การใชงานโปรแกรม Adobe Captivate 5

โปรแกรม Captivate เปนโปรแกรมส าหรบสรางมลตมเดยบนเวบ การจบภาพหนาจอ การท าภาพเคลอนไหว และอน ๆ โปรแกรม Captivate สามารถสรางบทเรยนแบบมปฏสมพนธ สรางขอสอบไดอยางด โดยผใชไมจ าเปนตองเขยนค าสง เพราะโปรแกรมมค าสงตาง ๆ ไวใหเลอกผานทางหนาจอของโปรแกรม จงเปนโปรแกรมทใชงานงาย เรยนรไดเรว เหมาะส าหรบคร และผทมหนาทฝกอบรมบคลากร นอกจากนยงสามารถใช Widget หรอเขยน Action Script 3 เพมขดความสามารถของโปรแกรมได

โปรแกรม Captivate มจดประสงคหลกส าหรบ

ใชเลนบนอนเทอรเนต ผานทาง Browser หรอใชกบ LMS โดยสงออกไปใชงานเปน Flash (swf) ตามมาตรฐาน scorm อยางไรกตาม โปรแกรมสามารถสงออกเปนไฟล exe และน าไปเลนบนเครองคอมพวเตอรทไมไดตอกบอนเทอรเนตได

สรางสอเรยนรหรอสอน าเสนอมลตมเดยไดอยางงายดาย ตดตอวดโอไดทงภาพนงและภาพเคลอนไหว สรางสอเรยนร โดยการจบภาพจอภาพ (Screen Capture Movie) อดเสยงบรรยาย

ประกอบ เหมาะส าหรบการน าไปใชเปนสอการเรยนการสอน สรางแบบทดสอบไดงาย และมแบบทดสอบใหเลอกท าไดหลายรปแบบ น าเขาไฟลจากแหลงตางๆ ไดหลากหลาย ไฟลจาก Adobe Flash ไฟลรปภาพ (Image) เชน

JPG , BMP , GIF ไฟลเสยง (Sound) เชน MP3 , WAV เสยงบรรยายผานไมโครโฟน ไฟล วดโอ (Video) เชน AVI สไลดจากโปรแกรม Microsoft Powerpoint (.PPT)

สงออกไฟลไดหลายรปแบบ Flash movie File (.swf) ลกษณะเชนเดยวกบโปรแกรม Adobe Flash HTML File (.html) ส าหรบการน าไปใช

จดเดนของโปรแกรม Adobe Captivate 5

Microsoft Windows เชน Windows XP , Windows Vista และ Windows 7

600 MHz Intel Pentium III Processor หรอเทยบเทา

256 MB of RAM ถาจะใหดตองใชท 512 MB

พนทวางของฮารดดสกอยางนอย 200 MB

ความละเอยดของจอ SVGA

โปรแกรม Captivate ท างานในลกษณะเดยวกบโปรแกรม MS PowerPoint คอในแตละไฟล หรอ

Project จะประกอบไปดวย Slide หลาย Slide น ามาเรยงกน ในแตละ Slide สามารถบรรจสงตาง ๆ ซงตอไปน จะเรยกวาเปน วตถ เชน ภาพ ขอความ เสยง คลปวดโอ และ ปม เปนตน การเขา-ออกของ Slide และวตถใน Slide สามารถก าหนด Effects ตาง ๆ ได

เมอสงใหโปรแกรมท างาน โปรแกรมจะเรมน าแผน Slide ท 1 มาแสดง จากนนจะน าเอาแผน Slide

ท 2 และ 3 มาแสดงเรอย ๆ จนหมดทก Slide การควบคม Slide ใหไปยงแผน Slide ทก าหนด ทาไดโดยการสรางปม และใชค าสงของโปรแกรม เพอใหไปยง Slide ทตองการ

Slide แตละแผน ม Timeline ของตนเอง Timeline จะก าหนดเวลาของวตถแตละตว และใหวตถใดเกดกอน-หลงอยางไร หรอการก าหนดตาแหนงของวตถใหอยขางหนา หรออยหลงวตถใด กได

วตถแตละวตถ เชน ภาพ ขอความ เสยง และวดโอ สามารถปรบแกลกษณะได ผานทางแถบ Properties โดย วตถแตละอยาง จะมแถบ Properties ของตนเอง เมอคลกเลอกวตถใด โปรแกรม Captivate จะแสดง Properties ของวตถนน ท าใหสามารถก าหนดลกษณะของวตถนน ๆ ได

หลกการท างานของโปรแกรม

ความตองการของระบบ

Open Recent Item คอ การแสดงไฟลลาสดทเคยบนทกไวในโปรแกรม เปดไฟลทเคยบนทกไว Create New คอ การสรางงานใหมขนมาในรปแบบตางๆ (ส าหรบการเรมตนใชงาน) Getting Started แนะน าขนตอนการสราง Project ดวยโปรแกรม Adobe Captivate เรมตงแต การบนทก การแกไขตกแตง การสงออก การน าเขาไฟลเสยง การสรางสวนการตอบโต การใสลกเลน เพอเพมความนาสนใจ ตามล าดบ

จากค าสง Create New ประกอบไปดวย Project ตางๆ ซงจะอธบายเฉพาะทส าคญ ดงน

Software simulation คอการบนทกการกระท าบนหนาจอคอมพวเตอร ใชส าหรบการ จดท าโปรแกรมชวยสอน เพออธบายการใชงานโปรแกรม โดยโปรแกรมจะบนท กการกระท าท งหมดและ สามารถบนทกเสยงคอบคไปไดดวย

เมอท าการเลอก Software simulation จะปรากฏ ดงภาพ ใหสงเกตทกรอบสแดง คอพนททจะ ท าการบนทก เมอเอาตวชเมาสไปวางบรเวณเสนขอบจะท าการยายต าแหนงของกรอบสแดงได เพอ บนทกพนทไดตามตองการ หากไมตองการตงคาอนเพมเตมใหกดทปม Record บนหนาจอเพอท าการ บนทก เมอบนทกเสรจเรยบรอยแลวใหกดทปม End บนแปนพมพเปนอนเสรจสนการบนทก จากนน โปรแกรมจะน าเอาการกระท าทเราบนทกไปไวใน Slide ของโปรแกรม

