Wastong Gamit ng mga Salita at Kataga

1.ANG NG AT NANGGinagamit ang ng bilang:

a. katumbas ng of ng Ingles * Si Mang Ben ang puno ng aming samahan. * Araw ng Kalayaan.

b. Pang-ukol ng layon ng pandiwa * Umiinom siya ng gatas bago matulog. * Nag-aaral siya ng wikang Kastila.

c. Pang-ukol na tagaganap ng pandiwa sa tinig balintiyak.* Hinuli ng pulis ang nanloob ng bahay.•Ginawa nila ang kanilang proyekto.

d. Pang-ukol na katumbas ng “with” sa Ingles.* Ang larawan ay ginupit niya ng gunting.* Hinataw niya ng bakal ang magnanakaw.

e. Pang-ukol na katumbas ng “sa”* Magsisitungo sila ng Antipolo upang dumalo sa seminar. * Ang mga guro ay nagsisiakyat ng Baguio.

f. Pagsasaad ng pagmamay-ari ng isang bagay o katangian

* Ang aklat ng bata ay bago.* Ang mga paa ng mesa ay nabali. 

GINAGAMIT ANG NANG BILANG  a. pangatnig sa hugnayang pangungusap bilang panimula ng katulong na sugnay o sugnay na di makapag-iisa (katumbas ng “when” sa

Ingles)

* Nang dumating siya, patay na ang kanyang alagang aso.* Umiyak siya nang makita ang kanyang ina. 

b. pang-abay na pamaraan

* Ang bihag ay itinali nang mahigpit kaya’t hindi ito nakawala.

* Ang bata ay tumakbo nang mabilis.  c. salitang nangangahulugan ng “para” o “upang”

(katumbas ng ‘in order to/so that)

* Mag-aral kayo nang mabuti nang kayo’y makapasa. * Magsumikap ka nang ang buhay mo’y umangat. 

d. panggitna sa salitang inuulit

* Ang batang malikot ay takbo nang takbo.* Tawa siya nang tawa kahit nagugutom na. 2.ANG PAHIRIN AT PAHIRAN  Ang pahirin ay nangangahulugang tanggalin o

alisin gamit ang pamunas.

* Pahirin mo ang butil-butil mong pawis sa noo. * Pahirin mo ang uling sa iyong kanang braso.

Ang pahiran ay nangangahulugang paglalagay ng isang bagay na maaaring ginagamitan ng pamunas o sa pamamagitan ng kamay. * Pahiran mo ng “vicks” ang makating

bahagi ng iyong braso.

* Pahiran mo ng “floor wax” ang sahig. 

3. SUNDAN AT SUNDINAng sundan ay tumutukoy sa

pagsunod o paggaya sa halimbawang ipinapakita. Nangangahulugang tahakin ang landas ng isang ginagaya o modelo.

* Sundan mo siya at baka maligaw.

* Sundan mo ang yapak ng iyong mga magulang.

 

Ang sundin ay tumutukoy sa pagsunod sa payo ng magulang o kapita-pitagang tao.

* Sundin mo ang payo ng iyong mga magulang.

* Sundin mong lagi ang sinasabi ko sa iyo dahil para rin iyon sa iyo.

4. SUBUKIN AT SUBUKANAng subukin ay tumutukoy sa pagsubok sa

bisa ng isang bagay. Maaaring ito ay pagsubok sa isang bagong sabong panlaba, bagong uri ng pabango atbp. Nangangahulugan din ito ng kaukulang pagsusuri o pagsisiyasat sa uri, lakas o kahalagahan ng isang bagay o tao.

•Subukin mo nga ang bisa ng bagong sabong ito.

* Subukin natin ang galing ng makinang iyan.

Ang subukan ay tumutukoy sa lihim na pagmamatyag sa kilos ng tao.

*Subukan natin kung ano ang ginagawa ng mga guro.

* Subukan mo nga kung ano ang ginagawa ng mga bata sa likod-bahay. 

5. WALISIN AT WALISANAng walisin ay tumutukoy sa bagay na

tatanggalin o aalisin.* Walisin mo ang mga tuyong dahon sa

bakuran.* Walisin mo ang mga papel na ikinalat ng

iyong kapatid.

