VOJTINA RAZVOJNA KINEZIOLOGIJA

Prof. dr. sc. Milorad JevtiProf. dr. sc. Milorad Jevtićć

Uvod

Vaclav Vojta je još 50 godina kao neuropedijatar Vaclav Vojta je još 50 godina kao neuropedijatar u Pragu započeo prve korake u razvoju u Pragu započeo prve korake u razvoju specijalnih postupaka pregleda kod riziko beba. specijalnih postupaka pregleda kod riziko beba. U ličnoj saradnji Vojte i Tomi-ja iz Japana U ličnoj saradnji Vojte i Tomi-ja iz Japana postavljena je teza, da kod svakog petog deteta postavljena je teza, da kod svakog petog deteta sa dispalzijom kukova postoji lakši ili teži sa dispalzijom kukova postoji lakši ili teži poremećaj koordinacije. Vojta je tada već poremećaj koordinacije. Vojta je tada već postavio osnove budućeg rada jer je dispalziju postavio osnove budućeg rada jer je dispalziju kukova shvatao kao izraz oštećenja CNS-a. U kukova shvatao kao izraz oštećenja CNS-a. U kasnijem radu, nakon prelaza u Nemačku, Vojta kasnijem radu, nakon prelaza u Nemačku, Vojta razvija sistem rane dijagnoze i rane terapije kod razvija sistem rane dijagnoze i rane terapije kod cerebralno paretičnih i drugih motoričkih cerebralno paretičnih i drugih motoričkih oštećenja. oštećenja.

Uvod

Na osnovi dotadašnjih neuroloških i Na osnovi dotadašnjih neuroloških i fizioloških saznanja Vojta razvija pojam fizioloških saznanja Vojta razvija pojam refleksne kineziologije. Osnov ove ideje je refleksne kineziologije. Osnov ove ideje je shvatanje da klasični neurološki pregled shvatanje da klasični neurološki pregled deteta ne daje sigurnu dijagnozu oštećenja deteta ne daje sigurnu dijagnozu oštećenja niti omogućava praćenje motoričkog niti omogućava praćenje motoričkog razvoja. razvoja.

Uvod

Smetnje sazrevanja CNS-a ili neki drugi uzroci Smetnje sazrevanja CNS-a ili neki drugi uzroci centralne motoričke simptomatike mogu se centralne motoričke simptomatike mogu se prezentovati kroz refleksnu lokomociju. prezentovati kroz refleksnu lokomociju. Istraživanja na ovo planu su omogućila podelu Istraživanja na ovo planu su omogućila podelu ontogentskog motoričkog razvoja u 10 stadijuma. ontogentskog motoričkog razvoja u 10 stadijuma. Razvojna kineziološka istraživanja su iznedrila i Razvojna kineziološka istraživanja su iznedrila i testove za posturalne reakcije. Na osnovu njih, još testove za posturalne reakcije. Na osnovu njih, još kod novorodjenčeta, se mogu dati prognostički kod novorodjenčeta, se mogu dati prognostički kriterijumi razvoja i u najranijoj fazi preduzeti kriterijumi razvoja i u najranijoj fazi preduzeti terapijski postupci za modulaciju razvoja. terapijski postupci za modulaciju razvoja.

Uvod

Pozitivne spontane aktivnosti uslovljene Pozitivne spontane aktivnosti uslovljene nadražajima prema Vojti omogućavaju nadražajima prema Vojti omogućavaju reorganizaciju funkcionalne strukture. reorganizaciju funkcionalne strukture. Svaki pokret mora biti integrisan u celinu, a Svaki pokret mora biti integrisan u celinu, a takodje ponavljanje omogućava stvaranje takodje ponavljanje omogućava stvaranje novog sklopa u CNS-u i formiranja novog sklopa u CNS-u i formiranja engrama koji omogućuju kasnije normalnu engrama koji omogućuju kasnije normalnu motoriku, odnosno lokomociju. motoriku, odnosno lokomociju.

Posturalne (položajne) reakcije razvojne kineziologije

Položajne (posturalne) reakcije su provocirana Položajne (posturalne) reakcije su provocirana refleksna držanja i refleksni pokreti kroz refleksna držanja i refleksni pokreti kroz odredjene jasno definisane promene telesne odredjene jasno definisane promene telesne pozicije. Ove reakcije imaju veliki dijagnostički pozicije. Ove reakcije imaju veliki dijagnostički značaj u praćenju razvoja novorodjenčeta. značaj u praćenju razvoja novorodjenčeta. Položajne reakcije su modifikovane prema Položajne reakcije su modifikovane prema stepenu ontogentskog reavoja. Za svaki stepen stepenu ontogentskog reavoja. Za svaki stepen ontogentskog razvoja izgradjeni su jasni obrasci ontogentskog razvoja izgradjeni su jasni obrasci refleksnog odgovora i predstavljaju miljokaze refleksnog odgovora i predstavljaju miljokaze normalnog razvoja. Već kod novorodjenčeta mogu normalnog razvoja. Već kod novorodjenčeta mogu se otkriti abnormalnosti, koje ukazuju na riziko se otkriti abnormalnosti, koje ukazuju na riziko razvoj ("riziko beba").razvoj ("riziko beba").

