมรมมคคเทศกจงหวดเชยงรายจงรวมมอกนจดทำาหนงสอ

“การทองเทยวเดนปาจงหวดเชยงราย” เลมนเพอเปนเอกสารคมอการปฏบตงานของ

มคคเทศกและเปนคมอทองเทยวของผรกการเดนปาทวไปในการจดทำาหนงสอเลมน

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ทปรกษา ผชวยศาสตราจารยดร.มาณพภาษตวไลธรรม

อธการบดมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

บรรณาธการ ผชวยศาสตราจารยดร.ชกลนอนวจตร

กองบรรณาธการ

นางสพรรณแสงทาน ปลดเทศบาลตำาบลแมยาว

นายอาแปอามอ มคคเทศกเดนปารางวลกนรจากททท.

นายหอมรวมจตร มคคเทศกเดนปา

นางสาวปทมวดพนธสบ อาจารยและมคคเทศกอสระ

นางสาวอชรแสนคำาชน เจาหนาทศนยศกษาและ

พฒนาการทองเทยว

จดพมพโดย ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

พมพครงท 1(เมษายน2555)

จำานวน 500เลม

ISBN 978-616-7426-39-6

คณะผจดทำาไดรบความอนเคราะหขอมลจากบคคลและหนวยงานทเกยวของ

รวมถงแหลงขอมลในอนเทอรเนตจำานวนมากซงคณะผจดทำาขอขอบคณทกๆทาน

และดร.อดรวงษทบทมดร.วรรณะรตนพงษผศ.ดร.รณดาปงเมองและนกวชาการ

จากศนยความหลากหลายทางชวภาพมหาวทยาลยราชภฏเชยงรายทชวยตรวจสอบ

ความถกตองของเนอหาบางสวนและใหคำาแนะนำาทเปนประโยชนอยางยง

คณะทำางานหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนแกผอานไมมาก

กนอย

ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยว

มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

5ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

สารบญตอน เรอง หนา

1 ปฐมบทของการทองเทยวเดนปา 7

2 ภมศาสตรภาคเหนอและเชยงราย 15

3 การจดการทองเทยวเดนปา 35

4 ชาวเขาในแหลงทองเทยวเดนปา 73

5 การใหความปลอดภยแกนกทองเทยว 101

6 การยงชพในปา 119

7 กจกรรมระหวางการทองเทยวเดนปา 147

8 เสนทางเดนปาในเชยงราย 163

ปฐมบทของการทองเทยวเดนปา

7ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ปฐมบทของการทองเทยวเดนปา

ปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตกบประกอบกบปญหาโลกรอน

ในปจจบนเปนทมาของแนวความคดเกยวกบการทองเทยวเพอการอนรกษสง

แวดลอมหรอ “การทองเทยวอยางมความรบผดชอบ”ทผอยในวงการทองเทยวทก

คนตองตระหนกและรวมมอกนเพอใหการทองเทยวสามารถตอบสนองความตองการ

ทางดานเศรษฐกจไปพรอมๆกบการสงเสรมการอนรกษสงแวดลอมทางธรรมชาตและ

วฒนธรรมเพอใหการพฒนาการทองเทยวเปนการพฒนาอยางยงยน (Sustainable

TourismDevelopment)

การทองเทยวเดนปาจดเปนการทองเทยวเชงนเวศรปแบบหนงทมจดสนใจอยท

สงแวดลอมทางธรรมชาตและ/หรอวฒนธรรมทคงความดงเดมและบรสทธอยมความ

รบผดชอบตอสงคมธรรมชาตพรรณพชและสตวปามการควบคมจำานวนนกทองเทยว

โดยคำานงถงขดความสามารถในการรองรบนกทองเทยวและคนในทองถนมสวนรวม

กจกรรมทางการทองเทยวและรวมรบผลประโยชน

ความเปนมาของการทองเทยวเดนปา

การทองเทยวเดนปา(TrekkingTour)หรอทเรยกกนทวไปวา“ทวรปา”นนมา

จากรากศพทคำาวาTrekซงหมายถงการเดนทางไปในทองถนทหางไกลและทรกนดาร

คำาวา“ทวรปา”จงหมายถงการเดนทางทองเทยวเขาไปในทองถนทอยหางไกลในชนบท

ในปาหรอบนภเขาสง

ทวรปาเปนการทองเทยวททำารายไดใหกบประเทศไทยตดตอกนเปนเวลานาน

กวา30ปมาแลว โดยเรมเกดขนทจงหวดเชยงใหมเปนแหงแรกและขยายไปสจงหวด

ใกลเคยงเชนเชยงรายแมฮองสอนนานตากและพนทอนๆในเขตภาคเหนอตอนบน

เนองจากพนทดงกลาวอดมไปดวยทรพยากรธรรมชาต เชนภเขาปาไมนำาตกถำา

พรรณพชสตวปาและเปนทอยอาศยของกลมชาตพนธหลายเผา ตอมาภายหลง

การทองเทยวแบบทวรปาไดขยายไปทกภมภาคเนองจากประเทศไทยเปนประเทศทม

8 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ความพรอมดานธรรมชาตและการเดนปาเปนทตองการของนกทองเทยวทชนชอบ

ธรรมชาตและการผจญภยมาทกยคทกสมยจงอาจกลาวไดวาทวรปาไดมสวนกระจาย

รายไดของการทองเทยวไปสชนบททหางไกลและบนภเขาทวประเทศ

ชวงเวลาทดทสดสำาหรบการเดนปาคอชวงฤดฝน (ประมาณเดอนกรกฎาคม-

ตลาคม)เนองจากเปนชวงทปามความอดมสมบรณมากทสดและชวงปลายฤดฝนยาง

เขาฤดหนาว(ประมาณเดอนตลาคม-พฤศจกายน)เนองจากสภาพปายงคงความเขยวขจ

อยและอากาศเยนของฤดหนาวเรมแผมาปกคลม

นกทองเทยวเดนปา

นกทองเทยวเดนปาจดเปนนกทองเทยวกลมEcotouristซงสรกลบรรพพงศจาก

สำานกงานคณะกรรมการสงแวดลอมไดแบงระดบของนกทองเทยวประเภทEcotourist

ไว4กลมดงน

1.กลมนกธรรมชาตวทยา(Naturalists)มจดประสงคหลกในการทองเทยวเพอ

ศกษาวจยเกยวกบพชสตวสงแวดลอมในระบบนเวศหนงๆ

2.กลมผรกธรรมชาต(NatureTourists)รจกในนามของนกนยมไพรมจดสนใจ

หลกทความงามของธรรมชาตและวถชวตดงเดมของคนทองถน

3.กลมผแสวงหาความตนเตนและแปลกใหม (MainstreamNatureTourists)

มจดหมายในการแสวงหาความแปลกใหมในดนแดนทหางไกลและเขาถงยากเชนบรเวณ

ลมแมนำาอะเมซอนปาปวนวกนเดนปาหรอตงแคมปบนเทอกเขาหมาลยเปนตน

4.กลมนกทองเทยวทวไปทตองการชนชมธรรมชาต(CasualTourists)เปนกลม

ทตองการเสรมความหลากหลายใหกบประสบการณการทองเทยวของตน

อาจารยพพฒนไชยสรนทรไดสรปแรงจงใจททำาใหนกทองเทยวอยากเดนทาง

ทองเทยวในรปแบบของทวรปาวาไดแกสงตอไปนคอ

1.ความสดชนความสวยงามของธรรมชาตซงเปนสงทธรรมชาตสรางขนมาเอง

เชนภเขาถำาลำาธารนำาตกปาไมทองทงอนเขยวจสรางความสขเพลดเพลนในการ

ไดดไดชมและไดสมผสดวยตวเอง

9ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

2. วถการดำาเนนชวตของชนเผาหรอกลมชนทมเอกลกษณทางวฒนธรรมท

แตกตางจากชวตความเปนอยของนกทองเทยว เปนความแปลกใหมนาตนเตนและ

บางครงกตนตาตนใจทไดพบเหน

3.ความเจรญของบานเมองททำาใหผคนในเมองใหญโหยหาธรรมชาตประกอบ

กบกระแสของการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมทำาใหผคนสนใจธรรมชาตปาไม

และมความตองการสมผสกบธรรมชาตโดยตรง

4.การเดนปาเปนสงททาทายความสามารถนกทองเทยวทตองการทดสอบความ

ทรหดของตนเองนกทองเทยวตองการมสมพนธภาพกบผเปนเจาของบานและ/หรอ

ทำากจกรรมรวมกบชาวบานนบเปนความตองการของนกทองเทยวยคโลกไรพรมแดน

อาจารยพพฒน ไชยสรนทร ผบกเบกการทองเทยว

นบวาโชคดทผบกเบกการทองเทยวเดนปา

ในภาคเหนอและประเทศไทย อาจารยพพฒน

ไชยส รนทร ได เลอกจ งหวด เชยงรายเปนทอย

ททำางานกวาครงหนงของชวตตราบสนลมหายใจ

ทำ า ใ ห อ า จ า รย พ พฒน ม โ อ ก าสก อ ต ง ส ม าคม

ทองเทยว ไดวางรปแบบการทองเทยวเดนปารวมกบ

หนวยงานราชการและรวมสรางบคลากรทางการ

ทองเทยวใหกบประเทศรวมกบวทยาลยครเชยงราย

(ในอดต)และกบมหาวทยาลยอนๆในภาคเหนอผเขยนจงขอแนะนำาใหมคคเทศก

รนหลงไดรจกปชนยะบคคลทางการทองเทยวของประเทศทานนโดยสงเขปดงน

10 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

1. ประวตสวนตว

นายพพฒนไชยสรนทรเกดเมอวนท18มนาคมพ.ศ.2486อำาเภอสนกำาแพง

จงหวดเชยงใหมบดาชอนายศรทนไชยสรนทรมารดาชอนางขนแกวไชยสรนทรเปน

บตรคนท1มพนอง3คนนายพพฒนไชยสรนทรไดสมรสกบนางอนรกษไชยสรนทร

(พลารตน)เมอพ.ศ.2526มบตร1คน

ประวตการศกษา

พ.ศ.2505 สำาเรจการศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาการศกษา(ป.กศ.)

วทยาลยครเชยงใหมจงหวดเชยงใหม

พ.ศ.2512 สำาเรจหลกสตรผนำาชนบทสถาบนTSURYKAWARURAL

INSTITUTE, TOKYOประเทศญปน (ปจจบนคอASIAN

RURALINSTITUTE)

พ.ศ.2521 สำาเรจหลกสตรการอบรมมคคเทศกทวรปาของการทองเทยว

แหงประเทศไทยจงหวดเชยงใหม

พ.ศ.2523 สำาเรจหลกสตร การอบรมวชามคคเทศกทวไป ของการ

ทองเทยวแหงประเทศไทยรวมกบมหาวทยาลยเชยงใหม

พ.ศ.2534 บณฑตกตตมศกด ศลปศาสตรบณฑตสาขาอตสาหกรรม

บรการจากวทยาลยครเชยงราย

2. ประวตการทำางานและตำาแหนงงาน

พ.ศ.2505-2506 เปนครใหญโรงเรยนผดงวทยาอำาเภอแมจนจงหวดเชยงราย

พ.ศ.2506-2508 เปนครใหญโรงเรยนสหศาสตรศกษาอำาเภอเมองจงหวด

เชยงราย

พ.ศ.2508-2512 เปนครใหญโรงเรยนสหครสเตยนศกษาอำาเภอสงขละบร

จงหวดกาญจนบร

พ.ศ.2512-2518 เปนครใหญโรงเรยนสหศาสตรศกษาอำาเภอเมองจงหวด

เชยงราย

11ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

พ.ศ.2518-2521 เปนพฒนากรของแผนกชชพชนบทมลนธสภาครสตจกรใน

ประเทศไทย

พ.ศ.2521 มคคเทศกอาชพและเปนเจาของและผจดการบรษทนำาเทยว

ชอบรษทพ.ทราเวลเซอรวสสำานกงานตงอยทเลขท193/4

ถนนชางคลานอำาเภอเมองจงหวดเชยงใหม

ประสบการณในการทำางานและผลงานดเดน

1. ผลงานดานวชาการและการศกษา

1.1เปนวทยากรประจำาของสถาบนการศกษาในภาคเหนอคอมหาวทยาลย

เชยงใหมมหาวทยาลยพายพวทยาลยครเชยงใหมวทยาลยครเชยงราย

1.2 เปนทปรกษาพเศษของโปรแกรมอตสาหกรรมทองเทยว และเปน

ทปรกษาพ เศษของชมรมมคค เทศก วทยาลยคร เชยงราย มกจกรรมด เดน

คอกจกรรมภายใตชอโครงการ INTERNATIONALWORKCAMPซงเปนกจกรรม

การแลกเปลยนวฒนธรรมและการทองเทยว ระหวางนกศกษาวทยาลยครเชยงราย

กบนกศกษาญปนจากREITAKUUNIVERSITY,SEIGAKUINHIGHSCHOOLและ

TOCHIGIY.M.C.A.ตอเนองกนระหวางปการศกษา2533ถง2551

1.3 เปนวทยากรพเศษในการอบรมหลกสตรมคคเทศกทวไปและมคคเทศก

ทวรปาจดโดยการทองเทยวแหงประเทศไทยรวมกบสถาบนตางๆในภาคเหนอ

2. ผลงานดานการทองเทยว

2.1 เปนอปนายกสมาคมมคคเทศกจงหวดเชยงใหมปพ.ศ.2529-2531

2.2 เปนนายกสมาคมมคคเทศกจงหวดเชยงใหมปพ.ศ.2531-2533

2.3 จดตงและเปนประธานชมรมทวรปาภาคเหนอปพ.ศ.2530โดยมหลกการ

ทจะรวบรวมผประกอบธรกจทองเทยวทวรปาในภาคเหนอและหามาตรการในการ

ปองกนความปลอดภยในชวตและทรพยสนของนกทองเทยว

ผลงานดเดนดานการใหมการใชแบบฟอรมทป.1สำาหรบผประกอบการนำาเทยว

ทวรปาอนเปนตนตนแบบของฟอรมทป.1ทใชกนอยในปจจบน

12 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

2.4 เปนคณะกรรมการทองเทยวจงหวดเชยงใหม

2.5 เปนทปรกษาของการทองเทยวแหงประเทศไทยในการวจยสภาพปญหา

และแนวทางการทวรปา

3. ผลงานดานการพฒนาและบำาเพญประโยชนตอสงคม

3.1 เปนผแทนจากประเทศไทยเขารวมประชมสมมนาการพฒนาชนบท

ทประเทศเกาหลประเทศสาธารณรฐไตหวนประเทศมาเลเซยและประเทศญปน

3.2 เปนสมาชกชมรมลกเสอชาวบาน

3.3 เปนทปรกษาของสวนสตวเชยงใหมเมอพ.ศ.2530

3.4 เปนประธานอาสาพฒนาปองกนปา(อ.ส.ป.)รนท10จงหวดเชยงใหม

3.5 เปนผมคณธรรมและยดมนในครสตศาสนา โดยจดสรรรายไดรอยละสบ

จากการประกอบธรกจเพอพฒนาสงคม

3.6 เปนสถานประกอบการทองเทยวตวอยางทสมควรไดรบการยกยองวา

มจรรยาบรรณและอดมการณในการประกอบอาชพดานการทองเทยวไมรบอามสสนบน

ใดๆทเปนการหลอกลวงและเอาเปรยบนกทองเทยวการไมกระทำาการใดๆทผดตอ

กฎหมายบานเมองอยางเดดขาดการใหความรวมมอกบหนวยงานของทางราชการ

เชนกองบงคบการตำารวจทองเทยวศนยปองกนและปราบปรามยาเสพตดและการ

ปฏบตตามพ.ร.บ.การทองเทยวและพยายามยกระดบวทยฐานะของมคคเทศก

เปนผทรงคณวฒโดยใหความรวมมอกบการทองเทยวแหงประเทศไทยและสถาบน

การศกษาในการเปนวทยากรรบเชญบรรยาย

4. โครงการการทองเทยวพฒนา

เปนผรเรมจดตงโครงการทองเทยวพฒนา (RURALDEVELOPMENTBY

TOURISM)โดยจดโปรแกรมทองเทยวในรปแบบทศนศกษาและบำาเพญประโยชนใหแก

นกศกษาตางชาตนอกจากนกศกษาจะไดรบความรความเพลดเพลนจากการทองเทยว

แลวยงแทรกกจกรรมใหนกศกษาไดศกษาสภาพความเปนอยปญหาของชมชนและ

13ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

มโอกาสเขารวมทำากจกรรมอนจะเปนประโยชนดานการพฒนาชวตความเปนอยของ

ชนบทในแหลงทองเทยว

อาจารยพพฒนไชยสรนทรมความคดวามคคเทศกควรเปนผทำาประโยชนใหกบ

ชมชนหรอหมบานชาวเขาทนำานกทองเทยวเขาไปโดยนำารายไดทไดรบจากการนำาเทยว

สมทบเขากบโครงการทองเทยวพฒนารอยละสบของรายได เพอสราง “แมกกฟารม”

ขนทหมบานผาเสรฐตำาบลดอยฮางอำาเภอเมองจงหวดเชยงรายกจกรรมทโครงการ

ทองเทยวพฒนาทอาจารยพพฒนใหความสนใจเปนพเศษคอปญหาสงแวดลอมปญหา

ยาเสพตดปญหาโสเภณเดกซงทงสามปญหานจดเปนปญหาสำาคญสามอนดบแรกของ

อตสาหกรรมการทองเทยวไทยโครงการนไดรบความสนใจและไดรบการสนบสนนจาก

หนวยงานของรฐและเอกชนอยางกวางขวางโดยเฉพาะมการเผยแพรกจกรรมดงกลาว

ผานสอมวลชนในตางประเทศอยเสมอ

5. เรองทนอยคนจะทราบ

นอกจากประวตและผลงานทเผยแพรตอสาธารณชนทวไปแลวมนอยคนทจะ

ทราบวาเอกสารตำาราบทความทางวชาการเกยวกบทวรปาของประเทศไทยทตพมพเปน

ภาษาตางประเทศสำาหรบชาวตางชาตเชนPipatChaisurin:Givingsomethingback

ในนตยสารสวสดของการบนไทยDefenderoftheNorthในASEANMEETINGS&

INCENTIVESหรอBringingbenefittothehill-tribeและบทความทางวชาการเกยวกบ

การทองเทยวเดนปาในภาคเหนอผเขยนคนพบวาลวนแลวแตอางองตนตอความรมา

จากอาจารยพพฒนไชยสรนทรทงสน

จากการสมภาษณอาจารยยงคนพบอกวานอกจากการเดนปาขชางลองแพแลว

การทองเทยวแบบSightSeeingของเชยงรายโดยใชรถตนำานกทองเทยวทลงรถไฟ

ทลำาปางมาเทยวเชยงรายเรมโดยอาจารยพพฒนรวมถงการการเปดรานขายของทระลก

ทเปนสนคาชาวเขาหนาโรงภาพยนตรสหดารา (บรเวณหนาสถานขนสงไนทบารซาร)

อาจารยพพฒนกเปนผรเรมเชนกน

ภมศาสตรภาคเหนอและเชยงราย

15ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ภมศาสตรภาคเหนอและเชยงรายทตงของประเทศไทย

ประเทศไทยตงอยในแหลมอนโดจนมพกดทางภมศาสตรดงน

ทศเหนอ จรดเสนรง20องศา25ลบดาเหนอ30พลบดาเหนอทอำาเภอ

แมสายจงหวดเชยงราย

ทศใต จรดเสนรง5องศา37ลบดาเหนอทอำาเภอเบตงจงหวดยะลา

ทศตะวนออก จรดเสนแวง105องศา37ลบดา30พลบดาทอำาเภอโขงเจยม

จงหวดอบลราชธาน

ทศตะวนตก จรดเสนแวง97องศา22ลบดาตะวนออกทอำาเภอแมสะเรยง

จงหวดแมฮองสอน

มพนทรวม513,115ตารางกโลเมตรหรอประมาณ321ลานไรเนองจากตงอย

ในแถบตะวนออกเฉยงใตของทวปเอเซยซงมสภาพธรรมชาตในเขตรอนจงมอณหภมสง

มทะเลลมและฝนเปนปจจยใหเกดปาดงประกอบไปดวยพนธไมเขตรอนและสตวปา

นานาชนดทมปรมาณมากนบวาเปนยานอนอดมสมบรณดวยอาหารและทรพยากร

ทสำาคญแหงหนงของทวป

ภมศาสตรภาคเหนอ

16 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ภาคเหนอมอาณาเขตตดตอกบตางประเทศถงสามดาน คอดานตะวนตก

ดานเหนอและดานตะวนออกตดตอภายในประเทศดานใตเพยงดานเดยวเทานน

พรมแดนทตดตอกบตางประเทศมสองลกษณะคอเปนเทอกเขาและลำานำาทวเขาทใช

เปนพรมแดนไดแกทวเขาถนนธงชยและทวเขาแดนลาวกนเมยนมารไวทางดานตะวนตก

และกนรฐฉานไวทางดานเหนอทวเขาหลวงพระบางกนลาวไวทางดานตะวนออก

สวนทใชลำานำาเปนเสนเขตแดนมอยไมมากนก ไดแก ลำานำาเมยและลำานำาสาละวน

กนเขตแดนไทยกบเมยนมารลำานำาโขงกนเขตแดนไทยกบลาว

ภาคเหนอเปนพนทยานภเขาเปนพนทสงสวนใตของทราบสงยนนานซงมลำานำา

สายใหญ3สายคอลำานำาสาละวนลำานำาโขงและลำานำาแยงซไหลมารวมอยในพนทแคบๆ

กวางไมเกน100กโลเมตรเปนพนททลำานำาสาละวนและลำานำาโขงไดไหลแยกออกจากกน

ทำาใหพนทเปนแถบเทอกเขามเนอทกวางโดยมทวเขาแดนลาวกนรฐฉานไวทางเหนอ

ทวเขาถนนธงชยกนแควนกะเหรยงของพมาไวทางตะวนตกทวเขาหลวงพระบาง

กนประเทศลาวไวทางตะวนออกและทวเขาพลงกนภาคกลางของไทยไว

ภาคเหนอนบวาเปนศนยกลางการคมนาคมตดตอ ระหวางดนแดนอนเปน

ถนฐานของชนเผาไทยซงตงอยโดยรอบทกทศทางเชนชนเผาไทยในมณฑลยนนาน

ในสบสองปนนาในลาวในตงเกยเปนตน

สภาพทางธรณวทยา

ภาคเหนอตงอยบนพนทสงจากระดบนำาทะเลปานกลางประมาณ250–400เมตร

บรเวณแถบภเขามความสงมากกวา1,000-2,000เมตรเหนอระดบนำาทะเลพนททาง

แถบตะวนตกสงกวาแถบตะวนออกพนทสวนใหญลาดเอยงลงมาทางทศใตยกเวนแถบ

เหนอสดคอจงหวดเชยงรายและอำาเภอฝางจงหวดเชยงใหมทมพนทลาดลงไปทาง

ดานทศเหนอทวเขาทสำาคญในภาคเหนอม6ทวคอ

1. ทวเขาแดนลาว อยตอนเหนอสดของประเทศไทยสนนษฐานวาเดมคงจะ

เปนทวเขาทเปนพรมแดนระหวางละวากบไทย เมอประมาณปพ.ศ.1400ทวเขาน

มชองเขาทเคยใชเปนทางเดนทพในสมยโบราณสมเดจพระนเรศวรมหาราชเคยยกทพ

17ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ไปทำาสงครามกบพมาและไปสวรรคตทเมองหางหลวงในรฐเมองพานและในสงคราม

มหาเอเซยบรพากองพลท2กไดเดนทพรกออกไปทางชองทางนทวเขาแดนลาวเปน

ทวเขาใหญทอดตวจากดานทศตะวนตกไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอมพนทแผไปใน

รฐฉานและไทยอาการแผของทวเขาแผจากเหนอลงใตใชแนวสนเขาเปนเสนเขตแดน

ระหวางไทยกบรฐฉานของพมา

สนเขาทกนเขตแดนทางเหนอแบงนำาดานทศเหนอลงสลำานำาโขงเชนแมนำากก

แมนำาสายดานทศใตลงสลมนำาเจาพระยา สวนสนเขาสวนทวกลงมาทางใตจะแบงนำา

ทางดานตะวนออกลงลำานำาปายทางดานตะวนตกลงลำานำาสาละวนทวเขานประกอบดวย

ยอดเขาทสำาคญหลายดอยเชนดอยตงดอยสามเสาดอยชางดอยผาหมปกดอยเชยงดาว

2. ทวเขาถนนธงชย เปนทวเขาทมอาณาบรเวณหลายหมนตารางกโลเมตร

ซงนบวามากทสดในประเทศไทยเปนเทอกเขาทตดตอจากเทอกเขาแดนลาวลงมาทางใต

โดยนบเรมจากฝงทศใตของลำานำาปายในเขตจงหวดแมฮองสอนเปนแนวลงมาทางใต

และสนสดลงทชองเจดยสามองคในเขตจงหวดกาญจนบรมความยาวประมาณ500

กโลเมตรและมสวนกวางประมาณ200กโลเมตรเปนแนวขนานกบทวเขาแดนลาวจน

ตลอดลำานำาปายจากบรเวณนทวเขาจะแยกออกจากกนเปนสามแขนงทอดตวขนานลง

มาทางใตคนดวยหบเขาแคบๆคอทวเขาดอยมอนกจทวเขาดอยปางเกยะทวเขา

ดอยอนทนนทหบเขาในทวเขานเปนเขาแคบๆลำานำาไหลอยในโตรกเขาเชนลำานำาเมย

ลำานำาแมแจมและลำานำาปายยอดเขาทสงและมชอเปนทรจกกนดในทวเขาถนนธงชย

ไดแกดอยอนทนนทหรอดอยอางกาดอยสเทพดอยกวลมดอยปางเกยะ

3. ทวเขาขนตาลเรมตนจากตะวนออกของอำาเภอฝางในแนวของลำานำาแมทาชาง

ซงเปนชวงทเชอมกบดอยชางในทวเขาแดนลาวจากบรเวณนทวเขาเรมมทศทางตรง

ลงมาทางทศใต เชอมตอกบทวเขาผปนนำาบรเวณดอยผาจอแลวตอลงมาทางใต

ผานอโมงคขนตาลไปทางทศตะวนตกเฉยงใต ของจงหวดลำาปาง ขนานกบทวเขา

ถนนธงชยตอนใตสดของทวเขาไปเชอมตอกบสวนของทวเขาถนนธงชยทวเขาน

ยาวประมาณ200กโลเมตรยอดเขาทสงทสงและมชอเปนทรจกกนดในทวเขาขนตาล

ไดแกดอยขนตาลและดอยอนๆเชน

18 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ดอยผปนนำาหรอดอยนางแกวตนกำาเนดของลำานำาแมกวงแควของลำานำาแมงด

สาขาของลำานำาแมปง

ดอยผาจอเปนตนกำาเนดของลำานำาแมสรวยซงเปนสาขาของลำานำาวง

ดอยสะเกดหรอดอยขนออนเปนตนกำาเนดของลำานำาแมออนซงเปนสาขาของลำานำาปง

4. ทวเขาผปนนำาเปนทวเขาหนแกรนตเรมตนจากดอยผาจอในทวเขาขนตาล

มทศทางโดยรวมในแนวทศตะวนตก-ตะวนออกแบงนำาลงทางซกเขาทงดานเหนอและ

ดานใตทวเขาเรมตงแตตอนตนลำานำาแมลาวทอดตวไปทางดานทศตะวนออกเลกนอย

แลววกกลบขนไปทางเหนอถงอำาเภอแมสรวยจงหวดเชยงรายแลวหกกลบลงมาทางใต

ผานกวมนหมมงลงใตจนถงดอยหลวงอำาเภอเมองลำาปางตรงกวมนหมทวเขาจะแยก

ออกไปทางทศตะวนออกจนถงทางเหนอของอำาเภองาวจงหวดลำาปางมชองทางแคบๆ

อยตอนยานกลางคอชองประตผาบรเวณทศเหนอของอำาเภองาวมทวเขาดอยขนยม

ซงเปนสวนหนงของทวเขาผปนนำาซงเรมตนจากตอนใตของลำานำาโขง เปนสองแนว

ขนานทงฝงตะวนตกและฝงตะวนออกของลำานำายมแลวตอลงไปทางใตสวนทางฝง

ตะวนตกจะไปจดกบทวเขาพลงทชองผาคอทวเขาผปนนำามความยาวประมาณ400

กโลเมตรปนนำาลงลำานำาโขงอนประกอบดวยลำานำาแมลาวลำานำาแมองและลงสลำานำายม

และลำานำานานเปนเสนแบงเขตจงหวดนานกบจงหวดเชยงรายจงหวดเชยงรายกบ

จงหวดลำาปางและจงหวดลำาปางกบจงหวดแพรยอดเขาทสงและมชอเปนทรจกกนด

ไดแกดอยปยดอยขนยมและดอยขนยวม

5. ทวเขาหลวงพระบาง เปนทวแบงแควนมาแตสมยโบราณปจจบนใชเปน

พรมแดนระหวางไทยกบลาวในภาคเหนอเปนทวเขาหนแกรนตเรมจากบรเวณลำานำาโขง

ทางเหนอทอดตวเปนแนวมาทางใตจนถงตะวนตกของอำาเภอดานซายจงหวดเลยและ

ทางเหนออำาเภอนครไทยจงหวดพษณโลกซงเปนบรเวณทเชอมตอกบทวเขาเพชรบรณ

ในภาคกลางมอาณาบรเวณกวางขวางอยระหวางลำานำานานและลำานำาโขง ยาว

ประมาณ250กโลเมตรทางแถบตอนเหนอของทวเขานเปนตอนทบงคบใหลำานำาโขง

ไหลวกไปทางตะวนออกเขาไปในประเทศลาวยอดเขาทสงและมชอเปนทรจกกนดไดแก

ภสามภหลวงพระบางภยภหลกหมนภเมยง

19ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

6. ทวเขาพลง เปนทวเขาทอยทางตอนใตสดของภาคเหนอ เรมตนจาก

ทศตะวนออกเฉยงเหนอซงตอเนองกบทวเขาหลวงพระบางบรเวณทศตะวนตกของ

ภหลกหมน โดยมแนวลำานำานานเปนเสนแบงเขตทางเหนอตอเนองกบทวเขาผปนนำา

(ดอยขนยม)ทางบรเวณทศตะวนออกเฉยงเหนอของอำาเภอรองกวางจงหวดแพร

มรอยตอตามแนวชองทางถนนสายแพร-นาน

ทวเขาพลงทอดตวลงมาทางทศตะวนตกตามแนวเสนแบงเขตของภาค

จากอำาเภอนานอยจนถงดอยลานซงอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของจงหวดตาก

มความยาวประมาณ300กโลเมตรทวเขานอาจแบงออกไดเปนสองตอนคอตอนเหนอ

เปนพนทระหวางลำานำายมและลำานำานานตอนใตเปนพนทระหวางลำานำายมกบลำานำาวง

ทางตอนใตมแนวภเขาแยกขนไปทางเหนอไปเชอมตอกบทวเขาผปนนำาทชองผาคอ

ยอดเขาสงทมชอเปนทรจกกนดคอดอยผาสงเขาพญาปอ

แมนำา

นอกจากลำานำาขนาดใหญสองสายคอลำานำาสาละวนและลำานำาโขงภาคเหนอ

นบวามลำานำาอยมากมตนกำาเนดจากเทอกเขาสง ไหลออกไปสทศทางตางๆกนตาม

ลกษณะของทวเขาและความลาดเอยงของพนท

ลำานำาทไหลลงสลำานำาโขง เปนลำานำาทอยบรเวณเหนอสดของประเทศไทย

พนทแถบนจะลาดเทไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอลำานำาสวนใหญอยในเขตจงหวด

เชยงรายและบางสวนอยในเขตอำาเภอฝางจงหวดเชยงใหมลำานำาดงกลาวไดแก

ลำานำากก ยาว250กโลเมตรตนนำาเกดจากทวเขาในเมองพานรฐฉานเมอเขา

สเขตแดนไทยแลวไหลไปทางทศตะวนออกผานเขตจงหวดเชยงรายไปบรรจบลำานำาโขง

ในเขตอำาเภอเชยงแสนรวมความยาวทอยในเขตแดนไทย150กโลเมตรมลำานำาสาขา

คอลำานำาฝางและลำานำาลาว

ลำานำารวกยาวประมาณ100กโลเมตรตนนำาเกดจากดอยผาเลงในรฐฉาน

เปนแนวเขตแดนไทยกบรฐฉานยาว17กโลเมตรแลวไปบรรจบลำานำาโขงทบานสบรวก

อำาเภอเชยงแสนจงหวดเชยงรายมลำานำาสาขาคอลำานำาสายยาวประมาณ43กโลเมตร

20 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ทไหลไปบรรจบลำานำารวกทตำาบลสบสายอำาเภอแมสายจงหวดเชยงราย

ลำานำาแมจนยาว50กโลเมตรตนนำาเกดจากดอยสามเสาในทวเขาแดนลาว

ทางทศตะวนออกเฉยงเหนอผานอำาเภอแมจนไปบรรจบลำานำาคำาและไหลไปบรรจบ

ลำานำาโขงทบานสบคำาอำาเภอเชยงแสนจงหวดเชยงราย

ลำานำาแมองยาวประมาณ170กโลเมตรตนนำาเกดจากทวเขาผปนนำาในเขต

อำาเภอเมองจงหวดพะเยาไหลผานกวานพะเยาอำาเภอเทงไปบรรจบลำานำาโขงทอำาเภอ

เชยงของจงหวดเชยงราย

ทราบสงเชยงราย

เปนทราบสงมระดบความสงประมาณ380เมตรจากระดบนำาทะเลมทวเขาลอม

รอบเกอบทกดานทางดานเหนอเปนทวเขาแดนลาวในหวงดอยตงและดอยจางมม

ทางดานตะวนตกมดอยสามเสาและดอยชางในทวเขาแดนลาวทางดานใตและดาน

ตะวนออกเปนแนวทวเขาผปนนำาในหวงดอยขนยวมภผงกาดภผาแลและภแกงผาก

ทราบสงเชยงรายแบงออกไดเปน3แถบคอ

ทราบสงแมจนเปนทราบในเขตอำาเภอแมสายและอำาเภอแมจนมความกวาง

ประมาณ30กโลเมตรยาวประมาณ35กโลเมตรมทวเขาอยทางดานตะวนตกคอ

ดอยจางมมและดอยสามเสาทางดานทศใตมแนวดอยบอดอยนางแลกนแยกจาก

อำาเภอเมองเชยงรายพนททางดานตะวนออกลาดลงสลำานำานานลำานำาสบรวกลำานำา

แมกกและลำานำาโขง

ทราบอำาเภอเมองเชยงรายเปนทราบผนเลกๆกวางประมาณ20-30กโลเมตร

ยาวประมาณ45กโลเมตรอยระหวางดอยชางทางดานตะวนตกดอยบอและดอยนางแล

ทางดานเหนอกบแนวดอยปยทางดานตะวนออกซงกนทราบพะเยาออกไวทางใต

ทราบพะเยาอยระหวางแนวทวเขาผปนนำาซงลอมอยทง3ดานคอทางดาน

ตะวนตกดานตะวนออกและดานใตมชองทางผานจากลำาปางเขามาไดเฉพาะทางชอง

ประตผาแหงเดยวเทานนสวนทางดานเหนอมแนวดอยปยและดอยอดวนทราบพะเยา

มความกวางประมาณ15-50กโลเมตรยาวประมาณ70กโลเมตรอยในเขตอำาเภอพาน

21ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

จงหวดเชยงรายและอำาเภอเมองจงหวดพะเยา

ปาไม

ภาคเหนอเปนภาคทมปาทมไมมคามากทสดในประเทศปาในภาคเหนอมอย

หลายประเภทดงน

ปาดบไดแกปาดบเขามอยในแถบพนทภเขาสงตงแต1,000เมตรจากระดบ

นำาทะเลขนไปสวนมากจงมอยตามแนวทวเขาทง6ทวดงทกลาวมาแลวพนธไมหลก

ไดแกกำายานจำาปาปาจำาปฯลฯนอกจากนจะมไมพมเตยๆปะปนอยทวไปปาไมสน

มอยในแถบพนทภเขาซงมระดบความสงระหวาง700-1,000เมตรขนปะปนอยกบ

พวกไมผลดใบตางๆปาดงดบ เปนปาซงมอยโดยทวไปทงในทราบและในทสงไมเกน

1,000เมตรพนธไมสำาคญของปาดงดบไดแกไมยางทงยาวขาวและยางแดงตะเคยน

กะบากไมแดงยมหอมฯลฯนอกจากนยงมไมพนธเลกๆชวยสรางความรกทบใหปา

ปาไมผลดใบ ไดแกปาไมเบญจพรรณปนสกพนธไมสำาคญ ไดแก ไมประด

ไมแดงไมตะแบกไมมะคาและไมพมปาแดงมมากในแถบซงเปนหนแดงดนปนทราย

ดนลกรงพนธไมสำาคญไดแกพลวงเหยงเตงรงโมกฯลฯ

ภมอากาศ

ประเทศไทยอยภายใตอทธพลของลมมรสมสองชนดซงมผลตออณหภมและ

ปรมาณนำาฝนของดงน

ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต

มรสมตะวนตกเฉยงใตพดปกคลมประเทศไทยระหวางกลางเดอนพฤษภาคมถง

กลางเดอนตลาคมโดยมแหลงกำาเนดจากบรเวณความกดอากาศสงในซกโลกใตบรเวณ

มหาสมทรอนเดยมรสมนจะนำามวลอากาศชนจากมหาสมทรอนเดยมาสประเทศไทย

ทำาใหมเมฆมากและฝนตกชกทวไปโดยเฉพาะอยางยงตามบรเวณชายฝงทะเลและ

เทอกเขาดานรบลมจะมฝนมากกวาบรเวณอน

22 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ

หลงจากหมดอทธพลของมรสมตะวนตกเฉยงใตแลวประมาณกลางเดอนตลาคม

จะมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอพดปกคลมประเทศไทยจนถงกลางเดอนกมภาพนธมรสมน

มแหลงกำาเนดจากบรเวณความกดอากาศสงในซกโลกเหนอแถบประเทศมองโกเลยและ

จนพดพาเอามวลอากาศเยนและแหงเขามาปกคลมประเทศไทยทำาใหทองฟาโปรง

อากาศหนาวเยนและแหงแลงทวไปโดยเฉพาะภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภมศาสตรจงหวดเชยงราย

จงหวดเชยงรายตงอยเหนอสดของประเทศไทยอยระหวางเสนรงท19องศาเหนอ

ถง20องศา25ลปดาเหนอและเสนแวงท99องศา15ลปดาถง100องศา45ลปดา

ตะวนออกอยหางจากกรงเทพมหานคร805กโลเมตรมเนอททงสน11,678.369ตาราง

กโลเมตรระดบความสงจากนำาทะเลประมาณ416เมตรมอาณาเขตของจงหวดดงน

ทางทศเหนอตดกบแควนเมองสาดและแควนทาขเหลกของรฐฉานประเทศ

สหภาพเมยนมารและแขวงบอแกวประเทศสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

(สปป.ลาว)

ทศตะวนออกตดกบแขวงอดมไซสปป.ลาว

ทศใตตดกบอำาเภอแมใจอำาเภอภกามยาวอำาเภอดอกคำาใตอำาเภอจนอำาเภอ

เชยงคำาอำาเภอภซางจงหวดพะเยาอำาเภอเมองปานและอำาเภอวงเหนอจงหวดลำาปาง

ทศตะวนตกตดกบอำาเภอดอยสะเกดอำาเภอพราวอำาเภอไชยปราการอำาเภอฝางและ

อำาเภอแมอายจงหวดเชยงใหมและแควนเมองสาดของรฐฉานประเทศสหภาพเมยนมาร

มชายแดนตดกบประเทศสหภาพเมยนมารยาวประมาณ130กโลเมตรและ

มชายแดนตดตอกบสปป.ลาวประมาณ180กโลเมตร

23ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

แบงเขตการปกครองเปน18อำาเภอ

123ตำาบล

1,750หมบาน

สภาพภมประเทศ

จงหวดเชยงรายมภมประเทศเปน

เทอกเขาสงในทวปตอนเหนอ(NorthContinental

Highland)มภเขาลอมรอบโดยเฉพาะทางทศ

ตะวนตกเปนแนวเทอกเขาผปนนำาตดตอกนไป

เปนพดตลอดเขตจงหวดลกษณะพนทสวนใหญ

เปนภเขาสงมปาไมปกคลมบรเวณเทอกเขา

มชนความสง1,500-2,000เมตรจากระดบ

นำาทะเลมทราบสงเปนหยอมๆในเขตอำาเภอแมสรวยอำาเภอเวยงปาเปาและอำาเภอ

เชยงของบรเวณเทอกเขาจะมความสงประมาณ1,500-2,000เมตรจากระดบนำาทะเล

บรเวณทราบตามลมแมนำาสำาคญในตอนกลางของพนทไดแกอำาเภอพานอำาเภอเมอง

เชยงรายอำาเภอแมจนอำาเภอแมสายอำาเภอเชยงแสนและอำาเภอเชยงของมความสง

ประมาณ410-580เมตรจากระดบนำาทะเล

สภาพภมอากาศ

กรมอตนยมวทยาจงหวดเชยงรายรายงานอณหภมเฉลยในป2554มอณหภม

เฉลยสงสดในเดอนเมษายน40.16องศาเซลเซยสอณหภมตำาสดในเดอนมกราคม

21.21องศาเซลเซยสอณหภมเฉลย29.86องศาเซลเซยสปรมาณนำาฝน2,045.3

มลลเมตรจำานวนวนทมฝนตกเฉลย146วนตอปชวงทมฝนตกมากคอระหวางเดอน

พฤษภาคมถงเดอนกนยายน เดอนทมฝนมากทสดเดอนสงหาคมตกเฉลย 24 วน

นอยทสดคอเดอนกมภาพนธตกเฉลย1วน

24 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ทรพยากรแรธาต

1. ทงสเตน หรอ วลแฟรม เปนแรทพบในเทอกเขาดานตะวนตกของจงหวด

ในเขตอำาเภอแมสรวยและอำาเภอเวยงปาเปา เกดเปนแหลงแรอสระเชนซไลทและ

วลแฟรมหรออาจเกดรวมกบแรอนๆเชนดบกและพลวง

2. ดบกและพลวงแรทงสองประเภทเปนแรในกลมโลหะพนฐานมอยมากใน

เทอกเขาดานตะวนตกแตมปรมาณและการผลตนอยกวาทงสเตน

3. แมงกานส เปนแหลงแรทมขนาดเลกเคยมการผลตในเขตอำาเภอเทงปจจบน

มแปลงสมปทานในเขตอำาเภอพญาเมงรายแตไมมการผลต

4. ไพโรฟลไลต และกลก เปนแรทพบกระจายในเขตอำาเภอเทงและอำาเภอ

เชยงของแตไมมการผลต

5. ดนขาว และบอลเคลย เปนแรทพบกระจายในอำาเภอเวยงปาเปามผลผลต

จำานวนนอยปจจบนยงคงมการผลตบอลเคลยจากเหมองเพยงแหงเดยว

6. หนปนอตสาหกรรมเปนหนปนทใชในอตสาหกรรมปนซเมนตใชทำาปนขาว

สำาหรบอตสาหกรรมฟอกหนงและอตสาหกรรมนำาตาลมการผลตหนปนในเขตอำาเภอ

เมองเชยงรายและอำาเภอเวยงชย

ทรพยากรนำา

1. แมนำากกมตนกำาเนดในประเทศสหภาพเมยนมารไหลเขาสประเทศไทยใน

เขตจงหวดเชยงใหมผานอำาเภอเมองเชยงรายอำาเภอเวยงชยอำาเภอแมจนอำาเภอ

ดอยหลวงและอำาเภอเชยงแสนไปบรรจบแมนำาโขงทหมท7บานสบกกตำาบลบานแซว

อำาเภอเชยงแสนมความยาวประมาณ145กโลเมตร

2. แมนำาลาวตนกำาเนดจากภเขาในเขตอำาเภอเวยงปาเปา ไหลผานอำาเภอ

แมสรวยอำาเภอพานอำาเภอเมองเชยงรายอำาเภอเวยงชย ไปบรรจบกบแมนำากกท

อำาเภอเวยงชยมความยาวประมาณ137กโลเมตร

3. แมนำาองตนนำาเกดจากหนองเลงทรายกอนไหลเขากวานพะเยา ไหลผาน

อำาเภอเทงแลวไหลไปบรรจบแมนำาโขงทอำาเภอเชยงของสวนทไหลผานจงหวดเชยงราย

ยาวประมาณ136กโลเมตร

25ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

4. แมนำาจน ตนนำาเกดจากภเขาสามเสาทางดานทศตะวนตกของอำาเภอ

แมจนตดกบรฐฉานประเทศสหภาพเมยนมารแลวไหลไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ

รวมกบแมนำาคำาไหลไปบรรจบแมนำาโขงมความยาวประมาณ100กโลเมตร

5. แมนำาโขงมตนกำาเนดจากภเขาหมาลย ไหลเขาสประเทศไทยทหมท 1

บานสบรวกตำาบลเวยงอำาเภอเชยงแสนแลวไหลผานอำาเภอเชยงของและอำาเภอเวยงแกน

สวนทไหลผานจงหวดเชยงรายยาวประมาณ94กโลเมตร

6. แมนำาคำาตนนำาเกดจากภเขาในเขตอำาเภอแมฟาหลวงไหลผานอำาเภอแมจน

อำาเภอเชยงแสนอำาเภอแมสายไปบรรจบแมนำาโขงทหมท 5บานสบคำาตำาบลเวยง

อำาเภอเชยงแสนจงหวดเชยงรายมความยาวทงสนประมาณ85กโลเมตร

7. แมนำาสายเปนแมนำาสายสนๆใชเปนเสนแบงเขตแดนระหวางประเทศไทย

กบประเทศสหภาพเมยนมารในเขตจงหวดเชยงรายประมาณ31กโลเมตร

8. แมนำารวกตนนำาเกดในประเทศสหภาพเมยนมาร ไหลเขาสประเทศไทยท

อำาเภอแมสายและอำาเภอเชยงแสนแลวไหลไปบรรจบแมนำาโขงทหมท1บานสบรวก

ตำาบลเวยงอำาเภอเชยงแสนแมนำาสายนใชเปนเสนแบงเขตแดนระหวางประเทศไทย

และประเทศสหภาพเมยนมาร

ทรพยากรปาไม

พนทจงหวดเชยงรายมทงสน11,678.369ตารางกโลเมตรหรอ7,298,981ไร

ในป2554มพนทปาไมจำานวน1,412.92ตารางกโลเมตรคดเปนรอยละ12.09ของพนท

ทงหมดแบงเปนเขตหามลาสตวปา4.34ตารางกโลเมตรวนอทยาน184.55ตาราง

กโลเมตรอทยานแหงชาต1224.03ตารางกโลเมตร(ฐานขอมลจงหวดเชยงราย2555)

อทยานแหงชาต (National park)