การสรางงานใน Adobe Captivate 5

ในสวนของ Size เราสามารถก าหนด Screen Area ได ดงภาพ หรอหากตองการใหครอบคลม ทงหมดหนาจอใหเลอกท Full Screen

ในสวนของ Recording Type เราสามารถก าหนด Audio ได

เราสามารถก าหนดคาตางๆ ในสวนของ Preferences โดยเลอกท Settings

Blank Project คอการเรมตนจาก Slide เปลา ซงผใชงานเปนคนท าเองทงหมด ซงตองม ความรพอสมควร ในทนจะอธบายในสวนตอไป

From Microsoft Powerpoint คอการน าไฟลจากโปรแกรม Microsoft Powerpoint เขามา ใชงานใน

โปรแกรม Adobe Captivate 5 เมอท าการเลอก From Microsoft Powerpoint จะปรากฏ ดงภาพ ใหเลอกไฟลทตองการน าเขา

โปรแกรมจะท าการน าเขา Slide จากไฟล

Image Slideshow คอการน าไฟลรปภาพเขามาแสดงในโปรแกรม Adobe Captivate 5 เมอท าการเลอก Image Slideshow จะปรากฏ ดงภาพ ใหเลอกไฟลรปภาพทตองการน าเขา

เมอน าเขาเรยบรอยแลว แตละภาพจะถกแยกออก เปน Slide 1 แผน

เมอเขาสโปรแกรม Adobe Captivate 5 แลว จะปรากฏหนาจอหลกทมสวนประกอบส าคญท แยกออกเปนสวนๆ เพอการท างาน ดงน

1. เมน

File ส าหรบการสราง/เปดไฟลใหม การบนทก การสงออกเพอใชงาน และการเลนไฟล (Preview) เปนตน

Edit ส าหรบการคดลอก วาง ภาพ ขอความ หรอ แผน Slide ตลอดจนการก าหนดคาของโปรแกรม (Preferences) เปนตน

View มมมองของหนาจอ ปรบหนาจอขนาดตาง ๆ การซอน Slide เปนตน Insert ส าหรบการน าเขาวตถตาง ๆ เชน เพม Slide เพมขอสอบ ภาพนง ภาพเคลอนไหว และปม

เปนตน Modify ส าหรบการเปลยนขนาดของหนาจอแสดงผล (Document Window) ก าหนดตาแหนง การ

จดเรยงวตถตาง ๆ บนหนาจอ (Alignment) เปนตน Project ส าหรบการเปลยนรปรางหนาตา (skin editor) การสรางตวแปร เปนตน Quiz ส าหรบสรางขอสอบแบบตาง ๆ และการก าหนดคาของขอสอบ เปนตน

สวนประกอบหนาจอ

Audio ส าหรบการจดการเกยวกบเสยง เชน การน าเขา และการตดตอเสยง เปนตน 3 Video ส าหรบการจดการคลปวดโอ ไฟล วดโอทใชได ไดแก flv f4v avi mov mp4และ 3gp ใน

กรณ ทไมใช flv หรอ f4v โปรแกรม Captivate จะแปลงไฟลกอนการ น าเขา Window ส าหรบการเปดหรอปดการใชงาน Panal ตาง ๆ ในหนาจอ เชน Timeline Filmstrip

Effects และ Properties เปนตน Panal ใดทก าลงเปดอยจะเหนมเครองหมายถกปรากฏอยขางหนา ถาตองการปด ใหคลกเพอเอาเครองหมายถกออกไป

2. Toolbars

เปนกลมเครองมอทน ามาวางไว เพอใหสามารถใชไดอยาง สะดวก เครองมอในแถบ Toolbars นทกตว สามารถเขาถงได จากเมน เครองมอทควรรจก มดงน

2.1. Selection Tool เปนเครองมอส าหรบใชเลอกวตถตาง ๆ ท

อยบนหนาจอ เมอใชเครองมอน คลกทวตถใดบนหนาจอ จะเหน Properties ของวตถน นๆ แสดง ในแถบ Properties และสามารถทจะปรบปรง แกไข หรอก าหนดใหมได

2.2. Insert Text Caption เปนเครองมอทใชบอย ส าหรบการพมพตวอกษร โดยจะมพ นเปนแถบคลาย ปายรองรบ เราสามารถเปลยนลกษณะของพ นหรอ จะก าหนดใหไมเหนพ นเลย กได โดยไปท แถบ Properties และก าหนดเปน Transparent

2.3. Insert Button เปนเครองมอสรางปมบนหนาจอ เมอคลกเครองมอนจะเกดปมทกลางหนาจอโดย อตโนมต เราสามารถลากปมทเกดข นไปยงตาแหนงใด ๆ ทตองการบนหนาจอ และสามารถ

ก าหนด Action หรอคาส งของปมวา เมอกดปม

น แลวใหท าอะไร เชน ใหไปยง Slide ตอไป หรอ

ใหไปยง Slide ทก าหนด เปนตน

3. Panel Groups

เปนกลมแถบทอยดานซายมอ ประกอบดวย ตาง ๆ ทสามารถก าหนดคาใหแกวตถ ตาง ๆ ทอยบนหนาจอได

3.1. Properties เปนแถบส าคญทก าหนด

คณลกษณะของวตถทถกเลอกบนหนาจอ เชน ภาพ ขอความ ปม เปนตน

3.2. Library เปนแถบทรวมวตถตาง ๆ ทอยบนหนาจอมาไวทน เมอเราน า ภาพ เสยง หรอ วดโอ มาวางบนหนาจอ โปรแกรม Captivate จะน ามาไวใน Library ใหโดยอตโนมต ถาเราตองการน ามาใชอก กสามารถน าวตถทอยใน Library มาวางไวบนหนาจอ และก าหนด Property เสยใหมได ท าใหประหยด เพราะไมตองน าเขาวตถใหม ซงท าใหเปลองหนวยความจาของเครองคอมพวเตอร

