42
VENTURE CAPITAL INVESTMENT АГУУЛГА УДИРТГАЛ 1. СУДАЛГААНЫ ЗОРИЛГО 2 2 .АЧ ХОЛБОГДОЛ 3 3. СУДЛАГДСАН БАЙДАЛ 3 4. СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ 4 Нэг. ОНОЛЫН ХЭСЭГ 5 1. ЕРӨНХИЙ ТОМЬЁОЛОЛ 5 2. ИЛЭРХИЙ ЗҮТГЭЛ ГАРГАХ БУЮУ БЭНЧМАРК 7 Б. Дүрмийн сангийн санхүүжилт 8 А. Зээлээрх санхүүжилт 9 3. МЭДЭЭЛЭЛ ДУТМАГ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧИД / ҮР АШИГГҮЙ БАЙДАЛ/ 10 3.1 МЭДЭЭЛЭЛ ДУТМАГ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧДЫН САНХҮҮГИЙН ШИЙДВЭР ГАРГАЛТ 13 4. МЭДЭЭЛЭЛ САЙТАЙ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧИД 14 Хоёр. СУДАЛГААНЫ ХЭСЭГ 1. ТӨСӨЛ 1 19 А. Хяналт шалгалтандаа эргэлзэж байгаа үед гаргах шийдвэр 19 Б.Хяналт шалгалтандаа найдаж байгаа үед гаргах шийдвэр 21 2. ТӨСӨЛ 2 23 А. Хяналт шалгалтандаа эргэлзэж байгаа үед гаргах шийдвэр 23 САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬ Санхүүгийн Удирдлагын Тэнхим 1

venture kapital

  • Upload
    jaanaa

  • View
    838

  • Download
    8

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

АГУУЛГА

УДИРТГАЛ

1. СУДАЛГААНЫ ЗОРИЛГО 2

2 .АЧ ХОЛБОГДОЛ 3

3. СУДЛАГДСАН БАЙДАЛ 3

4. СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ 4

Нэг. ОНОЛЫН ХЭСЭГ 5

1. ЕРӨНХИЙ ТОМЬЁОЛОЛ 5

2. ИЛЭРХИЙ ЗҮТГЭЛ ГАРГАХ БУЮУ БЭНЧМАРК 7

Б. Дүрмийн сангийн санхүүжилт 8

А. Зээлээрх санхүүжилт 9

3. МЭДЭЭЛЭЛ ДУТМАГ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧИД / ҮР АШИГГҮЙ БАЙДАЛ/ 10

3.1 МЭДЭЭЛЭЛ ДУТМАГ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧДЫН САНХҮҮГИЙН ШИЙДВЭР ГАРГАЛТ 13

4. МЭДЭЭЛЭЛ САЙТАЙ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧИД 14

Хоёр. СУДАЛГААНЫ ХЭСЭГ

1. ТӨСӨЛ 1 19

А. Хяналт шалгалтандаа эргэлзэж байгаа үед гаргах шийдвэр 19

Б.Хяналт шалгалтандаа найдаж байгаа үед гаргах шийдвэр 21

2. ТӨСӨЛ 2 23

А. Хяналт шалгалтандаа эргэлзэж байгаа үед гаргах шийдвэр 23

Б.Хяналт шалгалтандаа найдаж байгаа үед гаргах шийдвэр 25

Гурав. ДҮГНЭЛТ 27

ЭХ ҮҮСВЭР 28

ХАВСРАЛТ 29

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

1

Page 2: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

ТОВЧЛОЛ

Монголын санхүүгийн зах зээл дээр банк, банк бус санхүүгийн зээлийн үйлчилгээнээс нь гадна нэгэн шинэлэг бүтээгдэхүүн санал болгож байгаагийн нэг нь венчур хөрөнгө оруулалт юм.

Дипломын ажлын сэдэв нь уг ажлын судалгааны объект болох венчур хөрөнгө оруулалтын адил бага судлагдсан боловч монголын нөхцөлд шинэлэг, санхүүгийн секторын хөгжлийн чухал ач холбогдолтой, цаг үеэ олсон гэж үзэж түүнийг сонгосон болно.

Венчур хөрөнгө оруулалтын үр ашиг өгөөж нь гэрээнд орсон талууд нэгэн зорилготойгоор хамтран ажиллах зөвхөн тэр үед л гардаг ба энэ шаардлагыг хангах нөхцлийг бий болгох хангах арга зам болгон хөрвөх давуу эрхийн хувьцааг ашиглах асуудлыг практикт ашиглах асуудлыг судлах нь түүнийг тодорхой бодит компаний хэрэгжүүлж буй төслүүдийн жишээн дээр харьцуулсан судалгаа хийж өөрийн дүгнэлтийг гаргасан.

ЗОРИЛГО

Венчур хөрөнгө оруулалтын зээлийн бүтээгдэхүүнээс ялгарах ялгаа нь үл хөдлөх хөрөнгө, биет болоод түргэн хөрвөх хөрөнгийн барьцаа баталгаагүйгээр хөрөнгө оруулалт , санхүүжилт хийдэг явдал юм. Венчур хөрөнгө оруулагчид санхүүжилт хийхийн тулд санхүүжилт хүлээн авагчид “due diligence” буюу магадлан шалгалтын процессыг хийдэг бөгөөд уг процессын дүнд бизнесийн төлөвлөгөөний хэрэгжих магадлал, эрсдэл, ирээдүйн боломж, түүнийг хэрэгжүүлэх багийн чадвар дадлага, туршлага зэрэгт үнэлэлт дүгнэлт өгсөний үндсэн дээр хөрөнгө оруулалтын шийдвэрээ гаргадаг байна.

Олон улсын практикаас харахад венчур хөрөнгө оруулалтыг дараахи хэлбэрүүдээр голчлон хийж байна:

1. Дүрмийн санд шууд хөрөнгө оруулалт хийх / equity financing/2. Зээлийн санхүүжилт /debt financing/3. Хосолсон санхүүжилт /debt+ equity financing/4. Давуу эрхтэй хөрвөх хувьцааны санхүүжилт / convertible preferred stocks/ 5. Бүтэцчилсэн санхүүжилт /structured financing/

Манай улсын хувьд венчур хөрөнгө оруулалт хөгжлийн эхний шатанд байгаатай холбогдон дээрхи арга замуудаас зөвхөн (1) ба (2)-ийг хэрэглэж байна.

