Ttr Nefrolitiasis

7/21/2019 Ttr Nefrolitiasis

http://slidepdf.com/reader/full/ttr-nefrolitiasis 1/21

TUTORIAL

NEFROLITIASIS

Dokter Pembimbing Klinik

dr. Hj. Suginem udji!ntoro" S#. R!d $K%

Di&u&un Ole' (

Tik! Nur)!dil!'

*ung! K!rtik! +unu&

R!dit,! Re-'!

KEPANITERAAN KLINIK STASE RADIOLOI

RUAH SAKIT ISLA PONDOK KOPI

UNI/ERSITAS UHAADI+AH 0AKARTA

1234



IDENTITAS PASIEN

Nama : Tn. DJenis Kelamin : Laki – laki

Umur : 30 tahun

Agama : Islam

Pekerjaan : Suir truk

Alamat : Duren sa!it

Status : "enikah

ANANESIS

Keluhan Utama:

N#eri inggang $agian kiri sejak %minggu S"&S

&i!a#at Pen#akit Sekarang:

Sejak ' minggu #ang lalu en(erita mengeluh n#eri a(a $agian inggang kiri

#ang hilang tim$ul (an menjalar ke erut $agian $a!ah. N#eri $ertam$ah he$at sejak %

minggu #ang lalu (an le$ih sering. Keluhan ti(ak hilang (engan eru$ahan )sisi.

Keluhan juga (isertai (engan rasa mual (an muntah. &i!a#at (emam (isangkal. Pasien

merasa ti(ak uas $ila $erkemih (isangkal* n#eri $ila $erkemih (an ti(ak menetes (i

akhir ken+ing* ,rekuensi ken+ing 3- kali sehari. /arna air ken+ing en(erita (iakui

$er!arna kuning ekat seerti air teh (an )lumen#a seerti $iasa. &i!a#at ken+ing

$er(arah (isangkal. Pasien mengaku suka menahan ken+ing karena terlalu si$uk

men#etir. % tahun #ang lalu asien mengalami gejala #ang sama seerti sekarang (an

su(ah (ilakukan 1S/L. 2A2 lan+ar. &i!a#at memakan )$at-)$atan (isangkal. &i!a#at

en#akit asam urat (isangkal. &i!a#at en#akit jantung (an gagal ginjal (isangkal.

&i!a#at ken+ing manis (isangkal )leh asien. Pen(erita mengakui ka(ang minum +uma

' $)t)l aua ukuran se(ang sehari.



PEERIKSAAN FISIK

St!tu& ener!li&

Kesa(aran : K)m)s mentis* tamak sakit se(ang

Status gi4i : 2aik

Tensi : %'0560 mm7g

Na(i : 88 95 menit

&esirasi : '0 95 menit

Suhu : 3*; <

"ata : K)njungtia ti(ak anemis * sklera ti(ak ikterik

A9illa : K=2 ti(ak tera$a mem$esar

Leher : K=2 ti(ak tera$a mem$esar

: J>P ti(ak meningkat

Th)raks : 2entuk (an gerak simetris

Jantung: 2un#i jantung murni reguler

Pulm) : 2entuk (an gerak simetris*

>)+al ?remitus kiri@kanan*

S)n)r* >2S kiri@kanan*

&)nkhi -B* /hee4ing -B

A$()men : Datar* lem$ut* $ising usus CB n)rmal

Turg)r kulit kem$ali +eat

N#eri tekan CB* (e,ans muskular -B* n#eri leas -B

7ear (an lien ti(ak tera$a

Inguinal : K=2 ti(ak tera$a mem$esar

1ktremitas : Sian)sis -B* akral hangat* +aillar# re,ill ' E

St!tu& Lok!li&



N#eri ket)k <>A CB a(a $agian kiri

PEERIKSAAN PENUN0AN

L!bor!torium

#emerik&!!n H!&il Nil!i rujuk!n &!tu!n

Hem!tologi

lengk!#

- haem)gl)$in

- hemat)krit

- eritr)sit

- leuk)sit

-tr)m$)sit

%3*'%*3

F*'6

G*'

3%8

%'-%36-6

*'-F*

*8-%0*8

%F0-F0

g5(lH

%0⌃5L

%0⌃5L

%0⌃

5L

Fung&i ginj!l

- Ureum

- kreatinin

'0

0*6

%0-F0

0*F-%*0

"g H

"g H

Urin!li&i&

- +)l)ur

- +larit#- P7

- se+i,i+ =rait#

- ur)$ilin)gen- $iliru$in

5 !lbumin

- glu+)se

- ket)n- leuko6,te e&ter!&e

- nitrit

- blood urin

- leuko&it

- eritro&it

- eitel

- 6r,&t!l

- b!6teri!l

- +ast

- )al ,at $)(ies- )thers

#ell)!

