Ìîíãîë Óëñûí Õàðèëöàà Õîëáîîíû Çîõèöóóëàõ Õîðîî

Communications Regulatory Commission of Mongolia

http://www.crc.gov.mn

CRC NEWS¹02(3) 2011 îíû II óëèðàë

Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû óëñûí

“ICT-90” EXPOóðëàã, ñïîðòûí íààäàì

çªâëªãªªí

ÕÕçÕ-íû 2011 îíû ýõíèé õàãàñ æèëèéí

¯éë àæèëëàãàà

ÕÕçÕ-íû 2011 îíû ýõíèé õàãàñ æèëèéí

¯éë àæèëëàãàà

“ãàìøãèéí ¿åèéí õàðèëöàà õîëáîîíû

óäèðäëàãà”ñýäýâò îëîí óëñûí ôîðóì

“ãàìøãèéí ¿åèéí õàðèëöàà õîëáîîíû

óäèðäëàãà”ñýäýâò îëîí óëñûí ôîðóì

“ICT-90” EXPOóðëàã, ñïîðòûí íààäàì

news CRC

CR

C n

ews

CR

C n

ews

3

CR

C n

ews

ÑÝÒï¯ËÈÉÍ ØÈÍÝ ÄÓÃÀÀÐÒ... Ìîíãîë Óëñàä îð÷èí öàãèéí Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéí áàÿðûí ìýíäèéã òóñ ñàëáàðûã õºãæ¿¿ëýõ ¿éëñýä îþóí óõààí, õ¿÷ õºäºëìºðºº çîðèóëñàí ¿å ¿åèéí àõìàäóóä, îäîî àæèëëàæ áàéãàà èíæåíåð òåõíèêèéí àæèëòíóóä, íèéò õîëáîî÷èä Òà á¿õýíäýý áîëîí Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîîíû õàìò îëîíäîî ºðãºí äýâø¿¿ëüå.

Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîîíîîñ ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷èä, õýðýãëýã÷èääýý çîðèóëàí óëèðàë òóòàìä ãàðãàäàã “CRC NEWS” ñýòã¿¿ëèéí 2011 îíû õî¸ð äàõü äóãààð óíøèã÷ òàíû ãàð äýýð î÷îîä áàéíà. Ýíý óäààãèéí ñýò¿¿ëäýý òóñ áàéãóóëëàãûí 2011 îíû ýõíèé õàãàñ æèëä õèéñýí àæëûí ¿ð ä¿í, ñàëáàðûí 90 æèëèéí îéí õ¿ðýýíä çîõèîí áàéãóóëàãäñàí àðãà õýìæýýí¿¿ä, óëñûí ãóðàâäóãààð çºâëºãººí, ãàäààä õàðèëöàà, õàìòûí àæèëëàãààíû òóõàé, ñòàòèñòèê ä¿í øèíæèëãýý, øèíý òåõíèê, òåõíîëîãè áîëîí áóñàä ìýäýý ìýäýýëëèéã áàãòààëàà.

Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðò õýðýãæ¿¿ëñýí áîäëîãî, çîõèöóóëàëòûí àðãà õýìæýýíèé ¿ð ä¿íä ñàëáàðò îðóóëàõ óëñûí áà õóâèéí õºðºí㺠õºðºí㺠îðóóëàëòûí õýìæýý, ñàëáàðûí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äèéí àøèã îðëîãî æèë á¿ð íýìýãäýæ, óëñ îðíû íèéãýì ýäèéí çàñàã, ¿íäýñíèé õºãæèëä äîðâèòîé õóâü íýìýð îðóóëàõ áîëñíîîð õ¿í àìûí ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãàà, àæ àìüäðàëä ¿ç¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäîë óëàì á¿ð ÷óõàë áîëæ áàéíà. Ò¿¿í÷ëýí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí îëîëò, õýðýãëýý ¿éë÷èëãýýã àøèãëààã¿é íèéãýì ýäèéí çàñãèéí ñàëáàð, äýä á¿òýö íýã ÷ ¿ã¿é áîëæ, ìýäýýëýë õîëáîîíû ñ¿ëæýý íü ñóóðü äýä á¿òöèéí íýã áîëîõ õºãæëèéí õàíäëàãà ãàð÷ áàéíà.

