BAB IBENTUK AKAR DAN PANGKAT
1.1 Bentuk Akar
Bentuk akar adalah akar dari bilangan rasional yang hasilnya merupakan bilangan irasional (bukan bilangan rasional).
1.1.1 Menyederhanakan Bentuk AkarUntuk setiap a dan b bilangan positif, maka berlakut: dengan a atau b harus dapat dinyatakan dalam bentuk akar kuadrat murni.ContohSederhanakan bentuk akar berikut:1. 2. 3. 4. 5.
Jawab:1. 8 42 4 2 2 2 . . 4. 50 252 25 2 5 2 . .
2. 12 43 4 3 2 3 . . 5. 500 1005 100 5 10 5 . .
3. 18 92 4 2 3 2 . .
1.1.2 Penjumlahan & Pengurangan Bentuk Akar
a c b c a b c
a c b c a b c
( )
( )
Contoh :Sederhanakan bentuk-bentuk berikut1. 5 2 7 2 4. 4 3 12 27
2. 8 3 3 3 5. 125 20 80
3. 4 5 8 5 10 5
Jawab :1. 5 2 7 2 5 7 2 12 2 ( ) 4.
4 3 12 27 4 3 2 3 3 3 5 3
2. 8 3 3 3 8 3 3 5 3 ( ) 5. 125 20 80 5 5 2 5 4 5 3 5
3. 4 5 8 5 10 5 4 8 10 5 2 5 ( )
1.1.3 Perkalian Bentuk Akar
a c xb d ab cd
Contoh :Sederhanakan bentuk-bentuk berikut1. 2 5x 5. ( )( )2 3 2 5 3 8. ( )7 2 2
2. 8 20x 6. ( )( )7 3 7 3 9. ( )7 3 2
3. 3 5 4 2x 7. ( )( )3 2 2 5 3 2 2 5 10. ( )2 3 4 5 2
Irvan Dedy, S.Pd Page 1 of 4 SMA Dwiwarna
4. 2 4 2 6( )
Jawab:1. 2 5 10x
2. 8 20 160 4 10x
3. 3 5 4 2 12 10x
4. 2 4 2 6 2 4 2 2 6 8 12 8 2 3( ) ( )( ) ( )( )
5. ( )( ) ( ) ( )2 3 2 5 3 2 2 5 3 3 2 5 3
2 5 6 6 15
17 6 6
6. ( )( ) ( ) ( )7 3 7 3 7 3 7 3 42 2
7. ( )( ) ( ) ( )3 2 2 5 3 2 2 5 3 2 2 5 18 20 22 2
8. ( ) ( ) . ( )7 2 7 2 7 2 2 7 2 14 2 9 2 142 2 2
9. ( ) ( ) . ( )7 2 7 2 7 3 3 7 2 21 3 10 2 212 2 2
10. ( ) ( ) ( )( ) ( )2 3 4 5 2 3 2 2 3 4 5 4 52 2 2
12 16 15 80
92 16 15
1.1.4 Menarik Akar
( ) ( ) . ( )a b a a b b
a b ab
2 2 22
2
Maka a b ab a b 2 ( )
( ) ( ) . ( )
.
a b a a b b
a b a b
2 2 22
2
Maka a b ab a b 2 ( )
ContohHitung :1. 5 2 6 2. 8 60 3. 8 2 12 4. 11 120
Jawab :1. 5 2 6 3 2 3. 8 2 12 6 2
2. 8 60 8 2 15 5 3 4. 11 120 11 2 30 6 5
1.1.5 Merasionalkan Penyebut Pecahan
1
2
.
.( )
a
b
a
bx
b
b
a bb
a
b c
a
b cx
b c
b c
a b cb c
Pasangan bilangan ( )b c dan ( )b c disebut bentuk akar sekawan.
ContohRasionalkan penyebut pecahan berikut:1. 4
2 2. 53 3. 2
2 1 4. 55 3 5. 7 2
7 2 6. 3
5 2 3
Irvan Dedy, S.Pd Page 2 of 4 SMA Dwiwarna
Jawab:1. 4
242
2
2
4 22
2 2 . 6. 3
5 2 3
3
5 2 3
5 2 3
5 2 3
( )
( )
( ).
2. 5
3
5
3
3
3
153
13
15 .
3. 22 1
22 1
2 1
2 1
2 2 12 1
2 2 1
. ( )( )
4. 5
5 3
5
5 3
5 3
5 3
5 5 35 3
. ( )
5 152
12
5 15( )
5. 7 2
7 2
7 2
7 2
7 2
7 2
7 2 14 27 2
.
9 2 145
15
9 2 14( )
1.2 Eksponen
1.2.1 Definisi
1. a a a a an
sebanyak n faktor
. . .... 2. a0 1 untuk setiap a 0
a : bilangan pokok 3. a n
an 1
n : eksponen 4. a amn mn
n : bilangan asli
1.2.2 Sifat-sifat
1. a a am n m n. 3. ( ) .a am n m n 5. ( )abn a
b
n
n
2. aa
m nm
n a 4. ( . ) .a b a bn n n
ContohHitung nilai dari:a. ( )16
34 c. ( )81
34 e. 16 0 50 125 0 5, ( , )( , )
b. ( )322
5 d. ( )2434
5
Jawab :
a. ( ) ( )16 2 2 83
43
44 3 c. ( ) ( )81 3 3 274
53
44 3
b. ( ) ( )32 2 2 42
52
55 2 d. ( ) ( )243 3 3 814
54
55 4
e. 16 0 5 2 2 2 2 00 125 0 5 4 118
12
12
12, ,( , ) ( ) ( )
2. Sederhanakan : 3. Jadikan pangkatnya positif :
a b
a b
12 3
132
23
.
.
a b a ba b a b
2 3 1 2
3 1 1 4
Irvan Dedy, S.Pd Page 3 of 4 SMA Dwiwarna
Jawab : Jawab:
a b a ba b a b
a b a ba b a b
a ba b
ab a bb a
2 3 1 2
3 1 1 4
2 3 1 2
3 1 1 4
3 4
3 4
2 2
3 2
a b
a b
aba b a b
12 3
132
23
32
32
23 1.
.. .
4. Tulislah sebagai bilangan berpangkat dengan bilangan pokok 2 :a. 323 b. 1
8 c. 116 2 d. 1
165 16
Jawab:
a. 32 2 23 53 53 c. 1
164 32 2 2 2
12
12 .
b. 18
32 232 d. 1
165 4 316 2 2 2
45
15 .
5. Tentukan nilai x dari persamaan :
a. 3 811x b. 52 1 1125
x c. 18
2 1 15 4x x
Jawab :a. 3 81 3 3 1 4 51 1 4x x x x
b. 5 5 5 2 1 32 1 1125
2 1 3x x x 2 4 2x x
c. 18
2 1 15 3 2 1 2 154 2 2x x x x ( )( )
2 26 3 2 25x x 6 3 2 2
5x x
30 15 2 2x x 32 13x x 1332
Irvan Dedy, S.Pd Page 4 of 4 SMA Dwiwarna