3.3. Filmstrip เปนสวนทแสดง Slide ทงหมดในโปรแกรม โดยเรยงลาดบกอนหลงตามลาดบการ

น าเสนอ Slide แตละแผนสามารถใชเมาสลากเพอสลบตาแหนงกนไดจากใน Filmstrip ได ใน Slide แตละแผน ควรมการตงชอ Slide ในแถบ Properties ดวย ซงมประโยชนในการก าหนดเสนทางการเดนของโปรแกรม เชน เมอคลกปมแลว จะใหโปรแกรมไปท Slide ใด เปนตน ชอของ slide แตละแผนจะปรากฏทดานลาง ของ Slide นน ๆ และนอกจากน ถา Slide นนม วดโอ หรอมการใชเสยง กจะมสญลกษณปรากฏใหเหน

4. Document Window

เปนหนาจอแสดงผลของโปรแกรม โดยจะแสดง Slide ทละแผน วตถตาง ๆ ทน ามาวาง ใน Slide แตละแผน จะปรากฏทน เมอเปดโปรแกรม Captivate ใหม โปรแกรมจะใหก าหนดขนาดของหนาจอน เราสามารถปรบมมมองของหนาจอน ใหเลกหรอใหญเพอสะดวกในการท างานได โดย กดปม Ctrl คางไวและและกดปมเครองหมายเทากบ จะขยายใหใหญขน แตถากดปม Ctrl คางไวและกดปมเครองหมายลบ จะยอหนาจอใหเลกลง การกดปมขางตน ไมมผลตอขนาดของหนาจอ แตเปนการยอหรอขยายมมมองน เพอใหสามารถท างานไดสะดวกขน เทานน

ถามการเปดโปรแกรม Captivate หลายโปรแกรมพรอมกน จะเกดแถบและมชอของไฟลปรากฏใหเหน ท าใหสามารถสลบไป-มาระหวางโปรแกรมได และยงสามารถคดลอกวตถตาง ๆ ขามโปรแกรมได โดยใช Copy และ Paste ระหวางกนได

5. Timeline

Timeline เปนแถบควบคมวตถ ทอยในแผน Slide แผนทก าลงแสดงอยในหนาจอ Document Window ทงน Slide แตละแผน จะม Timeline เปนของตนเอง Timeline ประกอบดวยชน หรอ layers ตาง ๆ หลายชน แตละชนคอวตถแตละอยางในแผน Slide นน ๆ ซงจะมชอปรากฏอยใหสงเกตได เชน ในภาพ Btton_3 เปนชนของปมทชอ Button_3 เปนตน

ชนแตละชน สามารถปรบความยาว ใหปรากฏกอนหลงไดโดยใชเมาสลากใหสนลง หรอยาวขนได และนอกจากน ยงลากสลบตาแหนง บน-ลาง ได วตถทอยชนบนกวา จะอยหนาวตถทอยชนลาง ใน Document Window

นอกจากน ถามการเปด Panel เชน Master slide หรอ Effects จะเหนมแถบปรากฏเพมขนทน ซงจะสามารถใชงาน Panel นน ๆ ไดจากทน เชนกน

1.1. การเพม Slide เปลา ใหไปทเมน Insert > Blank Slide โปรแกรมจะสราง Slide เปลาให โดยไมมวตถใด ๆ และจะใชพนหลงของโปรแกรม โดยปกต (คา Default )จะเปนสขาว

1.2. การเพม Slide เปลา และมแมแบบพนหลง ใหไปท Insert > New Slide โปรแกรม จะสราง Slide ใหม และน าพนหลงของแมแบบทก าหนดมาใชดวย ท าใหกลมกลนกบ Slide กอนหนาน

การวาดรปทรงตาง ๆ เชน สเหลยม วงกลม รปหลายเหลยม ใหใช Line Tool โดยคลกทสามเหลยมดานลางขวา จะเหนมตวเลอก ใหตามตองการ รปทรงตาง ๆ สามารถปรบเปลยนเพมเตมไดจากแถบ PROPERTIES

2.1. ก าหนดหวลกศรใหเสนตรง โดยวาดเสนตรง แลวเลอก FILL & STROKE > Start หรอ End

2.2. คลกทปลายเสนตรง กด Shift และเลอนเมาส จะสามารถเอยงเสนตามองศา ได ครงละ 45 องศา

1. การเพม Slide

2. การวาดรปทรงและการจดต าแหนง

2.3. ขณะวาดรปสเหลยมหรอวงกลม ถากด Shift คางไว จะไดรปสมมาตร

2.4. ตองการวาดภาพซา ๆ ใหกด Ctrl คางไวขณะเลอก

2.5. รปทรง สามารถบรรจขอความได โดยดบเบลคลกภายในรปทรง แลวพมพขอความ

2.6. การจดเรยงรปทรงตาง ๆ ใหคลกทรปทรง และคลกขวา และเลอก Align

Align Left: จดชดซายตรงกน

Align Center: จดกงกลางตรงกน Align Top: จดบนตรงกน Distribute Horizontally: กระจายระยะหางเทากนตามแนวนอน Distribute Vertically: กระจายระยะหางเทากนตามแนวตง Resize to same height ยอใหความสงเทากน Resize to same size ยอใหขนาดเทากน

3.1. ใหไปท Insert > Standard Objects > Text Caption หรอคลกทปม Insert Text Caption บนแถบเครองมอ จะปรากฏแถบส าหรบพมพขอความ ใหพมพขอความทตองการแลวปรบคา ตาง ๆ ในแถบ Properties

3.2. การก าหนดคาใน Properties ของขอความ มดงน

3. การเพมขอความ

Item Name ชอของขอความ ใหใชภาษาองกฤษเสมอ

GENERAL สามารถเปลยนลษณะของแถบ เชน สพน รปราง เปนตน ถาไมตองการใหมพน ใหคลกสามเหลยม และเลอก Transparent

CHARACTER ส าหรบก าหนดคาตาง ๆ ของ Fonts เชน Fonts ขนาด และส

FORMAT ส าหรบก าหนดใหจดชดซาย-ขวา เปนตน

TIMING ส าหรบก าหนดระยะเวลาทจะใหแสดง และระยะเวลาทจะใหปรากฏหลงจากท Slide

ปรากฏ เชน จากภาพดานลาง เปนการก าหนดให Slide มความยาว 3 วนาท และจะเรมแสดงใหเหนเมอเปด Slideเขามาแลว 2 วนาท ดงนน Slide น จะมความยาวทงหมด 5 วนาท เมอดท Timeline เหนดงภาพ