Íèéò õîëáîî÷èääîî Ìîíãîë Óëñàä îð÷èí öàãèéí Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéí ìýíäèéã õ¿ðãýæ, àìüäðàëä ÷èíü àç æàðãàë, àæèë ¿éëñ òàíü ººäðºã áàéõûã õ¿ñýí åðººå!

Ñýòã¿¿ëèéí çºâëºë. 2011 îíû 07 äóãààð ñàð.

4

CRC news

CR

C n

ews 11 Ìîíãîë óëñàä

àçè, íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí “ãàìøãèéí ¿åèéí õàðèëöàà õîëáîîíû óäèðäëàãà”ñýäýâò îëîí óëñûí ôîðóì áîëîâ.

Ñýòã¿¿ëèéíçºâëºë

Äàðãà:Á.Áîëäáààòàð/ÕÕÇÕ-íû äàðãà /

Ãèø¿¿ä:Î.Áàòòîãòîõ /ÕÕÇÕ-íû äýä äàðãà áºãººä ÝÇÌÇÀ-íû äàðãà/Á.̺íõáàò /ÇǯÒÀ-íû äàðãà/Ì.Ìýíä-Î÷èð /ÐäÇÕÀ-íû äàðãà/Ó.Òàìèð /ÇÀ-íû äàðãà/Ç.Ýðäýíý÷óëóóí /ØÀ-íû äàðãà/ä.Íÿìäîðæ /äàðãûí çºâëºõ/

Ñýòã¿¿ëèéí ýðõëýã÷:À.Ëóâñàí-Î÷èð /luvsanochir@crc.gov.mn/

Õàðèóöëàãàòàé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà:Ò.Íàðàíìàíäàõ/naran@crc.gov.mn/

Õàÿã:Ìîíãîë Óëñûí Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîî

Ìåòðî áèçíåñ òºâ. À-áëîê. 5-ð äàâõàðÑ¿õáààòàð ä¿¿ðýã. Ñ¿õáààòàðûí ãóäàìæ-13Óëààíáààòàð-14201Ìîíãîë Óëñ.

Óòàñ: +976-11-36 39 99Ôàêñ: +976-11-31 77 20

Öàõèì øóóäàí: crc@mongol.netÖàõèì õàÿã: www.crc.gov.mn

Printed in Interpress Co.,Ltd

Ìîíãîë Óëñûí Õàðèëöàà Õîëáîîíû Çîõèöóóëàõ Õîðîî

Communications Regulatory Commission of Mongolia

http://www.crc.gov.mn

CRC NEWS¹02(3) 2011 îíû II óëèðàë

Àãóóëãà

Ìîíãîë óëñàä îóöõá-ûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí îðëîã÷ íî¸í.õîóëèí æàî àëáàí ¸ñíû àéë÷ëàë õèéëýý. 10Ò¿¿íèé óäèðäëàãà äîð Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí ñòàíäàðò, îëîí óëñûí áàéãóóëëàãóóäûí õàìòûí àæèëàãààãààíû ò¿âøèí äýýøèëæ, ºíäºð õºãæèëòýé áîëîí õºãæèíã¿é îðíóóäûí ñòàíäàð÷èëàëûí çºð¿¿ã àðèëãàõ àæëûí ýõëýë òàâèãäñàí.

Ìîíãîë óëñûí õàðèëöàà õîëáîîíû Çîõèöóóëàõ õîðîîíû 2011 îíû ýõíèé õàãàñ æèëèéí ¿éë àæèëëàãàà

8-9 ÕÕÇÕ-íîîñ 2011 îíû ýõíèé õàãàñ æèëä áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí ÷èã ¿¿ðýã, ¿éë àæèëëàãàà, 2011 îíä ÕÕÇÕ-íû Äàðãà áîëîí Åðºíõèé ñàéä /áóþó Òºñâèéí åðºíõèéëºí çàõèðàã÷òàé/ íàðûí õîîðîíä áàéãóóëñàí ¿ð ä¿íãèéí ãýðýý, òºëºâëºãººò áîëîí óäèðäëàãààñ ºãñºí ÷èãëýë, ¿¿ðýã äààëãàâðûí õ¿ðýýíä äàðààõü àæëóóä, òºñºë õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëæ ã¿éöýòãýëýý.