<lear .F

L %.0%F

%negati

17

negati

negati

87

negati

47

b!n,!k

#enu'

)siti

neg!ti)

#o&iti)

negatie

negatie.

ell)!

<lear .8-6.

%.0%-%.0''

%negatie

neg!ti9e

negatie

negatienegatie

negatie

neg!ti9e

254

253

%C

negatienegatie

negatie

negatie







R!diologi

Foto t!ngg!l 1: no9ermber

- $esar (an ukuran ke(ua ginjal masih (alam $atas n)rmal* Tamak ele$aran seluruh

s#stem kal#ses ginjal kiri (engan ermukaan kali9 tamak kasar ireguler a(a saat

engangkatan kateter* K)ntras tamak minimal mele!ati ureter kiri samai jam

aska engangkatan kateter* S#stem kali9 ginjal kiri masih tamak retensi k)ntras

ke&!n(

3. g!mb!r!n 6!l,e6l!&i& ginj!l kiri d!n 6urig! &t!ti& #,eloureter!l jun6tion kiri

&!ng!t mungkin e.6 #er!d!ng!n kroni&

)oto l!m!

$entuk ke(ua ginjal masih (alam $atas n)rmal* tamak $a#angan )ak (i (aerah

elis kiri* k)ntras tamak mengisi ginjal kanan* ureter kanan* (an $uli-$uli samai '

jam tak tamak k)ntras a(a ginjal kiri. 2entuk #el)+alises ginjal kanan ureter

kanan (an $uli-$uli n)rmal* )st )i(ing urin masih +uku $an#ak

kesan:

+uriga (is,ungsi ginjal kiri e+ $atu

ginjal kanan n)rmal



DIANOSA KER0A

<)li+ A$()men e.+ Ne,r)litiasis sinistra

PENATALAKSANAAN

à Anti$i)tik

àTUL (Trans Ureteral Lithotripsy)

PRONOSIS

u) a( >itam : a( $)nam

ua a( ?un+ti)nam : a( $)nam



TIN0AUAN PUSTAKA

*ATU URETER

Anat)mi ureter memun#ai $e$eraa temat en#emitan #ang memungkinkan

$atu ureter terhenti. Karena eristalsis* akan terja(i k)lik* #akni n#eri #ang hilang tim$ul

(isertai erasaan mual (engan atau muntah (engan n#eri alih khas. Selama $atu $ertahan

(i temat #ang men#um$at* selama itu k)lik akan $erulang-ulang samai $atu $ergeser

(an mem$eri kesematan a(a air kemih untuk le!at.

Pa(a ureter ter(aat 3 (aerah en#emitan anat)mis* #aitu :%. Uretr)eli+)

jun+ti)n* #aitu ureter $agian r)ksimal mulai (ari renal elis samai $agian ureter #ang

menge+il. '. Peli+ $rim* #aitu ersilangan antara ureter (engan em$uluh (arah arteri

iliaka. 3. >esik)uretr) jun+ti)n* #aitu ujung ureter #ang masuk ke (alam esika urinaria

kan(ung kemihB.

2atu ureter mungkin (aat le!at samai ke kan(ung kemih (an kemu(ian keluar

$ersama kemih. 2atu ureter juga $isa samai ke kan(ung kemih (an kemu(ian $erua

ni(us menja(i $atu kan(ung kemih #ang $esar. 2atu juga $isa teta tinggal (i ureter

sam$il men#um$at (an men#e$a$kan )$struksi kr)nik (engan hi(r)ureter #ang mungkin

asimt)matik. Ti(ak jarang terja(i hematuria #ang (i(ahului )leh serangan k)lik. 2ila

kea(aan )$struksi terus $erlangsung* lanjutan (ari kelainan #ang terja(i (aat $erua

hi(r)ne,r)sis (engan atau tana iel)ne,ritis sehingga menim$ulkan gam$aran in,eksi

umum.

