Upload
adri-martens
View
148
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
HV-Midden-Holland
1
Afdeling Midden-Holland
Opening activiteiten voorjaar 2015
Thema: Humanistische Canon en Eigentijds Humanisme
Waarom is het humanistisch geluid nog steeds nodig ?
Datum: dinsdag 13 januari 2015
Inleider: Peter de Wit
HV-Midden-Holland
2
Is het humanistische geluid nog steeds nodig ?
De actualiteit
Massale steun voor vrijheid van meningsuiting
Discussievraag Hoe gaan humanisten hier mee
om ?
Wat betekent voor u:
Je suis Charlie ?
HV-Midden-Holland
3
Vrijheid van meningsuiting Vertel de verhalen
juist in de tijd dat de grote verhalen voorbij zijn
Trouw, 13-1-2015
HV-Midden-Holland
4
Agenda
1. De Humanistische Canon het humanistisch denken vogelvlucht
o de Griekse filosofen o via de Verlichting o naoorlogse kritiek op het humanisme
2. Eigentijds Humanisme een basisdocument van het Humanistisch Verbond
3. De meerwaarde van het HV inspireren en verbinden
HV-Midden-Holland
5
Het voorafje
Het namenrondje
als het emailadres bekend is o morgen de sheets per email o komt ook op: hv-middenholland.blogspot.nl
HV-Midden-Holland
6
Het voorafje
Humanistische Canon
35 Vensters
Doel geschiedenis en actualiteit
o verder lezen
‘Het’ humanisme ligt nergens vast
o is historisch veranderlijk
HV-Midden-Holland
7
Eigentijds humanisme
Waar denkt u aan bij eigentijds humanisme? eigentijds humanisme is . . .
Humanistische Kernwaarden individuele vrijheid
zelfbeschikking
verdraagzaamheid
gelijkwaardigheid
verantwoordelijkheid
sociale rechtvaardigheid
Nederland anno 2014 en ook in 2015 niets aan de hand:
o meer dan de helft van de Nederlandse bevolking hanteert deze waarden
Wat is dan de meerwaarde van het Humanistisch Verbond? o waarom is het humanistisch geluid nog steeds nodig ?
HV-Midden-Holland
8
De Humanistische Canon
Het begin van het humanistisch denken (500-300 v. Chr.)
De vroege Griekse filosofen ontdekken structuur en wetmatigheid in de chaos van de natuur
o nieuw wereldbeeld: de onttovering van de natuur en de goden o nieuw mensbeeld: wat is een goed leven?
De rede – het denkvermogen van de mens Socrates: op zoek naar algemene levenswijsheid
o met kritische vragen: twijfel o wat is goed handelen?, wat is rechtvaardigheid ?
Aristoteles: op zoek naar praktische wijsheid o wat doet een verstandig persoon in deze specifieke situatie?
Paideia doel: de ontplooiing van het menselijke potentieel
o een brede opvoeding moet bijdragen tot volledig mens zijn
HV-Midden-Holland
9
De Romeinse Humanitas
De Romeinse filosofen (100-40 v. Chr.)
Humanitas – een beschavingsideaal Cicero stelt de Humanitas centraal
o medemenselijkheid gevoeligheid voor mensen die er minder aan toe zijn
o beschaafdheid plezierige omgang met anderen
o brede literaire scholing – Humaniora taal en literatuur, geschiedenis, praktische wijsbegeerte, recht, ethiek
Levenskunst wat is het goede leven ?
o dé vraag in de Hellenistische tijd o veel verschillende antwoorden
rode draad draag zorg voor jezelf: levenskunst
HV-Midden-Holland
10
Doorwerking van de klassieken
Twee stromingen in het humanisme Rafael: Plato en Aristoteles .
Contemplatief denken Plato
o nadruk op de intellectuele vermogens o op zoek naar absolute waarheid
Stoïcijnen o gemoedsrust
Maatschappelijk denken Aristoteles
o op basis van waarnemingen o op zoek naar praktische wijsheid
Cicero o actieve maatschappelijke betrokkenheid
HV-Midden-Holland
11
Renaissance humanisten
Herontdekking van de klassieken De Montaigne en Erasmus .
Humanisten de studie van de groten uit de Oudheid: studia humanitatis o de oorspronkelijke bronnen, niet de interpretaties o de Humanitas van Cicero: leren mens te worden
Binnen en buiten de kerk vrije denkers met een nieuwe visie op de mens o de mens als doel in zichzelf
Pico della Mirandola, Michel de Montaigne
Bijbels Humanisten o ook terug naar de bronnen
de Bijbel en het Christendom van de eerste eeuwen o vooral Erasmus', Coornhert
Griekse vertaling van het Nieuwe Testament
HV-Midden-Holland
12
Durf te weten
De Verlichting (1650-1800)
Diderot en Kant .
