Whiplash wersja polska

Postępowanie w Postępowanie w Whiplash: Whiplash:

Prawdziwe wyzwanie Prawdziwe wyzwanie dla fizjoterapeutydla fizjoterapeuty??

DAVID LOPEZ SANCHEZ PT DCDAVID LOPEZ SANCHEZ PT DC

CHIROPRACTOR AECCCHIROPRACTOR AECC

Assistant Professor, Universidad de Chile Assistant Professor, Universidad de Chile

Director de Diplomados en Terapia Manual Universidad Santo TomásDirector de Diplomados en Terapia Manual Universidad Santo Tomás

V OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJAV OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA

““PERSPEKTYWY ROZWOJU REHABILITACJI W POLSCE”PERSPEKTYWY ROZWOJU REHABILITACJI W POLSCE”

Pabianice, Polland, 2008Pabianice, Polland, 2008

Whiplash: DefiniWhiplash: Definicjacja QTF QTF

““Przyspieszony lub opóźniony Przyspieszony lub opóźniony mechanizm przeniesienia energii na mechanizm przeniesienia energii na kark, która może być skutkiem tylnego kark, która może być skutkiem tylnego lub bocznego uderzenia, przeważnie lub bocznego uderzenia, przeważnie w rezultacie wypadków w rezultacie wypadków samochodowych lub innych”samochodowych lub innych”

Mechanizm przeniesienia energii Mechanizm przeniesienia energii może powodować uszkodzenia kości może powodować uszkodzenia kości lub tkanek miękkich, które w lub tkanek miękkich, które w rezultacie prowadzą do rezultacie prowadzą do najróżniejszych klinicznych objawów najróżniejszych klinicznych objawów (zaburzeń towarzyszących whiplash).(zaburzeń towarzyszących whiplash).

””(QTF Whiplash-Associated(QTF Whiplash-Associated Disorders, Disorders, 1995 1995 ). ). www.dolordeespalda.clwww.dolordeespalda.cl

Neck shear forces

Neck tension

StopnieStopnie Kliniczne objawyKliniczne objawy

0 0 Brak dolegliwości w okolicy karkuBrak dolegliwości w okolicy karku, , brakbrak fizycznychfizycznych objawówobjawów

1 1 Ból karku, sztywność lub tkliwość,Ból karku, sztywność lub tkliwość,brakbrak fizycznychfizycznych objawówobjawów

2 2 Ból karku i objawy mięśniowe (ograniczenie Ból karku i objawy mięśniowe (ograniczenie zakresu ruchu izakresu ruchu i punktowa tkliwośćpunktowa tkliwość))

3 3 Ból karku i objawy neurologiczneBól karku i objawy neurologiczne ( (osłabienie lub osłabienie lub brak odruchów ścięgnistych, osłabienie, zaburzenia brak odruchów ścięgnistych, osłabienie, zaburzenia czuciaczucia))

4 4 Ból karku iBól karku i złamanie lub przemieszczeniezłamanie lub przemieszczenie

Klasyfikacja Klasyfikacja Quebec Quebec zaburzeń zaburzeń towarzyszących towarzyszących WhiplashWhiplash

Zaburzenia i uszkodzenia Zaburzenia i uszkodzenia towarzyszące towarzyszące WhiplashWhiplash

• TMJ TMJ bólból • Ból głowyBól głowy • GłuchotaGłuchota• OszołomienieOszołomienie• Szum usznySzum uszny• Utrata pamięciUtrata pamięci• Zaburzenia Zaburzenia

połykaniapołykania

• Każdy objaw i Każdy objaw i wszystkie naraz wszystkie naraz mogą mogą występować w występować w każdym stopniu każdym stopniu WADWAD

• Typowe objawy Typowe objawy mogą być mogą być bardziej bardziej dokuczliwe w dokuczliwe w chronicznym chronicznym niż ostrym niż ostrym staniestanie

Barnsley L, Lord S, Bogduk N. Clinical Review Whiplash Injury. Pain 1994;58:283-307Barnsley L, Lord S, Bogduk N. Clinical Review Whiplash Injury. Pain 1994;58:283-307

StatStatystyki ystyki WhiplashWhiplashUSA 1995: USA 1995:

5.5 milion5.5 milionówów ludziludzi uczestniczyło wuczestniczyło w wypadkach wypadkach

samochodowychsamochodowych

53% 53% z nich z nich uległo urazowi typu whiplashuległo urazowi typu whiplash. . UU 10% 10% ofiar ofiar

“Whiplash” “Whiplash” doprowadził do całkowitego inwalidztwadoprowadził do całkowitego inwalidztwa

NiemcyNiemcy 1992: 1992:

395,462 395,462 wypadki samochodowewypadki samochodowe

197,731 (49%) 197,731 (49%) uległo urazowi typu whiplashuległo urazowi typu whiplash

