TürkçeMino AKILLI TÜRKÇE DEFTERİ · TürkçeMino AKILLI TÜRKÇE DEFTERİ Artık kelimeleri doğru yazıyorum. Artık Türkçe dersinde eğleniyorum. Artık Türkçe’den korkmuyorum

3Ar tık Türkçe'yi Daha İyi Öğreneceksiniz!

AKILLI TÜRKÇE DEFTERİTürkçeMino

Artıkkelimeleri

doğru yazıyorum.

ArtıkTürkçe

dersindeeğleniyorum.

ArtıkTürkçe’den

korkmuyorum.Artık

Türkçe’yi daha çok

seviyorum.

Artıkaz yazarakçok zaman

kazanıyorum.

ArtıkTürkçe’den

sıkılmıyorum.Artık

daha fazlaetkinlik

yapıyorum.

Artıkdaha fazla

kelimeöğreniyorum.

Ar tık Türkçe'yi Daha İyi Öğreneceksiniz!2

Bu kitabın her hakkı Arı Defter ve Dağıtım’a aittir. İçindeki şekil, yazı, resim ve grafiklerin

yayınevinin izni olmaksızın, elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile

çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır.

Arı Defter ve Dağıtım İnternet Bilişim HizmetleriGüneşli Yolu Cad. İkebana Evleri H Blok D:26 Bahçelievler/İSTANBUL

Tel: 0212 879 20 60 - Faks: 0212 879 20 70www.ariyayin.com - [email protected] /ariyayin /ariyayin

YAZARS. Reyhan ALABUĞA

KAPAK TASARIMİhsan SONDOĞAN

GRAFİK-TASARIMEbru PEKÜN

BASIM YERİİhlas Gazetecilik A.Ş. (0212 454 30 00)

Ar tık Türkçe'yi Daha İyi Öğreneceksiniz! 3

Merhabalar,

Hazırlamış olduğumuz Akıllı Türkçe Defteri ile siz saygıdeğer öğretmenlerimizin işlerini biraz daha kolaylaştırırken, sevgili öğrencilerimizin de Türkçe’yi daha iyi öğrenmelerini sağlamak istedik. Akıllı defterlerin amacı, not tutma sıkıntısı yaşayan öğrencilerin ve konu yetiştir-me telaşına giren öğretmenlerimizin işlerini kolaylaştırmaktır.

TürkçeMino’da boş bir defter kadar not kısmı bulabilirsiniz. Öğrencilerin yıl bo-yunca göreceği konular da özet olarak verilmiştir. Her öğretmenin konu anlatım ve not alma tarzı farklı olabilmektedir. Bu yüzden öğretmen, gerekli bulduğu ayrıntıları kendi anlatım tarzına uygun olarak yazdırabilecektir. Soru çözmek, konuyu tekrar etmek, kitap okumak, şiir ve hikaye yazmak vb. gibi bir çok etkinlik için bol bol zaman kalacaktır.

Akıllı Türkçe Defteri’nin ek bir kaynak olarak algılanmasını istemeyiz. Çünkü bu defter ile öğrenciye ek kaynak aldırmıyoruz, DEFTER İHTİYACINI karşılıyoruz. Bu defteri alan bir öğrencinin başka bir defter almasına gerek kalmayacaktır. Başarılarınızın sürekli olması dileğiyle.

S. Reyhan ALABUĞA

Bu defterin hazırlanma aşamasında desteğini ve sabrını esirgemeyen annem Perihan’a,

babama, eşime, kızıma ve çok değerli ağabeyim İbrahim'e teşekkür ederim. Emeğine sağlık İhsan...


