YAYIN ETİĞİ

FENBİLKON 5

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi16 - 18 MAYIS 2013

DDK RAPORU 14.12.2009, sayı 2009/8

YÜKSEKÖĞRETİMDE GÖZETİM VE DENETİM

-Yasal Çerçeve ve Uygulamalar-

"Özetle, yürütülen çalışmaların ortaya koyduğu nihai tespit, “yükseköğretim alanında önemli ve ciddi bir denetim

açığının/boşluğunun varlığının” belirlenmiş olmasıdır.

Söz konusu denetim açığının oluşmasında, mevzuat alt yapısında belirlenen belirsizlikler/ eksiklikler ile örgütsel yapılardaki yetersizliklerin/ verimsizliklerin yanı sıra Yükseköğretim

Kuruluna hakim olan yönetim anlayışlarının da önemli bir etkisinin olduğu anlaşılmıştır.

Bu husus, özellikle yükseköğretim kurum ve üst kuruluşlarının yöneticilerinin hesap verilebilirlik ile ilgili algılamalarının

değişmesine neden olmuş ve böylece yükseköğretim alanı yolsuzluk ve usulsüzlüğün önlenememesine/ artmasına

elverişli bir “çevre” hâline gelmiştir.

Bu nedenle, oluşan “denetim açığı”, kendi kendisini besleyen ve bu açığı kronikleştiren bir yapıya dönüşmüş görünmektedir. http://cankaya.gov.tr/sayfa/cumhurbaskanligi/ddk/ddk43.pdf

“Yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde, hem mevzuat

değişikliği gerektiren hususların değerlendirilmesi hem de Maliye Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulunca yapılması gereken

teftiş, inceleme, soruşturma ve diğer idari işlemlerin yapılmasının temini maksadıyla 14.12.2009 tarih ve 2009/8 sayılı Denetleme

Raporun 2443 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca Başbakanlığa gönderilmesi

gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.“

http://cankaya.gov.tr/sayfa/cumhurbaskanligi/ddk/ddk43.pdf

Üniversitelerimizin durumunu ortaya koyan DDK raporu güncelliğini koruyor.

Akademik Etik İhlalleri

Abdullah Atalar

ÜAK Başkanı

Üniversitelerarası Kurul'un 17.05.2010 tarihli toplantısında Abdullah Atalar tarafından

Akademik Etik İhlalleri ile ilgili yapılan sunumda 2009 Nisan Dönemi doçentlik başvurularında

100’den fazla etik ihlal dosyası bulunduğu açıklandı.

ÜAK DOÇENTLİK SINAVI ETİK KURULU

En sık görülen etik dışı davranışlar:

• Aşırma• Sahtecilik• Çarpıtma• Dublikasyon• Dilimleme• Haksız yazarlık• Yalan beyan

CHP Antalya Milletvekili Gürkut Acar’ın soru önergesine Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer’in verdiği yanıt, 2002 yılından sonra intihal iddiası ile ilgili başvurular ve uygulanan disiplin cezalarının sayısında artış olduğunu ortaya koydu. (Milliyet, 25 Kasım 2011)

Buna göre 2001 yılında 1 akademisyen hakkında üniversite öğretim mesleğinden çıkarma cezası verildi. 2005’te 16 akademisyen, 2007’de 11, 2009’da 17 akademisyen hakkında intihal iddiasıyla başvuru yapıldı.

Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca, 24 Ekim 2011 tarihli yazıyla soru önergesini yanıtladı.

Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, başkanlıklarının intihal gerekçesiyle verdiği disiplin cezalarının 39’unun idari yargıya taşındığı, 7’sinin iptal edildiği, 12’si hakkında da Disiplin Cezalarının Affına Dair Kanun kapsamında işlem yapıldığını bildirdi.

Milli Eğitim Bakanı, 2000-2007 döneminde, intihal nedeniyle verilen disiplin cezasından 4’ünün ilgililerin itirazı üzerine Kurullarınca yeniden değerlendirildiği, ancak daha önceki kararlarda herhangi bir değişikliğe gidilmediğini ifade etti.

