κατηγοριοποίηση εκπαιδευτικού λογισμικού

09/04/23Ζαμπραΐλας Αλέξανδρος1

Εκπαιδευτικό λογισμικόΕκπαιδευτικό λογισμικό.


Κατηγορίες Εκπαιδευτικού Κατηγορίες Εκπαιδευτικού ΛογισμικούΛογισμικού

Ομαδοποίηση βάση κριτηρίων


Εκπαιδευτικό ΛογισμικόΕκπαιδευτικό Λογισμικό

Εξειδικευμένο λογισμικό που μπορεί να υποστηρίξει διδακτικές και μαθησιακές δραστηριότητες

• (ΙΤΥ, 2002)

Κατηγοριοποιείται με βάση:– τη χρήση του στη μαθησιακή διαδικασία– το βαθμό αλληλεπίδρασης – και την παιδαγωγική προσέγγιση,

• (Alessi & Trollip, 2000)


ΚΚατηγοριοποίηση του ατηγοριοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικούεκπαιδευτικού λογισμικού

Δεν υφίσταται μια και μόνη αποδεκτή κατηγοριοποίηση, αλλά περισσότερες

… Οι οποίες σε μεγάλο βαθμό συναρτώνται, όπως είναι φυσικό, με τα κριτήρια που θέτει κανείς


«Εκπαιδευτικό λογισμικό»«Εκπαιδευτικό λογισμικό»

Ο όρος είναι σήμερα υπό κριτική αναθεώρηση, καθώς: (α) γίνεται αναφορά μάλλον σε «εκπαιδευτικά

περιβάλλοντα» (οντότητες κατά πολύ ευρύτερες των εκπαιδευτικών λογισμικών) παρά σε μεμονωμένα λογισμικά

(β) υπάρχει συνεχής εξέλιξη και εμφάνιση νέου είδους υπηρεσιών και προϊόντων, τα οποία δύσκολα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν

(γ) ένας μεγάλος όγκος υλικού, λογισμικού και περιβαλλόντων τα οποία δεν σχεδιάστηκαν αρχικά για εκπαιδευτική χρήση, αλλά, παρόλα αυτά, χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικούς-διδακτικούς λόγους.


Θεωρίες Μάθησης & Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτικό ΛογισμικόΕκπαιδευτικό ΛογισμικόΗ μάθηση ως…


Θεωρίες Μάθησης & Σχεδίαση Θεωρίες Μάθησης & Σχεδίαση Εκπαιδευτικού ΛογισμικούΕκπαιδευτικού Λογισμικού

Η μάθηση ως… – (α) Πρόσκτηση – Άσκηση – (β) Διερεύνηση – Ανακάλυψη – (γ) Επικοινωνία - Συνεργασία


(1) Η μάθηση ως Πρόσκτηση – (1) Η μάθηση ως Πρόσκτηση – Άσκηση Άσκηση

Θεωρίες Μάθησης: – Συμπεριφορισμός (Behaviorism)– Γνωστικισμός (Cognitivism)

Εκπαιδευτικά Λογισμικά – Καθοδηγούμενης (από το σύστημα) διδασκαλίας (tutorials) &

πρακτικής και εκγύμνασης (drill & practice)

– Συστηματική Εξάσκηση (Drill & Practice)– Διδακτικά Βοηθήματα (tutorials) – Εκπαιδευτικές εφαρμογές πολυμέσων


(2) Η μάθηση ως Διερεύνηση - (2) Η μάθηση ως Διερεύνηση - Ανακάλυψη Ανακάλυψη Θεωρίες Μάθησης:

– Δομικός Εποικοδομισμός Piaget, Papert

Λογισμικά Διερευνητικής Μάθησης - Καθοδηγούμενης ανακάλυψης και διερεύνησης– Προσομοίωση (simulation)– Μικρόκοσμοι (microworlds)– Περιβάλλοντα Μοντελοποίησης (modellers)


(3) Η μάθηση ως Συνεργασία - (3) Η μάθηση ως Συνεργασία - ΕπικοινωνίαΕπικοινωνία Θεωρίες Μάθησης:

– Κοινωνικός Εποικοδομισμός – Κοινωνικοπολιτιστικές θεωρίες

Vygotsky, Leontiev

Λογισμικά Έκφρασης, Επικοινωνίας, Συνεργασίας– Συνεργατικά Περιβάλλοντα (BELVEDERE)– Υπερμέσα (Hypermedia)– Εννοιολογικοί Χάρτες (Concept maps) (CMapTools)


Κατηγοριοποίηση ως προς το Κατηγοριοποίηση ως προς το Ρόλο του Ε.Λ. στη μαθησιακή Ρόλο του Ε.Λ. στη μαθησιακή διαδικασίαδιαδικασία

