Yazılı sınavlar yanıtlayıcının sorulan soruların yanıtlarını düşünüp hatırlayarak ve hatırladığı yanıtı organize edip yazılı olarak sunduğu sınav türüdür.

Kolay hazırlanmasından dolayı öğretmenler tarafından çok kullanılır.

Hem öğrencilerin hem de öğretmenlerin en alışık olduğu sınav türüdür.

21.04.231

İlköğretimden başlayarak her eğitim kademesinde kullanılmaktadır.

Nesnel sınav türlerinin hazırlanmasındaki güçlükler ve uzmanlaşma gerekliliği yazılı sınavın çok kullanılmasının diğer bir nedeni olarak görülebilir.

21.04.232

Ayrıca, diğer birçok sınav türünün öğrencilerin üst düzey davranışlarını ölçemeyeceği düşüncesi, nesnel testlerin önem ve avantajlarının görülememesi ve okullardaki teknik donanım, araç-gereç ve materyal eksikliği de öğretmenlerin yazılı sınav kullanmayı tercih etmelerindeki sebepler arasında görülmektedir.

21.04.233

Yazılı sınavlar problem çözme, problemleri organize etme, yeni ve orijinal fikirler üretme, bilgileri yeni durumlarda işe koşma, görüşleri değerlendirme, fikirleri analiz etme vb. gibi davranışların ölçülmesi için en uygun sınav türü olarak kabul edilir.

21.04.234

Kısaca öğrencilerin özgün ve yaratıcı düşünce gücünü, yazılı anlatım becerisini, belli konulardaki görüşünü, ilgisini ve tutumunu ölçmede yazılı sınavlar kullanışlıdır.

Bu sınav türü üst düzey davranışları ölçmeye uygun olmasına rağmen birçok öğretmen tarafından hatırlama davranışlarını (bilgi düzeyindeki davranışları) ölçme amacıyla kullanılmaktadır.

21.04.235

Oysa hatırlama düzeyindeki davranışları ölçmede yazılı sınavlardan daha uygun sınav türleri bulunmaktadır. Örneğin, kısa yanıtlı veya çoktan seçmeli sınav türleri hatırlama düzeyindeki davranışların geçerli ve güvenilir ölçülmesi için daha uygundur. Yazılı sınavların uygulamaları farklı şekillerde yapılabilir.

21.04.236

Bunlar;

1- Klasik yazılı sınavlar: Tanıma uygun olarak, günümüzde birçok öğretmenin uyguladığı sınav tarzıdır. Genellikle uzun yanıtlı ve üst düzey davranışları ölçmek ve geliştirmek amacı taşıyan sorular kullanılmaktadır.

21.04.237

2- Tercihli sınavlar: Sınav soruları arasında tercihli sorular varsa bu tür sınavlara tercihli sınavlar denmektedir. Tercihli sınavlarda Öğrencilere, belirli sayıda soruyu seçerek yanıtlama özgürlüğü verilir. Tercihli sınavlar birkaç biçimde uygulanabilir.

Örneğin, sorular konulara göre gruplandırılarak her gruptan belirli sayıda soru seçilip yanıtlanması istenebilir.

21.04.238

Yanıt verilmesi zorunlu sorularla beraber seçimlik sorular verilerek belirli sayıda seçimlik sorunun da yanıtlandırılması istenebilir ya da tüm sorular verilerek bunlardan seçilecek belirli sayıda sorunun yanıtlanması istenebilir.

21.04.239

Tercihli sınavlara getirilen en önemli eleştiri, yazılı sınavlarda zaten düşük olan kapsam geçerliğini daha da düşürmesidir. Bu tür sınavlarda farklı sorular seçileceğinden bazı öğrencilerin bazı konulardaki davranış veya kazanımları yoklanamayacaktır.

Bu durumda öğrencilerin seçimlerine göre farklı kapsamlarda ölçmeler söz konusu olabilecektir.

21.04.2310

Aynı zamanda, herkes farklı (güçlükteki) soruları yanıtlayacağından dolayı bireylerin elde ettiği puanların karşılaştırılması da mümkün olmayacaktır.

Sonuç olarak bireylerin puanlarının karşılaştırılabilirliğinin ortadan kalkması güvenirliğin düşmesine neden olan ve eleştirilen diğer bir dezavantajdır.

21.04.2311

Ancak tercihli sınavlar kapsam geçerliğini ve güvenirliği daha da düşürmesine rağmen öğrencileri motive etmektedir. Öğrencilerin isteklilik derecelerinin artması ise güvenirliğin yükselmesine katkı sağlamaktadır.

Bu nedenlerle tercihli sınavları uygularken hem zorunlu soruların hem de tercihli soruların bulunması geçerlik ve güvenirliğin az da olsa yükselmesini sağlayabilir

21.04.2312

3- Sorusuz sınavlar: Bu tür sınavlarda soru yoktur ya da soru öğrenciler tarafından sorulur ve yanıtlanır.

Öğrencilerin derslerle ilgili geçmiş (öğrenme) yaşantıları farklı olması durumunda bu tür sınavların kullanıldığına rastlanılmaktadır.

