Paaralan:
Purok:
Sangay:
Rehiyon:
Kailan natanggap sa paaralan:
Gamitin ang sumusunod na titik sa pagtatala ng kondisyon ng
modyul:
A (Bago)
C (May kaunting sira)
Ang kagamitan sa pagtuturong ito ay magkatuwang na
inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at
pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat
namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon
na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran
ng Edukasyon sa
[email protected]
mungkahi.
Mamatiya Tano Gonanao ko Kiphangendaon ko Basa Maranao Ortograpiya
Unang Edisyon, 2013 ISBN: 978-971-9990-03-1
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng
Batas
Pambansa Bilang 8293: Hindi maaring magkaroon ng karapatang sipi sa
ano mang
akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang
pahintulot ng
pamahalaan o tanggapang kung saan ginawa ang isang akda upang
magamit sa
pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaring gawin ng
nasabing
ahensiya o tangapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang
kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit,
larawan,
ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, atbp.) na
ginamit sa aklat na
ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsikapang
mahanap at
mahingi ang pahintulot ng mga may karapatang-ari upang magamit ang
mga akdang
ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng mga tagapaglathala
(publisher) at may-akda
ang karapatang-aring iyon.
Pangalawang Kalihim: Dr. Yolanda S. Quijano
Kawaksing Kalihim: Dr. Elena R. Ruiz
Inilimbag sa Pilipinas ng ____________
Secretariat (DepEd-IMCS)
Meralco Avenue. Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
E-mail Address:
[email protected]
Mga Bumuo ng Ortograpiya
Mga manunulat: Saada J. Tubing, Pendi M. Ibrahim, Azisah A. Naga
Sandor B. Abad, KWF
Mga tagasuri: Rosalina J. Villaneza Ph.D.
Gumuhit ng mga larawan: Noel B. Corpuz,
Jason O. Villena
Bitikan ko
Koropan........................................................
11
Sataga a Katharo
......................................................... 19
Alpabetong Maranao
Da Baris iyan Miyadowa a Baris, Baris-
Batang & Diptonggo
Bitikan ko Kapagosara Sangkai a manga Batang:
1. So batang a Ee na pagosaren ko kisoraten ko manga katharo a
Maranao a
mategas a kapembalesaon. Matatago ini lalayon ko ikadowa taga
o
katharo. Ibarat o kisoraten ko: nem, dempas, leb, ago keleb.
2. Aya da sa ngkai a alpabeto na so batang a Cc, Ff, Jj, Qq, Vv,
Xx, ago Zz.
Giyangkai a manga batang na pagosaren ko kisoraten ko manga
katharo
a da sa basa Maranao.
3. So peman so batang a Hh na phagosaren igira a mbalesen ka so
mategas a
katharo. Ipesompat so Hh sangkaya a manga batang ( t, k s, p ) aya
manga
ibarat iyan na ( tharo, thengel, khan, shator, phanik, phamasa,
phanog) .
Ago so batang a Hh na pagosaren pen ko ngaran a taw ibarat o
(Hamid,
Hamdag, Hassan, Hapsa ).
4. Para di karimbotan so manga wata ko kaosara ko U ago O na
pagosaren so
O ko manga katharo a pekhaosaran sa O na so U na pagosaren ko
manga
ngaran a taw, inged ago ped pen a da sa basa Maranao.
Ibarat:
Manga Batang:
So Alpabeto a Maranao na kadadaleman sa sapolo ago walo (18)
a
manga batang. Ogaid na aden a telo a batang sa Maranao a di-
lalayon
pekhaosar ko kasorat sa Maranao ka pekhasaliyowan o ped a batang
datar o
batang a Ee a daa todek iyan ko poro iyan ago so Ëë a
totodekan.
Sii ko bago a inembaalan a okitokit o kasorat sa Maranao a kiya
opaka-
tan ko manga propesyunal, phamangendao ago mangaala i sowa /katao
ko
basa Maranao a batenger a manga Maranao na aden a inipagoman iran a
pito
a batang. Kinowa iran a ngkai a manga batang ko basa a Arabic a
lalayon
pekhaosar ko manga katharo a Maranao. Ogaid na da sii mirakes a
ngkai a pito
a batang ka inibegay den a katao ko manga pemangendao sa madrasa so
ki-
pangendaonon ko manga wata.