Heb de moed je van je eigen verstand te bedienen! onderzoekers willen
o de wereld in vrijheid bestuderen o de samenleving opnieuw inrichten
Verlichtingsfilosofen De kritische kant:
o bekritiseert geïnstitutionaliseerd geloof en onredelijkheid
De constructieve kant o zoekt naar nieuwe samenlevingsvormen o werken nieuwe idealen uit
rechtvaardigheid, mensenrechten, democratie tolerantie voor afwijkende ideeën, tegen onderdrukking ontplooiing van het individu aandacht voor cultuur
HV-Midden-Holland
13
Erfenissen van de Verlichting
Vooruitgangsgedachte (1800-1980)
Moderniteit de geschiedenis als een groeiproces
o een geloof in een constante toename van de rede
de mens kan de samenleving vormgeven o wetenschap en industrialisatie
Kritiek eind 19e eeuw cultuurpessimisme o industrialisatie = vervreemding van het natuurlijke wezen van de mens Nietzsche
Freud en Nietzsche stellen het geloof in de rede en de vrije wil aan de kaak
Kritiek rond jaren ’50 van de 20e eeuw falen van de humaniteit
WO-I, WO-II, kolonialisme, communisme
HV-Midden-Holland
14
De omslag in de 20e eeuw
Kritiek op de maakbare samenleving (1980 - heden) Den Uyl
In de politiek nieuwe zakelijkheid o de samenleving is maar ten dele maakbaar
In de filosofie postmodernisme o de realiteit is te complex Lyotard
onvoldoende planning en controle o waarheid bestaat niet
kennis bestaat uit gedachteconstructies het einde van de grote verhalen
Lyotard (+1920-2000) o de onmenselijkheid van het systeem o de onbepaaldheid van het kind
In deze context staat het hedendaagse humanisme
HV-Midden-Holland
15
Hedendaags humanisme
Hét humanisme ligt niet vast Gelijkwaardigheid .
Rode draden waardigheid en gelijkwaardigheid van de mens
o zelf denken o samen leven o persoonlijke ontplooiing
de samenleving humaner maken o mogelijkheden geven het leven als zinvol te ervaren
HV website
vindt u dit belangrijke waarden ?
o zelfbeschikking, gelijkwaardigheid
o verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid
o solidariteit, redelijkheid
dan bent u humanist !
HV-Midden-Holland
16
Eigentijds humanisme
Humanistisch Verbond
Een levensbeschouwelijk humanisme perspectief voor persoonlijke ontwikkeling
inspiratie voor maatschappelijke creativiteit
HV-Midden-Holland
17
EIGENTIJDS HUMANISME
Drie elementen
1. De grondslag de wereld en het leven met uitsluitend menselijke vermogens begrijpen
o kennis is mensenwerk en dus feilbaar o het mens- en wereldbeeld is principieel aan verandering onderhevig
uitgangspunt: de waardigheid van de mens o mensen zijn gevoelig voor een streven naar een mooi en rechtvaardig leven
2. Een politiek-moreel streven hoogste ideaal: bevorderen van de menselijke waardigheid
o gelijkwaardigheid is een universeel nastrevenswaardig ideaal o realiseren van gelijke kansen is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid
3. Persoonlijke ontplooiing leven moeten we leren
o ontwikkelen van ‘hogere menselijkheid’, ‘vorming’ (Bildung) en ‘levenskunst’ o het gaat om een houding en een ideaal, niet om de succesformule
HV-Midden-Holland
18
De meerwaarde van het HV
Inspireren en verbinden
Doel van het HV mensen inspireren tot
o het ontwikkelen van een humanistische levensvisie o deze visie delen met anderen o en toepassen in het dagelijkse leven
Middelen Website en sociale media - publieksvoorlichting
Eigentijds Humanisme - basisdocument
Humanistische Canon - historie van het humanisme (op website)
Van Praagprijs, Socrateslezing - publieksevenementen
Landelijke cursussen - o.a. levenskunst
Afdelingsactiviteiten - persoonlijke ontwikkeling
Acties Als je vindt dat het vrije denken niet gekooid mag worden o in veel landen word je gestraft of ter dood veroordeeld als je kritisch of niet-gelovig bent
HV-Midden-Holland
19
HV staat niet alleen
Humanistische Alliantie
Onder andere Humanistisch Vormingsonderwijs
Humanistische Geestelijke Begeleiding
Humanistische Uitvaart Begeleiding
Human – radio en tv
Humanitas – vrijwilligersorganisatie
Universiteit voor Humanistiek – beroepsopleiding geestelijke verzorging
Het Humanistisch Verbond staat voor het behouden en versterken van
o het humanistische geluid o de humanistische diensten
ook internationaal