46 Вьейра Марсело VS Фабио Коентрао

Ìýíä×èëãýý 6 Õàðèëöàà Õîëáîîíû Çîõèöóóëàõ Õîðîîíû äàðãà Á.ÁÎËÄÁÀÀÒÀÐ

Ìýíä×èëãýý 7 Ìýäýýëýë, Øóóäàí, Õàðèëöàà Õîëáîî, Òåõíîëîãèéí ãàçðûí äàðãà Æ.ÁÀÒ-ÝÐÄÝÍÝ

5

news CRC

CR

C n

ews

“Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû óëñûí ǪÂëªãªªí” 44 æèëèéí äàðàà Çîõèîí áàéãóóëàãäëàà

Ìýäýýëýë, Øóóäàí, Õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéí íýðýìæèò óðëàã, ñïîðòûí íààäàì àìæèëòòàé çîõèîí áàéãóóëàãäëàà.

16 óðëàã, ñïîðòûí íààäàì

14 Ìîíãîë óëñûí ò¿¿õýíä 1950 î-íîîñ õîéø 3 äàõü óäààãàà çîõèîí áàéãóóëàãäàæ áóé “Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû óëñûí çºâëºãººí” 2011 îíû 5-ð ñàðûí 25-26-íû ºäð¿¿äýä Òºðèéí îðäîíä àìæèëòòàé áîëæ ºíäºðëºëºº. Ýíýõ¿¿ çºâëºãººíä ãàäààä, äîòîîäûí 800 ãàðóé òºëººëºã÷èä îðîëöîæ Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí ºíººãèéí õ¿ðñýí ò¿âøèí, èðýýä¿éí õºãæëèéí òàëààð õýëýëöýæ ñàíàë áîäëîî ñîëèëöîâ. ̺í Ìîíãîë óëñàä Õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéí àðãà õýìæýýíèé õ¿ðýýíä óã çºâëºãººí áîëæ áàéãààãààðàà èõýýõýí îíöëîãòîé áàéëàà.

àçè íîìõîí äàëàéíØóóäàíãèéí õîëáîî 12 Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí Øóóäàíãèéí Õîëáîîíû ã¿éöýòãýõ çºâëºëèéí õóðàë

Ýíý æèëèéí õóâüä “ICT 90 EXPO” ¿çýñãýëýí öàð õ¿ðýýãýý óëàì á¿ð òýëæ îëîí óëñûí õýìæýýíä çîõèîí áàéãóóëàãäñàí þì. Òóõàéëáàë äýëõèéí òîìîîõîí ¿éëäâýðëýã÷èä áîëîõ Gemalto, Alcatel-Lucent, Keynote, Cisco, Apple, Oracle çýðýã ãàäààäûí áàéãóóëëàãóóä ìàíàé ¿çýñãýëýíä îðîëöîæ ººðñäèéí ¿éë àæèëëàãàà áîëîí áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íýý îëîí íèéòýä äýëãýí ¿ç¿¿ëñýí.

15 Ìýäýýëýë, Øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí¯Çýñãýëýí-90 æèë

20

21

22-23

24

24

26-27

30

31

32

32

33

34

¯¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû õýðýãëýýíèé çàðèì ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä

èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý Ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýý, èíòåðíýòèéí äàðàà ¿åèéí ñ¿ëæýýíèé øèíý òåõíîëîãèóä (NGI-IPv6)

Ìîíãîë óëñûã ãàìøãààñ õàìãààëàõàä “ÌõõÒ-èéí ñàëáàðûí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã” ñýäýâò ¿íäýñíèé ñåìèíàð çîõèîí áàéãóóëàâ

õõÇõ-ä îóöõá-ûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí îðëîã÷ íî¸í. õóîëèí æàî çî÷èëæ, óóëçàëò ÿðèëöëàãàä îðîëöîâ ¯éëñèéã íü ìàðòàæ ¿ë áîëîõ ãàâúÿàòàé óäèðäàã÷èä õõÇõ-íîîñ øèíýýð îëãîñîí òóñãàé çºâøººðëèéí æàãñààëò óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèàñ “Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû àØèãëàëÒ õýðýãëýý” ñýäýâò àçè íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí ôîðóì

“îëîí óëñûí Ìîáàéë ðîóÌèíã” ñýäýâò óóëçàëòàíä îðîëöñîí òóõàé.