Koszty zdrowotne i związane z Koszty zdrowotne i związane z odszkodowaniami z powodu odszkodowaniami z powodu

WhiplashWhiplash

seats approx. 54 CDN$/year)Kanada: (cost reduction with better

Szwajcaria: >2 Mrd. SFR/year

Wielka Brytania: 600-800 Million Pounds/year

Holandia: 0.5 Billion Euro/year

NIemcyy: 1-2 Mrd Euro/year (IFM-GDV)

Kanada: costs per vehicle- occupant135 CDN$/year

USA: 10 Mrd. USD/year (IIHS)

Dotyczy tylko Dotyczy tylko tylnychtylnych uderzeńuderzeń

Kraje z systemem wysokich odszkodowań ponoszą Kraje z systemem wysokich odszkodowań ponoszą wysokie straty ekonomicznewysokie straty ekonomiczne (S(Szwajcariazwajcaria, Norw, Norwegiaegia, , KKanada)anada)

WhiplashWhiplash

• RReekkomendaomendacjecje QTF QTF po ostrym po ostrym uszkodzeniu głowy lub karkuuszkodzeniu głowy lub karku::

Szybka ocenaSzybka ocena, , bez ruchu lub uciskubez ruchu lub ucisku Odruch źrenicznyOdruch źreniczny (PERLA) (PERLA) H oH ocznyczny: III : III okoruchowyokoruchowy; IV ; IV bloczkowybloczkowy; ;

nernerww & VI & VI odwodzącyodwodzący ( (pacjentpacjent podąża podąża wzrokiem za światłem z różnych kierunkówwzrokiem za światłem z różnych kierunków))

Odruchy ścięgniste, siła mięśniowaOdruchy ścięgniste, siła mięśniowa, , czucie czucie w kończynach górnych i dolnychw kończynach górnych i dolnych

Boczny odruchBoczny odruch, po, pozycja neutralnazycja neutralna FondosFondoskopiakopia ocznaoczna QTF: QTF: miękki kołnierz i odpoczynek w miękki kołnierz i odpoczynek w

pierwszych dniach po uraziepierwszych dniach po urazie

www.dolordeespalda.clwww.dolordeespalda.cl

Przedłużające Przedłużające się objawy się objawy Whiplash Whiplash Balla Aust NZJ Surgery 1980Balla Aust NZJ Surgery 1980

• Uporczywe objawy Uporczywe objawy > 6 m> 6 miesięcyiesięcy• Bóle karku i górnej części klatki piersiowej Bóle karku i górnej części klatki piersiowej • Związane z zawrotami Związane z zawrotami

głowy lub problemami z widzeniem,głowy lub problemami z widzeniem,• Komplikowane przez lęki, Komplikowane przez lęki,

nerwowośćnerwowość,, depresdepresję lubję lub aspekty aspekty

prawneprawne

WW przedłużających przedłużających się objawach się objawach • RozważRozważ ukryteukryte złamanie powierzchni stawowejzłamanie powierzchni stawowej; ; naciągnięcie naciągnięcie

więzadłowe lub przedniego więzadławięzadłowe lub przedniego więzadła; ; złamanie płytki złamanie płytki granicznej lub oderwanie dyskugranicznej lub oderwanie dysku

Macnab Acceleration injuries of the cervical Spine. JBJS.1964Macnab Acceleration injuries of the cervical Spine. JBJS.1964

Penning Hypertranslation of the head. Participation in the whiplash mechanism. Orthopade 1994Penning Hypertranslation of the head. Participation in the whiplash mechanism. Orthopade 1994

QTF QTF w osi czasuw osi czasu: : Wskazówki ocenyWskazówki oceny Zgodność postępowaniaZgodność postępowania

Oś czasuOś czasu Czas trwania objawów (w dniach)Czas trwania objawów (w dniach)

<4 Stopień I- upewnij się, zaleć aktywność, opanuj ból/Stopień II-III RTG/ Stopień IV postępowanie chirurgiczne

2 2 punkty punkty decyzyjnedecyzyjne

4-21 4-21 popo 7 7 dniu ponownie zbadajdniu ponownie zbadaj; ; po po 21 21 dniudniu wyślij do specjalistywyślij do specjalisty

6 tydzień 22-45 Zalecenie specjalisty/badanie wielo-dyscyplinarne

12 tydzień 46-180 Badanie wielo-dyscyplinarne

>180>180 ChronicChroniczny brak postępówzny brak postępów

Spitzer et.al., Scientific Monograph of the Quebec Task Force on Whiplash –Associated Spitzer et.al., Scientific Monograph of the Quebec Task Force on Whiplash –Associated Disorders: Redefining “Whiplash” And Its Management. Spine Volume 20, Number 8S, Disorders: Redefining “Whiplash” And Its Management. Spine Volume 20, Number 8S, 19951995