21.04.2313

Örneğin, konular öğrenciler arasında bölüştürülmüşse veya her öğrenciye (gruba) farklı ödev veya proje verilmişse sorusuz sınav türü uygulanabilir. Ancak bu sınavların geçerlik ve güvenirliği çok düşüktür. Uygulamasına da çok az rastlanır.

Bu tür sınavları kullanmak yerine ödev veya projelerin değerlendirilmesi yoluna gidilebilir.

21.04.2314

4- Ad çekme (kura) sınavları: Sınıf listesinden veya başka bir yolla kura çekerek yanıtlayıcılara soruların dağıtılması şeklinde uygulanan sınav türüdür.

Bu tür sınavların da geçerliği ve güvenirliği düşüktür. Bu sınavlara da seyrek rastlanmaktadır.

Öğrencilerin önceden hazırlanmış olan soru kağıtlarını kurayla çekmesi şeklinde de uygulanabilir.

21.04.2315

5- Açık kitap sınavları: Öğrencilerin, soruları yanıtlarken kitap, defter, yardımcı kitap, sözlük, ansiklopedi gibi kaynaklardan faydalanabildiği sınav türüdür. İstatistik, matematik, fen bilgisi gibi derslerde sık kullanılır.

Bu derslerde çok sayıda formül, denklem, aksiyom kullanıldığından ve bunların ezberlenmesi olanaklı ya da gerekli olmadığından, öğrencilere kaynakları kullanma özgürlüğü verilmektedir.

21.04.2316

Bu tür sınavlarda, başvuru kaynaklarında soruların yanıtlarının veya yanıtlamayı kolaylaştıracak örneklerin olmaması gerekir. Aksi durumda ölçmenin geçerliği düşecektir.

Açık kitap sınavları öğrencilerin sınav kaygılarını düşürerek motive etmesi bakımından avantajlıdır.

Ancak kullanılmasının sakıncaları da vardır.

21.04.2317

Açık kitap sınavları, sınav boyunca öğrencilerin kaynaklardan faydalanarak yanıtları öğrenip yazmalarının mümkün olmadığı; sınavdan önce kaynakları okuyan öğrencilere avantaj sağlamasından dolayı kaynaklara aşinalığı ölçtüğü ve okuma hızı yüksek veya dikkati güçlü öğrencilerin lehine işlediği için eleştirilmektedir.

21.04.2318

Bu olumsuzlukları gidermek için, açık kitap sınavı yerine Öğrencilerin seçip kullanması beklenen formüller, denklemler, teknikler vb. özelliklerin yazılı olarak soru kağıdıyla birlikte verilmesi önerilmektedir.

21.04.2319

Yazılı yoklamalarda kullanılan soru tipleri a- Sınırlı yanıt soruları (Kısa yanıt gerektiren sorular): Yanıtları çoğunlukla sınırlı veya kısa olan sorulardır. Verilecek cevabın niteliğine, uzunluğuna veya örgütlenmesine ilişkin bazı sınırlamalar getirilir (Listeleyin, tanımlayın, nedenlerini sıralayın gibi).

21.04.2320

Örnek 1: Ölçme ile değerlendirme arasındaki en önemli ilişkiyi açıklayınız. Bu soru kavrama düzeyinde kısa yanıt gerektiren bir sorudur. Açık uçlu görünmesine rağmen verilecek yanıt pek uzun olmayacaktır.

21.04.2321

Örnek 2: Yazılı sınavların güvenirliğini artırmak için alınabilecek önlemleri bir sayfayı geçmeyecek şekilde kısaca açıklayınız. Bu soruya verilecek yanıtlara uzunlukla ilgili de olsa bir sınırlama getirilmiştir. Aynı zamanda kısaca açıklama istemekle de biçimsel ve içeriksel bir sınırlama da getirilmiş olmaktadır.

21.04.2322

b- Uzun yanıt gerektiren sorular: Bu sorulara serbest yanıtlı sorular da denir. Yanıtları sınırlı olmayan, genellikle de kompozisyon tipi sorulardır. Yanıtın içerik, nitelik ve uzunluğunu belirlemede yanıtlayıcıya belli ölçülerde özgürlük verilir.

Bu tür sorular, yaratıcı düşünme gücü, bilgiyi örgütleme yeteneği, düşüncelerin iç tutarlığını ve dış tutarlığını değerlendirme gücü, düşüncelerini yazılı olarak ifade edebilme becerisi gibi özelliklerin ölçülmesinde en uygun soru türüdür.

21.04.2323

Bu tip sorulardan az sayıda sorulabildiğinden kapsam geçerliğini düşürücü etkileri vardır. Aynı zamanda puanlama hatalarının artmasına da neden olurlar.

Ancak, kompozisyon becerileri, sentez ve değerlendirme basamağındaki davranışlar, yaratıcılık ve özgünlük gibi değişkenler ölçüleceği zaman kullanılması gerekli olan sorulardır.

Yazılı sınavların amacına en iyi hizmet eden sorular olduğu söylenebilir.

21.04.2324

Örnek 1: Testin aynı guruba 3-4 hafta arayla uygulanmasından elde edilen korelasyona test-tekrar test güvenirliği denmektedir. Daha önceki uygulamalarda test-tekrar test güvenirliği yüksek bulunan bir çoktan seçmeli test formu yeni bir gruba 20 gün ara ile uygulamıştır. Testin iki uygulamasından elde edilen sonuçlar arasındaki korelasyon hesaplamış ve çok düşük olduğu tespit edilmiştir. Daha önceki uygulamalarda yüksek korelasyon veren bu aracın son uygulamada çok düşük korelasyon vermesinin sebepleri neler olabilir? Görüşlerinizi, güvenirlik ve geçerlik bağlamında gerekçeleriyle açıklayınız.

