PERSCONFERENTIE

Werkgevers vragen geen cadeaus, wel incentives voor groei!

01/10/2014

Internationale conjunctuur en economische situatie

Tijdelijk herstel in het 2e en 3e kwartaal 2013 maar weer

daling in 4e kwartaal

Activiteitsniveau eind 2013 bleef gelijk in eerste 6

maanden 2014

Zelfde verwachting voor laatste zes maanden 2014

= nulgroei in 2014

3

Technologische industrie: geen groei in eerste zes maanden 2014

Q1

08

Q3

08

Q1

09

Q3

09

Q1

10

Q3

10

Q1

11

Q3

11

Q1

12

Q3

12

Q1

13

Q3

13

Q1

14

Q3

14

70

75

80

85

90

95

100

105

110

Evolutie van de industriële lev-eringen (waarde, 2008=100)

Technologische industrie 2014: realisaties en verwachtingen

 Evolutie waarde omzetcijfer 2013 2012

2014 sem 12013 sem 1

2014 sem 22013 sem 2

2014 2013

Aero, space, defense & security 9,4% 2,2% 8% +5%

Building technology 2,1% -0,5% -1,5% -1%

Contracting -0,3% 4,7% 5% +5%

Energy systems & solutions -3,5% -5,4% -6,5% -6%

ICT 1,6% 4,2% 2% +3%

Materials technology -17,8% -6,6% -7% -7%

Production technology & mechatronics -3,5% -0,2% -2% -1%

Subcontracting -11,2% 0,5% -2,5% -1%

Transport systems & solutions -6,5% 11,4% -5% +3%

TOTAAL -5,5% 2,3% -2,2% 0%

5

Overzicht activiteitsdomeinen

• Aero, space, defense & securityStructurele groeisector, terugloop in 2e trimester 2014 door uitzonderlijke

leveringen in defensiesector in 2013.

• Building technologyBelgische en Europese bouwsectoren hebben moeite om weer met groei aan

te knopen. Enkele subsectoren doen het goed door nieuwe reglementeringen.

Nieuwe investeringen in smart buildings laten op zich wachten.

• ContractingPositieve evolutie na zachte winter 2014. Sector doet het structureel goed door

trend outsourcing van klantensectoren.

• Energy systems & solutionsWachten op investeringen, nochtans noodzakelijk om energievoorzieningen

voor bedrijven en gezinnen te waarborgen.

6

Overzicht activiteitsdomeinen

• ICT IT-solutions doen het goed (trend naar outsourcing/ mobiliteit) , groothandel

(dalende prijzen) en productie blijven achter (erosie prijzen in telecom geen

goede zaak voor leveranciers van netwerken).

• Materials technologyPrijzen van non-ferro metalen blijven dalen en leiden tot forse daling omzet,

ondanks stijgende volumes. Goede prestaties van kunststofproducten.

Stabilisatie metaalproducten. Lichte daling bij de gieterijen.

• Production technology & mechatronicsGeen heropleving in zicht, maar enkele subsectoren doen het wel goed: vooral producenten van gereedschapsmachines en voedingsindustriemachines positief.

7

Overzicht activiteitsdomeinen

• SubcontractingZwakte van afzetmarkten wegen op activiteiten.

• Transport systems & solutionsHeropleving in vraag naar bedrijfsvoertuigen door anticipatie voor invoering

Euro 8-norm. Ook privévoertuigenmarkt kent een lichte heropleving. Impact

sluiting Ford Genk vooral voelbaar in eerste trimester.

8

Bezettingsgraad van productiecapaciteit Q

1 08

Q2

08Q

3 08

Q4

08Q

1 09

Q2

09Q

3 09

Q4

09Q

1 10

Q2

10Q

3 10

Q4

10Q

1 11

Q2

11Q

3 11

Q4

11Q

1 12

Q2

12Q

3 12

Q4

12Q

1 13

Q2

13Q

3 13

Q4

13Q

1 14

Q2

14Q

3 14

Q4

14

60

70

80

90

70

80

90

100

110Bezettingsgraad (in %) Kritische grens van 80% Productie (2008=100)

%2008=100

9

Technologiebedrijven merken een achteruitgang van conjunctuur

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

-45

-30

-15

0

15

30

45

-40

-35

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5Conjunctuurbarometer NBB voor technologische industrie (rechteras)

AgoriaQ/Q-4Linkeras

%

10

Export groeit nog, maar aan trager tempoQ

1 2

00

9

Q2

20

09

Q3

20

09

Q4

20

09

Q1

20

10

Q2

20

10

Q3

20

10

Q4

20

10

Q1

20

11

Q2

20

11

Q3

20

11

Q4

20

11

Q1

20

12

Q2

20

12

Q3

20

12

Q4

20

12

Q1

20

13

Q2

20

13

Q3

20

13

Q4

20

13

Q1

20

14

Q2

20

14

Q3

20

14

Q4

20

14

-35

-25

-15

-5

5

15

25

35

Export technologische industrie (groei voortschrijdend jaargemiddelde)%

11

Wat bepaalt de export van de technologische industrie?