İÇİNDEKİLER

1. TEMA1.1. Özgeçmişim - Kendimi Tanıtıyorum .............................................................................. 91.2. Cümleyi Tanıyorum ............................................................................................................. 141.3. Olumlu - Olumsuz Cümle ..............................................................................................201.4. Cümlenin Özelliklerini Öğreniyorum ........................................................................251.5. Serbest Okuma Metni - 1 .............................................................................................321.6. Ölçme ve Değerlendirme - 1 ......................................................................................33

2. TEMA2.1. Kelimeyi Öğreniyorum .....................................................................................................392.2. Kelimelerin Sözlükte Yeri ...............................................................................................422.3. Eş Anlamlı Kelimeler .........................................................................................................452.4. Zıt Anlamlı Kelimeler .......................................................................................................492.5. Eş Sesli Kelimeler ...............................................................................................................532.6. Anlamına Göre Cümleler ..............................................................................................592.7. Farklı Düşünmeye Yönlendiren İfadeler ..................................................................622.8. Serbest Okuma Metni - 2 ............................................................................................652.9. Ölçme ve Değerlendirme - 2 ....................................................................................67

3. TEMA3.1. Alfabemiz ve Özellikleri ................................................................................................733.2. Ünsüzlerin Özellikleri ........................................................................................................743.3. Ünlülerin Özellikleri ..........................................................................................................793.4. Akrostiş - Betimleme ........................................................................................................833.5. Hece ve Özellikleri ...........................................................................................................863.6. Hikâye Unsurları ...................................................................................................................913.7. Serbest Okuma Metni - 3 ............................................................................................953.8. Ölçme ve Değerlendirme - 3 ....................................................................................97

4. TEMA4.1. Ek Kök Bulalım ....................................................................................................................1034.2. Yapım - Çekim Ekleri ....................................................................................................1074.3. Olayların Oluş Sırası ....................................................................................................109


4.4. Yapılarına Göre (Basit - Birleşik -Türemiş) Kelimeler ...................................1154.5. Duygusal - Abartılı İfadeler .......................................................................................1194.6. Özetleyen ve Sonu. Bildiren İfadeler .....................................................................1214.7. Ana - Fikir - Ana Duygu .............................................................................................1224.8. Serbest Okuma Metni - 4 ..........................................................................................1284.9. Ölçme ve Değerlendirme - 4 ................................................................................129

5. TEMA5.1. Adlar ve Özellikleri ......................................................................................................1355.2. Açıklayıcı ve Destekleyici İfadeler .........................................................................1455.3. Sayılarına Göre Varlıklar ............................................................................................1475.4. İsmin Halleri ..........................................................................................................................1515.5. Noktalama İşaretleri .......................................................................................................1565.6. Serbest Okuma Metni - 5 ...........................................................................................1615.7. Ölçme ve Değerlendirme - 5 ..................................................................................163

6. TEMA6.1. Varlığın Özellikliğini Bildiren Kelimeler ..............................................................1696.2. Anlam Bağlantısı Kuran Kelimeler ...........................................................................1776.3. Şiirde Ana Duygu - Konu ............................................................................................1826.4. Ölçme ve Değerlendirme - 6 ..................................................................................187

7. TEMA7.1. Adların Yerine Kullanılan Kelimeler ......................................................................1937.2. İş, Oluş, Hareket Bildiren Sözcükler .......................................................................1987.3. Ölçme ve Değerlendirme - 7 ................................................................................ 209

8. TEMA8.1. İmla Kuralları ....................................................................................................................2158.2. Öz Deyiş - Atasözü - Deyim ....................................................................................2198.3. Serbest Okuma Metni - 8 ........................................................................................ 2308.4. Ölçme ve Değerlendirme - 8 ..................................................................................231


TEMA 1 - KAZANIMLAR

• Konuşma ve okuma için hazırlık yapar, amacını belirler.

• Öğrendiği yeni kelimeleri kullanarak sebep-sonuç ilişkisi kurar.

• Noktalama işaretlerine dikkat ederek, uygun ses tonuyla, vurgu ve tonlamaya dikkat ederek akıcı okur.

• Karşılaştığı yeni kelimelerin anlamlarını tahmin eder ve sözlükten bularak cümle içinde kullanır.

• Metinle ilgili soruları okuma öncesinde, okuma sırasında ve sonrasında cevaplar.

• Okuduğu metnin konusunu belirler ve yazar.

• Amaca ve kurallara uygun bitişik eğik yazı ile yazar.

• Noktalama işaretlerine uygun, anlamlı ve kurallı cümleler yazar.

• Resme uygun hikaye yazar ve betimleme yapar.

• Metni öğrenilen yeni kelimeleri de kullanarak tamamlar.