Vojtina reakcija 1. Prva faza: 1-10 nedelje

Polozajna reakcija se Polozajna reakcija se manifestuje Moro manifestuje Moro aktivnošću u smislu aktivnošću u smislu pokreta obuhvatanja pokreta obuhvatanja ručicama.Klinička ručicama.Klinička vrednost je pokret vrednost je pokret gornje ruke. Donja gornje ruke. Donja ruka uvek ima manji ruka uvek ima manji pokret. pokret.

Vojtina reakcija - zdravo dete, 8,5 meseci

Vojtina reakcija2. Prva prelazna faza: 11-20 nedelje.

Tokom drugog Tokom drugog trimenona nestaje trimenona nestaje prava Moro reakcija. prava Moro reakcija. Ruka se savija u Ruka se savija u ramenu, a noge su obe ramenu, a noge su obe savijene i nema savijene i nema šširenja irenja prstiju na nozi.prstiju na nozi.

Vojtina reakcija - zdravo dete, 8,5 meseci

Vojtina reakcijaDruga faza: od 4,5 meseca do kraja 7 meseci

Pri naglom okretanju Pri naglom okretanju deteta na stranu svi deteta na stranu svi ekstremiteti su u labavoj ekstremiteti su u labavoj fleksiji. Kod laganog fleksiji. Kod laganog dodirivanja gornje strane dodirivanja gornje strane šake, ona se otvara. šake, ona se otvara. Stopala su dorzalno Stopala su dorzalno flektirana i supinirana, flektirana i supinirana, prsti na nozi su u lakoj prsti na nozi su u lakoj semifleksiji.semifleksiji.

Vojtina reakcija - zdravo dete, 8,5 meseci

Vojtina reakcija

Gornja noga se savija u kuku Gornja noga se savija u kuku i kolenu sa dorzalnom i kolenu sa dorzalnom fleksijom u gornjem fleksijom u gornjem skočnom zglobu, pronacijom skočnom zglobu, pronacijom stopala i širenjem prstiju stopala i širenjem prstiju noge na različitim noge na različitim položajima. Donja noga je položajima. Donja noga je ekstendirana, javlja se ekstendirana, javlja se dorzalna fleksija u skočnom dorzalna fleksija u skočnom zglobu, ali je stopalo u zglobu, ali je stopalo u supinaciji sa savijenim supinaciji sa savijenim prstima.prstima.

Druga prelazna faza od kraja sedmog do kraja devetog meseca

Ruke su pri okretanju deteta Ruke su pri okretanju deteta na stranu labave i lako na stranu labave i lako flektirane da kasnije imala flektirane da kasnije imala tendeciju kretanja ka napred tendeciju kretanja ka napred i ka eksrtenziji. Noge se i ka eksrtenziji. Noge se ispružaju ka nepred i ispružaju ka nepred i savijene su u kukovima, savijene su u kukovima, opuštene u kolenima. opuštene u kolenima. Stopala su dorzalno Stopala su dorzalno flektirana, a prsti na nogama flektirana, a prsti na nogama su u srednjoj poziciji. su u srednjoj poziciji.

Vojtina reakcija - zdravo dete, 8,5 meseci

Treća faza: 9-13/14 meseci

Gornja ruka i noga su Gornja ruka i noga su opruženi u stranu. opruženi u stranu. Stopala su flektirana. Stopala su flektirana. Donja ruka je flektirana u Donja ruka je flektirana u laktu i opuštena u laktu i opuštena u ramenu (reakcija potseća ramenu (reakcija potseća na Peiper-Schweber na Peiper-Schweber reakciju). Nakon 18 reakciju). Nakon 18 meseci Vojtina reakcija meseci Vojtina reakcija nema klinički značaj jer nema klinički značaj jer dete svesno modifikuje dete svesno modifikuje svoj položaj. svoj položaj.