&asa sakit #ang men(a(ak (ise$a$kan )leh $atu #ang le!at* rasa sakit $erua

egal (isu(ut <>A (istensi arenkim (an kasul ginjalB atau k)lik hierkristaltik )t)t



)l)sB* k)lik ini menjalar ke erut $agian $a!ah sesuai (engan l)kasi $atu (alam ureter*

a(a ria rasa sakit samai ke testis $atu ureter r)ksimalB* (an skr)tum $atu ureter

(istalB a(a !anita rasa sakit terasa samai ke ula. 2ila $atu su(ah meneta (i ureter

han#a (itemukan rasa egal a(a su(ut <>A karena $en(ungan. =ejala traktus (igesti,us

seerti a(a $atu ginjal nausea* muntah-muntah (isertai (istensi a$()menB

TANDA5TANDA

• Pa(a saat akut en(erita tamak gelisah* kulit $asah (an (ingin ka(ang-ka(ang

ter(aat tan(a-tan(a sh)k ringan.

• N#eri tekan (an n#eri ket)k a(a su(ut <>A* sasme )t)t-)t)t a$()men* testis

hiersensiti, $atu ureter r)ksimalB* skr)tum hiersensiti, $atu ureter (istalB

Pa(a $atu ureter #ang su(ah lama meneta han#a (itemukan n#eri tekan (an n#eri ket)k

a(a su(ut <>A atau ti(ak (itemukan kelainan sama sekali.

2ATU =INJAL

*!tu inj!l (i (alam saluran kemih kalkulus uriner B a(alah massa keras seerti

$atu #ang ter$entuk (i seanjang saluran kemih (an $isa men#e$a$kan n#eri* er(arahan*

en#um$atan aliran kemih atau in,eksi.

2atu ini $isa ter$entuk (i (alam ginjal $atu ginjalB mauun (i (alam kan(ung

kemih $atu kan(ung kemihB. Pr)ses em$entukan $atu ini (ise$ut urolitiasis litiasis

renalis, nefrolitiasisB.

1TIL=I

Ter$entukn#a $atu saluran kemih (i(uga a(a hu$ungann#a (engan gangguan

aliran urin* gangguan meta$)lik* ISK* (ehi(rasi* (an kea(aan-kea(aan lain #ang masih

$elum terungka i(i)atikB.

Ter$entukn#a $atu $isa terja(i karena air kemih jenuh (engan garam-garam #ang

(aat mem$entuk $atu atau karena air kemih kekurangan engham$at em$entukan $atu

#ang n)rmal. Sekitar 80H $atu ter(iri (ari kalsium* sisan#a mengan(ung $er$agai $ahan*

termasuk asam urat* sistin (an mineral struit.2atu struit +amuran (ari magnesium*

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Saluran_kemih&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Air_kemih&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/wiki/Garam

http://id.wikipedia.org/wiki/Kalsium

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Asam_urat&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Sistin&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/wiki/Mineral

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Struvit&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Batu_struvit&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/wiki/Magnesium

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Air_kemih&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/wiki/Garam

http://id.wikipedia.org/wiki/Kalsium

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Asam_urat&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Sistin&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/wiki/Mineral

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Struvit&action=edit&redlink=1


http://id.wikipedia.org/wiki/Magnesium

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Saluran_kemih&action=edit&redlink=1



am)nium (an ,)s,atB juga (ise$ut M$atu in,eksiM karena $atu ini han#a ter$entuk (i (alam

air kemih #ang terin,eksi.

Te)ri em$entukan terja(in#a $atu a(a saluran kemih a(alah:

Te)ri Inti nukleusB: Kristal (an $en(a asing meruakan temat engen(aan

kristal a(a urin #ang su(ah mengalami suersaturasi.

Te)ri "atri9: matri9 )rganik #ang $erasal (ari serum atau r)tein-r)tein urin

mem$erikan kemungkinan engen(aan kristal.

Te)ri Inhi$it)r Kristalisasi: $e$eraa su$stansi (alam urin mengham$at terja(i

kristalisasi* k)nsentrasi #ang ren(ah atau a$senn#a su$stansi ini memungkinkan

terja(i kristalisasi.

Ukuran $atu $erariasi* mulai (ari #ang ti(ak (aat (ilihat (engan mata telanjang

samai #ang se$esar '*F sentimeter atau le$ih. 2atu #ang $esar (ise$ut Mkalkulus

stagh)rnM. 2atu ini $isa mengisi hamir keseluruhan pelvis renalis (an kalises renalis.