Иймд энэхүү төслийн зорилго нь венчур хөрөнгө оруулалтын олон улсын хэмжээнд хэрэглэгдэж байгаа шинэлэг аргуудыг өөрийн улсын санхүүгийн компаниудын үйл ажиллагаанд ашиглах боломжийг нээн харуулах явдал юм.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

2

Page 3: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

АЧ ХОЛБОГДОЛ Энэхүү судалгаа нь өргөн болон явцуу утгаараа чухал ач холбогдолтой байна гэж уг сэдвийг сонгосон болно. Тухайлбал:

Өргөн утгаараа : Монголын санхүүгийн зах зээл дээр шинэлэг бүтээгдэхүүн үйлчилгээ нэвтрэх боломжийг өргөжүүлэх

Явцуу утгаараа: Венчур хөрөнгө оруулагч болоод хөрөнгө хүлээн авагч талуудын аль алины бизнесийн ба санхүүгийн эрсдэлийг бууруулах боломж, нөхцлүүдийг бүрдүүлэх болно.

Хамгийн чухал ач холбогдол нь өнөөгийн манай амьдрал дээр амь бөхтэй оршсоор байгаа хөрөнгө оруулалт –бизнесийн харилцааны гаж тогтолцоо болох “өгөх хүн гэдийдэг авах хүн бөхийдөг” гэсэн зарчмыг арилгахад урагш нэг алхам хийхэд оршино. Манайд байгаа санхүүгийн тогтолцоо нь хөрөнгө оруулагч/ санхүүжүүлэгчийн хөрөнгийг хүлээн авагчид зөвхөн өөрсдийн эрсдэлээр өсгөдөг гаж механизм юм.

Венчур хөрөнгө оруулалтын “алтан дүрэм” болох хөрөнгө оруулагчийн хөрөнгийн ирээдүй нь хүлээн авагчийн бизнесийн амжилтаас шууд шалтгаалах явдал юм. Иймд венчур хөрөнгө оруулалтын гэрээнд орсон талууд нэгэн зорилготойгоор хамтран ажиллах шаардлагатай байдаг ба энэ шаардлагыг хангах арга зам /хөрвөх давуу эрхийн хувьцааг ашиглах /-ыг судлан нь түүнийг тодорхой жишээн дээр хэрхэн хэрэглэхийг харуулсанд уг төслийн гол ач холбогдол оршино.

СУДЛАГДСАН БАЙДАЛ

Дээр дурьдсанаар манай оронд венчур хөрөнгө оруулалтыг нэвтрүүлэн хөгжүүлэх онол практикийн асуудал хараахан судлагдаагүй байгаа нь их дээд сургуулийн болоод төв номын сан, интернетийн эх үүсвэрүүдэд хийсэн хайлтаас харагдаж байна.

Венчур хөрөнгө оруулалтыг шилжилтийн гэгдэх эдийн засаг /emerging economies/ -тай орнууд 1990 –ээд оны сүүлээс нэвтрүүлж эхлээд байгаа ба бидний сайн мэдэх Хятад, Бразил гэх мэтийн том эдийн засгууд түүнийг ашиглаад дөнгөж 5 жил орчим болж байгаа боловч олон улсын EMPEA / emerging economies private equity association / байгууллагын судалгаанаас үзэхэд 2003 онд 5,3 тэрбум долларын венчур хөрөнгө оруулалт хийгдэж байсан бол энэ нь 2007 онд бараг 12 дахин буюу 64,5 тэрбум долларт хүрчээ.

2007 онд Монголд анхны венчур хөрөнгө оруулалтын компани NVC / National Venture Capital/ ББСБ байгуулагдан 30 орчим сая ам.долларын хөрөнгө оруулалтын багцыг бүрдүүлэн үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Энэ компани дээр хийсэн уулзалт, ярилцлага судалгаанаас үзэхэд тэд венчур хөрөнгө оруулалтын асуудлыг онолын талаас нь анхааран судалж хараахан чадаагүй ба ер нь энэ чиглэлийн судалгаа маш чухал ач холбогдолтой болохыг илэрхийлж байлаа.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

3

Page 4: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ

ВК-ын хөрөнгө оруулалтанд хөрвөх давуу эрхийн хувьцааг ашиглах талаар 2003 онд Каплан болон Стромбэрг нарын эрдэмтэд судалсан байдаг.

Энэ төрлийн хувьцааны онцлог нь хөрөнгө оруулсан төслийн үйл ажиллагаа хэвийн явагдаж буй үед энгийн хувьцаа хэлбэрээр харин алдагдалтай ажиллаж эхэлсэн тохиолдолд тусгайлан тогтосон ноогдол ашиг болон хугацааны эхэнд ноогдол ашгаа авах давуу эрхтэй хувьцаа болон хувирдаг байна.

Дээрхи эрдэмтдийн боловсруулсан венчур хөрөнгө оруулалтын шийдвэр гаргалтанд хөрвөх давуу эрхийн хувьцааг ашиглах, мөн хөрөнгө хүлээн авагч байгууллагын бизнесийн төслөө хэрэгжүүлэхийн төлөө гаргаж буй хичээл зүтгэл /effort/ болод бизнесийн эрсдэлийн зэргүүд дээр тулгуурлан хэрхэн ирээдүйн шийдвэрээ гаргаж болох тухай боловсруулсан математик арга загвар, үнэлгээний схемүүдийг ашигласан болно.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

4

Page 5: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Нэг. ОНОЛЫН ХЭСЭГ

Энэхүү судалгааны ажил нь санхүүгийн байгууллагын нэгэн төрөл болох

Венчур хөрөнгө оруулалтын компаний хөрөнгө оруулалтын шийдвэр гаргалтыг

хэрхэн хийх асуудлыг Монголын санхүүгийн зах зээлд тохирсон байдлаар

хийхийг зорьсон бөгөөд онолын хэсэг нь дараах логик дарааллын дагуу

бичигдсэн болно.

1. ЕРӨНХИЙ ТОМЬЁОЛОЛ

Санхүүгийн зах зээл дээр өөрийн төсөлдөө хугацаанд 1₮-ийн санхүүжилтыг

татах сонирхолтой байгууллага байна гэж үзье. Тухайн байгууллагын төслийн

өгөөж нь хэрэв төсөл амжилттай хэрэгжсэн тохиолдолд , нөгөө талаар

амжилтгүй болбол -аар илэрхийлэгдэнэ. Төсөл амжилттай

болох магадлал нь байгууллагын хичээл зүтгэл буюу -ээс хамаарах

бөгөөд хэрэв байгууллагын зүгээс ямарч хичээл зүтгэл гаргаагүй бол энэ нь -

той тэнцүү харин маш сайн зүтгэл гаргаж байвал -тэй тэнцүү

байна. Байгууллагын хичээл зүтгэл гаргахад зарцуулах зардал нь -

тэй тэнцүү гэж үзвэл:

Т1: Хэрэв санхүүжилт авч буй байгууллагын удирдлага ямар ч хичээл зүтгэл

гаргаагүй үед төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ нь сөрөг байна.