Kasorat:
Pagosaren o manga Maranao ko kasorat iran sa manga katharo sa
basa
Maranao a ngkai a sapolo ago walo (18) a manga batang o alpabeto
iran. So
batang a Ee na pagosaren ko manga katharo a manga tetegas i oni
igira pem-
balesen. Datar mambo o batang a Hh a pagosaren ko manga katharo a
igira
pembalesen na aden a pephakapoon a endo sa ngari tano. ( Ilayin so
manga
ibarat a katharo sangkai a phakatondog a lekatan). Pekhaosar pen a
ngkai a
batang a Ee ago Hh ko manga ngaran a taw, inged, ago nganinsan a da
sa basa
Maranao.
So peman so manga batang a Cc, Ff, Jj, Qq, Vv, Xx, Yy ago Zz a da
ko
manga batang a Maranao na phagosaren ko kisoraten ko manga ngaran a
taw,
inged, darepa ago manga nganinsan a da sa basa a Maranao odi na daa
rekon
o manga Maranao.
Mga Batang
Nn
nanas
Ii
ikog
Kk
kamais
Tt
totok
6
Bb
bawoo
Pp
pato
Gg
gatas
Ee
keleb
7
Ll
lima
Dd
dalog
Rr
rilos
NGng
ngirong
8
Ww
walay
Yy
Oyo-oyo
GRAMATIKA-MARANAO
Ngaran (Panggalan).
pinsan thenged
magulang lokes
kapatid pagari
lapis pansom
mesa lamisaan
FILIPINO MARANAO ENGLISH
Si - kuya Si – kaka mama
Sina- kuya at ate Siki- kaka mama ago
kaka babay
Kina kuya at ate Siki kaka mama ago
si kaka babay
12
V. Pang-Uri FILIPINO MARANAO ENGLISH
Antas Tamanan
a. Payak- hal: ganda a. Tod o katharo- ibarat:, taid
b. Lantay- hal: ma-
FILIPINO MARANAO ENGLISH
hangin ay dumaan.
bager a ndo.
2. Pananong 2. Pakaisa Hal: Ano ang dumaan? Ibarat: Antonaa i
somiyagad?
3. Padamdam 3. Pangedam Hal: Naku! Dumaan ang
malakas na hangin.
Hal: Pigilan mo ang
bager a ndo.
FILIPINO MARANAO ENGLISH
Hal. Kumakain, sumusu-
Maana o manga Khaka-
lilidan a Katharo ago
Maana ko Basa Maranao I. Kalalayaman a manga Kasalam
MARANAO
Mapiya khagabi Magandang hapon Good afternoon
Mapipiya ka? Kumusta ka? How are you?
MARANAO
15
MARANAO
MARANAO
ina a bai lola grand mother
ama a dato lolo grand father
ariya bunso youngest child
wiya hipag sister-in law
pakiwataan pamangkin niece /nephew
panogangan biyenan father/mother-in law
miyakamong manugang son/daughter-in law
IV. Manga Gomagalebek ko Inged
MARANAO
Pamomolan
MARANAO
MARANAO
tinilas tsinelas slipper
tanggob kumot blangket
lapad plato plate
ladiya mangkok bowl
bangkala damit clothes
baso baso glass
MARANAO
MARANAO
labogandang upo
kamantis kamatis tomatoes
pako pako fern
ago Inged
VIII. Manga Ropaan ago Phanendo ko Ropaan
MARANAO
o Phapanendo
MARANAO
XI. Mambebetad o Mosim
MARANAO PAGSASALIN SA
look a gawii hating gabi mid night
sobo madaling araw dawn
XII. Manga Bilangan
dowa polo dalawampu twenty
telopolo tatlompu thirty
telopolo agotelo tatlompu't tatlo thirty three
telopolo ago pat tatlompu't apat thirty four
23
MARANAO
patpolo apatnapu forty
limapolo limampu fifty
nempolo animnapu sixty
24
MARANAO
walopolo walumpu eighty
siyawpolo siyamnapu Ninety
magatos isang daan one hundred
25
MARANAO PAGSASALIN SA
Inaw nalulungkot
Osto ka den Talaga lang
Mataan mambo Talaga naman
Saakop one full hands
Saopak kalahati one half
Satebi Isang maliit na hiwa one small cut
Sakemes Isang puno ng kamay one full hand
Sapondot Isang piraso one piece
Salompok Isang tumpok one pile
Sakedot Isang kurot one pinch
Sabekhes Isang tali one string
Isa ka pansing Isang litro one liter
Isa ka gantang Isang ganta one ganta
Isa ka sako Isang sako one sack
Isa ka baso Isang baso one glass
ISBN: 978-971-9990-03-1