สำานกบรหารพนทอนรกษท 15 รายงานจำานวนอทยานและวนอทยานของ

จงหวดเชยงรายไวดงน

26 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

1.อทยานแหงชาตดอยหลวงเนอท731,250ไรครอบคลมพนทอำาเภอพาน

อำาเภอแมสรวยอำาเภอเวยงปาเปาจงหวดเชยงรายอำาเภอแมใจอำาเภอเมองพะเยา

จงหวดพะเยาอำาเภอวงเหนอและอำาเภองาวจงหวดลำาปาง

2.อทยานแหงชาตลำานำากกมเนอท467,185ไรครอบคลมพนทอำาเภอเมอง

เชยงรายอำาเภอแมจนอำาเภอแมลาวอำาเภอแมสรวยจงหวดเชยงราย

3.อทยานแหงชาตแมปมมเนอท 227,312 ไรครอบคลมพนทอำาเภอเมอง

เชยงรายอำาเภอพานอำาเภอปาแดดจงหวดเชยงรายอำาเภอแมใจอำาเภอเมองพะเยา

อำาเภอภกามยาวจงหวดพะเยา

4.อทยานแหงชาตภซางเนอท178,050ไรครอบคลมพนทอำาเภอเทงจงหวด

เชยงรายอำาเภอเชยงคำาและอำาเภอภซางจงหวดพะเยา

5.อทยานแหงชาตขนแจมเนอท168,750ไรครอบคลมพนทอำาเภอเวยงปาเปา

จงหวดเชยงราย

27ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

วนอทยาน (Forest Park)

วนอทยาน เปนแหลงธรรมชาตทรฐจดไวใหเปนสถานทพกผอนหยอนใจ

ของประชาชนและสามารถพฒนาเปนแหลงทองเทยวของจงหวดจงหวดเชยงราย

มวนอทยานจำานวน27แหงดงน

1. วนอทยานชาพนป

2. วนอทยานดอยกาดผ

3. วนอทยานดอยพระบาท

4. วนอทยานถำาผาแล

5. ถำาหลวง-ขนนำานางนอน

6. วนอทยานนำาตกขนนำายาบ

7. วนอทยานนำาตกดอนศลา-ผางาม

8. วนอทยานนำาตกตาดควน

9. วนอทยานนำาตกตาดสวรรค

10.วนอทยานนำาตกตาดสายรง

11.วนอทยานนำาตกมโอฉอแตะ

12.วนอทยานนำาตกแมโท

13.วนอทยานนำาตกแมสลอง

14.วนอทยานนำาตกวงธารทอง

15.วนอทยานนำาตกศรชมภ

16.วนอทยานนำาตกหวยกางปลา

17.วนอทยานนำาตกหวยตาดทอง

18.วนอทยานนำาตกหวยนำาอน

19.วนอทยานนำาตกหวยแมสก

20.วนอทยานนำาตกหวแมคำา

21.วนอทยานพญาพภกด

22.วนอทยานภชมดาว

23.วนอทยานภชฟา

24.วนอทยานรมโขง

25.วนอทยานสนผาพญาไพร

26.วนอทยานหวยทรายมาน

27.วนอทยานหวยนำาชาง

สวนรกชาต (Arboretum) จงหวดเชยงรายมสวนรกขชาตเพยงแหงเดยว คอ

สวนรกชาตโปงสลอำาเภอเมองเชยงรายมพนท668.75ไรพนธไมสวนใหญเปนไมสก

ขนาดใหญซงเปนปาเดมทเหลออยและมการปลกตนไมอนๆแทรกบาง

ปาสงวนแหงชาต (National Reserved Forest) จงหวดเชยงรายมปาสงวน

ทงหมด30แหงมพนทรวม4,485,966ไรคดเปนรอยละ61.46ของพนทจงหวด

แบงเปนพนทเพอการอนรกษจำานวน3,525,896ไรพนทมอบสปก.จำานวน960,070ไร

28 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

แยกออกเปนพนทปาเศรษฐกจ513,683ไรปาเพอการเกษตร425,832ไรและพนท

กนคนกรมปาไม20,555ไร

ปาชมชน(CommunityForest)ปาชมชนเปนปาธรรมชาตทชาวบานไดชวยกนปองกน

รกษาเอาไวสำาหรบเปนแหลงซบนำาและใชสอยปจจบนมการสรางปาชมชนขนในพนท

สาธารณะเพอใชประโยชนของชมชน

เขตหามลาสตวปามจำานวน1แหงคอพนทชมนำาเขตหามลาสตวปาหนองบงคาย

อำาเภอเชยงแสนมพนท2,711ไร

ปาไมในพนทอทยานแบงเปน2ประเภทคอปาไมผลดใบและปาผลดใบ

ปาไมผลดใบประกอบดวย

1.ปาดบเขา(Hillevergreenforest)อยสงกวาระดบนำาทะเลตงแต1000เมตร

ขนไปสวนมากอยตามยอดเขาพนธไมสำาคญไดแกไมกอพญาไมกำาลงเสอโครงกำายาน

อบเชยเปนตน

2.ปาสน(Coniferousforest)กระจายอยเปนหยอมๆพนธไมสำาคญไดแกสนสองใบ

และสนสามใบนอกจากนมไมเหยงแขงกวางสารภปากระโนแดงขนมาปะปนกน

3.ปาดบแลง(Dryevergreenforest)เปนปาทขนตามหบเขาสงจากระดบนำาทะเล

ประมาณ300-600เมตรพนธไมสำาคญไดแกไมตระกลยางเปนไมเดนไมอนทพบเชน

ตะเคยนทองไมพลองกระเบาตาเสอตางชะมวงเปนตน

ปาผลดใบประกอบดวยปาเบญจพรรณและปาเตงรง

1.ปาเบญจพรรณ (Mixeddeciduous forest) เปนปาโปรงประกอบดวยไมไผ

ปะปนกบไมอนสวนใหญผลดใบในฤดแลงและพบไฟปาเกดในปาชนดนทกปไมสำาคญ

ไดแกไมสกไมแดงประดมะคาโมงตะแบกแดงรกฟาซอมะกอก

2.ปาเตงรง(Deciduousdipterocarpforest)เปนปาโปรงขนไดในทดนตนคอนขาง

แหงแลงเปนดนทรายหรอดนลกรงลกษณะเดนของปามการเปลยนสของใบอยางชดเจน

ในชวงรอยตอระหวางฤดหนาวกบฤดแลงเพอลดการคายนำาไมสำาคญไดแกพลวงเหยง

เตงรงแสลงใจมะขามปอมพะยอมเปนตน

29ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

สตวปา

พระราชบญญตสงวน และ คมครองสตวปา พ.ศ.2503 ไดกำาหนดสตวปา

ทหายากเปน“สตวปาสงวน”จำานวน9ชนดคอแรดกระซกปรหรอโคไพรควายปา

ละองหรอละมง สมนหรอเนอสมน ทรายหรอเนอทรายหรอตามะแน เลยงผาหรอ

เยองหรอกรำา หรอ โครำา และ กวางผา เมอเวลาผานไปไดมการปรบปรงกฎหมาย

ใหเกดความทนสมย เหมาะสมไดมการตราพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา

พ.ศ.2535ซงมผลบงคบใชมาจนถงปจจบนในพระราชบญญตแกไขเพมเตมไดถอดชอ

เนอทรายออกจากบญชสตวปาสงวนและเพมนกเจาฟาหญงสรธรนกแตวแลวทองดำา

นกกระเรยนแมวลายหนออนสมเสรจเกงหมอและพะยนหรอหมนำารวมเปนสตว

ปาสงวน15ชนด

สงทควรระมดระวงในการเดนปา

1.ตามพระราชกฤษฎกากำาหนดไมหวงหามพ.ศ.2530มไมหวงหาม158ชนด

ไมหวงหามพเศษ13ชนดไดแกกระเบากำาจดตนกำายานจนทนชะมดจนทนหอม

จนทนาตนเปดแดงประ/กระรง/รงทองสนแผง/สนใบสำารองแสลงใจแหลงและของปา

หวงหามตามพระราชกฤษฎกากำาหนดของปาหวงหามพ.ศ.2530จำานวน18ชนดไดแก

กลวยไมปาทกชนดจนทนแดงชนไมกฤษณาชนไมจนทนหอมชนฝางถานไมนำามนยาง

ใบลานเปลอกไม10ชนดเฟรนกระเชาสดายางขนนนกยางรกยางสนยางเยลตง

รากเฟรนออสมนดาลำาตนและรากเฟรนตน(เฟรนขนาดใหญพบทางภาคใต)หวาย

ทกชนดซงมคคเทศกควรระมดระวงและหามนกทองเทยวเกบนำาตดตวออกมาจากปา

2.หยดยงการลาและการคาสตวปาและพนธไมหวงหาม

3ระมดการใชไฟและเชอเพลงในปาและผเดนปาควรมความรในการปองกน

ภยจากไฟปา

30 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

กฎหมายทมคคเทศกเดนปาควรทราบ

ประเภท ชอกฎมาย ป พ.ศ.

ปาไม พ.ร.บ.ปาไม 2484

พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต 2507

พ.ร.บ.สวนปา 2535

พระราชกฤษฎกากำาหนดของปาหวงหาม2530 2530

พระราชกฤษฎกากำาหนดไมหวงหาม 2530

อทยาน พระราชบญญตอทยานแหงชาต 2504

ระเบยบ ระเบยบกรมปาไมวาดวยการเขาไปในเขต 2533

อทยานแหงชาตพ.ศ.2533

ระเบยบ ระเบยบกรมอทยานสตวปาและพนธพช 2547

วาดวยการอนญาตใหเขาไปดำาเนนกจการ

ทองเทยวและพกอาศยในอทยานแหงชาตพ.ศ.2547

พระราชบญญตอทยานแหงชาตพ.ศ. ๒๕๐๔

พระราชบญญตอทยานแหงชาตพ.ศ.๒๕๐๔ทเกยวของกบการนำาเทยวคอ

หมวด๓วาดวยการคมครองและดและรกษาอทยานแหงชาตมาตรา๑๖-๒๒ดงน

มาตรา ๑๖ภายในเขตอทยานแหงชาตหามมใหบคคลใด

(๑)ยดถอหรอครอบครองทดนรวมตลอดถงกนสรางแผวถางหรอเผาปา

(๒)เกบหานำาออกไปทำาดวยประการใดๆใหเปนอนตรายหรอทำาใหเสอมสภาพ

ซงยางไมนำามนยางนำามนสนแรหรอทรพยากรธรรมชาตอน

(๓)นำาสตวออกไปหรอทำาดวยประการใดๆใหเปนอนตรายแกสตว

(๔) ทำาดวยประการใดๆ ใหเปนอนตรายหรอทำาใหเสอมสภาพแกดนหน

กรวดหรอทราย

(๕) เปลยนแปลงทางนำาหรอทำาใหนำาในลำานำา ลำาหวย บง ทวมทนหรอ

เหอดแหง

31ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

(๖)ปดหรอทำาใหกดขวางแกทางนำาหรอทางบก

(๗)เกบหา นำาออกไป ทำาดวยประการใดๆ ใหเปนอนตราย หรอทำาให

เสอมสภาพซงกลวยไมนำาผงครงถานไมเปลอกไมหรอมลคางคาว

(๘) เกบหรอทำาดวยประการใดๆใหเปนอนตรายแกดอกไมใบไมหรอผลไม

(๙) นำายานพาหนะเขาออก หรอขบขยานพาหนะในทางทม ไดจดไว

เพอการนนเวนแตจะไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท

(๑๐) นำาอากาศยานขนลงในททมไดจดไวเพอการนน เวนแตจะไดรบอนญาต

จากพนกงานเจาหนาท

(๑๑) นำาหรอปลอยปศสตวเขาไป

(๑๒)นำาสตวเลยงหรอสตวพาหนะเขาไป เวนแตจะไดปฏบตตามระเบยบท

อธบดกำาหนดโดยอนมตของรฐมนตร

(๑๓) เขาไปดำาเนนกจการใดๆ เพอหาผลประโยชนเวนแตจะไดรบอนญาต

จากพนกงานเจาหนาท

(๑๔)ปดประกาศโฆษณาหรอขดเขยนในทตางๆ

(๑๕)นำาเครองมอสำาหรบลาสตวหรอจบสตวหรออาวธใดๆ เขาไปเวนแตจะ

ไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทและปฏบตตามเงอนไขซงพนกงาน

เจาหนาทผอนญาตนนกำาหนดไว

(๑๖)ยงปนทำาใหเกดระเบดซงวตถระเบดหรอจดดอกไมเพลง

(๑๗)สงเสยงออฉาวหรอกระทำาการอนอนเปนการรบกวน หรอเปนท

เดอดรอนรำาคาญแกคนหรอสตว

(๑๘)ทงขยะมลฝอยหรอสงตางๆในททมไดจดไวเพอการนน

(๑๙)ทงสงทเปนเชอเพลงซงอาจทำาใหเกดเพลง

มาตรา ๑๗หามมใหบคคลใดกระทำาใหหลกเขตปายหรอเครองหมายอนๆ

ซงพนกงานเจาหนาทจดใหมตามพระราชบญญตน เคลอนทลบเลอนเสยหายหรอ

ไรประโยชน

32 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

มาตรา ๑๘บคคลซงเขาไปในเขตอทยานแหงชาตตองปฏบตตามคำาสงของ

พนกงานเจาหนาท ซงไดสงใหปฏบตตามระเบยบทอธบดกำาหนด โดยอนมตของ

รฐมนตร

มาตรา ๑๙บทบญญตในมาตรา๑๖และมาตรา๑๗มใหใชบงคบแกพนกงาน

เจาหนาทซงปฏบตการไปเพอประโยชนในการคมครองและดแลรกษาอทยานแหงชาต

หรอการศกษาหรอวจยทางวชาการหรอเพออำานวยความสะดวกในการทศนาจรหรอ

การพกอาศยหรอเพออำานวยความปลอดภยหรอใหความรแกประชาชนทงนตองเปน

ไปตามระเบยบทอธบดกำาหนดโดยอนมตของรฐมนตร

มาตรา ๒๐ การจบกมปราบปรามผกระทำาความผดตามพระราชบญญตน

ใหพนกงานเจาหนาทเปนพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจตามประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความอาญา

มาตรา ๒๑ ใหพนกงานเจาหนาทมอำานาจออกคำาสงใหผกระทำาความผดตาม

มาตรา๑๖ออกจากเขตอทยานแหงชาตหรองดเวนการกระทำาใดๆในเขตอทยาน

แหงชาต

มาตรา ๒๒ ในกรณทมการฝาฝนพระราชบญญตน เปนเหตใหมสงปลกสราง

ขนใหมหรอมสงอนใดในอทยานแหงชาตผดไปจากสภาพเดมใหพนกงานเจาหนาทม

อำานาจสงใหผกระทำาความผดทำาลายหรอรอถอนสงนนๆออกไปใหพนอทยานแหงชาต

หรอทำาใหสงนนๆกลบคนสสภาพเดมแลวแตกรณถาผกระทำาความผดไมปฏบตตาม

หรอถาไมรตวผกระทำาความผดหรอเพอปองกนหรอบรรเทาความเสยหายแกอทยาน

แหงชาตพนกงานเจาหนาทจะกระทำาดงกลาวแลวอยางใดอยางหนงเสยเองกไดตาม

สมควรแกกรณ และผกระทำาความผดมหนาทชดใชคาใชจายทตองเสยไป ในการท

พนกงานเจาหนาทกระทำาการเสยเองนน

33ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การดำาเนนกจกรรมทองเทยวหรอการพกอาศยในเขตอทยาน

ตามระเบยบกรมอทยาน ฯ พ.ศ. ๒๕๔๗

การนำาพาหนะหรอสตวใดๆเขาไปในอทยานหรอเขาไปพกแรมหรอใชบรการเกยวกบ

การนำาเทยวในอทยานตองเสยคาบรการหรอคาตอบแทนตามทกรมอทยานฯประกาศ

กจกรรมทกรมอทยานอนญาตใหดำาเนนในเขตทกำาหนดไวเปนเขตบรการในอทยาน

ไดแกกจกรรม๑)การจำาหนายอาหารเครองดมของทระลก๒)ทพกอาศยหรอกจการ

อนทจำาเปนแกการทองเทยวและ๓)การบรการนำาเทยวแกนกทองเทยวในอทยาน

ระเบยบกรมปาไม วาดวยการเขาไปในเขตอทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๓๓

ระเบยบกรมปาไมพ.ศ.๒๕๓๓ขอ๔ขอ๕มเนอหาทเกยวของกบการทองเทยว

เดนปาดงน

ขอ ๔.บคคลซงเขาไปหรอใชสถานทตางๆในเขตอทยานแหงชาตตองปฏบตดงน

(๑)หามมใหนำายานพาหนะทใชเครองยนตมเสยงดงหรอควนดำาผดปกตวสยเขาไป

(๒)การขบขยานพาหนะตองปฏบตตามกฎหรอเครองหมายจราจรทพนกงาน

เจาหนาทกำาหนดไวการจอดยานพาหนะตองไมกดขวางทางจราจร

(๓)การเขาออกใหกระทำาไดเฉพาะตามเสนทางทพนกงานเจาหนาทกำาหนดไว

และเมอถงดานตรวจตองหยดใหพนกงานเจาหนาทประจำาดานทำาการตรวจกอน

(๔)หามนำาสารเคมทมพษตกคางตามบญชสารเคมทายระเบยบนเขาไปในเขต

อทยานแหงชาตทงนตองไดรบการตรวจสอบจากพนกงานเจาหนาทกอน

(๕)การอาบนำาหรอลงไปในลำานำาใหกระทำาไดเฉพาะบรเวณทพนกงานเจาหนาท

กำาหนดไว

(๖)การเลนกฬาใหกระทำาไดในบรเวณทพนกงานเจาหนาทกำาหนดไว

(๗)การพกแรมคางคนโดยการจอดยานพาหนะนอนใชเตนทกระโจมรถพวง

หรอโดยวธอนๆใหกระทำาไดในบรเวณทพนกงานเจาหนาทกำาหนดไว

(๘)การกอไฟเพอการใดๆ ใหกระทำาไดเฉพาะในเขตทพนกงานเจาหนาท

กำาหนดไวและตองกระทำาดวยความระมดระวงเมอเลกใชแลวตองดบไฟใหเรยบรอย

34 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

(๙)การใชสถานทเพอการใดๆตองมใหเปนการเสอมเสยศลธรรมและวฒนธรรม

อนดงามและตองไมสงเสยงออฉาวหรอกระทำาการอนเปนการรบกวนหรอเปนท

เดอดรอนรำาคาญแกคนหรอสตว

(๑๐)การเดนเทยวชมธรรมชาตนอกทางถาวรใหใชเสนทางทพนกงานเจาหนาท

กำาหนดหรอทำาเครองหมายไว

(๑๑)เมอเกดเหตหรออนตรายใดๆ ใหผเกยวของหรอผพบเหนแจงใหพนกงาน

เจาหนาททราบโดยดวนเพอพนกงานเจาหนาทจะไดใหความชวยเหลอไดทนทวงท

ขอ ๕. เมอพนกงานเจาหนาทเหนวาผใดกระทำาการอยางใดอยางหนงซงอาจ

เปนอนตรายแกผอนหรอตนเองหรอจะเปนการรบกวนหรอเดอดรอนรำาคาญแกคน

หรอสตวหรอจะทำาใหเสยหายแกสภาพธรรมชาตหรอสงอนใดพนกงานเจาหนาท

มอำานาจสงหามมใหผนนกระทำาการดงกลาวตอไปได

อตนยมวทยา Meteorologyภยแลง Droughtอณหภมอากาศ Airtemperatureอณหภมสงทสด/ตำาทสด Extremetemperatureอณหภมสงสดประจำาวน Dailymaximumtemperatureอณหภมตำาสดประจำาวน Dailyminimumtemperatureนำาคางแขง/แมคะนง Frostฝนฟาคะนอง Thunderyrainฤดฝน Rainyseasonฤดแลง DryseasonนำาทวมฉบพลนหรอนำาปาFlashfloodดเปรสชนเขตรอน Tropicaldepressionหมอกเกดจากการระเหย Evaporationfogหมอกนำาคาง Mist

แหลงขอมลอางองขอมลพนฐานระดบจงหวดรายงานสถตจงหวดเชยงรายหอมรดกไทยwww.mod.go.thศนยอตนยมวทยาเชยงรายสำานกบรหารพนทอนรกษท15www.wikipedia

ภาษาองกฤษทควรทราบ

35ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การจดการทองเทยวเดนปา

ความหมาย

การทองเทยวเดนปาหรอทวรปา(Trekking)หมายถงการทองเทยวโดยการใช

ปาเขาลำาเนาไพร ใชธรรมชาตเปนองคประกอบในกจกรรมโดยผทองเทยวจะเดนทาง

เขาไปในพนททมความหลากหลายทางธรรมชาตมปาอดมสมบรณมภเขามถำามนำาตก

ทงนนกทองเทยวมวตถประสงคเพอทจะเขาไปสมผสกบธรรมชาต ไปเรยนรหา

ประสบการณแปลกใหมโดยการศกษาวถชวตความเปนอยและวฒนธรรมของชนเผา

ในการเดนทางทองเทยวแบบทวรปานกทองเทยวจะทองเทยวดวยการเดนทาง

ดวยเทาการไตเขาปนเขาการขชางชมไพรขเกวยนขมาการลองแพไมไผลองแกง

แพยางและการพกคางคนหมบานชาวเขาเปนตนการทองเทยวจะมงเปนไปทความ

สนกสนานเพลดเพลนการพกผอนหยอนใจเปนวตถประสงคหลก

ประวตทวรปา

การเดนทางทวรปาในประเทศไทยเรมเดนทางกนตงแตเมอใดไมมหลกฐาน

ปรากฏทชดเจนแตสนนษฐานกนวาเรมมการเดนทางทองเทยวกนมาเกนกวา100ป

แลวโดยนกทองเทยวชาวไทยซงสมยนนเรยกวาการลองไพรกจกรรมเนนหนกไป

ในเรองของการสองสตว ลาสตว ซงในสมยนนยงไมมกฎหมายควบคมปองกนการ

ลาสตวปาอยางเขมงวดกจกรรมกฬาการลาสตวจงถกผนวกเขาไปกบการทองเทยว

แบบลองไพรดวย

หลงจากทมบรษททำาไมจากตางประเทศไดรบสมปทานจากรฐบาลไทยเขามาทำา

อตสาหกรรมทำาไมในประเทศไทยเชนบรษทบอรเนยวบรษทบอมเบยเบอรมาเขามาทำา

อตสาหกรรมปาไมในเขตจงหวดภาคเหนอเชนลำาปางลำาพนเชยงใหมแมฮองสอน

1

1ขอมลปรบปรงมาจากคำาบรรยายของอาจารยพพฒนไชยสรนทรและคณแสงเดอนชยเลศในการอบรมหลกสตรการทองเทยวเดนปาของสถาบนราชภฏเชยงราย2543

36 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

และหลายๆจงหวดในเขตภาคเหนอทเปนชายแดนรอยตอกบประเทศพมาบรษทเหลาน

จะนำาบคลากรบางสวน เชนผจดการหวหนางานฝายควบคมมาจากตางประเทศ

กลมคนเหลานเมอไดเขามาอยในพนทไดเขามาเหนมาสมผสความงดงามความ

บรสทธของปาและวฒนธรรมชนเผาตางๆ ทำาใหเกดความอยากรอยากเหนมากยงขน

โดยในชวงของระยะพกงานกลมคนเหลานจะออกสำารวจและเดนทางโดยมการเดนทาง

หลายรปแบบเชน เดนดวยเทาขมาขชาง ไปยงพนทตางๆและเรยกกจกรรมนนวา

“JungleTour”กจกรรมไดเนนหนกไปทกฬาการลาสตวปาผสมกบการเดนลองไพร

ขณะเดยวกนไดมกลมมชชนนารอาสาสมครหมอสอนศาสนาชาวตางประเทศ

ไดเรมเดนทางเขาสประเทศไทยโดยคนกลมนไดออกเดนทางบกปาฝาดงไปยงสถาน

ทตางๆรวมทงสถานทหางไกลจากความเจรญการไดเขาไปสมผสกบความงดงาม

ความบรสทธของธรรมชาตและสภาพสงแวดลอมความแปลกใหมของวถชวตชนเผาท

มวฒนธรรมประเพณทนาสนใจทำาใหชาวตางชาตเหลานเกดความประทบใจและเปน

อกกลมหนงทนำาเรองราวของความหลากหลายของความงดงามตามธรรมชาตของ

ทรพยากรในประเทศไทยไปเผยเผยแพรตอสายตาชาวโลกเรองราวตางๆทถกเผยแพร

กอใหเกดการจดประกายใหกบนกทองเทยวผทอยากรอยากเหนขอเทจจรงเหลานน

และไดเดนทางเขาสประเทศไทยและเรมเดนทางเขามาทองเทยวแบบทวรปามากขน

ตามลำาดบจนถงปจจบน

ววฒนาการการทองเทยวเดนปา

ในอดตการทองเทยวแบบเดนปาจะจดทองเทยวกนในหมของเพอนฝงหรอ

คนรจกผเดนทางทองเทยวจะมการเตรยมการกำาหนดเสนทางและตารางเดนทางกน

ตามอสระ ในสมยทยงไมมบรษทดำาเนนการนำาเทยวนกทองเทยวจะจางคนนำาทาง

ทชำานาญทางและลกหาบทเปนคนในทองถนเปนผดแลในการเดนทาง

นกทองเทยวชาวตางประเทศทเดนทางเขามาทองเทยวในเขตภาคเหนอระยะแรก

จะเรมเขามากนเปนกลมเลกๆ 2-5คนโดยมขอมลบางสวนอยในมอเมอไดโปรแกรม

เสนทางการเดนทางแลวนกทองเทยวเหลานนกจะเดนทางเขาไปในพนทเปาหมายเชน

37ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ในจงหวดเชยงใหม ตระเวนหาผนำาทางเพอวาจางใหนำาทางไปในพนททตนตองการ

โดยตกลงวาจางกนเองระหวางนกทองเทยวกบตวผนำาทางซงอาจตกลงคาจางเปน

รายวนหรอตกลงกนตามความยากงายของเสนทางเปนตน

การทองเทยวแบบทวรปาเรมมการใหบรการกนแบบจรงจงและเรมมขนตอน

ในการใหบรการประมาณ30ปทผานมาเปนผประกอบการรายยอยจะดำาเนนการตอ

เมอมนกทองเทยวเขามาตดตอขอใชบรการแตยงไมมการเปดใหบรการกนอยางจรงจง

ในขณะนนเรมมการนำาเอากจกรรมตางๆเขามาเสรมในโปรแกรมนำาเทยวคอกจกรรม

ขชางและกจกรรมลองแพไมไผ

กจกรรมขชางววฒนาการมาจากการทในเขตพนททางภาคเหนอเปนแหลงท

อดมสมบรณไปดวยทรพยากรปาไมบรษททไดรบสมปทานทำาไมไดนำาชางมาใชงาน

ลากซงในปางไมของตน ในชวงการสนสดระยะทำางานลากไมหรอชวงหยดพกงาน

ผจดการและผควบคมงานชาวตางชาตมกจะนำาชางไปลองไพรและลาสตวบางครงม

การบนทกภาพบนทกขอมลจากสงทตวเองไดพบเหนและนำาไปเผยแพรใหผอนไดรบร

หนงสอทมชอเสยงโดงดงและวางขายไปทวโลกอยางเชนElephantBillเขยนโดย

J.H.Williams(1950)ไดเขยนบรรยายถงประสบการณความสนกสนานตนเตนตอการทได

ขชางทองเทยวผจญภยในปาในเขตภาคเหนอของประเทศไทยและในเขตประเทศพมา

ความงดงามทางธรรมชาตประกอบกบวฒนธรรมทแปลกใหมสำาหรบชาวตางประเทศท

ไดอานไดรบทราบยอมสรางความอยากรอยากเขามาสมผสดวยตวเองดงนนโปรแกรม

การขชางทองเทยวจงเปนกจกรรมหนงทไดรบความสนใจจากนกทองเทยว

กจกรรมขชางสำาหรบนกทองเทยวเรมตนประมาณปพ.ศ.2515เมอนกทองเทยว

เดนทางมาเทยวในเขตภาคเหนอและไดเดนทางเขาไปเทยวในเขตพนททมการทำาไม

นกทองเทยวบางสวนทตองการมประสบการณในการขชางจงไดวาจางชางทปางไมให

พาเดนทางไปรอบๆปามการจายคาจางใหกบเจาของชางและควาญชางหลงจากนน

กมผประกอบการหลายรายการเดนทางเขาไปตดตอขอซอชางกบเจาของชางเพอนำามา

ใหบรการนกทองเทยวไดขเพอทองเทยวไปในพนท

38 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ในปพ.ศ. 2532 รฐบาลไทยมนโยบายปดปาหยดการสมปทานตดไมในปา

ทวประเทศทำาใหอตสาหกรรมการทำาไมทถกกฎหมายหยดชะงกลงชางและเจาของ

ชางทเคยทำางานรบจางลากไมถกพกงานทำาใหเจาของชางตกงานเปนจำานวนมาก

เมออตสาหกรรมการทองเทยวทวรปาไดรบความนยมขนเรอยๆชางไดเรมเขามา

มบทบาทในกจกรรมการทองเทยวเจาของชางจงไดนำาชางของตนมาทำางานใน

อตสาหกรรมการทองเทยวมากยงขน

กจกรรมการทองเทยวทมโปรแกรมขชางไดรบความนยมอยางแพรหลายจงมการ

จดตงปางชางขนมาเพอรองรบนกทองเทยวหลายแหงมการนำาชางมาใหนกทองเทยว

ไดขชมธรรมชาตและมการแสดงของชางในรปแบบตางใหนกทองเทยวไดชม ในเขต

ภาคเหนอมการเปดปางชางเพอเปนแหลงทองเทยวเชนจงหวดเชยงใหมในเขตอำาเภอ

แมรมอำาเภอเชยงดาวอำาเภอแมนาวางอำาเภอแมแจมอำาเภอแมอายจงหวดเชยงราย

ในเขตอำาเภอเมองจงหวดลำาปางจงหวดนานจงหวดแมฮองสอน

กจกรรมการลองแพ ในอดตการคมนาคมในประเทศไทยยงไมเจรญ

การคมนาคมทางนำาเปนการเดนทางทไดรบความนยมเนองจากมความสะดวกรวดเรว

ยานพาหนะสมยนนคอเรอแพโดยเฉพาะอยางยงเวลาทมการขนสนคาตางๆจากทาง

ภาคเหนอไปยงภาคกลางชาวบานนยมทจะบรรทกของไปโดยทางแพซงทำาจากไมลำา

ทมความคงทนแขงแรง

การใชเรอใชแพบรรทกสมภาระไปยงทตางๆทางนำาไดรบความนยมเปน

อยางมากในสมยโบราณจนกระทงประเทศไทยไดนำาเครองจกรกลมาใช รถยนต เรอ

ยนตรถไฟเรมเขามามบทบาทในชวตประจำาวนของคนไทยมากยงขนทำาใหการใชแพ

ในการเดนทางลดลงตามลำาดบแตเนองจากการลองแพเปนวถชวตเกาๆทควรอนรกษ

การลองแพเปนภาพทงดงามและเปนเอกลกษณของการคมนาคมในสมยโบราณ

การลองแพจงไดรบการฟนฟขนมาอกครงโดยจดเปนกจกรรมสรางประสบการณให

นกทองเทยวซงสำาหรบนกทองเทยวชาวตางชาตแลวถอเปนเรองแปลกใหมหลงจากนน

กจกรรมลองแพไมไผเปนหนงโปรแกรมทถกบรรจไวใหบรการแกนกทองเทยว

มาจนถงปจจบน กจกรรมนไดรบความนยมจากนกทองเทยวเปนอยางมาก และ

39ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ไดกลายเปนเอกลกษณของการทองเทยวแบบลองแกง ควบคกบการทองเทยวแบบ

ทวรปาไปในทสด

การทองเทยวทวรปาในภาคเหนอ

ในปพ.ศ.2530เปนปแรกทรฐบาลไทยประกาศปการทองเทยวไทย(VisitThailand

Year)หลงจากทมการประชาสมพนธไปยงตางประเทศมนกทองเทยวจำานวนมาก

หลงไหลเดนทางเขามาทองเทยวในประเทศไทยและเปนการเรมตนทมผลดตอวงการ

อตสาหกรรมการทองเทยวเพราะการทนกทองเทยวไดเดนทางเขามาทองเทยวมากขน

ทำาใหผทเกยวของกบการทองเทยวเรมใหความสนใจตอการจดระบบของการทองเทยว

ใหมคณภาพมาตรฐานมากยงขน

การทองเทยวทวรปาเปนทางเลอกหนงทนกทองเทยวผนยมและรกธรรมชาต

เลอกทจะทองเทยวเพอหาประสบการณใหม โดยเฉพาะในเขตพนททางภาคเหนอ

ซงมความเหมาะสมกบการเดนปามศกยภาพทางธรรมชาตทไดเปรยบเนองมาจากม

ความสวยงามมความหลากหลายทเปนทดงดดใจนกทองเทยวจากความไดเปรยบทาง

ศกยภาพของภมประเทศแลวสภาพภมอากาศในเขตภาคเหนอทหนาวเยนวฒนธรรม

ประเพณทนาสนใจของผคนหลากหลายเผาพนธทำาใหพนทในเขตภาคเหนอเปนทสนใจ

ของนกทองเทยวมากนอกจากนความเปลยนแปลงและการขยายตวทางทางเศรษฐกจ

มสงปลกสรางใหมเชนตกสงมาบดบงความเปนเอกลกษณของทองถนเชนโบราณสถาน

และสภาพความเปนอยแบบดงเดมของวถชวตไทยไดเลอนหายไปทำาใหนกทองเทยว

บางสวนหมดความสนใจทจะทองเทยวในเขตเมองแตไดหนความสนใจเขาไปทองเทยว

ทางธรรมชาตมากยงขนโดยเฉพาะอยางยงการทองเทยวทวรปาซงนอกจากจะไดสมผส

ความงดงามของธรรมชาตแลวนกทองเทยวยงไดรบความรจากการศกษาวถชวตความ

เปนอยของชนเผาทยงคงรกษาเอกลกษณดงเดมไวไดนกทองเทยวไดนำาเรองราวตางๆ

ทไดสมผสจาการทองเทยวแบบเดนปาไปเผยแพรสสายตานกทองเทยวคนอนๆ

อกตอไปและทำาใหการทองเทยวทวรปาไดรบความนยมไปตามลำาดบ

40 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

จากการสำารวจขอมลของชมรมทวรปาภาคเหนอของจำานวนนกทองเทยวทเดน

ทางเขามาทองเทยวทวรปาในเขตจงหวดเชยงใหมทำาใหทราบวาตวเลขจำานวนของนก

ทองเทยวทวรปาป2540ไดเพมมากจำานวนเปนสองเทาของป2539แสดงถงความนยม

การทองเทยวทางธรรมชาตไดมการขยายวงกวางเปนทรจกแกนกทองเทยวนานา

ประเทศสงผลใหการทองเทยวทางธรรมชาตไดรบความนยมจากนกทองเทยวมากขน

ตามลำาดบและมความสำาคญตออตสาหกรรมการทองเทยวในการมสวนนำาเงนตรา

เขาสประเทศ

องคประกอบของการทองเทยวทวรปา

การทองเทยวแบบทวรปามองคประกอบทสำาคญดงน

1.แหลงทองเทยว

2.ผประกอบการและการใหบรการ

3.นกทองเทยว

1. แหลงทองเทยว

ภาคเหนอเปนแหลงทองเทยวทางธรรมชาตทมความไดเปรยบกวาภมภาคอน

กลาวคอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทสวยงามมภมอากาศทสดชนตลอดป

นอกจากนนทางดานศลปวฒนธรรมอนเกาแกยงมสวนชวยเปนแรงดงดดใหนกทองเทยว

ไดเดนทางเขามาเทยวในพนทมากยงขน

ในอดต ผทประสงคทจะเดนทางมาทองเทยวทวรปาในภาคเหนอสามารถ

เดนทางไปเทยวสถานทใดๆไดอยางอสรเสร เนองจากไมมกฎระเบยบขอบงคบใดๆ

ใหนกทองเทยวเหลานนไดรบทราบตอการปฏบตตวเปนผเทยวทดนกทองเทยวบางคน

บางกลมไดขาดจตสำานก ขาดความรบผดชอบตอการทองเทยวในพนท สงผลให

แหลงทองเทยวนนๆเสอมโทรมทรพยากรธรรมชาตถกทำาลายจากผทองเทยวทงทางตรง

และทางออมนกทองเทยวไมไดรบความปลอดภยทงทางชวตและทรพยสนอนเกดจาก

การเดนทางไปยงพนททอยในเขตอนตรายเชนเขตรอยตอของชายแดนเปนตนดงนน

ในป 2536การทองเทยวแหงประเทศไทยและกรมปาไมจงไดมการจดการประชม

41ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

เพอหามาตรการแกไขปญหาทเกดขน จากการประชมทไดมการกำาหนดใหมพนท

สำาหรบเดนปาในแตละพนทใหเปนทแนนอนและภาครฐสามารถควบคมไดนอกจากนน

ยงไดมการเปดพนทเดนปาตวอยางภาคเหนอขนมาทอำาเภอแมแตง โดยกำาหนดให

พนททวรปาในอ.แมแตง เปนพนทเดนปาตวอยางผประกอบการและนกทองเทยว

จะตองมการจดการนำาเทยวในพนททกำาหนดไวเทานนพนททมการจดการเดนทวรปา

ในภาคเหนอคอจงหวดเชยงใหมจงหวดเชยงรายจงหวดแมฮองสอนจงหวดตาก

จงหวดลำาปางจงหวดลำาพนจงหวดแพร

2. ผประกอบการ

ผประกอบการในทนหมายถงผทมสวนรวมในกระบวนการจดการการใหบรการ

แกนกทองเทยวทวรปาซงประกอบดวย

1. ผประกอบการทเปนผขายทวร จะเปนผดำาเนนการขายโปรแกรมการทองเทยว

การกำาหนดเสนทางการดำาเนนนโยบายทางดานตลาดรวมทงควบคมคณภาพของการ

ใหบรการซงในสวนกลไกและกระบวนการไดบรการจะตองมองคประกอบยอยเขารวม

ดงตอไปน

1.1พนกงานเสนอขายโปรแกรม (Booking) เชนพนกงานขายหนาราน

ฝายเสนอขายโปรแกรมทวรใหกบเอเยนตในตางจงหวดและตางประเทศ

1.2มคคเทศกทวรปา(TrekkingGuide)คอผททำาหนาทนำานกทองเทยวไป

ทองเทยวยงแหลงทองเทยวตางๆรวมทงเปนผใหบรการดแลเอาใจใสนกทองเทยว

ตลอดเวลาของการเดนทาง (ดรายละเอยดมารยาทและจรรยาบรรณของมคคเทศก

ประกอบ)

1.3ลกหาบ(Porter)คอผชวยมคคเทศกในการนำานกทองเทยวเดนทางไปทวร

ปาหนาทหลกคอเปนคนขนเสบยงสมภาระทจะนำาไปประกอบกจกรรมในการใหบรการ

ในแตละกลมเชนทำาหนาทขนอาหารทจะนำาไปหงใหกบนกทองเทยวบางครงลกหาบ

กจะทำาหนาทเปนผชวยมคคเทศกในการใหบรการแขกในเรองการทำาอาหารการจดการ

หาทพกการจดหาเชาแพเชาชางเปนตน

42 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

2. ผประกอบการในพนททวรปา คอกลมชาวบานทอาศยอยในบรเวณท

ทองเทยว ผประกอบการเหลานนจะมอาชพท เกยวของกบการใหบรการแก

นกทองเทยว เชน เจาของผใหบรการบานพกผใหบรการเรองรานอาหารคนผกแพ

รบจางถอแพใหบรการเรอหางยาวเจาของปางชางและควาญชาง

3. นกทองเทยว

นกทองเทยวทวรปา (Trekker) คอกลมนกทองเทยวทนยมการทองเทยว

แบบผจญภยในปาเขาสนใจในธรรมชาตและสถานทแปลกใหม ชอบใหมกจกรรม

โลดโผนตนเตนประกอบในโปรแกรมทวรนกทองเทยวสวนใหญจะอยในอายระหวาง

18-45ปผลการสำารวจสดสวนอายของนกทองเทยวทวรปาเพอประเมนผลทางดานความ

ตองการในเรองตลาดของชมรมทวรปาภาคเหนอในป2541สรปอายของนกทองเทยว

ทใหความสนใจมาทองเทยวแบบเดนปาในเขตภาคเหนอไดดงน

จำานวนนกทองเทยวทนยมเขามาทองเทยวแบบเดนปาอยในชวงระหวาง

อาย18-45ปเปนจำานวนถง77%และในจำานวนนแยกออกเปนนกทองเทยวทมา

จากแถบยโรป เปนสดสวนประมาณ29 เปอรเซนต เอเชยประมาณ23 เปอรเซนต

ออสเตรเลยนวซแลนดประมาณ19เปอรเซนตแถบตะวนออกกลางคดเปนสดสวน

11เปอรเซนตอเมรกาประมาณ10เปอรเซนตแถบอนๆเชนแอฟรกาอเมรกาใต

แปซฟกประมาณ8เปอรเซนต

พฤตกรรมนกทองเทยว

นกทองเทยวชาวตางชาตสวนใหญมาประเทศไทยเพอตองการศกษาวฒนธรรม

ไทยเคยทราบรายละเอยดจากหนงสอแลวตองการมาสมผสดวยตนเองและนกทองเทยว

ยคใหมตองเรยนรการดำาเนนชวตทแตกตางและตองการประสบการณใหมๆ

มคคเทศกจงควรมความรเกยวกบพฤตกรรมของนกทองเทยวแตละชาตไวบาง

เชนชาวอเมรกนเปนชาตทมคาใชจายสงกวาชาตอน มากบบรษททวรทด มความ

สนใจทางดานวฒนธรรมนกทองเทยวชาวออสเตรเลย,นวซแลนดชอบการผจญภย

43ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ชาวอตาลชอบทดลองสงแปลกใหมคอนขางจจชาวฮอลแลนดชอบเดนปาแตไมชอบ

เขาสงชนชาวเยอรมนชอบเดนปาแตไมชอบอากาศรอนเปนตน

การจดการทองเทยวเดนปา

อาจารยพพฒนไชยสรนทรผบกเบกการทองเทยวเดนปาในภาคเหนอไดวเคราะห

การจดการทวรปาขอควรปฏบตและไมควรปฏบตและปญหาของทวรปาไวดงน

การทการทองเทยวเดนปาเปนทนยมและขยายตวออกไปอยางกวางขวางจงม

การจดทวรปาขนหลายรปแบบบางรปแบบเปนรปแบบทดสอดคลองตามนโยบายของ

การทองเทยวแตกมอกหลายรปแบบททำาใหเกดปญหาเปนผลกระทบตอการทองเทยว

และชอเสยงของประเทศทงนเกดจากผทมสวนเกยวของหรอผทประกอบธรกจทวร

ปายงขาดความรความเขาใจในเรองการจดการทองเทยวอยางยงยนและการอนรกษ

ทรพยากรการทองเทยวมงหวงเพอทจะใหมรายไดในเชงการคาเพยงอยางเดยวโดย

ไมคำานงถงความเสยหายทเปนผลตดตามมาภายหลง

จากการสงเกตศกษาและตดตามความเคลอนไหวของธรกจทวรปาทผานมา

รวมกบประสบการณทอาจารยพพฒน ไชยสรนทร ไดสมผสและเรยนรถงพฤตกรรม

และความตองการของนกทองเทยวทวรปา อาจารยไดแบงนกทองเทยวออกเปน

2กลมหลกๆคอ

1. กลมนกทองเทยวทวรปาธรรมดาไดแกนกทองเทยวทมาใชบรการทวรปา

เพอเปนการพกผอนหาความสนกสนานเพลดเพลนกบธรรมชาตและกจกรรมทจดขน

ในระหวางการทองเทยวสวนใหญมกจะเปนนกทองเทยวทเขามาครงแรกและไมเคย

ใชบรการแบบทวรปามากอนนบไดวาเปนกลมใหญของธรกจทวรปา

2. กลมนกทองเทยวทวรปาทมจดมงหมายไดแกกลมนกทองเทยวทเขามาใช

บรการของทวรปาเพอการทศนศกษาคนควาหาขอมลตางๆสำาหรบประกอบความร

และการวจยอางองตางๆ เชนกลมดนกกลมดกลวยไมกลมศกษาชวตความเปนอย

ของชาวเขาเปนตน

44 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ดงนนรปแบบของการจดนำาเทยวแบบทวรปาในปจจบนจงจดแบงออกเปน2รป

แบบใหญๆ เพอทจะอำานวยความสะดวกใหแกนกทองเทยวและเพอเปนการตอบสนอง

ความตองการของนกทองเทยวทเขามาใชบรการดงน

1. รปแบบทมการกำาหนดเสนทาง วนและเวลาเปนรปแบบทผประกอบธรกจ

ทวรปาสวนใหญจดทำาเปนรปแบบทมการกำาหนดเสนทางสถานทวนเวลาทพกแรม

กจกรรมและการบรการตางๆรวมทงคาบรการเปนกำาหนดการตายตวมรายการทวร

ตงแต2วน1คนไปจนถง7วน6คนเปนตนแตละบรษทอาจจะกำาหนดเสนทาง

ขนหลายเสนทางเพอทจะใหนกทองเทยวซงจดอยในกลมนเลอกใชบรการตามใจชอบ

กจกรรมและบรการในระหวางการเดนทางผจดรายการหรอทางบรษทกจะ

สรรหาทรพยากรตางๆทสามารถจดหาในพนททกำาหนดมาประกอบเขากบรายการ

แตละรายการ เชนลองแพการพกคางแรมตามหมบานชาวเขาการกางเตนทในปา

เปนตนทงนเพอสรางความตนเตนสนกสนานความบนเทงใหแกนกทองเทยวและ

เปนการสรางสงดงดดใจใหนกทองเทยวมาเลอกใชบรการของตน

2. รปแบบพเศษ เปนรปแบบของทวรปาทจดขนเฉพาะกจเพอตอบสนองความ

ตองการของนกทองเทยวทวรปาซงจดอยในกลมทมจดมงหมาย เปนทวรทไมมการ

กำาหนดเสนทางพนทหรอกำาหนดวน เวลาตายตวทงนขนอยกบวตถประสงคและ

ความตองการของนกทองเทยวทเขามาใชบรการจะเปนผกำาหนด เชนการทองเทยว

เพอเฝาดนกการสำารวจถำาการศกษาชวตความเปนอยของชาวเขาเปนตนสวนใหญ

ของนกทองเทยวทมาใชบรการในรปแบบพเศษนมกจะเปนพวกนกศกษานกวชาการ

นกวจยฯซงมจำานวนไมมากเหมอนกลมแรก

กจกรรมและการบรการของทวรรปแบบพเศษนนอกเหนอจะจดใหตามความ

ประสงคของนกทองเทยวแลวผจดอาจจะเพมกจกรรมและการบรการอยางเดยวกน

กบรปแบบแรกพวงเขาไปดวย เพอใหนกทองเทยวไดรบความตนเตน เพลดเพลน

ไปในตวเปนการเพมรสชาตอกอยางหนงสำาหรบราคาคาบรการของทวรพเศษนคอนขาง

จะสงกวารปแบบแรกเพราะตองจดเตรยมอยางดและตองใชบคลากรหรอมคคเทศกท

มความรความชำานาญเฉพาะดานจรงๆ

45ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การจดทวรปา

การจดทวรปาทมคณภาพและสมบรณนนผทมสวนเกยวของในการจดการและ

ทำาธรกจทวรปาจะตองมความรความเขาใจในเรองของทวรปาเปนอยางดโดยตองคำานง

ถงองคประกอบทเกยวของหลายๆดานดงน

1. ความรความเขาใจในเรองทวรปาไดแก

- ความรทวไปในสถานทตงสภาพภมประเทศของพนทภมอากาศเสนทาง

- ขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรมชวตความเปนอยของชมชนในทองถน