• Cümleyi tanır ve kurala uygun cümleler kurar.

• Cümlenin özelliklerini bilir.


1. Temaya Giriş


1. Temaya Giriş


• Ben Can Canbaz. 6 yıl önce Amasya'da doğdum.

• 6 yaşında anaokuluna başladım.

• 1. sınıfa giderken paten kaymaya başladım.

• Okula başladığım yıl kardeşim Caner doğdu.

• 2. sınıfa geçtiğimde paten kaymanın yanısıra buz patenine de başladım.

Can'ın özgeçmişini okuduk. Aşağıya resmimizi de kullanarak özgeçmişimizi yazalım.

Öz Geçmişim


Kendimi Tanıtıyorum

Kendimizi anlatan cevapların ortaya çıkacağı soruları cevaplayalım.

Adım ve Soyadım:

Okulumun Adı-Sınıfım-Numaram:

Öğretmenimin Adı ve Soyadı:

Doğum Yerim ve Tarihim:

Göz ve saç rengim:

En sevdiğim yemekler:

En sevdiğim oyunlar:

En sevdiğim dersler:

En sevdiğim şarkılar:

En sevdiğim kitaplar:

En sevdiğim çizgi film:

Arkadaşımla benzer yanlarımız şunlardır:(Aşağıyı cevaplamadan önce yan sayfadaki soruları cevaplayalım.)


Sevdiğimiz bir arkadaşımızla ilgili bilgileri aşağıya yazalım.

Arkadaşımın Adı ve Soyadı:

Arkadaşımın saç ve göz rengi:

Arkadaşımın doğum yeri ve tarihi:

Arkadaşımın en sevdiği yemek:

Arkadaşımın en sevdiği oyun:

Arkadaşımın en sevdiği ders:

Arkadaşımın en sevdiği şarkı:

Arkadaşımın en sevdiği kitap:

Arkadaşımın en sevdiği çizgi film:

........................................................................ isimli arkadaşımla farklı yanlarımız şunlardır:

Arkadaşımı Tanıtıyorum


Günlük Yazıyorum

Gün Ay Yıl

............/............/...............Pazartesi 17:30

Sevgili Günlük,Çok uzun zaman oldu sana yazmayalı biliyorum. Ama yoklu-

ğunu hep hissettim. İyi ki taşınmışız yoksa seni asla bulamazdım. Yeniden kavuştuğumuz için çok mutluyum.

Sana en son ikinci sınıfa devam ederken yazmıştım. Şimdi üçün-cü sınıfa gidiyorum ve hayatımda çok şey değişti. Çok tatlı bir kar-deşim oldu. Adını Ece koyduk. Adının anlamı gibi kraliçeler kadar güzel bir kız. Ece büyüyünce ona da günlük tutmayı öğreteceğim.

En sevdiğim arkadaşım Sude artık bizim sınıfta değil. İzmir'e taşındılar. Sürekli haberleşiyoruz ama aramızda kalsın onu çok özlüyorum.

Gördüğün gibi sensizken hayatımda çok şey değişti. Hepsini an-latmak istiyorum ama uykum geldi. Yarın devam edelim olur mu?

Öğretmenim dedi ki, günlük yazarken:

Yukarıdaki günlüğü okuduk. Hadi bakalım aşağıdaki boşluğu kendi yaşadık-larımızı düşünerek dolduralım.


Sevgili Günlük,Sonunda kavuştuk değil mi? Tatile giderken seni yanıma almadı-

ğımı farkettiğimde evden çok uzaklaşmıştık. Ama sonunda tatil bitti ve evimize döndük. Hemen seni aradım. Çünkü sana anlatağım çok şey var. Tüm yaz boyunca neler yaşadım bak dinle:

........../........../...............

...................... .......:.......

Günlük Yazıyorum


Cümleyi Tanıyorum

Rüya'nın Sevgisi

Rüya 9 yaşında, ufak tefek bir kız çocuğudur. Yaşıt-larından en büyük farkı hayvanlara olan ilgisinin büyüklü-ğüdür. Onun hayvanlara olan hayranlığını bilmeyen yoktur. Hatta bazı arkadaşları Rüya'nın hayvanlarla konuşmak gibi sihirli bir güce sahip olduğuna inanırlardı.