àçè íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí óòàñã¿é õîëáîîíû ãðóïï õóðàëäààí-10 (AWG-10) õºãæèæ áóé îðíóóäàä çîðèóëñàí “Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí õýðýãëýý” ñýäýâò ñóðãàëò

6

CRC news

CR

C n

ews

Ìýíä÷èëãýýÌîíãîë Óëñûí Õàðèëöàà õîëáîîíû Çîõèöóóëàõ Õîðîîíû íýðèéí ºìíººñ áîëîí

õóâèàñàà îð÷èí öàãèéí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéã òîõèîëäóóëàí ñàëáàðûí õºãæèëä îþóí óõààí, õ¿÷ õºäºëìºð, ìýäëýã ÷àäâàðàà õàðàìã¿é çîðèóëàí õºäºëìºðëºæ èðñýí ¿å ¿åèéí àõìàä áîëîí ãàâúÿàò õîëáîî÷èääîî, ñàëáàðûí íèéò èíæåíåð òåõíèêèéí àæèëòàí àæèëëàãñàä, òóñãàé çºâøººðºë ýçýìøèí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷èä, íèéò õýðýãëýã÷èääýý áàÿðûí ìýíä÷èëãýý äýâø¿¿ëüå.

Ìîíãîë Óëñûí Õàðèëöàà Õîëáîîíû Çîõèöóóëàõ Õîðîîíîîñ ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîî, øóóäàíãèéí ñàëáàðûí õºãæëèéí áîäëîãî, ñòðàòåãèéí õ¿ðýýíä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã öàã àëäàëã¿é íýâòð¿¿ëýõ, øóäàðãà ºðñºë人íèéã äýìæèõ, ¿íý òàðèôèéí çîõèöóóëàëò, áîäëîãî çîõèöóóëàëòûí òààòàé îð÷íûã á¿ðä¿¿ëýõ òàëààð îëîí àæèë, àðãà õýìæýýã çîõèîí áàéãóóëàí õýðýãæ¿¿ëæ áàéãààãèéí ¿ð ä¿íä ìàíàé ñàëáàð áóñàä äýä á¿òöèéí ñàëáàðóóäààñ õàìãèéí ò¿ð¿¿íä ãàçàð ç¿éí á¿ñ÷ëýëýýñ ¿ë õàìààðñàí ¿íý òàðèôèéã ìºðäëºã áîëãîñîí ñàëáàð áîëîîä áàéíà.

Ýäãýýð çîõèöóóëàëòûí àðãà õýìæýýíèé ¿ð ä¿íä Ìîíãîë Óëñûí õýìæýýíä ¿¿ðýí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýíèé íóòàã äýâñãýðèéí õàìðàõ õ¿ðýý 90 ãàðóé õóâüä õ¿ð÷, 100 õ¿í òóòàìä 90 îð÷èì ¿¿ðýí õîëáîîíû õýðýãëýã÷ íîãäîæ áàéãàà íü Àçèéí áîëîí äýëõèéí äóíäàæààñ äàðóé 20 ãàðóé íýãæýýð äýýã¿¿ð ¿ç¿¿ëýëò áîëñîí þì.

Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðò õýðýãæ¿¿ëñýí áîäëîãî, çîõèöóóëàëòûí àðãà õýìæýýíèé ¿ð ä¿íä ñàëáàðò îðóóëàõ óëñûí áà õóâèéí õºðºí㺠õºðºí㺠îðóóëàëòûí õýìæýý, ñàëáàðûí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äèéí àøèã îðëîãî æèë á¿ð íýìýãäýæ, óëñ îðíû íèéãýì ýäèéí çàñàã, ¿íäýñíèé õºãæèëä äîðâèòîé õóâü íýìýð îðóóëàõ áîëñíîîð õ¿í àìûí ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãàà, àæ àìüäðàëä ¿ç¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäîë óëàì á¿ð ÷óõàë áîëæ áàéíà. Ò¿¿í÷ëýí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí îëîëò, õýðýãëýý ¿éë÷èëãýýã àøèãëààã¿é íèéãýì ýäèéí çàñãèéí ñàëáàð, äýä á¿òýö íýã ÷ ¿ã¿é áîëæ, ìýäýýëýë õîëáîîíû ñ¿ëæýý íü ñóóðü äýä á¿òöèéí íýã áîëîõ õºãæëèéí õàíäëàãà ãàð÷ áàéíà.