- อนตรายในปาการรกษาความปลอดภยและการการปองกนอนตราย

- กฎหมายและหนวยงานหรอสวนราชการทเกยวของเชนกรมการทองเทยว

ตำารวจทองเทยวกรมอทยานสตวปาและพนธพชกรมปาไมตำารวจตระเวนชายแดนฯลฯ

- การตลาดพฤตกรรมและความตองการของนกทองเทยว

- การอนรกษทรพยากรการทองเทยวทวรปา

2. บคลากร

จะตองเปนผทมความร ความชำานาญและมความเขาใจในเรองทวรปา ไมม

บคลากรใดทจะทำาทวรปาไดดเทาบคคลากรในทองถน

- เจาของผจดการบรษทมใชเพยงแตจะมเงนทนเพยงอยางเดยวจะตองม

ความรเกยวกบทวรปาดวย

- มคคเทศกจะตองมความรมความชำานาญในพนทมบทบาทหนาทความ

รบผดชอบมจรรยาบรรณของการเปนมคคเทศก

- คนแบกของ(ลกหาบ)จะตองซอสตยมความรบผดชอบในหนาท

- คนขบรถจะตองมความชำานาญในการขบขมความรเรองเครองยนตและ

รจกเสนทางและสภาพภมประเทศเปนอยางด

- คนขบเรอหรอคนถอแพตองมความชำานาญรจกสายนำาและการควบคม

พาหนะ

- ควาญชาง เปนผมความชำานาญเรองชาง มความสามารถในการขบขหรอ

ควบคมชางไดจรงๆ

46 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

- พนกงานหรอประชาสมพนธของบรษทจะตองมขอมลรายละเอยดของ

เสนทางกจกรรมและสามารถอธบายใหนกทองเทยวทมาตดตอไดถกตองตามความ

เปนจรง

3. ทนทรพยและอปกรณเครองใชในการทำาทวรปา ไดแกคาใชจาย

- เพอการจดทะเบยนจดตงบรษทตามพระราชบญญตธรกจนำาเทยวและ

มคคเทศกพ.ศ.2551และกฎกระทรวงวาดวยคาธรรมเนยมสำาหรบธรกจนำาเทยวและ

มคคเทศก

- คายานพาหนะเชนรถยนตเรอแพชางฯลฯ

- คาอปกรณเครองใชในการเดนปาเชนเปถงนอนกระตกนำาชชพฯลฯ

- คาใชจายอนๆในการดำาเนนงาน

ขนตอนในการจดนำาเทยวแบบทวรปา

การจดนำาเทยวแบบทวรปาควรจะดำาเนนตามขนตอนดงน

1. การวางแผน

- กำาหนดสถานทหรอแหลงทองเทยว โดยพจารณาถงวตถประสงคของ

การเดนทาง ทรพยากรธรรมชาตเกยวกบการทองเทยวทวรปา อนตรายและ

ความปลอดภยและสงอำานวยความสะดวกในแหลงทองเทยวนนๆ

- กำาหนดระยะวนเดนทาง

- กำาหนดจำานวนคน

- กำาหนดบคลากรผทำางาน

- กำาหนดคาใชจายไดแก คาพาหนะอาหารทพก บคลากร คาประกน

เดนทางและคาใชจายอนๆแลวมาคดเฉลยเปนคาใชจายรายหว

2. การจดโปรแกรมหรอกำาหนดการเดนทาง

- ศกษารายละเอยดของแหลงทองเทยวตางๆทบรรจเขาในโปรแกรมเดนทาง

- ศกษาระยะทางสภาพของเสนทางระหวางแหลงทองเทยวจดตางๆ

47ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

- กำาหนดเสนทางเวลาในการเดนทางเวลาทจะแวะชมสถานทตางๆสถานท

พกคางคน

- กำาหนดพาหนะทใชประกอบในการเดนทางแตละเสนทางทบรรจไวใน

โปรแกรมการเดนทาง

- กำาหนดราคาคาบรการของการนำาเทยวแตละโปรแกรม

3. การตดตอหนวยงานหรอบคคลทมสวนเกยวของและขอความรวมมอ

- กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพชสำานกอทยานแหงชาตกรมปาไม

- กรมศลปากร

- ตำารวจทองเทยว,ต.ช.ด.,ตำารวจภธร

- การทองเทยวแหงประเทศไทย

- กำานนผใหญบานหวหนาเผาตางๆ

- บรษทประกนภย

- บรษทหรอเจาของยานพาหนะชางมาเรอแพหรอพาหนะในการเดนทาง

รปแบบอน

- เจาของสถานทพกอาศยหรอโฮมสเตย

4. การจดเตรยมอปกรณเครองใช เครองมอ เอกสารประกอบการนำาเทยว

- อปกรณทจำาเปนเชนเปกระตกนำาถงนอนชชพเตนท

- อปกรณเครองใชในการทำาครว

- อปกรณการใหแสงสวางเชนไฟฉายตะเกยงหรอเทยนไข

- เวชภณฑและเซรม

- แบบพมพและเอกสารขอมลตางๆในการใชประกอบการตดตอกบหนวยงาน

ราชการและหนวยงานทเกยวของ

48 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ธรกจทองเทยวออนไลน ( E-tourism)

เนองจากนกทองเทยวเดนปาสวนใหญคอนกทองเทยวชาวตางชาตพฤตกรรม

ของนกทองเทยวสมยใหมมการหาขอมลและซอขายผานทางอนเทอรเนตเพมขน

อยางมาก ดงนนการตดตอสอสารกบนกทองเทยวทอยหางไกลอยางรวดเรวและ

ประหยดคาใชจายผานทางอนเทอรเนตและเวบไซตจงมความสำาคญมากขนเรอยๆ

ตลาดออนไลนมชอเรยกเปนทางการวาพาณชยอเลกทรอนกส (Electronic

commerce)หรออ-คอมเมรช (E-commerce)ซงหมายถงการทำาธรกรรมผานสอ

อเลกทรอนกส ในทกชองทางทเปนอเลกทรอนกส เชนการซอขายสนคาและบรการ

การโฆษณาผานสออเลกทรอนกส ไมวาจะเปนโทรศพท โทรทศน วทยหรอแมแต

อนเทอรเนต เปนตน โดยมวตถประสงคเพอลดคาใชจายและเพมประสทธภาพของ

องคกร โดยการลดบทบาทองคประกอบทางธรกจเชนทำาเลทตง อาคารประกอบ

การ รวมถงพนกงานขายพนกงานแนะนำาสนคาพนกงานตอนรบลกคา เปนตน

ลดขอจำากดของระยะทางและเวลาลงได

ในแตละชวงเวลานกทองเทยวตองการสารสนเทศเพอการเดนทางแตกตางกน

คอนกทองเทยวคนหาสารสนเทศกอนเดนทางเพอชวยในการตดสนใจหรอวางแผน

การเดนทาง เมอเดนทางถงจดหมายปลายทางตองการสารสนเทศเพอแกปญหาทพบ

ในระหวางการเดนทางหรอคนหาสถานท สงทดงดดความสนใจหลงกลบจากการ

เดนทางนกทองเทยวตองการบอกเลาประสบการณ ใหขอมลปอนกลบ (Feedback)

ขอเสนอแนะและขอรองเรยนดงนนการออกแบบเวบไซตทประสบความสำาเรจคอ

การตอบสนองความคาดหวงและความตองการของลกคาทกระยะอตสาหกรรม

ทองเทยวเปนอตสาหกรรมทมการแขงขนสงมาก เมอองคกร หนวยงานตางๆ

ใชอนเทอรเนตเปนชองทางในการจดจำาหนายการประชาสมพนธการแขงขนดานการ

สรางความสมบรณของการนำาเสนอสารสนเทศและการออกแบบใหเวบไซตมรปลกษณ

(Appearance)สวยงามจงเปนสงสำาคญทจะนำามาสการขาย เพราะสนคาบรการทอง

เทยวเปนสนคาทอาศยสารสนเทศเปนองคประกอบหลกนอกเหนอจากตวสนคาและ

การใหบรการทางกายภาพการเปรยบเทยบรปลกษณของเวบไซต (Appearance)

49ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

สามารถแบงออกไดหลายมตเชนความสวยงามความสมบรณของเนอหาสารสนเทศ

ความทนสมยการเขาถงและใชงานงายเปนตน

เอกศกด ปรชา (http://www.u-catalog.com/catalog.php?idp=99)กลาววา

วธการทำาการตลาดบนโลกออนไลน เปนสงใหมและทาทายนกการตลาดการใชสอ

อเลกทรอนกสเปนเครองมอทางการตลาดสามารถชวยใหผขายประหยดคาใชจาย

อกทงยงชวยการขายไดตลอด24ชวโมงผานทางอนเทอรเนตดงนนผขายจะตอง

ศกษาเรองของสนคาชองทางการประชาสมพนธ ตลอดจนกำาหนดกลมเปาหมายให

ชดเจนเพอใหการจดกจกรรมทางการตลาดออนไลนนนกอใหเกดความประหยดและ

มประสทธภาพสงสดชองทางการตลาดออนไลนหรอe-Marketingมองคประกอบของ

การตลาดออนไลนประกอบดวย6Pดงน

องคประกอบท1ผลตภณฑ(Product)ผขายควรจะวเคราะหสนคาใหมรปแบบ

การใชประโยชนของสนคาทตรงกบความตองการของลกคาและกลมเปาหมาย

องคประกอบท2ราคา(Price)ผขายควรเนนการตงราคาใหเหมาะสมกบคณภาพ

ของสนคาโดยราคาทตงนนควรเปนราคารวมตนทนคาขนสง

องคประกอบท 3ชองทางการจดจำาหนาย (Place)ชองทางการจดจำาหนาย

ทางอนเทอรเนตอาจจะเทยบเคยงไดกบการมเวบไซตทมชอทจดจำางายชอเวบไซต

อาจจะเรยกวาโดเมนเนม(DomainName)เชนU-CATALOG.COMเปนตนชอโดเมนเนม

จงเปรยบเสมอนยหอสนคาการจดทะเบยนโดเมนเนมจงควรเลอกชอทจดจำาและ

นกถงไดงายโดยอาจตงชอใหพองกบสนคาหรอบรการนนๆเปนตน

องคประกอบท 4การสงเสรมการขาย (Promotion) เปนสงจำาเปนเชนเดยว

กบการคาในชองทางปกต โดยรปแบบมตงแตการใหสวนลดพเศษการใหสนคาแถม

โดยอาจจะใหลกคารบรดวยการสงเสรมการขายดวยการประชาสมพนธผานทางสอปกต

เชนหนงสอพมพนตยสารวทย โทรทศน ใหลกคาเขามาเลอกสนคาทเวบไซตหรอ

อาจจะโฆษณาอกรปแบบหนงทเรยกวาปายโฆษณาบนเวบไซต(BannerAdvertising)

ซงมลกษณะคลายสอสงพมพแตจะแสดงบนเวบไซตอน โดยอาจจะสงของแถมหรอ

คปองสวนลดไปพรอมกบสนคาจะทำาใหลกคาเกดความประทบใจและกลบมาซอซำา

50 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

หรอบอกตอเพอนฝงใหเขามาใชบรการรานคาออนไลนของผขายจนอาจเกดเปน

การตลาดแบบปากตอปากอกดวย

องคประกอบท 5การใหบรการแบบเจาะจง (Personalization) ระบบเวบไซต

ผประกอบธรกจออนไลนสามารถเกบขอมลของลกคาแตละคนไดและสามารถใหบรการ

แบบเจาะจงกบลกคาแตละรายไดซงสามารถเกบขอมลการซอสนคาของลกคาทกราย

มาวเคราะหหาความสมพนธในการซอสนคา รวมทงการเสนอขายสนคาแบบตางๆ

ใหกบลกคาผานทางโทรศพทดวยระบบTelemarketingไดดวย

องคประกอบท 6การรกษาความเปนสวนตว (Privacy)ผขายหามเผยแพร

ขอมลตางๆของลกคาเชนชอ-สกลทอยและหมายเลขบตรเครดตเปนตน

สวนวธการพฒนาเวบไซดม 3 วธคอพฒนาโดยคนในองคกร (In-house)

จางบรษทหรอนกพฒนาจากภายนอกตามความตองการ(Outsource)และวธใชบรการ

เวบไซตสำาเรจรป(Template+CMS)

ความสำาคญของการทำาตลาด ออนไลน (E-commerce Marketing)

“บรษทหรอองคกรใดไมมเวบไซตจะขาดโอกาสทางการตลาดมาก”คณอาแป

อามอมคคเทศกเดนปาเจาของรางวลกนรของททท.เปนผหนงทประสบความสำาเรจ

ในการทำาตลาดทองเทยวออนไลน ไดแลกเปลยนความรและประสบการณของตนเอง

กบเพอนรวมอาชพไวดงน

จดเรมตนของการตลาดออนไลนของอาแปคอเมอ10กวาปกอนทำาการหาตลาด

โดยการแจกแผนพบไปเรอยๆจนวนหนงมนกทองเทยวชาวอเมรกนคนหนงแนะนำาให

ทำาการตลาดออนไลนผานระบบอนเทอรเนตเพราะขอมลตางๆทลงในเวบไซตจะชวย

หาลกคาใหอาแปตลอด24ชวโมงโดยทอาแปไมตองไปตระเวนแจกแผนพบเลยชาวตางชาต

คนนนนนไดชวยสมครe-mailใหและเรมมกลมลกคาใหความสนใจมากขนอาแปเหนวา

เขาทาดกเลยเรยนการเขยนเวบไซตและมเวบซงเปนทรจกกนดนนคอwww.akhahill.com

ซงเกดขนจากฝมอของอาแปเองและใชตดตอธรกจมาจนกระทงทกวนน

51ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ผลพวงของการทำาเวบไซตออนไลนทำาใหบรษทจากประเทศองกฤษตดตอ

พานกเรยนแลกเปลยนวฒนธรรมเขามาทำากจกรรมทอาขาฮลลปละสรอยกวาคน

สรางรายไดใหประเทศไทยปละรอยกวาลานบาทซงนบวาเปนโอกาสทดทเกดขนจาก

การทำาตลาดออนไลน

ขอดของออนไลน หาลกคาไดตลอด24ชวโมงและทวโลก

ขอเสย อาแปมองวาไมมขอเสย แตอาจมบางทเขาไมถงลกคา

อาจใหขอมลทคลาดเคลอนจากความเปนจรงไปบาง

เทคนคของอาแปคอการเกบเงนมดจำากอนรวมถงการ

จายเงนออนไลน เหนวาหากมการจายเงนผานระบบ

ออนไลนจะถกหกเขาระบบของธนาคารรอยละ1.5ซงปกต

จะตองเกบรอยละ50ของคาใชจายทงหมด

นอกจากนอาแปยงเปนเวบมาสเตอรสงเสรมใหมการซอขายหองพกและทวร

ผานระบบของตนและหกเปอรเซนตซงตอนนมอยสองรอยกวาเวบไซดและมโครงการ

จะขยายไปสเชยงใหม,พะเยาและขยายไปใหทว77จงหวด

มคคเทศกทวรปา (TREKKING GUIDE)

คำาวา“มคคเทศก”หมายถง“ผนำาทาง”หรอ“ผชทาง”ซงตรงกบคำาวาTOURGUIDE

หรอทเรยกยอๆวาGUIDE

มคคเทศก เปนองคประกอบทสำาคญยงของการทองเทยวนกทองเทยวจะได

รบความรความสนกสนานเพลดเพลนและมความประทบใจในระหวางการเดนทาง

นนขนอยกบบทบาทหนาทความรบผดชอบมารยาทและจรรยาบรรณของมคคเทศก

ถงแมวารายการนำาเทยวแตละรายการจะมการจดเตรยมหรอวางแผนไวแลวอยางดแลว

กตามแตถามคคเทศกทนำาเทยวไมไดมบทบาทมความรบผดชอบและประพฤตในสงท

ไมถกตองแลวจะทำาใหนกทองเทยวตองผดหวงไมความประทบใจเกดความเบอหนาย

ซงจะเกดผลเสยหายอนๆตามมาภายหลง

52 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ทวรปา เปนทวรในรปแบบของการผจญภยทมแนวโนมหรออตราการเสยงภย

สงกวาทวรธรรมดาทวไป ดงนนมคคเทศกทวรปานอกจากจะมบทบาทเหมอนกบ

มคคเทศกทวไปแลวยงจะตองเพมความรบผดชอบความระมดระวงการดแลเอาใจ

ใสในตวนกทองเทยวมากยงกวาทวรรปแบบอนเพราะการเดนทางในปานนอนตราย

อาจจะเกดขนไดทกขณะถาขาดความรอบคอบและระมดระวง

ความสำาคญของการประพฤตปฏบตตามหนาทและจรรยาบรรณของมคคเทศก

อาจจะกลาวโดยกำาหนดหวขอตามลำาดบคอบทบาทของมคคเทศกทวรปาหนาทของ

มคคเทศกทวรปาความรบผดชอบของมคคเทศกทวรปาการปฏบตของมคคเทศกทวร

ปามรรยาทของมคคเทศกทวรปาและจรรยาบรรณของมคคเทศกทวรปา

1. บทบาทของมคคเทศกทวรปา

“มการเปรยบเปรยกนวาการเปนมคคเทศกทวรปาหนาทความรบผดชอบพอๆกบ

การเปนกปตนขบเครองบน” กลาวคอ การเปนมคคเทศกทวรปานอกจากจะใช

ความชำานาญตอการทำางานอยางมากแลวจะตองเปนผมปฏภาณไหวพรบเปนเลศ

ตองสามารถแกไขปญหาเฉพาะหนาไดทกสถานการณเพราะการนำานกทองเทยวเขาไป

ในพนทในปาลกหางไกลจากการตดตอสอสารอกทงการเดนทางยากลำาบากการเกด

เหตฉกเฉนหรอเหตการณใดๆกตามมคคเทศกจะตองแกวกฤตปญหานนใหทนทวงท

ดวยสตปญญาของตนเองและสามารถนำากลมนกทองเทยวเดนทางกลบโดยสวสดภาพ

บทบาทของมคคเทศกทวรปาทตองแสดงออกในการนำาเทยวคลายคลงกบบทบาท

ของมคคเทศกทวไปจะผดแผกแตกตางกนอยตรงทวาสถานททจะตองแสดงบทบาท

ของมคคเทศกทวรปาสวนใหญจะเปนสถานทในปาในเขาบทบาททจะตองแสดงคอ

1.1 บทบาทการเปนผนำา

เนองจากการเดนทางทองเทยวทวรปาเปนการเดนทางทคอนขางจะเสยงอนตราย

รอบขางจากสตวปาจากธรรมชาตเชนการตกหนาผาอนตรายจากการลองแพการเดนทาง

รกลำาเขาไปในเขตพนทรอยตอชายแดนดงนนการเดนทางทวรปาจำาเปนตองมผนำาทม

ความรความชำานาญตอเสนทางและสามารถสอสารกบนกทองเทยวไดเปนอยางดและ

นกทองเทยวจะตองใหการเชอถอรบฟงและปฏบตตามคำาแนะนำาในชวงระหวางการเดนทาง

53ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

1.2 บทบาทการเปนคร

การทองเทยวใดๆกตามนอกเหนอจากทนกทองเทยวไดสนกสนานเพลดเพลน

ตอสถานททไดพบเหนตามเสนทางในโปรแกรมใหความรความเขาใจแกนกทองเทยว

อยางละเอยดทงในเรองของธรรมชาตพชพรรณเรองของสตวปาวฒนธรรมชาวเขา

มคคเทศกจะตองมขอมลทถกตองและชดเจนอกทงจะตองสามารถตอบขอซกถามของ

นกทองเทยวไดเปนอยางดดงนนผทเปนมคคเทศกจะตองมความรในดานวชาการทวไป

โดยเฉพาะอยางยงในเนอหาสาระของพนทหรอแหลงทองเทยวทตนเองนำาไปเทยว

มความรความเขาใจในดานภาษาตางประเทศสามารถทจะอธบายถายทอดความรหรอ

ตอบขอซกถามตางๆของนกทองเทยวในกรณทเปนนกทองเทยวตางชาตได

1.3 บทบาทของนกการทต

เปนททราบกนดวาการเปนมคคเทศกทวรปานนมคคเทศกจะมความใกลชด

คลกคลกบกลมนกทองเทยวของตนเปนพเศษอนเนองมาจากโปรแกรมทตองไปบก

ปาฝาดงนอนคางคนในหมบานชาวเขามกจกรรมดวยกนตลอดชวงเวลาเดนทาง

นกทองเทยวทวรปามการรวมกลมกนเดนทางอยางนอย6คนขนไปบางกลมมากกวา

10คนกรปทวรบางกลมมนกทองเทยวมาจากตางสถานทตางชาตตางภาษาและ

ตางวฒนธรรมเมอกลมคนเหลานมาอยรวมกนบางครงอาจกอใหเกดปญหาเนองจาก

มาจากความตองการทแตกตางกน มคคเทศกจะตองใชหลกการทตในการดแล

นกทองเทยวของตนจะตองพยายามสรางความเขาใจทดในระหวางกลม ใชหลกการ

ประนประนอมจดกจกรรมในเชงสรางสรรคหลกเลยงการพดถงเรองความแตกตาง

ระหวางเชอชาตศาสนาภาษาและการเมองระหวางประเทศไมพาดพงดถกเหยยดหยาม

หรอใชคำาพดทไมเหมาะสมอนจะเปนชนวนไปสความขดแยงดงนนมคคเทศกทวรปา

จะตองสรางความรความเขาใจและสรางภาพพจนอนดงามใหนกทองเทยวไดเขาใจถง

สถาบนตางๆของชาตขนบธรรมเนยมประเพณและวถชวตความเปนอยของชมชน

ตลอดจนสงแวดลอมในทองถนแตไมควรโออวดยกยองเกนความเปนจรง

54 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

1.4 บทบาทนกแสดง

ในการเดนทางทวรปาทกครงสงทจะขาดไมไดคอกจกรรมการสรางความบนเทง

ระหวางการเดนทางทงนเนองมาจากการทองเทยวทวรปามเวลาทจะจดกจกรรม

ถาไมมการจดกจกรรมเสรมชวงเวลาวางทำาใหนกทองเทยวเกดการเบอขาดความสนใจ

ในโปรแกรมดงนนมคคเทศกจะตองจดหากจกรรมมาสรางความบนเทงแกนกทองเทยว

เชนมการละเลนมกจกรรมรวมกบชาวเขาการเลนเกมแขงขนตางๆการรองเพลง

เลาเรองนทาน เรองสนกขำาขน (ทไมหยาบโลน) มคคเทศกจะตองเปนผนำาใน

กจกรรมตางๆ เหลาน จงเปนสงจำาเปนทมคคเทศกทวรปาจะตองขวนขวายเรยนร

และมความสามารถในเรองนนทนาการเหลานดวยทงนการจดกจกรรมใดๆจะตองอยใน

ขอบเขตบนพนฐานของความพอดและถกตอง

1.5 บทบาทของนกจตวทยา

การเปนมคคเทศกกจะตองเปนผทมความละเอยดออนรจกการสงเกตจะตอง

พยายามเรยนรความตองการของนกทองเทยวมคคเทศกทวรปาจะตองรจกสงเกต

ปฏกรยาและการแสดงออกซงอารมณของนกทองเทยวรวานกทองเทยวมความสนใจ

หรอมความตองการในสงไหนมากนอยเพยงใดมความพรอมหรอพอใจในการรบร

ในเรองราวหรอกจกรรมทมคคเทศกเสนอใหหรอไมหรอสนใจสงอนๆมากกวาสงท

มคคเทศกนำาเสนอกตองปรบปรงทนท

2. หนาทของมคคเทศกทวรปา

2.1 หนาทการใหบรการการเปนมคคเทศกทวรปาจะตองมความพรอมใน

เรองการใหบรการแกนกทองเทยวคอยดแลเอาใจใสใหคำาแนะนำาแกนกทองเทยวตงแต

เรมออกเดนทางไมวาจะเปนเรองยานพาหนะการเดนทางการจดเตรยมอาหารเครองดม

การนำานกทองเทยวเขาแวะชมสถานทตางๆจดสถานทพกแรมมคคเทศกจะตอง

รบผดชอบตอหนาททตวเองไดรบมอบหมายและสรางความประทบใจแกลกคา

ตอการใหบรการทครบถวน

55ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

2.2 หนาทในการใหความรความเขาใจแกนกทองเทยว ในระหวางการจด

กจกรรมการเดนทางมคคเทศกจะตองอธบายใหความรรายละเอยดตอสถานทตางๆ

ทพานกทองเทยวและชม โดยจะตองมการใหคำาอธบายเปนระยะทกอยางตอเนอง

และสอดคลองกบสถานทจะตองทำาความเขาใจกบนกทองเทยวใหชดเจนในเรองการ

ปฏบตตวในระหวางเดนทางรวมทงระหวางการพกคางแรมทหมบานชาวเขา

นกทองเทยวจะตองรบทราบถงวฒนธรรมความเปนอยความเชอของชนเผาไดอยาง

เขาใจกอนทงนเพอการปฏบตตนทถกตองของนกทองเทยว การไปพกในหมบาน

ควรบอกใหนกทองเทยวทำาตวใหเหมอนชาวบาน ไมแสดงอาการรงเกยจถาเหนวา

บานสกปรก ชาวเขาเผามเซอรและเผาอาขาหามหญง-ชายนอนดวยกนในบาน

หากชาวเขาใหยมชดเครองแตงกายหรอแตงชดมาใหนกทองเทยวถายรปควรใหทป

ชาวบานบางเปนคาตอบแทนนำาใจ

2.3 หนาทในการปองกนดแลรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของ

นกทองเทยวในการทวรปามคคเทศกจะตองคำานงถงความปลอดภยเปนหลกเนองจาก

โปรแกรมการเดนทางทองเทยวในปาบางสวนบางพนทจะตองมความระมดระวง

เปนพเศษเพราะกจกรรมทวรปาบางกจกรรมมความเสยง เชนการลองแกงลองแพ

การเดนในปาทบทตองระมดระวงเรองสตวเลอยคลานสตวปามคคเทศกจะตองคอย

ดแลควบคมใหคำาแนะนำาแกนกทองเทยวตลอดเสนทางการเดนทางทงนเพอเปนการ

ปองกนอนตรายใดๆทจะเกดขนแกชวตและทรพยสนของนกทองเทยว

2.4 หนาทในการพทกษรกษาแหลงทองเทยวใหคงอยในสภาพทยงยน

ในการทำากจกรรมโปรแกรมทวรปาภเขาธรรมชาตสงแวดลอมไดถกนำามาเปนสนคา

เปนสอลอและเปนสวนประกอบสำาคญในการทำาธรกจทองเทยว ในพนทใดๆกตาม

ถากลมผทองเทยวขาดจตสำานกและใหความสำาคญดแลพนทนนๆนอยจะทำาให

แหลงทองเทยวเหลานนเกดสภาพเสอมโทรมเกดความเสยหายเสยความงดงาม

ทางธรรมชาตไปอยางรวดเรว ดงนนหนาทของมคคเทศกจะตองเปนตวอยางทด

แกนกทองเทยวในการปฏบตตวทองเทยวในแตละพนทอยางมความระมดระวงและ

มความรบผดชอบชวยปองกนมใหธรรมชาตและสงแวดลอมถกทำาลายโดยมคคเทศก

56 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

จะตองมความกระตอรอรนเปนหวงเปนใยตอแหลงทองเทยวอยางจรงใจ จะตอง

ปฏบตตวเปนแบบอยางเชนไมทงขยะเรยราดไมหกโคนหรอทำาลายตนไมไมหยบฉวย

เอาทรพยากรธรรมชาตจากแหลงทองเทยวนำาตดตวมา ไมดถกเหยยดหยาม

วถชวตการมวฒนธรรมความเชอของคนในทองถนเปนตน

3. ความรบผดชอบของมคคเทศกทวรปา

ความรบผดชอบของมคคเทศกไดแกความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย

การตรงตอเวลานำาเทยวใหครบตามรายการนำาเทยวพยายามทำาใหนกทองเทยวพอใจ

เกดความประทบใจมความซอสตย รจกเสยสละแบงปนนำาใจความรประสบการณ

ดแลและปองกนไมใหเกดขอผดพลาดเรองราวเสยหายอบตเหตหรอการพลดหลงทาง

ของนกทองเทยวดแลและปองกนความปลอดภยในชวตและทรพยสนของนกทองเทยว

ดแลและระมดระวงนกทองเทยวทมกลมสงของและนำาสงของทนกทองเทยวลมสงคน

กลบใหเจาของแนะนำาตกเตอนหรอหามปรามนกทองเทยวในกรณทนกทองเทยวกระทำา

ใหสงทไมบงควรซงขดตอกฎหมายขนบธรรมเนยมประเพณของชาตและ/หรอความ

เชอของชมชนทองถนรวมถงการไมกระทำาการใดๆใหเปนทเสอมเสยหรอเสยหาย

ทงสวนตวและสวนรวมทขดตอจรรยาบรรณแหงมคคเทศกทวรปา

4. การปฏบตของมคคเทศกทวรปา

ขอควรปฏบตของมคคเทศกในการนำาเทยวแบงออกเปนกอนการออกปฏบตงาน

ระหวางปฏบตงานหลงการปฏบตงานคอ

4.1 กอนการปฏบตงาน

มคคเทศกทวรปาจะตองเตรยมตวใหพรอมกอนการออกปฏบตงานดงน

1.จะตองศกษางานทไดรบมอบหมาย ไดแก รายละเอยดโปรแกรมกจกรรม

เสนทางทจะนำานกทองเทยวไปเดนทางใหเขาใจอยางถองแทและชดเจนกอน

การเดนทางรายละเอยดของรายการนำาเทยววนเวลาการเดนทางจำานวนนกทองเทยว

รายชอประวต(เปนใครมาจากไหนจดประสงคของการมาเทยวศาสนา)

57ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

2.การวางแผนการทำางานและกำาหนดงานไดแก

-กำาหนดสถานทหรอแหลงทองเทยวตามรายการ

-ศกษารายละเอยดของสถานททพกอาศยและแหลงทองเทยว

-กำาหนดเสนทางวนเวลาทใชในการเดนทาง

-ศกษาสภาพเสนทางระยะทาง

-กำาหนดยานพาหนะทจะตองใชประกอบในรายการนำาเทยว

- กำาหนดบคลากรทมความสามารถเฉพาะประกอบรายการนำาเทยว เชน

คนแบกของคนรถคนขบเรอถอแพหรอควาญชาง

-มาตรการในการปองกนและรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของ

นกทองเทยว

-งบประมาณคาใชจายตางๆในระหวางเดนทางคาพาหนะอาหารเครองดม

คาทพกอาศยคาบคลากรคาประกนอบตเหตและคาใชจายอนๆ

-หนวยงานทเกยวของทจะตองตดตอขอความรวมมอเชนตำารวจทองเทยว

กองอทยานกรมปาไมบรษทประกนภยเปนตน

3.จดเตรยมอปกรณตางๆ ทจะใชสำาหรบการเดนทางใหครบถวนเชนถงนอน

อปกรณชชพอปกรณปฐมพยาบาลเสอกนฝนเปนตน

4.จดเตรยมยานพาหนะไวลวงหนาตรวจตราดความพรอมความเรยบรอยของ

ยานพาหนะทจะใชเดนทางวาสะอาดมความปลอดภยเพยงพอหรอไม

5.จดการนดพบ(Meeting)กบนกทองเทยวในแตละรายกอนจะออกเดนทาง

อยางนอย1วน (ถาเปนไปได) เพอการรจกและแนะนำาตวทำาความเขาใจในเรอง

โปรแกรมและแนะนำาการปฏบตตวทถกตองแกนกทองเทยวกอนการเดนทางโดยชแจง

รายละเอยดของโปรแกรมนำาเทยวสถานทกจกรรมตางๆตลอดจนแนะนำาวธปฏบตตน

ของนกทองเทยวในระหวางการเดนทางในสถานทจะเขาไปเทยวหรอพกอาศยใหกบ

นกทองเทยวไดทราบไดซกถามขอของใจและทำาความเขาใจโดยละเอยดแนะนำาให

นกทองเทยวไดจดเตรยมเครองมอเครองใชทจำาเปนในการเดนทางสอบถามรวบรวม

ขอมลสวนตวของนกทองเทยวเพอใชในการทำารายงานตอหนวยงานทเกยวของ เชน

58 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ตำารวจทองเทยวบรษทประกนภยเปนตน

6.จดเตรยมอาหารแหงอาหารสดเพอทจะนำาไปใหบรการแกนกทองเทยวโดย

คำานวณใหเพยงพอกบจำานวนของนกทองเทยวในแตละกลม

7.จดรวบรวมรายชอนกทองเทยวใหตรงกบพาสปอรตของผเดนทางทองเทยว

บนทกขอมลกรอกลงในแบบฟอรมการลงทะเบยนเพอเตรยมทจะนำาไปลงทะเบยนท

ตำารวจทองเทยวในแตละพนททกำาหนด

4.2 ระหวางการปฏบตงาน

ระหวางการเดนทางมคคเทศกทวรปาจะตองทำาหนาทใหความรตางๆตลอด

จนตอบขอซกถามใหแกนกทองเทยว ใหบรการความสะดวกสบายและดแลความ

ปลอดภยและสรางกจกรรมและความบนเทง

1.มคคเทศกจะตองเตรยมตวเองใหพรอมกอนการออกเดนทางอยางนอย30นาท

ตรวจความเรยบรอยของอปกรณทกอยางทจะนำาไปใหบรการ เชคสงของทกชน

กอนออกเดนทาง

2. เดนทางไปรบนกทองเทยวตามจดทไดรบมอบหมายใหตรงเวลา

3.เมอรบนกทองเทยวเสรจแลวตรวจดวารบนกทองเทยวครบถวนตรงตาม

จำานวนและรายชอทไดรบมอบหมายมาหรอไม

4.เมอตรวจดรายชอจำานวนนกทองเทยววาครบถวนถกตองแลวใหกลาวตอนรบ

นกทองเทยวพรอมทงอธบายทบทวนโปรแกรมการเดนทางใหนกทองเทยวทกคน

ไดรบทราบพรอมกนอกครง

5. นำานกทองเทยวไปลงทะเบยนยงจดลงทะเบยนการเดนทางทสำานกงานตำารวจ

ทองเทยว

6. ในระหวางการเดนทางคอยดแลเอาใจใสนกทองเทยวทกคนอยางเสมอภาคกน

เมอนกทองเทยวคนใดมอาการเจบปวยเชนอาการเมารถหรอประสบอบตเหตระหวาง

การเดนทางมคคเทศกจะตองใชวจารณญาณในการแกไขปญหาถานกทองเทยวมอาการ

บาดเจบหรอปวยหนกตองชวยเหลอทนท

59ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

7.เมอเกดเหตการณใดๆกตามในระหวางเดนทางมคคเทศกจะตองชแจงให

นกทองเทยวไดทราบไดเขาใจตอสงทเกดขนดงนเพอปองกนการหวาดกลวสบสนและ

การเขาใจผดของนกทองเทยวอยางเชนกรณการตงดานตรวจคนจากเจาหนาทตำารวจ

เปนตน

8.ในการทำากจกรรมในระหวางทวรเชนการขชางลองแพมคคเทศกจะตอง

อธบายแนะนำาการปฏบตตวทถกวธใหกบนกทองเทยวเชนหามสบบหรขณะนงอยบน

หลงชางเพราะสะเกดจากไฟบหรอาจจะปลวไปตกใสชางทำาใหชางตกใจวงหนทำาใหเกด

อนตรายแกผขชางแนะนำาใหสวมเสอชชพทกครงทโดยสารในแพไมไผหามลกขนยน

บนแพขณะทแพแลนผานแกงเปนตน

9. อธบายการปฏบตตวทถกตองกบกาลเทศะแกนกทองเทยวในขณะท

นกทองเทยวอาศยอยในหมบานชาวเขาโดยมคคเทศกเองจะตองทำาตวเปนตวอยาง

โดยใหความเคารพและใหความสำาคญแกเจาของทองถนอกทงอธบายใหนกทองเทยว

ไดเขาใจถงวฒนธรรมทองถนทถกตอง

10.การทำาอาหารบรการแกนกทองเทยวมคคเทศกจะตองคำานงถงเรองสข

พลานามย ความสะอาดปลอดภย รายการอาหารจะตองใหเหมาะสมกบนกทอง

เทยวทงนเนองจากอาหารบางชนดทเปนอนตรายเชน เหดและผกบางชนดในปาควร

หลกเลยงในการปรงใหนกทองเทยวไดรบประทาน เพราะอาจจะทำาใหนกทองเทยว

ปวยจนถงขนรายแรงถงชวตไดภาชนะในการหงอาหารใสอาหารเชนถวยชอนชาม

จะตองสะอาดอยเสมอ

11.ใหเกยรตและเคารพตอเจาของสถานทและคนในทองถนการนำานกทองเทยว

เดนทางขนไปทองเทยวตามโปรแกรมเดนปาจะตองมโปรแกรมพกคางแรมทหมบาน

ชาวเขาและสวนใหญบานพกจะพกอาศยในบานเรอนของชาวเขาในลกษณะHomeStay

ดงนนมคคเทศกจะตองใหความสำาคญและใหเกยรตตอเจาของสถานท ทำาตวเปน

ตวอยางทแกนกทองเทยวโดยการเปนแขกทดพรอมทงอธบายใหนกทองเทยวไดเขาใจ

ถงวถชวตทถกตองใหแกนกทองเทยวเพอเปนการปฏบตตวใหเหมาะสมในระหวาง

พกคางคน

60 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

4.3 หลงการปฏบตงาน

ควรจะทำาการซกถามประเมนผลของการเดนทางจากนกทองเทยวเพอเปนขอมล

ในการทจะปรบปรงรายการและการทำางานครงตอไป

1.เมอเสรจจากการปฏบตงานกลาวเตอนนกทองเทยวเมอลงจากรถใหตรวจตรา

สงของสมภาระของตวเองใหครบถวน

2. สงแบบสอบถาม(Questionnaire)ใหนกทองเทยวไดแสดงความคดเหนและ

ชวยประเมนผลการใหบรการจากนกทองเทยว(ในกรณทมแบบสอบถาม)

3. สงนกทองเทยวกลบทพกใหถงจดหมายปลายทางทกคน เพอเปนการสราง

ความตอเนองและสมพนธอนดระหวางนกทองเทยวกบมคคเทศกทวรปาขอบคณและ

มอบของทระลกเลกๆนอยๆเพอสรางความทรงจำาทด(ถาม)

4.เมอนกทองเทยวลงจากรถใหตรวจดสงของทอาจจะตกคางบนรถถาหากพบวา

นกทองเทยวลมของไวบนรถใหรบแจงบรษทเพอนำาสงกลบคนแกนกทองเทยวทนท

5. รายงานผลการปฏบตงานแกตนสงกดถามแบบสอบถามสงแบบสอบถามไป

ยงฝายประเมนผลของทางบรษท

อปกรณจำาเปนสำาหรบการเดนปา

1.เสอผาเครองนงหมทมความเหมาะสมกบสภาพอากาศในแตละพนทการ

จดเตรยมไดเตรยมไปพอดรองเทาจะตองใสเทาไดพอดเพราะรองเทามความสำาคญ

ตอการเดนปามาก

2.กระเปา/เปเดนทางตองมขนาดกะทดรดแขงแรง

3. ไฟฉายเปนสงจำาเปนมากในการเดนปาเนองจากในเสนทางเดนปายงไมม

ระบบสาธารณปโภคททนสมยเชนไฟฟาไฟฉายจงมความจำาเปนตองใชในตอนกลางคน

4. อปกรณของใชสวนตวทจำาเปน เชนสบ ยาสฟนยารกษาโรคประจำาตว

เปนตน

5. อปกรณสำาหรบปองกนความปลอดภยเชนเสอชชพเชอกเปนตน

6. ชดปฐมพยาบาลเบองตน

61ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

7.เตนททพกพรอมถงนอนในกรณมไดพกแรมในหมบาน

8.อปกรณปรงอาหารหงตมเชนมดกระทะไมขดไฟ

9.อาหารสดอาหารกระปอง

5. มารยาทของมคคเทศกทวรปา

งานของมคคเทศกในการทำางานทวรปาในการบรการนกทองเทยวคอจะตองพบกบ

นกทองเทยวซงมความแตกตางกนในเรองเชอชาตศาสนาฐานะและความเปนอย

ในการพบปะกนหรอในขณะทอยดวยกนถงแมวาจะเปนระยะเวลาอนสนกตาม

มารยาทหรอกรยาทแสดงออกมานนเปนสงสำาคญยงในการอยรวมกนตลอดระยะเวลา

เดนทางมารยาทในการแสดงออกของแตละชาตนนยอมแตกตางกนบางอยาง

ทเรายดถอเปนแบบแผนวาเปนสงทดกลบตรงกนขามกบชาตอนและบางสงทตางชาต

ถอวาเปนสงดกลบกลายเปนเรองหยาบคายสำาหรบเรายกตวอยางเชนการกนอาหาร

ของคนญปนถากนอาหารมเสยงดงซดซาดถอกนวาอาหารนนมรสชาตอรอยเปนการ

ใหเกยรตหรอชมเชยเจาของบานหรอคนทปรงอาหารตรงกนขามกบคนไทยทถอวา

มมมามและถาเผอญเราไปบานเขาและเขาจดทำาอาหารเลยงเราถาเรากนชาๆคอยๆ

ไมม เสยงดง เจาของบานเขาจะเขาใจวาฝมอในการปรงอาหารนนไมอรอย

ไมถกใจหรอมรสชาตสำาหรบเราเลยผดฝรงชอบใชเทาชโนนชนแทนใชมอซงเขาไมถอ

แตสำาหรบเราถอเปนเรองหยาบคายการบวนขากหรอถยนำาลายคนจนหรอคนไทย

ไมคอยจะถอเทาไหรนกแตฝรงชาวตางประเทศถอกนมาก

ดงนน จำาเปนอยางยงทมคคเทศกจะตองศกษาเรยนรถงมารยาทและ

การแสดงออกของนกทองเทยวชาตตางๆ เพอเปนแนวทางในการทจะปรบตวในการ

ใชมารยาทของเราใหเขากนกบมารยาทของเขาไดตลอดระยะเวลาททำาหนาทของ

มคคเทศกและการทจะปฏบตใหเกดเปนผลดทงสองฝายนนยอมขนอยทปฏภาณหรอ

ไหวพรบของตวมคคเทศกเอง

62 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ผศ.นนทนาปกปองไดกลาวถงมารยาททมคคเทศกควรรคอ

1.มารยาทการตอนรบการทกทายและการเรยกชอ

การเรมตนพบปะครงแรกระหวางมคคเทศกกบนกทองเทยวเปนเรองทสำาคญมาก

การเรมตนทดกเหมอนงานสำาเรจไปแลวครงหนง การพบกนครงแรกมคคเทศกจะ

ตองเขาไปทกทายแขกกอนตองเรยกชอสกลของเขาทกครงไปชาวตางประเทศจะไม

นยมเรยกชอจรงสำาหรบคนทไมรจกกนด เพราะเปนการยกยองตามธรรมเนยมสากล

ถามตำาแหนงเราจะตองเรยกตำาแหนงของเขาดวย โดยเฉพาะชาวเยอรมนหรอญปน

ถารตำาแหนงของเขาและไมเรยกตามตำาแหนงอาจถอวาเปนการดถกกนมากทเดยว

เมอไดรจกกนแลวถาไมมตำาแหนงกใชคำาวาMr.,Mrs.หรอMissนำาหนาถาเปนเดก

กเรยกชอเฉยๆ

ในการตอนรบครงแรกมระเบยบปฏบตอยวาผใหญตองยนมอใหเดกจบกอน

เสมอคนเสมอกนกยนใหกนไดสดแลวแตใครจะคดไดกอนผหญงจะตองเปนฝายยนมอ

ใหผชายจบกอนไมใชวาผหญงไมยนมอมาแลวผชายไปจบเขากอน เราอาจจะพดวา

Howdoyoudo?กไดหากเขาไมยนมาใหเราจบเรากไมควรจบการพบกนครงแรก

จงควรดวาควรจะจบมอหรอไมอยางไรขณะนชาวตางประเทศรจกการไหวของคนไทย

เปนสวนใหญอยแลวเราอาจใชวธไหวกไดซงเปนการดทไดแสดงออกซงมารยาทและ

ประเพณของคนไทยอกประการหนงมคคเทศกพงรำาลกอยเสมอวาอยาพยายามถาม

เรองสวนตวเขาเปนอนขาด เชนอายเทาไหรแตงงานหรอยงมลกกคน เรองเชนน

เปนเรองสวนตวซงไมพงถามนกทองเทยวเดดขาด

2.คำาตอบรบหรอปฏเสธ

ถาเปนการยกยองกนแลวเราจะใชคำาวาSirหรอMadameตอทายคำาตอบรบ

หรอปฏเสธทกครงไปเชนYesSir,YesMadame,NoSir,NoMadameสวนการใชคำาวา

YehแทนYesนนถอเปนคำาไมสภาพตองสนทสนมกนมากถงจะใชไดถงจะสนทสนม

กนกตามผออนอาวโสไมควรจะใชคำานกบผใหญเลย

63ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

3.การใชอวยวะประกอบคำาพด

ความนยมในการใชมอประกอบคำาพดของแตละชาตไมเหมอนกนคนฝรงเศสนยม

การใชมอมากคนองกฤษอเมรกนและเยอรมนไมนยมการยนนงตรงแบบทหารถอวา

เรยบรอยตามธรรมเนยมสากลแลว เราไมควรใชอวยวะประกอบคำาพดควรหลกเลยง

ใหมากทสดเทาทจะทำาไดถาจำาเปนตองใช เชนการชนวบอกทางควรจะกลาวคำาขอ

โทษกอนการยกควยกไหลกระดกหวหรอยกมอยกไมมากเกนไปดไมดถอวาเปนการ

แสดงความหยาบคายยกเวนคนฝรงเศสไมควรใชเทาในการชเหมอนอยางฝรงควรจะ

พยายามทำาใหเขาเหนและเขาใจวาคนไทยไมนยมทำาเชนนน

4.การใหความชวยเหลอ

วฒนธรรมของชาวตะวนตกมกจะยนมอใหผหญง เดกคนชรา ไดจบเปน

เครองชวยพยงในการกาวจากทสงขามเครองกดขวางหรอในทๆ เปนอนตรายถอวาเปน

หนาทของผชายแตวาถาเปนผชายกบผชายดวยกนแลวเขาจะไมยนมอใหจบเพราะถอวา

เปนการดถกอกฝายวาเขาออนแอถามคคเทศกเปนผหญงควรจะยนมอชวยเพยงแต

เดกกบคนชราเทานนการยนมอใหจบพยงแลวตองปลอยทนทไมใชจบไปแลวยงเดนเฉย

คางไวอยอยางนนแตทงนยอมขนอยกบสถานการณและสามญสำานกของมคคเทศก

5. การแตงกายและบคลกภาพ

มคคเทศกทวรปา ควรจะแตงกายใหรดกม เหมาะสม สะอาด เรยบรอย

เพอความสะดวกและคลองตวในการปฏบตงานและเปนการเสรมบคลกภาพใหนาเชอถอ

ดวยสขอนามยสวนตวเปนเรองสำาคญมากมคคเทศกควรจะสำารวจตวเองเสมอใหเปน

ทแนใจวาไมมกลนปากกลนตวกลนเสอผา

6. การใหเกยรตแกบคคลอน เชน การเดนทางกบสภาพสตรหรอแขก

ตองใหแขกอยทางขวามอของเราเสมอการนงรบประทานอาหารหรอนงรถยนตกปฏบต

เชนเดยวกนการเขา-ออกประตมคคเทศกตองรบเดนนำาหนาเมอจวนจะถงประต

เปดประตและเชญใหแขกเขาหรอออกประตกอนแลวจงคอยเดนตามการเสรฟอาหาร

ตองเสรฟใหแขกกอนเสมอถามสภาพสตรตองเสรฟใหสภาพสตรกอน

64 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

7.การใชภาษาตางประเทศและการสนทนา

การทมคคเทศกจะพดจากบนกทองเทยวไมวาจะเปนชาตใดกตามใหพดออกมา

ชดเจนชดถอยชดคำาถกอกขระวธการเนนการเวนวรรคและเรยบเรยงประโยคไมควร

พดแตเรองทจะพาเขาไปดเพยงอยางเดยวควรตองมหวขอบางอยางสอดแทรกเพมเตม

นอกเหนอไปจากสงทเราพาไปดเพอเพมความนาสนใจไมใชพดหรออธบายถงเรองปา

เรองเขาอยเรองเดยวควรจะแทรกเรองการสนทนาบางตามสมควรการสนทนาตองม

ระเบยบควรจะถามคำาถามอยางฉลาดแกนกทองเทยวเพอทจะใหเขาไดพดกบเราบาง

เวลาทเขาพดกบเราเราอาจจะไมเขาใจหรอไมสนใจแตกตองทำาเปนสนใจจรงๆและ

พยายามเขาใจอาจจะพดเสรมบางเลกนอยซงไมเปนการพดเชงคดคานหรอโตเถยง

การชวนแขกคยตองสงเกตดกอนวาแขกมทาทอยากจะใหเราคยไปเรอยๆหรอไม

ถาเขามททาวาไมตองการเรากควรจะหยดคย

ทงนทงนนมคคเทศกทมความรในภาษาตางประเทศและใชการไดดกยอมไมม

ปญหาในการพด(เรยบเรยงจากผศ.นนทนาปกปอง“อบรมมคคเทศกทวรปารนท1”

คณะมนษยศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม9ต.ค.2513)

65ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

6. จรรยาบรรณมคคเทศกทวรปา

มคคเทศกควรมความจรงใจและตงใจในการปฏบตงาน ใหความสำาคญความ

เปนธรรมตอนกทองเทยวเทาเทยมกนทกคน ไมทะเลาะโตเถยงกบนกทองเทยว

ไมดมสรา สบบหร ในขณะปฏบตหนาท ไมเลนการพนน ไมเกยวของกบเรองฝน

ยาเสพตดและโสเภณโดยเดดขาดไมสรางความสมพนธเปนพเศษในทำานองชสาวกบ

นกทองเทยวโดยเดดขาดปกปองและรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของ

นกทองเทยวเมอเกดปญหาเฉพาะหนาควรใชสตปญญาความรปฏภาณและไหวพรบ

ทมอยแกไขเหตการณใหลลวงไปดวยดไมละทงแขกใหเผชญปญหาอยตามลำาพงและ

ปฏบตตนตามระเบยบขอบงคบตามททางการไดกำาหนดไวโดยเครงครด

1. ความซอสตยสจรต

การเปนมคคเทศกจะตองมความจรงใจตอการทำางานทงนจะรวมไปถง

นกทองเทยวและผรวมงานมการปฏบตหนาทอยางตรงไปตรงมาไมหาโอกาสฉกฉวย

เอาผลประโยชนจากนกทองเทยวโดยทางทมสจรตไมหลอกลวงนกทองเทยวใหหลงเชอ

กระทำาตามในสงทผดๆไมใหขอมลขาวสารทบดเบอนจากขอเทจจรงไมเอารดเอาเปรยบ

นกทองเทยวในการใหบรการในรปแบบตางๆ

2. การตรงตอเวลา

การรกษาเวลาเปนสงทมคคเทศกตองยดถอเปนหลกปฏบตอยางเครงครด

เนองจากตามหลกมารยาทสากลแลวในการปฏบตงานมคคเทศกจะตองใหความสำาคญ

ในเรองเวลาการทำางานนกทองเทยวสวนใหญกอนจะตองเดนทางทองเทยวจะมการจด

ตารางการเดนทางลวงหนาเมอมการตกลงซอขายทวรโปรแกรมแลวนกทองเทยวมกจะ

คาดหวงทจะไดรบการไดบรการอยางเตมทเตมเวลาทกำาหนดการผดนดการไมตรงเวลา

ถอวาเปนการสรางความเสยหายตอเวลาการเดนทางนกทองเทยวอกทงจะทำาให

ภาพพจนของมคคเทศกเสยไปอกดวยทำาใหนกทองเทยวไมพอใจและอาจจะสรางความ

เสยหายตอภาพลกษณของการใหบรการการทองเทยวในอนาคต

66 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

3. การแตงกาย

อาชพมคคเทศกเปนอาชพทม เกยรตมศกดศร เปนทยอมรบจากสงคม

การแตงกายทเหมาะสมสภาพเปนสงจำาเปนมหลายครงทมหนวยงานตางๆไดมการ

วพากษวจารณการแตงกายของมคคเทศกทวรปาบางคนบางกลมทแตงตวไมสภาพ

ไมเหมาะสมขณะปฏบตงาน เชนการใสกางเกงขาสน เสอกลามรองเทาแตะ ใสเสอ

ทไมสะอาดการปลอยผมเผารงรงสกปรกขณะเดนเขาไปรบแขกในโรงแรมบางครง

นกทองเทยวไดปฏเสธและยกเลกในการเดนทางในครงนนสบเนองมาจากนกทองเทยว

เกดความกงวลและไมแนใจวาเปนมคคเทศกจรงหรอไมทางโรงแรมหรอเจาของสถาน

ทเกดความไมพอใจทมคคเทศกแตงกายไมสภาพถอวาไมเคารพสถานททำาใหเกดการ

ดถกจากบคคลอนๆดงนนมคคเทศกทวรปาจะตองสรางภาพพจนทดตออาชพของ

ตนเองโดยการแตงกายใหสภาพเหมาะสมกบกาลเทศะ

4. การปฏบตตวตอนกทองเทยว

ในระหวางการปฏบตงานมคคเทศกทวรปา จะตองสรางความอบอนความ

มนใจใหแกนกทองเทยวจะตองปฏบตตวใหเปนตวอยางทดแกนกทองเทยวไมแสดง

กรยาหยาบคายกาวราวพดจาไมสภาพจะตองแสดงความเปนมตรเปนกนเองกบทก

คนปฏบตตวอยในขอบเขตหนาทตนเองไดรบมอบหมาย ใหการบรการเอาใจใสทดตอ

นกทองเทยว ไมแสดงกรยาแทะโลมหรอประพฤตตวทสอไปในทางชสาวกบนกทอง

เทยวของตนเอง

5. การปฏบตหนาทการใหบรการ

มคคเทศกทวรปาจะตองคำานงถงการใหบรการทดแกลกคาเปนหลกตองมการ

ดแลเอาใจใสนกทองเทยวของตนเองทกคนอยางเสมอภาคกนจะตองมความอดทน

เปนอยางสง ในระหวางปฏบตงานเอาใจใสหนาททตนเองไดรบมอบหมายจนสน

สดโปรแกรมสงสำาคญทสดคอจะตองสรางความพอใจและประทบใจแกนกทองเทยว

ตอการใหบรการทมคณภาพ

67ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

6. ไมเกยวของกบยาเสพตดประพฤตผดกฎหมาย

เนองจากพนทบางพนทของการเดนทางทองเทยวทวรปา ไดอยในพนททม

การระบาดของยาเสพตดมคคเทศกจะตองหลกเลยงตอการยยงสงเสรมเพอมให

นกทองเทยวไดลองซอหรอเสพยาเสพตดทกชนดมคคเทศกจะตองอธบายทำาความ

เขาใจใหแกนกทองเทยวใหทราบถงผลและโทษทางกฎหมายตอการเกยวของกบยา

เสพตดใหแกนกทองเทยวไดทราบมคคเทศกเองจะตองไมยงเกยวกบยาเสพตดไมวา

ทงทางตรงหรอทางออม

7. มคคเทศกจะตองเปนผรจรง

ในการเดนทางทองเทยวใดๆกตามถานกทองเทยวตองการใหมมคคเทศก

เดนทางไปดวยนนหมายถงนกทองเทยวตองการใหมการอธบายและใหความรใน

โปรแกรมตนเองไปทองเทยวมคคเทศกจะตองมความแมนยำาในเนอหาของแหลง

ทองเทยวจะตองมการอธบายทถกตองชดเจน ไมบดเบอนขอมลหรอปรบเปลยน

กเรองขนมาเองมคคเทศกจะตองขวนขวายหาความรใสตนเองอยเสมอมคคเทศกจะ

ตองมความรรอบดานโดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบกจกรรมทไดบรการแก

นกทองเทยว

8. ไมปฏบตตวเปนปรปกษตอผอน

มคคเทศกทวรปาจะตองทำาตวเปนมตรกบทกคนทเกยวของจะตองไมกระทำาการ

ใดๆทเปนการเบยดเบยนสรางความเดอดรอนแกผอนจะตองไมพดจาจาบจวงกาวราว

ใหรายปายสผอนจะตองไมปฏบตตวใดๆกตามทเปนการยยงสงเสรมเปนชนวนนำาไป

สความขดแยงในหมคณะ

มคคเทศกทวรปากบมาตรฐานมคคเทศก

ป2551กระทรวงการทองเทยวและกฬาไดกำาหนดมาตรฐานมคคเทศกไว3ดาน

คอดานความรดานทกษะการปฏบตงานและดานจรรยาบรรณดงน

ดานความร ไดแกความรภาษาไทยภาษตางประเทศความรเกยวกบประเทศไทย

และวฒนธรรมไทยการทองเทยวอยางยงยนความรเกยวกบพระราชบญญตธรกจนำาเทยว

68 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

และมคคเทศกพ.ศ.2551ความรเกยวกบบทบาทหนาทและจรรยาบรรณความรเรอง

ความปลอดภย

ดานการปฏบตไดแกการปฏบตระหวางการนำาเทยวและเมอสนสดการเดนทาง

การอำานวยความสะดวกใหแกนกทองเทยวดวยความเตมใจและการดแลสวสดภาพและ

ความปลอดภยแกนกทองเทยวตลอดเวลาทองเทยว

ดานจรรยาบรรณ ไดแกการเทดทนชาตศาสนาพระมหากษตรยการปกครอง

แบบประชาธปไตยการยดมนในศาสนาทตนนบถอและไมลบหลศาสนาอนๆตระหนก

ในหนาททรบผดชอบมกรยามารยาทเรยบรอยแตงกายเหมาะสมซอสตยสจรตรจก

ประมาณตน เขาใจเพอนมนษยมความเมตตาปรารถนาใหผอนเปนสขยดมนใน

กฎหมายการทองเทยวและกฎหมายอนๆทเกยวของ

ในระดบสากลมาตรฐานการทองเทยวของGlobalSustainableTourism

Council-GSTกำาหนดเกณฑใชเปนแนวทางการดำาเนนงานรวมกนในกลมสมาชกกวา

100,000องคกร4ดานทมคคเทศกควรศกษาเพมเตมคอ

เกณฑดาน1แสดงถงการจดการอยางยงยนคำานงถงประเดนดานสงแวดลอม

สงคม-วฒนธรรมคณภาพสขภาพและความปลอดภย

เกณฑดาน2เพมผลประโยชนดานเศรษฐกจและสงคมใหชมชนและลดผลกระทบ

ทางลบ

เกณฑดาน3เพมผลประโยชนดานมรดกทางวฒนธรรมและลดผลกระทบทางลบ

เกณฑดาน4เพมผลประโยชนดานสงแวดลอมและลดผลกระทบทางลบ

ปญหาของการทองเทยวทวรปาและผลกระทบทมตอสภาพสงแวดลอม

ถงแมวาธรกจการทองเทยวจะเปนกจกรรมทนำาผลประโยชนหรอนำารายได

เขามาสประเทศสงสดเปนอนดบหนงกตามแตธรกจของการทองเทยวกมสวนทำาใหเกด

ปญหาตางๆกบชมชนสงแวดลอมสภาพชวตความเปนอยขนบธรรมเนยมประเพณ

อนดงามของชาวบานตลอดจนความปลอดภยในชวตและทรพยสนของนกทองเทยว

ดวยปญหาตางๆทเกดขนจากการทำาธรกจการทองเทยวแบบทวรปาหลายอยาง

69ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ไดกลายเปนปญหาใหญทวความรนแรงมากยงขนยากแกการแกไขเชนปญหายาเสพตด

ใหโทษปญหาโสเภณและโรคเอดสปญหามลภาวะตางๆมกมขาวเกยวกบนกทองเทยว

ทวรปาถกจ ถกปลนถกขมขนถกฆานกทองเทยวถกชางเหยยบตายสบฝนหรอ

ฉดเฮโรอนตายมคคเทศกทงแขกนกทองเทยวหลงทางฯลฯเปนตน

จากการสงเกตและรวบรวมปญหาตางๆทเกดขนจากกจการทองเทยวแบบ

ทวรปาทผานมาอาจารยพพฒนสรปและแบงออกเปนประเภทไดดงน

1.ปญหาทเกดขนจากผประกอบธรกจเกยวกบการทองเทยวทวรปา

1.1ทำาธรกจในเชงการคามงหวงแตเพยงเพอรายไดและผลกำาไรแตอยางเดยว

โดยไมคำานงถงคณภาพหรอผลเสยหายทจะเกดขนและตดตามมาภายหลงขาดความร

ความเขาใจทงในดานวชาการและประสบการณเกยวกบการทองเทยวโดยเฉพาะอยางยง

ในเรองของทวรปาไมมการจดทะเบยนเปนบรษทรานคาหางหนสวนไมมหลกฐาน

ททำาการเปนหลกแหลงแนนอนไมมหลกประกนไมเสยภาษจางมคคเทศกทไมมความร

ไมมคณภาพไมมจรรยาบรรณหรอจางมคคเทศกตางดาวทหลบหนเขาเมองเพราะ

คาจางแรงงานถกการสอความไมดทำาใหเกดปญหาขอมลผดพลาดตดราคาทวร

แขงขนกนเพอแยงลกคานกทองเทยวเสยคาใชจายสงแตไดรบบรการไมดนกทองเทยว

ไมประทบใจและเขดหลาบจดสรรสงบรการทผดแผกไปจากผอนเพอเปนการดงดดและ

ตอบสนองความตองการของนกทองเทยว โดยไมคำานงถงกฎหมายขนบธรรมเนยม

ประเพณและศลธรรมเชนผหญงยาเสพตดเปนตนไมมหลกประกนความปลอดภย

ในอบตเหตทเกดขนกบชวตและทรพยสนของนกทองเทยวไมมความรบผดชอบหรอ

ทำาตามสญญาทใหไวกบนกทองเทยวเมอมปญหาเกดขนกโยกยายหลบหนปดกจการ

หรอเปลยนชอบรษทใหมไมยอมทำาตามกฎระเบยบหรอขอบงคบไมยอมเปนสมาชก

ของชมรมสมาคมทเกยวกบการทองเทยว เพราะไมอยากจะอยภายใตเงอนไขหรอ

ขอผกมด

1.2ปญหาจากมคคเทศกเชนมคคเทศกผดกฎหมายไมมใบอนญาตประกอบ

อาชพมคคเทศก ไมมสงกด ไมเปนสมาชกของชมรมหรอสมาคมฯ ไมมความร

ประสบการณจรรยาบรรณและความรบผดชอบหลอกลวงตมตนเอาเปรยบนกทองเทยว

70 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ความรเรองภาษาไมด สอความไมด แนะนำาขอมลไมถกตองผดจากความเปนจรง

ตดยาเสพตดดมเหลาเลนการพนนแนะนำาและคายาเสพตดผหญง โสเภณฯลฯ

ไมประพฤตปฏบตตามระเบยบขอบงคบโดยสวนรวมทจดตงไว ไมรจกการอนรกษ

ทรพยากรของการทองเทยวทวรปา

1.3ปญหาทเกดจากตวนกทองเทยวทวรปาเชนชอบโลดโผนผจญภยไมยอม

เชอฟงคำาแนะนำาของเจาหนาทและหนวยงานทเกยวของ ไมศกษา ไมเคารพใน

ขนบธรรมเนยมประเพณอนดงามของทองถนเชนแตงกายไมสภาพเรยบรอยถอดเสอผา

เดนตามถนนทชมชนสถานทราชการแสดงความรกในทสาธารณะเชนกอดจบกน

ในสถานทศกดสทธ วดวาอารามโดยขาดความเคารพในสถานท เขามามวสมในเรอง

ผหญง การลวงละเมดทางเพศตอเดกและผหญงในชนบทและยาเสพตด ไมศกษา

ไมเคารพตอกฎหมายบานเมองขบขยวดยานโดยไมมใบอนญาตไมทราบและปฏบต

ตามกฎจราจรทำาใหเกดอบตเหตชอบเดนทางดวยตนเอง ไมใชมคคเทศก ใชภาษา

สอความกบชาวบานไมได เกดปญหาการเขาใจผด เวลาเกดมปญหายากแกการแกไข

ชวยเหลอและตดตามคนหาสรางเรองราวขนโดยไมมมลความจรงเชนขายกลองถายรป

เพอเปนคาใชจายแตไปแจงความกบตำารวจวาของหายหรอถกขโมยไปเพอนำาหลกฐาน

การแจงความไปใชเรยกรองเงนคาประกนจากทางบรษทประกนทำาใหภาพพจนของ

ประเทศเสอมเสย

1.4ปญหาทเกดขนจากชาวตางประเทศทเขามาทำาธรกจทวรปา เชน เปดราน

อาหารบาร คอฟฟชอฟคาราโอเกะ โดยใชวธแตงงานกบภรรยาหรอสามคนไทย

แลวใชชอภรรยาหรอสามบงหนา เพอหลกเลยงกฎหมาย ชกชวนนกทองเทยว

ชาตเดยวกนทมาเทยวมวสมกนจดบรการตอบสนองความตองการลกคาในทางท

ผดกฎหมายและศลธรรม เชนยาเสพตดผหญงฯลฯจดบรการนำาเทยวทวรปาเอง

รวบรวมนกทองเทยวพาไปในหมบานชาวเขา จดประสงคเพยงเพอสบฝน กญชา

และยาเสพตดอนๆไมมความรและคำานงถงเรองกฎหมายขอบงคบขนบธรรมเนยม

ประเพณ ศลธรรมอนดงามของทองถน ไมมความรกความหวงแหนในสงเหลาน

71ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ใหความรหรอขอมลไมถกตองแกนกทองเทยวทำาใหเกดผลเสยหายสงผลกระทบ

ดานลบตอภาพพจนชอเสยงของประเทศและการทองเทยวของไทยแยงอาชพของ

คนไทยผกขาดกจการนกทองเทยวตดตอผประกอบการเหลานโดยตรง ไมมทอย

เปนหลกแหลง ไมมหลกฐานและสญชาตไทย เมอทำาผดเกดปญหาขน กหลบหน

ยากแกการตดตามและจบกม

2.ปญหาในดานความปลอดภยในชวตและทรพยสนของนกทองเทยวเนองจาก

ไมมมาตรการควบคม

ปลอยปละละเลยไมเขมงวดกวดขนอยางจรงจงจงทำาใหพวกมจฉาชพใชธรกจ

ของทวรปาทงทเปนคนไทยและตางชาตบงหนา ในการเปดบรษททวร เกสทเฮาส

หองอาหารสถานทเรงรมยตางๆ เปนมคคเทศกเพอหลอกลวงตมตนหยบฉวย

ลกขโมยทรพยสนเอาเปรยบนกทองเทยวตลอดจนกระทำาการขนรนแรงปลนจฆา

หรอขมขนนกทองเทยวจนถงกบตองสญเสยชวตชมชนทองถนไมไดมสวนรวมและ

รบผลประโยชนจากการทองเทยวจงไมไดเขามาดแลชวยเหลอความปลอดภยของ

นกทองเทยวในฐานะเจาของบานทด

3.ปญหาทเกดขนกบสงแวดลอม เนองจากไมมหลกเกณฑมาตรการในการ

ควบคมดแลประกอบกบผประกอบธรกจในดานทวรปา ไมมความรและความเขาใจ

ไมมความรกความหวงแหนหรอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตของการทองเทยว

ทวรปาผลเสยหายจงเกดขนจากการกระทำาโดยความไมรเหลานเกดการเปลยนแปลง

ขนบธรรมเนยมประเพณวถชวตความเปนอยของชมชนชาวเขาและทองถนทำาลาย

สภาพสงแวดลอมทสวยงามตามธรรมชาต ทมอยเดมใหหมดไป เชน สรางทพก

รานคาอาหารสถานทเรงรมยตางๆตามปาเขานำาตกตามตนนำาลำาธารฯลฯทำาให

เกดสภาพมลภาวะเปนพษการขบถายขจดของเสยปญหาของพลาสตกวสดทเหลอใช

ซงเปนปญหาใหญของสงคมไทยขณะนเปนแหลงทำาลายทศนยภาพปญหานำาเสยแพร

เชอโรคเกดความขดแยงการแขงขนแยงชงทรพยากรกบชาวบานในชมชนทองถนเดม

72 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ภาษาองกฤษทควรทราบ

การเดนปา Trekking/Jungletrekking

มคคเทศกทวรปา Trekkingguide

ตำารวจทองเทยว TouristPolice

ยาเสพตด Drug/amphetamine

แหลงทองเทยว Touristattraction

มรรยาท/จรรยาบรรณ Etiquette

ปางชาง Elephantcamp

ทาเรอ Pier

ลกหาบ Porter

ทพกแรม Accommodation/homestay

การฉอโกง Cheating

ของทระลก Souvenir

73ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ชาวเขาในแหลงทองเทยวเดนปา

เชยงรายเปนดนแดนหลากชาตพนธมชาตพนธตางๆอาทอาขาลาหลซมง

และเยา(อวเมยน)เคลอนยายลงมาจากพนทแนวขนานแมนำาสามสายคอหลานชางเจยง

(แมนำาโขง)นเจยง(แมนำาสาละวน)และฉางเจยง(แมนำาแยงซ)ในมณฑลยนนานลงมา

ตงถนฐานทสามเหลยมทองคำาชมทางการอพยพของกลมชาตพนธตางๆโดยเฉพาะ

อยางในเขตพนทภเขาของจงหวดเชยงราย

กลมชาตพนธในเชยงรายรวมทงในอนภมภาคลมนำาโขงและสาละวนมหลก

จำาแนกในเชงวชาการ2วธวธแรกดานภาษา(Language)ยดภาษาศาสตร(Linguistic)

เปนหลกวธทสองดานมานษยวทยา(Anthropology)ยดวฒนธรรม(Culture)เปนหลก

วธทยดภาษาจำาแนกเปน3กลมใหญคอ

1)ตระกลจน–ธเบต(Sino-Tibetan)

1.1สาขาธเบต-พมาคอลซ(ลซอ)ลาหและอาขา

1.2สาขาคะเรนคอกะเหรยง

1.3สาขามง–เยาคอมงและเยา(อวเมยน)

2)ตระกลออสโตร–เอเชยตค (Austro-Asiatic) สาขามอญ–เขมรไดแก

ละวา (ละเวอะ) ลวะ(มล) ลวะ(ไปร) ขม (กำาหม) มาบร (ผตองเหลอง)ปะหลอง

(ดาระอง/เตออง)ชาวสกสวยโซกยเซมง–ซานอยซาไกฯลฯ

3)ตระกลมาลาย–โพลเนเซยน(Malayu-Polinesian)สาขามาเลยไดแกชาวเลหรอ

อลงลาโอต

4)ตระกลภาษาไตกะไดไดแกไทลอไทยองไทเขนไทยโยนก

วธทสองดานมานษยวทยาจำาแนกเปน2กลมใหญโดยยดวฒนธรรมเปนหลกไดแก

1)กลมวฒนธรรมทใกลเคยงกบจนหรอตระกลจน–ธเบต (Sino–Tibetan

Stock)ไดแกมงและเยา

2)กลมวฒนธรรมทสบเชอสายธเบต–พมา(Burmese–TibetanStock)ไดแก

ลาหลซออาขาและกะเหรยง

74 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

กลมชาตพนธในเขตพนทการเดนปา

กลมชาตพนธในเขตพนทการเดนปาในเขตพนทจงหวดเชยงรายกลมหลกๆไดแก

เผาอาขากระเหรยงลาหและมง

ความเปนมา

อาขาจดอยในตระกลจน-ธเบตเปนหนงในกลมยอยของชนชาตโลโลอพยพ

มาหยวนเชยง (YuanChiang)ซงอยหางจากนครคนหมงประมาณ160กโลเมตร

เขามาอยในรฐฉานประมาณป2435กระจายตงถนฐานในรฐฉานทางตะวนออกของพมา

ในแขวงหลวงนำาทาและบอแกวของสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว(สปป.ลาว)

และเขามาอยในจงหวดภาคเหนอตอนบนไทยเมอประมาณ90–100ปทผานมาโดยยาย

จากเชยงตงมาอยทดอยชางงหรอดอยสะโงตำาบลศรดอนมล ใกลสามเหลยมทองคำา

อำาเภอเชยงแสนซงเปนถนฐานเดมของชาวละวา

อาขา Akha

75ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การอพยพเขาสประเทศไทย

ผนำาชาวอาขาจากเชยงตงคอแสนอนเรอนไดพาผคนมาตงบานเรอนบนดอยตง

หลงแสนอนเรอนเสยชวตญาตพนองไดแยกยายกระจายไปอยในทตางๆแสนพรหม

นองชายไปตงหมบานผาหมแสนใจผเปนหลานนำาอาขาสวนหนงยายไปอยในพนทแมจน

สวนหนงไปอยทกวสะไตตะเขบรอยตอเชยงราย–เชยงใหมและในแนวลำานำากกตอนบน

ตอมากองทพแดงยดสบสองปนนาไดเบดเสรจในเดอนธนวาคม2492ชาวอาขาบานลาย

อำาเภอเมองฮายในสบสองปนนาซงเคยปลกฝนบนภเขาปลงไดอพยพมาอยทดอยตง

อำาเภอแมจน (ปจจบนอยในเขตอำาเภอแมฟาหลวง) เนองจากรฐบาลนายกรฐมนตร

โจวเอนไหลมนโยบายเขมงวดหามมใหปลกฝนและคาฝนอยางเดดขาดหากผาฝนม

มาตรการลงโทษรนแรงถงขนประหารชวตอกทงไมพอใจระบบนารวมหรอ“คอมมน”

ทไมใหถอครองสทธทดนทำากนและเกดปญหาวกฤตเรองอาหาร

การกระจายตว

ปจจบนกลมชาตพนธอาขามจำานวนประชากรทงสน449,261คนตงถนฐานอย

บนภเขาทางตะวนตกเฉยงใตของยนนานบนภเขาในรฐฉานของพมาเขตอนรกษแหงชาต

นำาฮาของสปป.ลาวและพนทภเขาสงในภาคเหนอตอนบนของไทย เฉพาะเชยงราย

จากการสำารวจอยางเปนทางการในปพ.ศ.2545พบวามจำานวน59,782คนโดยทวไป

ชาวอาขานยมตงถนฐานบนสนเขาในระดบความสง4,500ฟตหรอประมาณ1,200เมตร

เหนอระดบนำาทะเลปานกลาง(รทก.)ชมชนมทงขนาดเลกและขนาดใหญบางชมชนมถง

200ครวเรอนแตละครวเรอนมจำานวนประชากรโดยเฉลย7คนการเลอกทำาเลทตงชมชน

มกเลอกภเขาลกกลางแวดลอมดวยภเขาสงมดนดำาอดมสมบรณไมไกลจากหวยนำาลำาธาร

แตไมใชแมนำาใหญหรอแหลงนำาขนาดใหญทงนเพอปองกนโรคระบาดและภยธรรมชาต

จากนำาทวม

76 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

สภาพทางสงคม

ครอบครวอาขาสวนใหญเปนครอบครวขยายบตรชายคนโตภรรยาและลกๆ

รวมทงบตรชายคนสดทองจะอยรวมในครวเรอนเดยวกบพอแมสวนบตรชายคนอนๆ

และบตรสาวจะแยกไปตงบานเรอนสรางครอบครวใหมแบบแผนการตงชอของอาขา

เปนระบบทสามารถบงบอกชอของบรรพบรษยอนหลงไปไดถง15ชวอายเปนอยางนอย

ลกษณะบานของอาขาเปนรปสเหลยมผนผายกพนสงฝาเปนไมไผสานหลงคา

มงหญาคาชวยใหอากาศถายเทไดด เยนสบายในชวงฤดรอนและอบอนจากเตาไฟ

กลางบานในชวงฤดหนาวมบนไดหนาและบนไดหลงตวบานแยกเปนชายบานดานหนา

บรเวณเตาไฟหองฝายชายหองฝายหญง ในหองฝายหญงนอกจากมหงผบรรพบรษ

แลวยงมกระชใสพนธขาวบรเวณพนดนใกลหองฝายหญงมครกตำาขาวแตปจจบน

มกนำาไปสทโรงสขนาดเลกในหมบาน

ภาษาทชาวอาขาใชมหลายกลมกลมหลกคอJeuG’oeซงใชกนเปนสวนใหญ

นอกจากนยงมAJAWทใกลชดกบJeuG’oeสวนAKUIนนแตกตางออกไปจากสองกลมแรก

ชาวอาขาทแขวงหลวงนำาทาและแขวงบแกวใชภาษาในกลมนและชาวลาวเรยกวา“ขากย”

การปกครอง

ชนเผาอาขามรปแบบการปกครองเปนของตนเองผนำากคอหวหนาหมบาน

ทำาหนาทควบคมดแลชมชนใหอยในกฎระเบยบธรรมเนยมทดงามของสงคมรวมกบ

คณะผอาวโสตดสนคดขอพพาทและรวมในพธกรรมตางๆการสบทอดตำาแหนงเปนไป

โดยการสบตอตามสายบรรพบรษนอกจากนยงมคณะกรรมการหมบานซงประกอบ

ดวยหวหนาหมบานหวหนาพธกรรมชางตเหลกผรผชวยหวหนาหมบานหมอผและ

ผอาวโสทำาหนาทพจารณาตดสนใจในกจกรรมตางๆของชมชนเชนการจดกจกรรม

ประจำาปการยายหมบานการพจารณาความผดของชาวบานอยางไรกตามลกษณะการ

ปกครองของชาวอาขาอำานาจเดดขาดไมไดขนอยกบคณะกรรมการหมบานโดยฝายเดยว

บางครงสมาชกหมบานกมสทธทจะโตแยงแสดงความคดเหนไดเชนกน

77ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การลงโทษแกผกระทำาผดสถานเบาหรอหนกขนอยกบความผดทลวงละเมด

ในระดบเบาอาจเปนถกปรบ ในความผดขนรายแรงอาจถกขบออกจากหมบาน เชน

โทษฐานฆาคนตายซงการพจารณาลงโทษนนคณะผปกครองไดอาศยอำานาจของ

ภตผและสงศกดสทธมาเปนขออางดวยซงทำาใหกฎระเบยบของสงคมมความศกดสทธ

และทำาใหคนในชมชนเกดความเกรงกลวไมกลาลวงละเมดซงหากละเมดแลวกเทากบวา

ไดกระทำาผดตอภตผและสงศกดสทธดวย ซงหมายถงวาผลทเกดตามมากคอ

ความหายนะทจะเกดขนแกตนเองตอครอบครวหรอตอชมชนดวย

ความเชอ

ตามจารตประเพณแลวชาวอาขานบถอผ(Animism)เปนสวนใหญโดยเชอวา

ทกแหงมผสถตอย เชนผเรอนผไฟผปาผนำาฯลฯดงนนไมวาจะทำาสงใดกตามท

เกยวของกบสถานทนนๆ กตองมพธกรรมเซนไหวผตางๆเหลานทงนเพอความอยรอด

ปลอดภยปราศจากอนตรายผททกครวเรอนนบถอคอผบรรพบรษหรอผเรอน

ซงจะตองมหงบชาผบรรพบรษในทกครวเรอน เชอวาเปนวญญาณของบรรพบรษท

จะชวยพทกษคมครองสมาชกในครอบครวและหมบานใหเกดความสงบสขตราบใดท

พวกเขายงใหการยอมรบเชอถออยโดยปกตมการเซนไหวผบรรพบรษถงปละ9ครง

นอกจากความเชอในผตางๆแลวชาวอาขายงใหความเคารพนบถอในสงศกดสทธ

สำาคญอนๆของหมบาน เชนประตหมบานชงชาแหลงนำาศกดสทธของหมบาน

เทพเจาทชาวอาขาใหความนบถอมากทสด ไดแก เทพเจา “อะผอมแย” เชอวาเปน

ผสรางสรรพสงในโลกสวนเทพเจาทนบถอรองลงมาไดแกเทพเจา“ออซา”(เทพเจาแหง

ลม),เทพเจา“อมแผะ”(เทพเจาแหงฝน)และเทพเจา“อะกอ”(เทพเจาแหงแสงสวาง)

เหลานถอวาเปนผทคอยใหความชวยเหลอมนษยใหอยดมสข กอนทจะประกอบ

พธกรรมใดๆกตองมการเซนไหวเทพเจาเหลานเสมอ

เกยวกบความเชอในการสรางประตหมบานเขาออกเวลาไปทำางานไรเชอวามเทพเจา

คอยพทกษรกษาคมครองดแลไมใหผรายเขาไปทำารายสมาชกในชมชนใหเกดการเจบปวย

โดยทำารปสตวไวขางบนประต เชนนกถอวาเปนหเปนตาคอยสอดสองดแลและ

78 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ขางลางประตทงสองขางมรปลกษณเพศชายและหญงตงคกนอยแสดงใหเหนความดำารง

คงอยของเผาพนธมใหสญหายไปจากโลกประตหมบานนจงถอเปนสงศกดสทธทสำาคญ

อยางหนงคอไมอนญาตใหใครๆจบตองไดและจดใหมพธทำาขนใหมเปนประจำาทกป

ชวตหลงจากตายไปแลวชาวอาขาเชอวาวญญาณมนษยจะออกจากรางไปหา

ทอยอกภพหนงอนเปนทอยถาวรและสงบสขซงจะตองมพธสงวญญาณหากไมสง

วญญาณวญญาณกจะวนเวยนไปมาและหาความสขไมไดและจะมผลกระทบตอคนท

ยงมชวตอยคอเกดการเจบไขไมสบายหรอภยพบต“พมะ”หรอหมอผใหญจะเปนผทำา

พธสงวญญาณไปสดนแดนสวรรคชนสงสดทเรยกวา“อมโกวยเลาะ”ซงกอนทวญญาณ

จะไปถงชนไดนนกจะตองผานชนตางๆหลายชนบางครงอาจทำาใหวญญาณเกดความ

หลงใหลไดจงเปนหนาทของหมอผใหญจะตองนำาวญญาณไปใหถงสวรรคชนสงสดใหได

พธกรรมสำาคญ

พธกรรมสำาคญมหลากหลายเชนพธทำาประตหมบาน(ลกขอ)พธยอมไขแดงหรอ

พธชนไขแดง(ยะอผ)เพอเซนไหวผบรรพบรษ(อะเพอพ)พธเซนไหวผบอนำา(เชคาผแบะ)

หรอบางครงเรยกพธปลกขาว (เชคา อาพอ) พธโลชงชา (หละเฉอะป) เปนตน

พธทำาประตหมบานสำาคญมากถอวาเปนสงศกดสทธแบงแยกระหวางโลกมนษยกบโลก

ของภตผวญญาณออกจากกน เปนการรำาลกถง “ซมมโอ”บรรพบรษผรเรมทำาประต

หมบานในชวงเมษายนชาวบานจะชวยกนทำาประตเขาดานหนาหมบานและดานหลง

โดยม“ซยอมะ”หวหนาผประกอบพธกรรมเปนประธานเสาประตทงสองขางประดบ

ไวดวย“ตาแหลว”ทใชไมไผสานเปนรปคลายดาวเรยงรายเปนแถวมตกตาไม(ตาผามะ)

แกะสลกเปนรปชาย–หญง1คและมตกตาเกาตงอยเปนคทงดานซายและขวาของ

ประตชาวอาขาเชอวาตกตาเพศหญง(ยามยะ)นนเปนหญงชาวปาลกสาวพญานาค

แกะสลกเตมตวตกตาดงกลาวแสดงอวยวะเพศชดเจนโดยถอวาเปนตนกำาเนดของทกสง

เปนสญลกษณการเจรญพนธและความอดมสมบรณสวนตกตาเพศชาย (ฮะจอหยะ)

นนเปนผใหญ เปนพอคนแสดงอวยวะเพศอยางเปดเผยการจดวางตกตาหญงชาย

ในทารวมเพศเปนการสอความหมายถงการดำารงเผาพนธ

79ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

พธโลชงชา (หละเฉอะป)จดขนประมาณเดอนสงหาคม เพอรำาลกถงเทพธดา

“อมซาแยะ”ผประทานความอดมสมบรณแกพชผลในไรนาและขอพรสงศกดสทธ

เชนเทพนำา–เทพฝน(เยอซะ)มการเซนไหวผบรรพบรษ(อะเพอะพ)สำาหรบชงชานน

มกสรางขนใกลประตหมบานจดทำาขน3แบบคอแบบเสากระโจมเตนทอนเดยนแดง

แบบระหดวดนำาและแบบสำาหรบเดก

วถชวตของอาขาเปนวถของเกษตรกรทำาการเกษตรเพอยงชพปลกขาวไรถวและ

พชผกเปนอาหารการตงถนฐานบนภเขาสงปกคลมดวยผนปาฝนเขตรอนเอออำานวย

ใหมการสงสมองคความรและภมปญญาดานพชสมนไพรซงปจจบนนำาไปใชในตำารบ

ปรงยาของยนนานหรอทรจกกนอยางกวางขวางในภาษาจนวา “หยนหนานไปเหยา”

อกทงบรษทยาชนนำาของโลกในเยอรมนและสวตเซอรแลนดไดนำาสมนไพรอาขาไปวจย

ทางเภสชศาสตรแลวผลตเปนตวยาออกจำาหนายทวโลกนอกจากนแพทยพนบานอาขา

ยงมความเชยวชาญเปนพเศษดานการตอกระดกทหกหรอแตก

เครองแตงกายของอาขามอตลกษณโดดเดนผชายสวมเสอผาทนำาพชตระกล“หอม”

มายอมเปนสนำาเงนเขมปกดายหลากหลายสเปนลวดลายตางๆสวมหมวกปกลวดลาย

ประณต ผหญงสวมกระโปรงสนสดำาสวมเสอผาฝายทอมอ ดานหนามแผนเงนกลมๆ

เรยงรายลงมาจากหนาอกดานหลงปกลวดลายประณตในรปทรงเรขาคณตทงหญงชาย

สะพายยามปกลวดลายสวยงาม ผมฐานะดจะนำาเหรยญเงนและกระดมเงนมาประดบ

ตบแตงใหดภมฐานยงขนสวนผหญงสวมหมวกประดบดวยกระดมเงนเปนแถวยาวดานลาง

ของหมวกประดบดวยเหรยญเงนรปของอนเดยหรอเหรยญเงนเปยสตาของสหภาพ

อนโดจนฝรงเศส ทเรยกวา “เงนหมนหวหนาม”พรอมทงนยมนำาขนนกหางกระรอก

หรอขนลงยอมสสดใสมาประดบตกแตงมพหอยระยาและสวมสรอยลกปดสสนสดใส

ชาวอาขามอปนสยราเรงสนกสนานชอบรองเพลงมบทเพลงและ ทวงทำานองหลากหลายผหญงนำากระบอกไมไผมาใชเปนเครองเคาะจงหวะ พรอมทงตฆองกลองและฉาบ ในอดตหนม-สาวเวลาเดนทางไปไรหรอ ทำางานในไรมกรองเพลงเกยวพาราสโตตอบกนในลกษณะ “รอยเนอ ทำานองเดยว”หนมสาวทมภมรดานคตคำาสอนมกนำาสภาษตมารองโตตอบ ดวยลลาการใชภาษามเชงชนและวรรณศลปมสาระกนใจ

80

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

ขอควรระวงในการเทยวหมบานอาขา

ธรรมเนยมอาขามขอหามมใหหนม-สาวเกยวพาราสกนในบานแตละหมบาน

จะมขวง(แดของ)เปนลานวฒนธรรมใหหนม-สาวไดเรยนรดานตางๆรวมทงรองเพลง

และเตนรำาเปนคๆหากคไหนพงพอใจกนกพฒนาไปสการสขอและแตงงานโดยความ

ยนยอมของพอ-แมทงสองฝาย

ชาวอาขามการเรยนรตลอดชวตมการถายโยงองคความรและภมปญญาของ

บรรพชนจากรนหนงสรนหนงผชายสบทอดวธการจกสานตะกราและภาชนะไมไผบางคน

มฝมอดานการตเหลกตมดและเครองมอการเกษตรรวมทงมฝมอทำาปนแกปสำาหรบ

ลาสตวผหญงอาขาสวนใหญมฝมอดานหตถกรรมปกผาเปนลวดลายประณตทเรยนร

จากยายายและแมดงมสภาษตอาขาบทหนงกลาววา“เมอแมตายจากไปมรดกทมอบให

ลกสาวนอกจากกทอผาแลวยงมลวดลายศลปะการปกผาวจตรประณต”

ความเปนมา

ชาวกะเหรยงขาวหรอสกอว(ปกาเกอะญอ)บเวและโปว(โพลง)อยในตระกล

จน -ธเบตชนชาตโลโล เปนชาตพนธทมจำานวนประชากรมากทสดในประเทศไทย

คำาวา“ปกาเกอะญอ”มความหมายวา“คน”สวน“โพลง”มความหมายวา“ประชาชน”

กะเหรยง Karen

81ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

คนไทยในภาคเหนอมกเรยกชาวกะเหรยงวา“ยาง”และ“ยางกะเลอ”ในอดตชาวพมา

มกดถกชาวกะเหรยงวาเปน“ควายภเขา”(Cattleofthehills)และหมนแคลนผคนในลานนา

วาเปน “โยน”ซงมความหมายวา “ขขา” เนองจากในรชสมยบเรงนองพมามชยชนะ

เหนอเชยงใหมปกครองเชยงใหมและลานนาเปนเวลานานถง200ป

การอพยพเขามาสประเทศไทย

นกประวตศาสตรสนนษฐานวาชาวกะเหรยงมถนฐานดงเดมอยบรเวณดาน

ตะวนตกของธเบตแลวยายเขามาตงถนฐานในจนเมอประมาณ733ปกอนพทธกาล

ในปพ.ศ.207ชาวกะเหรยงถกกองทพหลวงของจกรพรรดจนรกรานจงเคลอนยายลงมา

ตามลำานำาแยงซตอมาเกดขดแยงและสรบกบคนไทยจงเคลอนยายลงมาตามแนว

แมนำาโขงกบแมนำาสาละวนในเขตพมาสวนใหญเคลอนลงไปตงถนฐานบรเวณทราบลม

อดมสมบรณของแมนำาอระวด

ตงแตครสตศตวรรษท13หลงอำานาจของมอญทหงสาวดออนแอลงอำานาจของ

พมาทองวะทวความเขมแขงขนเรอยๆตอมาชาวมอญไดทำาสงครามกบพมาอกครง

และตกเปนฝายพายแพจงเคลอนยายลงมาอยในพนทของกะเหรยงซงตงถนฐานอยใน

พนทปาเขาลมนำาสาละวนมาตงแตปพ.ศ.1543มอญไดทำาสงครามครงใหญกบพมาและ

ตกเปนฝายพายแพสงผลใหทงมอญและกะเหรยงจำานวนมากไดอพยพเขามาในไทย

ชารลคายสนกมานษยวทยาประวตศาสตรชาวอเมรกนศกษาพบวาชาวกะเหรยง

ตงถนฐานอยบรเวณชายแดนพมา–ไทยมาตงแตเมอ600–700ปมาแลวหลงมปญหา

ขดแยงกบพมาในดานการเมองไดอพยพมาอยในลมนำาสาละวนเอกสารประวตศาสตร

ไทยระบวาทผานมาผนำาของทงกะเหรยงและมอญลวนชวยทำาหนาทเปนหวหนาหนวย

ขาวกรองชายแดนชวยหาขาวทางทหารใหแกแมทพนายกองของไทยทปฏบตการสรบ

ทำาศกสงครามกบกองทพพมาเมอประมาณ200ปทแลวชาวกะเหรยงจากบานเมกะวะ

เขตเมองมะละแหมงสวนหนงไดอพยพเขามาอยในเขตแดนไทยทชองกาเลยอำาเภอ

สงขละบรจงหวดกาญจนบรตอมามชาวกะเหรยงอพยพตามเขามาเรอยๆกระจายไป

ตงถนฐานบานเรอนอยทกาญจนบรสพรรณบรเพชรบรราชบรรวมทงทอำาเภอกยบร

อำาเภอเมองฯและอำาเภอหวหน ประจวบครขนธคนไทยแถบนนเรยกวา “กะหราง”

82 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ตอมาเจาเมองกาญจนบรไดแตงตงผนำาชาวกะเหรยงทชองกาเรยใหเปนเจาเมอง

สงขละบรคนแรกพระราชทานบรรดาศกดเปนพระยาศรสวรรณคร

การอพยพเขามาในไทยครงใหญของกะเหรยงมขนในป 2428 เมอจอปาละผอ

ผนำากะเหรยงไมยอมโอนออนอยใตอำานาจขององกฤษองกฤษสงกำาลงทหารเขาปราบ

ชาวกะเหรยงจำานวนมากหนขามแมนำาสาละวนและแมนำาเมยเขามาตงถนฐานปะปนกบ

ชาวละวาโดยเฉพาะบรเวณทราบสงกองลอยแมเหาะเทอกเขาถนนธงชยและเทอกเขา

แดนลาว เชนแมตนอมกอยแมโถแมสะเรยงแมแจมแมวางแมวนสนปาตอง

แมคองเชยงดาวหวยแกวแมปงเมองนอยอำาเภอปายโดยสวนใหญเขาไปตงถนฐาน

ในดนแดนของละวาและไดจายคาแผนดนใหชาวละวา

ตอมาชาวกะเหรยงกลมเดยวกบยางคำานไดขามเทอกเขาสนปนนำามาตงถนฐาน

ในพนทเชยงรายเชนทบานหวยหนลาดตำาบลบานโปงอำาเภอเวยงปาเปาเมอประมาณ

100ปทแลว ชาวกะเหรยงกลมนมความเชอในเรองผและมศรทธาในพทธศาสนา

กลมทมาจากอมกอยและแมแจมตงชมชนในพนทแมสรวยกลมทมาจากแมโถแมแจม

บอแกวสะเมงไปตงบานเรอนอยทบานนำาลดอำาเภอเมองกอนจะแยกยายไปอยทบาน

รวมมตรบานหวยขมและบานโปงนำาตกสวนทอำาเภอดอยหลวงมกะเหรยงโพลง(โปว)

ซงบรรพบรษมศรทธาในครบาศรวชยไปตงบานเรอนอยทบานหวยสกบานดอยฯลฯ

การกระจายตว

ปจจบนมชาวกะเหรยงตงถนฐานอยทงในภาคเหนอตอนบนและภาคกลางเชน

เชยงราย เชยงใหมแมฮองสอนแพรลำาปางลำาพนตากกำาแพงเพชรกาญจนบร

สพรรณบรราชบรเพชรบรและประจวบครขนธเฉพาะทจงหวดเชยงรายมชาวกะเหรยง

ตงถนฐานอยทอำาเภอเมอง11หมบานอำาเภอเวยงชย1หมบานเวยงปาเปา12หมบาน

แมสรวย11หมบาน เวยงแกน1หมบานและดอยหลวง4หมบานรวมจำานวน

ประชากรทงสน7,623คน(ตวเลขการสำารวจเปนทางการป2551)

83ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

สภาพทางสงคม

โดยทวไปชาวกะเหรยงมกตงถนฐานในหบเขาทมหวยนำาลำาธารไหลผานมผนปา

อดมสมบรณมความหลากหลายทางชวภาพสงมปาเปนแหลงอาหารนอกจากพช

ผกในผนปาแลวยงมสตวปาหลากหลายชนด เปนแหลงโปรตน ในหวยนำาลำาธารอดม

ดวยกงหอยปปลารวมทงพชสมนไพรชาวบานสวนใหญดำาเนนชวตดวยการทำาเกษตร

ตามแบบแผนชาตพนธคอเกษตรผสมผสานปลกพชหลากหลายชนดปะปนกบขาวไร

ในไรหมนเวยนทเวยนจากพนทแปลงท1ไปยงแปลงอนๆจนครบแลวจงเวยนกลบมา

ใชพนทแปลงท 1 ใหม ไรหมนเวยนของชาวกะเหรยงมชวงระยะเวลาการใชพนท

แตกตางกนโดยทวไปแปลงหนงใชเวลา2–3ปแลวเวยนไปแปลงอนบางหมบานเชน

หนลาดในอำาเภอเวยงปาเปาใชเวลาถง7ปจงยายไปยงแปลงใหม

เศรษฐกจของชาวกะเหรยงเนนเศรษฐกจชมชนพงตนเองปลกขาวไรบนภเขาและ

ทำานาขนบนได เพอใหมขาวเพยงพอตอการบรโภคตลอดทงปพรอมทงปลกพชผก

หลากหลายชนดในไรขาวสวนรายไดนนมาจากการการขายสตวเลยงอาทววควายหมและไก

ชาวกะเหรยงบนเทอกเขาถนนธงชยและบนทราบสงกองลอยเดมมเพยงภาษาพด

ไมมภาษาเขยนมชชนนารชาวอเมรกนนกายโปรเตสแตนทไดนำาตวอกษรแบบพมาหรอ

ลานนามาประยกตใชในป2375เมอครงเขาไปเผยแพรศาสนาอยในพมาสวนตวอกษร

ภาษากะเหรยงทประยกตจากอกษรโรมนหรออกษรในภาษาองกฤษนนมชชนนาร

ชาวฝรงเศสในนกายโรมนคาทอลกไดประยกตขนใชในป2497การเผยแพรครสตศาสนา

และการแปลพระคมภรเปนภาษากะเหรยงสงผลใหชาวกะเหรยงจำานวนมากเปลยนจาก

นบถอผมานบถอครสตบางคนทำาหนาทเปนผประกาศศาสนาหรอศษยาภบาล

การปกครอง

ผนำาตามประเพณของชาวกะเหรยงในแตละชมชนคอ“ฮโข”เปนผนำาธรรมชาต

ทมบทบาทสำาคญในการประกอบพธกรรมตางๆเชนกำาหนดวนประกอบพธปใหมของ

หมบานททกครวเรอนจะมาสกการะบวงสรวงผเจาท(มาบ)ขอใหชวยปกครองคมครอง

ทกคนในครวเรอนใหอยดมสขไมมภยอนตรายใดๆรบกวนคกคามนอกจากนยงดแล

84 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ใหทกคนในหมบานดำาเนนชวตอยในกรอบของขนบธรรมเนยมจารตประเพณหากมผฝาฝน

จะถกลงโทษดวยการปรบไหมนอกจากนในชมชนยงมกลมผอาวโสทคอยใหคำาปรกษา

หารอแก“ฮโข”

ความเชอ

ปจจบนชาวกะเหรยงจำานวนมากยงคงนบถอผอยางเหนยวแนนควบคไปกบ

นบถอพทธศาสนาโดยมความเชอวาผบรรพบรษชวยคมครองใหทกคนในครอบครวม

ความสขสงบรมเยนสวนผเจาทชวยคมครองใหทกคนในหมบานทำามาหากนไดผลผลตด

มความอดมสมบรณโดยผทำาหนาทเปนเสมอนผควบคมกลไกการขบเคลอนของสงคม

ไมวาใครจะทำาอะไรทงในทสวางและมดแมวาจะไมมใครเหนแตวาผเหนและรบร

ใครทำาผดจะถกผลงโทษซงไมเพยงลงโทษผกระทำาผดเทานนหากแตลงโทษทกคนใน

ชมชนดวยการทำาใหเกดเจบปวยหรอเกดวบตตอทรพยสนเชนขาวสตวเลยงรวมทง

ความปลอดภยของทกคนในหมบานดวยเหตนผกระทำาผดจงตองขอขมาตอผดวยเหลา

และไกหากทำาผดรายแรงผอาจเลอกกนควาย1ตวหรอหม1ตวหลงฆาควายหรอ

หมแลวจะนำาเอาดมาพจารณาหากวาดผดปกตถอวาใชประกอบพธไมไดตองซอควาย

หรอหมตวใหมมาฆาเซนไหวอกตวหนง

ชาวกะเหรยงมการถายโยงองคความรและภมปญญาอยางตอเนองไมขาดสาย

แมจะอานและเขยนหนงสอไมไดแตวามการสบทอดดวยการใชบทเพลงพนบานซงเปน

วรรณกรรมมขปาฐะเชนปรศนาคำาทายเพลงรองเลนของเดกนทานและบทลำานำา

สภาษตหรอ“ธา”ซงเปนคำาสอนของบรรพบรษโดยอาจรองในขณะเดนทางในปาเขาเพอ

ไปยงไรนาไปลาสตวไปตกนำาหรอหาฟนหรอขณะนงจบชาสนทนารอบเตาไฟในบาน

หรอบนลานดนหนาบานรวมทงในงานศพ

การทชาวกะเหรยงนบถอผบรรพบรษฝายมารดาสงผลใหผหญงมบทบาทสำาคญ

ในทกครวเรอนถอวาผหญงเปนใหญชายหนมทแตงงานจะไปอยบานฝายภรรยาและม

ผวเดยว–เมยเดยวกอนแตงงานญาตผใหญฝายหญงจะไปสอบถามญาตผใหญฝายชาย

85ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

หากผใหญทงสองฝายตกลงทจะใหหนมสาวแตงงานกนจะไมมการเรยกสนสอดทองหมน

เมอมลกชายหรอลกสาวคนแรกกจะเปลยนมาเรยกวา“พอของ(ชอลกคนแรก)”

ในสมยกอนเมอภรรยาตายกระทอมทอาศยอยตองรอทงแลวสรางใหมสำาหรบ

ลกสาวทแตงงานแลว โดยผเปนพออาศยอยกบครอบครวลกสาว เดกสาวทเปนโสด

จะสวมชดผาฝายสขาวหากแตงงานมครอบครวจะแตงแบบสองทอนคอสวมเสอ

แขนสนปกลวดลายและสวมซนสแดงพธศพถอเปนงานสำาคญยงทกคนตองไปรวมในพธ

คนหนมสาวจะเดนแถวเรยงหนงไปรอบๆศพผตายขบขาน “ธา”กนตลอดทงคน

หนมสาวบางคถอโอกาสนทำาความรจกกนบางพฒนาความสมพนธไปสการแตงงาน

ชาวกะเหรยงมฝมอในดานงานหตถกรรมปลกฝายเพอนำามาทอผายอมส

ธรรมชาตนำาเมลดพชมาประดบเปนลวดลายงดงามประณตมความชำานาญในการนำา

ไมไผและหวายมาจกสานเปนภาชนะเครองใชตางๆอกทงมเครองดนตรของชาตพนธท

โดดเดนคอเตหนาซงเปนเครองดนตรประเภทพณ(Harp)นกวชาการดานดนตรจดพณ

ของกะเหรยงเปนพณโบราณนอกจากนยงมฆองกลองฉงฉาบรวมทงฆองกบ(โกละ)

ทนำามาเลนเปนดนตรของชาตพนธรวมทงศลปะการขบรองและฟอนรำาเชนการรำาตง

(การเตนรำากระทบไม–โคยวะ)เปนตนเหลานลวนแสดงถงการมอารยธรรมของชาตพนธ

พธกรรมสำาคญ

พธกรรมสวนใหญของกะเหรยงจะเนนหนกไปในทางดานการเซนไหวผหรอ

สงศกดสทธโดยเฉพาะผบรรพบรษทมการสบทอดทางฝายมารดาเพอเปนการขอบคณ

และขอขมาในการทไดลวงเกนมการมดขอมอในเวลาเจบปวย เปนการเรยกขวญและ

ขอใหผชวยปกปองคมครองใหหายจากการเจบปวยกะเหรยงภาคกลางมพธกรรมท

สำาคญคอพธทำาบญใหญประจำาปนอกจากนแลวยงมพธกรรมเชนเดยวกบชนเผา

อนๆคอพธการแตงงานพธกนขาวใหมพธขนบานใหมพธศพและพธปใหม(จดใน

เดอนกมภาพนธ)

86 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ความเปนมา

ชาวลาหหรอมเซอรอยในตระกลจน–ธเบตกลมชนชาตโลโลตระกลยอยธเบต–พมา

ความหมายของคำาวาลาหคอผมความซอสตยและมสจจะชวงศตวรรษ18และ19

ตงถนฐานอยทภเขาโหลเฮยทางตะวนตกเฉยงใตของยนนานมพระเปนผนำาเมอจกรพรรด

พยายามแผขยายอทธพลวฒนธรรมเขาครอบงำาและหลอมรวมเขากบวฒนธรรมจน

พรอมทงใชวธแตงตงชาวลาหทอยใตอาณตใหเปนผปกครองแตพระและชาวลาห

สวนใหญตอตานปฏเสธจกรพรรดจงสงทหารเขาปราบปรามหลายครง

ในปพ.ศ.2432ชาวลาหตานทานไมไหวพากนหนไปพงพงชาวละวาบนภเขาวา

(Avashan)ทชายแดนจน–พมาดานเมองแลมชาวละวาใหความชวยเหลออยางด

ชวงเวลานนชาวละวามพธกรรมลาศรษะมนษยแตกยกเวนไมลาศรษะชาวลาหชวงตน

ฤดฝนขณะขาวไรสงประมาณหนงคบชาวละวากลม“วาฮาย”(WildWa)ถอเปนชวงเวลา

แหงการลาศรษะบรรดานกรบนำาโดย“หมอผ”จะพากนออกไปตดศรษะมนษยเพอนำามา

ประกอบพธเซนไหวใหขาวเตบโตงดงาม ไมมแมลงศตรพชและภยธรรมชาตรบกวน

ในการน“หมอผ”จะโปรยยาเสนและขาวตอกลงบนพนถนนจากนนซมรอเหยอบรเวณ

ดงกลาวหากใครผานจดนนเขามาถอวาเคราะหรายชะตาขาด เหลานกรบ “วาฮาย”

ลาห Lahu

87ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

จะจโจมตดศรษะซงสวนใหญมกเปน“พอคาววตาง”และ“พอคาโกนหาบ”(พอคา

คนหาบ)ทงจนฮอไตโหลง(ไทใหญ)ไตลอไตยองและไตขนซงเดนทางคาขายระหวาง

เมองแถบชายแดนจน–พมาในพนทรฐวา

“วาฮาย”ทงในจนตอนใตและในรฐวาของพมาไมตดศรษะลาหจะตดเฉพาะศรษะ

“คนฟนขาวและคนไมใสลานห” “คนฟนขาว”หมายถงหญงชายทไมเคยวหมากหรอ

ไมเลยมฟนทองสวน“คนไมใสลานห”หมายถงหญงชายทไมใสตางหหญงชายลาหนยม

เคยวหมากจนฟนดำาคนมฐานะดมกม“เขยวคำา”(เลยมฟนทอง)อกทงหญงชายลาห

ลวนนยมใสลานหเชนเดยวกบชาวละวาชาวลาหและละวามกพงพาอาศยกนฉนพนอง

อยางไรกตามธรรมเนยมการลาศรษะมนษยมาประกอบพธเซนไหวดงกลาวลมเลกไป

โดยเดดขาดหลงปพ.ศ.2492

ชาวลาหเปนกลมชาตพนธทมจำานวนประชากรมากจำาแนกกลมยอยไดถง23กลม

เฉพาะทอพยพเขามาอยในภาคเหนอตอนบนของไทยมเพยง5กลมยอยตามภาษาทพด

และสของเสอผาทสวมใสอนไดแกลาหนะ(LahuNa)หรอลาหดำาบางครงเรยกลาหแท

หรอมเซอเมองเหนอลาหย(LahaNyi)หรอลาหแดงบางครงเรยกลาหยาหรอมเซอ

เมองใตลาหซ(LahuShi)หรอลาหเหลอง(บางครงเรยกลาหกยหรอมเซอหลวง)ลาหฟ

(ลาหขาว)และลาหเฌเล (LahuShehLeh)บางครงเรยกลาหเมยวปจจบนมจำานวน

ประชากรในไทยประมาณ100.000คนเฉพาะทเชยงรายพบวามจำานวน49,427คน

(ตวเลขการสำารวจอยางเปนทางการในปพ.ศ.2545)

การอพยพเขามาสประเทศไทย

ชาวลาหในจนสวนหนงเคลอนลงมายงรฐฉานตงถนฐานบนภเขาในเขตเชยงตง

สวนหนงเขามาในเขตไทยเมอไมเกน100ปทผานมาตงบานเรอนอยดานเหนอและ

ดานตะวนตกของเชยงรายเชนบนดอยปไขดอยตงดอยแมสะลอง(สนตคร)หนแตก

(เทอดไทย)และวาวในระดบความสงประมาณ4,500ฟตหรอประมาณ1,200เมตร

เหนอระดบนำาทะเลปานกลางมสภาพภมอากาศหนาวเยนอกสวนหนงตงบานเรอน

บนดอยสงดานเหนอของเชยงใหมเชนทเชยงดาวเวยงแหงไชยปราการและฝางบางสวน

88 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ไปตงถนฐานแถบตะวนออกเฉยงเหนอของแมฮองสอนโดยเฉพาะปายและปางมะผา

นอกจากนยงมอกสวนหนงตงถนฐานบนดอยมเซอรทหนาวเยนทางดานเหนอ

ของจงหวดตากสบทอดองคความรดงเดมของบรรพชนไวไดอยางดมการนำาเปลอก

ตนยางนองซงเปนไมยนตนขนาดใหญมาทบใหนำายางนองซงมพษรายแรงออกจนหมด

แลวนำามาทำาเปนเสอคลมหรอทำาเสอปรองนง

การกระจายตว

ดานลาหเฌเลและลาหซ (ลาหเหลอง)เคลอนยายเขามาในพนทภาคเหนอเมอ

ประมาณไมเกน90ปทแลวสวนลาหนะ(ลาหดำา)เดนทางผานเมองแถง(เดยนเบยนฟ)

เขามายงแขวงพงสาลเมอนฮนเมองไซแขวงอดมไซเมองนำาทาหลวงนำาทาเวยงพคา

และบแกวสปป.ลาวเขามาตงถนฐานทเชยงรายและเชยงใหมแตวามจำานวนไมมากนก

ในเชยงรายมเพยงไมกหมบานสวนใหญเลกนบถอผหนมานบถอครสตศาสนานกาย

โรมนคาทอลค

ความเชอ

ชาวลาหในเชยงราย รวมทงภาคเหนอมความเชอและการนบถอศาสนา

แตกตางกนมทงนบถอ“เทพเจาหงอซา”ผบรรพบรษหรอ“หน”บางนบถอพทธและครสต

สวนหนงนบถอผบรรพบรษควบคกบพทธศาสนานกายเถรวาทชวงประมาณปพ.ศ.

2473–2483ชาวลาหทตงถนฐานในผนปาเชยงดาวพากนหนมานบถอพทธศาสนาดวย

ศรทธาเลอมใสในพระปาคอ“หลวงปมน”(พระอาจารยมนภรทตโต)และบรรดาสานศษย

เชนหลวงปแหวนสจณโณหลวงปสมพทธาจาโรฯลฯทปฏบตวปสสนากรรมฐาน

และเดนจงกรมอยในผนปาเชยงดาว ในชวงแรกชาวลาหไดมาขอ “คาถาปองกน

ภตผปศาจ”ตอมาไดใสบาตรและปฏบตตนเปนพทธมามกะ

ชาวลาหอกสวนหนงมศรทธาในครบาศรวชย ทจารกไปสรางโบสถวหาร

พระธาตเจดยบรณปฏสงขรณศาสนสถานตางๆและสรางโรงเรยนใหเดกและเยาวชน

89ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ในพนทชนบทหางไกลทรกนดารและบนภเขาสงซงเปนถนฐานของกลมชาตพนธตางๆ

ไดเขาถงการศกษาเรยนรพฒนาตนใหเปนผอานออกเขยนไดสบทอดองคความรและ

ภมปญญาของชาตพนธ

ชาวลาหในไทยนบถอคำาสอนของผนำาศาสนาคออาขาฟคพรอมทงเชอวาม

เทพเจาสงสดเปนผสรางสงดงามในโลกสวนผมทงผดและผรายทกหมบานมหมอผ

ทำาพธไสยศาสตรทชาวบานใหความเคารพนบถอชวงศตวรรษท19มชชนนารอเมรกน

นกายเพรสไบทเรยนอาทสาธคณกอรดอนยง(Rev.GordonYoung)ซงเปนเจาหนาท

หนวยบรการดานยทธศาสตรหรอโอเอสเอส.ไดเขาไปเผยแพรครสตศาสนาบรเวณแนว

ตะเขบรอยตอชายแดนจน–พมาและภาคเหนอตอนบนของไทยตามแผนยทธศาสตร

ปดลอมจนของสหรฐอเมรกา เพอวางแนวปองกนการแผอดมการณลทธคอมมวนสต

ลงมายงเอเซยตะวนออกเฉยงใตสงผลใหชาวลาหและชาวละวาชายแดนพมา–จน

รวมทงในภาคเหนอตอนบนของไทยจำานวนหนงรบศลจมเปลยนมานบถอศาสนาครสต

ละทงความเชอความเรอง “ผ”อกทงไมสนใจอดมการณลทธคอมมวนสต ในภาษา

พดชาวลาหทเปลยนมาเปนครสเตยนมคำาศพทใหมๆทหยบยมคำาในภาษาองกฤษ

ลาตนและกรกจากพระคมภรไบเบล

มชชนนารอเมรกนนำาอกษรโรมนมาประยกตใชเปนภาษาเขยนสอนเยาวชน

ลาหใหอานออกเขยนไดมการแปลและจดพมพพระคมภรไบเบล (NewTestament)

เปนภาษาลาหพรอมทงสงศษยาภบาลในสงกดสภาครสตจกรในประเทศไทยเขาไป

เผยแพรในชมชนตางๆสงผลใหจกรวาลวทยา (Cosmology) ของลาหแปรเปลยน

ไปจากเดมอยางมาก เนองจากทผานมา “ผ”มบทบาทสำาคญเปนเสมอนผควบคม

กลไกการขบเคลอนของสงคมเมอ“ผ”ถกลบเลอนหายไปม“พระเจา”เขามาแทนท

กอใหเกดความแปลกแยกในวธคดของผคนบางคนเกดความตระหนกทางวฒนธรรม

ทงนเนองจาก“ผ”และ“พระเจา”นนแตกตางกนอยางสนเชง

90 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

สภาพสงคม

ภาษาลาหอยในกลมโลโลซงเปนกลมยอยของโลโล–พมาในตระกลจน–ธเบต

คำาศพททใชหลายคำาเหมอนภาษาพมาลซและอาขาบางคำาหยบยมจากภาษาจนและ

ภาษาไตลาหแตละกลมพดสำาเนยงตางกนเลกนอยสามารถสอสารกนไดยกเวนลาหเฌเล

ทแตกตางออกไปมากผมอาชพคาขายมกพดภาษาจนสำาเนยงทองถนยนนาน(จนฮอ)

ไดดอกทงในอดตกลมชาตพนธตางๆเชนอาขาลซ(ลซอ)เมยน(เยา)ละวา(วา)

ในพนทภเขาแถบแมจนและแมฟาหลวงรวมทงในรฐฉานมกใชภาษาลาหเปนภาษา

กลางในการสอสารระหวางกน

การตงถนฐานของลาหพจารณาวาบรเวณนนมแหลงนำาเพออปโภคบรโภคหรอ

ไมมพนทปลกขาวไรและพนทปลกฝนหรอไมในอดตชาวลาหปลกฝนเปนพชเศรษฐกจ

ปจจบนเปลยนมาปลกขาวโพดแทนการปลกสรางบานเรอนสวนใหญยดแบบแผน

สถาปตยกรรมเดมตวบานและฝาใชไมไผมงดวยหญาคาปจจบนสวนใหญเปลยนเปน

พนไมและฝาไมหรอเปนบานปนหลงคาเปลยนเปนกระเบองและสงกะสทำาใหชวง

กลางวนตวบานรอนอบอาวมากพนทใชสอยในบานแยกเปนสสวนคอเฉลยงหนาบาน

ตดกนเปนพนทเกบฟนและภาชนะใสนำา ในตวบานมหองโถงใหญเปนทตงเตาไฟ

อกสวนเปนหองหวหนาครอบครวและภรรยามหงบชาผเรอน(แหยน)หากเปนลาหย

จะมกระบอกไมไผกอนหนจอกเหลาและปยฝายวางอยแตหากเปนเฌเลจะเปนประต

ปด-เปดทมมดานในสดของหองนอนบรเวณหนาบานของหวหนาหมบานลาหเฌเลจะ

ตองมลานเตน“จะค”เพอประกอบพธบวงสรวงเทพเจา“หงอซา”

การปกครอง

ครอบครวชาวลาหเฌเลมความเชอมโยงของสายตระกลเหนยวแนนมากมความ

สมพนธทางสายโลหตเขมแขงแตละครอบครวจะตองเขาพธแตงงาน2ครงครงแรก

เปนการสรางครอบครวครงท 2 เปนการทดแทนพระคณพอ–แม โดยเชอเชญคน

ทงหมบานมารวมคนในหมบานมความสมพนธกนในลกษณะเครอญาตการแตงงาน

ความเปนเพอนและการพงพากนในเชงเศรษฐกจม“คะแซปา”หรอหวหนาหมบาน

91ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

เปนผรบผดชอบใหการดำาเนนชวตของลกบานอยในกรอบขนบจารตและกฎระเบยบ

ของหมบานผชายลาหมอสระในการเลอกหญงสาวมาเปนภรรยาและมกมภรรยา

เพยงคนเดยวมการสขอแตงงานโดยการยนยอมของพอแมทงสองฝายมผอาวโส

เปนผประกอบพธฝายหญงจะฆาหม1ตวเพอเซนไหวผบรรพบรษขอใหการแตงงาน

มความสข หากจะหยารางกนคนทงหมบานจะมาเปนพยาน มการฆาหมและ

จายคาธรรมเนยมใหหวหนาหมบาน

พธกรรมสำาคญ

ดานพธกรรมชาวลาหเฌเลและลาหยยดถอปฏบตตามแบบแผนขนบจารตดงเดม

อยางเครงครดดำาเนนชวตตามความเชอและวฒนธรรมประเพณของชาตพนธนยมเลยง

สตวไวบรโภคลาหยดงเดมทนบถอ“หงอซา”ไมฆาสตวเลยงผโดยเฉพาะววหมและ

ไกสวนลาหเฌเลมธรรมเนยมฆาหมดำาและไกเซนไหวพธกรรมของลาหหลากหลาย

เชนกนขาวใหม (จาซอจาเว)จดชวงขาวไรสกเตมทระหวางตลาคม–พฤศจกายน

ถอวาเปนชวงเวลาดทสดมอาหารการกนบรบรณมการฆาหมเพอเซนไหวผใหญ

วนดอซยเทยบไดกบปใหมสงกรานต วนเขาซยเทยบไดกบวนเขาพรรษา

วนออกซยเทยบไดกบวนออกพรรษา พธฉลองปใหมหรอกนวอปใหม (เขาะจาเว)

จดในชวงเทศกาลตรษจนหวหนาหมบานหรอผอาวโสเปนผกำาหนดวนซงแตละหมบาน

มกจดไมตรงกนเพอใหญาตมตรพนองจากหมบานอนเดนทางไปรวมนอกจากนยงม

พธเซนไหวผปาผไรผภเขาฯลฯ

ในอดตชาวลาหทำาการเกษตรแบบไรเลอนลอยมการแผวถางปาแลวเผาอพยพ

โยกยายหมบานทกๆ2-3ปเมอความอดมของผนดนหมดไปกจะยายไปอยทแหงใหม

พชหลกทปลกคอขาวไรไวบรโภคและขาวโพดไวเลยงสตวปลกพรกเปนพชเศรษฐกจ

นอกจากนยงมถวฟกทองแตงโมแตงกวากลวยฯลฯกอนหนานหมบานทอยใน

ระดบความสงเกน1,200เมตรเหนอระดบนำาทะเลปานกลางซงสามารถปลกฝนไดผลด

มการปลกฝนเปนพชเศรษฐกจหลกตอมาเลกราไปเพราะรฐเขมงวดมมาตรการหามพรอม

ทงสงเสรมใหปลกพชทดแทนการดำาเนนชวตองปฏทนเกษตรกรรมเชอมโยงวฒนธรรม

92 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การผลตของชาตพนธ ทกำาหนดเปนแบบแผน วา เดอนไหนควรปลกพชชนดใด

และทำากจกรรมการเกษตรเชนไรเชนเตรยมดนเผาไรถางหญากำาจดวชพชเกยวขาวและ

เกบเกยวผลผลตอกทงยงมความสามารถเปนเลศในการลาสตวชาวไทใหญในรฐฉาน

เรยกพวกเขาวาชนเผานายพรานหรอ“มเซอร”

ดานวฒนธรรม เยาวชนทลงมาเรยนหนงสอและทำางานในเมองปรบตวรบ

อทธพลวฒนธรรมตะวนตกและวฒนธรรมอนๆเขามาในวถชวตประจำาวนมากขนเชน

เดยวกบผนบถอศาสนาครสตทละทงความเชอเรอง “ผ“มวถชวตผดแผกไปจากเดม

โดยสนเชง แตสวนใหญผอยในชมชนยงคงรกษาขนบจารตและวฒนธรรมประเพณ

ดงเดมไวไดอยางด

ชาวลาหมอปนสยสนกสนานราเรงชอบรองรำาทำาเพลงลาหเฌเลมเครองดนตร

หลกคอกลองฆองฉาบแคนซงและขลยทใชบรรเลงในการเตนจะคและมจองหนอง

(อะถะ) ใชดดและเปาในงานรนเรงและเกยวพาราส ชวงเทศกาลปใหมซงตรงกบตรษ

จนและเทศกาลกนขาวใหมญาตมตรจากตางบานทงหญงชายจบมอเตนรำาเปนวงกลม

รอบตนวอ โดยเตนรำาเฉลมฉลองทงกลางวนและกลางคน เฉพาะลาหเฌเลจะไมม

การถกเนอตองตวกนในขณะเตนรำาซงจดใหมขนเฉพาะในลานจะคโดยชาย–หญง

จะไมจบมอกนผหญงจะเตนรำาในวงดานในสวนผชายจะเตนรำาอยในวงดานนอก

คนเลนดนตรสวนมากมกเปนผชาย

ดานการแตงกายลาหแบงเปนหลายกลมแตละกลมแตงกายแตกตางกนผชาย

ลาหยและลาหนะใสเสอผาฝายยอมสดำาชายเสอรงสงไมตดกระดมเดมมกมผาโพกศรษะ

สดำาหรอนำาเงนสวมกางเกงจนขายาวเลยเขามผาคาดเอวบางคนมผาพนขาผชาย

ลาหเฌเลสวมเสอผาคลายลาหย แตใชผาพนขาสดำาและสขาว ผหญงลาหยสวม

ผาถงและเสอสดำามแผนเงนกลมประดบเรยงรายทดานหนาของเสอมแถบผาสแดง

ขาวและสอนเยบตดชายเสอและขอบผาถงสวนผหญงเฌเลสวมกางเกงหลวมขายาวถง

ขอเทา สวมเสอคลมยาวถงปลายเทามหวงเงนตดทหนาอกยาวลงมาถงขอบเอว

ดานผหญงลาหซมกสวมเสอและผาถงหากเปนโอกาสพเศษจะสวมกางเกงและเสอ

คลมยาวคลายเครองแตงกายผหญงลซอผหญงลาหทกกลมมกพนแขงดวยผาสตางๆ

93ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

สวนเดกทงชายหญงมกแตงกายแบบเดยวกบผใหญ

ผชายชาวลาหนยมสวมเครองประดบคอกำาไลมอทำาดวยเงนแทคนทฐานะด

มกนำาเหรยญเงนแทมาตดทเสอดานหนา เรยงเปนแถวจากคอลงมาจนถงเอว

ผชายเมอกอนนยมใสลานห (ตางห) พรอมทงมรอยสกตามรางกายบรเวณแขน

แผนหลงหนาอกและขาออนโดยจะใหพอครหรอปจารยชาวไทใหญผชำานาญการสก

และเชยวชาญดานเวทมนตรคาถาเปนผสกใหสวนผหญงมกประดบเสอดวยกระดมเงน

เหรยญเงนรป และเหรยญเงนหมนหวหนาม (เหรยญเงนสหภาพอนโดจนฝรงเศส)

คนมฐานะดมกใสลานหเงน (ตางหเงน)กำาไลเงนแหวนสรอยคอและเขมขดเงน

กลมลาหนะมความสามารถในดานงานหตถกรรมการจกสานไมไผเปนภาชนะตางๆ

นำาไมไผมาทำาเครองใชและเครองเฟอรนเจอรอกทงยงเปนชางเหลกและชางเครองเงน

ความเปนมา

ชาวมงจดอยในกลมจน–ธเบตสาขาชนชาตจนมประวตการตงถนฐานอยใน

ลมแมนำาแยงซมายาวนาน เอกสารประวตศาสตรจนยคโบราณกลาวถงชนชาตมง

มาโดยตลอดพรอมทงหมนแคลนชาวมงวาเปนพวกอนารยชนโดยเรยกในชอวา“เมยว”

มง Hmong

94 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ซงมความหมายวา“คนปา”หรอ“คนเถอน”ขณะทพวกเขาเรยกตนเองวา“มง”ซงม

ความหมายวา “อสระชน”ตอมาไดทยอยเคลอนยายจากลมนำาแยงซลงสดนแดนท

มความอดมสมบรณทางใตในชวงศตวรรษท17-18หลงมปญหาขดแยงทางการเมอง

กบพระจกรพรรดมการปะทะสรบกบกองทพหลวงของจนและประสบความพายแพ

จงเคลอนยายลงมาตงถนฐานตามแนวตะเขบชายแดนจนเวยดนามและลาว

การอพยพเขามาสประเทศไทย

ชวงสงครามลบหรอทชาวลาวเรยกวา “สงครามลาวฆาลาว”ชาวมงจำานวน

มากเปนทหารรบจางในกองทพซไอเอ.ภายใตบญชาการของนายพลวงเปาหลงพาย

แพตอกองทพขบวนการประเทศลาวชาวมงเหลานพากนอพยพเขามาในไทยโดยแยก

กนเคลอนยายเขามาสามสามเสนทางคอบรเวณชายแดนทตดตอกบลาวทเชยงราย

นานและเลยกอนทจะกระจายไปอยจงหวดอนๆเชนถำากระบอกจงหวดสระบรและ

หวยนำาขาวอำาเภอเขาคอจงหวดเพชรบรณและไปตงถนฐานใหมยงประเทศทสาม

เชนฝรงเศสสหรฐอเมรกาออสเตรเลยฝรงเศสแคนาดาเยอรมนและกอานาฝรงเศส

การตงถนฐานของมงในเชยงรายเรมจากในเขตอำาเภอเชยงของแลวกระจายไปท

อำาเภอเวยงแกนอำาเภอเทงอำาเภอขนตาลสวนหนงแยกไปตงถนฐานทเชยงใหมตาก

เพชรบรณและกำาแพงเพชร เฉพาะจงหวดเชยงรายมชาวมงตงถนฐานอยประมาณ

30,517คน(ตวเลขการสำารวจเปนทางการปพ.ศ.2545)

สภาพทางสงคม

องคการขนพนฐานของมงคอครอบครวและแซสกลมระบบการนบถออาวโส

อยางเครงครดโครงสรางของครอบครวเปนครอบครวขยายในครวเรอนชายเปนใหญ

ภายในบานผอาวโสฝายชายเปนใหญภายในแซของตนการแตงงานนยมแตงงานกน

ภายในเผาหามแตงงานภายในแซสกลเดยวกน เมอแตงงานแลวหญงตองไปอยบาน

ฝายชายและนยมแตงงานแบบผวเดยวเมยเดยวแตชายทมฐานะทางเศรษฐกจด

อาจแสดงฐานะของตนเองโดยมภรรยาหลายคนกไดโดยทกคนจะชวยกนทำางาน

95ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ชาวมงตงถนฐานอยบนภเขาในระดบความสงประมาณ1,000-2,000เมตรเหนอ

ระดบนำาทะเลปานกลาง เปนพนทมภมอากาศหนาวเยนสงผลใหมการปลกขาวพอ

ยงชพปลกขาวโพดสำาหรบเลยงสตวและปลกฝนเปนพชเศรษฐกจการทพนทตงชมชน

อยในระดบความสงคอนขางมาก เปนเขตรอยตอของระบบนเวศ (Ecotone)ระหวาง

ปาเบญจพรรณกบปาสนจงมความหลากหลายทางชวภาพสงมสมนไพรหลากหลายชนด

ชาวบานมการสบทอดองคความรและภมปญญาดานสมนไพรรวมทงตำารบการแพทย

พนบานของชาตพนธ

ลกษณะของบานเปนเรอนไมครอมพนดนหนหนาไปตามลาดเขามลำาหวยอย

บรเวณภายในบานของมงขาวและมงนำาเงนจะแตกตางกน

ชาวมงแตละกลมมพดภาษาคลายคลงกนมากผดเพยนกนบางเพยงเลกนอย

ทงมงขาวมงนำาเงนและมงลายสามารถสอสารกนไดแตวาไมมภาษาเขยนตอมา

มชชนนารไดนำาตวอกษรโรมนมาประยกตใชเปนภาษาเขยน

เครองแตงกายของชาวมงทง3กลมผดแผกแตกตางกนผชายนยมสวมกางเกง

จนเปากวางสดำาคลาย“เตยวสะดอ”ของคนเมองรอบเอวผกผาผนใหญสแดงปกดวย

ลวดลายตางๆปลอยชายผาลงมาปรกดานหนาประมาณ1-1.5ฟตคาดทบดวยเขมขด

สวมหมวกจนสดำามพสแดงทยอดหมวกสวมเสอครงทอนตดเยบรดตวแขนยาวถงขอมอ

หญงมงนำาเงนนงกระโปรงสนสครามหรอสฟาแกมผาคาดเอวสแดงคาดทบดานหนา

มผาปกลวดลายประณตสวยงามตามแบบแผนของชาตพนธ หญงมงขาวนงกางเกง

ขากวยสนำาเงนสวนหญงมงลายหรอมงกอบงไมมแบบแผนเฉพาะบางสวมใสชดแบบ

มงขาวบางสวมใสชดแบบมงนำาเงนเครองประดบทชาวมงนยมคอหวงคอและกำาไลเงน

บางคนสวมหวงคอเงนหลายชนแสดงถงฐานะอนมงคง

ชาวมงรจการทอผาใชเองการยอมผาปกลายผาการทำาเครองเงนการตเหลก

รวมถงการทำาอาวธปนทำากระดาษใชเองสตรชาวมงสวนใหญมความสามารถสงดาน

งานหตถกรรมโดยเฉพาะอยางยงการปกผาเปนรปรางตางๆและการเขยนลวดลายบน

ผาดวยเทยนเพอนำาไปยอมในลกษณะเดยวกบการยอมผาบาตกตางกนเพยงชาวมง

ยอมดวยตนครามหรอตนหอมทใหสนำาเงนเขมดานนนทนาการมงมเครองดนตร

96 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

หลายชนดเชนแคนและหยงลกษณะคลายจองหนองใชเปาเปนเพลงและใชเปนเครองมอ

เรยกหญงสาวใหออกมาหาในเวลากลางคนสวนการเตนรำาแตเดมพบเฉพาะเพศชาย

ไดแกการฟอนแคนรำาดาบการเลนลกขวางในวนรนเรงปใหมปจจบนหญงสาวไดทำาการ

ประยกตทารำาทหลากหลายเชนรำาเทพธดาดอยเปนตน

ชาวมงดำาเนนชวตดวยการเกษตรกรรมเปนหลกพชหลกดงเดมสามชนดของ

ชาวมงคอขาวขาวโพดและฝนปลกขาวพอยงชพในรอบปปลกขาวโพดสำาหรบเลยงสตว

และปลกฝนเปนพชเศรษฐกจตอมาไดเปลยนมาปลกพชเมองหนาวนอกจากขาวและ

พชผกตางๆเชนถวชนดตางๆผกกาดฟกเขยวฟกทองนำาเตามนเผอกหวผกกาดขาว

ปอฝายกญชง(ใชทอผา)ครามยาสบฯลฯแลวยงนยมเลยงหมดำาและไกเพอใชในการ

ประกอบพธเซนไหวผบรรพบรษและผตางๆปจจบนชาวมงเปลยนมาทำาการเกษตร

เชงเดยว(monocropping)ปลกพชเศรษฐกจ(cashcrop)มงสนองความตองการของตลาด

คอขาวโพดเลยงสตวและขง

การปกครอง

ชาวมงมกฎจารตและขนบธรรมเนยมททกคนตองยดถอปฏบตตามอยางเครงครด

ในลกษณะเดยวกบกฎหมายจารต (CommonLaw)ตางกนเพยงกฎจารตของมงนน

เกยวโยงรอยรดอยกบความเชอในเรองผอยางเหนยวแนนหากมการกระทำาผดผ

จะถกลงโทษหรอถกปรบไหม โดยหวหนาหมบานซงดแลรบผดชอบในการรกษา

ขนบธรรมเนยมจารตประเพณแตละหมบานจะมหวหนาหมบานและมผชวยอก1-2คน

ชวยกนตดสนในเรองการยายหมบานการจดประชมออกกฎระเบยบหมบานรวมทง

การตดสนในเรองการรกษาความปลอดภยของหมบานกรณการตดสนขอพพาทนน

หากเปนคนในตระกลเดยวกนจะเปนหนาทของผอาวโสในตระกลนนแตหากเปนกรณ

พพาทของคนตางตระกลใหเปนหนาทของคณะกรรมการกลางทหวหนาหมบานเปน

คนแตงตงหรอคกรณของทงสองฝายแตงตงในจำานวนเทาๆกน

97ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ความเชอ

ชาวมงมความเชอเรองผอยางเหนยวแนน ดำาเนนชวตในกรอบขนบจารต

ประเพณและความเชอซงผกโยงรอยรดไวกบ“ผ”หรอ“ดะ”ชวงเทศกาลปใหมมการเลน

โยนลกชวงของหนมสาวการเลนลกขางและการเปาแคนโดยผเปาแคนจะเตนรำาวาด

ลวดลายไปตามจงหวะพรอมทงมการทำาขนมปกแจกจายกน

การทมธรรมเนยมเลอกพนทตงชมชนบนภเขาสงชน เปนพนทแหลงตนนำา

ลำาธารและเปนปาเขาสลบซบซอนธรรมชาตรอบตวลวนมความเชอมโยงสมพนธกบผ

(animism) โดยชาวมงเชอวาในโลกนมผอยทกหนแหง ไมวาจะเปนทองฟาสายลม

แมนำาลำาธารผนปาและภเขาผของชาวมงมหลายระดบผสงสดคอ“ผฟา”หรอ“ตรงด”

เปนผสรางทกสงในโลกมอำานาจใหคณใหโทษเชน “เหยอโชว” เปนผดแลโลกมเสยง

เปนฟารอง “ยวงตวเตง” เปนผสบสวนวญญาณคนตายเปนผอนญาตใหคนและสตว

ไปเกดใหม “ยงเลา” เปนหวหนาผฟาเปนผมาเอาชวตคน“นะลอกลง” เปนผแมผพอ

ของทารกกอนมาเกดยงโลกมนษย“กะยง”เปนผฟาผใหบตรแกคสามภรรยาทไมมบตร

ถาประกอบพธพเศษขน

รองลงมาคอ “ผหมบาน”หรอ “ดงเชง”จะคมครองหมบานใหรมเยนเปนสข

ถดมาเปนผบรรพบรษหรอผเรอน(ตรงครวฮเจ)ไดแกผประตผเสาเรอนผเตาไฟใหญ

ผเตาไฟเลกผบรรพบรษผครผยาและอาจมผกลองดวยในหมบานหนงๆจะมกลอง

อยเพยงใบเดยวเพอใชตในพธฝงศพบางหมบานเมอใชแลวกจะทำาลายกลองนนทงไป

เพราะกลองถอเปนสญลกษณของความตาย

ผทวๆไปไดแกผดอยผปาผลำาหวยผไรผนาผถำาผจอมปลวกถาทำาผดสงใด

สงหนงมกใหโทษเจบปวยจนถงตายไดตองมการเซนสรวงพรอมทงมความเชอเกยวกบ

นรก–สวรรควาหากใครทำาดตายไปจะไดไปสสวรรคหากทำาชวตายไปจะลงนรกใต

พนดนเผชญความทกขทรมานและความทกขยากนานา

98 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

โดยทวไปผฟาและผเรอนเปนผปกปองคมครองมนษยยกเวนผฟาเปนผคอย

เอาชวตคนถามการลวงเกนหรอละเวนไมบชาตามกำาหนดเวลาอนควรอาจมโทษตอ

มนษยไดการเซนสรวงทดอาจชวยใหรมเยนเปนสขและมผลผลตดหมอผมบทบาท

อยางมากในกลมชาวมงหมอผทมความสามารถมากมบทบาทในทางการปกครองดวย

พธกรรมสำาคญ

พธกรรมของชาวมงมหลากหลายเชนพธแตงงาน(หยวเกาป)ฝายชายมกไปสขอ

หญงสาวหมบานอนทมใชคนในตระกลเดยวกบตนในตอนเชาตรเมอสขอไดแลวจะจดพธ

แตงงานทบานหญงสาวในเชาวนนนฝายชายจะจดเตรยมหมและไกสำาหรบใหฝายหญง

เลยงแขกพรอมทงมเหลาตมกลนเองเชนเหลาขาวโพดรนแจกแขกผมารวมงานทกคน

พธศพถอเปนการสงวญญาณผตายไปสอกโลกหนง เปนงานใหญบรรดาญาต

พนองลกหลานทอยหางไกลจะเดนทางมารวมพธฝงทงนตองรอวนทฤกษดเทานน

โดยมความเชอวาผลวงลบจะไปเกดในสถานทดมความสขลกหลานจะรำารวยมงมศรสข

หนงในพธสำาคญของมงคอพธปใหมหรอ“นอเปโจวย”ถอเปนพธสำาคญจดขน

หลงเสรจสนฤดเกบเกยวในชวงประมาณเดอนธนวาคม–มกราคมของทกปนอกจาก

เฉลมฉลองความสำาเรจในการเพาะปลกพชพรรณธญญาหารแลวยงเปนการเซนไหว

ผฟาผปาผบานและดวงวญญาณบรรพบรษชวยดแลรกษาผลผลตใหเจรญงอกงาม

และปกปกรกษาผคนใหมความสขปราศจากโรคภยใดๆตลอดปใหมทมาถงสมาชกใน

ชมชนทำาความสะอาดบานเรอนสวมเสอผาชดใหมรวมเฉลมฉลองกบญาตมตรตางบาน

ทมาเยอนกนอยางเตมท มพธกรรมเชนพธ “ฮปล”หรอเรยกขวญและพธเซนไหว

บชาบรรพบรษสวนกจกรรมบนเทงมการเลน “จเปาะหรอโยนลกชวงของหนมสาว

การเลน“เดาตอล”หรอการเลนลกขางยงหนาไมเปาแคนรองเพลงเตนรำาเชนรำากระดง

รำาเกบใบชารำาฟอนงวเปนตน

99ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การเฉลมฉลอง Celebrationบรรพบรษ Ancestralความเชอพธกรรม Belief&Ritualยอมคราม DyedwithIndigoเยบปก Hemp ศาลพระภมเจาท LordShineอาหารชนเผา Ethnicdish

ไร-นา Paddyfieldสงตองหาม Prohibitedคำาพงเพย/สภาษต Proverb ปาศกดสทธ Spiritualforestหมอผ Villagepriest(อาศย)ในทสง Highaltitude

ขอควรระวงในการไปเยอนบานชาวมง

1.อยาเหยยบลงบนธรณประตเนองจากชาวมงเชอวาเปนการกระทำาทลบหล

ดหมนหยามเกยรตของเจาของผเปนบาน

2. อยาเขาไปในบรเวณทชาวมงกำาหนดใหเปนบรเวณสสานของหมบาน

หากจะเขาไปถายรปในพนทดงกลาวควรขออนญาตจากผใหญในหมบานหรอสอบถาม

จากมคคเทศกทองถนกอนวาเขาไปไดหรอไม

3.อยาเขาไปแตะตองเตาไฟในบานเพราะชนเผามกถอวามผเตาไฟสถตอย

ภาษาองกฤษทควรทราบ

เอกสารอางอง

ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยว.“พนองหลายหลากชาตพนธ”ในเอกลกษณ

ทางวฒนธรรมเชยงราย. เชยงราย: จงหวดเชยงราย โดยสำานกงานวฒนธรรม

จงหวดเชยงราย2554.หนา13-38.