(1)

Байгууллагуудад капитал хэрэгцээтэй болох үед өөрсдийн төсөлдөө зориулж

гаднаас 1₮-ийн санхүүжилтийг авах нь гарцаагүй. Өөрөөр хэлбэл төслийн

санхүүжилт нь хөрөнгө оруулагчдын тусламжтайгаар хийгдэнэ. Ерөнхийдөө

олон янзын хөрөнгө оруулагчид байдаг бөгөөд тэднийг өөрсдийн оруулсан

хөрөнгөдөө хяналт тавих чадвартай болон чадваргүй гэж ангилж болох юм.

Үүнээс таамаглавал:

Т2: Хувь хүн болон жижиг байгууллага хөрөнгө оруулалтандаа хяналт тавих

чадвар сул байдаг.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

5

Page 6: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Т3: ВК болон бусад хөрөнгө оруулалтаар дагнасан мэргэжлийн байгууллага

хяналт тавих чадвартай байдаг.1

Энэхүү ажлын хүрээнд хөрөнгө оруулагчдыг хөрөнгө оруулсан төслийнхөө

талаарх мэдлэг сул болон мэдлэг сайтай гэж төрөлжүүлэн авч үзэх болно.

нь төсөл амжилттай эсвэл амжилтгүй болохоос хамааран байгууллагын

зүгээс хөрөнгө оруулагч талд төлөх урьдчилан гэрээгээр тохиролцсон

төлбөрүүд юм. Санхүүгийн гэрээ хэлэлцээр хэрхэн явагдах талаар зураг.1 -т

үзүүллээ.

хугацаанд хөрөнгө оруулагч тал “төслийг хүлээн зөвшөөрөх, эс зөвшөөрөх”

талаар шийдвэр гаргана. Хэрэв гэрээ байгуулсан тохиолдолд төсөл

амжилттай эсвэл амжилтгүй болох тохиолдолд төлөх төлбөр болон тухайн

байгууллагын зүгээс гаргах шаардлагатай хичээл зүтгэлийн түвшинг тусгасан

байж болно. хугацаанд байгуулллага хичээл зүтгэлийнхээ түвшинг

тодорхойлно. хугацаанд төслийн өгөөжийн түвшин тодорхойлогдож төсөл

амжилттай хэрэгжиж дуусах ба гэрээгээр тохирсон төлбөр хийгдэнэ.

Гэрээнд -ийг тусгасанаар санхүүжилт авч буй байгууллагын хүлээгдэж буй

ханамж буюу өөртөө авч үлдэх баялаг нь :

, (2)

болох бөгөөд нь хэрэв байгууллага хичээл зүтгэл гаргаж ажилласан бол -

тэй тэнцүү байх бөгөөд ямарч хичээл зүтгэл гаргаагүй бол байна. Хүлээгдэж

буй хөрөнгө оруулалтаас олох орлого нь хөрөнгө оруулагч талд дараах байдлаар

илэрхийлэгдэнэ.

(3)

Хэрэв байгууллага төслөө хэрэгжүүлэхгүй бол тэг (0)-тэй тэнцүү ханамж авна.

Ерөнхийдөө байгууллагын хичээл зүтгэл гаргах эсэх шийдвэр нь тодорхой бус

1 Монголын нөхцөлд NVC компанийг авч үзнэ.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

6

Page 7: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

байдаг бөгөөд тухайн байгууллага болон гадны хөрөнгө оруулагчдын хооронд

зөрчил үүсч байдаг.

Зураг1: Санхүүгийн гэрээний цаг хугацааны үечлэл

Дараах хэсэгт байгууллагын зүгээс гарах хичээл зүтгэл тодорхой, гэрээ

хэлэлцээрээр баталгаажсан байх нөхцөлд хөрөнгө оруулагч талаас гарах

шийдвэрийн буюу “НЭГДҮГЭЭР СОНГОЛТЫН” талаар авч үзэх болно.

2. ИЛЭРХИЙ ЗҮТГЭЛ ГАРГАХ БУЮУ БЭНЧМАРК

Энэ хэсэгт хичээл зүтгэл мэдэгдэхүйц байх үеийн буюу гэрээгээр тохиролцсон

бэнчмаркийн талаар авч үзэх юм. Энэ нөхцөлд хөрөнгө оруулагч болон

санхүүжилт авч буй байгууллага хоёрын хоорондох гэрээ “НЭГДҮГЭЭР

СОНГОЛТ”-оор тодорхойлогдох ёстой. Гэрээ шууд ямар нэгэн зардалгүйгээр

хийгдэнэ гэж үзэх болно. Хөрөнгө оруулагч сонирхолдоо нийцсэн нөхцөлд л

төсөлд хөрөнгө оруулалт хийнэ. Хөрөнгө оруулагчийн төсөлд оролцох

сонирхолыг илэрхийлбэл:

Санхүүжилт авах тал хязгаардлагдмал үүрэг хариуцлагаар хамгаалагдана.

Болон

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

7

Page 8: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Мөн санхүүжилт авагч байгууллага зөвхөн түүний “оролцооны сонирхол” гарч

ирсэн тохиолдолд л төсөлд оролцоно . Өөрөөр хэлбэл түүний ханамж нь дараах

байдлаар байх ёстой.

Хөрөнгө оруулагчид нь өөрийн хөрөнгө оруулалтаасаа хамгийн их хэмжээгээр

өгөөж хүртэхийг хүсдэг бөгөөд тэд хөрөнгө оруулж байгаа байгууллагуудтайгаа

байгуулж буй гэрээндээ анхаарлаа их хандуулж үздэг. Дараах 2 төрлийн гэрээ

нь байгууллагын хичээл зүтгэл ажиглагдах боломжтой үед хэрэглэгддэг.

А. Зээлээрх санхүүжилт

Энэ тохиолдолд хөрөнгө оруулагч болон байгууллага дараах байдлаар төлбөрөө

хийлцэнэ.

Их Их

Хөрөнгө Оруулагч: болон Байгууллага

Бага Бага 0

Ийм төрлийн гэрээ , , нөхцлүүдийн хүрээнд хийгдэнэ.

Хөрөнгө оруулагч тал өрийн санхүүжилт хийх аргыг хэрэглэж буй үеийн

гэрээний үед хөрөнгө оруулагч талын өгөөж нь өндөр болон бага түвшин дэх

төслийн үлдэгдэл өртөгтэй тэнцэнэ. Харин байгууллага доод түвшинд 0-ийг

олно, дээд түвшинд хүрвэл шагнагдана. Түүний төлбөр авах эсэх функц нь өмч

эзэмшигчдээс хамаардаг.

Б. Дүрмийн сангийн санхүүжилт

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

8

Page 9: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Хөрөнгө оруулагч болон байгууллага хоёрт хоёуланд нь төлбөр хийгдэх гэрээ

юм.