Vojtina reakcija - zdravo dete, 8,5 meseci

Trakciona proba Izvodjenje: Izvodjač

obuhvata rukama otvorene šake deteta i to sa ulnarne strane tako da prsti obuhvataju distalni kraj podlaktice. Prsti ispitivača ne smeju vršiti pritisak na dorzalnu stranu dečije šake jer se tako inhibira reflks hvatanja koji pripada celokupnoj koordinaciji ove položajne probe.

Trakciona proba (modifikacija po Vojti)

. . Vojta uvodi nov Vojta uvodi nov pristup u smislu pristup u smislu analize celokupnog analize celokupnog držanja i to pod držanja i to pod uglom od 45° u uglom od 45° u odnosu na odnosu na horizontalu. Na horizontalu. Na osnovu osnovu dugogodišnjeg dugogodišnjeg iskustva Vojta deli iskustva Vojta deli ovu probu na 4 ovu probu na 4 faze.faze.

1. faza: od prvog meseca do kraja 6 nedelja

Glava visi ka nazad. U Glava visi ka nazad. U perinatalnom periodu perinatalnom periodu noge su lako savijene i noge su lako savijene i abdukovane. Posle abdukovane. Posle perinatalnog perioda perinatalnog perioda noge su inertnom noge su inertnom savijenom položaju ili savijenom položaju ili se javlja " fleksiona se javlja " fleksiona sinergija" donjih sinergija" donjih ekstremiteta.ekstremiteta.

2. faza: od 7 nedelja do kraja 6 meseca

Pri trakciji javlja se fleksija Pri trakciji javlja se fleksija glave i celokupnog trupa ka glave i celokupnog trupa ka napred. Noge u položaju napred. Noge u položaju fleksije. Sa tri meseca fleksije. Sa tri meseca glava dostiže liniju trupa. glava dostiže liniju trupa. Vrat se isprvalja kao i Vrat se isprvalja kao i gornji deo trupa, noge su gornji deo trupa, noge su savijene ka trbuhu. Pri savijene ka trbuhu. Pri kraju druge faze brada kraju druge faze brada doseže do grudnog dela, a doseže do grudnog dela, a noge su savijene ka trbuhu.noge su savijene ka trbuhu.

3. faza: 8-9 meseci

Povlačenje deteta ide Povlačenje deteta ide visoko, noge su visoko, noge su poluopružene u kolenima, poluopružene u kolenima, zadnjica postaje tačka zadnjica postaje tačka oslonca. Ravnoteža se oslonca. Ravnoteža se održava preko zadnjice, a održava preko zadnjice, a noge su u kukovima lako noge su u kukovima lako savijene u cilju održavanja savijene u cilju održavanja bolje ravnoteže.bolje ravnoteže.

4. faza: 9/10-14 meseci

Dete se podiže visoko, Dete se podiže visoko, glava je u liniji trupa. glava je u liniji trupa. Fleksija se sada odvija Fleksija se sada odvija u slabinskoj kičmi u slabinskoj kičmi (aksijalna fleksija). (aksijalna fleksija). Noge su abducirane i u Noge su abducirane i u kolenima labavo kolenima labavo opružene. Sa 12-14 opružene. Sa 12-14 meseci pri ovoj probi meseci pri ovoj probi dete se može oslanjati dete se može oslanjati na pete, glava je lako na pete, glava je lako zabačena unazad.zabačena unazad.

Peiper-Isbert reakcija

(1927 godine, modfikacija po Vojti 1970)

.. Polazani položaj: U Polazani položaj: U

orvih 4-5 meseci orvih 4-5 meseci naledjima, kasnije na naledjima, kasnije na trbuhu. Glava je u trbuhu. Glava je u središnjoj poziciji, šake središnjoj poziciji, šake moraju biti otvorene.moraju biti otvorene.

Izvodjenje: Dete se Izvodjenje: Dete se obuhvati oko kolena i obuhvati oko kolena i najednom odigne sa najednom odigne sa glavom na dole uglavom na dole u vertikalnom položaju.vertikalnom položaju.

1. faza: od 1 nedelje do kraja 3 meseca

U prvih 6 nedelja ruke U prvih 6 nedelja ruke su postavljene kao kod su postavljene kao kod Moro refleksa (refleks Moro refleksa (refleks zagrljaja). U drugih 6 zagrljaja). U drugih 6 nedelja dolazi do nedelja dolazi do opružanja ruku i opružanja ruku i njihovog postavljanja njihovog postavljanja u stranu, vrat je u stranu, vrat je ispružen, a karlični ispružen, a karlični pojas je savijen.pojas je savijen.

2. faza: 4-6 meseci

Ruke se opružaju u Ruke se opružaju u stranu, postavljene su stranu, postavljene su visoko, šake su visoko, šake su otvorene, vrat i trup su otvorene, vrat i trup su simetrični, simetrični, torakolumbalni prelaz torakolumbalni prelaz je savijen, kalični je savijen, kalični pojas je takodje pojas je takodje savijen.savijen.