100 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การใหความปลอดภยแกนกทองเทยว

101ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การใหความปลอดภยแกนกทองเทยว

การใหความปลอดภยแกนกทองเทยวในปาขนอยกบปจจยดงตอไปน1

1. มคคเทศกตองมการเตรยมการทดคอเตรยมตวของบคลากรและเตรยมอปกรณ

2. มคคเทศกตองมการศกษาพนท รจกพนทเปนอยางดโดยศกษาพนทจาก

แผนทแผนผงคมอการทองเทยวและสอบถามจากผรหรอเจาหนาทของหนวยงานท

เกยวของเพอประโยชนในการเลอก/กำาหนดเสนทาง

3. การเลอกเสนทางควรคำานงถงสงตอไปนคอ สภาพลมฟาอากาศสภาพ

ภมประเทศความปลอดภยของนกทองเทยวระยะทาง

4. ควรมการประสานกบเจาหนาทของรฐหรอหนวยงานใกลเคยงในพนท

ลวงหนา เชนประสานงานกบผใหญบานกำานนตำารวจภธรทองทตำารวจทองเทยว

เจาหนาทปาไมเจาหนาทสงเคราะหชาวเขาตชด.เปนตน

ภยในรปแบบตางๆ ทอาจเกดขนกบนกทองเทยว

1.ภยทเกดขนทางรางกายเชนการทำารายรางกายการฆาการขมขนกระทำาชำาเรา

การลอลวง(ทำาใหสญหาย)ภยดงกลาวอาจเกดขนทกแหงทงในอาคารทพกโรงแรม

สถานทจอดรถในปา–เขาในโบราณสถานหรอสถานททองเทยวทวๆไป

2.ภยทเกดขนเกยวกบทรพยสนเชนการลกทรพยในทพกอาศย(เงนเอกสาร

สำาคญหนงสอเดนทาง(พาสปอรต)การลกทรพยในทสาธารณะ(เชนการลวงกระเปา)

ทรพยสนหาย (ลม)ถกปลอมแปลงเอกสารถกฉอโกงทรพยยกยอกทรพยยกยอก

ทรพยเกยวกบการเชาซอถกทำาใหเสยทรพยปลนทรพยชงทรพยและวงราวทรพย

ตามทพกและสถานททองเทยว

1ขอมลจากด.ต.มนตรทองเทศอดตAirRescueกองรอยตชด.327อ.แมจนเชยงราย

102 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

วธการใหความปลอดภยแกนกทองเทยวในขณะเดนทางและนำาชมสถานท

1.กอนออกเดนทางทกครงควรตรวจเชคความพรอมวาจำานวนคนและสมภาระ

มจำานวนครบหรอไม

2. มคคเทศกควรแนะนำา ขอปฏบตตางๆ ใหแกนกทองเทยวไดทราบกอน

ออกเดนทาง(กฎ-ระเบยบ-ขอหาม-ขอควรปฏบตและไมควรปฏบตDo&Don’t)

3. ในกรณทเดนทางโดยรถยนต ควรมการตรวจความพรอมของสภาพรถ

ความพรอมของผขบข(โชเฟอร)

4. ในกรณทนำาเขาชมสถานทสำาคญทางโบราณสถานหรอสถานทสำาคญ

ทางประวตศาสตรตองใหนกทองเทยวปฏบตตามกฎ–ระเบยบของสถานทนนๆ

โดยเครงครด

5. เพอความสะดวกในการเดนทางมคคเทศกควรประสานกบตำารวจทองเทยว

ตำารวจทางหลวงและเจาหนาทของรฐในพนท

6.เพอความปลอดภยในเบองตนควรแจงรายชอและรายละเอยดนกทองเทยว

ใหกบตำารวจในพนททราบ

7. เพอความสะดวกในการนำาชมสถานทตางๆควรประสานกบเจาของสถานท

เปนการลวงหนา

8. ในการเขาชมสถานทควรแจงนกทองเทยวยดถอปฏบตโดยทวกนเกยวกบ

“วนยในการรกษาความสะอาด”ของสถานท

9. ประการสำาคญมคคเทศกตองแจงใหกบนกทองเทยวไดทราบวาทกคนควร

ปฏบตตามคำาแนะนำาของมคคเทศกโดยเครงครด

ขอควรปฏบตเพอปองกนอบตเหต การปฐมพยาบาล

1. ในกรณทเปนการทองเทยวเชงอนรกษ ควรเลอกใชเสนทางทปลอดภย

ไมควรใหนกทองเทยวออกนอกเสนทางทกำาหนดไว

2. ในกรณทเปนการทองเทยวโดยรถยนต ใหระมดระวงในเรองการตรวจเชค

สภาพรถเนนสภาพความพรอมของผขบข

103ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

3. มคคเทศกควรมชดปฐมพยาบาลและมความรในเรองการปฐมพยาบาลดพอสมควร

4. ควรรจดตงและหมายเลขโทรศพทของสถานทตอไปนเพอใชบรการเมอมเหต

จำาเปนเชนหนวยกภยยามตำารวจสถานตำารวจภธรปมนำามนรานปะยางตโทรศพทสาธารณะ

5. มคคเทศกควรคำานงถงความปลอดภยของนกทองเทยวเปนประการสำาคญ

การปฐมพยาบาลมคคเทศกควรมความรในเรอง

1.การใชยา(ควรมและพกตดกระเปาเดนทางเสมอ)

2.การรกษาบาดแผลการใชผาพนแผล

3.การเขาเฝอกการเคลอนยายผปวย

4.การชวยคนหมดสต(เปนลมจมนำา)

ขอปฏบตเมอเกดอบตเหต หรอถกโจรกรรมขณะเดนทาง

1. ในกรณทเกดอบตเหต

-ถามผบาดเจบใหรบทำาการเคลอนยายจากจดเกดเหตและทำาการปฐมพยาบาล

-ถามผเสยชวตหามแตะหรอเคลอนยายศพเปนอนขาด

-รบแจงเจาหนาทตำารวจในพนทและนำาคนเจบสงโรงพยาบาลโดยดวน

-ถาเกดในพนททรกนดาร(ปาเขา)ใหรบขอความชวยเหลอจากประชาชนหรอ

ผนำาทองถนในพนทเปนเบองตน

2.ในกรณทถกโจรกรรมรบแจงตำารวจภธรทองทตำารวจทองเทยวโดยเรวและ

เตรยมหลกฐานเอกสารเกยวกบของทถกโจรกรรมบตรประจำาตวประชาชนหรอใบแทน

บตรประจำาตวขาราชการ ใบสำาคญประจำาตวคนตางดาวหนงสอเดนทาง (Passport)

สำาหรบชาวตางประเทศทเดนทางเขามาภายในประเทศสำาเนาทะเบยนบานของ

นกทองเทยวชาวไทย

การใชเครองมอ และอปกรณตาง ๆ เพอชวยเหลอเมอเกดอบตเหต

1.เมอเกดอบตเหตใหทำาการปฐมพยาบาลเปนเบองตนโดยใชอปกรณใกลตวเปนหลก

2.ถามคนบาดเจบใหรบนำาสงโรงพยาบาลโดยดวน

104 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

3.ในกรณเกดอบตเหตในทหางไกลใหเขาขอความชวยเหลอจากเจาหนาทของรฐ

หรอชาวบานในพนท

4.อปกรณชวยชวตทจำาเปนเชนเชอกแพเสอชชพยาเปลสนาม(อปกรณ

เคลอนยายผปวย) รถยนตหรอเฮลคอปเตอรสามารถขอรบการสนบสนนจากหนวย

งานของรฐไดในกรณเกดอบตเหตรายแรง

อปกรณทใชในการเดนปา

1.เปสนาม(เพอบรรทกสมภาระ)นำาหนกตองเบาคงทนกนนำาได

2.เครองนงหมผาหมเสอผา2ชด(เสอแขนยาว)ถงนอน

3.เตนทมง

4.ผาปนโจ(ผากนฝน)

5.เปลสนาม(เปลนอน)

6.ไฟฉายเตรยมถานหลอดไฟอะไหลไปดวย

7.ยาแกปวดไขทองรวงปวดทองยาหมองเทนโซพลาส

8.อาหารและนำาเตรยมใหพอดกบระยะเวลาทจะไปเดนทาง“อยาหวงนำาบอ

หนา”ขาดนำา24ชม.ขาดอาหาร7วนอนตรายถงชวต

9.มดเดนปา

10.หมอสนามใชหงขาวตมนำารอนทำาอาหาร

11.กระตกนำาสนาม

12.ไฟแชก(ไมขดไฟ)

13.กลองถายรปแบตเตอรรในกรณเดนปาเพอศกษาระบบนเวศวทยา(พช–สตว)

หรอการทองเทยวเชงอนรกษ

14.เชอกมะนลาไนลอนเชอกฟาง

15.อาวธ (ปนมด ไม) ถามปนตองถกกฎหมาย ใชเพอปองกนตวจากสตว

มนษยและทำาใหอนใจ

16.แผนทเขมทศ

105ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

17.เครองมอสอสารเชนวทยโทรศพทใชในกรณขอความชวยเหลอ

18.ของใชเบดเตลด(สวนตว)เชนสบยาสฟนแปรงยาสระผมผงซกฟอกผาเชดตว

(ผาขาวมา)หมวกถงมอเทยนไขยากนยงชา/กาแฟสำาเรจรปถงเทารองเทาแตะแปง

(ทาตวโรยเทากนมด)ขนมของขบเคยว(อาหารวางอาหารเสรมพลง)กระดาษชำาระฯลฯ

19.เงน(หามลมเดดขาด)

หมายเหตการแตงกายตองรดกมเสอผากระชบรองเทาผาใบรองเทาเดนปา(ไมนมเกนไป

พนยางหยาบกนลนได)ทงนของใชตางๆทบรรจใสเปนำาหนกรวมแลวไมควรใหเกน

นำาหนกตวเองจะรบได

การตงทพกแรม

การตงทพกใหยดหลกปลอดภย

ไวกอนหลกเลยงเสนทางเดนสตวปาอยใกล

แหลงนำาหมบาน(ซอหาอาหารงาย)การวาง

ตำาแหนงเตนททพก ไมควรหางกนมากนก

ควรตงหนหนาเขาหากนเปนรปวงกลม

การหาทพก ลกษณะภมประเทศ

ระยะเวลาททำาทพก

ระยะเวลาทพกอาศย

ทศนวสย(สภาพลมฟาอากาศหมอกควน)

ความปลอดภย

การหาแหลงนำา-นำาฝนลำาหวยลำาธารเถาวลย

นำาใตดนนำาเชงผา

-พชบรเวณใกลเคยงมพษหรอ

ไมมพษเชนเหดผกตางๆ

106 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ภยและอปสรรคของการเดนปาเกดจากหลายสาเหตเชน

1.เกดจากผเดนทางเชนเกดการเจบปวยกะทนหนระหวางทางมโรคประจำาตว

ภยจากมนษยเชนการทำารายจฆาขมขน

2.เกดจากภมประเทศเชนพนทเปนปารกทบเขาสงชนลำาหวยเหวลกความมด

พชทมพษ

3. เกดจากธรรมชาต เชนอากาศปดทศนวสยเลวฝนตกหนกหมอกทบ

ไฟปานำาปาและการหลงปา

ขอพงระวงในการเดนปา

1.หามกอการทะเลาะววาทหรอมเรองบาดหมางกนระหวางการเดนทาง

2.หามเดนทงหมคณะเพอน(ควรมบดดทรใจ)

ในกรณทหลงปา

1.ใหตงสตใหดอยาตกใจ

2.คำานวณทศทางใหถกตองหาจดทตวเองอยใหได(ตำาแหนง) ขนไปบนทสง

(ดอยตนไมสงๆ)

3.ยดลำานำาลำาหวยเปนหลกจะออกไปสหมบานได

การหาทศทาง

-ใชแผนท,เขมทศ

-สงเกตดวงอาทตย(ขน,ตก)

-สงเกตเงาไม

-สงเกตดวงดาว(ดาวเหนอ,ดาวจระเข)

-สงเกตดวงจนทร

107ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การขอความชวยเหลอจากประชาชนในพนทควรคำานงถงสภาพความเปนอยของ

ทองถนภาษาพด-ขนบธรรมเนยมประเพณลทธและการตดตอกบบคคลภายนอก

การรกษาสขภาพ ผ เดนปาควรแตงกายปกปดรางกายมดชดเพอรกษา

ความอบอนของรางกายพกผอนใหเพยงพอรจกการปฐมพยาบาล

การปฐมพยาบาล

ในการเดนทางทองเทยวบางครงนกทองเทยวอาจประสบอบตเหตจากการหกลม

ถกของมคมบาด งกด ตกนำา ตกชาง หรอสาเหตอนๆ ในบางครงสถานทๆ

เกดอบตเหตหางไกลแพทยหรอกอนสงผบาดเจบถงแพทยตองไดรบการปฐมพยาบาล

เปนเบองตนดงนนมคคเทศกจงตองเรยนรเกยวกบสาเหต วธการปองกนและการ

ปฐมพยาบาลเบองตนใหแกผบาดเจบไวบาง

1. วตถประสงคในการปฐมพยาบาล

การปฐมพยาบาลหมายถง การชวยเหลอเบองตนแกผปวยหรอผบาดเจบ

กอนทจะถงมอแพทยหรอโรงพยาบาล เพอปองกนมใหเกดอนตรายจนถงพการหรอ

เสยชวต ไปโดยไมสมควร (วชยวนดรงควรรณและคณะ2532:83)วตถประสงค

ในการปฐมพยาบาลมดงน

108 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

1.1ชวยชวตผปวยโดยใชวสดเทาทจะหาไดรอบขาง

1.2ปองกนมใหผปวยมสภาพเลวรายลง

1.3 สงเสรมและชวยเหลอผปวยใหคนสภาพโดยเรว

2. หลกทวไปในการปฐมพยาบาล

หลกทวไปในการปฐมพยาบาลมดงน(พ.ต.อ.พพฒนชวรเวช2534:14-15)

2.1 ดวาผบาดเจบมเลอดออกหรอไมถามเลอดออกควรหามเลอด

2.2ตรวจดรางกายวาอบอนหรอไมถาเยนขนแสดงวามอาการชอกควรหมผา

ใหอบอนหนนลำาตวใหสงกวาศรษะเลกนอย

2.3ตรวจดปากผบาดเจบวามสงอดตนหรอไม เชนฟนปลอมเศษอาหารดน

โคลนถามควรรบลางออก

2.4ตรวจดวาผบาดเจบหายใจขดหรอไมถามอาการดงกลาวควรรบผายปอด

2.5ตรวจดวาผบาดเจบมบาดแผล รอยฟกชำา กระดกหกหรอขอเคลอน

หากพบสงผดปกตใหปฐมพยาบาลตามแตกรณ

2.6ไมควรเคลอนยายผบาดเจบถาเคลอนยายควรทำาใหถกวธ

2.7คลายเสอผารดตวผปวยใหหลวม

2.8หามคนมามงดทำาใหอากาศถายเทไมสะดวก

2.9 ปลอบใจผบาดเจบมใหตระหนกตกใจกลวอยาใหมองเหนบาดแผลและรอย

เลอดของตน

2.10จดคนดแลผบาดเจบแลวจดสงผบาดเจบไปรบการรกษาพยาบาลจากแพทย

3. งกด

งมหลายชนดแบงเปนกลมใหญๆ 2กลมคองมพษและงไมมพษมหลกสงเกตได

ดงน(วชรากสโกศล2527:108-110)

3.1งมพษมเขยว1คอยทขากรรไกรบนดานหนาเขยวมลกษณะกลวงและมทาง

ตดไปยงบรเวณตอมพษทอยบรเวณหางตาฉะนนเมอถกงพษกดจะเหนรอยเขยวเปน2ร

ทบรเวณถกงกดงพษทพบมากในประเทศไทยไดแกงเหา(Cobra)งจงอาง(KingCobra)

งสามเหลยม(Bandedkrait)งกะปะ(Aqkistrodonrhodostoma)และงทะเล(Seasnake)

109ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

3.2งไมมพษงชนดนไมมเขยวมแตฟน

ฉะนนเมองกดจงอาจจะเหนรอยฟนเปน

แถวเทานน

3.3การปฐมพยาบาล เมอถกงกด

ควรตงใหตายแลวเกบซากไวใหแพทยตรวจ

ดวาเปนงประเภทใดจะไดใชเซรมตานพษง

ฉดใหถกตองวธปฐมพยาบาลทำาไดดงน

3.3.1สงเกตรอยงกดถาเปนรอย

กดของงพษจะปรากฏรอยเขยว2จดและม

อาการของพษงภายใน10นาทเชนบวมท

บาดแผลออนเพลยตาพราขากรรไกรแขง

เลอดออกทางผวหนงปวดเมอยหนงตา

ตกหรอกลามเนอเปนอมพาตบางสวนถาง

ไมมพษรอยฟนบนผวหนงจะเรยงเปนแถว

3.3.2งมพษกดใชเชอกหรอยางรด

ไวเหนอแผลใหแนนพอสอดนวมอได2นว

และอยาใหผปวยเคลอนไหว รบนำาสง

โรงพยาบาล 3.3.3งไมมพษกดใหลางแผลใหสะอาดดวยสบและนำาปดปากแผลดวยผา

สะอาดนำาผปวยไปฉดยาปองกนบาททะยกและทำาแผลการกรดแผลดวยมดการดดพษง

จากแผลดวยปากและการขนชะเนาะเหนอแผลงกดไมเปนผลดตอผปวยแตประการใด

3.4 การปองกนงมกอาศยอยในปาหญาหรอบรเวณทรกรางซงมใบไมกงไม

ปกคลมดงนนจงควรนำานกทองเทยวหลกเลยงบรเวณดงกลาวการกางเตนทนอน

ควรเลอกสถานทหางไกลจากสถานทซงงพษอาศยและควรปดเตนทใหมดชดอยาให

สตวทกชนดเขาไปได

ลกษณะงพษและ

ภาพรอยแผลทงพษกด

ภาพลกษณะงไมมพษและ

ภาพรอยแผลถกงไมมพษกด

110 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

4. แมลงมพษกดตอย

ในการเดนทางทองเทยวในปาบางครงอาจถกแมลงมพษกดตอย เชนผงตอ

แตนตะขาบแมลงปองหรอแมลงทมพษอนๆการปฐมพยาบาลอาจทำาไดดงน

(วชยวนดรงควรรณและคณะ2532:137)

4.1 ใชเชอกรดเหนอแผลปองกนพษเขาหวใจ

4.2 ถามเหลกในฝงคาอย ใหรบเอาออกโดยเอาลกกญแจตรงทมรกดใหเหลก

ในโผลออกมาและถาบวมมากใหใชนำาแขงประคบ

4.3 ใชผาหรอสำาลชบนำาแอมโมเนยหอมหรอใชยาทาทแผล

4.4ถาชพจรออนลงตองใหดมกาแฟรอนหรอบรนดเพอกระตนหวใจ

วธการปองกนควรแนะนำานกทองเทยวไมใหเดนเขาไปในปารกหรอในพมไม

5. ขอเคลดและกระดกหก

ระหวางการเดนทางทองเทยว บางครงนกทองเทยวประสบอบตเหตจาก

การปนปายโบราณสถาน เนนเขาหรอตกชางตกแพตกหนาผาจนไดรบบาดเจบ

การปฐมพยาบาลแกนกทองเทยวกอนนำาสงโรงพยาบาลจงเปนสงสำาคญอยางหนง

วธการปฐมพยาบาลเปนดงน

5.1การปฐมพยาบาลขอเคลดหรอขอเพลง(Sprains)การเกดขอเทาเคลดหรอ

แพลงอาจเกดจากขอเทาเคลอนไหวมากเกนไปหรอเกดจากการชนบดพลกอยางรนแรง

การปฐมพยาบาลควรปฏบตดงน(วชยวนดรงควรรณและคณะ2532:125)

5.1.1 ใหพกขอขางบาดเจบอยนงๆใชผาสามเหลยมพนยดขอเทาใหอยนง

5.1.2ยกขอทบาดเจบใหสงหรอถาเปนขอมอควรใชผาคลองคอไว

5.1.3 ใชผาชบนำาเยนหรอผาหอนำาแขงทบละเอยดประคบตรงบรเวณ

ทเจบหรอบวมหลายๆครงเสรจแลวพนขอดวยผายดเพอปองกนการเคลอนไหว

5.1.4 หลงจากประคบเยน72ชวโมงแลวใหเปลยนมาประคบรอนดวย

การชโลมนำามนรอนทายาตลอดจนนวดคลงเบาๆตรงบรเวณทบวมเพอใหการไหลเวยน

ของเลอดดขน

111ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

5.2การปฐมพยาบาลเมอกระดกหก(Fractures)อบตเหตจากการตกชางหรอท

สงมกทำาใหกระดกหกการปฐมพยาบาลมหลกการดงน

5.2.1 อยาดงกระดกทหกเขาท

5.2.1 ถามบาดแผลปดแผลดวยผาสะอาดแลวเขาเฝอกชวคราว

5.2.3 การเขาเฝอก (Splinting) เพอมใหกระดกสวนทหกเคลอนไหว

นอยทสดและเพอปองกนมใหบรเวณทหกเคลอนไหว เพราะจะกระทบกระเทอนถง

อวยวะใกลเคยงดงนนจงตองมไมหรอวสดอยางอนดามไวชวคราวจนกวาจะไดรบการ

รกษาจากแพทยเปนการปองกนมใหอาการรนแรงมากขนเชนการหกของกระดกทยง

ไมทะลออกมานอกผวหนงหากมการเคลอนไหวรนแรงหรอบดพลกอาจทำาใหกระดก

ทหกทมออกมานอกผวหนงไดการเขาเฝอกชวคราวอาจใชวสดทหาไดในบรเวณนนอาจ

เปนแผนกระดานไมเทาแผนพลาสตกฯลฯหากไมมวสดอนใชวธเขาเฝอกธรรมชาต

คอ ใชเฝอกทมอยแลวในตวผปวย ไดแกอวยวะหรอกระดกทอยใกลเคยงกบกระดก

ทหกเชนกระดกแขนหกใชทรวงอกเปนเฝอกชวคราวโดยพนตนแขนทหกตดแนบกบ

ลำาตวไวกอนนำาสงโรงพยาบาล

ภาพแสดงการเขาเฝอกผาหมกบไมพลอง

6. สงแปลกปลอมเขาตา หและกระเพาะอาหาร

สงแปลกปลอม(Foreignbodies)หมายถงเศษวตถเคมหรอวตถใดทเขาสตาห

คอจมกและกระเพาะอาหาร เขาไปคางหรอตำาในอวยวะเหลานการปฐมพยาบาล

แยกอธบายไดดงน

112 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

6.1ผงเขาตาปฐมพยาบาลดงน(อรวรรณหนด2527:48-49)

6.1.1 อยาขยตา

6.1.2 ลางตาดวยนำาทสะอาด

6.1.3 ถาผงอยเปลอกตาบนจบเปลอกตาชนบนใหทบเปลอกตาลาง

6.1.4 ถามอาการรายแรงเชนสะเกดหนเขาตาใชผากอซหรอสำาลปดตา

แลวรบนำาสงโรงพยาบาล

6.2สงแปลกปลอมเขาหปฐมพยาบาลดงน(รชนพรภกร2533:90)

6.2.1 ถาเปนแมลงเขาหหยอดหดวยนำาอนเพอใหแมลงออกถาแมลง

ไมออกหยอดหดวยนำามนมะกอก เพอกนมใหแมลงเขาลกดนและกดแกวหตอจาก

นนรบสงโรงพยาบาล

6.2.2 ถาสงไมมชวตเขาหใหตะแคงศรษะเอยงหขางนนลงใหสงของ

นนเคลอนออกมา

6.3 สงแปลกปลอมเขากระเพาะอาหารปฐมพยาบาลดงน (อรวรรณหนด

2527:51)

6.3.1 ใหรบประทานขนมปงขนมฝรงขนมสาลเขาไปจำานวนมากๆ

จะชวยหมมใหสงแปลกปลอมทำาอนตรายตอกระเพาะอาหาร

6.3.2หามใชยาถาย

6.3.3 รบสงโรงพยาบาล

7. บาดแผลไฟไหม นำารอนลวก และวตถระเบด

วธการปฐมพยาบาลดงน(วชยวนดรงควรรณและคณะ2532:136)

7.1อยาเจาะหนงทพองใหแตกออก

7.2ใชผาชบนำาเยนจดปดแผลใหนำาเยนชมอยเสมอหรอแชบาดแผลในถงนำา

ใสนำาแขงถาบาดแผลเลกนอยใชยาสฟนทา

7.3ถาเปนแผลไหมจากดนระเบดหรอดอกไมไฟดนปนตดอยทแผลใชสำาลชบ

นำาปรอทเชดออก

113ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

7.4แผลไฟไหมเลกนอยพองแลวแตกเปนแผล ใชขผงปฏชวนะทาแผลหรอ

แตมยาแดงบอยๆ

8. การชวยชวตคนหายใจขด หายใจหยดและหวใจหยดเตน

ในบางครงนกทองเทยวอาจเกดอาการหายใจขดหายใจหยดและหวใจหยดเตน

เนองจากสาเหตเกดจากการจมนำาดนทรายพงทลายทบหายใจไมไดสงแปลกปลอม

อดในหลอดลมไดรบกาซพษหรอขาดกาชออกซเจนการปฐมพยาบาลอาจกระทำาได

ดวยวธการผายปอดและนวดหวใจ

8.1การผายปอดการผายปอดกระทำาไดหลายวธไดแกวธเปาลมเขาทางปาก

หรอทางจมกวธกดหลงยกแขนวธดงกลาวสามารถปฐมพยาบาลไดดงน(วชยวนดรงค

วรรณและคณะ2532:130)

8.1.1 การผายปอดโดยเปาปากหรอจมก

(1)ใหผปวยนอนหงาย(ระวงอยาใหลนตกไปอดหลอดลม)

(2)ยกคอผปวยแลวสอดหมอนหรอผาหนนใตคอ

(3)จบคางผปวยแหงนขนและกดหนาผากลง

(4)ผปฐมพยาบาลสดหายใจเขาเตมทแลวเปาลมเขาปากผปวยประมาณ12-15ครงตอนาท

ภาพแสดงการผายปอดโดยเปาปาก

114 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

8.1.2 การผายปอดโดยวธ

กดหลงยกแขน

(1)ใหผปวยนอนควำาแขนทงสองงอพบ

เขาหากนและฝามอทบกนตะแคงหนา

ผปวยใหแกมวางทบบนฝามอ

(2)ลางสงแปลกปลอมออกจากปาก

(3)ผผายปอดเขาทางศรษะของผปวย

คกเขาลงแลวใชมอกดหลงผปวยทงนำาหนกตวลงไปขางหนาเพอใหหายใจออก

(4)เลอนมอมาจบเหนอศอกของผปวยยกแขนของผปวยดงขนทงสองขางแลววางลง

กบพนตามเดมเพอใหหายใจเขา

(5)ทำาสลบระหวางขอ(3)และขอ(4)ผใหญประมาณ12ครงตอนาทเดกประมาณ

20ครงตอนาท

8.2 การนวดหวใจ เมอมการหยดเตนของหวใจอาจปฐมพยาบาลไดดงน

(พ.ต.อ.พพฒนชวรเวช2534:41)

8.2.1 วางผปวยนอนหงายคลายเสอใหหลวมหรอเปดหนาอก

8.2.2 ผปฐมพยาบาลใชสนมอขางหนงกดกระดกสนอกสวนลางใหเหนอ

กระดกลนปเลกนอยแลวใชมออกขางหนงกดทบลงไปใหสนอกยบลงประมาณ1–2นว

ใชจงหวะประมาณ60ครงตอนาท

8.2.3 ถาผปวยเปนเดกใชเฉพาะนวชหรอนวกลางของผปฐมพยาบาล

กดทกงกลางของกระดกสนอกใหหนาอกยบลงไปเพยง1–1.5นวใชจงหวะประมาณ

100ครงตอนาท

9. การหามเลอด

การหามเลอดออกจากบาดแผลอาจทำาไดดงน(วชรากสโกศล2527:9)

9.1ใชนวสะอาดกดบาดแผล

9.2 บาดแผลบรเวณแขนหรอขา ใหผปวยนอนและยกสวนนนใหสง เพอให

เลอดไหลนอยและชา

ภาพแสดงการผายปอดดวยวธกดหลง

115ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

9.3ใชผาหนาๆกดลงบนบาดแผลแลวพนผารดใหแนน

9.4กดบนหลอดเลอดแดงใหญซงไหลมาสบรเวณบาดแผล

9.5ใชเครองรดหลอดเลอดรดทตอนเหนอแผลเปนการหามไมใหเลอดไหลไป

สบรเวณแผล

10. สนขกด

10.1.ถาเลอดออกหามเลอดทนท(ดวยผากอซหรอบบแผล)

10.2.ลางแผลดวยนำาสะอาดปดดวยผากอซสะอาด

10.3.รบไปพบแพทยเพอฉดวคซน

11. ทากดดเลอด

11.1.หามดงเพราะเลอดจะหยดยาก

11.2.จทากดวยบหรตดไฟหรอไมขดไฟ

11.3.ลางแผลใหสะอาดใสทงเจอรไอโอดน

12. ลมพษ มสาเหตคอโดนสารทแพพชสารเคมแพอาหารทะเลเหลาเบยรละอองฝน

หรอเกสรตางๆ

12.1.ทายาแกผดผนคนคาลาไมนเพรดนโซโลนครมเบตาเมทธาโซนครม

12.2.กนยาแกแพคลอเฟนนรามนหาสาเหตทแพ

12.3.ถาผนไมยบลงและเพมมากขนใหรบไปพบแพทย

13. เลอกกำาเดาออก มสาเหตจากการกระแทกสงนำามกการแคะจมก

13.1.นงลงกมศรษะเลกนอยบบจมกนาน10นาท(หายใจทางปาก)

13.2.วางนำาแขงหรอผาเยนๆบนสนจมกหนาผากใตขากรรไกร

13.3.ถาไมหยดรบไปพบแพทย

14. ขอเคลด

14.1.ใหบรเวณขอนนๆอยนงๆและยกสงไว

14.2.ประคบนำาแขงทนทเพอลดอาการบวมปวด

14.3.ถาภายหลง24ชวโมงแลวยงมอาการบวมใหประคบดวยความรอนหรอ

วางกระเปานำารอนนวดดวยยาหมองหรอนำามนระกำาบาลม

116 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

14.4. ถาปวดมากบวมมากใหรบปรกษาแพทย

15. ทองเดนทองรวงทองเสย

15.1. งดอาหารรสจดและยอยยากเลอกกนอาหารเหลวกนจนกวาอาการจะดขน

15.2. ดมนำาเกลอแรหรอผสมเองใชนำาตาลทราย2ชอนโตะและเกลอ½ชอนชา

ผสมในนำาตมสก750ccหรอประมาณ1ขวดนำาปลากลม

15.3. ดมนำาชาแกๆ

15.4. ถาถายรนแรงอาเจยรออนเพลยมากหนามด เปนลมอาการไมดขน

ภายใน48ชวโมงใหรบพบแพทย

16. ตะครวมสาเหตจากใชกลามเนอมดนนหนกเกนไปหรอความหนาวเยนหรอ

มการสญเสยนำาและเกลอแร(เชนอาเจยนทองเสยเหงอออก)

16.1. การยดกลามเนอสวนนนออกโดย

เปนทมอ : ยดนวมอดดปลายนว

เปนทเทา : ยดนวเทาใหยนเขยง

เปนทตนขา : นงลงเหยยดเทากดทหวเขาและชวยนวดเทา

เปนทนอง : นงลงยดขา

16.2. ถาเปนเพราะเสยเหงอ เสยนำา ใหดมนำาเกลอหรอผสมเอง ใชนำาตาล

ทราย2ชอนโตะและเกลอ½ชอนชาผสมในนำาตนสก750cc

17. สำาลกหรอมสงของไปอดหลอดลม

ใหตบหนกๆและเรวๆกลางหลง4ครงในทาทศรษะอยตำากวาปอด

18. การทำาแผลทวไป

18.1. ลางมอใหสะอาด

18.2. ถาตองทำาแผลหลายแผลเลอกทำาแผลทสะอาดกอนแผลทสกปรก

18.3. เชดรอบแผลดวยสำาลชบแอลกอฮอลเชดจากดานในวนออกดานนอกไป

ในทางเดยวกน

18.4. ใสยาใสแผลแลวปดแผลดวยผากอซหรอพลาสเตอร

18.5. อยาใหถกนำาอกเพราะจะทำาใหเปนหนองหรอหายชา

117ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ในการเดนทางทองเทยว ในบางครงนกทองเทยวอาจประสบอบตเหต

ถามคคเทศกมความรดานการปฐมพยาบาลกสามารถชวยเหลอนกทองเทยวไดทนทวงท

กอนจะสงผบาดเจบไปโรงพยาบาลตอไป

เอกสารอางอง

ชสทธชชาต(บรรณาธการ)เอกสารประกอบการอบรมมคคเทศกเฉพาะพนท

จงหวดแมฮองสอน. เชยงใหม:สถาบนราชภฏเชยงใหม,2541.

พพฒนชวรเวช.อบตเหตและการปฐมพยาบาล.กรงเทพฯ:ตนออ,2534.

รชนพรภกร.การปฐมพยาบาล.กรงเทพฯ:โรงพมพศาสนา,2533.

วชยดรงควรรณและคณะ.การปฐมพยาบาล.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยมหดล,2532.

วชรากสโกศล.การปฐมพยาบาลและเคหะพยาบาล.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยมหดล,2527.

อรวรรณหนด.การปฐมพยาบาล.กรงเทพฯ:อกษรบณฑต,2527.

ภาษาองกฤษทควรทราบ

การปฐมพยาบาล FirstAid

อปกรณปฐมพยาบาล Firstaidkit

อบตเหต Accident

หลงทาง Getlost

เปนไข Illness

บาดเจบ Injury

ฉกเฉน Emergency

พนแผลอยางงาย BasicbandageการบาดเจบของรางกายTrauma(burns,wounds,brokenbones,jointsprains

anddislocations)

118 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ตวอย

างแบ

บ ท

ป.1

ราย

งานต

อกอง

บงค

บกา

รตำาร

วจท

องเท

ยว

119ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การยงชพในปา

การเตรยมของใชในการเดนปาตาเกน(ในhttp://www.thailandoutdoor.com)

และลงหอมรวมจตรมขอแนะนำาการเตรยมตวเดนปาไวดงน

1. เครองนอนไดแกเตนทหรอเปลถงนอนฟลายชต

2. ผาปพนเอาไวเปนทนงกนขาวหรอนอนเลนบางครงคนนำาทางหรอลกหาบ

จะใชเปนทนอนดวย

3. อาหารสดอาหารแหงหมอสนามสำาหรบทำาอาหารและลกอม

4. กระตกนำาควรมประจำาตวหรอมขวดนำาพลาสตกใสเปกไดควรจะมนำาตดตว

กอนออกเดนอยางนอยคนละ750-1,000ซซทกรองนำา(แลวแตเวลาและสถานท)

5.เสอผาเครองแตงกายไดแกหมวกถงเทากนทาก(แลวแตสถานท)รองเทาเดน

รองเทาแตะแวนตาหนากากอนามยเพอกนฝน

6.ของใชสวนตวแปรงสฟนยาสฟนสบกระดาษชำาระโทรศพทเงน

7.ของใชเบดเตลดเชนไฟฉายเทยนไฟแชกมดพบเชอก

8.ยากนแมลงและยาประจำาตวควรมยาแกปวดยาแกทองเสยยาใสแผล

ยาหมองผากอซพลาสเตอรปดแผล

การเลอกทำาเลทพก

การพกคางแรมกลางปาตองมการเลอกทำาเลทเหมาะสมโดยตองคำานงถงความ

ปลอดภยหลกเลยงในจดทเปนอนตรายอยางเชนใกลลำาธารในชวงฤดฝนหลกเลยง

ตนไมใหญหรอตนไมผเพราะตนไมกงไมอาจหลนมาโดนตวเราหรอสรางความเสยหาย

แกทพกไดหลกเลยงการพกในหวยลำาคลองแมดนแหงกตามเพราะนำาปาอาจไหลมา

ทวมไดเรวการเลอกทพกโดยไมสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมไมควรตดตนไมถาง

ตนไมเพอปรบใหเปนสถานทตงแคมปควรตงแคมปในสถานททมอยแลวควรสรางทพก

ใหเสรจกอนมดคำาอยางนอย30นาทและกวาดกงไมใบไมออกใหหมดเพราะเปนท

อาศยของมดแมลงตางๆ

120 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

1. เลอกสถานททพอจะหาอาหารนำาและวสดกอสรางได

2. เปนพนทราบเรยบมทกำาบงตามธรรมชาตปองกนลมฝนนำาทวมไดสงเกตวา

ไมมรอยคราบนำาทแสดงวาเคยมนำาทวมมาแลว

3. เลอกพนททเปนเนนสงโลงพนดนแขงมลมพดผานไดดปลอดรนและยง

รบกวน

4. สถานทใตตนไมรมฝงใหญหรอใตชะงอนผาเปนทพกทด

เตนท

การใชเตนทในการเดนปานนกนทในเปมากและนำาหนกมากเมอเทยบกบเปล

มกจะมปญหานำาเขาเตนทเวลาฝนตกหนกๆแตถาเลอกเตนทใหดกบเลอกจดกางเตนท

ใหเหมาะสมกพอจะแกไขไดเตนทมขอดตรงทมทเกบของมดชดนอนรวมกนแลวไมให

ความรสกวงเวงเกรงกลวจากอนตรายและใชเปนทเปลยนเสอผาไดมดชดดวยเตนทท

ใชนอนในปาตองมลกษณะกนนำาไดสนทนำาหนกไมมากเกนไปควรเปนเตนททนอนได

1-3คน(มนำาหนกไมมากนก)และกางงายควรกางไดโดยไมจำาเปนตองใชสมอบก

ไฟฉาย

การเดนปาไมจำาเปนตองใชไฟฉายใหญๆหรอไฟฉายราคาแพงทามกลาง

ความมดมดในปานนไฟฉายเลกๆใชถานแคสองกอนกสวางเพยงพอนำาหนกเบาใชได

หลายวนโดยไมเปลองถานหรอไฟฉายคาดหวแบบเลกๆกใชงานสะดวกด

ภาพจากhttp://www.thailandoutdoor.com

121ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การเตรยมอาหาร

การเทยวปากมขอจำากดทไมสามารถนำาอาหารไปไดตามทใจปรารถนาได

ทกอยางการเตรยมความพรอมในดานอาหารสามารถแบงเปน3สวนดวยกนคอ

อาหารหนกอาหารเบาและอาหารเสรมพวกเครองบำารงการเตรยมเรองอาหารสวนใหญ

จะเนนอาหารทมนำาหนกเบาเปนหลก

อาหารหนกอาหารหนกคอขาวและกบขาวเนอสตวตางๆนอกเหนอจากพวก

อาหารแหงผกควรจะเปนพวกผกประเภทททนเปนพเศษเชนถวฝกยาวหรอกะหลำาปล

ควรตวงอาหารแบงเปนมอจดลวงหนาไปเลยวามอไหนจะกนอะไร เชน ขาวสาร

ควรจะตวงใสถงพลาสตกใบเลกใหมปรมาณเทากบทจะหงในหมอจะไดแบงกนแบกได

ไขเปนกบขาวสารพดประโยชนแตเอาไปคอนขางจะยากวธแกคอเอาใสไปในถงขาว

แลวเอาใสในหมออกทกนแตก

อาหารเบาอาหารเบาหรอของวางกมความสำาคญไมนอยไปกวาอาหารหลก

ทไดรบความนยมของขบเคยวลกอมผลไมดองหรอแมกระทงผลไมในธรรมชาต

เชนลกสมอเปนตนซงนอกจากการประทงความหวแลวนำาหนกอาหารพวกนเบา

พกพาไดสะดวก

อาหารเสรม เครองดมพวกเกลอแรหรอกลโคสชนดตางๆทจะชวยใหสภาพ

รางกายความสดชนคนกลบมาในเวลาอนรวดเรว

การกอไฟ

การเดนทางทองเทยวในปา“ไฟ”เปนสงจำาเปนอยางยงเพราะไฟเปนเพอนทด

เมอเราเขาปา ไฟจะเออประโยชนอยางมากไมวาจะเปนการปรงอาหารหงขาว

การใหไออนชวยปองกนภยอนตรายจากสตวรายอปกรณทชวยในการกอไฟอาจมตด

ไปดวยในพนทๆหาเชอเพลงไดยากเชนเชอเพลงแหงขไตเทยนไขแกวนำากระดาษ

ทเคลอบดวยเทยนไขซงจะชวยใหเรากอกองไฟไดดการกอกองไฟจะตองปฏบตตาม

กฎระเบยบเพอชวยรกษาธรรมชาตใหคงอย

122 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ปาบางพนททมความเปราะบางทางธรรมชาตบางแหงหาฟนยากนกทองเทยว

ตองนำาเตาแกสเตานำามนหรออปกรณในการหงตมขนไปดวยจะชวยลดภาระการหาฟน

เชน เตาแกสแบบปกนกสสมซงมนำาหนกประมาณ5กโลกรมหรอเตาฟทใชนำามน

เบนซนไรสารตะกวกได

ไฟแชก

นกเดนทางทกคนควรจะตองมตดตวไวถงแมคนอนในคณะจะพกไปแลวกตาม

เพราะเราไมมทางรเลยวาจะตองใชเมอไหรหากพลดหลงกบคณะไฟแชกราคาถกนจะ

เปนสงทมคาทสดทเรามอย

มด

นอกเหนอจากมดเหนอพกในคณะ

ควรมมดใหญอยางมดเหนบพนบานหนงเลม

เอาไวถางทางตดไมมาทำาทแขวนหมอผาฟน

ทำากบขาวหรอแมกระทงขดหลมถายทกข

เปนมดทใชประโยชนไดหลายอยาง

เสอผา

เสอผาเดนปามเพยงสองชดกพอคอ

ชดเดนและชดนอนอยางละชด

ชดเดนนนกควรเปนเสอแขนยาว

กางเกงขายาว เสอแขนยาวจะชวยปองกน

แขนจากหนาม,ใบไมคนๆหรอแมลงเนอ

ผาของเสอไมควรหนาเกนไปเพอใหอากาศ

ถายเทได

ภาพจาก

http://www.thailandoutdoor.com

ภาพจากhttp://www.thailandoutdoor.com

123ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

สำาหรบกางเกงนนกางเกงทหารใชผาดไมหนามากแตทนทานและแหงงายกางเกง

เดนปาสมยใหมใชผาสงเคราะหทบางและแหงงายแตอาจไมทนทานทไมเหมาะเลย

คอกางเกงยนส เพราะจะหนกมากเมอเปยกและรปทรงกทำาใหไมคลองตวเมอตอง

ปนปายสวนชดนอนกควรจะเปนเสอแขนยาวกางเกงขายาวเชนกนเสอยดแขนยาวกบ

กางเกงวอรมบางๆเอาไวกนแมลงสำาหรบเสอแขนกดสายเดยวหรอกางเกงขาสนนน

ไมเหมาะกบการสวมใสในปาสวนชดชนในเอาไปใหเพยงพอตามจำานวนวน

หมวกเปนอกอยางทควรใสเอาไวเวลาเดนเพราะจะชวยกนแดดกนหนามและ

กนแมลงไดเปนอยางดหมวกทมปกรอบดานจะชวยบงแดดไดดกวาหมวกแกป

ในถนทมทากถงเทากนทากกเปนอปกรณทชวยไดถงเทากนทากนเปนถงยาว

ถงเขาหรอยาวกวาทำาดวยผาเนอแนนเชนผาดบ เอาไวสวมระหวางถงเทากบรองเทา

ทากจะเจาะทะลเขาไปไมได

รองเทา

รองเทาทใชไดดในปาคอรองเทาทมดอกทพน

คอนขางหยาบรองเทาทมดอกละเอยดเชนรองเทา

เทนนสไมเหมาะเพราะจะลนมากเมอมโคลนเขาไป

ยดในดอกยางรองเทาทพนนมมากใสเดนบนพน

แขงทขรขระจะเมอยและเจบฝาเทามากรองเทากน

นำานนไมมประโยชนในการเดนปาเพราะนำาทตองลย

สวนใหญลกกวาความสงของรองเทาควรใชรองเทา

ทเอานำาออกงายและแหงเรวดกวา

เชอก

ควรใชเชอกถกทเหมอนกบเชอกเปลหรอเชอกรมเชอกพวกนเหนยวนำาหนกเบา

ผกงายแกะงายควรจะมไปอยางนอยสองสามเสนเพอไวทำาราวตากผาผกเปลฯลฯ

เชอกฟางเปนเชอกอกอยางทควรมตดเปไวใชไดสารพดประโยชน

ภาพจากhttp://www.thailandoutdoor.com

124 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ขอควรคำานงในการเดนปา

ผเดนปาจะตองเตรยมรางกายและจตใจใหพรอมรบเหตการณตางๆทก

สถานการณในปาอากาศอาจหนาวหรอมลมพดแรงใหเตรยมเสอหนาวและเสอกนลม

ไปดวยอากาศรอนทำาใหออนเพลยและหมดแรงตองนำาหมวกกนแดดและนำาดม

ไปดวย เมฆทลอยตำาหรอหมอกลงจดทำาใหทศนวสยเปลยนอาจทำาใหหลงทางได

การเดนทางตองไปกบผทมประสบการณหรอเชยวชาญในการเดนปาควรนำาอปกรณ

จำาเปนและแผนทตดตวหากตองขามนำาใหใหใชทอนซงในการขามแมนำา

การหลงปา

ในการเดนปานนนอกจากตองศกษาภมประเทศและภมอากาศเปนอยางดแลว

แตกยงมขาวบอยๆวานกทองเทยวหลงปาซงปองกนไดโดยมขอแนะนำาดงน

1. ขอแนะนำาในการปองกนการหลงทาง

- ตองวางแผนและทำาการสำารวจเสนทางกอนออกเดนทางทกครง

- การเดนทางเปนหมคณะดกวาการเสยงภยเดนทางคนเดยว

- นำาแผนทและเขมทศตดตวไปดวยและตองรวธใชแผนทและเขมทศดวย

- นำาเครองมอปฐมพยาบาลตดตวไปดวย1ชด

- เตรยมอาหารเพมเตมเผอไวอยางนอย2วน

- ตดตามขาวพยากรณอากาศลวงหนากอนออกเดนทาง

- จดเตรยมอปกรณทจำาเปนตองใชในการเดนทางทกอยางใหครบถวน

- เอาใจใสสนใจและจดจำาสภาพแวดลอมตางๆในขณะทเดนทางเชนจดบนทก

ถายภาพไวเปนระยะเมอหลงทางสามารถยอนกลบมาดภาพได

2. การปฏบตเมอหลงทาง

- หยดอยกบทและอยเฉยๆเพอตงสต

- ทำาใหรางกายอบอนโดยใสเสอเพมหรอหาทกำาบง

- ดมนำามากๆ

- ทำาเครองหมายขอความชวยเหลอและสถานทอยใหชดเจน

125ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

- จดสรรอาหารใหเพยงพออยารบประทานมากจนเกนไปใหเผอไววนขางหนาดวย

การหาทศในปา

การเดนทางในปาเมอไมมอปกรณใดๆ เราสามารถใชเทคนคตามธรรมชาต

เชนการดเงาดดาวฯลฯ เพอสงเกตทศยามหลงปาได เอเวอรรสตแนะนำาไวดงน

(http://www.mrbackpacker.com/tips/tip_6.html)

1. การใชแสงเงาจากดวงอาทตย

วธนใหเตรยมหาไมยาวประมาณ1เมตรและทวางๆแลวทำาตามขนตอนงายๆ

4ขนตอนดงน

ขนแรกใหไมยาวประมาณ1เมตรวางไวบรเวณพนเรยบ(ถาพนไมเรยบมพวกหญา

หรอกอนหนจะดเงาไมสะดวก) ใหวางไมในแนวตงหรอปกไมลงพนดนแสงอาทตยจะ

สองกระทบมาทไมทำาใหเกดเงาขน ใหวางไมทเราปกอยเอนลงมาทาบกบเงาแลวหา

กอนหนหรอขดเครองหมายเอาไวบรเวณปลายไมเสรจแลวเอาจบไมขนมาตงอยางเดม

โดยใหจดทเราตงไมเอาไวเปนจดเดยวกบจดแรก

ขนท 2 รอประมาณ10-

15นาท เงาของแสงอาทตยจะ

มการเคลอนยายไปเลกนอย

ใชวธ เดมคอเอาไมมาทาบกบ

เงาแลวทำาเครองหมายบนจด

บนปลายไม

ขนท 3ตอนนจะมจดอย

2 จดใหลองลากเสนจากจดแรก

ไปยงจดทสองเปนเสนตรงจดแรก

ทไดมาจะเปนทศตะวนตกจดทสอง

จะเปนทศเหนอ

126 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ขนท4ใหไปยนหนาเสนตรงทขดไวโดยใหจดแรกอยทางซายมอจดทสองอยทาง