21.04.2325

Böyle bir sorunun birden çok cevabı vardır. Ayrıca her yanıt için birden fazla gerekçe bulunabilir. Bu nedenle öğrencilerin yanıtlarını sınırlandırmayan, üst düzeyde davranışları yoklamaya aday bir sorudur.

Örnek 2: Ölçme ve değerlendirmenin eğitim sistemindeki yeri ve önemini nelerdir? Görüşlerinizi gerekçeleriyle açıklayınız. Bu soru da açık uçlu, sentez ve değerlendirme düzeyinde davranışları yoklamaya aday uzun yanıt gerektiren bir sorudur.

21.04.2326

c- Zorunlu yanıtlı sorular: Bütün yanıtlayıcılar tarafından yanıt verilmesi zorunlu olan ve tercihli sınavlarda seçimlik sorularla beraber kullanılan sorulardır.

Özellikle tercihli yazılılarda aracın geçerlik ve güvenirliğini artırmak amacı ile kullanılan sorulardır. Tercihli sınavlarda tercihli sorularla beraber belli sayıda zorunlu soruların sorulması aracın kapsam geçerliğini artıracağı gibi, bireyleri karşılaştırmayı da kısmen kolaylaştırdığı için güvenirliği de olumlu yönde etkiler.

21.04.2327

ç- Seçimlik sorular: Yanıtlanması yanıtlayıcıların seçimine bırakılan sorulardır. Bazı durumlarda verilen bütün sorular arasından belirlenen kadarının yanıtlanması istenir.

Bazen yazılı sınav uygulamalarında zorunlu yanıtlandırılacak soruların yanında seçimlik sorularda verilerek, bunlar arasından belli sayıda sorunun seçilip yanıtlanması istenir.

21.04.2328

Her iki durumda da bu öğrencilerin seçerek yanıtlama özgürlüğü bulunan sorulara seçimlik sorular denir.

Seçimlik sorular öğrencilerin motivasyonunu artırıcı bir etkiye sahip olmakla beraber, öğrencileri birbiri ile karşılaştırmayı zorlaştırdığı için güvenirliği daha da düşürücü etkisi vardır.

21.04.2329

Ayrıca öğrencilerin belirli konuları çalışıp bazı konuları çalışmamasına sebep olabilir.

Sonuç olarak da öğrenci dar bir kapsamdaki soruları seçerek yanıtlayabileceğinden sınavın kapsam geçerliğinin daha da düşmesi söz konusu olabilmektedir.

21.04.2330

YAZILI SINAV ÖRNEĞİ Birinci bölümdeki soruların tamamını ve ikinci bölümdeki sorulardan seçeceğiniz 3 tanesini yanıtlayınız. Toplam 8 soru yanıtlamanız gerekmektedir. Sınavın süresi 90 dakikadır. Yanıtlamaya istediğiniz sorudan başlayabilirsiniz

21.04.2331

Birinci Bölüm: Zorunlu sorular 1. Sabit hatalar ile sistematik hataların güvenirlik üzerine etkilerini tartışınız (20 puan). 2. Sözlü ve yazılı sınavların temel farklılıkları nelerdir? Geçerlik, güvenirlik ve kullanışlık düzeylerine göre karşılaştırınız (20 puan). 3. Yazılı sınavların dezavantajları nelerdir? Bu dezavantajlara rağmen öğretmenlerin neden yazılı sınavları çok kullandığını açıklayınız (10 puan) 4. Sözlü sınavlarda puanlamaya karışan hataları nedenleriyle tartışınız. Bu hataların geçerliğe ve güvenirliğe olumsuz etkilerini en aza indirebilmek için alınabilecek önlemler öneriniz (10 puan). 5. Eğitim ve öğretim sürecinde değerlendirmelerin doğruluk derecesini artırmak için alınabilecek önlemleri açıklayınız (10 puan).

21.04.2332

İkinci Bölüm: Seçimli sorular (Her soru 10 puan) 1. Yazılı sınavlarda kullanılan soru türlerinin özelliklerini birer örnek vererek açıklayınız. 2. Doğru-yanlış sınav türünde şans başarısını azaltmak için alınabilecek önlemleri birer örnek vererek açıklayınız. 3. Çoktan seçmeli sınavların en sık kullanıldığı durumları ve nedenlerini tartışınız. 4. Frekans tablosunun verilen anlamlandırmada ve yorumlamada sağlayabileceği kolaylıkları bir örnek üzerinde açıklayınız. 5. Ölçme sonuçlarına karışabilecek hataları azaltmak için alınması gereken önlemleri ve güvenirliğe etkisini örneklerle açıklayınız. 6. Mutlak ve Bağıl değerlendirme arasındaki farkı bir örnekle açıklayınız.