PPowszechneowszechne ssymptomymptomyy : : Ostra fazaOstra faza

Sterner Y, Gerdle, B. Acute and Chronic Whiplash Disorders-A Review. J Rehab Med Sterner Y, Gerdle, B. Acute and Chronic Whiplash Disorders-A Review. J Rehab Med 2004;36: 193-2102004;36: 193-210

Zawroty głowyZawroty głowy ii oszołomienieoszołomienie popo whiplashwhiplash

462 462 przebadanych pacjentówprzebadanych pacjentów. . Zawroty Zawroty głowygłowy ii oszołomienieoszołomienie były obecne ubyły obecne u 318 318 (68%) (68%) badanychbadanych, , pośród innych pośród innych objawówobjawów. . BadanieBadanie ujawniłoujawniło obecnośćobecność centralnego uszkodzenia centralnego uszkodzenia przedsionkowego uprzedsionkowego u 258 (56%) 258 (56%) pacjentówpacjentów.. Kortschot-H-W, Oosterveld-W-J. Otoneurologic disorders after cervical Kortschot-H-W, Oosterveld-W-J. Otoneurologic disorders after cervical whiplash trauma. Orthopade 1994 Aug, VOL: 23 (4): 275-7 whiplash trauma. Orthopade 1994 Aug, VOL: 23 (4): 275-7

Ból pochodzący z wyrostków Ból pochodzący z wyrostków stawowychstawowych

Barnsley L, Lord SM, Wallis BJ, Bogduk N. The prevalence of Barnsley L, Lord SM, Wallis BJ, Bogduk N. The prevalence of Zigoapophysial joint pain after whiplash. Zigoapophysial joint pain after whiplash. Spine 1995 Jan 1, VOL: 20 (1): 20-5.Spine 1995 Jan 1, VOL: 20 (1): 20-5.

pojedyncze lub wielokrotne (ultra-)mikroskopowe uszkodzenia nie powodują spazmu mięśni

Zniekształcenia i krwawienia tkanek miękkich

(torebek stawowych, więzadeł, ścięgien i

mięśni)

Wtórny spazm mięśniowy po uszkodzeniu tkanki

miękkiej

Uszkodzenia układu nerwowego

Spowodowane przez uraz lub wtórne podrażnienie

Spowodowane krwawieniem i zapaleniem

QTF 1

QTF 2

QTF 3

MIKROUSZKODZENIA

MAKROUSZKODZENIA

Uszkodzenie tkanki nerwowej/ podrażnienie

PrPrzedłużające sięzedłużające się objawyobjawy

Większość Większość

uszkodzeń typuuszkodzeń typu

whiplash whiplash dotyczy dotyczy

więzadeł, stawów, więzadeł, stawów,

torebki stawowejtorebki stawowej, ,

mięśni i ścięgien.mięśni i ścięgien.

Biomechanical StudiesBiomechanical Studies• JakościowyJakościowy kkinematinematyczny obraz yczny obraz Whiplash : Whiplash :

Macnab Aceleration injuries of the cervical Spine. JBJS.1964.Macnab Aceleration injuries of the cervical Spine. JBJS.1964.Penning Hypertranslation of the head. Participation in the whiplash mechanism. Orthopade 1994.Penning Hypertranslation of the head. Participation in the whiplash mechanism. Orthopade 1994.Grauer JN, et al Whiplash produces an S shaped curvature on the neck with hyperextension at Grauer JN, et al Whiplash produces an S shaped curvature on the neck with hyperextension at lower levels. Spine 1997lower levels. Spine 1997

• Zakresy ruchówZakresy ruchówOsterbauer PJ, Threee dimensional head kinematics and cervical range of motion in the Osterbauer PJ, Threee dimensional head kinematics and cervical range of motion in the diagnosis of patients with neck trauma. J Manipulative Physiol Ther, 1996diagnosis of patients with neck trauma. J Manipulative Physiol Ther, 1996Panjabi M. Simulation of whiplash trauma using whole cervical spine specimens. Spine 1998Panjabi M. Simulation of whiplash trauma using whole cervical spine specimens. Spine 1998

• Czynność mięśniCzynność mięśni Osterbauer PJ, Threee dimensional head kinematics and cervical range of motion in the Osterbauer PJ, Threee dimensional head kinematics and cervical range of motion in the diagnosis of patients with neck trauma. J Manipulative Physiol Ther, 1996diagnosis of patients with neck trauma. J Manipulative Physiol Ther, 1996Siegmund GP, Rapid neck muscle adaptation alters the head kinematics of aware and unaware Siegmund GP, Rapid neck muscle adaptation alters the head kinematics of aware and unaware subjects undergoing multiple whiplash-like perturbations. J Biomech 2003subjects undergoing multiple whiplash-like perturbations. J Biomech 2003