TRANSITION ส าหรบก าหนดการเขามาของขอความ โดยปกตจะใหคอย ๆ จางเขาและจางออกไป (Fade In and Out) เราสามารถเปลยนแปลงได เชน ใหเขามาทนท แตเวลาออกใหคอย ๆ จางออก (Fade Out Only) หรอ ไมใหม Transition เลย กได

Audio ส าหรบเพมเสยงเมอขอความนปรากฏ POSITION & SIZE ส าหรบก าหนดตาแหนงและขนาด ตาแหนง X คอระยะหางจากขอบหนาจอซาย

และ ตาแหนง Y คอระยะหางจากขอบบนของ Document Window

Captivate สามารถน าภาพเขาโปรแกรม และสามารถเปดไฟล Photoshop และสามารถท างานกบโปรแกรม Photoshop ได

4.1. การน าภาพเขาโปรแกรม ไปท Insert > Image

และเลอกไฟลทตองการ

4.2. Properties ของภาพ มดงน

Item Name ชอปม ใชภาษาองกฤษ IMAGE ชอของภาพ และการท าใหสบางสในภาพมองไมเหน โดยคลกท Fill () และใชปากกาดดส

(Color picker) เลอกสในภาพ หรอ ก าหนดเองจากแผนส กได IMAGE EDIT สามารถปรบแกสของภาพ เชน ความสวาง ความเขม เปลยนภาพเปนสเทา การหมน

ภาพ การตด บางสวนของภาพออก เปนตน นอกจากนยงสามารถปรบความโปรงใสของภาพ โดยการปรบคา

Alpha จากเมน ไดอกดวย TIMING ก าหนดเวลาทภาพแสดงใน Slide และเวลาเรมทจะใหภาพปรากฏ TRANSITION ส าหรบตงลกษณะการ Fade เขา-ออกของภาพ AUDIO ส าหรบใสเสยงในภาพ เมอภาพปรากฏจะมเสยงตามทก าหนด POSITION & SIZE ส าหรบการก าหนดตาแหนง และขนาดของภาพ

Rollover Image ไดแกภาพทปรากฏขนเมอเมาสลากผานสงใดสงหนง หรอบรเวณใดบรเวณหนงบนแผน Slide เชน ขอความบนแผน Slide หรอภาพใด ๆ บนแผน Slide มวธการ ดงน

5.1. เปด Slide ใหม

5.2. สรางขอความหรอภาพเปาหมายทจะใหเมาสลากผาน

4. การเพมภาพ

5. การสราง Rollover image

5.3. ไปท Insert > Standard Objects >Rollover Image.. และเลอกภาพทจะน ามาท าเปน Rollover Image

5.4. จะเกดภาพพรอมทงกรอบสเหลยมสนาเงน

5.5. ลากกรอบสนาเงน ไปวางทบบรเวณทตองการใหเมาสลากผาน และแสดงภาพทน าเขา พรอมทง

ลากขอบเปลยนขนาด และยายตาแหนงของภาพตามตองการ

5.6. ถาไมตองการใหแสดงกรอบสนาเงนแสดงใหเหน ใหคลกทกรอบสนาเงน และก าหนดคา Stroke

ในแถบ PROPERITES > FILL & STROKE โดยก าหนดใหเปน 0 จะไมเหนกรอบสนาเงน 5.7. ทดสอบ โดยไปท File > Preview > Project และน าเมาสไปวางบรเวณทน ากรอบสนาเงนไป

วางทบไว จะเหนภาพทก าหนดเปน Rollover Image ปรากฏขน

Captivate สามารถม Effects ทนาสนใจจ านวนมาก ตงแตการใช Transition ของ Slide เพอ

ก าหนดลกษณะการเขา-ออกของ Slide การก าหนด Effects ใหกบ วตถตาง ๆ บน Slide เชน ภาพ ขอความ ปม การใชภาพเคลอนไหวจากไฟล swf หรอ Gif animation ตลอดจนการใช Text Animation ตาง ๆ อยางไรกตาม การใช Effects ตองคานงถงความเหมาะสม เพอใหสามารถดงดดความสนใจของผใช การใช Effects มากเกนไปอาจจะท าใหผใชไมสนใจเนอหาทน าเสนอได

6.1. Slide Transition คลกทแผน Slide ทแถบ PROPERTIES > GENERAL

เลอก Transition ทตองการ

6.2. การใช Effects กบวตถตาง ๆ บนหนาจอ วตถตาง ๆ เชน ภาพ ปม ขอความ สามารถใช Effects ท าใหดงดดความสนใจได ดนาสนใจมากยงขน

คลกทวตถทตองการใส Effects ถาทแถบ Timeline ไมมแถบ Effects ใหไปท Window > Effects ทแถบ Effects บน Timeline คลกปม Add Effect () เพอก าหนด Fx ใหกบวตถนน

6. การใช Effect

เลอก Effects จากรายการทเหน เชน พนฐาน การเขา-ออกของวตถ เปนตน Effect แตละตวจะมรายการยอย ๆ อกหลายรายการใหเลอก

ถาตองการลบ Effects ใหคลกเลอก Effect นน ๆ แลวคลกทถงขยะ

6.3. การใชภาพเคลอนไหวจากไฟล Animation เชน swf หรอ Gif animation

สามารถน าเขาผานทางเมน Insert > Animation… ซงโปรแกรม Captivate 5 ไดเตรยมไฟล swf ไวจ านวนมากใหเลอกใช โดยเกบไวท หองโปรแกรม Captivate 5/Gallery/SWF Animation

6.4. การใช Text Animation ไปท Insert Text Animation หรอ คลกทเครองมอ Insert

Text Animation พมพขอความ ปรบขนาดและตวอกษร และถาตองการใหเลน

วน ในคลกหนา Loop แลวคลก OK ปรบรปแบบของ Animation จากในแถบ PROPERTIES >

GENERAL > Effect ซงจะม Effects ใหเลอกจ านวนมาก ถาไมพบ Effect แสดงวา ขอความทพมพเขามาไมถกเลอก ใหคลกเลอกขอความนนกอน