Peiper Isbert proba

3. faza: 7-9/10 meseci3. faza: 7-9/10 meseci Ruke su visoko podignute sa otvorenim Ruke su visoko podignute sa otvorenim

šakama, vrat je opružen kao i trup do šakama, vrat je opružen kao i trup do lumbosakralnog prelaza.lumbosakralnog prelaza.

4. faza: od 9 meseci4. faza: od 9 meseci Dete pokušava da se čvrsto drži i gore Dete pokušava da se čvrsto drži i gore

podigne glavu i trup.podigne glavu i trup.

Collis-ova vertikalna proba

lazni položaj: položaj na lazni položaj: položaj na ledjima.ledjima.

Izvodjenje: Dete se uhvati Izvodjenje: Dete se uhvati za za jedno koleno, za za jedno koleno, odojčad za nadkolenicu i odojčad za nadkolenicu i najednoim odigne u najednoim odigne u vertikalni položaj sa vertikalni položaj sa glavom na dole.glavom na dole.

Reakcija: razvojni Reakcija: razvojni stadijumi su podeljeni u 2 stadijumi su podeljeni u 2 faze.faze.

Collis-ova vertikalna proba

1. faza: 2 nedelje do 6/7 1. faza: 2 nedelje do 6/7 meseci.meseci.

2. faza: od 7 meseci.2. faza: od 7 meseci. Slobodna noga zauzima Slobodna noga zauzima

opruženi labavi položaj u opruženi labavi položaj u kolenu, kuk ostaje savijenkolenu, kuk ostaje savijen

U perinatalnom periodu U perinatalnom periodu slobodna noga zauzima slobodna noga zauzima ponekad na početku ponekad na početku reakcije opružen položaj, reakcije opružen položaj, ali mora preći u položaj ali mora preći u položaj fleksije.fleksije.

Collis-ova horizontalna proba

Izvodjenje: Dete se Izvodjenje: Dete se istovremeno uhvati za istovremeno uhvati za nadlakticu i nadlakticu i nadkolenicu. Dete se nadkolenicu. Dete se podigne i drži podigne i drži slobodno na stranu. slobodno na stranu. Izbegavati zatezanje Izbegavati zatezanje zglobne kapsule zglobne kapsule ramena. Sačekati na ramena. Sačekati na prilagodjavanje deteta.prilagodjavanje deteta.

Collis-ova horizontalna proba

1. faza: 1-6/8 nedelja1. faza: 1-6/8 nedelja Slobodna ruka u prvih 6 meseci ima naznačen Moro refleks. od Slobodna ruka u prvih 6 meseci ima naznačen Moro refleks. od

7-8 meseca slobodna ruka je opružena u ramenu.7-8 meseca slobodna ruka je opružena u ramenu. 2. faza: 4-8 meseci2. faza: 4-8 meseci Dete je sposobno da slobodnu ruku tj., podlakticu dovede u Dete je sposobno da slobodnu ruku tj., podlakticu dovede u

pronaciju i da se na kraju druge faze osloni na nju. Slobodna pronaciju i da se na kraju druge faze osloni na nju. Slobodna noga je savijena. Eventulani pokreti mlataranja ekstermitetima su noga je savijena. Eventulani pokreti mlataranja ekstermitetima su diferenciraniji.diferenciraniji.

3. faza: 8-10 meseci3. faza: 8-10 meseci Slobodna noga u kuku se abducira i dete se može osloniti na Slobodna noga u kuku se abducira i dete se može osloniti na

spoljnu ivicu stopala. Na početku 4 trimenona već se oslanja spoljnu ivicu stopala. Na početku 4 trimenona već se oslanja celim stopalom.celim stopalom.

Landau reakcija

Izvodjenje: Dete se postavi na dlan ispitivača Izvodjenje: Dete se postavi na dlan ispitivača preko trbušne regije i drži u horizontalnom preko trbušne regije i drži u horizontalnom položaju.položaju.

Reakcija: Prema stadijumima razvoja se deli u 4 Reakcija: Prema stadijumima razvoja se deli u 4 faze.faze.

1. faza: 1-6 nedelja1. faza: 1-6 nedelja Glava je lako spuštena, trup lako povijen, ruke i Glava je lako spuštena, trup lako povijen, ruke i

noge stoje u labavom lako savijenom položaju.noge stoje u labavom lako savijenom položaju.

