1

Üriner sistemde yer alan organların görüntülenmesiRenal (böbrek) ultrason; çabuk, güvenli, ucuz ve invaziv (gi-rişimsel) olmayan ve ultrason (insan kulağının işitemeyeceği kadar yüksek frekanslı ses) dalgalarının kullanıldığı bir yön-temdir. Böbrek ultrasonu için hasta sırt üstü yatırılır. Karın bölgesine jel sürülür. Ultrason probu ile vücudun üzerinde gezilir ve değişik açılardan görüntüler alınır. Bu esnada has-tanın yan ya da yüz üstü yatması da istenebilir.İnravenöz pyelografi (IVP); böbrek, üreter ve mesaneyi ince-lemek için yapılır. Öncelikle düz grafi çekilir, iyot içeren kont-rast (görülebilen) madde intravenöz verilir. Sonra nefrog-ram (böbreklerin kontrast tuttuğunu gösteren grafi) uygula-nır. Kontrastın eksresyonu (pelvikalisiyel sistem ve üreter-ler görüntülenesi ve mesanenin dolması) gerçekleşir. Miksi-yon sonrası grafi alınarak distal üreter ve mesanenin boşal-ması sağlanır. Üretrografi; üretra’ya kontrast (görülebilen) madde verilerek grafiler alınır. Kontrast üretral bir katater ile verilir.Sistografi; mesaneye kontrast madde verilerek grafiler alı-nır. Kontrast madde genellikle üretral bir katater ile verilir. Bazen suprapubik (leğen kemiğinin ön bölümü olan pubis’in üst kısmı) kateterden verilebilir. Renografi; böbrekler tarafından tutulan Teknesyum 99 ile işaretli bir maddenin intravenöz yolla verildiği bir nükleer tıp çalışmasıdır. Bir gama kamera ile böbrek ve mesanedeki radyoaktivite sayılarak sonuç elde edilir. Böbrek fonksiyonu-nun ve ekskresyonunun (organizmadaki metabolik artıkların dışarı atılması) araştırılması amacıyla tasarlanmıştır. Statik renografi (dimerkaptosüksinik asit, DMSA); renal fonksiyonlar değerlendirilir. İzotop proksimal kıvrımlı tüpler tarafından tutulur ve idrara eksrete edilmez. Dinamik renografi (merkaptoasetil triglisil, MAG 3); hidro-nefrozun obstrüksüyona (tıkanıklık) bağlı olup olmadığını açıklamak için tasarlanmıştır. İzotop tübüller tarafından alı-nıp idrara ekskrete edilir, obstrüksüyon olmayan böbrekten hızla mesaneye iner. Obstrüksüyon varlığında izotop aktivi-tesi böbrekte birikir. Çalışma sırasında intravenöz furase-

2

mid verilmesi diürezi (idrara çıkma) arttırarak obstrüksiyo-nu göstermeye yardımcı olur. Retrograd (geriye doğru) üreteropyelografi; lokal veya genel anestezi altında sistoskop yardımı ile bir üreter katateri üre-ter orifisine yerleştirilir. Kontrast (görülebilen) madde verilir ve grafiler alınır. Üreter, üreteropelvik birleşke ve pelvikalisi-yel yapılar en iyi şekilde görüntülenir. Antegrad (ileriye doğru) üreteropyelografi; lokal anestezi al-tında nefrostomi ince iğnesi veya tüpünden kontrast (görü-lebilen) madde verilir. Üreter, üreteropelvik birleşke ve pel-vikalisiyel yapılar en iyi şekilde görüntülenir. Obstrüksüyo-na (tıkanıklık) yol açan dolma defektleri daha iyi belirlene-bilir. Retrograd üreteropyelografinin mümkün olmadığı du-rumlarda veya hastada nefrostomi katateri varsa endikedir (yapılması uygun). Renal arteriogram; intravenöz kontrast (görülebilen) madde verilerek arteriyel fazda renal arter, dalları ve küçük arterle-rin, takiben kapillerlerin anatomisi, sonunda venöz fazda re-nal venin anatomisi görüntülenir.Sistoüretroskopi; mesane ve üretranın gözle incelenmesidir. Mikroskopik veya makroskopik hematürisi (idrarda kan bu-lunması), tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu, açıklanama-yan işeme semptomları olan veya mesane tümörü sebebiy-le takip edilen hastalarda uygulanır. Lokal veya genel anes-tezi altında, fleksible veya rijit sistoskop kullanılarak yapılır. Hastalardan biyopsi alınabilir. Fleksible üreterorenoskopi; sedasyon anestezi altında üret-radan girilip, üreter içinden renal pelvise ulaşılabilen ince fleksible endeskoplar ile yapılan gözle incelenmedir. Aletle-rin çapından dolayı biyopsi imkanı sınırlıdır. Üriner sistem; vücut için zararlı metabolizma artıklarını kan-dan süzerek idrarın meydana getirilmesi ve bunun dışa-rı atılmasını sağlar. İki adet ren (böbrekler), 2 adet ureter (üreter’ler, böbreği idrar torbasına bağlayan borucuk), ve-sica urinaria (mesane, idrar torbası) ve urethra’dan (üretra) oluşur.

3

Üriner sistem

 

4

Böbrekler; vücudun metabolik artıklarını ve fazla suyu idrar haline getiren, aynı zamanda endokrin fonksiyonları da olan fasülye şeklinde, kapsüllü bir çift retroperitoneal organlardır. Sağ böbrek üstünde karaciğer ile olan komşuluğu nedeniyle sola göre daha aşağıdadır.

Ren (böbrekler)

 

5

Glandulae suprarenales (böbrek üstü bezleri); her iki böb-reğin üzerinde (üst uçlarına yakın) bulunurlar ve adrenalin, kortizol ve androjen hormonları salgılayan endokrin bezler-dir.

Glandulae suprarenales (böbrek üstü bezleri)

 

6

Ureter (üreter’ler)

 

7

Mesane; ureter’ler yoluyla gelen idrarın toplandığı ve idrar hacmi belli bir dereceye çıktıktan sonra da kasılarak burada biriken idrarın urethra yoluyla dışarı atılmasını (işeme; mik-siyon) sağlayan muskuler bir organdır.

Vesica urinaria (mesane, idrar torbası)

 

8

Ostium ureteris (üreter’in açıklığı)

 

9

Ostium urethrae internum (üretra’nın iç açıklığı)

 

10

Trigonum vesicae (mesane üçgeni); mesanenin iç yüzünde, iki ostium ureteris ile ostium urethrae internum’un birleşti-rilmesi ile oluşan üçgen benzeri bölgedir.

Trigonum vesicae

Urethra feminina (kadın üretrası)

 

 

11

Urethra masculina (erkek üretrası)