ป มท าหนาทบงคบการควบคมหนาจอ (Navigation) ของโปรแกรม โดยการใสค าสงทป มใหไปยง Slide ใด ๆ หรอใหกระทาการใด ๆ ตามค าสง 7.1. ไปท Insert > Standard Objects > Button หรอคลกทป ม Insert Button บนแถบเครองมอ จะเกดป มทบรเวณกลาง Document Window ซงสามารถลากไปยงตาแหนงทตองการ และปรบคาใน Properties ตามตองการ

7.2. แถบ Properties ของ ป ม

Item Name ชอปม ใหก าหนดเปนภาษาองกฤษ GENERAL สามารถเลอกประเภทของปมและก าหนด

ขอความบนปมได -ปมม 3 ประเภท ไดแก 1) Text Button เปนปมทมขอความทบอยบนปม

สามารถเปลยนขอความไดจากชอง Caption และควรใชภาษาไทย

2) Transparent เปนปมโปรงใส มองไมเหน แตสามารถคลกได มคณสมบตของปม ทกประการ ใชส าหรบน าไปครอบขอความหรอภาพทตองการใหคลกปม Transparent จะมคณสมบตดาน FILL&STROKE เพม ใหก าหนดคา alpha ของ Fill เทากบ 0 และถาไมตองการเสนขอบ ใหก าหนดคา Stroke เปน 0 เชนเดยวกน ดงภาพ

3) Image Button เปนปมทใชภาพ Captivate 5 มปมจ านวนมากเตรยมไวใหในหองของโปรแกรม /Gallery/Buttons/ แตสวนใหญจะมขอความเปนภาษาองกฤษ ถาตองการสรางเองสามารถทาได โดยใชโปรแกรมกราฟก เชน Gimp หรอ Photoshop โดยใหสรางปม 3 ปม คอปม สถานะปกต (up) ขณะเมาสลากผาน (over) และขณะกดเมาส (down) ประการส าคญคอ ตองใชชอปมชอเดยวกน แตตอทายดวย _up, _over และ _down เชน ถาปมนคลกแลว ใหทาตอไป อาจใชชอวา next_up, next_over และ next_down เปนตน

7. การเพมปม

น าปมทง 3 ไปไวในหองเดยวกน เมอจะน าเขา ใหก าหนดประเภทของปมเปน Image Button และ Browse หาภาพปมทสรางไว โดยเลอกปมทมสถานะปกต โปรแกรมจะทราบวาเปนปมทงหมดเปนชดเดยวกน และจะน าไปใชโดยอตโนมตทงสามปม

CHARACTER เปนการก าหนดเกยวกบตวอกษรทอยบนปม ส าหรบปมประเภท Text Button ACTION เปนค าสงทโปรแกรมมไวใหเลอก ค าสงทส าคญ มดงน

- Continue ใหทาตอไป หวอานจะวงตอจากตาแหนงปจจบน ถามวตถใดใน slide นน ๆ ทอยตอจากปมนไป จะแสดงใหเหนกอน และถาไมมปมใด ๆ อก โปรแกรมจะเปด slide ถดไป

- Go to the previous slide ใหกลบไปยง Slide ทเพงผานมา - Go to the next slide ใหไปยง Slide ตอไปทนท ถามวตถใดตอจากปมนในหนา Slide น จะไม

แสดงใหเหน เพราะโปรแกรมจะขามไปยง Slide ตอไป ทนท - Go to the slide last visited สงใหกลบไปยง Slide ทเพงผานมา ในกรณทถกสงใหกระโดดมา

จาก Slide อนทไมใช Slide ทตดกน โปรแกรมจะกลบไปยง Slide นน - Jump to slide ใหกระโดดไปยง Slide ใด ๆ ในโปรแกรมน - Open URL or file ใหเปดหนาเวบอน หรอเปดไฟลอน - Open another project .ใหเปดไฟลของ Captivate 5 ในกรณน ใชส าหรบการลงคไฟล จาก

ไฟลหนงไปอกไฟลหนง หรอใชส าหรบทาเมน เพอลงคไปและกลบระหวางไฟลได OPTIONS ใชส าหรบเปลยน Cursor เปนรปมอเมอเมาสลากผาน หรอใหมขอความเพมเตม TIMING ส าหรบตงคาเวลาทงหมดทปมนจะแสดงบนหนาจอ และเวลากอนทปมจะหยดหวอานไมให

วงตอไป ตลอดจนเวลาหลงจากเมอกดปมนไปแลว ถาสงเกตบน Timeline ของปมจะเหนมเสนขนานแนวตง ซงแสดงเวลา ณ ต าแหนงทปมนจะทาหนาทหยดหวอาน ตาแหนงน สามารถใชเมาสลากเปลยนแปลงได

REPORTING ในกรณทเปนการถามตอบ จะใหน าผลการตอบไปรวมกบขอสอบหรอไม ถาน าไปรวม จะใหคาคะแนนของการตอบครงนกคะแนน

AUDIO ส าหรบเพมเสยงใหแกปม POSITION & SIZE ส าหรบก าหนดตาแหนงและขนาดของปม

เสยงใน Project ของ Captivate 5 สามารถใชได 3 ลกษณะ คอ

1) น าเขาไฟลเสยงจากภายนอก 2) บนทกเสยงจากไมโครโฟน 3) แปลงขอความเปนเสยง โดยตดตง Software แปลงขอความเปนเสยง (Text-to-speech

software) เพมเตมจากแผนซดของโปรแกรม Captivate ส าหรบในบทเรยนน จะน าเสนอเฉพาะการใชเสยงจากไฟลทน าเขาเทานน

การใชเสยงในโปรแกรม Captivate ม 3 ลกษณะ คอ

1) เสยง Background 2) เสยงประจา Slide 3) เสยงประจ าวตถบน Slide เชน เสยงประกอบปม ภาพ หรอ ขอความ Feedback ในขอสอบ เปน

