Download pdf - GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ PROJESİ FİNANSAL … · gÜneŞ enerjİsİ santralİ projesİ fİnansal analİz ve sİgorta dİyarbakir 12-16 ekim 2015

GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ PROJESİ FİNANSAL ANALİZ VE SİGORTA

DİYARBAKIR

12-16 Ekim 2015

SUNUM İÇERİĞİ

PROJE MALİYET KALEMLERİ VE GELİRLERİ

Yatırım Maliyetleri

İşletme Giderleri

Gelirler

Projelerde Kredi Kullanımı

Destekler

Sigorta

Örnek Finansal Analiz

Proje Maliyetleri

Yatırım Maliyeti

Projenin planlamasından hayata geçirilmesine kadarki giderler

bütünüdür.

İşletme Gideri

Projenin elektrik üretimine devam edebilmesi ve projenin ömrünün

uzatılması için yapılan harcamalar bütünüdür.

PV Sistemi Yatırım Kalemleri ve Yatırım Tutarı İçinde Oranı

Yatırım Maaliyetleri

Yatırım Kalemleri

Yatırım Tutarı içinde oranı Açıklamalar

Arazi Tipi Çatı Tipi

1

Anahtar Teslim PV Santral Sistem Kurulum Bedeli (Yedek Parça ve invertör bedelleri dahil)

%85-%90 %97-%99

Ekipman tedarikçileri ile yapılan görüşmelerde, çıkabilecek arızalara hazırlıklı olmak ve üretim kaybını engellemek üzere, panel ve invertörlerden belli bir miktarın yedekte tutulması gerektiği belirtilmiştir. Bu nedenle anahtar teslim bedelin %2’si yedek panel ve invertör bedeli olarak dikkate alınmıştır.

2 Sistem Bağlantı Bedeli %5 - Sistem bağlantısının yatırımcı tarafından yapılacağı düşünülmektedir. Çatı tipi uygulamalarda kendi elektrik tüketiminin karşılanacağı düşünülmüştür bu yüzden sistem bağlantı bedeli gider olarak hesaba katılmamıştır.

3 Proje Geliştirme ve Arazi Bedeli

%5-%10 %2-5 -

4 Öngörülmeyen Giderler %1-%3 %1-%3 Yukarıdaki bedeller dışında öngörülmeyen ancak projenin gerçekleştirilmesi için gerekli olan bedeller ve giderler için bu kalem hesaba katılmıştır.

5 KDV 0 0 Proje için Yatırım Dönemi KDV İstinası Teşviki alınacağı varsayılmıştır.

6 Sistem Kurulum Birim Bedeli

0,95USD/W

1,3USD/W Verilen birim fiyatta arazi tipi santrallerin 500 kw üstü, çatı tipi santrallerin de 50 kw altında olduğu varsayılmıştır.

PV Sistemi Yatırım Kalemleri ve Yatırım Tutarı İçinde Oranı

Yatırım Maaliyetleri

PV Sistemi Yatırım Kalemleri Yatırım Tutarı içinde oranı

Panel %45 - %50

İnvertör %5 - %10

Elektrik sistemi malzemesi %10 - %15

İnşaat İşleri malzemesi %10 - %15

İşçilik %5 - %15

İşletme Giderleri

Yıllık Işletme Gideri Bileşenleri

Oranı Açıklamalar

Arazi Tipi Çatı Tipi

1 Bakım ve Onarım Gideri

%35 - %40 %65-%70 Bakım ve onarım hizmetleri ekipman tedarikçilerinden alınabilir. Bu

oranlara temizlik bedeli de dahildir.

2 Personel Gideri %35 - %40 – Çatı tipi için personel gideri düşünülmemiştir. Arazi tipi için de sadece

santralin güvenliğinden sorumlu kişiler olacağı düşünülmüştür.