Landau reakcija

2. faza: od 7 nedelja do 3 meseca2. faza: od 7 nedelja do 3 meseca Dete simetrično ispruža vrat do ramene linije, trup je lako Dete simetrično ispruža vrat do ramene linije, trup je lako

savijen, a ekstremiteti su labavi i u semifleksiji.savijen, a ekstremiteti su labavi i u semifleksiji. 3 faza: postiže se sa 6 meseci3 faza: postiže se sa 6 meseci Vrat je simetrično orpužen, ledju su takodje simetrično Vrat je simetrično orpužen, ledju su takodje simetrično

opružena do lumbosakralnog prelaza. Obe noge su opružena do lumbosakralnog prelaza. Obe noge su abdukovane i labavo saviejne do pravog ugla. Ruke se drže abdukovane i labavo saviejne do pravog ugla. Ruke se drže labavo.labavo.

4. faza: sa 8 meseci4. faza: sa 8 meseci U Landau poziciji pri savijanju galve dolazi do opružanja U Landau poziciji pri savijanju galve dolazi do opružanja

nogu u kukovima. Ruke su labavo postavljene pored tela.nogu u kukovima. Ruke su labavo postavljene pored tela.

Aksilarna viseća proba

Izvodjenje: Dete je ledjima Izvodjenje: Dete je ledjima okrenuto ispitivaču. Ispitivač okrenuto ispitivaču. Ispitivač drži dete za trup, tako da drži dete za trup, tako da dete visi na ramenom pojasu. dete visi na ramenom pojasu. Palčevi ispitivača ne dodiriju Palčevi ispitivača ne dodiriju unutrašnju ivicu trapezijusa unutrašnju ivicu trapezijusa zbog propriocepcije, a što bi zbog propriocepcije, a što bi uslovilo ekstenzioni položaj.uslovilo ekstenzioni položaj.

Reakcija: prema razvojnim Reakcija: prema razvojnim stadijumima deli se u tri stadijumima deli se u tri faze.faze.

Aksilarna viseća proba 1. faza: od 1 nedelje do kraja 3 meseca1. faza: od 1 nedelje do kraja 3 meseca Noge se drže inertno u lako savijenoj poziciji, slično kao Noge se drže inertno u lako savijenoj poziciji, slično kao

kod Landau probe.kod Landau probe. 2. faza: 3/4-7 meseci2. faza: 3/4-7 meseci Noge su povučene ka telu "fleksiona sinergija". Slično kao Noge su povučene ka telu "fleksiona sinergija". Slično kao

kod trakcione probe u drugoj fazi.kod trakcione probe u drugoj fazi. 3. faza: više od 7 meseci3. faza: više od 7 meseci Obe noge su lako opuštene i ekstendirane. Stopala su Obe noge su lako opuštene i ekstendirane. Stopala su

dorzalno flektirana. Kod klaćenja pokreću se samo noge. dorzalno flektirana. Kod klaćenja pokreću se samo noge. Opružanje je slično kao kod Landau i trakcione probe u Opružanje je slično kao kod Landau i trakcione probe u četvrtoj fazi.četvrtoj fazi.

Parashute reakcija

Iako Vojta nije ovu Iako Vojta nije ovu reakciju uvrstio u reakciju uvrstio u položajne probe, u položajne probe, u mojoj dugogodišnjoj mojoj dugogodišnjoj kliničkoj praksi sam kliničkoj praksi sam ovu probu koristio kao ovu probu koristio kao značajan dijagnostički značajan dijagnostički kriterijum.kriterijum.

Parashute reakcija

IzvodjenjeIzvodjenje Dete je ledjima okrenuto Dete je ledjima okrenuto

ispitivaču. Ispitivač drži dete ispitivaču. Ispitivač drži dete za trup i naglo ga okrene sa za trup i naglo ga okrene sa glavom na dole. glavom na dole.

ReakcijaReakcija Dete ispruža ruke kao Dete ispruža ruke kao

zaštitni mehanizam zaštitni mehanizam (odbrambena reakcija). Noge (odbrambena reakcija). Noge su savijene u kolenima, su savijene u kolenima, kukovima, a stopala su u kukovima, a stopala su u dorzalnoj fleksiji.dorzalnoj fleksiji.

Patološki odgovori

Fleksiono držanje ruku sa čvrsto Fleksiono držanje ruku sa čvrsto zatvorenom pesnicom. zatvorenom pesnicom.

-- Ekstenziono držanje ruku sa čvrsto Ekstenziono držanje ruku sa čvrsto stegnutom pesnicom.stegnutom pesnicom.

-- Ekstenziono držanje donjih Ekstenziono držanje donjih ekstremiteta sa ušiljenim stopalom.ekstremiteta sa ušiljenim stopalom.