Их Их

Хөрөнгө Оруулагч: болон Байгууллага

Бага Бага

Энэхүү гэрээнд дээрх хоёр дохиолдолд байгууллагад гарсан зардлыг хассан

дүнгээр үлдсэн өгөөжийг авна.

Дээрх гэрээнүүдийн төрлүүдийн үр дүнг зураг. 2-т үзүүллээ.

Доош уруудсан шулуунууд нь байгууллага болон хөрөнгө оруулагчдын

оролцооны сонирхол болох болон харуулж байна. Хоёр шулуун хоёул

уруудсан хэлбэртэй байгаа нь , нь байгууллага болон хөрөнгө оруулагчдын

хувьд харилцан эсрэг утгатай зүйлс юм. Тодруулбал , нарын хувьд

байгууллагад муу үзүүлэлт нь хөрөнгө оруулагч талд сайн үзүүлэлт болдогтой

холбоотой юм. Байгууллагын ханамжит байдал нь баруун доод буланруу ихсэж

байгаа бол хөрөнгө оруулагчийн ашигт байдал нь зүүн дээд тийш ихсэж байна.

Байгууллагын оролцооны сонирхол нь байх шулууны бүх цэгүүд

дээр байна. (Зурган дээр шулуун байна. ) Харин хөрөнгө оруулагчийн

оролцооны сонирхол нь буюу шулуун дээр байрлана. Гэрээ

хийгдэх гол хэсэг нь байгууллагын оролцооны сонирхол -ийн хооронд

байна. дээрх сегментээс хөрөнгө оруулагчид шийдвэрээ гаргана. цэг

дээр цэвэр зээлээрх харин цэг дээр хувь нийлүүлэх замаар хөрөнгө оруулалт

хийнэ. Энгийн нөхцөлд байгууллага хичээл зүтгэлийн -зардлаа суутган авах

ба хөрөнгө оруулагчыэ хүлээгдэж буй ашиг нь НЭГДҮГЭЭР СОНГОЛТЫН цэг

дээр байна. Энэхүү цэгийг анх 1958 онд эрдэмтэн

Модиглиани болон Миллер нар гаргаж байжээ.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

9

Page 10: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

3. МЭДЭЭЛЭЛ ДУТМАГ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧИД / ҮР АШИГГҮЙ БАЙДАЛ/

Энэ тохиолдолд байгууллагын зүгээс гарч буй хичээл зүтгэл ажиглагдахгүй

байх тохиолдлыг авч үзнэ. Тодруулбал:

Таамаглал 4: Хичээл зүтгэл “е” зөвхөн байгууллагад ажиглагддаг.

Ажиглагдахгүй байх нөлөөгөөр байгууллагын үр ашиггүй байдал нэмэгддэг.

Энэ байдал нь хувийн жижиг хөрөнгө оруулагчдад ажиглагдана. Энэ

тохиолдолд үр ашиггүй нөхцөлд хөрөнгө оруулагчид хэрхэн ашгаа дээд

хэмжээнд хүргэхийг судлах болно.

1- р томъёо нь дээр е=1 тохиолдолд авч үзэж байсан бол энэ тохиолдолд

байгууллагын санхүүжилт авах сонирхолыг доорх байдлаар авч үзнэ.

IC

Оролцооны сонирхолыг хялбарчилбал:

(4)

4-р нөхцөлөөр болбол байгууллага e=1 хичээл зүтгэл гаргах боломжтой. Энэхүү

нөхцөл нь байгууллага их түвшинд ихийг бага түвшинд багыг авна гэсэн санааг

илэрхийлж байдаг. Хөрөнгө оруулагчийн зүгээс харвал доорх нөхцөлд ашгаа

хамгийн их байлгана.

IC болон -ээс хамаарна

Доорх санал нь зураг 2 дээр ашгаа хамгийн өндөр түвшинд байлгах боломжийг

олгоно.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

10

Page 11: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Мөрдлөг 1: (Зээлээр хөрөнгө оруулалт хийх)2 Хичээл зүтгэл ажиглагдахгүй

байгаа нөхцөлд LLd болон IC дээр анхаарч үзсэнээр хөрөнгө оруулагч доорх

төлбөрийг хүлээн авна.

Байгууллага доод түвшинд тэг, дээд түвшинд ийг хүртэнэ. Үүнийг

“ХОЁРДУГААР СОНГОЛТ”-ын цэг гэж нэрлэе.

2 Нотолгоог хавсралтаас үзнэ үү.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

11

Page 12: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Зураг 2: Энэхүү график нь байгууллагын хичээл зүтгэл илэрхий (НЭГДҮГЭЭР

СОНГОЛТ) болон мэдэгдэхгүй байх үеийн (ХОЁРДУГААР СОНГОЛТ)

санхүүжилтийн асуудлыг шийдвэрлэсэн байна. 1₮ нь анхны хөрөнгө оруулалт

бөгөөд хөрөнгө оруулагч тал болон хэмжээний хураамж авна. болон

хөрөнгө оруулалтаас олох өгөөж юм. сегмент дээр ямар ч гэрээ нэгдүгээр

сонголтын дагуу хийгдэх бөгөөд цэг дээрх гэрээ нь цэвэр зээлийн хөрөнгө

оруулалт харин нь эздийн өмчид хөрөнгө оруулалт хийхийг харуулна.

гэрээг байгуулсан үед байгууллага үйл ажиллагааны зардал болох -ийг авна.

Үр дүнгүй (хичээл зүтгэл ажиглагдахгүй) байдалд гэрээ нь будагдсан гурвалжин

дотор хийгдэнэ. нь ашгийг хамгийн их байлгах цэг бөгөөд үүнийг

хоёрдугаар сонголтын цэг болгон авч үзнэ. дэх хөрөнгө оруулагчид ирэх

мөнгө нь цэвэр зээл хэлбэрээр олгогдсон санхүүжилтийн нөлөөгөөр бий болсон

байна.

3.1 МЭДЭЭЛЭЛ ТУТМАГ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧДЫН САНХҮҮГИЙН ШИЙДВЭР

ГАРГАЛТ

E=1 байх үеийн төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ.

НЭГДҮГЭЭР СОНГОЛТ-ын цэг дээр төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ нь

удирдлагын зардлаас их байгаа тохиолдолд санхүүжигдэнэ буюу

байна. Мэдээлэл тутмаг хөрөнгө оруулагчдын хоёрдугаар сонголтын цэг дээрх

санхүүжилтийн шийдвэр гаргалт нь доор тэнцэтгэл бишээс хамаарна.