Rüya boş vakitlerini evinin bahçesinde geçirirdi. Bahçesini hayvan barınağına çevirmişti. Kedi, köpek, tavşan hatta kaplumbağası bile vardı. Onların beslenmesi ve temizliği konusunda annesinden yardım alırdı. Veterinere götürme konusunda babasının yardımlarını da unutmazdı.

Rüya, hayvan bakmanın büyük sorumluluk olduğunu bilirdi. Bu sorumluluğunu yerine getirmek için elinden geleni yapardı.

Metinde geçen cümleleri alt alta yazalım.1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.


Alt alta yazdığımız kelime grupları birer cümledir.

Cümleyi Tanıyorum

Öğretmenim dedi ki:

10.

11.


Cümleyi Tanıyorum

Aşağıdaki kelimeler birbirine yapışmış. Kelimeleri birbirinden ayıralım ve örnekteki gibi cümleler halinde yazalım.

Suatevegeldi. Ÿ Suat eve geldi.

Emirfutboloynamayıçoksever. Ÿ

Leyleklersıcakyerleriseverler. Ÿ

Suyuboşaakıtmayalım. Ÿ

Çokgüzelresimçiziyorsun. Ÿ

Nedenokulagelmedin? Ÿ

Kitabımıbirtürlübulamıyorum. Ÿ

•

•

•

•

•

•

•

Yan yana yazılmış her kelime grubu cümle midir?Cümleyim - Cümle Değilim


Kedi süt Ÿ Cümle değildir.Annem yemek ve Ÿ Cümle değildir.Telefonun çaldığını Ÿ Cümle değildir.

Örnek

Örnek


Cümleyi Tanıyorum

Aşağıda geçen kelime gruplarını okuyalım ve karşılarına cümle olup olma-dıklarını yazalım.

Halam bize geldi. Ÿ Cümledir.Asya yemeğini Ÿ Cümle değildir.

Örnek

• Eda dondurma yemez. Ÿ

• Aytunç öğretmenini çok Ÿ

• Okullar sonbaharda açılır. Ÿ

• Kitap okumak ne güzel bir Ÿ• Dedem bana masal anlattı. Ÿ• Heryer çöp kovasıyla Ÿ

Şimdi de biz cümle kuralım.

• Nihal, çiçekleri çok .........................• Minik serçe gökyüzünde .........................• Ahmet kırtasiyeden kalem .........................• Zavallı hayvan sabaha kadar .........................• Teyzem yanımıza .........................• Perihan benim için şiir .........................

Aşağıdaki kelimeleri uygun yerlere yerleştirip cümleleri tamamlayalım.

uçuyor - geldi - sever - havladı - yazdı - aldı

Cümleyi Tamamlıyorum

•

•


Cümleyi Tanıyorum

Aşağıdaki kelimeleri kullanarak cümleler kuralım.çiçek - miyavladı - yuvarlak - uyuyacak - koştu - yedi

Kurallı Cümle:

Devrik Cümle:


Kurallı Cümleyim - Devrik Cümleyim

Minik kedi Topaç acıkınca miyavladı.Örnek•

•

•

•

•


Kurallı - Devrik Cümleyim

Emir, basket attı geçen maçta. Aleyna, çok güzel kitap okur.Parmağına iğne batmış.Duydun mu sesi?Bana bağırma birdaha.Kitap okumayı çok severim.

Aşağıdaki cümlelerin anlamlı ve kurallı olanlarını işaretleyelim.

Bu oyundan keyif almadım hiç.Sınav için çok çalışmalıyım.Çay içmek için geldim.Oyun oynarken düştü ve ayağını kırdı.Bardak kırıldı yere düşünce.

Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Kurallı olanları işaretleyelim.

Verilen görseller ile ilgili yan tarafına kurallı cümleler kuralım.

•

•

•

•


Olumlu - Olumsuz Cümleyim

Olumlu Cümle:

Olumsuz Cümle:

• Annem pilavı bulgurla yapar. Ÿ

• Dün kütüphanede ders çalıştık. Ÿ

• Ömer, mısırı sevmez. Ÿ


Aşağıda verilen olumlu cümleleri olumsuza, olumsuzları da olumluyaçevirerek yeniden cümle kuralım.