• Zmienność przyspieszeniaZmienność przyspieszenia & s & szybkościzybkości, , kkonseonsekwencjekwencje ruchoweruchoweSiegmund GP, Rapid neck muscle adaptation alters the head kinematics of aware and unaware Siegmund GP, Rapid neck muscle adaptation alters the head kinematics of aware and unaware subjects undergoing multiple whiplash-like perturbations. J Biomech 2003subjects undergoing multiple whiplash-like perturbations. J Biomech 2003

Kallieris D, Stress and kinematic analysis of the head and neck in frontal colissions. Beitr Gerichtl Kallieris D, Stress and kinematic analysis of the head and neck in frontal colissions. Beitr Gerichtl Med, 1989Med, 1989

Taken of www.whiplashcare.netwww.whiplashcare.net

Fazy zmian ułożenia ciała po tylnej kolizji

1. Pozycja normalna

2. Naciągnięcie kręgosłupa

3. Odchylenie głowy

4. Odbicie

Czas kolizji nie pozwala na reakcję Czas kolizji nie pozwala na reakcję mięśnimięśni

Kolizja rozwija się w ciągu 1/4Kolizja rozwija się w ciągu 1/4 sesekundykundy,, a to uniemożliwia a to uniemożliwia ochronną reakcję ochronną reakcję mięśni mięśni kierowcykierowcy


Grauer JN, et al Whiplash produces an S Grauer JN, et al Whiplash produces an S shaped curvature on the neck with shaped curvature on the neck with hyperextension at lower levels. Spine 1997hyperextension at lower levels. Spine 1997

Bezwładne przesunięcie fotela Bezwładne przesunięcie fotela popycha do przodupopycha do przodu t tułów kierowcyułów kierowcy

Kręgosłup porusza się ku tyłowi i Kręgosłup porusza się ku tyłowi i przyjmuje nienaturalne pionowe przyjmuje nienaturalne pionowe ułożenieułożenie

Głowa utrzymana Głowa utrzymana nieruchomonieruchomo

50 mil50 milisekundisekund

Pionowe Pionowe ułożenia ułożenia

kręgosłupakręgosłupa

Ruch podczas kolizjiRuch podczas kolizji


Siły bezwładnościSiły bezwładności popychają tułów w przódpopychają tułów w przód

Przeciwny ruch pomiędzy Przeciwny ruch pomiędzy tułowiemtułowiem ii głową powoduje, głową powoduje, że kręgosłup przyjmuje es-że kręgosłup przyjmuje es-owaty kształtowaty kształt..

Dolna cześć kręgosłupa Dolna cześć kręgosłupa szyjnego ulega szyjnego ulega uszkodzeniu w momencie uszkodzeniu w momencie przyjęcia przyjęcia esowatego kształtuesowatego kształtu, , znacząco przedznacząco przed pełnym pełnym wyprostem karkuwyprostem karku..

Głowa jeszcze Głowa jeszcze się nie poruszasię nie porusza

Fotel przemieszczany w przódFotel przemieszczany w przód


kręgosłup kręgosłup przyjmuje przyjmuje

nieprawidłonieprawidłowy esowaty wy esowaty

kształtkształt


Tułów pociągnięty jest tak daleko Tułów pociągnięty jest tak daleko do przodu w dolnej części karku, do przodu w dolnej części karku, że głowa zmuszona do ruchu w tyłże głowa zmuszona do ruchu w tył

Więzadła dolnej części kręgosłupaWięzadła dolnej części kręgosłupa mogą zostać uszkodzonemogą zostać uszkodzone

Głowa odchyla się Głowa odchyla się do tyłudo tyłu

Tułów Tułów przemieszcza przemieszcza

się do przodusię do przodu w w stosunku do stosunku do

głowygłowy

150 milise150 milisekukundnd


Grauer JN, et al. Whiplash produces an S shaped curvature on the Grauer JN, et al. Whiplash produces an S shaped curvature on the neck with hyperextension at lower levels. Spine 1997neck with hyperextension at lower levels. Spine 1997

W końcu tułów i głowa zostają W końcu tułów i głowa zostają rzucone do przodu przez siły rzucone do przodu przez siły fotelafotela

Głowa rzucona w przódGłowa rzucona w przód

Ciało rzucone do przoduCiało rzucone do przodu



NormalNormalnyny vs. vs. Nienormalny ruchNienormalny ruch

NormalNormalnene Flexion/ExtensionFlexion/Extension

RegularRegularnyny ii łagodny ślizgłagodny ślizg.. Zawsze porusza wszystkie Zawsze porusza wszystkie segmenty kręgosłupasegmenty kręgosłupa

Nienormalny krzywaNienormalny krzywa S: S:

Gwałtowny ruchGwałtowny ruch. . Ruch Ruch kręgosłupa nie jest globalnykręgosłupa nie jest globalny

Click on image to start or pause videoClick on image to start or pause video


Taken of www.whiplashcare.netwww.whiplashcare.net

Miejsca uszkodzenia Nagły ruch karku podczas zderzeniamoże spowodować wiele uszkodzeń –spośród których nie wszystkie są widziane na RTG i MRI. Poniżej przedstawiono uszkodzenia,które występują w whiplash.