(5)

НЭГДҮГЭЭР СОНГОЛТ-ыг бодвол ХОЁРДУГААР сонголт нь санхүүгийн

шийдвэр гаргахад илүү нарийн төвөгтэй байдаг. Энэ нь гэдгээс

харагдаж байна. Хоёрдугаар сонголтын цэг дээр байгууллага

хэмжээтэй мөнгө өөртөө авч үлдэнэ. Үүнийг мэдээлэл өгсөний хөлс гэж ойлгож

болох юм. Харин нэгдүгээр сонголтын үед энэ нь хэрэггүй байдаг.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

12

Page 13: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Нэгдүгээр сонголт ёсоор байвал санхүүжигдэнэ. байвал

хоёрдугаар сонголтын үед санхүүжигдэж чадахгүй. Жишээ авч үзье:

байсан гэвэл байвал нэгдүгээр сонголт ёсооор

санхүүжигдэнэ. Харин байх үед л хоёрдугаар сонголтын дагуу

санхүүжигдэнэ.

5. МЭДЭЭЛЭЛ САЙТАЙ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧИД

Т3-т дурьдсанаар мэдээлэл сайтай хөрөнгө оруулагчид нь хяналт тавих

чадвартай байдаг. Тэрхүү хяналт тавих зардлыг “с” гэж тэмдэглэе.

Хяналтаар Хөрөнгө оруулагч тал байгууллагын хичээл зүтгэл хэр гаргаж буй

талаар дохио хүлээж авна.

Т5: нь бодитоор ажиглагдахгүй ч хөрөнгө оруулагч болон санхүүжилт

авч буй талд нягталж чадахгүй. Иймд гэрээ хийгдэхгүй.

Тус дохио нь -д харъяалагдана. Доорх матриц нь

ажиглагдах магадлалыг байгууллагын хичээл зүтгэлийн өөр өөр

түвшингүүдэд үзүүллээ.

Дохио/ ХЗ e=0 e=1

<

>

Т6: Төслийг хугацаанаас нь өмнө зогсоож болно.

Т7: Төслийг зогсоох үед түүний үнэ цэнэ нь ₮

Зураг 3: Хяналт шалгалттай төслийн цаг хугацааны үечлэл

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

13

Page 14: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Зураг 3-т үзүүлснээр хэрэв төслийг зогсоох болбол хугацааны үед шийднэ. Т7

ёсоор төслийг зогсоох нь хөрөнгө оруулагч талд зардалтай байдаг мөн түүнчлэн

хөрөнгийн дахин борлуулалтын үнэ анхны хөрөнгө оруулалтыг гүйцдэггүй.

Үлдэж буй үнэ цэнэ нь -тэй тэнцүү байна.

хугацаанд хөрөнгө оруулагч тал төслийг зөвшөөрөх эс зөвшөөрөх шийдвэрээ

гаргана, хугацаанд байгууллага хичээл зүтгэл гаргах түвшингээ тогтооно,

хугацаанд хөрөнгө оруулагч хяналт явуулж төслийг цааш нь үргэлжлүүлэх эсэх

талаар шийдвэр гаргана, харин хугацаанд гэрээ амжилттай хэрэгжиж дуусна.

Зөвхөн мэдээлэл сайн авдаг хөрөнгө оруулагчид төслийг зогсоодог. Төслийг

зогсоосон нөхцөлд санхүүжилт авч байсан байгууллага тэгээс ихгүй төлбөр

авдаг буюу бараг юу ч авдаггүй. Энэ тохиолдолд Хөрөнгө оруулагч “шийтгэлээ”

аль болох дээд цэгт нь хүргэхийг хичээх бөгөөд тэд өөрсдийн давуу эрхийн

хүрээнд хичээл зүтгэл гаргаж ажиллаагүй байгууллагад тэг төлбөр үлдээдэг.

Иймээс санхүүжилт авсан байгууллагын оролцооны шаардлага IC-аас дараах

нөхцөлрүү шилжинэ.

Шинэ оролцооны шаардлага нь хяналт шалгалтаас үүдэж буй болсон хэрэг юм.

Үүнийг илүү дэлгэрэнгүй тайлбарлавал байгууллага төслийг зогсоох дургуй

байгаа бөгөөд учир нь энэ үйл явц нь тэдэнд юу ч өгдөггүй. Иймээс төсөл

зогсоолтын эрсдэл нь байгууллагыг е=0 ийг сонгохыг бууруулж байдаг. Үүний

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

14

Page 15: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

үр дүнд нөхцөл нь IC рүү дөхнө. Р- нэмэгдэх тусам хүчгүй болох ба

өөрөөр хэлбэл өр их байх тусам хяналт шалгалтын ажил сайн байна гэсэн үг юм.

Энэхүү идэвхжүүлэлтийн механизм нь “лууван ташуурын” аргатай адил юм.

Хэрэв байгууллага өндөр өгөөж олбол лууван буюу өндөр төлбөрийг тэдэнд

өгнө. Үүнтэй нэгэн адилаар хангалтгүй өгөөжтэй ажиллавал ташуурын аргыг

хэрэглэх юм.

Дахин гэрээлэлт нь доорх нөхцөлд хийгдэнэ.

СС

СС буюу хөрөнгө оруулагчын амлалтын шаардлага нь дохио илэрч шууд

төслийг зогсоохоос илүү юм. Хөрөнгийн онцлог СС хэрэглэх нөхцөлд чухал

үүрэг гүйцэтгэнэ. Хөрөнгийн гадаад үнэ цэнэ бага байвал төслийг зогсоох нь

хэцүү байдаг.

болон хүрээнд СС-ийг хангах

Доорх санал нь хөрөнгө оруулагч ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хэрэглэж

болох хамгаалалтын талаар авч үзсэн бөгөөд энэ талаар зураг 4-т авч үзсэн

болно.

Мөрдлөг 2: Хөрвөх давуу эрхийн хувьцаа

байх бөгөөд хяналт шалгалт хийж үзсэний дараа

байгууллагаас авах төлбөрөө дараах нөхцөлүүдэд тохируулна.

Хэрэв бол төлбөр нь болон :

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

15

Page 16: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Хэрэв бол төлбөр нь болон 3

Төсөл зогсоох болбол хөрөнгө оруулагч мөн байгууллага тэгтэй тэнцэх

төлбөр гар дээрээ авч үлдэнэ.

Энэхүү саналд хөрөнгийн онцлог болон хөрөнгө оруулагч талын эзэмшиж буй

үнэт цаасны уялдаа холбооны талаар авч үзсэн. Хөрөнгийн үнэлгээ өндөр биш

байвал байгууллагыг цэвэр зээлийн хэлбэрээр санхүүжүүлнэ. Энэ нь мэдээлэл

дутмаг хөрөнгө оруулагчийн байгуулах гэрээтэй адил бөгөөд зурган дээр В

цэгээр дүрслэгдсэн байна. Хөрөнгийн үнэлгээ сайн байвал санал 2 ёсоор -

ээс багагүй өгөөж хүртэнэ. Зурган дээр С цэгээр үзүүллээ. Одооноос эхлээд С

цэгийг хөрвөр өр хэлбэрээр харж ойлгож болно.