• Okula gitmek istemiyorum.• Bugün yüzmeye gideceğiz.• Buraya geleceğini söylemedin.• Odandan dışarı çıkmalısın.• Şeker yemeyi çok seviyorum.• Annem harika kek yapar.

Aşağıdaki cümlelerden olumlu olanlarına ¡ ™ verelim.

Olumlu Cümleden Olumsuz Cümleye


Sınıf İçi Etkinlik


Sınıf İçi Etkinlik


Kelimeleri Yerlerine Yerleştiriyorum

Öğretmenim dedi ki:Karışık halde dizilmiş kelimeleri kurallı hale getirirken:

Örnek 3hediye

1dün

4aldım

2anneme

Dün anneme hediye aldım.

Aşağıdaki vagonların kafası karışmış. Lokomotifi bulup yerlerine yerleşti-relim.

gösterdim ödevimi

domates bahçeden dün topladım

resmi o yaptığı beğenmedi

➙

➙

➙

öğretmenime


Kelimeleri Yerlerine Yerleştiriyorum

• çöp - ben - atmam - yerlere.

• seviyorum - öğretmenimi - çok.

• mutluyum - için - okullar - açıldığı.

➙

➙

➙

Aşağıdaki görsele bakarak anlamlı ve kurallı cümle kuralım.

çok - bugün - mutsuzum.

sever - ibrahim - etmeyi - sohbet.

sonu - pikniğe - hafta - gideceğiz.

içini - dolabın - toparladın mı?

akşam - bu - uyudu - erken.


1. Cümle en az bir kelimeden oluşur.

Cümlelerin Özelliklerini Öğreniyorum

• Geldi. • Eyvah! • Yatacak.• Sevdi. • İyiyim. • Konuştum.

Örnek


Örnekteki gibi tek kelimelik cümleler kuralım.

Cümlelerin kelime sayılarını karşılarına yazalım.

• • •• • •

Verilen cümleyi örneğe uygun yazalım.• Oynadılar. Ÿ

•

•

•

Yediler. Ÿ 1 kelimeYemek yediler. ŸKardeşiyle çok yemek yediler. ŸKardeşiyle aynı tabaktan çok yemek yediler. Ÿ

Örnek

Öğretmenim dedi ki:2. İyi ve anlaşılır cümlenin içinde gereksiz kelimeler bulunmaz.


Cümlelerin Özelliklerini Öğreniyorum

Nokta, Soru İşareti, ÜnlemCümlenin vazgeçilmezi.Başla sen büyük harfle,Bak gör gelir gerisi!

İşaretler

Gereksiz olan kelimenin üzerini çizelim ve tekrar okuyup yazalım.Bu öykü hikaye kitabını okudum.

Mesela örneğin pırasa bir sebzedir.

Asla sakın kırmızı ışıkta geçme!

•

•

•

Sonbahar güz geldiğinde yağmurlar başlar.Örnek

3. Her cümle büyük harfle başlar.

• Okullar açıldı. • Annem harika yemek yapar.• Ekmek aldın mı? • Yangın var!

Örnek


• •

• •

Büyük harf kuralına uyarak cümleler kuralım.

➙

➙

➙


Yaz geldi bu yüzden herkes tatile gitti.•

Defteri düzenli olmadığı için aradığı konuyu bulamadı.•

Koşarak gelmediğinden dolayı geç kaldı.•

Okula geç kaldı bu yüzden sınava yetişemedi.•

Cümlede Sebep - Sonuç Buluyorum


Sebep Sonuç

Sebep Sonuç

Sebep Sonuç

Sebep Sonuç

Örnek Kar yağdığı için dışarıya çıkamadım.

Sebep SonuçKarın yağması Dışarı çıkamamak

İlaçlarını içemedi. Bunun sonucunda iyileşemedi.Sebep Sonuç

•

➙ ➙

➙ ➙

➙ ➙

➙ ➙

➙ ➙



• Abim uçurtma uçurmayı çok sevdiği için

Yukarıdaki metinde anlatılanların sebep-sonuç ilişkisi aşağıda verilmiştir. Metni dikkatle okuyup cümleleri tamamlayalım.