21.04.2333

Yazılı Sınavların Özellikleri

1. Öğrenciler yanıtlarını belirli bir sürede yazmak zorunda olduklarından çok sayıda soru sorulamaz. Bir kelimeyi yazmak için harcanan zaman, aynı kelimeyi okumak için harcanan zamanın ortalama on katı kadardır. Yani yazılı sınav sorularını yanıtlamak öğrencilerin fazla zamanını almaktadır. Dolayısıyla istense dahi yazılı sınavlarda çok sayıda soru sorulamamaktadır. Bu nedenle kapsam geçerliği düşüktür. Kapsam geçerliği önemli olduğu durumlarda yazılı sınav uygulamak doğru olmaz. Bu özellik yazılı sınavların en önemli dezavantajlarından birisidir.

21.04.2334

2. Bu sınavda öğrenciler yanıtlarını yazılı olarak vermektedir. Yazma hızı öğrenciler arasında farklı olduğundan yazı yazma hızı gibi bir değişken ölçülecek değişkene karışarak geçerliği düşürebilir. Aynı zamanda düşünceleri ifade etmede dili kullanma becerisi de puanlamayı etkileyebilmektedir. Puanlayıcılar akıcı ve etkili yazılardan etkilenerek daha yüksek puanlar verme eğilimi taşıyabilir. Bu durumlar aracın ölçülmek istenen dışındaki değişkenleri ölçülecek değişkenle karıştırması anlamına geldiğinden aracın geçerliğini düşürecektir.

21.04.2335

Ek olarak anlatımın duru, yazının güzel, kağıdın düzenli olması ve kompozisyon yeteneği puanlama yanlılıklarına yol açarak geçerliliği düşürmektedir. Görüldüğü gibi yazılı sınavlarda puanlamaya asıl ölçülmek istenen değişken dışında çok sayıda değişken karışabilmektedir.

21.04.2336

3. Soru sayısı az ve soruları yazma zamanı kısa olduğundan hazırlanması kolaydır. Yazılı sınav sorularının hazırlanması ve sınavın uygulanması, diğer sınavlara göre, daha az işlem ve beceri gerektirmektedir.

Bu özellik yazılı sınavların kullanışlığını artırmaktadır. Soruların kolayca hazırlanması öğretmenlere çekici geldiğinden yazılı sınav uygulamalarına gereğinden fazla yönelmeleri söz konusu olabilmektedir. Ancak yazılı sınav sorularına öğrencilerin yanıt verme zamanı uzadığından öğrenciler açısından uygulama yönüyle kullanışsız araçlar olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

21.04.2337

4. Özellikle serbest yanıtlı sorularda kesin doğru, kesin yanlış ayrımı zor olduğundan, kağıdın okunması ve puanlanması zaman alır. Puanlama süresi zaman aldığından, özellikle çok sayıda yanıtlayıcının olduğu durumlarda, puanlayıcının kağıtları okumaya zamanı azsa veya sonuçların çabuk bildirilmesi gerekiyorsa yazılı sınavların kullanışlılığı düşer.

21.04.2338

5. Serbest yanıtlı sorularda kesin doğru, kesin yanlış ayrımı yapmanın zor olması yansız puanlama yapmayı da zorlaştırır. Puanlayıcılar farklı nitelikleri ölçüt olarak alabilmektedir. Bu tür sınavla da “iki farklı okuyucunun aynı kağıtlara verdiği puanlar” veya aynı puanlayıcının farklı zamanlarda aynı kağıtlara verdiği puanlar arasındaki korelasyonun düşük çıkması söz konusu olabilmektedir.

21.04.2339

Bu sonuçlar yazılı sınavlara verilen puanlara karışan öznelliğin yüksek olduğuna ilişkin bir fikir verebilmektedir. Aynı zamanda yanıtlarda kesin doğru kesin yanlış ayrımının zorlaşması öğrencileri birbiriyle karşılaştırmayı da zorlaştırmaktadır. Her iki durumda da yazılı sınavların güvenirliği olumsuz yönde etkilenmektedir. Kısaca yazılı sınavlarda puanlama nesnel değil öznel olabilmektedir. Bu nedenle de yazılı sınavların puanlama güvenirliği çoğu halde düşüktür. Yazılı sınavlarda, puanlara puanlayıcı kanılarının karışmasına puanlayıcı yanlılığı adı verilmektedir.

21.04.2340

6. Öğrenciler yanıtlarını düşünüp hatırlayarak yazdıklarından, bazı ölçmecilerce yazılı yoklamaların davranışları daha geçerli ölçtüğü iddia edilmektedir. Yazılı sınavların amacına uygun yapılabilmesi için bilgi düzeyinin üzerinde soru sorulmalıdır. Öğrenciler yanıtlarını düşünüp organize etmek durumundadır. Bu özellikler aynı zamanda öğrencilerin kopya çekmelerini de zorlaştırmaktadır. Sonuç olarak da ölçme sonuçlarının geçerlik ve güvenirliği artmaktadır.

21.04.2341

7. Yazılı sınavlar analiz, sentez ve değerlendirme gibi üst düzey basamaklardaki davranışların ölçülmesine uygundur.

8. Yazılı sınav soruları şişirme yolla yanıtlamaya elverişlidir. Yanıtlamada özgürlük bulunduğundan, yanıtlayıcılar soruları isteyerek veya istemeden başka tarafa çekerlerse veya gereğinden fazla yazarak şişirme yaparlarsa bu durum puanlama farklılıklarına, dolayısıyla güvenirliğin düşmesine yol açar. Şişirme yollu yanıtlarda öğrenciler çok fazla bilgi sahibi görünerek gereksiz birçok ayrıntıyı kağıtlarına aktarabilirler.