YILLARA GÖRE İNTİHAL İDDİASI İLE İLGİLİ UYGULANAN DİSİPLİN CEZALARI

2002’de intihal iddiasıyla ilgili 3 akademisyen hakkında başvuru yapıldı. Uygulanan disiplin cezaları; üniversite öğretim mesleğinden çıkarma oldu.

2003’te 10 akademisyen hakkında başvuru yapıldı. Uygulanan disiplin cezaları; 2 üniversite öğretim mesleğinden çıkarma, 3 alt ceza- görevinden çekilmiş sayma cezası oldu.

2004’te 6 akademisyen ile ilgili başvuru yapıldı. Uygulanan disiplin cezaları; 2 üniversite öğretim mesleğinden çıkarma ve 1 alt ceza- görevinden çekilmiş sayma cezası şeklinde oldu.

2005’te 16 akademisyen hakkında başvuru yapıldı. Uygulanan disiplin cezaları; 6 üniversite öğretim mesleğinden çıkarma ve 2 alt ceza-görevinden çekilmiş sayma cezası.

2006’da 9 akademisyen hakkında başvuru yapıldı. Uygulanan disiplin cezaları 5 üniversite öğretim mesleğinden çıkarma.

2007’de 11 akademisyen hakkında intihal iddiasıyla ilgili başvuru yapıldı. Uygulanan disiplin cezaları; 2 üniversite öğretim üyesi mesleğinden çıkarma.

2008’de 6 akademisyen hakkında başvuru yapıldı. Uygulanan disiplin cezaları; 1 alt-ceza görevinden çekilmiş sayma cezası.

2009’da 17 akademisyen hakkında başvuru yapıldı. Uygulanan disiplin cezaları; 2 alt-ceza-görevinden çekilmiş sayma cezası.

2010’da 9 akademisyen hakkında başvuru yapıldı. Uygulanan disiplin cezaları; 2 alt-ceza- görevinden çekilmiş sayma cezası.

2011’de 7 akademisyen hakkında başvuru yapıldı. Uygulanan disiplin cezaları; 3 alt-ceza-görevinden çekilmiş sayma cezası.

İNTİHAL GEREKÇESİYLE VERİLEN DİSİPLİN CEZALARININ 39’U YARGIYA TAŞINDI

İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte son 15 yıldır dünyada akademik etik ihlallerinde patlama

yaşanmaktadır.

İntihal yapılması internetle birlikte kolaylaşmış olsa da, intihalin fark edilmesin de yine internet

sayesinde kolaylaşmıştır.

Makaleleri uluslararası bilimsel dergilerde yer bulan Hollandalı psikolog Diederik Stapel, yıllar boyunca araştırma verilerini "uydurduğunu" itiraf etti.  (NTV- Kasım 2011)

Science Genel Yayın Yönetmeni Bruce Alberts, yazısında "Resmi raporun, Stapel'in sahtekarlığının çapının oldukça geniş olduğunu ortaya koyduğunu" belirtti.

Stapel, "Bir bilimadamı, bir araştırmacı olarak başarısız oldum. Araştırma verilerini çarpıttım ve sahte araştırmalar yaptım. Sadece bir kez değil çok defa ve sadece kısa bir dönem değil uzun bir dönem bunu yaptım. Bundan utanç duyuyorum ve gerçekten üzgünüm" yazdı. (Nisan 2013 - 50 makalesi dergilerden atıldı)

Rotterdam - Erasmus MC doçentlerinden Don Poldermans hakkında hazırlanan son raporda,

uzmanın kendi raporlarında kullandığı 169 hastanın bilgilerini uydurduğu ve gerçeği

yansıtmadığı belirtildi. (Ekim 2012)

http://retractionwatch.wordpress.com/2012/10/09/final-report-on-cardiology-researcher-poldermans-

confirms-claims-of-misconduct/

ABD’nin Philadelphia kentindeki Pennsylvania Üniversitesi geçtiğimiz yıl “Bilimsel çalışmanın yanlış sunulması” şikayetleri ile çalkalandı. Günseli Bayram (Evrensel)

