Vrijheidsbeperkende

maatregelenin de thuiszorg

IETJE KOK

Vrijheidsbeperkendemaatregelen

Kern: cliënt kan niet zelf beslissen

Voorbeelden:

Zweedse band in bed of stoel.

Bedhekken omhoog doen.

Gordels in (rol)stoel.

Vast tafelblad aan de (rol)stoel.

Medicijnen in eten verstoppen.

Deur op slot.

Opzet

Wettelijk kader

Problemen

Oplossingen

Gevolgen van fouten

Voorbeeld

Wettelijk kader

Art. 5 EVRM

Lid 1. Een ieder heeft recht op vrijheid en veiligheid van zijn persoon. Niemand mag zijn vrijheid worden ontnomen, behalve in de navolgende gevallen en overeenkomstig een wettelijk voorgeschreven procedure[…..]

Art. 10 Grondwet

Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer.

Wettelijk kader

Art. 11 Grondwet

Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam.

Art. 15 Grondwet

Buiten de gevallen bij of krachtens de wet bepaald mag niemand zijn vrijheid worden ontnomen.

WGBO artikel 7:450 Burgerlijk wetboek

Lid 1. Voor verrichtingen ter uitvoering van een behandelingsovereenkomst is de toestemming van de patiënt vereist.

“behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen”

Regering en Staten-Generaal (gehele eerste en tweedekamer plus de koning)

Overdragen aan lagere organen

Regering (ministers en koning)

Één minister

Decentrale overheid

BOPZ

Bijzondere Opnemingen in PsychiatrischeZiekenhuizen

Bescherming rechten cliënten

Maakt inbreuk op grondrechten mogelijk

Procedures voor:

Opname

Dwangbehandeling

Middelen & Maatregelen

BOPZ geldt voor

psychiatrische patiënten

verstandelijk beperkten

psychogeriatrie

Twee mogelijkheden

Middelen en Maatregelen

Dwangbehandeling

Middelen en Maatregelen in de BOPZ

Dit zijn:

Afzondering: de cliënt moet in een kamer blijven met alleen een bed, een tafel, een stoel, een kast en een wastafel. De deur is op slot.

Fixatie: de cliënt is gefixeerd (vastgebonden), bijvoorbeeld aan het bed of aan een stoel.

Medicatie: kortwerkende medicatie, bijvoorbeeld om rustig te worden.

Toediening van vocht en voedsel via een infuus of slangetje via de neus naar de maag (sonde).

Wanneer M&M?

Noodsituatie het kan niet anders

Niets in zorgplan

Er zijn nog geen afspraken over

Duur maximaal 7 dagen

Niet bij vrijwillige opname

Of: dwangbehandeling

Ter uitvoering van een zorgplan

Gedwongen opname

Als de behandeling absoluut noodzakelijk is om de patiënt of anderen te beschermen.

Als sprake is van een van deze situaties:

1. Gevaar binnen het verpleeghuis

De patiënt is tijdens het verblijf het ziekenhuis een gevaar voor zichzelf of voor anderen, bijvoorbeeld omdat hij door een psychose agressief is tegen mensen op de afdeling.

2. Te lang opgenomen

Zonder de behandeling zou de patiënt onaanvaardbaar lang opgenomen moeten blijven, terwijl hij met behandeling wel snel naar huis kan.

Melding Inspectie

aanvang dwangbehandeling;

beëindiging dwangbehandeling;

aanvang middelen of maatregelen;

beëindiging middelen of maatregelen;

beslissing op Bopz-klachten;

afwijzende beslissing op verzoek om overplaatsing;

voornemen tot verlenen ontslag (kan per mail);

beslissing op verzoek om ontslag;

ongeoorloofde afwezigheid (onmiddellijk melden; kan per mail/fax);

terugkeer na ongeoorloofde afwezigheid (moet onverwijld; kan per mail/fax);

Thuiszorg

BOPZ geldt alleen voor toegelaten instelling of afdeling

Niet van toepassing in thuiszorg

Conclusie:

In de thuiszorg mogen geen vrijheidsbeperkendemaatregelen worden toegepast

Waarom? Gebrek aan toezicht en procedures

Probleem

Wet heel star

Grotere zorgvraag bij cliënten

Langer thuiswonen

Strenge normen toegelaten worden in instelling

Juridische oplossing?

BOPZ is verouderd (1994)

Wetsvoorstel: Wet Zorg en Dwang ook in thuissituatie dwang & drang

Maar:

BOPZ duurde al 23 jaar om te voeren

Daarvoor Krankzinnigenwet en Zwakzinnigenwet(1884) 110 jaar van kracht geweest

Voortgang? https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/31996_wet_zorg_en_dwang

Praktische oplossingen

Voorwaardelijke machtiging met psychiater, familie en wettelijk vertegenwoordiger

Verslaglegging

Overleg met collega’s

Zoeken naar alternatieven

Alternatieven

Voor de valgevaarlijke, onrustige cliënt die te maken heeftmet:

Zweedse band

Bedhekken omhoog

Gordels in (rol)stoel of tafelblad

Medicijnen of eten weigert?

Zweedse band

Onderzoek:

Gezelschapsdieren

Snoezelen / belevingsgerichte zorg

(lichamelijke) Activiteiten

Afhankelijk van cliënt, familie en zorgzwaarte

Bedhekken omhoog

Vilans:

Extra lage bedden

Bedden met deelbare hekken

Opgerolde handdoek onder het matras

Zie: http://www.vilans.nl/docs/vilans/publicaties/Alternatievenbundel_vrijheidsbeperking_2014.pdf

Gordels in (rol)stoel of tafelblad

Cliënt moet deze zelf open kunnen maken

Zorg dat hij/zij comfortabel zit

Alles binnen handbereik

Medicijnen of eten weigeren

Geen alternatieven, dat mag niet. Als iemand voedselof medicijnen tegen zijn wil krijgt is sprake van eendwangbehandeling.

Algemeen

Toestemming van cliënt indien mogelijk

Alarmsysteem met bedmadje

Babyfoon

Overleg is heel belangrijk

met collega’s, het wijkserviceteam, de huisarts, familie etc.

Gevolgen bij fouten

Strafrechtelijke vervolging

Vrijheidsberoving art. 282 lid 1 Sr

Opzettelijke benadeling van de gezondheid art. 300 lid 4 Sr

4 tot 10 jaar gevangenisstraf

Ontslag op staande voet

Tuchtrechtelijke vervolging

Voorbeeld

Mevrouw Jansen is in een beginnend stadium van dementie. Zij woont nog thuis. De familie vertelt u dat zij ’s avonds en ’s nachts wel eens gaat dwalen op straat. Zij staat dan om 5 uur ’s ochtends al op de bus te wachten. Haar dochter vraagt u als u haar ’s avonds als laatste ziet de deur achter u op slot te doen. Mevrouw Jansen is zelf niet in staat de sleutel te vinden en kan dan dus niet meer de deur uit.

Wat vindt u?

Meer informatie?

www.dwangindezorg.nl

http://www.vilans.nl/Publicatie-Alternatievenbundel-Vilans.html