3 Sistem Kullanım Gideri

%25 - %30 – Üretilecek elektriğin sisteme aktarılmasına istinaden dağıtım şirketine

ödenecek sistem kullanım bedelidir. Ancak çatı tipinde kendi tüketimi

karşılayacağı düşünüldüğünde böyle bir gider olmayacağı düşünülmüştür.

4 Sigorta Gideri %5 - %10 %25-%30 Projelerin ekipman bedeli üzerinden sigorta bedeli belirlenmektedir.

5 Diğer ve Öngörülmeyen Giderler

%0,5 - %1 %10 Yukarıdaki giderlerin dışında ve öngörülemeyen diğer giderler ve

masrafların için ilave edilmiştir.

Gelirler

Panellerin elektrik üretim değerleri proje yerinin iklim koşullarına göre yapılacak çalışmalar sonucunda tahmin edilir. Aşağıda verilen formülden panelin yıllık elektrik üretim değeri hesaplanabilir.

Yıllık Elektrik Üretim Değeri (kWh) = Panel Gücü(kWe) x 365 gün x 24 saat x kapasite faktörü*

*Kapasite faktörü, uzmanlar tarafından yapılacak teknik fizibilite çalışması sonucunda ortaya çıkacaktır.

Projelerde Kredi Kullanımı

Kredi ihtiyacı duyan yatırımcıların bankalara başvuruları sırasında dikkat etmesi gereken hususlardan en önemlisi kredi başvurusunda teslim edilmesi gereken dokümanlar ve bunların kalitesidir.

Bankalar kredi başvurusunda bulunan projeleri ekonomik, teknik ve çevresel açılardan incelemektedir. Bu incelemeyi yapabilmek için de yatırımcıdan fizibilite raporu istemektedir. Bu raporun içeriği aşağıda listelenmiştir.

• Yatırımcının tanıtımı • Projenin tanıtımı • Şebekeye uzaklık ve

hatların kalitesi • Ekipman analizi • Ekipman tedarik ve

performans anlaşmaları • Çevresel etki • Projenin sosyal etkisi • Güncel yatırım

maliyetine ve gelire göre finans analizi, projenin geri dönüş süresi

Fizibilite Raporu İçeriği

Projelerde Kredi Kullanımı Finans Kalemleri

Kredi Koşulları Kabulleri Degerler Açıklamalar

Faiz Oranı 3,5%-%4,5 Yenilenebilir enerji projeleri finansmanında deneyimli ve aktif yerli bir bankadan sozlu olarak alınan bilgilere istinaden (USD cinsinden).

Öz sermaye Oranı 20%-%25

Yatırımcının ve bankanın beklentisine gore degişiklik gostermektedir. Ancak genellikle bankalar proje maliyetinin en az %20-%25’lik kısmının yatırımcı tarafından karşılanmasını beklemektedir.

Kredi Anapara Geri Odeme Suresi

7- 10 yıl Yenilenebilir enerji projeleri finansmanında deneyimli ve aktif yerli bir bankadan sozlu olarak alınan bilgilere istinaden

Kredi Anapara Geri Odemesiz Sure

1-2 yıl Kredi Anapara ödemesinin projenin devreye girmesinden sonra başlayacağı varsayılmıştır.

Destekler

Güneş projeleri için destek imkânları iki başlık altında toplanabilir. İlki yerli ekipman üretim desteği, ikincisi ise kalkınma ajansları tarafından sağlanan destek programlarıdır. Yerli üretim desteği tablosu yanda verilmiştir.

Ancak yandaki tabloda belirtilen ekipmanların çoğu yerli olarak üretilmemektedir. Teşvik alınabilme olasılığı en yüksek olan ekipman santral kurulum aksamları olabilir ve bu da 0,8 USDcent/kWh'lik ek bir katkı sağlayabilir.