Şikayete konu olan bilimsel çalışma ünlü bir ilaç firmasının antidepresan nitelikli ilacı idi. Çalışma bundan yaklaşık on yıl önce yayınlanmıştı. Şikayeti yapan araştırmacı yine aynı üniversitede çalışan bir psikiyatri profesörü olan Jay Amsterdam idi.

Amsterdam kendisi ile aynı bölümde çalışan meslektaşlarının bir kısmı ile şimdiki bölüm başkanı hakkında şunu öne sürdü:

“Bilimsel çalışmayı yürüten kişiler, ilacı üreten firmaya bilimsel çalışmanın sonuçlarının yayınladığı makalenin kontrolünü tamamen bırakmıştır. Bu kişilerin makale üzerinde kontrolü olmamış, sadece isimleri makaleye eklenmiştir.

Buna ek olarak, bu aynı ilaç firması makaleyi kendi ödediği ismi makalede geçmeyen bir kişiye yazdırmıştır. Makaleye konu olan ilaç makalede haksız bir şekilde övülmüştür.”

 

“Paxil study under fire” http://www.nature.com/news/2011/110712/full/475153a.html?WT.mc_id=TWT_NatureNews

Başarının

akademik yayınlarla, akademik görevlerle

ve ödüllerle ölçülmesi,

etiği,

bilimciler için önemsiz bir olgu haline mi getirmektedir?

Bugün içinde yaşadığımız dünyada yeni bir bakış açısına ihtiyacımız var.

Piyasa ekonomisi, bilimsel çalışma ve uygulamalarda değer sorununu ortaya çıkarmaktadır.

Bilim eğitiminin piyasayla ilişkisi, bilimin uygulama sürecindeki sorunlar, bilimsel yayınlar ve deneyler, bilimde suistimalin varlığını

kanıtlayan örnekler ortaya koymaktadır.

Kuramsallaştırma, veri toplama, literatür tarama, çözümleme, deney süreci, deneklerin seçimi ve bilgilendirilmesi, deneyin kanıtlanması ve

uygulamaya dökülmesi aşamalarında hangi ölçütlerin kullanılacağı sorularına cevaplar aranmaktadır.

Ayşe Erzan ed., Bilim Etiği Elkitabı ,TÜBA Bilim ve Düşün Dizisi- 18, TÜBA Yayınları,

Ankara, 2008

Bu süreç içinde değişmeyen en önemli unsur ise bilimsel yayınların güvenilirliğinin önemidir.

Bilimsel iletişim süreci içinde yer alan, sırasıyla yazar, hakem, editör, yayıncı, kütüphaneci ve okuyucunun bu sürece ve denetime katkısı vardır, olmalıdır.

• Eski YÖK BAŞKANI ÖZCAN: “BİLİMSEL YAYIN ARTIŞINDA ÜÇÜNCÜ ÜLKEYİZ “ (2011)

“Bilimsel yayın artışında üçüncü ülke durumundayız. Geçen yıl 17’nci sıradaydık. Bu yıl sırada yükselme olacak. Layık olduğumuz seviyeye ulaşacağız.” dedi. Özcan, layıkıyla yapamadıkları tek konunun ise elimizdeki bilgilerin teknolojiye çevirememek olduğunu ifade etti. Özcan, “Bizde 27 bin makale basılıyor. Bunlardan patent alınan makale sayısı 85 civarında. 4 bin civarında İsrail’de makale basılıyor. Bin 500’üne patent alınıyor.”

• TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel Altunbaşak’ın açıklamasına göre Türkiye’deki bilim insanlarının uluslararası dergilerde yer alan bilimsel yayınlarında önemli bir artış oldu. Yayın sıralamasında 10 yılda 8 basamak birden yükselerek 18.’liğe ulaştı. Türkiye, yeni dönemde yayınların kalitesine odaklandı. Kaliteli yayın sayısının artırılması için bilim insanlarına 5 bin TL'ye kadar teşvik vereceği açıklandı. (Mayıs 2013)

• Prof. Dr. Metin Balcı - Türk mucizesi değil! (CBT) (2008)

WEB of Science ile SCOPUS arasındaki rekabet, Türkiye adresli yayın sayısını arttırdı!

“WEB of Science, çeşitli dallarda yayımlanan dergilerin dizinlendiği, makale özet ve tam metinlere erişim sağlanan bir atıf veri tabanıdır.

Yıllardır, bu veri tabanı baz olarak alınarak, kişi, bölüm veya üniversitelere ait olan toplam yayınlar bu veri tabanı aracılığı ile taranıyor ve sıralamalar yapılıyor. Bu sıralamalarda, özellikle üniversiteler kendilerini üst sıralara taşıma gayreti içerisine girmekteler. Böylece ülkemizde bilimsel araştırmaların gelişmesi üzerine, çok sağlıklı olmasa da, önemli ipuçları elde edilmekte.

Diğer taraftan, yalnız makale sayıları ile kişi ve kuruluşları karşılaştırmanın sakıncalı olduğu bugün pek çok bilim insanı tarafından kabul edilmekte. “

• Prof. Dr. Metin Balcı - Yüksek sayıda makalelerin sırrı! (CBT) (2011)

Prof. Dr. Metin Balcı, Türk bilim camiasının 2010 yılında en çok yayın yaptığı ilk 10 bilimsel derginin analizini yaptı. Buna göre toplam 21.529 makalenin %10’nun çok düşük düzeyde ve üstelik para ödenen dergilerde yayımlandığını saptadı.

Aslında makale yazmak çok kolay!

http://spore.vbi.vt.edu/media-dejavu/thumbnails//35663_duplicate.jpg

TÜBA’nın hazırlamış olduğu raporda bilimde etik dışı davranışların nedenleri dört başlık altında toplanmaktadır.

Eğitim eksikliği - Bireylere akademik yaşamlarının ilk yıllarında bilimsel araştırma eğitiminin ve disiplininin verilememesi bu tur davranışların nedeni olabilmektedir.

Bireysel özellikler- Bireylerin bir an önce yükselme, ün kazanma arzuları ve hırsları nedeniyle uydurma ve aşırma yapmaları bu grup icinde değerlendirilmektedir.

Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, TÜBA (2002)

Bilimde niceliğin niteliğin önune gecmesi - Fazla sayıda yayın yapma ile bilimsel saygınlığın artacağı yanılgısı olarak açıklanan bu durum özellikle son yıllarda üniversitelerde yayın sayısının akademik yükseltmelerde ölçüt olması ile aynı araştırmayı parçalar halinde farklı yerlerde yayımlamak gibi davranışların artmasına neden olmaktadır.

Mali nedenler - Burs, proje veya sanayi desteğini yitirme korkusuyla yapılan etik dışı davranışlar.

Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, TÜBA (2002)

Bilimde etik dışı davranışlar

Araştırmanın amaçlanması, tasarımı, iletilmesi veya bildirilmesinde genel olarak kabul edilen kurallardan sapma bilimde etik dışı davranışlar olarak kabul edilir (scientific misconduct). Bu durumun birkaç çeşidinden söz edebiliriz:

• Disiplinsiz ve düzensiz araştırma (sloppy research): Disiplinsiz araştırma yapan kişi kötü niyetli olmamakla birlikte,

farkında olmadan güvenilir olmayan sonuçlar da üretebilmektedir. Bu kişilere disiplinli araştırma eğitimi verilerek, bilimsel araştırıcılar grubuna kazandırılabilirler.