1. Uszkodzenia obrąbka stawowego

2. Oderwanie płytki granicznej

3. Naderwanie przedniego więzadła podłużnego

4. Wyrostków haczykowat.

5. Złamania podchrzęstne

6. Podparcie stawowe

7. Wyrostki stawowe

8. Naderwanie więzadeł

Nieprawidłowe ruchy powierzchni stawowychNieprawidłowe ruchy powierzchni stawowych: : Przeciążenie i kompresja stawuPrzeciążenie i kompresja stawu

Motion analysis of cervical vertebrae during whiplashloading.Kaneoka K, Ono K, Inami S, Hayashi K. Motion analysis of cervical vertebrae during whiplashloading.Kaneoka K, Ono K, Inami S, Hayashi K. Spine. Apr 15;24(8):763-9; 1999Spine. Apr 15;24(8):763-9; 1999

Zbliżenie Zbliżenie powierzchnipowierzchni

Tułów porusza się w przódTułów porusza się w przód

Zerwanie Zerwanie więzadeł i więzadeł i

dyskudysku

Powierzchne Powierzchne stawowestawowe Odbicie Odbicie

powierzchni powierzchni stawowychstawowych

Rozciągnięcie Rozciągnięcie torebki torebki stawowejstawowej

www.dolordeespalda.clwww.dolordeespalda.cl Tułów porusza się w przódTułów porusza się w przód

Stawy Stawy międzywyrostk.międzywyrostk.

Gałąź Gałąź przyśrodkowaprzyśrodkowa

Gałąź Gałąź grzbietowagrzbietowa

Wyrostek kolczystyWyrostek kolczysty

Rdzeń kręgowyRdzeń kręgowy

Unerwienie powierzchni Unerwienie powierzchni stawowychstawowych

Najnowsze badania pokazują, że Najnowsze badania pokazują, że ból wyrostków stawowych ból wyrostków stawowych szyjnychszyjnych jestjest częstym rezultatem częstym rezultatem tego urazu mechanicznegotego urazu mechanicznego, ,

Powierzchnie stawowe odcinka Powierzchnie stawowe odcinka szyjnego kręgosłupa są szyjnego kręgosłupa są unerwione zarówno przez unerwione zarówno przez brzuszne i grzbietowe gałęzie brzuszne i grzbietowe gałęzie korzeni nerwowychkorzeni nerwowych. .

Ból jest opisywany jako tępy Ból jest opisywany jako tępy dyskomfort bólowy w tylnej części dyskomfort bólowy w tylnej części karku, który czasem promieniuje karku, który czasem promieniuje do barku, ramienia lub do barku, ramienia lub środkowej środkowej części pleców.części pleców.

DDwyer A, Aprill C, Bogduk N. wyer A, Aprill C, Bogduk N. Spine 1990 Jun; 15(6): 453-7.Spine 1990 Jun; 15(6): 453-7. www.dolordeespalda.clwww.dolordeespalda.cl

Udział powierzchni stawowych jako potencjalnego źródła bólu pleców został opisany Udział powierzchni stawowych jako potencjalnego źródła bólu pleców został opisany przezprzez Whilst Goldthwait Whilst Goldthwait w w 19111911 r. r.

Wallis BJ, Lord SM, Wallis BJ, Lord SM, Bogduk N. Resolution of Bogduk N. Resolution of psychological distress of psychological distress of whiplash patients whiplash patients following treatment by following treatment by radiofrequency radiofrequency neurotomy: a randomised, neurotomy: a randomised, double-blind, placebo-double-blind, placebo-controlled trial. Pain controlled trial. Pain 1997;73:15-22.1997;73:15-22.