21.04.2342

Birçok durumda öğrenciler yanıtı gerçekten bilmediğinden veya yanıtı bilip bilmediği konusunda emin olmadığından yanıtlarını şişirme yoluna gidebilmektedir.

Bazı durumlar da ise soruyu iyi anlamadıklarından veya soru yeterince açık anlaşılır olmadığından, sorunun çekilebileceği her anlama uygun düşecek yanıtları peş peşe sırlama gayretine girmektedirler.

21.04.2343

Böyle durumlarda puanlayıcılar, puan verebileceği yanıtı bulmakta zorlanmakta, yanlışları gözden kaçırabilmekte veya yanıtın uzunluğunun etkisi altında kalarak gereğinden yüksek puanlar verebilmektedir.

Böyle durumlarda da yazılı sınavların puanlama güvenirliklerinin düşmesi kaçınılmaz olmaktadır. Puanlayıcılar, yazılı sınavları okurken yanıtların bu tür bir özellik taşıyabileceğine dikkat ederek puanlama yapmalıdır.

21.04.2344

9. Yazılı sınavlarda şans başarısı yoktur. Bu durum öncelikle geçerliği dolaysıyla güvenirliği artırır.

10. Soruların güçlüğü, testin geçerliği ve güvenirliği önceden kestirilemez. Yazılı, sınavların çoğunun geçerliği ve güvenirliği genellikle düşüktür.

21.04.2345

9. Yazılı sınavlarda şans başarısı yoktur. Bu durum öncelikle geçerliği dolaysıyla güvenirliği artırır.

10. Soruların güçlüğü, testin geçerliği ve güvenirliği önceden kestirilemez. Yazılı, sınavların çoğunun geçerliği ve güvenirliği genellikle düşüktür.

21.04.2346

11. Soruların belirginliği ve anlaşılırlığı azaldıkça öğrenciler tarafından farklı yere çekilme olasılığı artar. Bu nedenle soru açık ve anlaşılır olmalı, ne sorulduğu net olarak okuyan herkes tarafından aynı şekilde anlaşılmalıdır. Aksi halde, öğrenciler yanıtı bildikleri halde soruyu iyi anlamadığından doğru yanıt verememiş olacaklar, dolayısıyla sınavın güvenirliği ve geçerliği düşecektir.

21.04.2347

12. Yazılı sınavlar, öğrencileri çalışmaya yönelten, öğrenme ve öğretme sürecinde etkili araçlardandır. Öğrenciler, yazılı sınavlarda başarılı olabilmeleri için konuları bütünlüklü öğrenmek, konular arasındaki ilişkileri görmek, ezberlemekten ziyade kavramak zorundadırlar. Söz konusu özelliklere dayalı olarak yazılı sınav uygulamaları öğrencileri okumaya, çalışmaya ve kavrayarak öğrenmeye yöneltmektedir.

21.04.2348

Yazılı Sınavların Hazırlanması Öncelikle sınav sonuçlarının hangi amaçla kullanılacağının, öğrencilerde hangi davranışların gözleneceğinin, bu davranışların yazılı sınavlarla ölçülmesinin uygun olup olmadığının belirlenmesi gereklidir. Bu belirlemeler yapıldıktan sonra soruları yazmaya geçilebilir. Sorular öğrenciden beklenen davranışları ortaya çıkaracak biçimde sorulmalıdır.

21.04.2349

Yazılı sınav sorularını yazarken bazı noktalara dikkat etmek sınavın geçerlik ve güvenirliğini artıracaktır. Çünkü soruların özellikleri sınavın özelliklerini doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle soruları yazarken ve yazılı sınavı hazırlarken aşağıda belirtilen durumlara dikkat etmek yararlı olabilir

21.04.2350

Yazılı Sınav Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

• Sorular açık, anlaşılır olmalı; yanıtlayıcılar farklı şekilde algılamamalıdır. Soruların açık ve anlaşılır olması, öğrencilerin soruları istediği yöne çekmesini, yanlış anlaşılmasını ve yanlış yanıtlanmasını önleyerek güvenirliği artıracaktır.

21.04.2351

• Soru sayısını ve soruların kalitesini yüksek tutarak, kapsam geçerliğini ve sınavın amacına uygunluğunu artırmak gerekir. Kapsam geçerliğini artırmak için uzun yanıt gerektirmeyen çok sayıda soru hazırlamalıdır. Bu tür sorular sınavın puanlama güvenirliğini de yükseltir.

21.04.2352

Sorular birbirinden bağımsız olarak yanıtlandırılabilmelidir. Bir soruya doğru ya da yanlış yanıt verilmesi, başka herhangi bir sorunun doğru ya da yanlış yanıtlandırılmasına neden olmamalıdır.

21.04.2353

• Soruların her biri belirli bir davranışlar zincirini yoklamalıdır. Yazılı yoklamalarda kullanılan sorular genellikle birden fazla davranışı yoklayacak biçimde sorulmaktadır. Bu sınavlarda sorulan sorularda, aynı konu kapsamında bilgi düzeyinden değerlendirme düzeyine kadar çok sayıda davranış bir anda yoklanmak istenebilir.