Ang walisan ay tumutukoy sa lugar na lilinisin.* Walisan mo ang paligid ng bahay.

* Walisan mo ang harapan ng ating bahay.

6. ANG MAY AT MAYROONAng may at mayroon ay

magkasingkahulugan at ang may ay ang pinaikling anyo ng mayroon. Ang dalawa ay pawing mga pandiwang walang banghay.

Ang may ay ginagamit kung sinusundan ng:* pangngalan (May prutas siyang dala.)

* Pandiwa (May kumakatok sa labas.)

• pang-uri (May matalino siyang anak.)

* Panghalip na Paari (May kanya-kanya silang aklat.)

* Pantukoy na Mga (May mga lalaking naghihintay sa iyo.)

* Pang-ukol na SA ( May sa ahas pala ang kaibigan mo.)

 

Ginagamit naman ang mayroon kung:* sinusundan ng kataga o ingklitik

(Mayroon ba siyang pasalubong?)

* sinusundan ng panghalip na palagyo (Mayroon tayong pagpupulong bukas.)

* nangangahulugang “mayaman” (Ang pamilya nila ay kilalang mayroon.)

* ginagamit bilang panagot sa tanong. (May lapis ka ba? Mayroon.)

7. OPERAHIN – kung tumutukoy sa tiyak na bahagi ng katawang titistisin.

* Siya ay ooperahin sa bato mamaya.

OPERAHAN – kung ang tinutukoy ay ang tao at hindi ang bahagi ng katawan

* Ooperahan si Gail sa linggong darating.

8. PAKIUSAP – ginagamit na pangngalan

* Ang pakiusap ng ina ay dininig ng guro.

* Pinagbigyan ng guro ang pakiusap ng ina.

IPAKIUSAP – kung ang ibig tukuyin ay bagay, gawain, tungkulin, pahintulot at iba pa na ibig matamo ng isang tao para sa sarili o sa iba.

* Ipakiusap mo naman sa tatay na ako ay payagang sumama sa paglalakbay.

* Ipakiusap mo sa kanya na limutin na ang nakaraan.

PAKIUSAPAN – kung ang tinutukoy ay ang taong nilalapitan o hinihingan

* Pakiusapan mo ang ating pangulo na tayo ay payagang magkaroon ng

paglalakbay.

9. MAGBANGON – ginagamit kung nagtataglay ng tuwirang layon. Singkahulugan din ng magtayo, magtindig, at magtatag.

* Tulungan mo kaming magbangon ng haligi para sa aming bahay.

* Sila ay nagbangon ng isang katipunan ng kagyat na pagbabago.

BUMANGON – ginagamit na singkahulugan ng gumising

* Ang pangulo ng samahan ay maagang bumangon upang ihanda ang mga kailangang gagamitin.

10. NAPAKASAL – kapag tumutukoy sa ginawang pag-iisang dibdib ng dalawang nagmamahalan.

•Si Fernando Jose ay napakasal kay Rosalinda.

•Napakasal na rin sa wakas sina Judy Ann at Ryan.

NAGPAKASAL – nangangahulugan ng pamamahala o pangangasiwa sa mga ikinakasal

* Si Mang Ambo ay nagpakasal ng kaisa-isang anak na lalaki.

 

11. KONG –nanggaling sa panghalip na panaong “ko” at inaangkupan lamang ng “ng”

* Ibig kong makarating sa Amerika.

KUNG – ginagamit na pangatnig na panubali at karaniwan ding ginagamit sa hugnayang pangungusap

* Kung aalis ka, sabihin mo sa akin.* Ako ay aamin sa iyo kung bibigyan mo ako

ng pera. 

12. KUNDI – nangangahulugang “except” sa Ingles

* Walang sinuman ang pwedeng manood kundi iyong mga may tiket lamang. KUNG DI – galing sa salitang “kung hindi” o “if not” sa Ingles.

* Aalis na sana kami kung di ka dumating.  

13. RIN AT RAW – ginagamit kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa patinig at sa malapatinig

* Ikaw rin ay kasama sa mga inanyayahan.

* Siya raw ang napiling bibigkas ng tula.