Ταξινόμηση


Λογισμικά και περιβάλλοντα που Λογισμικά και περιβάλλοντα που λειτουργούν ως απλές πηγές λειτουργούν ως απλές πηγές πληροφόρησηςπληροφόρησης

Πηγές πληροφόρησης είτε στο Διαδίκτυο είτε standalone εφαρμογές :

Εγκυκλοπαίδειες, Λεξικά, Ευρετήρια, «Θησαυροί»

– πχ. η wikipedia, www.wikipedia.org Βάσεις δεδομένων

– πχ. www.eric.ed.gov Ψηφιακές βιβλιοθήκες Εξειδικευμένες πύλες Θεματικοί ή εξειδικευμένοι ιστοχώροι

– πχ. http://www.aace.org και http:// www.iste.org


Λογισμικό εξάσκησης – εφαρμογών Λογισμικό εξάσκησης – εφαρμογών ((Drill and PracticeDrill and Practice))

Αποβλέπει στην αναδραστική απάντηση του μαθητή

Χρησιμοποιείται για εξάσκηση των μαθητών πάνω σε ύλη που έχουν ήδη διδαχθεί

Γενικά δίνει τη δυνατότητα να το χρησιμοποιεί ο διδάσκων και για την αξιολόγηση των μαθητών, αφού οι απαντήσεις των μαθητών μπορούν να καταχωρούνται για περαιτέρω επεξεργασία.


Λογισμικό παρουσίασης ή Λογισμικό παρουσίασης ή διαλέξεων (διαλέξεων (TutorialTutorial)) Παρέχει τη δυνατότητα παρουσίασης κυρίως

στοιχείων θεωρίας στους μαθητές– …τα οποία ενισχύονται με τη χρήση διαφορετικών

μέσων όπως ήχο, κείμενο και υπερκείμενο (συνδεδεμένο με διαφορετικά αρχεία), εικόνες, video και προσομοιώσεις.

Οι παρουσιάσεις αυτές στοχεύουν: – στην πληρέστερη κατανόηση του αντικειμένου που η

θεωρία περιγράφει– στην αύξηση του ενδιαφέροντος των μαθητών,

κάνοντας το μάθημα “ελκυστικότερο”


Προγράμματα δημιουργικότητας και Προγράμματα δημιουργικότητας και φαντασίαςφαντασίας

Προγράμματα τα οποία υποστηρίζουν η δημιουργικότητα των παιδιών – ή και των ενηλίκων.

Η δημιουργικότητα αυτή μπορεί να σχετίζεται με όλες τις μορφές γραπτού λόγου (αφήγηση, ποίηση ή άλλη), την καλλιτεχνική δημιουργία (ζωγραφική, μουσική, βίντεο,..).

Τυπικά προγράμματα αυτής της κατηγορίας: – KidPix (λογισμικό για τη ζωγραφική www/kidpix.com, – Το ελληνικό πακέτο «Πήγασος»

(http://www.cc.uoa.gr/~araptis/Home.html), – το HyperStudio

(http://www.mackiev.com/hyperstudio/index.html)


Διερευνητικό λογισμικόΔιερευνητικό λογισμικό

Τα βασικά χαρακτηριστικά του διερευνητικού λογισμικού είναι τα παρακάτω:– Επιτρέπει τον πειραματισμό και την

παραμετροποίηση των φαινομένων– Παρέχει τη δυνατότητα οικοδόμησης της γνώσης

μέσα από μια διαδικασία αναζήτησης και κρίσης της πληροφορίας

– Παρέχει τη δυνατότητα διαθεματικής προσέγγισης των εννοιών

– Παρέχει τη δυνατότητα συνεργατικής μάθησης και κοινής οικοδόμησης της γνώσης μέσα από συζήτηση και αντιπαράθεση


(α) Λογισμικό προσομοίωσης (α) Λογισμικό προσομοίωσης ((SimulationSimulation))

Λογισμικά τα οποία επιτρέπουν την εικονική αναπαράσταση και μοντελοποίηση ενός φαινομένου ή ενός πραγματικού συστήματος, κάτω από συνθήκες που προσεγγίζουν τις πραγματικές.

Συνήθως τα λογισμικά αυτά επιτρέπουν στο χρήστη να μεταβάλλει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιείται το “εικονικό” πείραμα και να κατανοούν έτσι τον τρόπο που η μεταβολή αυτή επηρεάζει την εξέλιξη του φυσικού φαινομένου.

