Πνευματική Εστία Νίκαιας Δημαρχείο Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη

14. 12. 2011

«Πράσινες διαδρομές και ο βιοκλιματικός ρόλος στην πόλη,

ανάγκη για ένα Master Plan τοπίου πόλης»

Δρ Σταμάτης Λ. Σεκλιζιώτης, Γεωπόνος (ΑΠΘ) – Αρχιτέκτων Τοπίου (MPhil, PhD Birmingham UK)

Πρόεδρος του Δ.Σ. της Επιστημονικής Εταιρίας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα «ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ»

Όταν δεν μας φτάνουν τα στρέμματα… Όταν το δομημένο περιβάλλον μιας

πυκνοκατοικημένης πόλης όπως Η Νίκαια δεν προσφέρεται για αύξηση των ανοικτών χώρων σε στρέμματα, αυτό που μας απομένει είναι (εκτός από την απόκτηση νέων χώρων, που πρέπει να

αποτελεί μόνιμο στόχο),

• να προσανατολιζόμαστε σε λύσεις ποσοτικής και ποιοτικής αύξησης του πρασίνου μέσα στους χώρους που έχουμε ήδη διαθέσιμους, τις απέραντες σκληρές επιφάνειες από τσιμέντα άσφαλτο και πλακόστρωτα, ταράτσες, όχθες ρεμάτων, • με ποιοτικές παρεμβάσεις υποκατάστασης υπάρχοντος ασθενικού, ακατάλληλου και επικίνδυνου πρασίνου (π.χ. με μακροβιότερα & αισθητικότερα ενδημικά βοτανικά είδη) • με διαχειριστικά προγράμματα εμπλουτισμού, συντήρησης και αναβάθμισης • ανανέωση και βιοκλιματικά ωφέλιμη προσαρμογή του βοτανικού πλούτου της πόλης και το κυριότερο, • να επινοούμε καινοτόμες προσεγγίσεις ανάπλασης του αστικού μας τοπίου, που δεν είναι τίποτε παραπάνω από την καλύτερη αξιοποίηση και χρήση των διαθέσιμων «μη δομημένων χώρων» εφαρμόζοντας μια «επιθετική» αστική δασοπονία (Urban Forestry) με σχέδιο εφαρμογής, χρονοδιάγραμμα και προεκτίμηση της κοινωνικής και οικονομικής «ανταποδοτικότητας» για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους πολίτες.

Συνοπτική Προσέγγιση στο Πρόβλημα (master plan πρασίνου)

• Πλήρης καταγραφή του τι έχω... • Ανάλυση του τι έχω (π.χ. Φτιάχνω ένα Δενδρολόγιο με χαρτογραφική και

βοτανική πληροφορία – όπως το κτηματολόγιο) • Συντάσσω διαχρονικό πρόγραμμα εκρίζωσης και ανανέωσης του φυτικού

υλικού κατά τοποθεσία και κατά σημεία (χ,ψ) • Επιλέγω επιφάνειες του αστικού δαπέδου (ανοικτοί χώροι) που στέκονται

αναξιοποίητοι (επιλεκτικά περιλαμβάνονται και οι ταράτσες) • Μειώνω, συντονίζω & πιθανώς εξαλείφω «αντικρουόμενες επικαλύψεις»

αρμοδιοτήτων μεταξύ υπηρεσιών για το αστικό πράσινο (π.χ. Υπηρεσία Πρασίνου, Πολεοδομία, Δασαρχείο, κλπ)

• Προγραμματίζω νέες φυτεύσεις κατά είδος και τοποθεσία και προσπαθώ να δημιουργήσω συνδέσμους μεταξύ ανοικτών χώρων

• Χαράσσω διαδρομές πρασίνου στην πόλη με χαρακτηριστικά περιπάτου (trials), συνδεσμολογίας πάρκων και χώρων αναψυχής, ανάδειξης ιστορικών στοιχείων και σημείων αναφοράς (landmarks)

• Εφαρμόζω ολοκληρωμένο διαχειριστικό σχέδιο αστικού πρασίνου • Βραβεύω και επαινώ τον πολίτη που επεμβαίνει στο πεζοδρόμιό του και

τηρώντας τις οδηγίες της αρμόδιας υπηρεσίας του Δήμου ενεργοποιείται γύρω από την κοινή υπόθεση «αστικό πράσινο»...

Υπάρχουν ακριβείς μέθοδοι καταγραφής του αστικού πρασίνου για τη δημιουργία δενδρολόγιου και

πράσινου απογραφικού αρχείου πόλης

Αγ. Ιωάννης Ρέντης

Μεγάλες οι εκτάσεις ανοικτών χώρων αλλά όχι Πράσινων Χώρων (ένα σύνολο από προαύλια επιχειρήσεων, χώρους parking, εγκαταστάσεις του ΟΣΕ, σκληρά δάπεδα,

αλάνες, παλιές γεωργικές εκτάσεις και λαχανόκηπους, ρέματα, βοηθητικούς δρόμους, νησίδες, ιδιοκτησίες, αρχαιολογικοί χώροι, κλπ) ικανό Υπόβαθρο γης για την εφαρμογή ενός «μελλοντικού»

master plan «πράσινης ανάπλασης με ενοποίηση και περιβαλλοντική αξιοποίηση της διαθέσιμης γης» σε σύνδεση με τον Ελαιώνα και την ανάγκη βελτίωσης των κλιματικών συνθηκών στο λεκανοπέδιο με

εστίαση στις μαζικές φυτεύσεις

Οι ανοικτοί χώροι στην

πόλη καταγράφονται, σχεδιάζονται,

διαμορφώνονται και λειτουργούν σαν ξεκομμένες αυτόνομες ενότητες

«πράσινων διάσπαρτων κηλίδων στον αστικό ιστό» ικανοποιώντας ανάγκες

πολιτών και ηλικιών ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΚΗ ΦΛΕΒΑ &

ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ μεταξύ τους.