21.04.2354

Birden fazla davranışı yoklayan sorular genellikle açık uçlu sorulardır. Bu tipte soruların kapsam geçerliğini daralttığı ve puanlama güvenirliğini düşürdüğü, bununla birlikte üst düzey davranışları yoklayabildiği akılda tutulmalıdır. Bu tipte soruların birbiri ile ilgi davranışlar zincirini yoklaması, cevaplama ve puanlama sürecinde güvenirliği artırıcı yönde etkili olabilir.

21.04.2355

• Sorulardan herhangi biri ders kitabından veya bilinen bir kaynaktan olduğu gibi alınmamalıdır. Bu tür sorular ezberi yokladığından geçerliği ve güvenirliği düşürür. Bu nedenle yazılı sınavlarda sorulacak sorular öğrenciler için yeni ve orijinal olmalıdır.

21.04.2356

• Sorulardan herhangi biri ders kitabından veya bilinen bir kaynaktan olduğu gibi alınmamalıdır. Bu tür sorular ezberi yokladığından geçerliği ve güvenirliği düşürür. Bu nedenle yazılı sınavlarda sorulacak sorular öğrenciler için yeni ve orijinal olmalıdır.

21.04.2357

• Sorularda ifade ve yazım hataları bulunmamalıdır. Bu hatalar soruların yanlış anlaşılmasına sebep olabilir. ‘Adamın, eskiden ne yaptığı ile ilgili bir kaygısı yoktu’ ile ‘Adamın eskiden, ne yaptığı ile ilgili bir kaygısı yoktu” farklı anlamlarda cümlelerdir.

21.04.2358

Örnekte de görüldüğü gibi yazım hataları soruların başka anlamlara gelmesine ve dolayısıyla beklemediğimiz yanıtların verilmesine neden olabilir. Bu da öğrencilerin bildiği halde soruları yapamaması anlamına gelebileceğinden sınavın güvenirliği düşebilir.

21.04.2359

• Ölçülecek davranışlarla ilgili çok sayıda soru yazılmalıdır. Böylece sorular arasından en iyilerinin seçilerek kullanılması mümkün olacaktır. Sınavdan önce hazırlanan soruları seçerken üç duruma dikkat etmek yararlı olabilir. Bulardan ilki, soru seçimi hem konular hem de ölçülecek zihinsel davranışlar bakımından, belirtke tablosunda belirlenen oranlara uygun olmasıdır.

21.04.2360

İkincisi, seçilen soruların güçlük dereceleri iyi ayarlanmasıdır.

Örneğin 10 soruluk bir sınavda 1 soru çok güç, 2 soru güç, 4 soru orta, 2 soru kolay, 1 soru çok kolay olabilir. Üçüncüsü ise, seçilen sorularda imla hatası bulunmaması, açık ve anlaşılır olmasıdır.

21.04.2361

• Yazılı sınav soruları mümkünse önceden yazılı bir halde çoğaltılarak öğrencilere verilmeli, öğrencilerin sınav başlangıcında soruları yazarak zaman kaybetmeleri önlenmelidir.

21.04.2362

Aynı zamanda bu kağıtlarda, hangi sorunun kaç puan olduğu, puanlamanın nasıl yapılacağı, sınav süresinin ne kadar olduğu, öğrencilerin hangi kurallara uyması gerektiği, yanıtların sınırlandırılması gerekiyor ise yanıtlarla ilgili sınırlılıkların neler olduğu vb. konularda bilgi veren kısa bir yönergenin bulunması aracın güvenirliğini artırabilir.

21.04.2363

Öğrenci kağıtları puanlanırken kullanılmak üzere sınavda sorulacak sorularla ilgili puanlama anahtarı hazırlanmalıdır. Bu anahtarda, her bir davranışa ve her bir soruya kaç puan verileceği açık olarak belirtilmelidir. Ayrıca bu puanlama anahtarında puanlamaya dahil edilen tüm ölçütlere yer verilmelidir.

21.04.2364

Yazılı Sınavların Uygulanması Yazılı sınavların özellikleri dikkate alınırsa, uygulamada bazı önlemler almak gerektiği anlaşılacaktır. Öncelikle öğrencilerin soru üzerinde düşünmesi ve yanıtlarını organize ederek yazması için yeterli süre verilmelidir. İkinci olarak öğrencilere istediği sorudan başlayarak yanıtlama ve zamanını istediği gibi kullanma fırsatı tanınmalıdır

21.04.2365

Yazılı sınavların özellikle; 1. Uygulama yapılan birey sayısı az ise, 2. Sınav soruları ilerde tekrar kullanılmayacaksa, 3. Sınav sonuçlarının çabuk bildirilmesi gerekmiyorsa, 4. Sınav yapan bireyin, sınavı hazırlaması için zamanı sınırlı ancak sınav kağıtlarını okumak, puanlamak ve sonuçları bildirmek için yeterli zamanı bulunuyorsa,