Aksam Tipi İlaveTeşvik USD Cent (her kWs için)

Fotovoltaik Santral Kurulum Aksamları

0,8

Fotovoltaik Modul Uretimi

1,3

Fotovoltaik Hucre Uretimi

3,5

Invertor Uretimi 0,6

Yerel uretimden saglanan ilave teşvik

6,2

Sigorta

Güneş enerjisi projeleri yatırım maliyetinin yüksek olmasından ötürü yatırımcılar riskleri minimize etmek için projeleri kurulum aşamasında ve işletme süresince sigortalatmayı tercih etmektedir. Sigortalar genellikle nakliyat, kurulum ve işletme aşaması olarak üçe ayrılabilir.

Nakliyat

Sigortası

• Üretici deposundan montaj alanına kadar yapılacak taşımaya teminat sağlar

Kurulum

Sigortası

• Montaja konu ekipmanın sahaya inmesinden itibaren test döneminin bitmesine kadar teminat sağlar

İşletme

Sigortası

• Montajı biten ekipmanın ve inşai kıymetlerin işletme sırasında başına gelebilecek fiziksel hasarlara karşı teminat sağlar

Sigorta

Gelir Kaybı Sigortası

Gelir kaybı sigortası projenin teknik analizlerinde tahmin edilenden az elektrik üretmesi sonucu daha az gelir elde edilmesi riskine karşı yapılmaktadır. Örneğin iklim değişikliğinden dolayı güneşlenme surelerinin azalması (yağmurlu gün artısı vb.), ekipmanların istenilen verimde çalışmaması, şebekeye bağlantının kopması sonucu satışın sekteye uğraması gibi birçok nedenden dolayı gelir kaybı olabilir. Sigorta şirketleri yaptıkları anlaşmalarda gelir kaybı tanımını genellikle %10’dan daha fazla azalmalar için yapmaktadır. Gelir kaybı tanımı için bir çok özel madde de konulabilir.

Sigorta Gelir Garantisi

Senelik üretimin belirli sebeplerden ötürü azalması sonucu gelirde beklenmedik düşüşler için teminat sağlar

Aşağıdaki sebeplerden gelirde azalma teminata dahil değildir:

Her türlü savaş, iç savaş ve nükleer enerji ile alakalı durum

Sigortalı tarafından planlı durdurmalar

Ağaçlar ya da etraftaki binalar sonucu oluşacak gölgeleme

Ancak:

Güneş ışınımlarındaki azalma, kusurlar ve modüllerin üretim hatasından kaynaklanan gelirde azalma teminata dahildir.

* Bu bölüm Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR’un Hukuki Adımlarla Güneş Enerji Santralleri sunumundan alınmıştır.

http://www.solarexistanbul.com/sunum/sunumlar15/dogerlioglu-solarex15.pptx

Sigorta Gelir Garantisi

All Risk Sigortası ile birlikte alınmalıdır

Gelirde belirtilen sebeplerden ötürü azalma sonucu

Teminatın devreye girdiği kısım beklenen gelirin %90 ın altına düşmesi

5 yıllık poliçe, iptal edilmeme şartı



Sigorta

GES Projelerinde Sık Görülen Sigorta Hasarları*

Dolu: Kuvvetlendirilmiş camlar fizibiliteyi olumsuz etkilediği için dolu hemen her zaman hasara yol açmaktadır.

Yangın Güvenlik Önlemleri: Yangın için gerekli su kaynaklarına ve itfaiyeye uzaklık sorun yaratmaktadır. Etraftaki kuru çalılardan çıkan yangınların söndürülmesinde ciddi zorluklar yaşanmaktadır.

Hırsızlık/Vandalizm: Solar panellerin aynaları, özellikle monte edilmeden önce hırsızların ilgisini çekmektedir. Vandalizm de sık görülmektedir.

Elektrik Şokları/Yüksek voltaja karşı yetersiz koruma: Özellikle test ve devreye alma sürecinde yüksek elektrik şoklarından iş kazaları görülmüştür

Ayıplı Üretim: Ayıplı dizayn, işçilik ve ayıplı malzeme yüzünden sorunlar yaşanmaktadır. – Camlarda ayıplar – Hot spot cells – hücre yüzeylerinde renk değişimleri – Yanan hücreler – Bubble cells – hücre ve cam arasında kabarcıklar



Sigorta

Performans Garantisi Sigortası-Üreticiler İçin

Sigorta poliçesi ekinde yer alan garanti sertifikasını takip eder ve PV modüllerin üreticisi tarafından 25 yıl boyunca garanti edilen performansı sağlamaması halinde devreye girer.