• Bilimsel yanıltma, saptırma ya da yalancılık (fraud): Araştırıcının bilinçli olarak ve amaçlı bir yaklaşımla çalışmanın

yöntemlerini ve sonuçlarını saptırması ve değiştirmesidir.

Kurtuluş Töreci - ANKEM Derg 2010;24(Sayı 1’e Özel Ek):1-41

• İntihal (aşırma, yağmalama, eser hırsızlığı, plagiarism):

Başkalarının fikir, yazı ve çalışmalarını çalarak, aldığı kişilere atıf yapmadan kendisininmiş gibi göstermek ya da yayınlamak. Başkasına ait bir orijinal” fikrin, buluşun, araştırma sonuçlarının veya araştırma ürünlerinin bir bölümünün ya da tamamının, kaynak gösterilmeksizin, istemli olarak kopya ya da tercüme edilip, başka birisi tarafından kendisininmiş gibi göstermesidir. ????

Yağmalama çeşitli derecelerde yapılabilmektedir:

Kaba yağmalama

Yazılı eseri olduğu gibi aşırmak

Yazılı eserin sadece bazı kısımlarını olduğu gibi aşırmak

Aşırandan aşırma

İnce Yağmalama

Yazılı eserin tümünü veya kısımlarını değiştirerek aşırmak

Başkasının fikrini kendininmiş gibi sunmak

Çok ince yağmalama

Kendi eserinden gönderme yapmadan alıntı yapmak

İstem dışı yağmalamak

• Bilimsel korsanlık (piracy): Başka araştırmacıların verilerini izinlerini almadan kullanmak.

• Uydurmacılık (fabrication, desk-research, dry-lab): “Deney yok, sonuç çok”, masa başı araştırmacılık.

• Salamlama (slicing): Bir çalışmayı birden fazla dilime bölerek, çok çalışma yapmış gibi sunmak. Makaleyi parçalara bölmek.

• Tekrarlama (duplication): Aynı yazarlar tarafından bir araştırmayı aynen veya biraz değiştirerek birden fazla dergide yayınlamak. Bu suretle yayın sayısını fazla göstermeye çalışmak.

• Misafir/hayalet yazarlar (host/ghost writers): Çalışmada emeği olanların emeğinin yağmalanması veya çalışmaya emek vermeyenlerin adının zikredilmesi.

Kurtuluş Töreci - ANKEM Derg 2010;24(Sayı 1’e Özel Ek):1-41

• Sahtecilik, düzmece, yalan beyan, tahrif etme, değiştirme (falsification): Verilerde değişiklik yapma; verilerin en uygunlarını alma, olmayan verileri, varmış gibi gösterme, başkalarının bulgularını bilerek göz ardı etme.

• İcat yayınlar: Çalışmanın yayın yerini saptırma, sahte yayın icat etme.

• Armağan yazarlık (gift authorship): Akademik ilerleme amaçlı yapmadığı çalışmaya ismini koydurma.

• Kitap tercüme ederek, kendi yazmış gibi adını koyarak bastırmak.

• Sahte atıflarla bir yayının değerini yükseltmek.

Kurtuluş Töreci - ANKEM Derg 2010;24(Sayı 1’e Özel Ek):1-41

Bu gruplamalardan da anlaşılacağı gibi bilimsel yanıltma veya etik dışı davranışların pek çok örneği vardır. İntihali diğerlerinden ayıran temel özellik bilimsel intihalin merkezinde atıfın yer almasıdır.

Atıf, temel işlevi; atıf yapan ile atıf yapılan belge arasında bir bağ kurmak olarak tanımlanmaktadır .

