-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
1/8
Qhichwata
yachaqarikunapaq
Aymuray killa 2012 wata
Juk
1
Allin kawsaypaq
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
2/82 ISKAY
Imatataq kunan
yachaqarisunchik?
Kay kupiqa qhichwa simipa p a y k a c h a k u y n i n m a n t
aphutukunata qhawarispa qhichwasimikunata qillqarispa,
parlarispaima yacharisunchik.
WARMI
Warmip llamk’ayninqa
mana tukukuyniyuq
sapa p´unchaw llamk’ayninqa
wasiruwananqa mana tukukuyniyuq.
Chayrayku warmi qamta
tukuy sunqu yupaychayku
kunan, ripuq, jamuq pachapi
sunquykupi kawsakunki.
Qillqaq: Nora Gonzales
WiñayPacha p’anqakunaqa, Quchapampallaqtapi 22, 23 p’unchaw
kachkapn tarpuykillaukhupi chaninchakuspa karqa. Tantakuyman
jamuqkunaqa allinkunata mana allinkunataqhawarispa
allinchakunanpaq yuyaycharirqanku,chaymanjina allinchasqa
kachkan.
Kay chaninchaymanqa Uru Uru, Quchapampa,P’utuqsi llaqtamanta
Federación Departamentalde Mujeres Indigena Originaria
Campesinas
“Bartolina Sisa“, Federación Departamentalde Campesinos
Chuquisaca, ConsejosEducavos Comunitarios
ChuqichakamantaQuchapampamanta ima, jamurqanku. CNC-CEPOs, CENAQ,
ajinallatataq Escuelas Superioresde Formación de Maestros (ESFM),
UMSAchantapis UMRPSFXCH Jatun Yachaywasikunayanaparirqanku.
Ajinallatataq, EGPP,Qhichwata yachachiqkuna,
qhichwayachaykamayuqkuna ima kay p’anqakuna allinkananpaq
yuyaycharirqanku.
RURI
Riqsichiynin 3
Qhichwa sanampakuna 4
“a” uyaywawan ruwanachik 5
“i” uyaywawan ruwanachik 6
“u” uyaywawan ruwanachik 7
Yachaqasqanchikta
chaninchanachik 8
WiñayPacha
Bolivia Suyu Yachay Kamachina Wasip sapa iskayqanchischaw
qhichwa simi yachachiynin.
Yachay Kamachina.Ñawra Kawsaypura Rimaykuna Kamachina T’aqa.Av.
Arce Nº 2147Karu rima: 2442144 – 2442074e-mail:
[email protected]
Yachay Kamachiq: Roberto Aguilar GómezUPIIP Umalliq:
Walter Guérrez MenaPurichiq: Aurora Quinteros
Samuel Yanaje YarviQillqaq: Juan Revollo
ValenciaPhutukuna: J.R.V. (2009, 2010, 2011)P’anqap uyan: Sacaca
jap’iymanta
yachakuqkuna
Siqichaq: ORURO Artes Gráfcas s.r.l.Ñit’iq:
La Paz - Bolivia 2012
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
3/83
Riqsichiynin
KIMSA
Tukuyninchik kay yachaykunatayachaqarinapaq mink’arisqa
kachkanchik!
Bolivia Suyup Mama Kamachiyninmanjina, ajinallataq Avelino
Siñani – Elizardo PérezYachaymanta Kamachiymanjina imaymana simi,
kawsay imaqa, riqsikapusqañakanku; chaytaq, qhichwa siminchikta
kallpachanapaq tukuy ima llamk’aykunapiruwaykunapi apaykachasqa
kananpaq yachachiymantapacha qallarinatañiwanchik. Ajinallatataq
qhichwa simipis kaslla simijina yachaywasikunapirimarispalla manaqa
yachaykunata puquchispa ñawpaqman rinanpaqkamachiykuna kanña, chay
kamachiykunapi q’imikuspa qhichwa siminchikkawsayninchik ñawpaqman
rinanpaq tukuy chiqanmanta llamk’aysinanchik yan.