ตน

ไฟลเสยงทจะน ามาใชงานได คอไฟล .wav ของ Microsoft และไฟล mp3 ในกรณทเลอกเสยงทเปน wav โปรแกรมจะแปลงใหเปน mp3 กอนการน าเขามาใชงานใน Project

1. เสยง Background สามารถน าเสยงประกอบเปน Background ของ Project โดยเสยงจะเลน

ตงแตตนจนจบทก Slide หากพบวา ม Slide แผนใดมเสยงอยใน Slide นน เสยงนจะเบาลง เพอใหไดยนเสยง ประจา Slide โดยปกตมกจะใชเสยงเพลงบรรเลง เปนเสยง Background ประกอบ การใชเสยง Background มขนตอน ดงน 1.1. เปด Project ใหม หรอใช Project ทมอยแลวกได

1.2. ไปทเมน Audio > Import to > Background

1.3. เลอกไฟลเสยงจากในเครองคอมพวเตอร

1.4. จะเปดหนาจอ ตอไปน ใหก าหนดคาตามตองการ

1.5. ถาตองการปรบแตงเสยง ใหคลกปม Edit เพอปรบแตงเสยงได

1.6. คลก Close เพอกลบไปยงหนาจอปกต

การใชงานเสยงใน Project

การใชไฟลเสยง

1.7. ทดสอบ โดยไปท File > Preview > Project

1.8. เอาเสยง Background ออก ไปท Audio > Remove > Background

2. เสยงประจ า Slide เปนเสยงประกอบ Slide จะเลนเฉพาะเมอ Slide นน ๆ ปรากฏเทานน และจะหยดเลนเมอ Slide นนออกไปจากหนาจอ วธการน าเสยงเขา มดงน

2.1. เปด Project ใหม สราง Slide เปลา จ านวน 3 แผน หรอใช Project ทมอยแลวกได ควรม Slide จ านวน 3-4 แผน

2.2. คลกเลอกแผน Slide ท 1

2.3. ไปทเมน Audio > Import to > Slide

2.4. เลอกไฟลเสยง mp3 จากในเครองคอมพวเตอร

2.5. การน าเขาในแผน Slide มลกษณะ ดงน

ถา Project นน ม Slide แผนเดยว หรอ Slide ทจะน าเสยงเขานน เปน Slide แผนสดทาย โปรแกรมจะน าเสยงเขาทนท และถาความยาวของ Slide นอยกวา ความยาวของเสยง โปรแกรมจะขยายความยาวของ Slide ใหเทากบเสยง

ถา Project นนมแผน Slide หลายแผน และ Slide ทน าเสยงเขา ไมใชแผนสดทาย และ Slide นน มความยาวมากกวาไฟลเสยง โปรแกรมจะน าเสยงเขาท Slide นนตามปกต โดยจะปรากฏหนาจอใหปรบแตงเสยงได กอนน าเขา ดงน

หนาจอน สามารถปรบแตงเสยงได เมอคลก Close โปรแกรมจะน าเสยงเขา Slide ทนท

ถา Project นนมแผน Slide หลายแผน และ Slide ทน าเสยงเขา ไมใชแผนสดทาย แต Slide นน มความยาวนอยกวาไฟลเสยง โปรแกรมจะใหเลอกลกษณะทน าเสยงเขา 3 ลกษณะดงน

1) น าเสยงเขาท Slide นน และจะขยายความยาวของ Slide นนใหเทากบความยาวของเสยง 2) เฉลยเสยงออกตามจ านวน Slide ทเหลอ โดยจะน าเสยงทงหมดเขาใน Slide ทเลอกกอน จากนน จะเปดหนาจอใหปรบวาจะน าเสยงไปไว Slide แผนใด อยางไร ดงภาพ

การเฉลย ทาโดยลากเสนแบงขอบเขตของ Slide แตละแผน เขาไปในบรเวณเสยง ดงภาพ

3) รกษาความยาวของ Slide ทเลอกไวเหมอนเดม แตเฉลยเสยงออกไปตาม Slide ทเหลอ ขอควรระวง เมอน าเสยงทมความยาวมากกวา ความยาวของ Slide เขา Slide แลว ใหตรวจสอบตาแหนงของวตถตาง ๆ ทมอยกอนน าเสยงเขา และเลอนปรบตาแหนงของวตถตาง ๆ ใหเหมาะสม

2.6. ถาตองการเอาเสยงประจา Slide ออก ใหไปท Audio > Remove > Slide

3. เสยงประจ าวตถบน Slide

เสยงสามารถน าเขากบวตถ เชน ภาพ ขอความ ได โดยเฉพาะ ขอความทใชเปน Feedback ส าหรบขอสอบ กสามารถน าเสยงเขาได เชนกน วธการน าเขาเสยงประจ าวตถ มดงน

3.1. เปด Project ใหม

3.2. น าเขาภาพ โดยไปท Insert > Image … และเลอกภาพทตองการ

3.3. คลกทภาพ

3.4. ทแถบ PROPERTIES คลกเปดแถบ AUDIO และคลก Add Audio…

3.5. โปรแกรมจะเปดหนาจอใหเลอกและปรบแตงไฟลเสยง

3.6. คลกปม Import เพอเลอกไฟลเสยง

3.7. โปรแกรม Captivate มเสยงประกอบเตรยมไวใหเลอก อยในหองโปรแกรมของ Captivate / Gallery / Sound

3.8. ถาตองการปรบแตง ใหคลกแถบ Edit

3.9. จากนนใหกดปม Save และ Close ตามลาดบ โปรแกรมจะกลบมาทหนาจอเดม

3.10. ทดสอบโดยไปท File > Preview > Project

โปรแกรม Captivate สามารถน าเขาไฟลวดโอ AVI, MOV, FLV และ MPEG โดยสามารถ Sync ภาพ และเสยงไดจากใน Slide ตาง ๆ โดยปกต สามารถใชไฟลวดโอใน Slide ทว ๆ ไปได แตม Slide บางอยางทไมสามารถใชวดโอได เชน Slide แมแบบของขอสอบ Random Slides หรอ Slide ทถก Lock ไว เปนตน การน าเขาวดโอ สามารถน าเขา 2 ทาง ไดแก