Araştırma konusu ile ilgili çalışmaları yansıtmak ve saygı göstermek; araştırma yöntemi hakkında bilgi vermek; konuyla ilgili önceden yapılan çalışmaların okunmasını sağlamak; yazarın daha önce yaptığı ve/veya başkaları tarafından önceden yapılan çalışmaların düzeltilmesini sağlamak; konuyla ilgili iddiaları doğrulamak veya daha önceki çalışmaların eleştirisini yapmak; daha önceden yapılan yeterince bilinmeyen yayınları ve yakın tarihte yapılacak yayınları tanıtabilmek; bir düşünce veya kavramla ilgili orijinal kaynağı tanıtabilmek; önceden ortaya atılmış iddiaları tartışabilmek, eleştirebilmek ve araştırmada kullanılan verinin doğruluğunu ve gerçekliğini kanıtlayabilmek olarak özetlenebilir.

N.Ö. Uçak,H.G. Birinci, Türk Kütüphaneciliği 22, 2 (2008), 187-204

ODTÜ’de öğrenciler üzerinde yapılan bir araştırmada öğrencilerin aşırma yapma ile ilgili görüşleri alınmış ve bu görüşlerden aşırmanın neden yapıldığına yönelik 15 tema belirlenmiş.

Bunların içerisinden sıklıkla belirtilen 5 aşırma nedeni ortaya koyulmuştur:

• zaman kısıtlılığı • dersten geçmenin mutlak not almaya bağlı olması• öğrencilerin ödev ve ders hakkında yetersiz bilgilendirilmesi• dersin önemsenmemesi veya sevilmemesi• aşırmanın tam olarak neleri kapsadığının bilinmemesi

Uzun, E., Karakuş, T., Kurşun, E. ve Karaaslan, H. ( 2007) http://ab.org.tr/ab07/bildiri/174.doc

Etik dışı davranışların alışkanlık haline gelmesinde öğrenim hayatında edinilen bazı davranışların etkisine dikkat çeken araştırmalar vardır.

Bu araştırmalara göre intihalin başlangıcının kopya çekme alışkanlığı olduğu söylenebilir.

N.Ö. Uçak,H.G. Birinci, Türk Kütüphaneciliği 22, 2 (2008), 187-204

Toplumsal değerler, çok karmaşık süreçler içinde oluşuyorlar. Bu değerler farklı topluluklar için farklı da olabiliyor.

International standards for editors and authors http://publicationethics.org/resources/international-standards

Hukuki Boyutu

Etik dışı davranışların ve intihalin önlenmesinde ülkeler yasal yaptırımlar uygulamaktadırlar.

8 Şubat 2008 CUMAResmî GazeteSayı : 26781

KANUN TEMEL CEZA KANUNLARINA UYUM AMACIYLA ÇEŞİTLİ KANUNLARDA VE DİĞER BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK

YAPILMASINA DAİR KANUN

MADDE 138- 5846 sayılı Kanunun 71 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

MADDE 71-

• Bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı hak sahibi kişilerin yazılı izni olmaksızın işleyen, temsil eden, çoğaltan, değiştiren, dağıtan, her türlü işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma ileten, yayımlayan ya da hukuka aykırı olarak işlenen veya çoğaltılan eserleri satışa arz eden, satan, kiralamak veya ödünç vermek suretiyle ya da sair şekilde yayan, ticarî amaçla satın alan, ithal veya ihraç eden, kişisel kullanım amacı dışında elinde bulunduran ya da depolayan kişi hakkında bir yıldan beş yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

• Başkasına ait esere, kendi eseri olarak ad koyan kişi altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıyla cezalandırılır. Bu fiilin dağıtmak veya yayımlamak suretiyle işlenmesi hâlinde, hapis cezasının üst sınırı beş yıl olup, adlî para cezasına hükmolunamaz.

• Bir eserden kaynak göstermeksizin iktibasta bulunan kişi altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıyla cezalandırılır.

• Hak sahibi kişilerin izni olmaksızın, alenileşmemiş bir eserin muhtevası hakkında kamuya açıklamada bulunan kişi, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

• Bir eserle ilgili olarak yetersiz, yanlış veya aldatıcı mahiyette kaynak gösteren kişi, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

• Bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı, tanınmış bir başkasının adını kullanarak çoğaltan, dağıtan, yayan veya yayımlayan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasıyla cezalandırılır.