ขวามอทศเหนอจะอยดานหนาของเรา

วธนจะไมเหมาะในเวลากอนหรอหลงเทยงเลกนอยเพราะชวงนเงาตกกระทบ

จะไมทอดเปนแนวยาวซงอาจจะทำาใหการหาทศไมแมนยำา

2. การใชนาฬกาขอมอ

นาฬกาขอมอใชเปนอปกรณชวยในการหาทศได

วธการคอใหตงนาฬกาในอยในแนวราบขนานกบพน

โดยใหเขมทบอกชวโมงชไปยงดวงอาทตยทำาการแบงครง

มมระหวางเขมสนกบจด12.00นาฬกายกตวอยางจาก

ในรปเวลาขณะนนประมาณเกอบบายสามโมง เรากให

เขมบอกชวโมงซงขณะนนอยทเลข3ชไปยงดวงอาทตย

แลวทำาการแบงครงมมระหวางเลข12กบเลข3ซงกจะได

จดทอยประมาณเลขหนงกบเลขสองทำาการจนตนาการ

ลากเสนตรงบรเวณเลขหนงกวาๆทเราแบงไดผานจด

กงกลางเราจะไดเสนตรงมาหนงเสนจดทเราไดจดแรก(จดทเราแบงมมมา)จะเปนทศใต

สวนอกดานจะเปนทศเหนอวธนจะแมนยำาหากนาฬกาตรงกบเวลาทแทจรงถาเปน

นาฬกาแบบดจตอลอาจจะดเวลาขณะนนแลวใชวธวาดรปวงกลมบนกระดาษเอากได

โดยวาดรปเขมสนเขมยาวใหตรงกบเวลาปจจบน

3. การดดาว

วธการหาทศอกวธทนยมใชกบมากคอการหาดาวเหนอสวนใหญคนทดดาว

ไมเปนจะมปญหาในการหาตำาแหนงของดาวเหนอซงวธการหาดาวเหนอจะมวธสงเกต

โดยอาศยกลมจระเข(หรอดาวหมใหญ)และกลมดาวแคสสโอเปยเปนหลก โดยกลม

ดาวจระเขจะมดาวฤกษทเรยงกน7ดวงเปนสวนของหางจระเข (UrsaMajor) โดย

หากสงเกตทดาวจระเขตรงดาวดวงท 7ลองจนตนาการลากเสนตรงขนไปจะเหนดาว

127ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ทสดสวางอยดวงเดยวดาวดวงนนจะเปนดาวเหนอซงตำาแหนงดาวเหนออาจจะเยอง

จากเสนเลกนอยขนกบฤดกาลดวยหรอถาดจากดดาวแคสสโอเปยตรงจดกงกลางตว

Mลองจนตนาการลากเสนตรงกจะเจอดาวเหนอเชนกน

กลมดาวแคสสโอเปยเปนกลม

ดาวทสงเกตและจดจำาไดงายอยตรงขาม

กบดาวจระเข ประกอบดวยดาวฤกษ

สวาง5ดวงเรยงตวกนเปนรปตวเอม(M)

คนไทยจะเหนเปนรปคางคาวจงเรยกชอ

กลมดาวนวา“กลมดาวคางคาว”

นอกจากนเรายงสามารถหาทศ

จากกลมดาวทางใตโดยสงเกตจากกลมดาวกางเขนใต(SouthernCross)โดยกลมดาว

นจะมขนาดเลกประกอบดวยดาว4ดาวมองดจะคลายกบไมกางเขน

4. การดพระจนทร

เราสามารถใชดวงจนทรเพอดทศอยางหยาบๆ ไดโดยวธงายๆคอดเวลา

การขนลงของดวงจนทร หากดวงจนทรขนกอนทพระอาทตยจะตกดานสวางของ

ดวงจนทรจะเปนทศตะวนตกหากดวงจนทรขนหลงเทยงคนดานสวางของดวงจนทร

ลองวาดเสนตรงผานบรเวณหว

และทายของไมกางเขนโดยให และ

ใหจนตนาการหาจดทหางออกไปจาก

ปลายกางเขนเปนระยะประมาณ5เทา

ของระยะจากหวกางเขนไปทายกางเขน

เมอไดจดนแลวลองมองจากจดนตรง

ลงมายงพนดน ทศน จะเปนทศใต

สวนทศเหนอกจะอยตรงกนขาม

128 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

จะเปนทศตะวนออกวธนอาจจะไมคอยแมนยำานก เพราะบางทดวงจนทรอาจจะขน

มาแลวแตเรามองไมเหนเพราะเมฆมากและชวงพระจนทรเตมดวงหรอใกลเตมดวง

ดวงจนทรจะสวางทงดวงทำาใหเราไมทราบวาจะใชดานใดของดวงจนทรเปนดานสวาง

5. การใชอปกรณ

วธนเปนวธงายทสดคอการใชอปกรณทดทศไดเชนเขมทศหรอนาฬกาทสามารถ

บอกทศไดวธนคอนขางจะแมนยำาแตโดยสวนใหญเวลาทเราหลงทางมกจะไมมอปกรณ

เหลานตดตวมาดวยจงจำาเปนทจะตองเรยนรวธอนๆเพมเตม

6. สงเกตลมใชหญาแหงหรอฝนโยนไปในอากาศจะทราบวาลมพดมาจากทศทางใด

7. สงเกตเถาวลย เถาวลยทพนตนไมจะชยอดไปทางทศตะวนออกเสมอ

เรากจะหาทศอนได

8. สงเกตตนไม เมอดวงอาทตยลบขอบฟาไปแลวใหเอาแกมแนบตนไม

ดานทอนจะเปนทศตะวนตก

การใชเขมทศและการหาทศ

เขมทศคอ เครองมอทใชในการหาแนวทศเหนอ

โดยมปลายแมเหลกเปนตวช ไปทางทศเหนอเสมอ

ซงเราเรยกวาปลายชเหนอ เหตทเปนเชนนกเพราะวา

โลกมขวแมเหลกอยทางทศเหนอชายฝงทางเหนอของ

เกาะปรนซออฟเวลล ในประเทศแคนนาดาตอนเหนอ

จะสงอำานาจดงดดใหปลายชเหนอของแมเหลกชไปทาง

ทศเหนอ

129ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ประโยชนของเขมทศ

1.ใชในการบอกทศใหผใชทราบวาอยทศใด

2.ใชในการเดนทางในปาเดนทางในเวลากลางคน

3.ใชหาตำาแหนงตางๆบนพนผวโลก

4.ใชประกอบกบแผนท

5.ใชในการเขยนแผนทโดยสงเขป

ขอควรระวงในการใชเขมทศ

1.การใชเขมทศควรจบหรอถออยางระมดระวงเพราะหนาปดคอนขางจะบอบบาง

2.ควรใชเชอกทรอยรทฐานคลองคอทงนกเพอปองกนเขมทศตกหลน

3.ถอเขมทศใหอยในแนวระดบเพอใหแมเหลกอยในลกษณะทสมดล

4.เมอเลกใชควรเกบเขมทศไวในกระเปาและหอเขมทศดวยกระดาษใหเรยบรอย

การทำางานของเขมทศจะไดคาทถกตองและแมนยำาควรใหเขมทศอยหางจากสายไฟฟา

แรงสงปนใหญสนามปนกลหมวกเหลกปนเหลกรถบรรทกสายโทรเลขสายโทรศพท

5.ไมควรใหเขมทศเปยกนำาและอยใกลความรอน

การขามแมนำา

การเดนทางในปาบางครงอาจตองขามแมนำาหรอลำาหวยการขามแมนำามสงท

ตองตดสนใจอย3ประการคอจะขามเมอไรจะขามอยางไรและวธในการขามสงท

ตองคำานงเปนอยางยงในการขามแมนำาคอการขนลงของนำาโดยเฉพาะในชวงเวลาทฝน

ตกนำาในแมนำาจะขนอยางรวดเรวและเชยวกรากหามขามแมนำาโดยเดดขาดถาจะขาม

ควรจะรอดวาระดบนำาเปลยนแปลงไปมากหรอไม เมอเหนวาปลอดภยแลวจงจะขาม

สงเกตไดจากสงตอไปนกระแสนำาเปลยนสหรอมคลนมเสยงการกลงของกอนหนม

ตนไมและเศษสวะลอยอยในนำาหรอไม

130 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

วธปฏบตตนเมอเกดเหตการณผดปกตขน

1. ไมตนตกใจจนเกนไปพยายามตงสตใหไดจะชวยใหเราคดหาหนทางทจะแกไข

ตอไปได

2. ใชถงสมภาระแทนเสอชชพนำาสมภาระทงหมดไวบนหลง

3. ในขณะทอยในนำาจะตองทำามมใหลำาตวตามกระแสนำา อยาทำามมขวาง

กระแสนำาใชมอและขาชวยในการเคลอนทสฝงทใกลทสด

4. ถามกอนหนหรอตอไมทอาจกอใหเกดอนตรายไดควรยกเทาใหลอยตวขน

และพยายามวายใหถงฝงหรอสงทสามารถเกาะยดใหไดเรวทสด

การพจารณาเลอกสถานททจะขามแมนำาใหพจารณาจากสงตอไปน

1. พนผวนำา พจารณาวาจดทจะขามนนมการเคลอนไหวของนำาทชาและ

ราบเรยบทงผวนำาและใตทองนำาหรอไม

2. ความเรวของกระแสนำาสถานททจะขามนนนำาไหลเชยวมากนอยเพยงใด

แมนำาตนหากนำาไหลเชยวกอาจกอใหเกดอนตรายไดจงไมควรประมาท

3. ความลกของนำาโดยเฉพาะการขามนำาทมระดบลกตองพจารณาอยางถถวน

4. เลอกจดทขน-ลงนำาไดงายสะดวกและปลอดภย ไมควรเลอกจดทเปนฝงสง

และมระดบนำาลก

5. ใชเชอกชวยในการขามแมนำาโดยเฉพาะในการขามชองแคบหรอรองนำาแคบๆ

6. พจารณาลกษณะของแมนำาและสภาพแวดลอมใกลเคยงเชนกระแสนำาตอไม

นำาตกทอยขางแมนำาหรอความโคงคดของแมนำา

7. ระลกเสมอวาบรเวณทเปนทางโคงนำาจะไหลเชยวและลกกวาปกต

การขามแมนำาเปนหมคณะ

แมเปนแมนำาธรรมดากตองอาศยความแขงแรงของหมคณะซงจะชวยใหการขาม

แมนำางายขนและมความปลอดภยซงมวธการ3ประการคอ

1. การจบดวยผาใหสมาชกในคณะเอามอไขวหลงตวเองใชมอจบผาตอๆกน

ทนำาระดบสะโพกเคลอนไปในแมนำาทละคนเดนเปนเสนขนานไปกบแมนำาผทแขงแรง

131ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

กวาอยตนนำาวธนเปนวธทดและแนนอนในการขามแมนำาทมความลกตงแตหวเขาถง

ตนขาออน

2. การใชสายรดหลงวธนคลายวธแรกและใชในนำาระดบทลกกวาใหผทแขงแรง

ทสดอยตนนำา แกสายรดหนาอกออกและคลายสายรดไหลใหทกคนสอดมอเขาไป

ในระหวางถงสมภาระและหลงของคนขางหนาจบสายรดตอกนไป

3. การใชไมยาวผทแขงแรงทสดยนอยตนนำาเปนผจบไมยาวดวยมอทงสองขาง

ใหคนทเหลอจบไมตอๆกนไป

ขอแนะนำาในการเดนในนำา

1. สวมรองเทาตลอดเวลาซงสามารถชวยปองกนอนตรายทอาจเกดกบเทาได

2. พยายามใหสวนบนของรางกายอยเหนอผวนำาจะชวยใหสามารถตานกระแสนำาได

3. เดนกาวสนๆโดยใหเทาแตะพนนำา

4. อยาหยบจบกอนหนหรอทอนไมในนำาอาจทำาใหเสยการทรงตวได

5. เคลอนไหวเปนเสนทแยงมมไปตามกระแสนำาอยาเดนตานกระแสนำา

6. อยากระโดดเพอมไหขาเปยกอาจทำาใหลนหกลมได

7. อยาขามถาคดวายงไมพรอมหรอแนใจวาการอยบนฝงมความปลอดภยมากกวา

ภยธรรมชาต

ภยธรรมชาตเกดจากการเปลยนแปลงของธรรมชาตหรอมนษยไดทำาใหเกดขนมา

ซงเกดขนไดทกเวลาโดยทมนษยไมไดตงตวภยธรรมชาตทมกเกดในภาคเหนอแบงเปน

8ประเภทคอ(http://www.cmmet.tmd.go.th)

เดอน ภยธรรมชาตทเกดขนในภาคเหนอ

กมภาพนธ ไฟปา

มนาคม พายฤดรอน,ไฟปา,ฝนแลง

เมษายน พายฤดรอน,ไฟปา,ฝนแลง

พฤษภาคม พายฤดรอน,อทกภย

132 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

มถนายน อทกภย,ฝนทงชวง

กรกฎาคม ฝนทงชวง,พายฝนฟาคะนอง,พายหมนเขตรอน,อทกภย

สงหาคม พายหมนเขตรอน,อทกภย,พายฝนฟาคะนอง

กนยายน พายหมนเขตรอน,อทกภย,พายฝนฟาคะนอง

1. แผนดนถลม

การเกดดนถลม เปนภยพบตทางธรรมชาตทปองกนไดยากแตเรากสามารถ

ลดความเสยงไดถามการเตรยมพรอมเฝาระวงทด

การสงเกตกอนเกดดนถลมนำาในลำาหวยขนมากหรอมสแดงขนแสดงวาจะม

ตะกอนไหลมาตามลาดเขาเวลาฝนตกนานๆ จะมเสยงดงเหมอนตอนมนำาปามาตนไม

ลมหรอกอนหนกลงดงครนๆถามเสยงนนแสดงวาดนจะถลมลงมา

สาเหตการเกดดนถลมเกดจากฝนตกหนกตดตอกนหลายวนหรอดนบนลาดเขา

เปนดนรวนและมความลาดชนมากๆการทำาไรเลอนลอยบนภเขาทำาใหสภาพดนตอง

เสยไป เมอฝนตกหนกนานๆดนบนภเขานนอมนำาและไถลลงมาตามลาดเขานำาเอา

ตะกอนดนกอนหนซากไมลมลงมาดวย

ขอควรปฏบตเมอเกดดนถลมถาฝนตกหนกแบบไมหยดตดตอกนหลายวน

ดนบนภเขาอาจถลมตองอพยพหรอใหหนไปทสงๆและตองรบแจงตอๆใหรทวกน

โดยเรวถาพลดตกไปในกระแสนำาหามวายนำาหนเปนอนขาดเพราะจะโดนซากตนไม

กอนหนทไหลมากบโคลนกระแทกจนถงตายไดใหหาตนไมใหญทใกลทสดเกาะเอาไว

แลวปนหนนำาใหได

ขอควรปฏบตหลงนำาลดจดเวรยามเพอเดนตรวจตาดสถานการณสงผดปกต

ยามคำาคนตดตามฟงขาวพยากรณอากาศ เพอทราบสภาพสถานการณของภาวะฝน

ตกหนกหรอนำาปาไหลหลาก

133ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

2. ไฟปา

เปนภยธรรมชาตซงเกดจากมนษยเปนสวนมาก ไดแกการเผาหาของปา

เผาทำาไรเลอนลอย เผากำาจดวชพช สวนนอยทเกดจากการเสยดสของตนไมแหง

มกเกดชวงปลายเดอนกมภาพนธ ถงตนเดอนพฤษภาคมทำาใหเกดผงฝนควนไฟ

กระจายในอากาศทวไปทำาใหมองเหนไมชดเจนสขภาพเสอมพชผลการเกษตร

ดอยคณภาพแหลงทรพยากรลดลง

การปองกนไฟปาตดตามสภาวะอากาศฟงคำาเตอนจากกรมอตนยมวทยา

สอบถามแจงสภาวะอากาศรายโทร053-277919ตลอด24ชวโมงควรดบไฟบหร

ธปเทยนกองไฟใหความอบอนทกครงในอาคารหรอกลางแจง

3. วาตภย

วาตภยเปนภยธรรมชาตซงเกดจากพายลมแรงแบงได2ชนด

3.1 วาตภยจากพายฤดรอน จะเกดขนในชวงฤดรอนชวง เดอนมนาคม-

พฤษภาคมเกดจากกระแสอากาศรอนยกขนเบองบนอยางรนแรงและรวดเรวเกดพาย

ฝนฟาคะนองและอาจมลกเหบทำาความเสยหายไดในบรเวณเลกๆชวงเวลาสนๆ

ความเรวลมประมาณ50กม./ชม.ทำาใหสงกอสรางบานเรอนพชผลทางการเกษตร

เสยหายฝนตกหนกฟาแลบฟาผาเปนอนตรายแกชวตมนษยและสตวได

กอนเกดวาตภยสงเกตไดจากอากาศรอนอบอาวตดตอกนหลายวนลมสงบ

แมใบไมกไมสนไหวความชนในอากาศสงจนรสกเหนยวตามรางกายทองฟามว

ทศนวสยการมองเหนระยะไกลไมชดเจนเมฆมากขนทองฟามดครมอากาศรอนอบอาว

ขณะเกดวาตภยมพายลมแรง15-20นาทความเรวมากกวา50กม./ช.ม.

เมฆทวขนอยางรวดเรวลมกระโชกแรงเปนครงคราวมฝนตกหนกบางครงมลกเหบ

ฟาคะนองฟาแลบถานบในใจ1-2-3แลวไดยนเสยงฟารองพายอยหางไปประมาณ1กม.

ถาเหนฟาแลบและฟารองพรอมกนพายจะอยใกลมากสภาวะพายลมแรงนจะนาน

ประมาณ1ชม.

134 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

หลงเกดวาตภยอากาศจะเยนลงรสกสดชนขนทองฟาแจมใสทศนวสยชดเจน

การปองกนพายฤดรอนระหวางเดนปานอกจากตดตามสภาวะอากาศแลว

ไมควรใชอปกรณไฟฟาทกชนดขณะมฟาคะนองไมใสเครองประดบโลหะและไมอย

กลางแจงขณะมฝนฟาคะนอง

3.2 วาตภยจากพายหมนเขตรอนจะเกดขนในชวงฤดฝนชวงเดอนกรกฎาคม

ถงเดอนกนยายนเปนพายทเกดขนเหนอทะเลจนใตและมหาสมทรแปซฟกในเขตรอน

มศนยกลางประมาณ200 กม. มลมพดเวยนรอบศนยกลางทศทวนเขมนาฬกา

ศนยกลางเปนวงกลมประมาณ15-60กม.เรยกตาพายเมอเคลอนตวขนฝงประเทศ

เวยดนามทำาความเสยหายใหบรเวณทเคลอนผานตามลำาดบความรนแรง เกณฑการ

แบงความรนแรงของพายเขตรอนเปน3ระดบคอ

1.พายดเปรสชนมกำาลงออนความเรวลมใกลศนยกลางไมเกน63กม./ชม.

2.พายดหมนเขตรอนมกำาลงปานกลางความเรวลมใกลศนยกลางไมเกน

63-117กม./ชม.

3.พายไตฝนมกำาลงปานกลางความเรวลมใกลศนยกลางมากกวา118กม./ชม.

กอนเกดวาตภยอากาศดลมตะวนออกเฉยงเหนอพดผานเมฆทวขนเปนลำาดบ

ฝนตกเปนระยะๆ

ขณะเกดวาตภยเมฆเตมทองฟาฝนตกตอเนองเกอบตลอดเวลาลมพดแรง

หลงเกดวาตภยอากาศดขนเปนลำาดบ

4. พายฝนฟาคะนอง

ภยธรรมชาตซงเกดจากฝนฟาคะนองและลมแรงอากาศรอนลอยสงขนอากาศ

ขางเคยงไหลเขามาแทนท ไอนำากลนตวเปนเมฆทวความสงมากขนมองเหนคลาย

ทงตเหลกสเทาเขมมฟาแลบฟารองฟาผา เกดพายฝนฟาคะนองลมกระโชกแรง

บางครงมลกเหบหากฝนตกตอเนองหลายชวโมงอาจเกดนำาปาไหลหลากนำาทวมฉบพลน

อาจเกดพายหมนหรอพายงวงชางมลมแรงมากทำาความเสยหายบรเวณทเคลอนผาน

มกเกดในชวงเดอนมนาคม-พฤษภาคม

135ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

กอนเกดพายฝนฟาคะนองอากาศรอนอบอาวลมสงบความชนในอากาศสง

จนรสกเหนยวตามรางกายเมฆกอตวเปนรปทงสเทาเขมยอดเมฆสงกวา10กม.

ขณะเกดพายฝนฟาคะนองฟาแลบฟารองและฟาผาลมกระโชกแรงฝนตกหนก

ถงหนกมากบางครงมลกเหบ

หลงเกดพายฝนฟาคะนองพายสลายไปแลวอากาศจะเยนลง รสกสดชนขน

ทองฟาแจมใส

การปองกนพายฝนฟาคะนองระหวางเดนปาเชนเดยวกบการปองกนพายฤดรอน

5. แผนดนไหว

เปนภยธรรมชาตซงเกดจากการปลดปลอยพลงงานใตพภพทำาใหเกดภเขาไฟ

ระเบดแผนดนเลอนถลมและเกดจากมนษยเชนระเบดนวเคลยรภาคเหนอสวนมาก

จะเกดแผนดนไหวขนาด3-5รกเตอร

ขอควรปฏบตขณะเกดแผนดนไหวถาอยในอาคารสงควบคมสตหลบอยใตโตะ

ทแขงแรง ไมวงลงบนใดหรอลงลฟต ถาขบรถใหหยดรถควบคมสตอยภายในรถ

จนการสนสะเทอนหยดลงออกไปอยนอกอาคารอยหางจากอาคารสงกำาแพงเสาไฟฟา

ตนไมไปอยทโลงแจง

6. อทกภย

เปนภยทเกดขนเนองจากมนำาเปนสาเหตอาจจะเปนนำาทวมนำาปาหรออนๆ

โดยปกตอทกภยเกดจากฝนตกหนกตอเนองกนเปนเวลานานบางครงทำาใหเกดแผนดนถลม

อาจมสาเหตจากพายหมนเขตรอนลมมรสมมกำาลงแรงรองความกดอากาศตำามกำาลงแรง

อากาศแปรปรวนนำาทะเลหนนแผนดนไหวเขอนพงทำาใหเกดอทกภยไดเสมออทกภย

แบงได2ชนดคอ

6.1 อทกภยจากนำาปาไหลหลากและนำาทวมฉบพลน เกดจากฝนตกหนก

ตดตอกนหลายชวโมงดนดดซบไมทนนำาฝนจงไหลลงพนราบอยางรวดเรวความแรง

ของนำาทำาลายตนไมอาคารถนนสะพานชวตและทรพยสน

136 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

6.2 อทกภยจากนำาทวมขงและนำาเออนองเกดจากนำาในแมนำาลำาธารลนตลง

มระดบสงจากปกตทวมและแชขงทำาใหการคมนาคมชะงก เกดโรคระบาดทำาลาย

สาธารณปโภคและพชผลการเกษตร

การปองกนอทกภยควรตดตามสภาวะอากาศฟงคำาเตอนจากกรมอตนยมวทยา

สอบถามแจงสภาวะอากาศรายโทร053-277919ตลอด24ชวโมงฝกซอมการปองกน

ภยพบตเตรยมพรอมรบมอและวางแผนอพยพหากจำาเปนเตรยมนำาดมเครองอปโภค

บรโภคไฟฉายแบตเตอรวทยกระเปาหวตดตามขาวสารเตรยมพรอมเสมอเมอไดรบแจง

ใหอพยพไปทสงเมออยในพนทเสยงภยและฝนตกหนกตอเนองไมลงเลนนำาไมขบรถ

ผานนำาหลากแมอยบนถนนถาอยใกลนำาเตรยมเรอเพอการคมนาคมหากอยในพนท

นำาทวมขงปองกนโรคระบาดระวงเรองนำาและอาหารตองสกและสะอาด

ขอแนะนำาในการเดนทางทางนำา

สำาหรบผทจะเดนทางทางนำามขอปฏบตเพอชวยลดอบตเหตหรอการสญเสยท

อาจจะเกดขนไดดงน

การปฏบตของผโดยสาร

1.ถาวายนำาไมเปนควรหลกเลยงการเดนทางทางนำาตามลำาพงใหมเพอนรวมทาง

ไปดวยถาจำาเปนตองเดนทางคนเดยวเมอลงเรอโดยสารในเรอแลวควรบอกใหผควบคม

เรอและผโดยสารทอยขางเคยงทราบไมควรถอเปนเรองนาอายแตอยางใด

2. ชดแตงกาย รองเทาควรเลอกชดทสามารถถอดออกไดงาย ไมควรสวม

รองเทาชนดผกเชอกถาจำาเปนเมอลงเรอควรแกเชอกรองเทาใหหลวมหรอถอดรองเทา

ออกเสยกอนรองเทาหมขอไมเหมาะสมการเดนทางทางเรอเปนอยางยง

3. ในการเดนทางเรอจะตองไมกลวเปยก ไมกลวแดด เพราะในการขยบตว

เพอหลบฝอยนำาหรอเปลยนทนงเพอหลบแดดจะทำาใหเรอเสยการทรงตว

4. ถาเปนการเดนทางทางทะเล ควรรบฟงคำาพยากรณ อากาศของ

กรมอตนยมวทยาซงออกอากาศทางวทยกระจายเสยงทกวนเปนประจำาหากมคำาเตอน

เรองพายและคลนลมแรงควรงดการเดนทางเสย

137ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

5. การรอลงเรอใหยนคอยบนฝงหรอบนทาอยายนคอยบนโปะๆมการทรงตว

เชนเดยวกบเรอและรบนำาหนกไดจำานวนจำากด โซหรอเชอกทยดเหนยวโปะไวกบ

หลกอาจจะขาดทำาใหโปะพลกควำาทางดานทรบนำาหนกมากกวาได

6. การขนหรอลงเรอใหคอยใหเรอจอดเทยบทาเรยบรอยเสยกอนอยาแยงกน

ลงเรอหากมผโดยสารเรอเตมแลว ใหคอยไปเรอลำาหลงโดยสงเกตไดจากเสนแนวนำา

บรรทกทอยกงกลางลำาขางเรอทง2กราบหากเสนแนวนำาบรรทกนจมมดนำาเรอจะอย

ในสถานะทไมปลอดภยทจะบรรทกผโดยสารเพมขนอก

7. เมอลงเรอแลวใหเดนเขาไปในตวเรออยายนทายเรออยานงกราบเรอหรอ

บนหลงคาเรอ

8. การเลอกทนงภายในตวเรอใหคำานงถงการทรงตวของเรอเปนสำาคญถาไปหลายคน

ใหกระจายกนนงเพอใหเรออยในลกษณะสมดลอยารวมกลมกนเพอความสนกสนาน

9. อยาตนตกใจเมอเรอเอยงหรอโคลงเพราะคลนหรอพลวนำาจากเรออน

พยายามยดจบพนกทนงใหมนอยาใหลนลมไปรวมทางกราบเรอทเอยงไปไดสวนผทอย

ทางกราบทเอยงใหนงนงๆ อยากลวเปยกนำาและอยาพยายามขนอาการเอยงของเรอ

10.ไมควรดมสรามนเมาขณะเดนทางทางเรอ

11.การขนจากเรอเมอเรอเขาเทยบทาแลวใหทยอยกนขนอยาลกขนพรอมๆกน

เรออาจพลกควำาไดและเมอเรอเดนทางตอไปผโดยสารทเหลออยตองขยบขยายทนง

ใหมเพอใหเรอทรงตวอยในลกษณะทสมดลทสดเทาทจะทำาได

12.การปฏบตเมอมคนตกนำาเมอมเหตการณดงกลาวเกดขนควรปฏบตดงน

12.1ผโดยสารทเหนเหตการณรบตะโกนใหนายทายเรอทราบทนทใหบอก

ใหชดเจนวาคนตกนำากราบซายหรอกราบขวา เพอทนายทายเรอจะไดหนเหเรอหลบ

ไมใหใบจกรเรอทำาอนตรายตอคนตกนำาโยนเครองชวยชวตเชนพวงชชพหรอเสอชชพ

ไปใหคนตกนำาหากหาเครองชวยชวตไมไดใหตรวจดสงทลอยนำาไดพอทคนตกนำา

จะใชเกาะพยงตวเชนไมกระดานทองเรอเบาะและพนกรองนงถงนำามนเทาทจะหยบฉวย

ไดในบรเวณนนโยนตามไปหลายๆอนเพอวาคนตกนำาพลาดจากอนหนงจะไดควา

อกอนหนงได

138 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

12.2ผทตกนำาควบคมสตใหมนคงเมอตกถงนำาใหวายนำาและผละออกจากเรอ

โดยเรวอยาพยายามวายกลบเพอควาตวกราบเรอขณะทเรอกำาลงแลนเปนอนขาด

เพราะจะถกนำาดดเขาไปใตทองเรอจะไดรบอนตรายจากใบจกรเรอเมอเหนวาพนระยะ

อนตรายจากใบพดเรอแลวใหหยดวายพยงตวลอยตามนำาไวอยาพยายามวายตาม

เรอหรอวายเขาฝงเพราะอาจหมดแรงจมนำาเสยกอนถอดรองเทาเขมขดหรอสงของ

ตดตวทจะเปนเครองถวงทงใหหมดคอยควาจบสงลอยนำาทมผโยนใหจากเรอเพอใชเปน

เครองพยงตวหากควาจบไมได ใหถอดเสอหรอกางเกงออกทำาโปงลอยนำาพยงตวไว

ชวคราวปลอยตวลอยตามนำารอจนกวาเรอจะวกกลบมาชวยหรอจนกวากระแสนำา

พดเขาใกลฝงทตนหรอทมนคงซงพออาศยยดเหนยวไดจงคอยวายนำาไปยงทหมายนน

รอการชวยเหลอตอไป

อปกรณและเครองใชประจำาเรอตางๆตองคอยตรวจตราดแลใหครบถวน

อยเสมอดงน

1. ปายแสดงจำานวนคนโดยสาร

2. เกาอมเบาะรองนงควรมคณลกษณะและคณสมบตเปนเครองชชพได

3. เสอชชพ

4. นำายาดบเพลง

5. เครองหมายแสดงแนวนำาหนกบรรทก

6. พวงชชพพรอมเชอก

*ถาผโดยสารมสมภาระมากควรหลกเลยงการเดนทางทางนำา

139ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

พชสมนไพรในปา

การเจบปวยอาจเกดขนไดเสมอจากการเดนปามคคเทศกควรมความรเรอง

สมนไพรในปาตดตวไวบางนอกจากใชเปนยาไดแลวสมนไพรหลายชนดนำามาปรงอาหาร

ไดดหรอใช เปนอาหารบำารงพลงไดและทงยงเปนการสรางประสบการณเรยนรใหม

ใหนกทองเทยวอกทางหนงดวย

พชสมนไพรทพบในเขตพนทของสำานกงานเขตอนรกษท15มจำานวน165ชนด

มทงไมยนตนไมพมไผปาลมเฟรนไมลมลกหญาฯลฯในทนจะเลอกแนะนำาการใช

ประโยชนจากพชทมกพบบอยๆในปา28ชนดดงน

ลำาดบ ชอสมนไพร สวนทใชประโยชน

1 ฟาทะลายโจร ทงตนแกไขหวดเจบคอ

2 ตอยตง เมลดแกฝหนอง:รากขบขบปสสาวะ

3 รางจด ถอนพษไขและรกษาพษรอนทงปวง

4 สาบเสอ(หญาเมองวาย)

ทงตนยาสมานแผล:ใบพอกหามเลอดรดสดวงทวาร แกตาฟางตาแฉะ:ดอกบำารงหวใจแกไข

5 มะขามปอม ผลแกไอ:เปลอกสมานแผล

6 ผกกด ใบแกไขบำารงสายตาขบปสสาวะ

7 สะเดา ใบแกไขมาลาเรยตำาพอกฝหนอง:ผลฆาพยาธ

8 เพกา(มะลดไม) ฝกขบลม:เปลอกสมานแผลแกรอนในทองรวงอาเจยน

9 ผกปราบ ทงตนรกษาโรคเรอนแกปวดผนคนปวดขดปสสาวะ

10 มะระขนก ใบแกปากเปอยแกเบาหวาน:ผลออนแกปากเปนฝาขาวมะเรง

11 หญาคา ใบตมอาบแกลมพษ:ดอกแกเลอดกำาเดาไหลพอกแกอกเสบบวมฝมหนอง

12 ขเหลก ดอกแกหดเปนยาระบาย:ใบขบปสสาวะแกนว

140 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ลำาดบ ชอสมนไพร สวนทใชประโยชน

13 สมปอย ใบถายเสมหะตำาประคบแกเสนตง:ผลฆาพยาธแกรงแคทำาใหอาเจยนรากแกไข

14 ผกแวน สมานแผลในปากแกไขกระหายนำา

15 สมกบ รกษาแผลไฟลามทงแกไขแกเจบคอทองเสยเลอดกำาเดา

16 เถายานาง ใบและเถาถอนพษแกไขตวรอน

17 ปอกระสา ใบแกพษตะขาบงและแมลงมพษแกตาแดงผนคน

18 หวา ใบแกบดมกเลอดตมชะลางแผลตำาแกโรคผวหนงเมดแกบด:เปลอกแกทองรวง

19 ผกกะสง ตำาพอกทาแผลฝหนอง

20 สนสามใบ กระพตมดมแกไขสนนบาต:นำามนแกเคลดขดยอกอกเสบบวม

21 ผกคาวตอง แกโรคผวหนงขบปสสาวะฆาเชอทางเดนปสสาวะ

22 บวบก ดบกลนปากลดไขแกทองเสยลดการอกเสบ

23 กำาจดตน(มะแขวน)

เมดแกลมวงเวยน:รากและเนอไมขบลมในลำาไสแกพษแมงสตวตอย

24 เครอออน ตนและใบแกปวดเมอยแกไอคนนำาทาแกอกเสบจากแมงสตวกดตอย

25 งวปาดอกแดง ใบทาแกฟกชำาอกเสบ:ดอกแกปวดคนปวดเมอยทำาใหนอนหลบ

26 ผกเสยนผ ผลและดอกฆาพยาธใบตำาพอกแกปวดศรษะ:ทงตนแกปวดทองขบพยาธทาแกโรคผวหนง

27 หาด เปลอกแกจกเสยดผนคนทองเสย

28 หอมไก รากตมแกปวดตามขอ

141ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

พชพษ

พชมพษ คอพชทมสารหรอสวนททำาอนตรายแกรางกายมนษยหรอสตว

โดยอาจจะทำาใหเกดการระคายเคองความเจบปวดหรอรนแรงถงชวตจากการสมผส

หรอบรโภคเขาไปพชมพษออกเปน2กลมคอกลมทเปนพษจากการสมผสหรอ

ผานผวหนงกบกลมทเปนพษจากการบรโภคหรอหายใจเขาทางปากหรอทางจมก

มคคเทศกควรศกษาเพมเตมเกยวกบพชพษชนดตางๆทไมควรรบประทาน

ภาวะพษทเกดจากจากพชแบงเปน4ชนดคอ

1.ทำาใหผวหนงอกเสบ เมอสมผสเขาจะมอาการผนแดงหรอเปนผนทางยาว

หากสมผสตาอาจทำาใหตาบอดได วธรกษาเบองตนคอลางบรเวณสมผสดวยนำาสบ

ถามอาการผนคนทาดวยครมสเตยรอยดและรบประทานยาแกแพ

2.พษตอทางเดนอาหารและระบบหมนเวยนโลหต เชนระคายเคองเยอบปาก

ลำาคอเกดการอกเสบของกระเพาะอาหารและลำาไสควรใหนมเยนหรอไอศกรมเพอลด

การระคายเคองหากเปนพษตอทางเดนโลหตจะมอาการเรมจากอาการทางเดนอาหาร

และระบบหวใจเชนชพจรเตนชาเตนผดจงหวะความดนโลหตตำาถาอาเจยนทองเสย

ควรใหสารเกลอแรและนำาสงโรงพยาบาล

3. เปนพษตอระบบประสาททำาใหเกดอาการซมหายใจชาหมดสตตองรบ

นำาสงโรงพยาบาลเพอลางทอง

4.พษตอระบบไต ระบบปสสาวะและพษรายแรงตองทำาใหผปวยอาเจยน

สารพษออกมาและรบนำาสงโรงพยาบาล

ตนไมมพษททควรระวงระหวางเดนปา

หมามย (Mucuna pruriens (L.) DC.

ชอพนเมองเรยกหมามยนอย เปนไมเถาตามลำาเถาและกานใบอาจเกลยง

ใบเปนใบประกอบแบบ3 ใบยอยชอใบตดเรยงสลบ ใบยอยทรงรปไข โคนใบเบยว

ปลายใบเรยวแหลมมขนมากสเทาทางผวใบลางดอกแบบดอกถวสมวงเขมออกรวมกน

เปนชอหอยลงผลเปนฝกรปทรงกระบอกมขนสเหลองคลมแนนสวนทเปนพษคอ

ขนตามฝกแกและใบแกทำาใหเกดอาการคนตามผวหนง

142 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ตำาแยชาง Girardinia diversifolia (Link.) Friis

ตำ า แยช า ง ม ช อ เร ย ก ได หลายช อ ค อ

กะลงตงชาง หานสา หานชางไห หานชางรอง

(หานชางฮอง) เปนไมลมลกหรอไมอายสนสงไดถง

2 เมตรลำาตนมขนหยาบขนาดความยาว7-9มม.

ปกคลมใบเปนใบเดยวเรยงสลบแผนใบเวาลกปลาย

แยกเปน3พใหญ

ขนาดแผนใบกวาง 10-18ซม.ปลายเรยวแหลมโคนสอบแบบรปลมหรอ

เวารปหวใจ ขอบใบหยกคลายฟนเลอยดอกเปนดอกชอรปทรงกระบอกแยกเพศ

ดอกเพศผเปนชอเชงลดกานชอยาวถง2ซม.ดอกเพศเมยเปนชอแบบกระจกยาว2-3ซม.

ดอกยอยออกเปนชอกระจกซอนหนาแนนผลคอนขางกลมหรอรปหวใจ

หานเปนพชไมลมลกสงไดถง1.5–10เมตร

ทกสวนมขนสากหนาแนนทรงใบรปฝามอตามกานใบ

มขนเปนหนามแขงๆดอกเลกสเขยวออนผลเลก

กลมผวผลมหนามแขงหนาแนนสวนทเปนพษคอ

ขนและหนามตามเถาใบดอกและผลเมอสมผสทำาให

เจบคนและปวดมาก

หานชางรอง เปนพชอนตรายทนกเดนปา

ระวงมาก

หานในภาคเหนอมกขนตามทลมตำามนำาขงบางชนดใบคลายเมเปลแตมขนและ

หนามแหลมๆพษของมนเกดจากขนตามใบและลำาตนหากสมผสกบผวกายขนนน

จะเกาะตดกบผวบรเวณสมผสจะปวดแสบปวดรอนเปนทสดคำาวาชางรองกลาวกนวา

เวลาชางไปสมผสมนจะเจบปวดมากจนชางรอง

ภาพจากทวรดอย(www.tourdoi.com)

143ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

สตวมพษ

แมงมม (Spider)

บรรดาแมงตางๆทนกทองเทยวชาวตางชาตกลวมากทสดคอแมงมมแมงมม

เปนสตวทม8ขา(แมลงม6ขา)แมงมมแบงเปน2กลมตามวธการจบหาอาหารคอ

กลมหนงเปนแมงมมประเภทลาทจะมการเคลอนทไปไกลๆ เพอคนหาอาหาร

อกกลมหนงจะสรางตาขายเพอรอหาอาหารทจะมาตดกบแมงมมชนดนมความสำาคญ

กบแมลงมปกบนเชนตวเตมวยของผเสอกลางคนแมงมมทกชนดมพษ

สวนแมงมมทมพษรายแรงคอแมงมมแมหมายนำาตาล(Brownwidowspider)

ทมถนกำาเนดในอเมรกาเหนอซงพบแพรระบาดอยใน20จงหวดของไทยเชนกรงเทพฯ

นนทบรปทมธานสมทรสงครามกาญจนบรตากกำาแพงเพชรแมฮองสอนเชยงราย

อบลราชธานมกดาหารนครศรธรรมชาตพทลงสงขลาและภเกตเปนตนแมงมมทม

พษอกชนดหนงคอแมงมมแมหมายดำาเพราะเมอกดแลวจะปลอยพษออกมาทงหมด

แมงมมแมหมายนำาตาลมพษรนแรงทำาลายระบบเลอดและระบบภมคมกนผถก

กดจะมอาการแพอยางแรงแผลจะเหวอะหวะและเปนผนบวมแดงเจบปวดมหนอง

แผลจะหายชามากเพราะพษทำาลายระบบภมคมกนระบบนำาเหลองและทำาลายเมด

เลอดขาว

ลกษณะทวไปของแมงมมแมหมายนำาตาลนน

พบวาขนาดของตวมเสนผานศนยกลางประมาณ

1เซนตเมตรบรเวณทองจะโตกวาหวหลายเทาทองจะ

กลมปอง ดานลางมลกษณะคลายรปนาฬกาทราย

สสมดานบนมสนำาตาลสลบขาวลายเปนรวๆมจดสดำา

สลบขาวตรงทองขางละ3จดรวมเปน6จดวางไข

ครงละ200-400ฟอง

ความแตกตางระหวางแมงมมทวไปกบแมงมมแมหมายนำาตาลนนนอกจาก

ลกษณะลำาตวแลว ใหสงเกตลกษณะการทำารงหรอการชกใยแมงมมทวไปจะชกใย

คอนขางสวยงามเปนระเบยบและชกใยอยทสงเชนตามขอตามคานหรอหลงคาบาน

ภาพจากMThaiNews:news@mthai.com

144 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

แตแมงมมแมหมายนำาตาลจะทำารงอยทตำาสงไมเกน 1 เมตรลกษณะรงหรอใยจะ

ยงเหยงไมเปนระเบยบพบเหนไดตามใตโตะ เกาอ รองเทาเกาในบานการปองกน

ทำาไดดวยการรกษาความสะอาดบานอยาปลอยใหรกรงรงกจะปลอดภยดงนนการพา

นกทองเทยวไปพกในชนบทมคคเทศกควรตรวจดสถานทพกดวยวาปลอดภยจากแมงมม

สมนไพรดบพษแมงมมทพษไมรายแรง ใชขงสวนทเปนเหงาหนเปนแวนบางๆ

วางบรเวณทถกกดจนอาการบวมแดงจะทเลา

ตะขาบ (Centipede)

เปนสตวขาขอทพบไดในเขตรอนชนอาศยอยบนบกตะขาบมขนาดความยาวของ

ลำาตวตงแต3-8ซม.ขนาดใหญทสดยาว8-10นวลำาตวแบนราบมปลอง15-100

ปลองแตละปลองมขา1คสวนหวแยกจากลำาตวชดเจนมหนวด1คโดยมเขยวพษ

1คซงดดแปลงมาจากปลองแรกของลำาตวเขยวพษเชอมตอกบตอมพษเมอกดเหยอ

จะปลอยพษออกมาทำาใหเหยอเจบปวดและเปนอมพาตตะขาบวางไขในทชนหรอ

ตนพชหญาเวลากลางวนจะซอนอยในทเยนๆใตกอนหนออกหาเหยอในเวลากลางคน

กนแมลงเปนอาหาร เมอถกตะขาบกดจะพบรอยเขยวสองรอยลกษณะเปนจดเลอด

ออกตรงบรเวณทถกกดพษของตะขาบทำาใหมการอกเสบปวดบวมแดงรอนชา

เกดอมพาตตรงบรเวณทถกกดในบางรายอาจมอาการแพหรอกระวนกระวายอาเจยน

หวใจเตนไมเปนจงหวะมนงงปวดศรษะอาจมการตดเชอแบคทเรยแทรกซอนตรง

บรเวณทถกกดอาจเปนแผลไหมอย2-3วนโดยทวไปพษตะขาบไมรนแรงถงกบทำาให

เสยชวตการรกษาอาการพษของตะขาบทำาไดโดยการทำาแผลใหสะอาดใหยาแกปวด

อาจใหยาปฏชวนะและวคซนปองกนโรคบาดทะยก

สมนไพรดบพษตะขาบใชใบและลำาตนผกเสยนผหนงกำามอนำามาตำาใหละเอยด

ผสมกบเหลาขาวนำามาแปะตรงทถกตะขาบกด

145ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

แมงปอง (Scorpion)

เปนสตวพษทมมาตงแตยคดกดำาบรรพอยกระจดกระจายเกอบทวไปทงในเขต

ทะเลทราย(desert)เขตรอนชน(tropic)หรอแมแตแถบชายฝงทะเลยกเวนเพยงเขต

ขวโลกเหนอและขวโลกใตเทานนทไมพบแมงปองแมงปองทมพษรายแรงม50ชนด

บางชนดมพษรนแรงมากเชนแมงปองทรฐอรโซนาสหรฐอเมรกาพษของมนสามารถ

ทำาใหเดกและผสงอายทถกตอยเสยชวตไดแมงปองทมพษรนแรงสกลอนพบในบราซล

เมกซโกและทะเลทรายซาฮารา

สวนในประเทศไทยทพบบอยมากทสดคอแมงปองในอนดบScorpiones(หรอ

Scorpionida)พบมากทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทยเปนแมงปองทมขนาดใหญ

สกลหนงของโลกมสดำาสนทขนาด9-12เซนตเมตรนำาหนกตว10-12กรมมอายราว

3-5ปเรยกกนทวไปวาGiantscorpionหรอAsianforestscorpionหรอBlackscorpion

ในภาษาไทยเรยก“แมงปองชาง”หรอ“แมงเวา”ในภาษาเหนอนอกจากนยงมแมงปองทพบ

ตามบานเรอน มสนำาตาลออนมลายดำาหรอนำาตาลคาด เรยกวาStriped scorpion

ขนาดไมเกน5เซนตเมตรเรยกทวไปวา”แมงปอง”หรอ”แมงเวา”ในภาษาเหนอ

สมนไพรดบพษแมงปองใชใบมะละกอหนงกำามอทบใหแหลกโปะตรงทแมงปองกด

ความปวดจะบรรเทาใน5-10นาท

การดดาว StarObservation

กลองดดาว Telescope

เขมทศ Magneticcompass

ไฟฉาย Flashlightหรอtorch

ไฟปา Forestfire

แผนดนไหว Earthquake

มดพบ Pocketknife

ภาษาองกฤษทควรทราบ

พาย Storm

พายฝนฟาคะนอง Thunderstorm

ภยแลง Draughts

ภยพบต Disaster

แผนดนถลม Landslide

สมนไพร Herb

อทกภย Flood

….มพษ Poison…....

146 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

เอกสารอางอง

1.จฬลศจตตตางวงคปานดวงใจสายสทองและนพปฏลวรรธนะพศษฐ.

บกปาเขาหลวง.http://61.19.202.164/works/kaoluang/F06.htm

2.จำาลองเพงคลาย.พชมพษในประเทศไทย.ศนยขอมลพษวทยา.อางใน

ttp://webdb.dmsc.moph.go.th

3.ชนดของแมลง.คลงปญญาไทย .http://www.panyathai.or.th

4.ตะขาบ.http://th.wikipediia.org.

5.ตาเกน.จดเป.http://www.thailandoutdoor.com22ตลาคม2546.