21.04.2366

5. Bloom taksonomisine göre analiz, sentez ve değerlendirme düzeyindeki karmaşık ve üst düzey bilişsel davranışlar veya yaratıcı düşünme, eleştirel düşünme, problem çözme, görüş geliştirme vb. gibi beceriler ölçülmek ve geliştirilmek isteniyorsa, 6. Dili etkili kullanma ve kompozisyon (yazma) becerileri geliştirilmek veya ölçülmek isteniyorsa, 7. Çoktan seçmeli sınav hazırlama becerisi düşük ancak dikkatli ve eleştirici olan öğretmenlerce, 8. Puanlama güvenirliğinin çok yüksek olması gerekmediği durumlarda, uygulanması daha uygün olur

21.04.2367

Yazılı Sınavların Puanlanması

Yazılı sınavlarının puanlanmasında dört teknik yaygın olarak kullanılmaktadır. Söz konusu puanlama teknikleri, genel izlenimle, sınıflamayla, sıralamayla ve anahtarla puanlama olarak adlandırılmaktadır. Bu puanlama teknikleri kısaca aşağıdaki gibi özetlenebilir,

21.04.2368

1- Genel İzlenimle Puanlama: Puanlayıcı veya öğretmen öğrencilerin yanıt kağıtlarını ayrı ayrı baştan sona okuduktan sonra her bir kağıda genel izlenimine, yani edindiği kanıya göre bir puan verir. Tüm yazılı sınavlarda kullanılmasına rağmen özellikle de kompozisyon (yazma) becerisini ölçmek amacıyla kullanılan sınavlarda bu şekilde puanlamanın yaygın olduğu söylenebilir. Bu puanlama tekniğinin puanlama güvenirliği çok düşüktür.

21.04.2369

Öğrencilere verilen puanları, puanlayıcıların öznel kanıları çok fazla etkilemektedir. Bu şekilde puanlanan kağıtları aynı öğretmen belli bir zaman geçtikten sonra ikinci kez veya aynı alanın uzmanı başka bir puanlayıcı tarafından yeniden puanladığında birinci ve ikinci puanların birbirine yakın, yani tutarlı olmadığı bildirilmektedir. Puanlamadaki farlılığın sebebi, puanlayıcıların öznel kanılarının veya standartlarının (zamanla) değişmesidir. Bu durum genel izlenimle yapılan puanlamaların, puanlamaya karışan öznel etkiler nedeniyle güvenirliğinin düşmesine neden olabilmektedir.

21.04.2370

2- Sınıflama Yoluyla Puanlama: Yanıtlayıcıların kağıtlarına puanlayıcı veya öğretmen tarafından hızlıca göz atılarak iyi, orta, zayıf gibi sınıflara ayrılması ve daha sonra bu sınıflardaki kağıtların kendi içinde puanlanmasıdır. Örneğin, iyi kağıtlar 100-70; orta kağıtlar 69-40 ve zayıf kağıtlar 39-0 arasında puanlanabileceği gibi yönergelerden faydalanarak da bir puanlama aralığı elde edilebilir. Puanlayıcı daha güvenilir bir puanlama yapmak isterse bu sınıfları da kendi içinde alt sınıflara ayırabilir.

21.04.2371

3- Sıralama Yoluyla Puanlama: Tüm yanıtlayıcıların kağıtları puanlayıcı veya öğretmen tarafından tek tek birbiriyle karşılaştırılarak okunur ve en iyiden en zayıfa doğru ya da en zayıftan en iyiye doğru sıraya konur. Bütün kağıtlar bu şekilde sıralandıktan sonra en iyi kağıda en yüksek puan, diğerlerine de buna göre azalan puanlar verilir. Sıralama yoluyla verilen puanlar bireylerin birbiri ile birebir karşılaştırılması söz konusu olduğundan ilk iki yönteme göre verilen puanlardan daha güvenilirdir.

21.04.2372

4- Puanlama Anahtarı Kullanma: Bu teknikte puanlayıcı veya öğretmen yanıtlayıcılardan beklenen yanıtları listeler. Bu listeye yanıt anahtarı veya ölçütler listesi adı verilebilir. Sonra bu listedeki yanıtların her birine kaç puan verileceğini belirleyerek puanlama cetvelini oluşturur.

Puanlama cetveli ve yanıt anahtarı kullanılarak yapılan puanlamaya anahtarla puanlama denir.

21.04.2373

Öğrencilerin verdiği yanıtlar puanlama anahtarı ile karşılaştırılarak uygun olan puanlar verilir. Sonuç olarak, hem bütün öğrenciler birbiri ile karşılaştırıldığından hem de öznel kanılar karışmadığından puanların güvenirliği artmaktadır. Puanlama güvenirliğini yükseltmek için olanaklı ise anahtarla puanlama yapmak gerekir. Bu amaçla puanlama yönergesi sınavdan önce hazırlanmalı ve sınav kağıtlarını okurken gerek görülürse düzeltilmelidir.

21.04.2374

Puanlamada Dikkat Edilecek Noktalar • Eğer ölçülmek istenen değişken yazı güzelliği,

kompozisyon becerisi, dili etkili kullanma becerisi, dilbilgisi kurallarına uyma vb. gibi özellikler değilse, puanlamaya etkileri en aza indirilmeli ve bu değişkenlere puan verilmemelidir.