1) น าเขาทางเมน Video > Insert Slide Video…หรอ เมน Insert > Slide Video… 2) น าเขาทางเมน Insert > FLV or F4V File… ซงมขอแตกตางกนคอ

น าเขาทาง Insert Slide Video น าเขาทาง FLV or F4V File สามารถ Sync กบแผน Slide ได ไมสามารถ Sync กบแผน Slide ได เพมขอมลลงใน Library สามารถดไดจากใน Library ไมเพมขอมลใน Library ไมมปมบงคบวดโอ วดโอขนอยกบ Slide มปมบงคบวดโอ โดยเฉพาะ 1. การน าเขาวดโอ ทาง Insert Slide Video

การน าเขาวดโอ สามารถใหเลนภายใน Slide แผนเดยว หรอ เฉลยไปหลายแผน กได และสามารถน าเขาไดทงผานทางเมน Insert > Slide Video… หรอผานทางเมน Video กได

1.1. คลกท Slide ทตองการน าเขาวดโอ และไปท Insert > Slide Video…

1.2. เลอก วดโอ ทตองการ

1.3. ถา Slide นนมแผนเดยว หรอเปนแผนสดทาย โปรแกรมจะน าวดโอเขา และขยายความยาวของ Slide ออกไป

1.4. ถา Slide นนไมใช Slide สดทาย และความยาวนอยกวาความยาวของวดโอ จะมหนาจอใหเลอกลกษณะการน าเขา

- น าวดโอทงหมดวางไวใน Slide ทเลอกเพยง Slide เดยว

- รกษาความยาวของ Slide ทเลอกไว และเฉลยวดโอทเหลอไปยง Slide อน ๆ ขอควรระวง เมอน าวดโอทมความยาวมากกวา ความยาวของ Slide เขา Slide แลว ใหตรวจสอบตาแหนงของวตถตาง ๆ ทมอยกอนน าวดโอเขา และเลอนปรบตาแหนงตาง ๆ ใหเหมาะสม

การใชงานคลปวดโอใน Project

1.5. ถาตองการลบวดโอออกจาก Slide ใหไปท เมน Video > Video Management … คลกเลอกวดโอทตองการลบ แลวคลกทถงขยะ

1.6. ถาตองการปรบความยาวของวดโอในแตละ Slide ใหไปท .เมน Video > Video Management … คลกเลอกวดโอทตองการ และคลกรปดนสอ

1.7. จะเกดหนาจอใหแกไข โดยลากปรบเสนขอบเขตของ Slide ตามตองการ

2. การน าเขาวดโอ ทาง Insert > FLV or F4V File 2.1. สราง Slide ใหม

2.2. ไปทเมน Insert > FLV or F4V File

2.3. จะเปดหนาจอให import วดโอ ใหคลก Browse เลอกไฟลวดโอจากในคอมพวเตอร หรอ เลอกจากบนอนเทอรเนต โดยระบในชอง URL 2.4. คลกปม OK

2.5. จะกลบมาทหนาจอเดม ถาวดโอมขนาดใหญเกนกวา Slide ใหลากเพอปรบขนาดใหเหมาะสม

2.6. ทดสอบ ไปท File > Preview > Project

2.7. ถาตองการลบ ใหคลกทวดโอบนแผน Slide และคลกปม Delete บนแปนพมพ

โปรแกรม Captivate 5 สามารถสรางขอสอบไดหลายชนด เชน แบบเลอกตอบ แบบจบค แบบเรยงลาดบ แบบเตมค าสน ๆ และสามารถจดท าขอสอบแบบสมตามจดประสงคได ขอสอบทกชนดมแมแบบเตรยมไวใหพรอมใชงาน นอกจากนยงมการเกบคะแนน การสงคะแนนออกไปยงระบบ LMS ทมมาตรฐาน Scorm 1.2 หรอ 2004 เชน Moodle หรอ Blackboard เปนตน อกทงยงสามารถสงคะแนนไปทตาง ๆ เชน เวบไซต Acrobat.com, Adobe Acrobat Connect Pro, สงคะแนนทางอเมล หรอ ใหเกบคะแนนลงเครองคอมพวเตอร ได

เนองจากโปรแกรม Captivate ออกแบบส าหรบใชบนอนเทอรเนต โดยเฉพาะกบระบบ LMS ดงนนจงมขอจากดทควรทราบคอ

- ไฟล 1 ไฟลจะสงคะแนนออกเพยงชดเดยวเทานน หากตองการเกบคะแนนกอนเรยน (Pretest) และคะแนนหลงเรยน (Posttest) ตองแยกไฟล เปน 2 ไฟล

- การเกบขอมลลงบนเครองคอมพวเตอรไมสามารถท าไดตามปกต ตองท าใหเครองคอมพวเตอรเปน Server เสยกอน จากนน จงใชโปรแกรมรบคะแนนทสงออกจาก Captivate และเกบลงฐานขอมล

ส าหรบในบทเรยนน จะนาเสนอการสรางขอสอบแบบเลอกตอบ และแบบจบค เทานน สวนการ

รายงานผลคะแนนจะใหจดเกบคะแนนลงเครองคอมพวเตอร 1. การสรางขอสอบแบบเลอกตอบ มขนตอน ดงน

1.1. เปด Project ใหม ไปท File > New Project > Blank Project

1.2. เนองจากแมแบบทโปรแกรมเตรยมไวใหเปนภาษาองกฤษ เชน ขอความทเปน Feedback ตาง ๆ ดงนนจงตองปรบแกเปนภาษาไทยเสยกอน (ถาทาขอสอบแลวมาปรบแกภายหลง โปรแกรมจะไม Update ให ขอความตาง ๆ จะเปนภาษาองกฤษทงหมด)

1.3. ปรบแกขอความเปนภาษาไทย ไปท เมน Quiz > Quiz Preferences… เมอเปดหนาจอ Preferences .ใหดท Category > Quiz เลอก Default Labels และ