Tie $atu #ang sering (itemukan (alam ur)lithiasis a(alah O

%. 2atu Kalsium ksalat :

"eruakan jenis $atu aling sering (ijumaiO #aitu le$ih kurang 6F – 8FH

(ari seluruh $atu urin. 2atu ini le$ih umum a(a !anita* (an rata-rata terja(i a(a usia

(e+a(e ketiga. Ka(ang-ka(ang $atu ini (ijumai (alam $entuk murni atau juga $isa

(alam $entuk +amuran* misaln#a (engan $atu kalsium ,)s,at B$iasan#a hi(r)9# aatiteB.

2atu kalsium ini ter(iri (ari ' tie #aitu m)n)hi(rat (an (ihi(rat. 2atu kalsium

(ihi(rat $iasan#a e+ah (engan mu(ah (engan lith)tris# suatu teknik n)n inasie

(engan menggunakan gel)m$ang kejut #ang (i,)kuskan a(a $atu untuk menghan+urkan

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Amonium&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/wiki/Fosfat

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Amonium&action=edit&redlink=1

http://id.wikipedia.org/wiki/Fosfat



$atu menja(i ,ragmen-,ragmen.B se(angkan $atu m)n)hi(rat a(alah salah satu (iantara

jenis $atu #ang sukar (ija(ikan ,ragmen-,ragmen.

'. 2atu asam urat. 2atu asam urat $ersi,at ra(i)lusen (an juga le$ih sering

(itemukan a(a laki-laki. Searuh asien (engan $atu asam urat mengalami g)utO litiasis

asam urat $iasan#a ,amilial aakah ter(aat g)ut atauun ti(ak. Di (alam urin* kristal

asam urat $er!arna merah-)ran#e karena kristal itu men#era igmen urisin.

3. 2atu sistin. 2atu ini jarang (itemukan* $er!arna kuning jeruk* (an $erkilauan*

ra(i))ak (ise$a$kan )leh a(an#a kan(ungan sul,ur. Kristal sistin tamak (alam urin

se$agai lemengan #ang (atar* heksag)nal.

. 2atu struit.2atu struit $iasa (itemukan (an se+ara )tensial $er$aha#a. 2atu

ini terja(i terutama a(a eremuan (an aki$at in,eksi saluran kemih (engan $akteri

#ang menghasilkan urease* $iasan#a sesies Pr)teus. 2atu (asat tum$uh menja(i ukuran

#ang $esar (an mengisi elis renalis (an kaliks menim$ulkan gam$aran tan(ukQ

stagh)rnB. 2atu struit ini $ersi,at ra(i))ak (an memun#ai $er$agai (ensitas internal.

Di (alam urin kristal struit a(alah risma rektanguler #ang (ikatakan men#eruai tutu

eti mati.

=1JALA2atu* terutama #ang ke+il* $isa ti(ak menim$ulkan gejala. 2atu (i (alam kan(ung

kemih $isa men#e$a$kan n#eri (i erut $agian $a!ah. 2atu #ang men#um$at ureter *

pelvis renalis mauun tubulus renalis $isa men#e$a$kan n#eri unggung atau kolik

renalis n#eri k)lik #ang he$atB.

K)lik renalis (itan(ai (engan n#eri he$at #ang hilang-tim$ul* $iasan#a (i (aerah

antara tulang rusuk (an tulang inggang* #ang menjalar ke erut* (aerah kemaluan (an

aha se$elah (alam. =ejala lainn#a a(alah mual (an muntah* erut menggelem$ung*

(emam* menggigil (an (arah (i (alam air kemih. Pen(erita mungkin menja(i sering

$erkemih* terutama ketika $atu mele!ati ureter.

http://id.wikipedia.org/wiki/Ureter

http://id.wikipedia.org/wiki/Darah

http://id.wikipedia.org/wiki/Ureter

http://id.wikipedia.org/wiki/Darah



2atu $isa men#e$a$kan in,eksi saluran kemih. Jika $atu men#um$at aliran kemih*

$akteri akan tererangka (i (alam air kemih #ang terkumul (iatas en#um$atan*

sehingga terja(ilah in,eksi.