6.ทวรดอย.พชมพษ - พชอนตราย ระหวางเดนปา.http://www.tourdoi.com

7.แมงมมแมมาย.MThaiNews:news@mthai.com

8.http://www.oknation.net/blog/nonglek/2010/10/14/entry-214ต.ค.2553

9.สำานกบรหารพนทอนรกษท15.ชนดปาไมในพนทสำานกบรหารพนทอนรกษท 15

10.ศนยอตนยมวทยาภาคเหนอ.การเกดดนถลมและภยทเกดจากธรรมชาตอางจาก

รวมดวยชวยปองกน ดนถลม กรมทรพยากรธรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม. http://www.cmmet.tmd.go.th/seismo/landslide.php

11.เอเวอรเรสต.เทคนคชาวแคมป http://www.mrbackpacker.com/tips/tip_6.html

147ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

กจกรรมระหวางการทองเทยวเดนปา

นอกจากเดนปาแลวกจกรรมเสรมทางการทองเทยวอนๆสามารถสรางความ

พงพอใจความประทบใจและสรางประสบการในการเรยนรสงใหมๆจากการเดนปา

ใหนกทองเทยวไดไมนอยกจกรรมทนยมกนมากคอการขชางการลองเรอในแมนำา

การดนกการละเลนตางๆรวมกบชาวบานเปนตน

กจกรรมขชางบานกะเหรยงรวมมตร

ชางบานกะเหรยงรวมมตรเปนชางเอเซยมจำานวน33เชอกบรการโดยชมรม

ทวรชางโดยใหบรการตามควเชอกละ2คนโดยมเสนทางใหเลอก3เสนทางคอ

1.เสนทางรอบหมบานใชเวลา30นาทราคาคาบรการ200บาท

2.เสนทางรอบหมบานและปาชมชนใชเวลา1ชวโมงราคา400บาท

3.เสนทางอนๆตามตกลง

เสนทางทองเทยวบนหลงชางจะพาไปทองเทยวหมบานชาวเขาเผาตางๆทมทง

กะเหรยง อาขา ลาห เยา แลวแตนกทองเทยวจะเลอกแตเสนทางปกตคอ

เสนทางไปบานจะทอของลาหในเทยวกลบจะพาไปลองนำากกกลบมายงแคมปชาง

เปดบรการตงแตเวลา08.00-16.00น.ตดตอไดทชมรมชางบานกะเหรยงรวมมตรทวร

โทรศพทตดตอนายอแสะแซวาโทรศพท081-7069066หรอเทศบาลตำาบลแมยาว

โทร053-737359-11

การดลกษณะของชาง

เปนชางพนธเอเชยถาชางผงกหวขนลงแสดงวาเปนชางตวเมยชาวกะเหรยง

เปรยบเหมอนผหญงทำาทาตำาขาวถาชางไสหวไปมาหนา-หลงแสดงวาเปนชางตวผ

ชาวกะเหรยงเปรยบเหมอนกบผชายทำาทาถอเรอแตถาชางมพฤตกรรมเปลยนแปลง

จากนเชนชางตวเมยทำาทาถอเรอถอกนวาไมดชางนนเปนชางเกเร

ปกตควาญชางจะดแลทำาความสะอาดทกเชาโดยปลอยชางเลนนำากอนทำางาน

และอาบอกครงกอนปลอยเขาปาเวลา16.00น.การดแลสขภาพชางมแพทยจาก

148 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ศนยอนรกษชางไปมาตรวจสขภาพชางทกปซงในวนดงกลาวจะหยดใหบรการนกทองเทยว

การแตงกายสภาพสตรควรนงกางเกงเพอความสะดวกในการขชาง

การขน-ลงชางควรขนลงดานขวาของชางโดยเทศบาลไดสรางหอสำาหรบขนลง

ชางไวใหแกนกทองเทยว

กอนเดนทางมคคเทศกควรชแจงใหนกทองเทยวทราบดงน

1. เสนทางทจะไประยะเวลาในการเดนทางและแนะนำาสถานทจะใหชางหยด

เพอถายรปควรใชแผนทประกอบการอธบาย

2.การบงคบชางของควาญชางจำาเปนตองใชอปกรณในการบงคบตามทฝกมา

ไมไดเปนการทำาทารณกรรมชางตามทเปนขาว

3.การใหทปควาญชางแลวแตความสมครใจของนกทองเทยวอยางไรกตาม

ชมรมมกลองรบบรจาคตงไวทสำานกงานเพอนำาไปใชในการบรหารจดการและดแล

สขภาพชางประจำาป

สงทควรทำา-ไมควรทำาในการขชาง

1.ชางจะตกใจเมอไดยนเสยงดงเชนการจดประทดยกษรถยนตคนใหญๆเชนรถบส

เสยงลมพดดงๆซงถาอยในปาหากชางไดยนเสยงลมชางจะวงไปอยในทโลงทนท

2.ไมควรยนหลงชางหรอดานซายของชาง

3.ไมควรแหยชางเลน

4.การใหของกนแกชางไมควรหลอกลอจะทำาใหชางหงดหงดบางครงชางจะดดงวง

ใสคนทหลอกลอชางของกนของชางคอกลวยและออยโดยชมรมและกลมสตรจะนำามา

จำาหนายแกนกทองเทยวพรอมกบสนคาของทระลกอนๆและเครองดม

149ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ปญหาเกยวกบชาง

แสงเดอนชยเลศผกอตงศนยบรบาลชางตำาบลกดชางอำาเภอแมแตงจงหวด

เชยงใหมนบเปนหญงไทยคนแรกทไดรบรางวล‘HeroofAsia2005’จากนตยสารไทม

ใหความเหนเกยวกบปญหาเรองชางไววา

หนงรอยปทแลวประเทศไทยเตมไปดวยชางกวา100,000เชอกทงใชงานในไรนา

ขนสนคาลากซงแตในทกวนนประเทศไทยมชางบานราว3,000 เชอกและชางปา

ในจำานวนเทาๆกนชางถกจดใหเปนปศสตวเชนเดยวกบโคหรอกระบอตามตวบท

กฎหมายไทยจงเปดโอกาสใหเจาของชางสามารถกำาจดชางทไมสามารถสรางรายไดให

แกตนอยางถกกฎหมายและอกปญหาหนงคอควาญชางจำานวนมากไมใชเจาของชาง

แตเปนเพยงคนรบจางดแลชางตามปางชางหรอไมกเชาชางออกไปเรรอนตามถนน

นำาไปสผลลพธอนนาเศราของทงสองฝายทมการคาดการณวาในแตละปจะมควาญชาง

ในประเทศไทยถกชางฆาตายประมาณหนงรอยคนทำาใหสายสมพนธระหวางชาง

กบควาญชางเรมสนคลอน

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

150 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

กจกรรมลองเรอ

การลองเรอในแมนำากกแบงเปน2แบบคอ

1. การลองเรอจากทาตอนอำาเภอฝาง- อำาเภอเมองจงหวดเชยงราย

การลองเรอจากทาตอนอ.ฝางถงจงหวดเชยงรายมเรอโดยสารเปนเรอหางยาว

ออกจากทาตอนเวลา12.30น.ถงเชยงราย16.30น.และจากเชยงรายเวลา10.30น.

ถงทาตอน15.30น.ระยะทาง80กโลเมตรสามารถนงได6คนคาโดยสารคนละ

350บาทเหมาลำา2,000บาทตอเทยวเหมาลำาไป-กลบ3,800บาท

จดทองเทยวทางนำาไดแกพระธาตสบฝาง(อำาเภอฝาง)บานแมสลก(เขตแดน

เชยงใหม-เชยงราย)บานใหม (หมบานไทยใหญ)บานเมองงาม (หมบานกะเหรยง)

บานผาใต(หมบานมเซอร)บานจะคอ(หมบานมเซอร)บานผามบใหม(หมบานมเซอรใหม)

โปงนำารอนหวยหมากเลยมบานกะเหรยงรวมมตร (หมบานกะเหรยงมบรการนงชาง)

จดแวะพกระหวางทางม3จดคอบานรวมมตรโปงนำารอนหวยหมากเลยมและผามบ

สอบถามเพมเตมไดทชมรมทาเรอซอารผจดการนายนพรตนดแหนะโทรศพท

053-750009และ081-3867141ททาตอนตดตอสำานกงานชมรมเรอบานทาตอน

โทรศพท053373224

2. การลองเรอไปทองเทยวตามจดทองเทยวตางๆ เชยงราย-ถำาพระ ราคา300บาทเชยงราย-บานรวมมตร3ชวโมง ราคา700บาทเชยงราย-บอนำารอน4ชวโมง ราคา800บาทเชยงราย-มเซอจะเดอ-ผามบ 5ชวโมง ราคา900บาทเชยงราย-หาดยาว-แกงหลวง ราคา1,400บาทเชยงราย-ผาขวาง6ชวโมง ราคา1,800บาทเชยงราย-จะคอ 7ชวโมง ราคา2,000บาทเชยงราย-ผาใต ราคา2,600บาทเชยงราย-แมสลก 8ชวโมง ราคา3,000บาทเชยงราย-บานใหม ราคา3,400บาทเชยงราย-ทาตอน 5ชวโมง ราคา3,800บาท

151ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

เนองจากในฤดแลงการเดนเรออาจมปญหาเรองเรอตดทรายและโขดหนบางเปน

บางแหง โดยเฉพาะบรเวณผาขวางทมโขดหนมากนายเรอตองระมดระวงเปนพเศษ

และตองเปนผมประสบการณเดนเรอไมนอยกวา1ปจงจะรเรองรองนำาลกและชวงท

มอนตราย

กจกรรมดนก

จากสภาพภมประเทศทตงอยในแถบโซนรอนมภมอากาศแบบรอนชนแถบมรสม

และสภาพธรรมชาตหลากหลายรปแบบทมทงเทอกเขาสงทางเหนอพนทราบลมแถบ

ภาคกลางหรอปาดงดบชนทางภาคใตจงทำาใหประเทศไทยเปนแหลงอาศยของนก

นานาชนดทงทเปนนกประจำาถนและนกยายถนทอพยพเขามาหาหรอสรางรงวางไข

ในบางชวงฤดกาลดวยเหตนเองจงทำาใหสำารวจพบนกในประเทศไทยประมาณ1,000ชนด

หรอราว1ใน10ของนกทพบบนโลกทงหมด

การดนกเปนกจกรรมอยางหนงทเกยวของกบธรรมชาตและสงแวดลอมโดยใชนก

เปนสอในการเขาถงการเรยนรธรรมชาตผานการดนกทำาใหเราเขาใจถงระบบนเวศ

การพงพาอาศยกนของสงมชวตการดำารงอยและการเปลยนแปลงของสงแวดลอม

ทำาใหเราเขาใจชวตทงดานปรชญาและดานวทยาศาสตรซงเปนการเตมเตมคณคาชวต

นอกจากนการดนกเปนการพกผอนจตใจสรางความเพลดเพลนไปกบความสวยงามและ

กรยาตางๆของนกและการเดนดนกยงเปนการออกกำาลงกายเสรมสรางสขภาพอกดวย

เตรยมตวดนก

เสอผาเครองแตงกาย เนองจากนกเปนสตวทมสายตาด บางตวกมความ

ระมดระวงและระแวงสงดงนนเราจงจำาเปนตองเลอกเสอผาทจะไมใหเปนเราเปนจดเดน

เกนไปจนทำาใหนกรสกไมปลอดภย เสอผายงเปนสงทปองกนเราจากแมลงมพษ

หนามไมสตวมพษความรอนแสงแดดฯลฯซงมกพบทวไปในสถานทดนกตางๆ

ดงนนจงควรเลอกเสอผาทมสกลมกลนกบธรรมชาต เชน เมอเราไปดนกตามปา

กควรสวมใสเสอผาสเขยวสนำาเงนหรอสดำาสวนเสอผาสออนๆเหมาะในการดนก

ตามชายฝงทะเลเสอควรเปนเสอแขนยาวกางเกงขายาวเพราะนอกจากจะพรางตวเรา

152 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ไดดกวาเสอแขนสนและกางเกงขาสนแลวยงปองกนเราจากแมลงและสตวมพษตางๆ

และยงปองกนแสงแดดความรอนไดอกดวย

อปกรณการดนกไดแก

1. กลองสองทางไกลแบบสองตา (Binoculars)หรอมกเรยกกนวากลองBinoc

เปนกลองทมคณสมบตสามารถดงเอาภาพวตถทอยไกลๆใหเขามาใกลขนจงทำาใหเรา

สามารถมองเหนรายละเอยดของวตถชนนนไดชดเจนยงขน

2. เทเลสโคป (Telescope) เปนกลองสองทางไกลอกชนดหนงมกำาลงขยาย

มากกวา 15 เทาขนไป มเลนสเพยงชดเดยว จงมองเหนดวยตาเพยงขางเดยว

กลองชนดนจงจำาเปนตองใชรวมกบขาตงกลองจงพกพาลำาบาก

3. คมอดนก (Bird Guide) ทำาใหเราทราบชนดของนกลกษณะและความเปนอย

คมอดนกมกประกอบดวยคำาบรรยายและภาพของนกซงมทงภาพวาดหรอภาพถาย

คมอทไดรบความนยมม2เลมคอAguidetotheBirdsofThailandของหมอบญสง

และฟลปดราวดและAFieldGuidetotheBirdsofThailandandSouth-east

Asiaของเครกรอบสน

4. หมวกเปนสงทชวยเราพรางตวไดเพราะหนาผากและผมเปนจดเดนทสงเกต

ไดงายนอกจากนหมวกยงชวยปองกนความรอนและสตวพวกแมลงทบนไดอกดวย

5. กระเปาใบเลก เนองจากการดนกเปนกจกรรมทตองออกไปอยกลางแจง

เปนเวลานานๆจงควรมกระเปาเลกสกใบสำาหรบใสของใชตางๆทจำาเปนระหวางท

ออกไปดนก

6. รองเทาควรจะสวมใสสบายพนรองเทาควรจะยดเกาะพนไดดการไปดนก

บางแหงกจำาเปนตองมเครองแตงกายเพมเตม เชนถงเทากนทากชวยปองกนทาก

ดดเลอดทมกจะพบทวไปตามปา ในฤดหนาว เสอกนหนาวกเปนสงจำาเปนซงกควร

มสสนกลมกลนกบธรรมชาตเชนเดยวกนแวนกนแดดใชเมอตองดนกกลางแดดจดๆ

อยางเชนการดนกชายเลนเปนตน

7. เสอกนฝน หรอรม เสอกนฝนแบบคางคาวซงเปนผาสเหลยมพบครงและชอง

ใหศรษะลอดออกมาเหมาะกบการดนกมากกวาเพราะมขนาดเลกและเบากวาเสอกน

ฝนแบบเปนตวและยงสามารถนำามาใชประโยชนไดอกหลายอยาง

153ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

8. สมดบนทกเลมเลกๆปากกาดนสอเอาไวจดบนทกเวลาพบนกทไมแนใจ

กสามารถบนทกรปรางสสนพฤตกรรมเพอมาหาขอมลเปรยบเทยบภายหลงไดและ

ยงเอาไวจดจดทพบนกแปลกๆรายละเอยดสถานท รวมทงผคนทพบเจอ เพอนำามา

บอกเลาอธบายแกผอนตอไป

9. อนๆเชนมดเดนปาขนาดกลางอาหารกลางวนขนมนำาและถงพลาสตก

สำาหรบใสขยะยาสำาหรบผมโรคประจำาตวพลาสเตอรยายาหมองยาแกปวดยาดม

เปนตน

การดนกในธรรมชาต

เมอจะออกไปดนกในธรรมชาตนกดนกตองเตรยมตวและเตรยมอปกรณให

พรอมดวยการศกษาขอมลเกยวกบสถานททจะไปดนกใหมากทสดเชนลกษณะภม

อากาศสภาพภมประเทศ เสนทางทใชดนกขอมลเหลานจะชวยใหสามารถเตรยม

อปกรณตางๆไดอยางเหมาะสมและครบถวนเชนเมอจะไปดนกในทภเขาสงตองเตรยม

เสอกนหนาวไปนอกจากนยงใชเปนขอมลการเลอกสถานทและชวงเวลาทจะออกไป

ดนกไดอยางเหมาะสมเพราะนกนานาชนดจะอาศยอยในถนธรรมชาตทตางกนออก

ไปรวมทงฤดกาลทเปลยนไปกจะทำาใหไดพบนกชนดใหมเพมขนดวย เชนในฤดหนาว

ทมนกอพยพยายถนเขามาควรไปดนกตามชายทะเลหรอนกปาบนภเขาสงภาคเหนอ

สวนฤดฝนเปนชวงทควรเลอกไปดนกประจำาถนในปาทงนการศกษาชนดของนกท

สามารถพบไดในสถานททไปดนกจะทำาใหเราทราบขอมลและคาดหวงไดวาจะพบนก

อะไรไดบางในสถานทนน

เวลาเชาเปนชวงทดทสดในการดนกนกสวนใหญออกหากนตงแตเชามดจนสาย

จงหลบพกผอนแลวออกหากนอกครงเมอแสงแดดออกในยามบายคลอยชวงเวลา

ทงสองนนกคอนขางกระฉบกระเฉงไมหลบซอนตวทำาใหพบเหนนกไดไมยากและอากาศ

ยงเยนสบายชวยใหดนกไดอยางเพลดเพลนสถานทดนกมทวไปตามปาหรอบรเวณหนองบง

154 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ขอควรปฏบตในการดนก

1.ควรออกไปดนกเปนกลมเลกจะทำาใหมโอกาสพบเหนนกไดงายกวาออกไป

กลมใหญควรชกชวนเพอนทมประสบการณและเชยวชาญเรองนกไปดวยเพราะจะได

ชวยเราจำาแนกชนดของนกและอธบายรายละเอยดตางๆ เปนการเสรมสรางความร

ของเราใหมากขน

2. เมอไปถงสถานทดนกแลวตองทำาตวใหเงยบทสดอยาพดคยโดยไมจำาเปน

เคลอนไหวอยางระมดระวงไมใหเกดเสยงดงเพราะนกมกตกใจงายดงนนตองพยายาม

ไมอยในบรเวณทเปนจดเดนจนทำาใหนกมองเหนไดงายและไมยอมปรากฏตวใหด

3.พยายามสำารวจดและฟงเสยงนกรอบๆตวมองหานกตงแตพนดนในกอหญา

ตามพมไม และบนตนไมใหญตงแตระดบโคนตนจนถงเรอนยอดรวมทงบนทองฟา

เพราะนกแตละชนดอาศยอยในสภาพแวดลอมทตางกนเชนไกปาเดนหากนตามพน

นกหวขวานเกาะอยบรเวณลำาตนพวกเหยยวมกบนรอนอยบนทองฟาทงนตองใช

กลองสองทางไกลสองหานกไปเรอยๆเพราะหากเรามองหานกดวยตาเปลาและหยบ

กลองมาสองเมอพบตวนกอาจบนไปกอนทจะไดเหนชดเจนเมอสงสยวาจะเปนนกหรอ

สงอนใหใชกลองสำารวจดทนท

4.หากออกไปดนกเปนกลมเมอเหนนกไมควรแยงกนดแตควรสองกลองจาก

ตำาแหนงทแตละคนยนถาไมเหนจรงๆจงคอยเปลยนตำาแหนงอยางชาๆและควรบอก

ตำาแหนงทนกเกาะกนอยใหผทยงไมเหนตอกนไปแตตองทำาอยางเงยบทสดไมควรแสดง

ความตนเตนหรอเสยงดงจนเกนไปจนนกบนหนไปและหากใชกลองเทเลสโคปดนก

ไมควรดนานเกนไปเมอเราเหนนกชดเจนแลวควรแบงปนใหคนอนดบาง

5.หลงจากเหนนกแลวควรสองกลองดนงๆพยายามสงเกตจดจำารายละเอยด

ตางๆของนกใหมากทสดเชนสสนลกษณะหวปากหลงทองฯลฯรวมทงพฤตกรรม

ทแสดงออกเมอนกไปแลวจงคอยเปดคมอดวานกทพบเปนชนดใดแลวจดรายละเอยด

ทเหนลงในสมดบนทกอยางคราวๆกอนกลบไปบนทกอยางละเอยดอกครง

6.ความอดทนคอคณสมบตทดและจำาเปนของนกดนกทำาใหมโอกาสไดพบนกดๆ

หากตองการซมดนกควรสรางบงไพรทมสสนกลมกลนกบสภาพแวดลอม เพราะนก

155ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

จะไมยอมเขาใกลวตถทคดวาไมปลอดภยหรออาจมอะไรซอนอยในนนผทตองการ

เขาไปดนกควรเขาไปซอนอยในบงไพรกอนทนกจะปรากฏตว

7.ขอปฏบตทสำาคญทสดสำาหรบนกดนกทกคนคอตองมความรบผดชอบตอนก

ไมรบกวนนกจนเกนไปโดยเฉพาะอยางยงในชวงสรางรงวางไขเพราะนกอาจตนกลวจน

ทงรงและลกไปไดนกดนกไมควรบกรกและเปลยนแปลงทอยอาศยของนกหรอเปนตน

เหตชกนำาศตรเขาไปตองพงสำานกเสมอวาความสขของนกตองมากอนสงอนใด

ภาพจากสมาคมอนรกษนกและธรรมชาตแหงประเทศไทย(BirdConservation

SocietyofThailand)http://www.bcst.or.thและ

http://www.savebird.com/Knowledge.htm

กจกรรมดดาว

ยามคำาคนทามกลางธรรมชาตในอทยานหรอในชนบท เปนโอกาสดสำาหรบ

การแหงนหนามองดฟากฟาอนมดมดทเตมไปดวยแสงดาวระยบระยบซงไมสามารถจะ

พบเหนไดในเขตเมองปจจบนมผใหความสนใจดดาวเพมขนพอสมควรอทยานแหงชาต

เปนสถานทซงเอออำานวยแกกจกรรมดดาวนอยางมาก

156 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

อปกรณดดาวสำาหรบผเรมตนหดดดาวไมมความจำาเปน

ทตองอาศยอปกรณราคาแพงใดๆ เพยงสายตาหนงคกบ

หนงสอแนะนำาการดดาวหรอแผนทดาวกสามารถดดาว

ไดแลวสวนผทมความชำานาญในการดดาวมากขนกควรม

กลองสองทางไกลกำาลงขยายสง ซงจะชวยขยายภาพ

กลมดาวใหเหนไดชดเจนและละเอยดยงขน

วธดดาว กอนทดวงอาทตยจะตกลบขอบฟา

ควรเลอกหาตำาแหนงสำาหรบการดดาวทเปนพนทโลง

สามารถมองเหนฟากฟากวางรอบดานโดยไมมยอดไมรบกวน เมอทองฟามดสนท

และเรมตนการดดาว ในชวงแรกสายตาอาจจะยงมองไมคอยเหนดาวมากนกตอมา

สายตาจะคอยๆปรบจนคนกบความมดและแสงดาวภาพของดวงดาวจะปรากฏ

ใหเหนชดขนจนกระทงเตมทองฟา พอถงชวงนจงควรหลกเลยงการมองไปบง

บรเวณทมแสงไฟสวางเพราะจะทำาใหสายตาสญเสยสภาพความคนเคยกบความมด

และเสยเวลาในการปรบสายตาใหมอกครง หากมความจำาเปนตองใชไฟฉาย

เพอสองหาของหรอดแผนทดาว ควรใชไฟฉายทหมกระดาษแกวสแดงกรองแสง

ไวชนหนงแลว

ฤดกาลทเหมาะสมในการดดาว สำาหรบประเทศไทยชวงฤดหนาวไปจนถง

ฤดรอนเปนชวงทเหมาะแกการดดาวมากทสดเพราะปราศจากเมฆรบกวนทำาใหมอง

เหนดวงดาวไดเตมทองฟาควรตรวจสอบกอนวาเปนคนขางขนหรอขางแรมเพราะ

ในคนขางขนโดยเฉพาะคนวนเพญแสงจากดวงจนทรจะบดบงดวงดาวเกอบทงทองฟา

นอกจากนยงมปรากฏการณทางดาราศาสตรเชนฝนดาวตกจนทรปราคาซงมวนและเวลา

เกดขนทแนนอนในแตละปผสนใจควรศกษาหาขอมลไวกอนศกษาคำาแนะนำาในการดดาว

เพมเตมไดทwww.ezthailand.com

นอกจากนยงมกจกรรมอนๆในหมบานทนกทองเทยวสามารถเขาไปมสวนรวมได

เชนกจกรรมทางการเกษตรในไรในสวนในนาการเลยงสตวการตำาขาวการละเลน

งานหตถกรรมพนบานมคคเทศกควรเชอเชญใหผรในชมชนเปนผอธบายและมสวนรวม

157ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ในกจกรรมทองเทยวซงจะชวยสรางความสมพนธทดระหวางเจาของบานและผมาเยอน

และสรางความประทบใจใหนกทองเทยวเปนอยางมาก

กจกรรมปนหนาผา

การปนหนาผา(RockClimbing)คอกจกรรมทดสอบแรงใจความอดทนความมงมน

และทาทายความสงในสถานททองเทยวทางธรรมชาต โดยเคลอนไหวรางกายไป

ตามชะงอนผาหนชนในแนวตงฉากกบพนโลก เปนอกกจกรรมทองเทยวเชงอนรกษ

ทนาสนใจ เรมแรกกจกรรมปนหนาผาไมไดรบความนยมจากชาวไทยมากนก เพราะ

เขาใจวาเปนกจกรรมทอนตรายแตเมอมนกปนชาวตางชาตเดนทางมาปนในเมองไทย

มากขน รวมทงมรานปนหนาผาทใหบรการโดยคนไทยเกดขนหลายราย โดยเฉพาะ

ในพนททองเทยวทมหนาผาสวยงามอยางอาวไรเลจงหวดกระบ กจกรรมทาทาย

แรงโนมถวงกเรมเปนทนยมในเมองไทยปจจบนการปนหนาผาในเมองไทยนบวาม

มาตรฐานสงสำาหรบผเรมตนจะมผเชยวชาญนำาออกไปปนโดยทำาหนาทเปนผควบคม

เชอกหรอบเลเยอร (Belayer) รวมทงใหคำาแนะนำาในการปนไปดวยพรอมๆกน

การปนหนาผาในสถานททองเทยวตางๆมกมการทำาเสนทางปนไวรองรบนกทองเทยว

ทงในระดบเรมตนไปจนถงระดบยาก เหมาะสำาหรบนกปนผาทมประสบการณสง

ถายงไมพรอมจะออกไปเรมปนบนหนาผาจรงกมยมปนหนาผาจำาลองหลายแหงใหฝกกอน

ออกไปสมผสหนาผาสงชนในธรรมชาต เมอกจกรรมนเปนทนยมมากขนปจจบนจงม

การจดตงสมาคมกฬาปนหนาผาแหงประเทศไทยขนสำาหรบจงหวดเชยงรายมพนทหลายแหง

ทมความเหมาะสมในการจดกจกรรมปนหนาผาสถานททมความพรอมทจะขอแนะนำา

คอทตำาบลโปงงามอำาเภอแมสาย จงหวดเชยงรายองคการบรหารสวนตำาบลโปงงาม

ไดสนบสนนใหกลมมดะเชยงรายแอดเวนเจอรปารคเปนผจดกจกรรมดงกลาวในพนท

การปนหนาผาของกลมมดะเชยงรายแอดแวนเจอรปารก

จะเปนการปนหนาผาจรงมระดบความยากอยท5Aถง7C+โดยจะมทงกจกรรม

การปนหนาผาและการโรยตวลงมาทระดบความสง35 เมตรซงเปนการปนหนาผา

แบบทอปโรป (TopRoping)มพเลยงคอยชวยดแลและแนะนำาวธการปนอยางใกลชด

158 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

มอปกรณชวยเซฟเพอความปลอดภยทสามารถรองรบนำาหนกไดถง2,500กโลกรม

การปนหนาผาของกลมมดะจะเปนการปนหนาผาหนปนทมอยตามธรรมชาต

มบรรยากาศสวยงามเปนธรรมชาตตดลำานำาถำาและใกลกบแหลงทองเทยววดถำาปลา

การเตรยมตวปนผาควรแตงกายใหทะมดทะแมงพรอมลยโดยผหญงไมควรใสกระโปรง

สวนอปกรณในการปนทางกลมจะจดเตรยมให ไมวาจะเปนรองเทาสำาหรบปนหนาผา

โดยเฉพาะหมวกกนนอคและอปกรณการปนตางๆอยางครบครนการเดนทางสามารถ

เดนทางมาถงถำาปลาไดงายและสะดวกโดยจากตวเมองเชยงรายเพยง50กโลเมตร

ใชเวลา45นาทและหางจากแมสายเพยง10กโลเมตรเทานน

โปรแกรมการปนหนาผามใหเลอก2แบบคอแบบครงวนราคาเรมตนท600บาท

ตอคนแบบเตมวนราคาเรมตนท1,200.-บาทตอคนสามารถตดตอไดทนายธนานพ

พรพมลกล144/1ม.2ตำาบลโปงงามอ.แมสายจ.เชยงราย57130โทรศพท084-0436781

หรออเมลmidarockadventure@hotmail.comซงถาไปทตำาบลโปงงามมคคเทศกยง

สามารถจดกจกรรมสำารวจถำาไดอกกจกรรมหนงดวย

การปนหนาผาเปนอกกจกรรมหนงทสามารถจดใหกบนกทองเทยวเดนปา

เพราะถอวาเปนการทองเทยวทเขาไปสมผสกบธรรมชาตอยางใกลชดโดยไมไดทำาการ

เปลยนแปลงสภาพแวดลอมไมกอมลภาวะหรอความเสยหายแกสถานทใดๆทงสน

นอกจากความเพลดเพลนแลวการปนหนาผายงเปนกฬาอยางหนงดวยเพราะรางกาย

ไดเคลอนไหวและออกแรงในพยายามทจะไปใหถงจดสงสดทตงใจเอาไว แตการปน

หนาผาใชแตจะใชกำาลงและความคลองตวเพยงเทานน ยงรวมถงการมสมาธและ

159ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

ความมนคงในการทผานชะงอนหนและดานตางๆทสรางขนโดยธรรมชาตแตตองอาศย

ผมการตดสนใจทรอบคอบมประสบการณและความชำานาญเปนพเลยงเพราะอาจเกด

การพลาดพลงจนเกดอาการบาดเจบและเปนอนตราย

การอาบนำาแร

การอาบนำาแรเปนรปแบบหนงของวารบำาบด(hydrotherapy)หรอการรกษาโรค

ดวยนำา เนองจากเปนการนำาเอาคณสมบตของนำามาใชประโยชนอยางเฉพาะเจาะจง

เพอการรกษาอาการเจบปวยตางๆวารบำาบดจงมรากฐานมาจากความเชอทวานำา

เปนสงจำาเปนของชวตนำาเปนสวนประกอบสำาคญของรางกายคนและยงมอยในอาหาร

สวนใหญนำาไมวาจะอยในรปแบบของเหลวนำาแขงหรอไอนำาสามารถนำามาใชเพอชวย

ผอนคลายกระตนการไหลเวยนของเลอดกำาจดของเสยออกจากรางกายลดอาการ

ปวดหรอเกรงและชวยรกษาโรคได รางกายอาจไดรบประโยชนจากนำาในหลายทาง

เชนการประคบการฉดนำาและการแชนำาเปนตนแตสงสำาคญทสดคออณหภมของ

นำานำารอนหรอไอนำาทำาใหหลอดเลอดขยายตวเหงอออกคลายกลามเนอและขอและ

ทำาใหผวรอนขนความเยนจากนำาจะทำาใหหลอดเลอดหดตวลดอาการอกเสบและบวม

ทผวหนงและกระตนการไหลเวยนของเลอดสอวยวะภายใน

แพทยยงไมยอมรบสรรพคณในทางบำาบดโรคของนำาแรสปายกเวนกรณขอ

บาดเจบ อยางไรกตามการอาบนำาอนจะชวยใหสบายขนทงกายและใจ และการ

ออกกำาลงกายในนำาจะชวยใหผปวยเคลอนไหวไดงายขนและไมมอาการปวดการแชหรอ

อาบทใชบอยในวารบำาบด ใหแชนำาอนทอณหภม 38oC (100oF) นาน 20นาท

ควรแชใหนำาทวมไหลเพอผอนคลายกลามเนอบรรเทาอาการปวดและทำาใหเหงอออก

ซงจะชวยขบสารพษออกจากรางกายเนองจากความดนเลอดอาจลดลงจงควรลกขน

จากนำาอยางชาๆและนอนพกประมาณครงชวโมงกอนเชดตว

จากการทจงหวดเชยงรายตงอยบรเวณรอยเลอนของเปลอกโลกจงมบอนำาพรอน

อยในหลายพนทพนทมบรการอาบนำาแรจำานวนหลายแหงเชนนำาพรอนโปงพระบาท

ตำาบลบานดอำาเภอเมองนำาพรอนปาตงอำาเภอแมจนนำาพรอนเวยงปาเปานำาพรอน

160 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

หวยหมากเลยมในอทยานแหงชาตลำานำากกและบอนำาพรอนผาเสรฐในเสนทางเดนปา

บอนำาพรอนทใกลทสดทขอแนะนำาในทนคอบอนำาพรอนผาเสรฐ

บอนำาพรอนผาเสรฐเปดบรการอาบนำาแร

เพอสขภาพแบบบอรวมกลางแจงขนาดใหญ

อาคารอาบนำาแรแบบบอแยกอาบนำาแรระบบสปา

จำานวน3อาคารรวม8หองนอกจากนยงม

บรการนวดแผนไทยบรการใหเชาเตนทพกแรม

การจดแคมปไฟเปนหมคณะ

ในบรเวณเดยวกนยงมปางชางผาเสรฐบรการชางนำาเทยวทงดอกบวตอง

ในฤดหนาวนำาเทยวหมบานชาวเขาเผาอาขา เผาลาหและนำาเทยวนำาตกหวยแกว

ทงระยะใกลและระยะไกลทาเรอบานผาเสรฐมบรการใหนกทองเทยวทลองแพ

ตามลำานำากกมาจากบานทาตอนหรอโดยสารเรอหางยาวนำาเทยวชมทศนยภาพขน-ลอง

ตามลำานำากกมาแวะพกมาใชบรการอาบนำาแรขชางเทยวนำาตกหรอเทยวหมบานชาว

เขาทอยบรเวณใกลเคยงไดอกดวย

อตราคาบรการปางชางผาเสรฐ

- บรการน งช างชมท งดอกบวตอง

ระยะใกลเชอกละ200บาท

- บรการนงชางไปบานอาขาผาเสรฐ

เชอกละ300บาท

- บรการน งช า ง ไปนำ าตกห วยแก ว

ระยะไกลเชอกละ700บาททาเรอเชงสะพาน

แมฟาหลวง

- เชาเรอหางยาวแบบเหมาลำาไป-กลบ

บอนำารอนผาเสรฐลำาละ600บาทนงได8คน

ใชเวลาเดนทาง40นาท

161ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

บอนำาพรอนผาเสรฐ

- บรการอาบนำ าแรแบบกลางแจง

อตราผใหญ20บาทเดก10บาท

- บรการหองอาบนำาแรแบบแยกอาบ

สวนตวอตรา1คน40บาท2คน70บาท3

คน90บาท

- บรการเชาเตนทนอน ขนาดเลก

50บาท/คนขนาดกลาง100บาท/คนขนาดใหญ150บาท/คน

- บรการจดแคมปไฟเปนหมคณะอตราตามจำานวนคนทมาใชบรการ

จองหองอาบนำาแรลวงหนาไดทโทรศพท0-5360-9117สอบถามรายละเอยด

เพมเตมไดทองคการบรหารสวนตำาบลดอยฮางโทร.053-716436

เอกสารอางองกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพชwww.dnp.go.thการดดาว.www.ezthailand.comเทศบาลตำาบลแมยาวwww.mayao.go.thสมาคมอนรกษนกและธรรมชาตแหงประเทศไทยhttp://www.bcst.or.thและhttp://www.savebird.com/Knowledge.htmสำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดเชยงรายwww.cot.go.th/trvelองคการบรหารสวนตำาบลดอยฮางwww.doihanh.go.th

การขชาง Elephantriding

Elephantsafari

การดดาว Starwatching

การดนก Birdwatching

การปนหนาผา RockClimbing

คำาศพททควรทราบ

การลองเรอ Boating

การอาบนำาพรอนNaturalHotSpring/Onsen

การสำารวจถำา Caving

ขจกรยาน Biking

ลองแกง Whitewaterrafting

162 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

เสนทางเดนปาในเชยงราย

163ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

เสนทางเดนปาในเชยงราย

เสนทางทวรปายอดนยมของจงหวดเชยงรายคอเสนทางในตำาบลแมยาวอำาเภอ

เมองจงหวดเชยงราย

นอกจากนยงมเสนทางในตำาบลดอยฮางอำาเภอเมองตำาบลวาวอำาเภอแมสรวย

ตำาบลแมสลองนอกอำาเภอแมฟาหลวงและในเขตรอยตอระหวางอำาเภอเชยงแสนกบ

อำาเภอเชยงของหรอเสนทางใหมๆ ของบานรมฟาไทยตำาบลตบเตาเสนทางดอยแสนใจ

ตำาบลแมสลองในเขตดอยนางนอนตำาบลเวยงพางคำาอำาเภอแมสายเปนตนซงบรษท

นำาเทยวแตละแหงจะมเสนทางประจำาของตนเองในทนขอแนะนำาเสนทางบางเสนดงน

1. เสนทางตำาบลหวยแมซาย ตำาบลแมยาว อำาเภอเมอง

มเสนทางหลก2เสนทางคอ

เสนทางท1นงเรอจากสะพานแมฟาหลวงไปหมบานรวมมตรใชเวลาเดนทาง

ประมาณ1ชวโมงจากนนเดนไปบานเยาบานยะฟพกคางคนทบานยะฟวนทสอง

เดนทางไปชมทะเลหมอกทดอยบอกอนหรอเดนทางตรงไปนำาตกหวยแมซายจากนน

ไปบานอาขาเดนตอไปบานกลางระหวางทางมไรและสวนและเขตปาสงวนทเปนปา

ทบจากนนนงรถยนตกลบไปตวเองเชยงราย

เสนทางท2คลายเสนทางแรกแตพกคางคนสองคนทบานยะฟและบานอาขา

(โปฉอ)แลวเดนทางกลบตามเสนทางท1

สอบถามเพมเตมทเทศบาลตำาบลแมยาวหรอสมาคมคนดอยนายสมศกดมาล

081-7655352หรอน.ส.ภาวกาเฌอมอ085-7198402

164 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

2. เสนทางตำาบลดอยฮาง อำาเภอเมอง

มการเดนทาง3เสนทางคอ

เสนทางท 1วนแรกนงเรอจากสะพานแมฟาหลวงไปหมบานรวมมตรจากนน

นงชางไปบานยางคำานชมตนงนยกษเดนทางตอไปนำาตกหวยตาดนอยนอนพกคางคน

ทบานลาหแมตางวนทสองเดนทางไปบานโปงนำารอนผานบานหวยปบานยางกลาง

บานยางผกหละนอนคางคนทบานโปงนำารอนวนทสาม เดนทางผานบานสองแคว

ไปนำาตกหวยแกวบานเยาหวยแกวไปนอนทบานจะจอวนทสเดนทางไปหวยหมากเลยม

165ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

เสนทางท2นงเรอจากสะพานแมฟาหลวงไปหวยหมากเลยมเดนไปบานผาเคยว

ไปนอนทบานจะจอวนทสองเดนทางไปบานเยาหวยแกว เทยวนำาตกหวยแกวและ

เดนทางไปบานผาเสรฐเดนทางกลบโดยรถยนตหรอเรอ

เสนทางท 3 เดนทางไปบานโปงนำารอนทางรถยนตหรอนงเรอจากสะพาน

แมฟาหลวง ไปบานผาเสรฐ เดนทางตอไปบานโปงนำารอน เดนทางไปบานอาแป

ระหวางทางชมไรชาอสสมนอนคางคนทบานอาแปวนทสองเดนทางไปนำาตกหวยแกว

แลวเดนตอไปบานเยาหวยแกวและบานปางขอนนอนคางคนบานปางขอนวนทสาม

เดนทางไปบานปางตะไครบานผาลงและไปสนสดทบานจะเดอเดนทางกลบโดยเรอ

หรอรถยนตกได

สอบถามเพมเตมทอบต.ดอยฮางหรอทนายเดชาเตมยะ085-7055747

166 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

3. เสนทางอำาเภอแมสรวย

เรมตนจากบานบานหวยสานพลบพลาปากทางภชมดาวนอนคาง1คนทบาน

โฮมสเตยของลซอวนทสองเดนทางไปนำาตกหวยชมภตำาบลทากอจากนนเดนตอไป

บานอาขาบานใหมเจรญและเดนตอไปบานหวยสานลซอพกคางคนในหมบานวนท3

เดนไปดอยชางพกคางคนทบานใหมพฒนาบรเวณนมไรชาและสวนกาแฟวนท 4

เดนลงดอยผานบานแมมอญไปรอขนรถกลบทบรเวณถนนเสนทางไปนำาตกขนกรณ

เสนทางนมสงทนาสนใจนอกจากบานชาวเขาคอไรนาไรชาและสวนกาแฟ

สอบถามเพมเตมทPDATourสมาคมพฒนาประชากรและชมชนถนนธนาลย

อ.เมองจ.เชยงราย

167ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

4. เสนทางอำาเภอเชยงของ

เสนทางเดนปาในอำาเภอเชยงของเปนหมบานมงทเดมเคยเปนพนทสชมพ

สามารถเดนทางโดยทางรถยนตไปทบานมงกวกาญจน พกคางคนทหมบานมง

(ลนเจยะลอจด)เสนทางเดนปามเสนทางเดนสองเสนคอ

เสนแรกเดนทางไปเทยวนำาตกไป-กลบในวนเดยว

เสนทสอง เดนไปบานมเซอรสองพนองจากนนเดนหรอขจกรยานไปบานขม

ไปสนสดทแมนำาโขงในเสนทางนเปนไร-สวนของกลมมงอาขามเซอรเสนทางนยงม

สวนฝนใหเหน

สอบถามเพมเตมทโฮมสเตยลนเจยะหรอทPDATour

5. เสนทางเดนปา พชตยอดเขานางนอน

บานผาหม หมท 6 ตำาบลเวยงพางคำา

อำาเภอแมสาย

หมบานชาวเขาผาหม ตงอยถนน

สายพระธาตดอยตง–บานผาหมหางจาก

พระธาตดอยตงประมาณ10กม.หมบาน

ชาวไทยภเขาเผาอาขาบานผาหมหมท 6

ตำาบลเวยงพางคำา

เดมพนทนใชเปนศนยบำาบดยาเสพตดชาวเขาในพนทโครงการพฒนาดอยตง

ปจจบนไดกลายเปนศนยฝกอาชพผาหมดวยสภาพภมทศนทสวยงามของหมบานผาหม

ทมภเขาหนออนทนบวามคณภาพดทสดแหงหนงของประเทศไทยนกทองเทยวท

ตองการสมผสวถความเปนอยแวะเยยมชมนอกจากวถชวตความเปนอยของชาวไทย

ภเขาแลวทวทศนของหมบานทตงอยทามกลางสวนปาภเขาหนออนตงเปนฉากหลง

สลบกบสวนผลไมชากาแฟลนจถอวาเปนสงทมคณคาทรอรบการสมผสใชชวตของ

นกทองเทยวนอกจากววทวทศนทปรากฏเหนแลวยงมเสนทางเดนทางเดนปาเสนทาง

ทปนปายหนาผาเสนทางเดนชมถำาทยงไมเปนทรจกของนกทองเทยว

168 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

อบต.เวยงพางคำาขอนำาเสนอเสนทางเดนทางเดนปาสจดสงสดของยอดเขา

นางนอนทปรากฏหมดอางองแผนททางทหารวงรอบชนหนงของยอดเขานางนอน

ในระดบความสง1,291เมตรดงน

1. จดเรมตน จากศนยอบรมผาหมเดนผานสวนสมนายนวฒนฯใชเวลา15นาท

สภาพเสนทางเดนเทาขนาดกวาง1เมตรเดนลดเลาะภายในบรเวณสวนสมผานไรกาแฟ

ไรแมคคาเดเมยจะมสภาพอากาศเยนพบเหนตนมอสเฟรนปกคลมตามหบเขาใชเวลา

เดนทางประมาณ15นาทถงบรเวณปาโปรงเรมตนเดนทางขนเขาสามารถมองเหน

เทอกเขาดอยนางนอนอยดานหนา

2. ภายในสวนสม ไรกาแฟนายนวฒนฯ – ไรฝนเกาใชเวลา30นาทสภาพเสนทาง

เปนทางเดนเทาขนาดกวาง1เมตรเดนลดเลาะผานปาไมปาไผเดนขนเขาจนถงทวาง

ในหบเขาซงอดตเปนพนทปลกฝนเกามเนอทประมาณ3 ไร เหมาะสำาหรบการ

กางเตนทนอนพกผอนของนกทองเทยว

3. การเดนทางกอนถงไรฝนเกาจะเดนลดเลาะปาไผมโขดหนรปรางแปลก

ตาตองใชความระมดระวงในการเดนทางแตเมอเดนทางถงบรเวณหบเขาไรฝนเกาแลว

จะมรองรอยของรงหมปาและเปนจดครงทางของเปาหมายจากไรฝนเกา –เชงเขา

ดอยนางนอนใชเวลา20นาทสภาพเสนทางเดนเทาภมประเทศเปนปาไผผสมปาโปรง

ใชความระมดระวงในการเดนมกอนหนรปรางแปลกตา

4. เชงเขา –บรเวณสนเขาดอยนางนอนใชเวลา30นาทสภาพเสนทางเดนเทา

ลดเลาะตามโขดหนทางเรมสงชน ใชความระมดระวงในการเดนทางกอนหนจะ

หลดกลงลงไปอาจเปนอนตรายตอผรวมใชเสนทางระหวางทางจะพบพชพนธไมท

หายากและไมรจกหลายชนดพบเหนกลวยไมปาตนไมทใชรากเกบนำาอากาศเรมเยน

เรมมองเหนทวทศนสวยงามไทย–พมา

5. บรเวณสนเขาดอยนางนอน-จดชมวว ใชเวลา10นาทสภาพเสนทาง

เรมแคบตองใชความระมดระวงในการเดนภมประเทศสงชนทงสองดานจากจดชมวว

มองเหนทวทศนดานอ.แมสาย,อ.เชยงแสน ในพนท โครงการพฒนาดอยตงและ

พนทประเทศพมาลมพดแรงอากาศหนาวเยนมทะเลหมอกปกคลมในชวงฤดหนาว

169ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

พบเหนฝอยลมพชสมนไพรทขนในทสงทวไป

ใชเวลาเดนทางจากจดพกแรม ไรฝนเกา ถงจดชมววทเหนหมดแผนททหาร

วงรอบชนท 1 เขานางนอนวางหมดไวใชเวลาประมาณ40นาทและหากเดนทาง

จากศนยอบรมผาหม–จดชมววเดนทางปกตจะใชเวลาประมาณ2ชวโมง

6. จดชมวว – ศนยอบรมผาหม (NC.895536)เสนทางกลบใชเสนทางเดมตอง

ใชความระมดระวงในการเดนทางลงจากยอดเขาดอยนางนอนสภาพปาไผผสมปาโปรง

บรเวณปาไผจะพบดวงไมไผและดอกไมปาทหายากหากเดนทางไป-กลบจะใชเวลา

ประมาณ6ชวโมงแตคมคากบความเหนอยททาทายและสามารถเดนทางกลบพกแรม

ทหมบานชาวไทยภเขาเผาอาขาชมการแสดงวถชวตของพนองชาวไทยภเขาเสนทางน

เหมาะสำาหรบนกทองเทยวทมสขภาพแขงแรงชอบการผจญภยอาจดดแปลงยนระยะทาง

ใหเหมาะสมกบสภาพรางกาย

ตดตอสอบถาม คณะกรรมการทองเทยวชมชน ของหมบานผาหม ม.6

(ส.อบต.อดมฯ)โทรศพท0-1366-5788

ทตง: บานผาหมต.เวยงพางคำาอ.แมสายจ.เชยงรายหรอองคการบรหารสวนตำาบล

เวยงพางคำาต.เวยงพางคำาอ.แมสายจ.เชยงราย

โทร / แฟกซ053-646569,053-646393(อบต.เวยงพางคำา)

โฮมเพจ / เวบไซต :www.nang-non.com

170 ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายศนยศกษาและพฒนาการทองเทยว มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

171ศนยศกษาและพฒนาการทองเทยวมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายเนองในวาระ 750 ป จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2555

การทองเทยวเดนปา จงหวดเชยงรายศนยศกษาและพฒนาการทองเทยว

มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย