Pagbabagong Pangkabuhayan ng mga Pilipino sa Panahon ng

mga Amerikano

Tatlong pangunahing layunin ng Amerika sa pagpapatupad

ng edukasyon sa Pilipinas

1. Palaganapin ang demokrasya2. Sanayin ang mga Pilipino sa

pagkamamamayan3. Ipakalat sa buong kapuluan ang

wikang Ingles

Sistema ng Edukasyon

Mayo 1898 – itinatag sa Corregidor ang unang Amerikanong paaralan matapos ang labanan sa Maynila.

Agosto 1898 – pitong paaralan ang binuksan sa Maynila sa ilalim ng pamamahala ni Fr. William McKinnon

1898 – itinalaga si Lt. George P. Anderson bilang unang superintendent ng mga paaralan sa Maynila

Sistema ng Edukasyon

1903 – itinatag ang Bureau of Education at si Dr. David Barrows bilang unang direktor.

Binuksan din ang mga pang-araw at pang-gabing paaralan sa mga bayan at lalawigan.Karamihan sa mga panggabing paaralan ay para sa mga matatanda na nagnanais matuto ng salitang Ingles.

Sistema ng Edukasyon

Sa lahat ng paaralan, ang mga mag-aaral ay tumatanggap ng libreng aklat, kuwaderno, lapis at tsokolate.

Sundalong Amerikano ang unang guro ng mga Pilipino sa pag-aaral ng wikang Ingles.

Thomasites ang tawag sa unang grupo ng mga sinanay na Amerikanong guro nan dumating sa Maynila sakay ng USS Thomas noong Agosto 23, 1901.

Ang mga gurong Thomasites

Literatura at Pamamahayag

Ingles – wikang gamit sa lipunan ng mga Pilipino noon.

Fernando Maramag – unang natatanging Pilipinong makata sa Ingles

M. De Garcia Concepcion – unang Pilipinong makata na tumanggap ng parangal sa ibang bansa

Literatura at Pamamahayag

Godofredo Rivera at Jose Garcia Villa – sumulat ng mga tula at maikling kuwento sa wikang Ingles.

Jose Corazon de Jesus (Huseng Batute) at Florentino Collantes – kampeyon sa balagtasang Pilipino

Severino Reyes – nakilala sa tawag na “Lola Basyang” dahil sa kuwentong pambata na sinulat niya. Tinanyag din siyang “Ama ng Nobelistang Tagalog

Literatura at Pamamahayag

American Soldier – unang pahayagang Amerikano ang umiikot sa bansa noong Agosto 10, 1898.

The Independent – itinatag ni Vicente Sotto ng Cebu noong 1915, ito ang unang Pilipinong babasahin sa Inglatera.

The Philippine Herald – itinatag ni Manuel Quezon noong 1920

Literatura at Pamamahayag

Mga iba pang babasahin na pagmamay-ari ng pamilyang Roces ng Maynila:

La VanguardiaThe TribuneTaliban

Sining at Arkitektura

Dakilang Arkitekto1. Juan F. Nakpil2. Juan M. Arellano3. Andres Luna de San Pedro4. Pablo S. Antonio

Sining at ArkitekturaDakilang Iskultor

1. Guillermo Tolentino2. Severino C. Fable

Dakilang Pintor3. Fabian de la Rosa4. Fernando Amorsolo5. Victorio C. Edades

Agham, Teknolohiya at Kalusugan

National Research Council – itinatag noong 1933 upang umunlad ang agham sa bansa. Dr. Eliodoro Mercado – dalubhasa sa

leprosy Dr. Angeles Arguelles – unang Pilipinong

Direktor ng Kawani ng Agham Dr. Cristobal Manalang – dalubhasa sa

tropical malaria

Agham, Teknolohiya at Kalusugan

Dr. Pedro Lantin – dalubhasa sa typhoid fever

Dr. Eduardo Quisumbing – dalubhasa sa mga halamang orchids

Dr. Leopoldo Uichangco – isang magaling na entomologist o dalubhasa sa mga insekto

Agham, Teknolohiya at Kalusugan

Bureau of Health and Quarantine Service – itinatag upang mabantayan ang kalusugan ng mga tao. Napigilan nila ang epidemyang

nakamamatay tulad ng cholera, smallpox at peste na kumitil sa libu-libong buhay

Binuksan din ang mga pagamutan, puericulture centers at mga klinika.

Ipinakilala ang makabagong paraan ng panggagamot at paggamit ng mga mahuhusay na gamot.

Transportasyon at Komunikasyon

Maraming tulay at mga kalsada ang ipinagawa Binili sa British Company ang Manila-

Dagupan Railway noong 1917 at ginawang Manila Railroad Company at ngayong Philippine National Railway.

Itinayo ang MERALCO o Manila Electric Company pinalitan nila ang mga carruajes ng mga sasakyang de-kuryente o tranvia noong 1905.

Dinala din nila ang mga sasakyang kotse, trak at motorsiklo

Transportasyon at Komunikasyon

Pinaunlad nila ang mga sasakyang pantubig sa pamamagitan ng steam tugboat, fast motorboats at ocean liners.

Ipinakilala nila ang mga sasakyang panghimpapawid. Ang unang eroplanong lumipad sa Maynila ay Carnival noong 1911.

Itinatag noong 1930 ang PATCO o Philippine Aerial Taxi Company at INAEC o Iloilo-Negros Air Express noong 1933 bilang komersyal na eroplano.

Transportasyon at Komunikasyon

Dumating sa bansa ang China Clipper – unang Pan-American Airways na eroplano noong Nobyembre 29, 1935 matapos ang mahabang byahe nito mula California hanggang Maynila. Sa kasalukuyan kilala ito bilang Philippine Airlines ang unang airline sa Asya

Dinala ang unang serbisyo ng telepono noong 1905.

Radiophone sa pagitan ng Maynila at lungsod sa ibang bansa noong 1933

Special mail delivery, registered mail, telegrams at money orders

Sistema ng Pananalapi Philippine Currency Act – Marso 3, 1903 –

nilalaman ng batas na ito ang pagbabago ng sistema ng pananalapi sa bansa sa pamamagitan ng pagpapalabas ng bagong barya na nakabatay sa ginto.- Pinalitan ng bagong baryang pilak ng Pilipinas. Si

Melencio Figueroa ang nagdisenyo ng barya.o Itinayo sa Maynila noong 1901 ang unang

bangkong Amerikano, ang American Banko Itinatag din ang Philippine Postal Savings

Bank noong 1906o Philippine National Bank noong 1916

Kalakalan at IndustriyaMga Batas na nagtakda sa kalakalan ng

Pilipinas at Amerika

1902 – binawasan ng Kongreso ng America ang tariff sa mga produktong iniluluwas ng Pilipinas sa Amerika ng 25%.

Kalakalan at IndustriyaPayne-Aldrich Act – Ipinasa ang batas na

ito noong 1909 na nagtataguyod nag bahagyang malayang kalakalan sa pagitan ng Amerika at Pilipinas

Underwood-Simmons Act – itinaguyod ng batas na ito noong 1913 ang pagtatatag ng lubos na malayang kalakalan sa pagitan ng Ameirka at Pilipiinas

Kalakalan at Industriya1935 – Ang kalakalan sa bansa ay 50%

ang hawak ng mga Tsino, 25% para sa mga Pilipino, 20% sa mga Hapon at 5% para sa ibang mga dayuhan.

Pumasok ang industriyalisasyon sa bansa.

Ipinakilala ang makabagong teknolohiya at makina sa mga Pilipino.

Nagpatayo ng mga pabrika ng asukal, cigar at sawmills at ricemills

Kalakalan at IndustriyaNaitayo ang industriya ng sapatos sa

Marikina, paghahabi ng tela sa Ilocos, palayok sa Pampanga at Rizal at bakya at woodcarving sa Laguna.

Umunlad ang mga malalaking industriya ng pagmimina, pangingisda, paggawa ng copra at food preservation.

Agrikultura Itinatag ang Bureau of Agriculture noong

1902.Sinimulan nito ang makabagong

pananaliksik sa taniman, makabagong paraan ng pagtatanim at paglaban sa mga peste upang mapaunlad ang agrikultura sa bansa.

Hinikayat din ang paggamit ng mga magsasaka ng mas mabuting paraan ng pagtatanim.

Agrikultura

Maraming irigasyon o patubig ang ipinagawa ng mga Amerikano.

Noong 1903, mayroong 815 500 na taniman sa buong bansa. At noong 1935, tumaas ito sa bilang ng 2 milyong taniman.

Pamayanan at Panahanan

Tinipon ng mga Amerikano ang mga Pilipino na manirahan sa isang organisado at maayos na pamayanan.

Subdivisions at villages na siyang naging batayan ng maayos na pamumuhay ng mga tao.

Chalet, bungalow, apartment at marami pang iba

Gumamit ng bakal at semento, galvanized iron sheets o yero

Pagkain at Pananamit

Pagkaing de lata – corned beef, pork and beans, hamburgers, french fries

Sa istilo ng pananamit, ang dating mga mahahaba at balot na balot na damit ng mga kababaihan ay napalitan ng maiiksing palda

Relihiyon

Protestantismo – relihiyong dala ng mga Amerikano.

Ipinamahagi ni Mr. C. B. Randall ang mga unang kopya ng bibliyang Protestante sa bansa

Nagkaroon ng iba’t ibang sekta ang Protestantismo: Episccopalian (1908) Methodists (1908), Baptists (1900), Congregationalists (1902) United Brethren of Disciples of Christ (1905) at Seventh Day Adventistts (1905)

Relihiyon

Aglipayan o Philippine Independent Church – sinimulan ito ni Isabelo delos Reyes at naging pangulo si Obispo Maximo Gregorio Aglipay noong Oktubre 1902.

Iglesia ni Kristo – itinatag ni Felix Manalo

Nagkaroon ng unang obispong Pilipino, si Rev. Jorge Barlin (1906) at unang Pilipinong arsobispo na si Most Rev. Gabriel Reyes (1934)

Kalagayang Sosyal ng mga Kababaihan

Unti-unting tinamasa ang mga karapatang nararapat na ibigay sa kanila.

Malaya na silang nakapamamasyal sa ibang lugar, nakapagsisimba at may mga kasambahay o katulong na sa kanilang tirahan.

Libangan, Musika at Sayaw

Pangalan: Tom, Joe, at marami pang tunog Amerikanong pangalan.

Libangan: basketball, golf, softball, tennis, baseball at marami pang iba

Sayaw: waltz, tango, salsa, boogie, foxtrot at iba

Musika: Jazz at rock 09277608602