Jika en#um$atan ini $erlangsung lama* air kemih akan mengalir $alik ke saluran

(i (alam ginjal* men#e$a$kan enekanan #ang akan menggelem$ungkan ginjal

hidronefrosisB (an a(a akhirn#a $isa terja(i kerusakan ginjal.

DIA=NSA

Pemerik&!!n R!diologi

Pemeriksaan ra(i)l)gi !aji$ (ilakukan a(a asien #ang (i+urigai memun#ai

$atu. 7amir semua $atu saluran kemih G8HB meruakan $atu ra(i))ak. Pa(a kasus

ini* (iagn)sis (itegakkan melalui ra(i)gra,i. Pemeriksaan rutin meliuti ,)t) a$()men

(ari ginjal* ureter (an kan(ung kemih KU2B (itam$ah US= atau excretory pyelography

(Intravenous Pyelography, IVP B. xcretory pyelography ti(ak $)leh (ilakukan a(a

asien (engan alergi me(ia k)ntras* kreatinin serum R ' mg5(L* eng)$atan met,)rmin*

(an m#el)mat)sis.

Pemeriksaan ra(i)l)gi khusus #ang (aat (ilakukan meliuti :• !etrograde atau antegrade pyelography

• "piral (helical) unenhanced co#puted to#ography ($T)

• "cintigraphy

<T S+an tana k)ntras unenhanced B meruakan emeriksaan ter$aik untuk (iagn)sis

n#eri inggang akut* sensitiitasn#a men+aai %00H (an sesi,isitas G8H. <T S+an tana

k)ntras terse(ia luas (i negara-negara maju (an juga (aat mem$erikan in,)rmasi

mengenai a$n)rmalitas (i luar saluran kemih. I>P memiliki sensitiitas H (ansesi,isitas G'H. Pemeriksaan ini mem$utuhkan !aktu +uku lama (an harus (ilakukan

(engan hati-hati karena kemungkinan alergi terha(a k)ntras.

2N-I>P



- in(ikasi: renal agenesis* )liuria* 2P7* kelainan k)ngenital* hi(r)ne,r)sis*

iel)ne,ritis* hiertensi renal

- k)ntra in(ikasi: alergi k)ntras *kelainan atau en#akit jantung* ne)natus* D"

ti(ak terk)ntr)l* (alam kea(aan k)lik*

- emeriksaan ra(i)l)gi untuk menilai kelainan a(a sistem urrinarius

- s#arat: ka(ar ureum 0 mg5(l (an kreatinin ' mg5(l

- me(ia k)ntras #ang (igunakan a(alah #ang $er$ahan i)(ium i)amir)B* %-'

++5kg$$

- r)se(ur emeriksaan: lakukan emeriksaan 2N )sisi AP* suntikan me(ia

k)ntras i % ++(iamkan sesaat u5 melihat alergi* jika ti(ak a(a reaksi alergi

en#untikan (aat (ilanjutkan (engan memasang alat +)mressie ureter terle$ih

(ahulu (i sekitar sias kanan (an kiri* lakukan ,)t) nehr)gram (engan )sisi AP

suine % menit setelah injeksi me(ia k)ntras untuk melihat masukn#a me(ia

k)ntrasnke +)lle+ting s#stem* lakukan ,)t) F menit )st injeksi (engan )sisi AP

suine 30 untuk melihat sistem eli)+al#ses (an ureter r)ksimal terisi me(ia

k)ntras* ,)t) %F menit )st injeksi (engan )sisi AP suine men+aku gam$aran

eli)+al#ses* ureter* (an esika urinaria mulai terisi me(ia k)ntras* ,)t) 30 menit

)st injeksi (engan )sisi AP suine melihat gam$aran esika urinaria terisi

enuh me(ia k)ntras* lakukan ),) )st )i( )st miksiB (engan )sisi APsuine atauu ere+t untuk melihat kelainan ke+il #ang mungkin terja(i (i (aerah

esika urinaria. (engan )sisi ere+t (aat menunjukan a(an#a ren

m)$ileergerakan ginjal #ang ti(ak n)rmalB a(a kasus )st hematuri

Pemerik&!!n L!bor!torium

Pemeriksaan la$)rat)rium rutin meliuti: se(imen urin 5 tes (istik untuk

mengetahui sel eritr)sit* lek)sit* $akteri nitritB* (an 7 urin. Untuk mengetahui ,ungsi

ginjal* (ieriksa kreatinin serum. Pa(a kea(aan (emam* se$aikn#a (ieriksa $%reactive

protein* hitung leuk)sit sel 2* (an kultur urin. Pa(a kea(aan muntah* se$aikn#a (ieriksa

natrium (an kalium (arah. Untuk men+ari ,akt)r risik) meta$)lik* se$aikn#a (ieriksa

ka(ar kalsium (an asam urat (arah. Pemeriksaan la$)rat)rium $erikut (ilakukan se$elum



terai untuk memastikan $ah!a asien ti(ak men(erita in,eksi saluran kemih atauun

gangguan er(arahan :