C2/3, C3C2/3, C3

C3/4, C4/5, C4C3/4, C4/5, C4

C6/7, C6, C7C6/7, C6, C7

C2/3, C3/4, C3C2/3, C3/4, C3

C4/5, C5/6, C4, C5C4/5, C5/6, C4, C5

C4/5, C5/6, C4C4/5, C5/6, C4

C7/T1, C7C7/T1, C7

Dermatomalne wzorce promieniowania bóluDermatomalne wzorce promieniowania bólu

Wpływ na aktywność układu wrzecionowo-mięśniowego z Wpływ na aktywność układu wrzecionowo-mięśniowego z chemosentywnych zakończeń nerwowych zlokalizowanych w stawach chemosentywnych zakończeń nerwowych zlokalizowanych w stawach międzywyrostkowychmiędzywyrostkowych u kotau kota: : możliwe implikacje w uszkodzeniach typu możliwe implikacje w uszkodzeniach typu whiplash.Thunberg J, Hellström F, Sjölander P, Bergenheim M, whiplash.Thunberg J, Hellström F, Sjölander P, Bergenheim M, Wenngren B, Johansson H. Pain. Mar;91(1-2):15-22, 2001Wenngren B, Johansson H. Pain. Mar;91(1-2):15-22, 2001

Wpływ stawów międzywyrostkowych Wpływ stawów międzywyrostkowych na aktywność mięśni karkuna aktywność mięśni karku

““IInteranterakcjakcja pomiędzypomiędzy bólem mięśniowymbólem mięśniowym i kontrolą ruchową nie jest jasnai kontrolą ruchową nie jest jasna””

Deficyty w kontroli ruchowejDeficyty w kontroli ruchowej

Ograniczenie ruchu stawowegoOgraniczenie ruchu stawowego

Powtarzane mikrourazyPowtarzane mikrourazy

Wpływ bólu na kontrolę ruchowąWpływ bólu na kontrolę ruchową

BólBólDario Farina, el als, Effect of Experimental Muscle Pain on Motor Unit Firing Rate Dario Farina, el als, Effect of Experimental Muscle Pain on Motor Unit Firing Rate and Conduction Velocity and Conduction Velocity J NeurophysiolJ Neurophysiol 91: 1250-1259, 2004. 91: 1250-1259, 2004.

Globalna powierzchniowaGlobalna powierzchniowa amplitud amplitudaa EMG, EMG, orazoraz chara charakkterteryyststyczneyczne spespektrumktrum częstotliwości częstotliwości ii prędkość przewodzeniaprędkość przewodzenia nie zmieniają nie zmieniają sięsię w odpowiedzi na eksperymentalnie wywołany ból, lecz tylko w odpowiedzi na eksperymentalnie wywołany ból, lecz tylko wpływają na częstotliwość wyładowań jednostek ruchowych.wpływają na częstotliwość wyładowań jednostek ruchowych.

Obniżona częstotliwość Obniżona częstotliwość wyładowańwyładowań jednostek ruchowychjednostek ruchowych

Farina, D. et al. J Neurophysiol 91: 1250-1259 2004Farina, D. et al. J Neurophysiol 91: 1250-1259 2004

Falla, D. et al. J Appl Physiol 102: 601-609 2007Falla, D. et al. J Appl Physiol 102: 601-609 2007

Miejsca bólu po iniekcjiMiejsca bólu po iniekcji hypertonichypertonicznejznej soli w soli w mięśnie: mostkowo mięśnie: mostkowo sutkowy sutkowy ii płatowatypłatowaty głowygłowy

Obniżonej aktywności EMG Obniżonej aktywności EMG mięśniamięśnia płatowategopłatowatego głowygłowypodczaspodczas zgięcia odcinka szyjnego zgięcia odcinka szyjnego kręgosłupa po iniekcji soli, kręgosłupa po iniekcji soli, towarzyszy obustronna redukcja towarzyszy obustronna redukcja aktywności EMG mięśnia aktywności EMG mięśnia mostkowo-sutkowategomostkowo-sutkowatego

AgonistAgonistycznoyczno – – aantagonistntagonistycznayczna kontrola ruchowakontrola ruchowa

•ZwiększenieZwiększenie EMG……………… EMG………………•ZmniejszenieZmniejszenie EMG………………. EMG……………….•AsAsyymetrimetriaa & spont & spontniczneniczne EMG. EMG.

mięśnie podpotylicznemięśnie podpotylicznezginacze głębokie szyizginacze głębokie szyi

Impairment of the Cervical Flexors: A Comparison of Whiplash and Impairment of the Cervical Flexors: A Comparison of Whiplash and Insidious Onset Neck Pain Patients. Jull G, et al.. May 2004; Vol. 9, Insidious Onset Neck Pain Patients. Jull G, et al.. May 2004; Vol. 9, Iss. 2, pp. 89-94. Manual TherapyIss. 2, pp. 89-94. Manual Therapy

Whiplash Whiplash i zaburzonai zaburzona koordynacjakoordynacja synergsynergistycznych mięśni istycznych mięśni okolicy szyiokolicy szyi i łopatkii łopatki

Zaburzenia ruchowe wZaburzenia ruchowe w whiplash whiplash

Reprezentacja uszkodzeniaReprezentacja uszkodzenia: : SiłySiły przyspieszająceprzyspieszające