• Gittiği tepenin her yanı açıktı. Bu yüzden

• Hava almak isteyen herkes bu tepeye gelir. Çünkü

• Sebep - sonuç bildiren iki cümlede biz yazalım.

Abim uçurtmayı çok sever. Bu nedenle her hafta sonu evimizi yakınındaki tepeye gidip uçurtma uçurur. Gittiği tepenin her yanı açık olduğu için bu-radan rüzgar hiç eksik olmaz. Sadece uçurtma uçuranlar değil, hava almak isteyen herkes buraya gelir. Çünkü yeşilliği bol, havası temiz, etrafı ferahtır.

Sebebe Uygun Sonuç - Sonuca Uygun Sebep



Zeynep dondurma yemeyi çok severdi. Özellikle limonlu dondurma yemeye bayılırdı. Dondurmanın için-de bulunduğu kabın dibini görmeden rahat edemezdi. Zeynep'e göre dondurma yemenin ne mevsimi ne de zamanı vardı. Ama annesi Zeynep ile aynı fikirde de-ğildi. Yine bir gün...

Aşağıdaki metni okuyalım. Resme göre tamamlayalım.


1. Tema Not larım


1. Tema Not larım


1. Tema - Serbest Okuma Metni

Ben olsam ....................................................... başlığını koyarım.

Metinle ilgili cevapsız sorular. (Sadece soruları yazalım.)

Serbest Okuma Metninin:Adı:

Yazarı:

1.2.3.

........................................................................................

Karakterler

Yer

Ana Fikir

Zaman

Konu


1. Tema Ölçme Değerlendirme

GERÇEK SÖZSoğuk bir kış günüydü. Sobanın üzerinde fokur fokur kaynayan süt evin içine mis

gibi kokular yayıyordu. Banyodan yeni çıkan minik kız havlusuna sarılı sobanın ba-şında oturuyordu. Annesi minik kızı sobabın başına oturturken sıkı sıkı tembihlemişti. — Kızım sakın sobaya yaklaşma! Süt kazanına dokunma!

Minik kız annesini dinlediğini gösterir gibi başını yukarı aşağı salladı. Annesi odadan çıkar çıkmaz minik kız tencerenin başına geçti. Tencere içine, sobanın kenarında duran kepçeyi daldırdı. Farketmediği bir şey vardı. Süt tenceresi so-banın üzerinde dengede durmuyordu. Minik kız kepçeyle kaynayan sütü karıştırır-ken birden tencere üzerine devrildi. Kızın çığlığını duyup içeri gelen annesi onu hemen doktora götürdü.

Anne sözü dinlememenin cezasını çok ağır çekmişti. Annesinin koyduğu ya-saklara hep söylenip, huysuzluk ederek karşı gelen minik kız hatasını anlamıştı. O günden sonra gerçek sözler verip annesini dinlemeye karar verdi.

Kendimi Deniyorum, Öğretmenime Veriyorum

Sorular1. Olaylar nerede gerçekleşiyor?

2. Olaylar ne zaman gerçekleşiyor?

3. Karakterler kimler?


1. Tema Ölçme Değerlendirme

4. Metnin konusu nedir?

5. Metin bize ne anlatmak istiyor? (Anafikir)

6. Metnin ilk paragrafında kaç cümle vardır? Bir tanesini yazalım.

7. Metinde geçen olumsuz cümlelerden birini yazalım.

8. Karışık olarak verilen kelimeleri kurallı cümle olarak yazalım. sözü - cezasını - anne - çekmişti - dinlememenin

9. Minik kızın başına gelenleri düşünerek iki tane sebep-sonuç cümlesi oluş-turalım.

Her soru 10 puan, 9. soru 20 puan.

Documents

TürkçeMino AKILLI TÜRKÇE DEFTERİ · TürkçeMino AKILLI TÜRKÇE DEFTERİ Artık kelimeleri doğru yazıyorum. Artık Türkçe dersinde eğleniyorum. Artık Türkçe’den korkmuyorum