Зураг 4: Тус зураг нь хөрөнгө оруулалтыг хянаж чадаж байх үе дэх ашгийн

хамгийн өндөр байлгах талаар харуулсан болно. Гэрээ нь хооронд , -

ийн дагуу хийгдэх боломжтой. Хяналт шалгалт үр дүнтэй явагдаж байвал

нарийн бус зөөлөн болж график дээр уруудна. Хөрөнгийн үнэлгээ нь бага

байвал В цэг харин их байвал С цэг дээр гэрээ хийгдэх бөгөөд тус цэг нь хөрвөх

давуу эрхийн хувьцаа ашиглахыг шаарддаг. Энэ тохиолдолд байгууллагын

мэдэлд эзэмшигчдийн өмчийн эрх байна.

Хөрвөх зээлээр гэрээ байгуулах:

Хугацааны үед Венчур капиталистын зүгээс хөрвөх зээл гаргана. үед

хяналт хийж үзээд төслийг үргэлжлүүлэх эсэх шийдвэрээ гаргана.

1. Хэрэв үргэлжлүүлэхээр болбол хөрвөх зээл нь байгууллагын хувьцааны

-руу шилжинэ. Байгууллага 1-Х хэмжээтэй хувьцаатай

эзэмшиж үлдэнэ.

2. Хэрэв төслийг зогсоохоор болбол ямарч хөрвөлт явагдахгүй бөгөөд

хөрөнгө оруулагч тал -тай л үлдэнэ.

Төслийн цаашид үргэлжлүүлэх болбол дахин гэрээлэлт хийх шаардлагатай.

Хөрвөх зээлийг зарим тохиолдолд хөрвөх давуу эрхийн хувьцаа гэж нэрлэдэг.

Учир нь хөрвөх нөхцөлөөр хийгдсэн зээлийн эргэн төлөлт эргэлзээтэй болж

эхлэх үед хөрөнгө оруулагч тал зээлийн хэмжээгээр санхүүжилт авсан

3 Нотолгоог хавсралтаас үзнэ үү.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

16

Page 17: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

байгууллагын давуу эрхийн хувьцааруу хөрвүүлдэг. Үүн дээх анхаарах гол зүйл

нь талууд энэ процессийг харилцан гэрээнд тохиролцсон байх ёстой.

Монголын нөхцөлд хөрвөх хувьцааны талаарх хууль эрх зүйн орчин байхгүй

тул тухайн санхүүжилт авч буй байгууллагын төлөөлөн удирдах зөвлөлийн

гишүүд энэ талаар шийдвэрээ гаргана.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

17

Page 18: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Хоёр. СУДАЛГААНЫ ХЭСЭГ

Судалгааны хэсэгт өмнө нь авч үзсэн онолын хүрээнд NVC компаний

хэрэгжүүлж буй 2 төсөл дээр жишээ авч судалсан ба тус компаний хувьд

нууцлалтай хамаатай мэдээлэл тул санхүүжилт авсан байгууллагуудын нэрсийг

нууцалсан болно.

ТӨСӨЛ 1

Төслийн талаарх ерөнхий мэдээлэл

Гаалийн баталгаат агуулах, граж бий болгож цаашид ашиглах зориулалттай уг

төсөлд 10,4 сая долларын хөрөнгө оруулалт шаардлагатай. Төслийн тооцоолсон

өгөөж хэрэв төсөл амжилттай болбол 1$-ийн хөрөнгө оруулалтаа 1,41$ болгож

чадах бюу 41% ийн өгөөжтэй бөгөөд харин төсөл амжилтгүй хэрэгжвэл 0,64$

болгох буюу -36% ийн сөрөг өгөөжтэй. Төслийн эрсдлийн түвшин 15% ( ) ба

амжилттай хэрэгжих магадлал нь 85% болно. Төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ

нь NPV=3.3 сая доллар буюу анхны хөрөнгө оруулалттайгаа харьцуулбал 31,7%

тай нь тэнцэнэ. Хөрөнгө оруулагч тал 100% дүрмийн сангаар хөрөнгө оруулалт

хийсэн.

NVC компани хөрөнгө оруулсан төслийнхөө хэрэгжилтийг улирал бүр хянаж

үздэг бөгөөд хяналтаар алдаа дутагдал илрэх магадлалыг 30% гэж үздэг. Гэвч

тус компаний хөрөнгө оруулалтын бүтцийн шийдвэр хэр зэрэг оновчтой

явагдаж байгаа талаар доорх хоёр түвшинд авч үзье.

А. Хяналт шалгалтандаа эргэлзэж байгаа үед гаргах шийдвэр

1. Энэ тохиолдолд хөрөнгө оруулагч талаас хяналт сайн хийдэггүй боловч

төсөл амжилттай хэрэгжиж байх үеийн шийдвэр гаргалтын загварыг ашиглаж

хөрөнгө оруулагчын 1$ -ийн төслөөс хүртэх хэмжээг тооцвол:

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

18

Page 19: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Зээл хэлбэрээр хөрөнгө оруулалт хийх үед

Их =1.41-0.1/0.85=1.292 $

Бага =0.64$

Дүрмийн санд хөрөнгө оруулалт хийх үед

Их =1.31 $

Хөрөнгө ОРуулагч:

Бага =0.54 $

2. Нөгөөтэйгүүр хяналт шалгалтын талаар мэдээлэлгүй байсан нөхцөлд төсөлд санхүүжилт авсан байгууллагын зүгээс муу дүн илэрч байгаа үед:

Хэрэв төсөл амжилттай хэрэгжвэл: =1.41-0.1/0.7=1.267$

Амжилтгүй хэрэгжсэн үед: =0.64$

Дээрх хоёр хөрөнгө оруулалтын бүтцийн аль хувилбарыг нь сонгох эсэх талаарх шийдвэрийг гаргахын тулд дараах тэнцэтгэл бишийг ашиглана.

Тус төслийн хувьд тооцоолж үзвэл: болж байна. Өөрөөр

хэлбэл үед нэгдүгээр сонголтын дагуу хийгдэнэ. үед

хоёрдугаар сонголтоор хөрөнгө оруулалт хийнэ гэсэн ойлголт юм.

Компаний зүгээс гэж тооцоолсноос үзвэл цэвэр зээл хэлбэрээр

төслийг санхүүжүүлэх нь ашигтай нь харагдаж байна. Гэвч 100% дүрмийн

сангийн хөрөнгө оруулалт хийж алдаа гаргасан байна.

