ZONIRANJE ZAŠTIĆENIH PODRUČJA

Student:

Marko Radović

8/12

Mentor:Prof.dr Jelena Janjušević

DEFINICIJA YOUNG I YOUNG-A

Zoniranje definiše šta se može i ne može događati u različitim zonama u smislu upravljanja prirodnim dobrima i upravljanja kulturnim dobrima; ljudske upotrebe i koristi; korišćenja od strane posjetilaca i doživljaje; pristupe; objekte i razvoj; održavanje i djelovanje.

Zaštićeno područje dijeli se na manje prostornne jedinice, najčešće zvane zone.

Režimi zaštite u zonama odnose se na očuvanje prirodnih vrijednosti sa jedne strane i privrednu djelatnost u prostoru i ljudska aktivnost sa druge strane.

Zoniranje je osnovni preduslov efikasnog upravljanja zaštićenim područjima. Zoniranjem se uspostavlja podjela područja prema određenim kriterijumima: ekološki (npr. izdvajanje djelova izvorne prirode – divljine) funkcionalni (npr. izdvajanje šumskih područja)

zoniranje ≠ podjela područja po jedinicama

Jedinice – trajna podjela zaštićenog područja (npr. ekološka, šumarska ili funkcionalna jedinica)Upravljačke zone – privremena podjela prostora za potrebe upravljanja parkom

Zoniranje je ishodište upravljanja bilo kojim zaštićenim

područjem – Martinić (2002)

Zona se definiše:

Opisom

Kriterijumima izdavanja

Ciljem

Sadržajem dopuštenih aktivnosti

Pristupom posjetilaca

NAČELA I KRITERIJUMI ZONIRANJA

Glavno načelo zoniranja Stvarna situacija na terenu Vizija održivog razvoja Praktična primjena Uvažavanje uslovno postojećih zona

Zoniranje prema različitim kriterijumima:

intezitet upravljanja, nivo prihvatljive

promjene, javno korišćenje ili pristup, itd.

Kriterijumi za zoniranje zaštićenog područja/sistemi zoniranja: Zona stroge zaštite Zona aktivne zaštite KEC Zona korišćenja Tampon zona

Prirodna zona Zona aktivnog upravljanja EUROSITE Zona intenzivne upotrebe Tampon zona

P

o

s

t

a

v

a

v

a

rij

a

n

ti,

v

r

e

d

n

o

v

a

n

j

e

m

o

g

u

ć

i

h

rj

e

š

e

n

j

a

i

i

z

b

o

r

š

e

m

e

z

o

n

ir

a

n

j

a

Određivanje uslova i mjera zaštite, očuvanja i korišćenje prostora po zonama

Osnovne faze

Osnovne faze u postupku zoniranja

Faza 1 Prikupljanje podataka za izbor koncepcije zoniranja.

Prijedlog izdvajanja bitnih podataka, sistemska obrada. Putem obrade se utvrđuju uslovi i ograničenja zaštite i očuvanja prostora, konflikti, vrste i broj zona zaštite.

Faza 2 Postavljanje šema rasporeda (varijante položaja i veličine

pojedinih zona). Prema prikupljenim i obrađenim podlogama, za varijante se po zonama određuju troškovi zaštite, očuvanja, upravljanja i ostalog, pa se određuju koristi od uspostavljanja tako određenog nivoa zaštite. Kroz analizu ukupne društvene opravdanosti bira se najbolje rješenje zoniranja.

Faza 3 Postupak razrade specifičnog režima zaštite, očuvanja i

korišćenja svake pojedine zone. Ređim uprvljnja proizilazi iz ključne vrijednosti/specifičnosti zona i mjera koje je neophodno preduzeti za postizanje ciljeva njihove zaštite. Upravljačke mjere mogu se odrediti za pojedini tip djelatnosti ili mogu biti prostorno određene (npr. mogu se odnositi posebno na poljoprivredu, šumarstvo, upravljanje vodama, lov i riolov, rekreaciju...)

Faza 4Svrha ove faze je osigurati primjenu odabranog rješenja, ali i

kroz prikupljanje relevantnih informacija o primjeni i rezultatima sprovedenih mjera osigurati podloge (podatke i informacije) za potvrđivanje ili reviziju režima upravljanja i šeme zoniranja.

Izabrani primjeri zoniranja zaštićenih područja u Crnoj Gori

U Crnoj Gori kategorizacija zaštićenih prirodnih dobara vrši se na osnovu autentičnosti i autohtonosti, ekološkog značaja i stepena ugroženosti. Sa tim u vezi postoje tri kategorije zaštićenih prirodnih dobara: I kategorija – zaštićeno prirodno dobro od izuzetnog

značaja II kategorija - zaštićeno prirodno dobro od velikog značaja III kategorija - značajno zaštićeno prirodno dobro

Zone zaštite:

Nacionalni park Durmitor

Skadarsko jezero

Biogradska gora

Lovćen

HVALA NA PAŽNJI!