Zone 1e sem 2014

Evolutie --------------- 1e sem 2013

Opmerkingen

EU +4,4 %PIIGS (+20%), Dui (+7%), Fra (+0,5%), Ned (-4%), UK (+7%)

Rest van Europa +0,4 %Rusland (-16%),Oekraïne (-44%)

Azië +3,6 %

Amerika -1,0 % Brazilië (-16%)

BRIC -2,8 %

Wereld +4,1%

12

Tewerkstelling in technologische industrie

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

250,000

260,000

270,000

280,000

290,000

300,000

310,000

13

Tijdelijke werkloosheid bij arbeiders daalt2

00

8-1

20

08

-2

20

08

-3

20

08

-4

20

09

-1

20

09

-2

20

09

-3

20

09

-4

20

10

-1

20

10

-2

20

10

-3

20

10

-4

20

11

-1

20

11

-2

20

11

-3

20

11

-4

20

12

-1

20

12

-2

20

12

-3

20

12

-4

20

13

-1

20

13

-2

20

13

-3

20

13

-4

20

14

-1

20

14

-2

20

14

-3

20

14

-4

0.0%

5.0%

10.0%

15.0%

20.0%

5.9%

4.7%3.3%

13.6%

6.8%

3.7%

6.1% 6.4%

Trimester Jaargemiddelde

14

Evolutie aantal vacatures in de Waalse technologische industrie (2011-2014)

Jan

-11

Ma

r-1

1

Ma

y-1

1

Jul-1

1

Se

p-1

1

No

v-1

1

Jan

-12

Ma

r-1

2

Ma

y-1

2

Jul-1

2

Se

p-1

2

No

v-1

2

Jan

-13

Ma

r-1

3

Ma

y-1

3

Jul-1

3

Se

p-1

3

No

v-1

3

Jan

-14

Ma

r-1

4

Ma

y-1

4

Jul-1

4

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

Ontvangen vacatures Forem

15

Vacatures in de Vlaamse technologische industrie 2000-2014

Jan

-00

Jun

-00

No

v-0

0A

pr-

01

Se

p-0

1F

eb

-02

Jul-

02

De

c-0

2M

ay-

03

Oct

-03

Ma

r-0

4A

ug

-04

Jan

-05

Jun

-05

No

v-0

5A

pr-

06

Se

p-0

6F

eb

-07

Jul-

07

De

c-0

7M

ay-

08

Oct

-08

Ma

r-0

9A

ug

-09

Jan

-10

Jun

-10

No

v-1

0A

pr-

11

Se

p-1

1F

eb

-12

Jul-

12

De

c-1

2M

ay-

13

Oct

-13

Ma

r-1

4A

ug

-14

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000ONTVANGEN Moving average (ONTVANGEN) OPENSTAAND Moving average (OPENSTAAND)

Bron: Arvastat, VDAB

16

Samenvatting conjunctuur 2014

Activiteit (PRODCOM)• “Technisch” herstel in 1e kwartaal 2013• Daarna stabilisatie van de activiteit tot nu

Uitvoer (NBB)• Groeide lichtjes in eerste semester (licht herstel wereldconjunctuur….)• …maar forse daling van de groeicijfers tot nulgroei

Synthetische conjunctuurindicator (NBB)• Dalende trend in 2014• In eerste semester hoger dan in 2013, daarna lager dan in 2013

17

Samenvatting conjunctuur 2014

Bezettingsgraad van de capaciteit (NBB)• Bezettingsgraad schommelt in 2014 rond 80%, ligt nu op het gemiddelde van

de laatste 10 jaar• 80% is de grens tussen goede en slechte conjunctuur

Werkgelegenheid (RSZ)• Herstructureringen blijven werkgelegenheid uithollen• Hierdoor minder tijdelijke werkloosheid• Structureel probleem van vacatures blijft, vooral technische profielen in de

meer dienstengeoriënteerde sectoren & in verschillende niche-profielen in de maakindustrie