-- U kukovima i ramenima možemo U kukovima i ramenima možemo naći patološki odgovor u smislu naći patološki odgovor u smislu unutrašnje rotacije. unutrašnje rotacije.

Patološki odgovori

Abnormalni odgovori u prva dva trimenona Abnormalni odgovori u prva dva trimenona još uvek ne mogu govoriti o sigurnoj još uvek ne mogu govoriti o sigurnoj dijagnozi već samo o riziku. Ako se dijagnozi već samo o riziku. Ako se spastični odgovor ili atetoza evidentira i u 3 spastični odgovor ili atetoza evidentira i u 3 i 4 trimenonu, tada sigurno možemo i 4 trimenonu, tada sigurno možemo govoriti o spastičnoj ili atetoznoj formi govoriti o spastičnoj ili atetoznoj formi cerebralnog oštećenja. cerebralnog oštećenja.

Značaj položajnih reakcija

Položajne reakcije u prvim danima Položajne reakcije u prvim danima odojčeta odredjuju stepen oštećenja odojčeta odredjuju stepen oštećenja motoričkog razvoja i značajni su motoričkog razvoja i značajni su prognostički pokazatelj daljeg prognostički pokazatelj daljeg motoričkog pa i duševnog razvoja motoričkog pa i duševnog razvoja deteta. Prema pojedinim fazama deteta. Prema pojedinim fazama položajnih reakcija može se odrediti položajnih reakcija može se odrediti dostignuti stepen ontogentskog dostignuti stepen ontogentskog razvojarazvoja

Refleks okretanja

Zdravo odojče može na kraju drugog trimenona Zdravo odojče može na kraju drugog trimenona spontano da se okrene iz ledjne pozicije na trbuh. spontano da se okrene iz ledjne pozicije na trbuh. Koordinacija pokreta ruku započinje u prvom Koordinacija pokreta ruku započinje u prvom trimenonu. Primitivni refleksi i refleksne reakcije trimenonu. Primitivni refleksi i refleksne reakcije se gase (Babkin, Moro). Koordinirano okretanje se gase (Babkin, Moro). Koordinirano okretanje na kraju drugog trimenona isključuje patološki na kraju drugog trimenona isključuje patološki razvoj deteta. Istovremeno to je i predpostavka za razvoj deteta. Istovremeno to je i predpostavka za za prvi stepen kretanja napred (puzanje).za prvi stepen kretanja napred (puzanje).

Nadražajne zone

Nadražaj se izvodi pritiskom na grudni koš u Nadražaj se izvodi pritiskom na grudni koš u mamilarnoj liniji na strani lica. Pritisak je mamilarnoj liniji na strani lica. Pritisak je upravljen ka kičmenom stubu. Refleksni odgovor upravljen ka kičmenom stubu. Refleksni odgovor se manifestuje kroz sledeće motoričke obrasce:se manifestuje kroz sledeće motoričke obrasce:

-Istezanje interkostalne muskulature sa -Istezanje interkostalne muskulature sa maksimumom izmedju 7-8 rebra izaziva se maksimumom izmedju 7-8 rebra izaziva se nadražaj zadnjih korenova srednje grudne regije.nadražaj zadnjih korenova srednje grudne regije.

-Prenos istezanja na mm. costotransversarii sa -Prenos istezanja na mm. costotransversarii sa maksimumom izmedju 6-8 rebra izaziva nadračaj maksimumom izmedju 6-8 rebra izaziva nadračaj zadnjih korenova od Th 6-8. zadnjih korenova od Th 6-8.

Refleks okretanja

Prenešeno istezanje na Prenešeno istezanje na dijafragmu i to na suprotnoj dijafragmu i to na suprotnoj strani izaziva nadražaj strani izaziva nadražaj preko n. phrenicus-a yadnje preko n. phrenicus-a yadnje korene C l-C4.korene C l-C4.

-Prenešena kompresija -Prenešena kompresija pluća i guranje pluća i guranje medijastinuma uslovljava medijastinuma uslovljava nardažaj n. vagusa i prenos nardažaj n. vagusa i prenos nadražaja do vagusnog nadražaja do vagusnog nukleusa u medula nukleusa u medula oblongata.oblongata.

Refleks okretanja

-Istezanje se takodje -Istezanje se takodje prenosi i na m. quadratus prenosi i na m. quadratus lumborum na strani lica i lumborum na strani lica i m. obliqus abd. externus na m. obliqus abd. externus na suprotnoj strani. Eferentni suprotnoj strani. Eferentni nadražaj se sprovodi do nadražaj se sprovodi do Th12-L4 i Th5-12. Th12-L4 i Th5-12.