Yachay Kamachina Wasimantapacha, llaqtakunap yachayninku,
kawsayninku,siminku, chantapis Sistema Educavo
Plurinacional kallpachasqa kanantamunaspa, kay yanapaq
p’anqakunata chayachimuyku. Jinamanta juch’uyyachaywasikunapi, Mama
Yachaywasikunapi, Jatun Yachaywasikunapi, maypichusyachachiy,
yachaqay thatkirichkan chaykunapi yanaparinanpaq
kachkan.Ajinallataq qhichwata yachaqkuna kallpachakunankupaq, mana
qhichwa simitaparlayta yachaqkunataq yachaqayta qallarinankupaq,
sullk’akunapis kuraqkunapisñawiriyta qillqayta yachaqayninkupi
qhichwa kawsaymantapacha sunquchakuspaqhapaqyachinankupaq yuyaywan
qillasqa kachkan.
Kay p’anqakunaqa qhichwa simip ñanchariyninmanjina qhichwa
suyumanta runañawirispa juk riqllata qillqanankupaq yuyaychachkan,
parlaypitaq sapa juk llaqtapiimaynatachus rimarinku chayta
kallpachayta munan.
Juk kaq p’anqamantapacha sanampakunap ruwakuyninmanjina
simikunatayachaqarikusunchik, mayk’a sanampakunataq qhichwa simipi
kasqanku
chaywan qillqariyta, parlariyta, ñawiriyta ima
yachaqarikusunchik. Yachaypiqaphutukunawan yanaparichikusunchik,
chaymanjinataq wak simikunataruwanapaq, imakunatachus
yachaqarikusqata kallpachanapaqtaq ruwaykunawantukuchasunchik.
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
4/8
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
5/85
“A” uyaywawan ruwanachik
Kay uywakunap sunta yachaqanapaq kay “Imataq kay?” tapuyman
“kayqa” simitaapaykachaspa kuchinachik. Ajinata.
kayqa wakakayqa allaykayqa ankakayqa achupalla
Imataq kay?
1
Kay uywakunap sunkuta qillqarinachik. “Imataq Kay?” tapuyman
“kayqa” simimanta sapaphutuman nkuchispataq sunta qillqaspa
ñawirinachik.
Imataq kay?
2
Kunanqa, kay simikunamanñataq kunan yachaqasqanchik uyaywawan
junt’achinachik.
aj__ra __nka w__llpa wak__ l__wa all__y
kayqa
achupalla
PHICHQA
2
3
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
6/86
“i” uyaywawan ruwanachik
Kay phutukunata qhawarispa, “Imataq kay?” tapuyman “kayqa”
simita rimarispa kuchinachik.
kayqa qillqaykayqa killakayqa ninrikayqa isanka
Imataq kay?
Kay phutukunap sunkuta qillqarinachik. “Imataq Kay?” tapuyman
“kayqa” simimanta sapaphutuman nkuchispataq sunta qillqaspa
ñawirinachik.
Imataq kay?
Kunanqa, kay simikunamanñataq junt’achinachik.
ninr__ __sanka q__llqay int__ __skay
kayqa
ninri
1
2
3
SUQTA
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
7/87
Imataq kay?
Imataq kay?
“U” uyaywawan ruwanachik
“Imataq kay?” ñispa tapuyman kuchiyta ñawirinachik.
kayqa uchukayqa llama uñakayqa urpikayqa uwija
Kay phutukunap sunkuta qillqarinachik. “Imataq Kay?” tapuyman
“kayqa” simiwan sapa jukphutuman nkuchispataq sunta qillqaspa
ñawirinachik.
Kunanqa, kay simikunaman kunan yachaqasqanchik uyaywawan
junt’achinachik.
__wija kh__chi __chu __rpi __ña __ma
kayqa
wuru uña
2
3
QANCHIS
1
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
8/8
Yachaqasqanchikta chaninchanachik
Kay phutukunap sunta tariytawan juk siqiwan nkuchinachik.
Mana qillqasqaman sanampakunawan junt’achinachik.
int
isankaurpi
anka
allay
allqu uña
qillqay
uchukilla
uma
waka
achupalla
Imataq kay? Imataq kay?
Kayqa.... Kayqa....
Imataq kay? Imataq kay?
Kayqa phuyu Kayqa....
1
2