Bir poliçe yılı boyunca üretilen tüm modüller için tek bir poliçe vardır. Poliçenin yıllık bir limiti bulunur.

Prim üreticinin cirosu üzerinden hesaplanır ve satın alınan limit, muafiyet ve firmanın deneyimine bağlı olarak %1 ila %5 mertebelerinde değişir.

Sigorta sadece modül üreticilerine sunulur. Üçüncü taraflara veya diğer solar ürün/hizmet tedarikçilerine verilmez.



Sigorta

Performans Garantisi Sigortası-Üreticiler İçin

Teminat Şartları

1. İlk 10 yıl boyunca üreticinin datasheet’inde gösterilen gücün %90’ı,

2. 11 ila 25. yıllar arasında üreticinin datasheet’inde gösterilen gücün %80’i sigorta garantisine alınır.

3. Üretici ilk 2 yıl boyunca garantiyi üzerinde tutar. Diğer yıllarda en azından «yıllık cirosunun» %1’i oranında muafiyet tutar.



EPC Sözleşmesi DOĞRU EPC FİRMASI & SÖZLEŞMESİ*

EPC Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi En Temel Hususlar

Zaman, Maliyet ve Nitelik üzerinde etkisi

olan/olabilecek her husus

Sorumlulukların Düzenlenmesi

Yüklenicinin Sorumlulukları

???

Yüklenicinin Yapısı ??? –

Konsorsiyum vs.

Müştereken & Müteselsilen ???

Kontrat Bedelinin Belirlenmesi

Yüklenici ekstra ücret talep edebilir

mi?

Proje Şirketinden kaynaklanan

gecikmeler olursa?

Proje Şirketi değişiklikler talep

ederse?

Tamamlama Süresinin Tespiti

Sürenin garanti altına alınması

Sabit tarih ya da EPC sözleşmesinin başlangıç tarihinden itibaren belirli bir süre

Tesisin zamanında tamamlanamaması – Proje Şirketinin Zarar & Ziyanı- Gecikme Tazminatı??? * Bu bölüm Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR’un Hukuki Adımlarla Güneş Enerji Santralleri sunumundan alınmıştır.


DOĞRU EPC FİRMASI & SÖZLEŞMESİ*

EPC Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi En Temel Hususlar

Performans

Garantisi Sorumluluk

Oranı Garanti &

Yaptırımlar

Değişiklikler Kusura Karşı Sorumluluk

Mücbir Sebepler

Askıya Alma-Ara Verme

Fesih Performans Özellikleri



EPC Sözleşmesi

Örnek Finansal Analiz-1

10 kW Çatı Tipi Uygulaması (Kredisiz)

Yatırım Toplam Maliyeti

Fiyat

Kurulum ücreti 13000 USD

Sistem Bağlantı

Bedeli

--- (Sisteme bağlanmadığı

varsayılmıştır)

Arazi Bedeli ---

Öngörülemeyen

gider

500 USD

KDV KDV yardımından faydalanılacağı

düşünülmüştür

Toplam kurulum

maliyeti

13.500 USD

Teknik Özellikler

Elektrik Üretim Bedeli 16.381 kwh/yıl

İşletme Süresi 25 Yıl

Yıllık performans düşüşü %0,5

Projenin kapladığı alan 100 m2

1 kw için gerekli alan güneye bakan cepheler için 10 m2 düz çatılar için 20 m2 1 kw için yıllık elektrik üretimi 1638 kwh 1 kw kurulum birim fiyatı 1300 USD

Örnek Finansal Analiz-1 10 kW Çatı Tipi Uygulaması (Kredisiz)