Ενσωματώνουν ένα μαθηματικό μοντέλο και για αυτό συχνά αναφέρονται και ως μοντέλα προσομοίωσης


(β) Μικρόκοσμοι: (β) Μικρόκοσμοι: η πλέον ενδιαφέρουσα η πλέον ενδιαφέρουσα περίπτωση διερευνητικού λογισμικούπερίπτωση διερευνητικού λογισμικού

Aνοιχτά περιβάλλοντα στα οποία υφίστανται μερικές βασικές οντότητες (όπως η χελώνα της Lego ή το «Ευκλείδειο» επίπεδο της Γεωμετρίας) και ο χρήστης μπορεί να – δημιουργήσει εκ του μηδενός ή συνθετικά νέες οντότητες, νέα

«αντικείμενα», – να δημιουργήσει επίσης σχέσεις μεταξύ των αντικειμένων – να μελετήσει τις αλληλεπιδράσεις τους.

Θεωρούνται, από πολλούς ερευνητές, ως τα πλέον σημαντικά εκπαιδευτικά λογισμικά

Παραδείγματα – Δυναμική Γεωμετρία (Cabri, Geometer’s Sketchpad)– Άλγεβρα και Αριθμητική (FunctionProbe και Excel)– Φυσική (Interactive Physics)– Μοντελοποίηση (Modellus)– Γλώσσα Logo (Microworlds Pro)


Εργαλεία Επικοινωνίας & Εργαλεία Επικοινωνίας & ΣυνεργασίαςΣυνεργασίας

Λογισμικά επικοινωνίας: Chat, Forum, Blog Λογισμικά online συνεργατικής μάθησης (CSCL –

Computer Supported Collaborative Learning) Λογισμικά επικοινωνίας και πρόσβασης σε

κατανεμημένους ψηφιακούς πόρους. Λογισμικά διευκόλυνσης της πρόσβασης:

– ειδικά λογισμικά που διευκολύνουν την πρόσβαση σε ψηφιακούς πόρους σε άτομα με ιδιαίτερες ανάγκες

Λογισμικά επιχειρηματολογίας– Καταγράφουν την επιχειρηματολογία ως χάρτη συνδεδεμένων

επιχειρημάτων


Διδακτικά παιχνίδιαΔιδακτικά παιχνίδια

Ένα δελεαστικό περιβάλλον παιχνιδιού είναι το κίνητρο ώστε να τεθούν και να επιτευχθούν συγκεκριμένοι διδακτικοί και μαθησιακοί στόχοι.

Serious Games– Simulation Games

– Educational Games


Κατηγοριοποίηση Ε.Λ. ως προς το Κατηγοριοποίηση Ε.Λ. ως προς το ββαθμό αλληλεπίδρασης αθμό αλληλεπίδρασης με το με το χρήστηχρήστη

Ανοιχτά ή κλειστά περιβάλλοντα


Ανοικτό περιβάλλονΑνοικτό περιβάλλον

Ονομάζεται το περιβάλλον μάθησης το οποίο σχεδιάζεται με βάση το γνωσιοθεωρητικό πλαίσιο του εποικοδομισμού.

Ανοικτό: ο χρήστης μπορεί να διαμορφώσει με δικά του στοιχεία το λογισμικό: πχ. να εισάγει πληροφορίες, να δημιουργήσει δικές του προσομοιώσεις, κλπ.

Το περιβάλλον αυτό αποτελείται από ένα σύνολο από πρωταρχικά αντικείμενα και βασικές λειτουργίες που επιδρούν σ’ αυτά όπως και ένα σύνολο από κανόνες που διέπουν αυτή την επίδραση


Κλειστό περιβάλλονΚλειστό περιβάλλον

Λογισμικό που υποστηρίζει το παραδοσιακό δασκαλοκεντρικό μοντέλο διδασκαλίας

Κλειστό: ο χρήστης δεν μπορεί να αλλάξει το περιεχόμενο του λογισμικού

Ως κλειστά μαθησιακά περιβάλλοντα μάθησης μπορούν να χαρακτηριστούν τα – Λογισμικά εξάσκησης– Παρουσίασης– Τα διδακτικά παιχνίδια – Οι μη αλληλεπιδραστικές προσομοιώσεις.


Σύνοψη: Κατηγοριοποίηση Εκπαιδευτικού Σύνοψη: Κατηγοριοποίηση Εκπαιδευτικού Λογισμικού Λογισμικού

Πηγές Πληροφόρησης Λογισμικό εξάσκησης – εφαρμογών (Drill and Practice) Λογισμικό παρουσίασης ή διαλέξεων (Tutorial) Προγράμματα δημιουργικότητας και φαντασίας Διερευνητικό λογισμικό

– Λογισμικό προσομοίωσης (Simulation)– Μικρόκοσμοι: η πλέον ενδιαφέρουσα περίπτωση διερευνητικού

λογισμικού Λογισμικά Επικοινωνίας & Συνεργασίας Εκπαιδευτικά παιχνίδια

Κατηγοριοποίηση Ε.Λ. ως προς το βαθμό αλληλεπίδρασης– Ανοικτό περιβάλλον– Κλειστό περιβάλλον