 

Нийт хөрөнгө оруулалт

Амжилттай хэрэгжсэн нөхцөлд орж ирэх мөнгөн

урсгал

Анхны хөрөнгө оруулалт

ЗөрүүЦэвэр өгөөж

Шалгуур

100% дүрмийн

сан10.4 сая 1.31 1 0.31 3.224

IC-ийг хангаж чадахгүй

100% зээл

10.4 сая 1.267 1 0.267 2.7768 IC-ийг хангаж чадна

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

19

Page 20: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Хяналт шалгалтандаа найдаж байгаа үед гаргах шийдвэр

Энэ тохиолдолд төслийг хяналт шалгалтын түвшинтэй уялдуулж дахин үнэлэх

хэрэгтэй бөгөөд дараах томъёогоор олно.

Дахин үнэлбэл: гарна.

Энэхүү дахин үнэлгээний утгыг хөрөнгийн үнэ цэнэ бууралттай харьцуулж

хөрөнгө оруулалтын шийдвэрээ зээлээр олгох уу эсвэл хөрвөх хувьцаа хэлбэрээр

олгох уу гэдгийг шийдвэрлэнэ.

Хөрөнгийн үнэ цэнэ 1 жилийн дараа буурч болно гэж тооцоолсон нь

буюу байгаа тул төслийг цэвэр зээл хэлбэрээр санхүүжүүлэх

шаардлагатай гэсэн шийдвэр гаргах хэрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл төсөл амжилттай

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

20

Page 21: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

хэрэгжсэн нөхцөлд олох өгөөж нь буюу

амжилттгүй хэрэгжсэн тохиолдолд байна.

үед зээлээр хөрөнгө оруулах шийдвэр гаргаж байгаа нь хяналт

шалгалтын нөлөө ажиглагдах боломжгүй байгааг илтгэж байна.

 

Нийт хөрөнгө оруулалт

Амжилттай хэрэгжсэн нөхцөлд орж ирэх мөнгөн

урсгал

Анхны хөрөнгө оруулалт

ЗөрүүЦэвэр өгөөж

Шалгуур

100% дүрмийн

сан10.4 сая 1.31 1 0.31 3.224

ICm-ийг хангаж чадахгүй

100% зээл

10.4 сая 1.2757 1 0.2757 2.86728 ICm-ийг хангаж чадна

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

21

Page 22: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

ТӨСӨЛ 2

Төслийн талаарх ерөнхий мэдээлэл4

Уул уурхайн үйлдвэрлэлийн зориулалттай уг төслийн нийт шаардлагатай

санхүүжилтийн хэмжээ нь 500 сая төгрөг бөгөөд төсөл амжилттай хэрэгжсэн

тохиолдолд 75% хүртэлх өгөөжтэй харин амжилтгүй болбол -30%-ын өгөөжтэй.

Эрсдлийн түвшин 45% ( ) ба амжилттай хэрэгжих магадлал нь 55% болно.

Төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ нь NPV=129 сая төгрөг буюу анхны хөрөнгө

оруулалттайгаа харьцуулбал 25.8%-тай нь тэнцэнэ. Хөрөнгө оруулагч тал 49%

дүрмийн сангаар хөрөнгө оруулалт хийсэн.

А. Хяналт шалгалтандаа эргэлзэж байгаа үед гаргах шийдвэр

1. Энэ тохиолдолд хөрөнгө оруулагч талаас хяналт сайн хийдэггүй боловч

төсөл амжилттай хэрэгжиж байх үеийн шийдвэр гаргалтын загварыг ашиглаж

хөрөнгө оруулагчийн 1₮ -ийн төслөөс хүртэх хэмжээг тооцвол:

Зээл хэлбэрээр хөрөнгө оруулалт хийх үед

Их =1.75-0.05/0.55=1.66 ₮

Бага =0.7

Дүрмийн санд хөрөнгө оруулалт хийх үед

Их = 1.7

Хөрөнгө ОРуулагч:

Бага = 0.65

2. Нөгөөтэйгүүр хяналт шалгалтын талаар мэдээлэлгүй байсан нөхцөлд төсөлд санхүүжилт авсан байгууллагын зүгээс муу дүн илэрч байгаа үед:

Хэрэв төсөл амжилттай хэрэгжвэл: =1.75-0.05/0.1=1.25

4 NVC компаний төслийн мэдээлэл /хавсралт/

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

22

Page 23: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Амжилтгүй хэрэгжсэн үед: =0.7

Дээрх хоёр хөрөнгө оруулалтын бүтцийн аль хувилбарыг нь сонгох эсэх талаарх шийдвэрийг гаргахын тулд дараах тэнцэтгэл бишийг ашиглана.

Тус төслийн хувьд тооцоолж үзвэл: болж байна. Өөрөөр

хэлбэл үед нэгдүгээр сонголтын цэгээр хийгдэнэ. үед

хоёрдугаар сонголтоор хөрөнгө оруулалт хийнэ гэсэн ойлголт юм.

Компаний зүгээс гэж тооцоолсноос үзвэл НЭГДҮГЭЭР

СОНГОЛТ-оор санхүүжүүлэх нь ашигтай нь харагдаж байна. Тэр дундаа

дүрмийн сангаар хөрөнгө оруулалт хийх нь ашигтай байна.

 

Нийт хөрөнгө

оруулалт

Амжилттай хэрэгжсэн

нөхцөлд орж ирэх мөнгөн

урсгал

Анхны хөрөнгө

оруулалтЗөрүү

Цэвэр өгөөж

49% дүрмийн

сан5.096 сая 1.7 1 0.7 7.28

51% зээл

5.304 сая 1.66 1 0.66 6.864

нийт өгөөж 14.144

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

23

Page 24: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Хяналт шалгалтандаа найдаж байгаа үед гаргах шийдвэр

Энэ тохиолдолд төслийг хяналт шалгалтын түвшинг тооцоож дахин үнэлэх

хэрэгтэй бөгөөд дараах томъёогоор олно.

Дахин үнэлбэл: гарна.

Энэхүү дахин үнэлгээний утгыг хөрөнгийн үнэ цэнэ бууралттай харьцуулж

хөрөнгө оруулалтын шийдвэрээ зээлээр олгох уу эсвэл хөрвөх хувьцаа

хэлбэрээр олгох уу гэдгийг шийдвэрлэнэ.

Хөрөнгийн үнэ цэнэ 1 жилийн дараа буурч болно гэж тооцоолсон нь

буюу байгаа тул төслийг хөрвөх зээл хэлбэрээр буюу хөрвөх

давуу эрхийн хувьцаагаар санхүүжүүлэх шаардлагатай гэсэн шийдвэр гаргах

хэрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл төсөл амжилттай хэрэгжсэн нөхцөлд олох өгөөж нь

буюу амжилттгүй хэрэгжсэн

тохиолдолд байна.