İşletme Giderleri

Bakım ve Onarım 1.000 USD

Personel Gideri ---

Sistem Kullanım Bedeli ---

Öngörülemeyen gider 100 USD

Sigorta 200 USD

Toplam yıllık işletme gideri 1.300 USD

Finansal Giderler

Faiz Oranı ---

Öz sermaye oranı %100

Ana Para ödeme süresi ---

Ödemesiz süre ---

Amortisman ---

Kurumlar Vergisi ---

Hurda Değeri %10

Yıllık Ortalama Gelir

Elektrik Birim Fiyatı (Mesken Ortalama) 14,6 USDc /kWh

Ödenmeyen Elektrik Faturası Üzerinden Gelir (Her

yıl bir önceki yıldan %0,5 düşüş olduğu

varsayılarak ortalama hesaplanmıştır)

2.264 USD/yıl


10 kW Çatı Tipi Uygulaması (Kredisiz)

Finansal Analiz Sonuçları

İç çevrim Oranı %6

Öz kaynak iç getiri oranı 10 yıl

25 Yıllık toplam gelir 56.608 USD


100 kW Çatı Tipi Uygulaması (Kredi İle)


Fiyat

Kurulum ücreti 130.000 USD

Sistem Bağlantı

Bedeli

--- (Sisteme Bağlanmadığı

Varsayılmıştır)

Arazi Bedeli ---

Öngörülemeyen

gider

5.000 USD



Toplam kurulum

maliyeti

135.000 USD

Teknik Özellikler

Elektrik Üretim Bedeli 163.812 kwh/yıl



Projenin kapladığı alan 2.000 m2

1 kw için gerekli alan güneye bakan cepheler için 10 m2 düz çatılar için 20 m2 1 kw için yıllık elektrik üretimi 1638 kwh 1 kw kurulum birim fiyatı 1300 USD

Örnek Finansal Analiz-2 100 kW Çatı Tipi Uygulaması (Kredi İle)

İşletme Giderleri

Bakım ve Onarım 10000 USD

Personel Gideri ---

Sistem Kullanım Bedeli ---

Öngörülemeyen gider 500 USD

Sigorta 500 USD


Finansal Giderler

Faiz Oranı %3.5


Ana Para ödeme süresi 10 yıl

Ödemesiz süre 1 yıl

Amortisman ---

Kurumlar Vergisi ---

Hurda Değeri %10


Elektrik birim fiyatı (Ticarethane ortalama) 13,7 USDc/kWh

Elektrik satışı (Her yıl bir önceki yıldan %0,5 düşüş

olduğu varsayılarak ortalama alınmıştır.)

21.247 USD/yıl


100 kW Çatı Tipi Uygulaması (Kredi İle)




25 Yıllık toplam gelir 531.192 USD


500 kW Yer Tipi Uygulaması (Kredi İle)


Fiyat


Sistem Bağlantı

Bedeli

30.000 USD

Arazi Bedeli 45.000 USD

Öngörülemeyen

gider

10.000 USD



Toplam kurulum

maliyeti

560.000 USD

Teknik Özellikler

Elektrik Üretim Bedeli 819,06 MWh/yıl




100 kw için gerekli alan 2.000 m2 1 kw için yıllık elektrik üretimi 1.638 kwh 1 kw kurulum birim fiyatı 950 USD Elektrik satış fiyatı için alım garantisi olan 133 USD/MWh alınmıştır.