Η Θεωρία και η πράξη του πράσινου πλέγματος πόλης κερδίζει έδαφος,

επιτρέπει την εισβολή της φύσης στον ιστό

της με αυξημένο το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ανακουφίζει από ακραίες

θερμοκρασίες, προστατεύει από πλημμύρες, εξοικονομεί νερό,

κατακρατά ρύπους, φέρνει πανίδα και πτηνοπανίδα στην πόλη, συνεισφέρει

στην σωματική και ψυχική υγεία των

κατοίκων, διαμορφώνει ευαίσθητους πολίτες, εκπαιδεύει και εξοικειώνει τους

νέους με φαινόμενα και οργανισμούς που δεν βρίσκουν εύκολα καταφύγιο

στις αφιλόξενες πόλεις…

Όπως δείχνουν αναλύσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η ρύπανση της δυτικής Αττικής -όπου δραστηριοποιούνται βιομηχανίες επεξεργασίας πετρελαίου,

χάλυβα, τσιμέντου κ.ά.- βρίσκει σαν «κερκόπορτα» το Δαφνί, ανάμεσα στο Ποικίλο όρος και το όρος Αιγάλεω, και διαχέεται στην Αθήνα επιβαρύνοντας ακόμη και το κέντρο της. Εκτιμάται πως ένα

ποσοστό της τάξης του 15% των παραγόμενων στη δυτική Αττική αερίων ρύπων -διοξείδιο του θείου, υδρογονάνθρακες, αιωρούμενα σωματίδια, οξείδια του αζώτου, βενζόλιο κ.ά.- επιβαρύνουν την πρωτεύουσα, φτάνοντας μέχρι τη Νίκαια και τον Κορυδαλλό. Οι «ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» πιστεύουν ότι η σοβαρή έλλειψη «μαζικού πρασίνου» που θα λειτουργούσε σαν φίλτρο ρύπων

συντηρεί και επιδεινώνει το πρόβλημα.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ (ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΗ & ΖΩΝΗ)

Οι αναδασώσεις στην περιαστική Ζώνη (Αιγάλεω και Ποικίλο) και οι «βοτανικά και γεωγραφικά» κατάλληλες και διεισδυτικές δενδροφυτεύσεις στον αστικό ιστό αποτελούν τα μόνα όπλα άμυνας

κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και εργαλεία βελτίωσης του μικροκλίματος.

Στα πλαίσια μιας εκστρατείας πρασινισμού της πόλης το «περιβαλλοντικό όφελος ολοκληρώνεται και επιτυγχάνεται» με επαναφορά και αναβάθμιση του περιαστικού δάσους που εντάσσεται, ενοποιείται

και ενισχύει το αστικό τοπίο

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΜΙΚΡΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ (Στα ξέφωτα της πόλης…)

Οι εσωτερικές αυλές των προσφυγικών παραμένουν σαν οι ιστορικοί πυρήνες κοινωνικότητας και αλληλεγγύης των πολιτών, αλλά και δυναμικοί ανοικτοί χώροι ένταξης σε ένα ευρύτερο και

οργανωμένο δίκτυο διαδρομών αστικού περίπατου (trials) οι οποίες θα μπορούσαν να διατρέχουν το συνολικά διαθέσιμο αστικό πράσινο (landscape master plan) με διελεύσεις και προορισμούς από

ιστορικά σημεία αναφοράς της πόλης, με ευκαιρίες στάθμευσης και παθητικής αναψυχής, μάθησης για τους νέους, ανάμνησης για τους παλαιότερους και αναψυχή για όλους και τους επισκέπτες

δημιουργώντας νέους πόλους έλξης και υπόβαθρο «ανταποδοτικότητας»

Εσωτερικές Αυλές - ένας ξεχασμένος ζωτικός αστικός χώρος

Ζωντάνεμα με στοχευμένες αναπλάσεις των εσωτερικών χώρων στα

(προσφυγικά …!!!) πολεοδομικά τετράγωνα και όχι μόνο, ανάλογα με τον εμπορικό ή τον οικιστικό χαρακτήρα της γειτονιάς και την κατάσταση των

κτιρίων

..... όταν το μοναχικό δένδρο ανταμώνει τη γιαγιά στα

πεζοδρόμια της Κοκκινιάς μπροστά σε ανώνυμα κτίσματα με "ψυχή", γεμάτα με ιστορικές

αναμνήσεις από σκληρές εποχές, τότε το δένδρο γίνεται

ένα μαζί με τα υπόλοιπα, αποκτά τη δική του αξία, απαιτεί

ακόμη περισσότερο σεβασμό και από μοναχικό γίνεται

αισθητικά κυρίαρχο και περιβαλλοντικά ζωογόνο...

Σας ευχαριστώ που με ακούσατε

Σταμάτης Σεκλιζιώτης