SYNTHESE• Nulgroei

Rendabiliteit

19

Studie Agoria op basis van:

• Jaarrekeningen van leden in periode 2008-2013

• 784 bedrijven

• Vertegenwoordigen 141.000 jobs in 2013 (=meer dan de helft van het totaal aantal jobs in technologsiche industrie)

Analyse van de rendabiliteit in technologische industrie

20

Analyse van kostenstructuur en rendabiliteit

In 2013 ging rendabiliteit voor derde opeenvolgend jaar achteruit

• Verkoop ging achteruit

• Bedrijven losten dit op door beter stockbeheer en door meer

beroep te doen op derden voor diensten (energie, ICT, HR,

transport & logistiek, …) = structurele tendens

• MAAR evolutie loonmassa weegt op rendabiliteit én jobs

• En fiscale en parafiscale druk is gestegen

• Nettorendabiliteit weer gedaald

Loonkost daalt minder dan toegevoegde waarde

2008 2009 2010 2011 2012 201350

60

70

80

90

100

110

120

50

60

70

80

90

100

110

120

74.979.3 77.7 76.6 78.3 79.1

-0,5%

-1,5%

Loonaandeel in % vd toegevoegde waarde

Loonmassa

Toegevoegde waarde

Mediaan, 2008=100

Hoge loonkost leidt tot minder jobs

2008 2009 2010 2011 2012 201368

71

74

77

80

-30,000

-20,000

-10,000

0

10,000

74.9

79.377.7

76.6

78.379.1

1,538

-19,856

-4,453

4,274

-3,198

-8,181

Evolutie werkgelegenheid

Loonaandeel in % vd toegevoegde waarde

23

Algemene daling van de EBIT in 2013 voor 3de jaar op rij

2008 2009 2010 2011 2012 2013-2.0

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.08.9

7.9

9.5 9.28.6 8.4

4.5

3.24.2 4.1

3.6 3.4

1.2

-0.5

1.0 0.8 0.5 0.3

EBIT in % verkopen

50

% v

d

on

de

rne

min

ge

n

mediaan

25 %

25 %

24

Nettorendabiliteit daalt ook verder in 2013

2008 2009 2010 2011 2012 2013-2.0

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

6.15.3

6.5 6.56.0 5.8

2.7

1.82.7 2.7

2.2 2.1

0.3

-1.4

0.1 0.1 -0.1 -0.3

Netto resultaat in % verkopen

50

% v

d

on

de

rne

min

ge

n

25 %

mediaan

25 %

25

Meer dan 25% van de ondernemingen maken verlies

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

0

5

10

15

20

25

30

35

20.9

31.6

22.8 23.627.2 26.5

% totaal Gemiddelde 1995-2012

26

Evolutie van verdeling toegevoegde waarde door technologische industrie

2008 2009 2010 2011 2012 20130%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

46%

34%

Publieke overheden (Belastingen, RSZ,…)

Werknemers (nettosalaris)

Investeringen in gebouwen, machines &uitrusting

Exploitatieresultaat

11%

9%

27

Investeringen in technologiebedrijven dalen

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

(e

)1000

1200

1400

1600

1800

2000

2200

2400

2600

Materiële en immateriële investeringen excl. R&D NACE 24.2 tot 30  (mio euro)

+7%

-6,5% -2%

28

Bedrijven vragen geen cadeaus, maar wel incentives

• Geen opleving, wel nulgroei

• Dalende werkgelegenheid door herstructureringen (vooral in productiebedrijven)…

• … maar vacatures blijven open staan in dienstgerichte bedrijven en in bepaalde niche-arbeidsprofielen…

• Derde achtereenvolgende daling van rendabiliteit in 2013

Evolutie loonkost weegt op rendabiliteit en werkgelegenheid Fiscale en parafiscale druk weer hoger Nettorendabiliteit daalt, >25% van bedrijven maakt verlies

• Investeringen op historisch laag peil

29

Welke incentives?

• Gewicht loonkost moet dalen, maar mag geen vermindering van netto-inkomen zijn

• Investeringsondersteuning/stimulering

• Mismatch tussen vraag en aanbod op de technologische arbeidsmarkt aanpakken

30

Marc Lambotte CEO

marc.lambotte@agoria.be

Frank Vandermarliere Algemeen adviseur

frank.vandermarliere@agoria.be

Vragen?