ปรบแกใหเปนภาษาไทย เชน

การสรางแบบทดสอบ

ในขณะแกไขใหสงเกตการแสดงผลในชอง Style Preview ดวย เสรจแลวกดปม OK

1.4. ถาตองการเกบคะแนน ใหตงคาการรายงาน โดยคลกท Reporting ในสวนของ Quiz และคลกในกลองหนาขอความ Enable reporting for the project เพอก าหนดใหมการรายงานผล

จากหนาจอน จะพบวาสามารถรายงานผลไดหลายทาง ถาใชกบระบบ LMS ใหเลอก Standard และก าหนดคาตาง ๆ ตามตองการ แตในบทเรยนน จะเปนการเกบคะแนนลงบนเครองคอมพวเตอร ใหคลกเลอกการสงไปท Internal Server และคลก Configure… เพอก าหนดคาทจ าเปน ทานตองเตมขอความทกชองในหนาจอน ขอมลน Captivate จะสงตอไปยง Server เพอเกบลงในฐานขอมล พรอมกบขอมลอน ๆ ท Captivate เกบรวบรวมไวขณะทาขอสอบ เชน เวลาทาขอสอบ คะแนนการสอบ จ านวนครงททา เปนตน เมอเตมขอความเสรจแลวใหคลกปม Save

Server: ตาแหนงของไฟลบน Server ทจะรบขอมลผลการสอบไปเกบ ถาไฟลอยบนอนเทอรเนต ใหระบ URL เชน http://lms.msu.ac.th/cp5/... แตถาเปนการเกบผลการสอบลงบนเครองคอมพวเตอรของผใช โดยปกตจะเปน http://localhost/... (ดรายละเอยดเรอง การตดตง Server ดวย Xampp และเรองการสรางหองเสมอน (Virtual directory) เพอเกบผลการสอบบน Server)

Company/Institute: ชอโรงเรยน หรอหนวยงาน Department: ชอแผนก หมวดวชา หรอสวนทเกยวของ Course: ชอรายวชาของขอสอบชดน

1.5. เปดแมแบบขอสอบ โดยไปท Quiz > Question Slide…

1.6. เลอก Multiple Choice จ านวน 1 ขอ และเลอก Graded ในกรณทจะมการเกบคะแนน

1.7. แมวาโปรแกรม Captivate 5 เตรยมแมแบบใหสามารถเลอกสรางขอสอบแตละชนดไดครงละหลายขอ แตแมแบบส าหรบ Multiple Choice ก าหนดตวเลอกทเปนคาเรมตน (Default) ไวเพยง 2 ตวเลอก ทาใหตองเสยเวลาปรบคาใน Properties ทกขอ ดงนน ถาก าหนดไวเพยงขอเดยวกอน และไปปรบแตงลกษณะในแถบ Properties แลวจง Duplicate ทง Slide จะทางานไดเรวกวา

1.8. คลกปม Ok จะเหนวา โปรแกรมสราง Slide เพมให 2 แผน แผนแรกเปนตวขอสอบ แผนท 2 เปนการรายงานผล ดงภาพ

1.9. ทแถบ QUIZ PROPERITES ใหก าหนดจ านวนตวเลอก (Answers) และ คะแนนส าหรบขอน (Points) ตามตองการ ในตวอยาง ก าหนดใหเปน 4 ตวเลอก และถาท าถก ได 1 คะแนน

1.10. ส าหรบการลาดบหวขอของตวเลอก โปรแกรม Captivate 5 ก าหนดมาใหแลว เปนระบบ A,B,C หรอ ระบบตวเลข เทานน ไมสามารถปรบเปน ก. ข. ค. ได ตองเลอกใชตามทโปรแกรมก าหนด (คาดวา รนตอ ๆ ไป อาจจะสามารถปรบสวนนใหเปนภาษาไทยได)

1.11. พมพขอความ หรอนาภาพเขา ตามตองการ

1.12. ทดสอบ โดยไปท File > Preview > Project

2. การสรางขอสอบแบบ จบค มวธดงน 2.1. เปด Project ใหม หรอสามารถทาตอจากขอสอบแบบ Multiple Choice ททาไวแลวกได

2.2. ถาทาตอจากขอสอบทแลว ไมตองปรบแกขอความ ใน Quiz preferences ถาเรม Project ใหม ตองปรบแกขอความใน Quiz preferences ใหเปนภาษาไทยกอน ทกครง

2.3. ไปท Quiz > Question Slides เลอก Matching ก าหนดจ านวนขอของขอสอบทตองการแลวคลก OK

2.4. จะเปดหนาจอแมแบบขอสอบแบบเลอกตอบ

2.5. กอนพมพหรอแกไขขอความ ใหปรบคาใน QUIZ PROPERTIES ตามตองการ ทแถบ GENERAL

Type: ประเภทเกบคะแนน (Graded) หรอ เปนแบบสอบถาม (Survey) ไมเกบคะแนน Column 1: จ านวนขอในคอลมนท 1 ดานซายมอ Column 2 : จ านวนขอในคอลมนท 2 ดานขวามอ Shuffle Column 1: ก าหนดใหมการสลบขอในคอลมนท 1 หรอไม ถาก าหนดใหมการสลบขอ จะ

สลบขอใหมทกครงทเปดเพอทาขอสอบ Points: คาคะแนนของขอสอบชดน ผเรยนตองทาทกขอถกหมดจงจะไดคะแนน Numbering: ตวเลขหวขอ ใหเลอกจากทก าหนดให เปนระบบตวเลข

ทแถบ OPTIONS Captions: ขอความ Feedback ทตองการใหแสดงในหนาน ถาไมแกไขใน Quiz Preferences

กอน ขอความจะเปนคา Default ซงเปนภาษาองกฤษ Tim Limit: จ านวนเวลาทก าหนดใหท าในขอน Buttons: ปมทตองการใหแสดงบนหนาน ถาไมแกไขใน Quiz Preferences กอน ขอความ

บนปมจะเปนคา Default ซงเปนภาษาองกฤษ 2.6. พมพขอสอบ ถาตองการใชภาพ สามารถนาภาพเขาไดตามปกต (เมน Insert > Image…)

2.7. เมอเสรจแลว ใหทดสอบ ไปท File > Preview > Project