Bu Kanunun ek 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında bahsi geçen fiilleri yetkisiz olarak işleyenler ile bu Kanunda tanınmış hakları ihlâl etmeye devam eden bilgi içerik sağlayıcılar hakkında, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Hukuka aykırı olarak üretilmiş, işlenmiş, çoğaltılmış, dağıtılmış veya yayımlanmış bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı satışa arz eden, satan veya satın alan kişi, kovuşturma evresinden önce bunları kimden temin ettiğini bildirerek yakalanmalarını sağladığı takdirde, hakkında verilecek cezadan indirim yapılabileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir

Ayrıca Türkiye’de akademik boyuttaki bilimsel hırsızlığa yönelik olarak “Bir başkasının bilimsel eserinin veya çalışmasının tümünü veya bir kısmını kaynak belirtmeden kendi eseri gibi göstermek” “Öğretim Üyeleri Disiplin Yönetmeliği”’ nin 11/a-3 maddesi kapsamında üniversiteden uzaklaştırılma nedeni olarak belirtilmektedir.

?BİLİM VE ETİK “Bilim Dünyasında Etik İhlaller ve Sonuçları” Yrd.Doç. Dr.

Vahdettin AYDIN (SDÜ. Hukuk Fakültesi Öğr.Üyesi)

Atıf verilmesi intihal olmadığı anlamına gelmez.

wiley'in şu sayfasına bakalım:

"according to webster's new world college dictionary, 4th ed., to plagiarize means to take ideas, writings, etc. from another and

pass them off as one's own."

"webster's sözlüğüne göre intihal/aşırma (plagiarism) başkasından fikirler, yazılar vb. almak ve kendisinin gibi

göstermektir "

Cümle geniş. Atıf var ya da yok demiyor.

http://eu.wiley.com/WileyCDA/Section/id-301884.html

“As an author, it is your responsibility to paraphrase adequately each and every sentence. Even paraphrased, material must be cited by source. If you must take information word for word, it should be in quotation marks with appropriate bibliographical citation (which your editor can help you with). Word-for-word quotations should be kept to a minimum."

Bütün ama bütün cümleleri düzgün bir şekilde "paraphrase"

etmek yazar olarak sizin sorumluluğunuzdadır. Bir bilgiyi kelimesi-kelimesine alacaksanız, o kelimelerin tırnak işareti içinde ve düzgün bir şekilde atıflı olması gerekir. Kelimesi-kelimesine aynı olan alıntıların olabildiğince minimuma indirgenmesi gerekir.

Tırnak içinde düzgün atıflı da olsa koca bir paragrafı aynen alamazsınız.

Bilimsel çalışmalarda bir çok etik dışı uygulamanın eğitim eksikliğinden kaynaklandığı ve yapılan yanlışın, yanlış

olduğunun bilinmemesi nedeniyle tekrarlanmakta olduğu anlaşılmaktadır.

İntihalin başlangıç aşamasının öğrencilik yılları olduğu düşünüldüğünde bu eğitimin öğrencilik yıllarında

verilmesinin gereği daha iyi anlaşılmaktadır.

Öğrencilerin ve araştırmacıların yeterli danışmanlık alabilmesinin sağlanması bir

görev olmalıdır.

İnternet üzerinden intihalin ortaya çıkarılması konusunda pek çok web sitesinden bilgi bulunabileceği

gibi, önlenmesi amacıyla hazırlanmış yazılımlar da vardır.

TurnitinÖğrenci ödevleri ve projelerinde intihalleri ve

usulsüz alıntıları engellemek amacıyla kullanılan web tabanlı sistemdir. Sisteme yüklenen ödev, proje vb çalışmalar çok geniş bir veri havuzdaki

kaynaklarla otomatik olarak karşılaştırılır ve alıntılar, benzerlikler, usulsüz kaynak

kullanımları tespit edilerek bir benzerlik raporu oluşturulur.

