6.3.4. dil konuşma

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

(BAP)

6.3.4 Dil-Konuşma ve Alternatif İletişim Becerilerin Değerlendirilmesi ve Öğretimi 2

DİL-KONUŞMA VE ALTERNATİF İLETİŞİM

BECERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

VE ÖĞRETİMİ


Özel çocukların zihinsel gelişim süreçlerinde görülen yetersizlikler bu

bireylerin dili anlama ve konuşma süreçlerinde, dil gelişiminde sorunlar

yaşamalarına neden olmakta; bu durum düşünce, fikir, istek ya da herhangi bir bilginin sözel ya da

yazılı olarak ya da işaretlerle ifade edilmesi anlamına gelen iletişim becerilerini de etkilemektedir.


Dil ve iletişim becerilerini değerlendirmede anne-

babaların en yaygın kullanacakları

değerlendirme araçları kontrol listeleri-gelişimsel

ölçekler ve betimsel yaklaşımdır.


Kontrol listeleri-gelişimsel ölçekler çocuğun dil ve

iletişim sorunları yaşayıp yaşamadığını, yaşıyorsa ne

tür sorunlar yaşadığını belirlemek ve çocuğun

performansını akranlarının performansıyla

karşılaştırmak amacıyla kullanılır.

Betimleyici yaklaşım, özellikle dil becerilerinin

değerlendirilmesi amacıyla kullanılır ve doğal dil örneği alınmasını, gözlemi ve bazı

dil becerilerini değerlendirme amacıyla

düzenlenmiş ölçüt bağımlı işlemlerin kullanımını içerir.


Doğal Öğretim Teknikleri


Doğal dil öğretim yöntemleri, işlevsel dil becerilerini öğretmek amacıyla desenlenmiş

doğal bir dil yaklaşımıdır.

Öğretim çocuğun ilgileri çerçevesinde

yapılandırılır.

Anne-babadan çocuğunun ilgilerini takip etmesi, doğal

çevreyi düzenlemesi, olumlu etkileşim

yaratması ve doğal sonuçlara ulaşmayı

hedeflemesi beklenir.

Yöntemin etkili olabilmesi için

çevrenin düzenlenmesi çok önemlidir.


Çevre düzenlemesinde kullanılabilecek 6 yol vardır:

İlginç materyaller

Nesneyi göz önünden uzakta tutma

Yetersiz malzeme

Seçim sunma

Yardım/destek

Sabotaj


Fırsat Öğretimi


Fırsat öğretimi

• Özel çocuklara dil ve iletişim becerilerinin kazandırılması amacıyla kullanılan bir öğretim yöntemidir.

Fırsat öğretimi

• Çocuk ile çevresindeki kişiler arasındaki etkileşimlere dayalı bir yöntemdir.


Fırsat öğretiminde anne-babalar şu süreci izlerler:

Anne-babalar öğretilmesi amaçlanan iletişimsel bir beceri seçerler.

Öğretilmesi hedeflenen beceri için önkoşul becerileri belirlerler.

Önkoşul beceriler belirlendikten sonra anne-babalar öğretim ortamı ve

araçları seçerler.


Fırsat öğretimi denemelerinin aşamaları;

Anne-babanın çocuğu gözlemlemesi,

Çocuğun iletişimsel girişimlerini kabul etmesi ve daha üst düzeyde bir iletişimsel

davranış istemesi,

Çocuğun tepkisini beklemesi,

Doğru tepkilerini pekiştirmesi, yanlış tepkiler ve tepkide bulunmama durumu için

ipucu sunması.

Education

6.3.4. dil konuşma