Intensywność urazuIntensywność urazu

UUSSZZKKOODDZZEENNIIEE

MinimaMinimalne lne uszkodzenieuszkodzenieMaMaksyksymalmalne ne uszkodzenieuszkodzenie

Oderwanie chrząstki Oderwanie chrząstki płytki granicznejpłytki granicznej d dyyssku ku na poziomiena poziomie C6–C7 C6–C7 odod trzonu kręgu trzonu kręgu C7. C7. AutopsAutopsjaja ujawniłaujawniła krwiakkrwiak w mięśniach karkuw mięśniach karku. . RRadiogramadiogramyy były były normalnenormalne. . BrakBrak mamakkrosroskopowychkopowych uszkodzeń dyskuuszkodzeń dysku

Siły kolizjiSiły kolizji w odniesieniu dow odniesieniu do poprzedniego stanu i wiekupoprzedniego stanu i wieku??

WiekWiek 20 20 latlat 40 40 latlat 60 60 latlat… …

Ciężkość urazuCiężkość urazu ProcesProces prawidłowyprawidłowy

??

??

??

Wielka przepuklinaWielka przepuklina dyskudysku C5-C6, C5-C6, z normalnymz normalnym obrazem RTGobrazem RTG

Oderwanie płytki granicznej Oderwanie płytki granicznej pomiędzy kręgamipomiędzy kręgami C6-C7. C6-C7. RTG bez RTG bez zmianzmian

Wolfgang Rauschning, MD, PhD. Wolfgang Rauschning, MD, PhD. Research Professor, Research Professor, Clinical and Applied Anatomy and Pathology Uppsala Clinical and Applied Anatomy and Pathology Uppsala

University Hospital, SwedenUniversity Hospital, Sweden

Ograniczenia przydatności RTGOgraniczenia przydatności RTG w w ocenie ocenie whiplashwhiplash?:?:

Prevalence of Herniated Intervertebral DiscsPrevalence of Herniated Intervertebral Discsof the Cervical Spine in Asymptomaticof the Cervical Spine in AsymptomaticSubjects Using MRI Scans: A Qualitative Systematic Review Subjects Using MRI Scans: A Qualitative Systematic Review Anthony V. D’Antoni Arthur C. CroftAnthony V. D’Antoni Arthur C. CroftJournal of Whiplash & Related Disorders, Vol. 5(1) 2006Journal of Whiplash & Related Disorders, Vol. 5(1) 2006

Może być ryzykownyMoże być ryzykowny

Nie wskazany u pacjentów nieprzytomnychNie wskazany u pacjentów nieprzytomnych

Wskazany w czasieWskazany w czasie (3-4 weeks) (3-4 weeks)

Zawsze w obecności neurologaZawsze w obecności neurologa

Funkcjonalny RTGFunkcjonalny RTG::

Acute injuries to cervical joints. An autopsy study of neck Acute injuries to cervical joints. An autopsy study of neck sprain. Taylor JR, Twomey LT. Spine. Jul;18(9):1115-22. 1993sprain. Taylor JR, Twomey LT. Spine. Jul;18(9):1115-22. 1993

Istnieją dowody na uszkodzenie Istnieją dowody na uszkodzenie więzadła żółtego i oderwanie go od więzadła żółtego i oderwanie go od blaszkiblaszki kręgu C7. kręgu C7. Tkanka miękka między-kolczysta i między- blaszkowa oderwana od górnej powierzchni wyrostków kolczystych i blaszki kręgu T1.

Wolfgang Rauschning, MD, PhD. Wolfgang Rauschning, MD, PhD. Research Professor, Research Professor, Clinical and Applied Anatomy and Pathology Uppsala Clinical and Applied Anatomy and Pathology Uppsala University Hospital, SwedenUniversity Hospital, Sweden

UtajoneUtajone uszkodzenie tkankiuszkodzenie tkanki kręgosłupa szyjnegokręgosłupa szyjnego

Penning Hypertranslation of the head. Participation in the whiplash mechanism. Orthopade Penning Hypertranslation of the head. Participation in the whiplash mechanism. Orthopade 19941994Kallieris D, Stress and kinematic analysis of the head and neck in frontal colissions. Beitr Kallieris D, Stress and kinematic analysis of the head and neck in frontal colissions. Beitr Gerichtl Med, 1989Gerichtl Med, 1989

UtajoneUtajone uszkodzenie kręgosłupa szyjnegouszkodzenie kręgosłupa szyjnego

ProblemProblem

Nieznany stan poprzedni pacjentaNieznany stan poprzedni pacjenta

Nieznana historia kostna i Nieznana historia kostna i kręgowakręgowa (d (dyysskkopatopatiaia))