Turnitin'in veri havuzunda akademik veritabanları, dergiler ve yayınlara ek olarak,

200 milyondan fazla öğrenci ödevi ve 17 milyardan fazla web sayfası bulunmaktadır.

Turnitin’in kullanımı birkaç aşamadan oluşmaktadır. Öncelikle kullanacak kişinin sisteme kaydolması ve bir kullanıcı profili oluşturması gerekmektedir.

Kullanacak kişi bir akademisyense dersin kodunu kullanarak bir sınıf açabilmekte ve öğrenci ödevlerini buraya aktarabilmektedir.

Turnitin, veri tabanına aktarılan bu yazıları veri tabanındaki materyal ile eşleştirerek sonucu bir rapor halinde kullanıcıya sunulmaktadır.

ODTÜ FBE tarafından, Mart 2010’den itibaren, Lisansüstü tezlerde

TURNITIN Programının kullanılması ve örtüşmenin %24 den az olması

zorunluluğu getirilmiştir.

DESCRIPTIVE STATISTICS ABOUT THE TURNITIN SIMILARTY INDEXES OF THE STUDENTS GRADUATED BETWEEN 2010-

2012 (NUMBER OF STUDENTS)

 

Percantege Between

00 - 05

06 - 10

11 - 15

16 - 20

21 - 24

TOTAL

TOTAL

213

340

317

242

104

1216

AE

E

BS

CE

ME

EE ID

MA

TH

OR

RP

PercantegeBetween 00-05

0

10

20

30

40

50

60

Percantege Between 00-05

Percantege Between 06-10

Percantege Between 11-15

Percantege Between 16-20

Percantege Between 21-24

Percantege Between 21-24

YÖK Başkanlığı tarafından tezlere açık erişim konusunda önemli adımlar

atılmaktadır.

Genç Araştırmacılara bilimsel araştırma ve geliştirmelerinde, doğru cevabı bulmak için

yaratıcı düşünce sistemilerini özgür, şeffaf ve en dürüst şekilde, emeğe saygı göstererek sonuna

kadar kullanmaları doğrultusunda kurumlar olarak üstümüze düşen görevleri yerine

getirmeliyiz.

Öğrencileri ve toplumu intihalin tehlikeleri konusunda bilinçlendirmek,

Yasama ve yürütmedeki problemleri gür bir tonla dile getirmek,

Bilim hırsızlığı vak’alarını ortaya çıkarıp, açıkça eleştirmekten kaçınmamak

SOSYAL SORUMLULUKTUR

Türkiye Akademisinin Arka Sokaklarından Tez Manzaraları (2012)

Dr. Murat Eren

http://subjektif.org/

“Etik açıdan problemli tez ve yayınlara sahip olan tez danışmanlarının kılavuzluk etmesine müsaade edilen ve etik açıdan problemli tezlerle mezun olan öğrenciler akademik literatürü boş/tekrar çalışmalarla doldururken, içlerinden bir kısmı akademinin yeni neslini teşkil ederek döngüyü tamamlıyor.”

“Tezlere erişimin güçlüğü bu devridaimin sürmesini sağlayan en büyük problemlerden birisi. Üniversite kütüphaneleri keyfi uygulamalarla tezlere erişimi kısıtlarken, YÖK Tez Arşivi çerçevesindeki çalışmalar problemi pratikte çözmekten uzak.”

“Öte yandan tezlere ulaşıldığı ve intihallerin tespit edildiği durumlarda dahi yasama ve yürütmedeki tıkanıklıklar cezaları caydırıcı olmaktan çıkarıyor. Gelişmiş toplumlar bilim hırsızlığına ciddi tepkiler verirken, Türkiye’de bilim hırsızlığının failleri görevlerine sessizce devam ediyorlar.”

Teşekkür ederim..