Örnek Finansal Analiz-3 500 kW Yer Tipi Uygulaması (Kredi İle)

İşletme Giderleri


Personel Gideri 15.000 USD

Sistem Kullanım Bedeli 6.500 USD

Öngörülemeyen gider 1.500USD

Sigorta 2.000 USD


Finansal Giderler

Faiz Oranı %3.5




Amortisman %10

Kurumlar Vergisi %20

Hurda Değeri %10


Elektrik Satışı (Her yıl bir önceki yıldan %0,5 düşüş

olduğu varsayılarak ortalama alınmıştır) 103.136 USD / yıl

Tarife 13,3 USDc/kWh






25 Yıllık toplam gelir 2.578.414 USD




Fiyat


Sistem Bağlantı

Bedeli

45.000 USD


Öngörülemeyen

gider

10.500 USD



Toplam kurulum

maliyeti

1.100.000 USD

Teknik Özellikler

Elektrik Üretim Bedeli 1638.1 MWh/yıl





Örnek Finansal Analiz-4 1000 kW Yer Tipi Uygulaması (Kredi İle)

İşletme Giderleri


Personel Gideri 15000 USD


Öngörülemeyen gider 2.500 USD

Sigorta 5.000 USD


Finansal Giderler

Faiz Oranı %3.5




Amortisman %10


Hurda Değeri %10




Tarife 13.3 USDc/kWh








1000 kW Yer Tipi Uygulaması (Kredisiz)


Fiyat


Sistem Bağlantı

Bedeli

45.000 USD


Öngörülemeyen

gider

15.000 USD



Toplam kurulum

maliyeti

1.100.000 USD

Teknik Özellikler

Elektrik Üretim Bedeli 1638.1 MWh/yıl





Örnek Finansal Analiz-5 1000 kW Yer Tipi Uygulaması (Kredisiz)

İşletme Giderleri


Personel Gideri 15000 USD


Öngörülemeyen gider 2.500 USD

Sigorta 5.000 USD


Finansal Giderler

Faiz Oranı ---


Ana Para ödeme süresi ---

Ödemesiz süre ---

Amortisman %10


Hurda Değeri %10




Tarife 13.3 USDc/kWh


1000 kW Yer Tipi Uygulaması (Kredisiz)





Örnek -6 Çatı Tipi – Ev

1. Gün

2. Gün

Toplam Çatı = 150 m2

Güneşe Bakan Alan = 110 m2

1 kW için 10 m2 yer gerektiği varsayılırsa 11 kW güneş

santrali kurulabilir.

7 saat ışınım alıyorsa 7 x 11 = 77 kWh

Gün içerisinde evin 10 kWh elektrik tükettiği varsayılırsa 77-10 = 67 kWh

4 saat ışınım alıyorsa 5 x 11 = 55 kWh

Gün içerisinde evin 17 kWh elektrik tükettiği varsayılırsa 55-17 = 38 kWh


Destek Bedeli = 13,3 USDc/kWh

1. Gün: 67 kWh x 0,133 USD/kWh = 8,911 USD

2. Gün: 38 kWh x 0,133 USD/kWh = 5,054 USD

15 gün sürdüğü varsayılırsa 8,911 x 15 = 133,665 USD

15 gün sürdüğü varsayılırsa 5,054 X 15 = 75,81 USD

Elektrik Tüketimi 1. Gün : 10 kWh tüketim 2. Gün : 17 kWh tüketim

15 gün sürdüğü varsayılırsa (10 x 15) + (17 x 15) = 405 kWh

209,475 USD


Sonuç :

(Fizibilite, yatırım ve işletme maliyetleri ihmal edilmek kaydıyla)

Elektrik Tüketimi = 405 kWh

Elektrik Birim Fiyatı Mesken Ortalama) = 13,29*

USDc/kWh

Elektrik Faturası = 405 kWh x 0,1329 USD/kWh = 53,84 USD

Destek Ödemesi = 209,475 USD = 615,44 TRY Muaf Kaldığı Elektrik Faturası = 53,84 USD =158,19 TRY

Elektrik Birim Fiyatı Temmuz 2015 verilerine göre hesaplanmıştır. Bütün hesaplamalarda USD/TRY oranı 2,938 alınmıştır (07.10.2015).

Teşekkür ederiz.

Lifenerji Ltd. Şti. Çetin Emeç Bulvarı, No: 19/18, Çankaya, Ankara

T: (0312) 481 21 42 F: (0312) 480 88 10

www.lifenerji.com

[email protected]