-Aferentni impulsi preko -Aferentni impulsi preko široke zone medulae široke zone medulae spinalis i medulae spinalis i medulae oblogatae se prenose ka oblogatae se prenose ka višim nivoima CNS-a.višim nivoima CNS-a.

Refleksni odgovor Pritiskom na grudnu zonu javlja Pritiskom na grudnu zonu javlja se okretanje galve na suprotnu se okretanje galve na suprotnu stranu uz istovremeno opru`anje stranu uz istovremeno opru`anje vrata. Gornji deo tela se takodje vrata. Gornji deo tela se takodje opru`a . U ramenom pojasu dolazi opru`a . U ramenom pojasu dolazi do addukcije lopaticedo addukcije lopatice

Donji deo trupa i noge se savijaju. Donji deo trupa i noge se savijaju. Javlja se njihovo kretanje i dolazi Javlja se njihovo kretanje i dolazi do prenosa te`išta nagore. do prenosa te`išta nagore. Savijanje nogu posti`e se kroz Savijanje nogu posti`e se kroz laku abdukciju i spoljnu rotaciju, laku abdukciju i spoljnu rotaciju, stopala su u srednjoj liniji i stopala su u srednjoj liniji i dorzalno ekstendirana. dorzalno ekstendirana.

Ruka na strani lica pravi jedan Ruka na strani lica pravi jedan lagani Moro pokret. Suprotna lagani Moro pokret. Suprotna ruka se abducira i savija u laktu. ruka se abducira i savija u laktu. Kod produ`enog pritiska na Kod produ`enog pritiska na grudnu zonu odigrava se dalji tok grudnu zonu odigrava se dalji tok okretanja glave i trupa.okretanja glave i trupa.

Refleks okretanja Kada kod refleksa okretanja telo Kada kod refleksa okretanja telo

dosigne polo`aj na stranu, donje dosigne polo`aj na stranu, donje rame i opru`ena noga postaju rame i opru`ena noga postaju tačke oslonca. Dalji pritisak na tačke oslonca. Dalji pritisak na grudnu zonu nema više nikakav grudnu zonu nema više nikakav značaj. Dalje aktiviranje okretanja značaj. Dalje aktiviranje okretanja se izvodi kroz kombinaciju se izvodi kroz kombinaciju dodatnih propruioceptivnih dodatnih propruioceptivnih nadra`aja. Upotreba polo`aja nadra`aja. Upotreba polo`aja istezanja je uslov za nastavak istezanja je uslov za nastavak refleksa okretanja. Pritisak na refleksa okretanja. Pritisak na medijalnu ivcu gore postavljene medijalnu ivcu gore postavljene skapule u pravcu donjeg lakta i skapule u pravcu donjeg lakta i istovremno jednog povlačenja ka istovremno jednog povlačenja ka nazad spinae iliacae superior nazad spinae iliacae superior izaziva sledeće polo`aje istezanja:izaziva sledeće polo`aje istezanja:

Refleks okretanja

Istezanje adduktora skapule,Istezanje adduktora skapule, -Prenos istezanja na donju -Prenos istezanja na donju

skapulu,skapulu, -Prenos istezanja na mišićni -Prenos istezanja na mišićni

lanac u ovoj regiji (pars lanac u ovoj regiji (pars spinata m. deltoidei, m. spinata m. deltoidei, m. teres major, m. triceps teres major, m. triceps brachii), dovodi do daljeg brachii), dovodi do daljeg okretanja jer ova celina okretanja jer ova celina pripada kompleksu refleksa pripada kompleksu refleksa okretanja,okretanja,

--

Refleks okretanja

Direktno istezanje m. Direktno istezanje m. quadratus lumborum na quadratus lumborum na gornjoj strani,gornjoj strani,

-Indirektno istezanje kosih -Indirektno istezanje kosih trbušnih mišića (m. obliqus trbušnih mišića (m. obliqus abd ext et int. i m. abd ext et int. i m. transversus abdominis) na transversus abdominis) na gornjoj strani i mm. recti abd gornjoj strani i mm. recti abd i m. obliqus abd ext na i m. obliqus abd ext na kontralateralnoj strani, kontralateralnoj strani, dovodi do koordinirane dovodi do koordinirane kontrakcije trbušnog zida i kontrakcije trbušnog zida i okretanja karličnog prstena.okretanja karličnog prstena.

Refleks puzanja

Polazna pozicija je trbušni Polazna pozicija je trbušni polo`aj (le`eći supinirani polo`aj (le`eći supinirani polo`aj). Ruka na strani lica se polo`aj). Ruka na strani lica se gura napred, dok je druga ruka gura napred, dok je druga ruka postavljena pozadi i u pronaicji. postavljena pozadi i u pronaicji. Obe noge su polusavijene i u Obe noge su polusavijene i u kukovima rotirane ka upolje.kukovima rotirane ka upolje.