• Yazılı sınavlarda yanıtlayıcıyı tanımaktan ileri gelen puanlama yanlılıkları söz konusu olabilir. Bu türden yanlılıkları önlemek için yanıt kağıtlarındaki isimler kapatılmalıdır. Böylece tanıdıklık etkisinde kalarak hak edilenden fazla veya az puan vermenin önüne geçilerek puanlama güvenirliği kısmen de olsa artırılabilir.

21.04.2375

Bir sorunun iyi yanıtlanmış olması veya tersine çok kötü yanıtlanmış olması diğer sorulara verilecek puanı etkileyebileceğinden puanlama soru-soru yapılmalıdır.

Örneğin, öğrencinin birinci soruya verdiği yanıt çok iyi olduğu için tam puan verilmiş olsun. Öğrencinin ikinci soruya verdiği yanıt orta düzeyde olduğu halde birinci yanıtının etkisinde kalan bir puanlayıcı öğrencinin ikinci soruya ilişkin yanıtını olduğundan kötü görebilir.

21.04.2376

Buna bağlı olarak öğrencinin ikinci soruya verdiği yanıtı hak edilenden daha düşün puanlayabilir. Aksine kötü bir yanıttan sonra orda düzeyde yanıtlanan bir soru için de fazla puan vermek söz konusu olabilir.

Bunun önüne geçmenin en iyi yolu her sınav kağıdını soru soru puanlamaktır.

21.04.2377

Orta düzeyde puan alabilecek bir kağıt yüksek puan kazanmayı hak eden iyi bir kağıt okunduktan sonra okunduğunda olduğundan daha zayıf; düşük puan kazanmayı hak eden, zayıf bir kağıt okunduktan sonra okunduğunda aksine olduğundan iyi görünebilir. Bu durum, soruların yanıtlandırılma düzeyinden puanlayıcıların etkilenerek puanlama yanlılıkları yapmasına neden olabilmektedir. Bu etkilenmeyi en aza indirerek puanlama hatalarını azaltmak için en azından kağıtlar sınıflandırılmalıdır.

21.04.2378

Mümkünse birden fazla puanlayıcı kullanılmalıdır. Yazılı sınavlar alınabilecek tüm önlemelere rağmen öznel kanılardan etkilenmektedir. Ancak her puanlayıcının etkilenme düzeyi farklı düzeyde ve farklı yönde olacağından puanlayıcı sayısı arttıkça puanlama hatalarının ortalamasının sıfıra yaklaşması beklenebilir.

Öğrenci puanları olarak, farklı puanlayıcıların verdiği puanların ortalamaları veya toplamları kullanılırsa, farklı puanlayıcılardan gelen farklı yöndeki puanlama hataları birbirini sıfırlayacağı için öğrencinin gerçek puanına yaklaşılacaktır.

21.04.2379

Yorgunluk ve dikkat eksikliği başladığında okuma ve puanlama bırakılmalıdır. Bu gibi durumlar puanlama hatalarını artırıcı etkide bulunmaktadır.

Şişirme yanıtların biz istemesek bile bizi etki altına alabileceği unutulmamalıdır. Öğrencilerin şişirme yaptığı yanıtlarda bu özelliğin etkisiyle puan vermemeye özen gösterilmelidir. Özellikle şişirme yanıtlarda fazladan verilen bilgiler doğru yanıt ile çelişiyorsa bu bilgiler için öğrenciden puan düşülmelidir

21.04.2380

21.04.2381

21.04.2382

21.04.2383

21.04.2384

Yazılı sınavlar yanıtlayıcının sorulan soruların yanıtlarını düşünüp hatırlayarak ve hatırladığı yanıtı organize edip yazılı olarak sunduğu sınav türüdür. Yazılı sınavlar problem çözme, problemleri organize etme, yeni ve orijinal fikirler üretme, bilgileri yeni durumlarda işe koşma, görüşleri değerlendirme, fikirleri analiz etme vb. gibi davranışların ölçülmesi için en uygun sınav türü olarak kabul edilir. Yazılı sınav uygulamaları farklı şekillerde yapılabilir.

21.04.2385

Bunlar; klasik yazılı sınavlar, tercihli sınavlar, sorusuz sınavlar, ad çekme (kura) sınavları ve açık kitap sınavlarıdır. Yazılı sınavlarda kısa yanıtlı, uzun yanıtlı, zorunlu ve seçimli sorular kullanmak olanaklıdır.

Yazılı sınavlar güvenirliği en düşükten en yükseğe doğru genel izlenimle, sınıflamayla, sıralamayla ve anahtarla puanlanabilmektedir.

21.04.2386

Özellikleri dikkate alındığında yazılı sınavların bazı avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.

En önemli avantajları; hazırlanışının kolaylığından dolayı kullanışlı olması, üst düzey davranışları yoklayabilmeleri, şans başarısının olmaması, dili yazılı olarak kullanma becerilerini ölçmede en uygun araç olması olarak sıralanabilir.

21.04.2387

Dezavantajları ise; kapsam geçerliğinin düşüklüğü, yazı güzelliği, anlatım veya ifade gücü, kağıt düzeni, kompozisyon yeteneği gibi değişkenlerin puanlamaya karışarak geçerliği düşürmesi, öznel puanlamanın puanlama yanlılığına yol açarak güvenirliği düşürmesi ile okuma ve puanlamanın çok zaman alarak kullanışlılığı düşürmesi olarak sıralanabilir.