- ?ungsi ginjal : kreatinin serum

- Analisis urin* kultur urin

- 7itung (arah lengka* prothro#bin ti#e (PT) (an activated parsial

thr)m$)lastin time APTTB

Analisa air kemih mikr)sk)ik $isa menunjukkan a(an#a (arah atau kristal $atu

#ang ke+il. 2iasan#a ti(ak erlu (ilakukan emeriksaan lainn#a* ke+uali jika n#eri

meneta le$ih (ari $e$eraa jam atau (iagn)sisn#a $elum asti.

Pemeriksaan tam$ahan #ang $isa mem$antu menegakkan (iagn)sis a(alah

engumulan air kemih ' jam (an engam$ilan +)nt)h (arah untuk menilai ka(ar

kalsium* sistin* asam urat (an $ahan lainn#a #ang $isa men#e$a$kan terja(in#a $atu.

&)ntgen erut $isa menunjukkan a(an#a $atu kalsium (an $atu struit.

Pemeriksaan lainn#a #ang mungkin erlu (ilakukan a(alah urografi intravena (an

urografi retrograd .

T1&API

2atu ke+il #ang ti(ak men#e$a$kan gejala* en#um$atan atau in,eksi* $iasan#a ti(ak

erlu (i)$ati. "inum $an#ak +airan akan meningkatkan em$entukan air kemih (an

mem$antu mem$uang $e$eraa $atuO jika $atu telah ter$uang* maka ti(ak erlu lagi

(ilakukan eng)$atan segera.

K)lik renalis $isa (ikurangi (engan )$at ere(a n#eri g)l)ngan nark)tik.

2atu (i (alam elis renalis atau $agian ureter aling atas #ang $erukuran %

sentimeter atau kurang seringkali $isa (ie+ahkan )leh gel)m$ang ultras)nik

e9tra+)r)real sh)+k !ae lith)tris#* 1S/LB. Pe+ahan $atu selanjutn#a akan (i$uang

(alam air kemih. Ka(ang se$uah $atu (iangkat melalui suatu sa#atan ke+il (i kulit

er+utane)us nehr)lith)t)m#* ne,r)lit)t)mi erkutaneusB* #ang (iikuti (engan

http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Batu_kalsium&action=edit&redlink=1



http://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Batu_kalsium&action=edit&redlink=1




eng)$atan ultras)nik. 2atu ke+il (i (alam ureter $agian $a!ah $isa (iangkat (engan

en()sk)i #ang (imasukkan melalui uretra (an masuk ke (alam kan(ung kemih.

2atu asam urat ka(ang akan larut se+ara $ertaha a(a suasana air kemih #ang

$asa misaln#a (engan mem$erikan kalium sitratB* tetai $atu lainn#a ti(ak (aat (iatasi

(engan +ara ini. 2atu asam urat #ang le$ih $esar* #ang men#e$a$kan en#um$atan* erlu

(iangkat melalui em$e(ahan.



ANALISA KASUS

2er(asarkan Anamnesis

N#eri inggang $agian kiri

menjalar ke erut $agian $a!ah.

Keluhan ti(ak hilang (engan eru$ahan )sisi

rasa mual (an muntah

air ken+ing en(erita (iakui $er!arna kuning ekat seerti air teh

minum +uma ' $)t)l aua ukuran se(ang sehari.