Sprzeczne objawySprzeczne objawy

Ograniczona ocena klinicznaOgraniczona ocena kliniczna

Niewyjaśniona zależnośćNiewyjaśniona zależność pomiędzy RTG i badaniem pomiędzy RTG i badaniem klinicznymklinicznym

To ogranicza związek pomiędzy To ogranicza związek pomiędzy aktualną historią aktualną historią (whiplash) (whiplash) następującą po niejnastępującą po niej

Brak związku pomiędzy wynikami Brak związku pomiędzy wynikami

badania RTG a objawamibadania RTG a objawami

Obecna patologia Obecna patologia nieuwidocznionanieuwidoczniona

Niestabilność biernaNiestabilność bierna: : więzadła więzadła karku wykazują uszkodzenie i karku wykazują uszkodzenie i niewydolność niewydolność biomechanicznąbiomechaniczną..

NiestabilnośćNiestabilność ddynamicynamicznazna: : uszkodzenie układu uszkodzenie układu nerwowego powoduje nerwowego powoduje zaburzenia ochronnych zaburzenia ochronnych odpowiedzi ruchowych na odpowiedzi ruchowych na codziennie doświadczane siły.codziennie doświadczane siły.

Stabilność kręgosłupa wStabilność kręgosłupa w WhiplashWhiplash

SPINALSPINALSTABILITYSTABILITY

NEURALNEURALPODSYSTEMPODSYSTEM

BIERNY PODSYSTEM

ACTIVE ACTIVE PODSYSTEMPODSYSTEM

www.dolordeespalda.clwww.dolordeespalda.clD. López Sánchez. D. López Sánchez. V OGÓLNOPOLSKAV OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJAKONFERENCJA Pabianice, Polland, 2008 Pabianice, Polland, 2008

Ból Uszkodzenie Uszkodzenie tkanektkanek

Deficyt Deficyt kinematycznykinematyczny

Australijskie wytyczneAustralijskie wytyczne postępowaniapostępowania w w przypadku zaburzeń towarzyszącychprzypadku zaburzeń towarzyszących

Whiplash. Whiplash. StyczeńStyczeń 2001 2001

• Fizjoterapia i kombinacja ćwiczeń z Fizjoterapia i kombinacja ćwiczeń z orteząortezą

• Mobilizacje w pierwszych dniachMobilizacje w pierwszych dniach ((tylko przez certyfikowanych tylko przez certyfikowanych terapeutówterapeutów))

• ManipulacjeManipulacje ( (wyłącznie przez wyłącznie przez certyfikowanych terapeutówcertyfikowanych terapeutów). ).

• Komplikacją może być udar i śmierćKomplikacją może być udar i śmierć..• AkupunkturaAkupunktura• Wielomodelowa fizjoterapiaWielomodelowa fizjoterapia


Nie zalecaneNie zalecane

• Kołnierz wKołnierz w WAD I WAD I• Immobilizacja miękkim kołnierzemImmobilizacja miękkim kołnierzem• TechnikiTechniki sspray pray ii stretching stretching• SteroidSteroidoweowe in inijekcjeijekcje w stawy w stawy

międzywyrostkowemiędzywyrostkowe• Okazjonalne stosowanie Okazjonalne stosowanie

nadoponowych inijekcji nadoponowych inijekcji SteroidSteroidówów ww W IIIW III

• Pilates, Feldenkrais,Pilates, Feldenkrais, mmasażasaż i i homeopathomeopatiaia


Whiplash & Whiplash & FizjoterapiaFizjoterapia

PodsumowaniePodsumowanie

Niezrozumiałe wyzwanieNiezrozumiałe wyzwanie?……..?……..

BólBól

Utajone uszkodzenie tkanekUtajone uszkodzenie tkanek

Zaburzenia kinestetyczneZaburzenia kinestetyczne

Deficyt kontroli ruchowejDeficyt kontroli ruchowej

Biomechaniczna niewydolność więzadłowo-Biomechaniczna niewydolność więzadłowo-mięśniowamięśniowa

Niestabilność segmentarnaNiestabilność segmentarna

Podwichnięcia kręgowePodwichnięcia kręgowe

Deficyty w sile i wytrzymałości mięśniDeficyty w sile i wytrzymałości mięśni

Niezdolność do pracyNiezdolność do pracy

““Uwazam, ze whiplash jest wspanialym Uwazam, ze whiplash jest wspanialym wyzwaniem dla fizjoterapeutow”wyzwaniem dla fizjoterapeutow”

Prof. David López, ChileProf. David López, Chile

DziekujeDziekuje• V OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJAV OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA

• ““PERSPEKTYWY ROZWOJU REHABILITACJI W POLSCE”PERSPEKTYWY ROZWOJU REHABILITACJI W POLSCE”

• Pabianice, Polland, 2008Pabianice, Polland, 2008

Documents

Whiplash wersja polska