Nadra`ajne zone: Glavne zone se Nadra`ajne zone: Glavne zone se nalaze na ekstremitetima, a nalaze na ekstremitetima, a pomoćne na korenu svakog pomoćne na korenu svakog ekstremiteta i na ledjima izmedju ekstremiteta i na ledjima izmedju donjih lopatičnih uglova. Iz donjih lopatičnih uglova. Iz glavnih i pomoćnih zona mo`e se glavnih i pomoćnih zona mo`e se aktivirati koordinacioni aktivirati koordinacioni kompleks novorodjenčeta.kompleks novorodjenčeta.

Ruka na strani lica

Kod pritiska na epicondilus medialis humeri Kod pritiska na epicondilus medialis humeri kontrahuju se sledeći mišići:kontrahuju se sledeći mišići:

w u oblasti lopatice aktiviraju se mišići koji w u oblasti lopatice aktiviraju se mišići koji fiksiraju lopaticu:fiksiraju lopaticu:

-- donji deo m. trapesius-a. donji deo m. trapesius-a. -- m. serratus ant,m. serratus ant, -- Mm. romboidei.Mm. romboidei.

u oblasti ramenog zgloba aktiviraju se mišići koji u oblasti ramenog zgloba aktiviraju se mišići koji deluju na refleksni pokret povlačenja ruke ka nazad:deluju na refleksni pokret povlačenja ruke ka nazad:

-- zadnji deo m. deltoideusa,zadnji deo m. deltoideusa, -- triceps brachii,triceps brachii, -- m. teres major,m. teres major, -- m. latissimus dorsi pars transversa.m. latissimus dorsi pars transversa. Davanjem otpora refleksnom pokretu razvija se Davanjem otpora refleksnom pokretu razvija se

izometrična kontrakcija. Pri tome lakat postaje izometrična kontrakcija. Pri tome lakat postaje fiksna tačka. fiksna tačka.

druga grupa mišića koja se aktivira druga grupa mišića koja se aktivira omogućuje upravljanje ramenog pojasa i omogućuje upravljanje ramenog pojasa i opire se gravitaciji:opire se gravitaciji:

-- m. pectoralis major, m. pectoralis major, -- m. coracobrachialis,m. coracobrachialis, -- m. subscapularis.m. subscapularis.

Refleks puzanja

treća grupa mišića osigurava i uravnote`uje treća grupa mišića osigurava i uravnote`uje unutrašnju i spoljašnju rotaciju ramenog unutrašnju i spoljašnju rotaciju ramenog zgloba:zgloba:

-- m. supraspinatus,m. supraspinatus, -- m. infraspinatus.m. infraspinatus.

Refleks puzanja

četrvta grupa mišića takodje osiguravaju rameni zglob:četrvta grupa mišića takodje osiguravaju rameni zglob: -- m. deltoideus (pars acromialis et pars m. deltoideus (pars acromialis et pars

clavicularis),clavicularis), -- m. biceps brachii.m. biceps brachii. u oblasti lakatnog zgloba kontrakcijom m. anconeusa, u oblasti lakatnog zgloba kontrakcijom m. anconeusa,

m. biceps brachii et m. triceps brachii osigurava se m. biceps brachii et m. triceps brachii osigurava se semifleksija lakta. semifleksija lakta.

mišići podlaktice uslovljavaju formiranje pesnice, mišići podlaktice uslovljavaju formiranje pesnice, dorzalnu ekstenziju, radijalnu abdukciju i pronaciju dorzalnu ekstenziju, radijalnu abdukciju i pronaciju podlakticepodlaktice

Refleks puzanja

1. Na strani lica: unutrašnja ivica skapule, na granici izmedju njene srednje i donje trećine. Pritisak se vrši u pravcu lakta. Odgovor je sli č an odgovoru koji se dobija pri pritisku na epicondzlus medialis humeri na strani lica.

2. Na strani glave koja je okrenuta ka podlozi: akromion. Pritisak se izvodi u dorzalno-kaudalnom pravcu. Reakcija je slična kao kod nadra`aja radijalne zone na istoj strani.

3. Na strani lica: spina iliaca anterior superior. Pritisak je upravljen dorzalno i kaudalno. Refleksni odgovor je sličan odogovoru na pritisak u predelu epikondila kolena.

4. Pritiskom na glutealnu fasciju u ventralnom pravcu dobija se analogan odgovor kao delovanjem na zonu pete.

Stimulacija puzanja