Sering "enahan 2AK

Pernah (i 1S/L

Peeriksaan ,isik

N,eri ketok ;/A $7% #!d! b!gi!n kiri

Penunjang

Ureum – Kratinin R '0 (an 0*6

-R kemungkinan AKI (an ==K (aat (isingkirkan



Pa(a urin (itemukan

Leuk)sit enuh

Leuk)sit esterase 3C

1ritr)sit )siti,

"enan(akan a(an#a reaksi in,lamasi (an kemungkinan iritasi a(a traktus

urinarius

Foto t!ngg!l 1: no9ermber

$esar (an ukuran ke(ua ginjal masih (alam $atas n)rmal* Tamak ele$aran

seluruh s#stem kal#ses ginjal kiri (engan ermukaan kali9 tamak kasar ireguler

a(a saat engangkatan kateter* K)ntras tamak minimal mele!ati ureter kiri

samai jam aska engangkatan kateter* S#stem kali9 ginjal kiri masih tamak

retensi k)ntras

ke&!n(

g!mb!r!n 6!l,e6l!&i& ginj!l kiri d!n 6urig! &t!ti& #,eloureter!l

jun6tion kiri &!ng!t mungkin e.6 #er!d!ng!n kroni&

Foto &ebelumn,!

$entuk ke(ua ginjal masih (alam $atas n)rmal* tamak $a#angan )ak (i (aerah

elis kiri* k)ntras tamak mengisi ginjal kanan* ureter kanan* (an $uli-$uli

samai ' jam tak tamak k)ntras a(a ginjal kiri. 2entuk #el)+alises ginjal

kanan ureter kanan (an $uli-$uli n)rmal* )st )i(ing urin masih +uku $an#ak



kesan:

+uriga (is,ungsi ginjal kiri e+ $atu

ginjal kanan n)rmal

Ke(ua hasil enunjang ra(i)l)gi menunjukkan

A(an#a kemungkinan $atu a(a asien (an kemungkinan era(angan #ang telah

$erlangsung lama* sehingga masih (aat (iikirkan enurunan ,ungsi ginjal

DIANOSIS *ANDIN

2er(asarkan keluhan utama asien (ari hasil anamnesis * kemungkinan

en#akit a(alah :

Ne,r)litiasis

7i(r)ne,r)sis

=l)merul)ne,ritis

Piel)ne,ritis

Kemungkinan (iagn)sis #ang (isingkirkan :

=l)merul)ne,ritis

Piel)ne,ritis



Kemungkinan (iagn)sis #ang ti(ak (isingkirkan (

Ne,r)litiasis sinistra

7i(r)ne,r)sis sinistra

DIANOSIS KER0A

ne,r)litiasis sinistra

PENATALAKSANAAN

In,us &L

Analgesik (engan g)l)ngan NSAIDs (an5atau )iat. R Ket)r)la+ ' 9 30

<e,)ta9ime ' 9 % gr I>

2e(ah : Ne,r)lit)t)mi

KESIPULAN

Pasien (i(iagn)sa (engan Ne,r)lithiasis sinista $er(asarkan (engan

Anamnesis* Pemeriksaan ,isik* (an emeriksaan enunjang #ang mengarahkan ke

arah (iagn)sa terse$ut

Pa(a emeriksaan enunjang $elum a(a tan(a tan(a mengarah ke

gangguan ginjal* namun gangguan terha(a ginjal $elum $isa (isingkirkan karena

)nset en#akit #ang su(ah +uku anjang

Kemungkinan In,eksi (aat (isingkirkan karena kurang men)nj)ln#a

tan(a in,eksi* namun kemungkinan in,eksi teta masih a(a

Pasien (itatalaksana (engan Anti$i)tik (an analgesik untuk simt)matis*

(an (ilanjutkan a(a em$e(ahan untuk engangkatan $atu



Pasien erlu (i e(ukasi mengenai ga#a hi(u asien* karena asien su(ah

ernah terkena en#akit #ang sama* namun keluhan $erulang* (an (i(atkan

r)ses #ang su(ah kr)nis5lama a(a ginjal asien sehingga erlu a(an#a

m)(i,ikasi ga#a hi(u asien untuk menghin(ari tim$uln#a kem$ali $atu atau

enurunan ,ungsi ginjal

DAFTAR PUSTAKA

&. Sjamsuhi(ajat.* /im (e J)ng. : 2uku Ajar Ilmu 2e(ah. 1(isi '. Pener$it 2uku

Ke()kteran 1=<. 7alaman. 6F8.

&eks)r)(j). S* (kk : Kumulan Kuliah Ilmu 2e(ah. ?akultas Ke()kteran

Uniersitas In()nesia 2agian Ilmu 2e(ah ?akultas Ke()kteran Uniersitas

In()nesia5&umah Sakit Dr. <it) "angunkusum). 7alaman %F8.

Documents

Ttr Nefrolitiasis