үед зээлээр хөрөнгө оруулах шийдвэр гаргаж байгаа нь өмнө нь

27,5%-иас дээш үед цэвэр зээл хэлбэрээр хөрөнгө оруулалт хийж байсантай

харьцуулахад хяналт шалгалтын чанар харагдаж байна.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

24

Page 25: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

 

Нийт хөрөнгө

оруулалт

Амжилттай хэрэгжсэн

нөхцөлд орж ирэх мөнгөн

урсгал

Анхны хөрөнгө

оруулалтЗөрүү

Цэвэр өгөөж

Шалгуур

49% дүрмийн

сан5.096 сая 1.7 1 0.7 7.28

ICm-ийг хангаж чадахгүй

51% зээл

5.304 сая 1.66 1 0.66 6.864ICm-ийг хангаж

чадахгүй

100% хөрвөх

зээл10.4 1.6524 1 0.6524 6.78496 ICm-ийг хангаж чадна

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

25

Page 26: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

ГУРАВ. ДҮГНЭЛТ

1. Венчур хөрөнгө оруулалт нь эрсдэл өндөртэйн зэрэгцээ амжилттай хийж

чадсан тохиолдолд өгөөж үр ашиг түүнээс өндөр байдаг. Венчур хөрөнгө

оруулалтын компани буюу капиталист /ВК/ нь хөрөнгө оруулсан бизнест шууд

оролцдоггүй тул оруулсан хөрөнгийн эрсдэлээ бууруулахын үүднээс төрөл

бүрийн санхүүгийн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлдэг ба ийм арга хэлбэрүүдийн

талаар дипломын ажилд голлон авч үзсэн.

Хөрвөх давуу эрхийн хувьцаа нь хөрөнгө оруулагчдын хяналтыг хамгийн дээд

түвшинд хүргэх мөн түүнчлэн төслийн үр дүн муу байх нөхцөлд зогсоох

боломжийг олгодог. Иймээс төсөл зогсоолт нь байгууллагыг идэвхжүүлж

хичээл зүтгэлийг дээд түвшинд нь хүргэдэг. Гэхдээ төслийг дундаас нь зогсоох

ажлыг тэр болгон сонгоод байдаггүй. Хэрэв байгууллагын хөрөнгийн үнэ зах

зээл дээр бага байвал гэрээгээ дахин байгуулах сонирхол хөрөнгө оруулагч талд

нэмэгддэг.

2. Тус ажлын гол логик нь хөрөнгө оруулагч болон санхүүжилт авч

байгаа байгууллага тус бүрийн төсөлд оролцох сонирхол /РС/ бий болж байж

төсөл хэрэгжих бөгөөд аль эсвэл тэднийг идэвхжүүлэгч хүчин зүйлс тохирч

байж хөрөнгө оруулалт явагдана гэж үзнэ. Учир нь Венчур Капиталын гол

онцог болох барьцаа хөрөнгө шаарддаггүй явдал нь талуудыг арай өөр өнцгөөс

харах буюу ерөнхийдөө хэрэгцээг нь судлах замаар явагддаг

3. Судалгааны хэсгийг NVC компани дээр хэрэгжиж буй бодит төслүүдийн

тоон өгөгдөл ашиглаж шинжилгээ хийсэн ба 1-р төслийн хувьд одоо олгогдож

буй дүрмийн сангийн санхүүжилтийнхээ оронд цэвэр зээл хэлбэрээр хөрөнгө

оруулах хэрэгтэй, харин 2-р төслийн хувьд хяналт шалгалтандаа эргэлзэж

байгаа бол одоо хэрэгжүүлж буй 49% ийн дүрмийн сангийн санхүүжилтээ

үргэлжлүүлэх эсрэг тохиолдолд хөрвөх зээл буюу хөрвөх давуу эрхийн хувьцааг

ашиглах нь зүйтэй гэсэн дүн гарсан. Ийнхүү шийдвэр гаргалтын хэлбэр

өөрчлөгдөх болсон гол шалтгаан нь хөрөнгө оруулалтын хэлбэр нь санхүүжилт

авч буй байгууллагыг идэвхжүүлж чадахааргүй буюу IC болон Icm-ийг нь

хангаж чадахааргүй болсонтой холбоотой юм.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

26

Page 27: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

ЭХ СУРВАЛЖУУД

1. Filippo Ippolito, “Convertible Preferred Stock in Venture Capital

Financing” second edition, 2006.

2. Fabio Bertoni, “Venture Capital Structure”, US-1999

3. NVC company’s project info

4. www.ideas.repec.org

5. www.jstore.com

6. www.wikipedia.org

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

27

Page 28: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

ХАВСРАЛТТ

ӨС

ӨЛ

1

Төслийн хамрагдах салбар

Шаардлагатай санхүүжилт

Үүнээс хувьцаагаархи

хөрөнгө оруулалт

Төслийн дээд

өгөөжийн %

Амжилтгүй хэрэгжсэн

үе дэхь сөрөг өгөөж

Төслийн эрсдлийн түвшин

%

NPV1 ₮-ийн

санхүүжилтэнд ногдох зардал

Алдаа илрэх

магадлал

Хөрөнгө үнэ цэнийн хорогдлын

түвшин

Гаалийн баталгаат агуулах,

граж

10,4 сая $ 100% 41% -36% 15% 31.70% 10% 30% 10%

ТӨ

СӨ

Л 2

Төслийн хамрагдах салбар

Шаардлагатай санхүүжилт

Үүнээс хувьцаагаархи

хөрөнгө оруулалт

Төслийн дээд

өгөөжийн %

Амжилтгүй хэрэгжсэн

үе дэхь сөрөг өгөөж

Төслийн эрсдлийн түвшин

%

NPV1 ₮-ийн

санхүүжилтэнд ногдох зардал

Алдаа илрэх

магадлал

Хөрөнгө үнэ цэнийн хорогдлын

түвшин

Уул уурхайн үйлдвэр-

лэл500 сая ₮ 49% 75% -30% 45% 25.80% 5% 30% 10%

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

1

Page 29: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

Мөрдлөг 1-ийн нотолгоо :

IC нөхцөлийн баруун гар тал нь болон нөхцөлд тэгээс их байна. IC

харгалзан үзсэн тохиолдолд өгөөжийн хэмжээ дараах байдалтай байна

(9)

Зардлыг хамгийн бага түвшинд хүргэхийн тулд хөрөнгө оруулагч гэж үзэх

бөгөөл үүнээс гарна.

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

1

Page 30: venture kapital

VENTURE CAPITAL INVESTMENT

САНХҮҮ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЭД СУРГУУЛЬСанхүүгийн Удирдлагын Тэнхим

1