Öààøäàà áèä ðàäèî òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéã òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ, ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, á¿ðòãýë ìýäýýëýë, ìýäýýëëèéí 纺ëºí äýä á¿òöèéã á¿ðä¿¿ëýõ, àãóóëãà áà êîíòåíòûí çîõèöóóëàëò çýðýã ÷èãëýëýýð îëîí àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõýýð òºëºâëºæ áàéãàà áîëíî.

Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîî, øóóäàíãèéí ñàëáàðò ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷èä Òà á¿õýíäýý ñàëáàðûíõàà ò¿¿õò 90 æèëèéí îéí ýíý ºäºð ºìíº ãàðãàñàí àìæèëòàà óëàì áàòàòãàæ, öààøäàà ýõ îðíûõîî èðýýä¿éí õºãæèë, öýöýãëýëòýä õóâü íýìýð îðóóëàí àæèë õºäºëìºðèéí ºíäºð àìæèëò ãàðãàíà ãýäýãò èòãýë òºãñ áàéíà.

Íèéò õîëáîî÷èääîî Ìîíãîë Óëñàä îð÷èí öàãèéí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéí ìýíäèéã äàõèí õ¿ðãýæ, àìüäðàëä ÷èí àç æàðãàë, àæèë ¿éëñ òàíü ººäðºã áàéõûã õ¿ñýí åðººå!

Ñàéí ¿éëñ äýëãýðýõ áîëòóãàé.

ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÇÎÕÈÖÓÓËÀÕÕÎÐÎÎÍÛ äÀÐÃÀ Á.ÁÎËäÁÀÀÒÀÐ

7

news CRC

CR

C n

ews

Ìýíä÷èëãýý

Ìîíãîë Óëñàä îð÷èí öàãèéí ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé ò¿¿õò 90 æèëèéí îé ýíý îíä òîõèîæ áàéíà. Òóñ ñàëáàðûí õºãæëèéã ºíººãèéí ò¿âøèíä õ¿ðãýõýä àæèë àìüäðàëàà çîðèóëñàí ¿å ¿åèéí àõìàäóóä òýäíèé çàëãàìæ õàëàà áîëñîí çàëóó ¿åèéíõýíäýý ÌØÕÕÒÃ-ûí íýðèéí ºìíººñ áîëîí õóâèàñàà ñàëáàðûí ò¿¿õò 90 æèëèéí îéí áàÿðûí ìýíä äýâø¿¿ëæ ñàéí ñàéõàí á¿õíèéã õ¿ñýí åðººå!

Íýãýí çóóíûã ºðòººëºí äàìæñàí ìàíàé ñàëáàðûíõàí õèéñýí àæëàà ä¿ãíýæ, õèéõ àæëàà òºëºâëºí 90 æèëèéí îéãîî àìæèëò ä¿¿ðýí óãòàæ áàéíà. 1921 îíä îð÷èí öàãèéí õàðèëöàà õîëáîîíû ¿íäýñ ñóóðü áèé áîëñîí öàãààñ ýõëýí õºäºº îðîí íóòãèéí õîëáîîæóóëàõ, öàõèëãààí õîëáîîíû íýãäñýí òîãòîëöîî áèé áîëãîõ, ðàäèî áîëîí òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí ñèñòåìèéã Ìîíãîë Óëñàä õºãæ¿¿ëýõèéã çîðüæ àæèëëàñàí.

Ìàíàé ñàëáàðûí õºãæèë äýâøèë óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí õºãæèëä ÷óõàë õóâü íýìýð îðóóëäàã ãýäýãòýé õýí ÷ ìàðãàõã¿é áèçýý. ªíãºðñºí îíû áàéäëààð äîòîîäûí íèéò á¿òýýãäýõ¿¿íèé 11 õóâèéã Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí ñàëáàðûíõàí äàíãààð áèé áîëãîñîí. Ýíý áîë áîäèò áàÿëàã, øàâõàãäàøã¿é íººö áîëîëöîî.

Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîî òåõíîëîãèéí ñàëáàðûí ãîë îíöëîã íü “õóðä” þì. Ýíý áîë æèðèéí íýã “õóðä” áèø óëñ îðíû õºãæëèéí çàíãèëàà, äýä á¿òöèéí àìèí ñ¿íñ áîëñîí õóðä. Èéìýýñ òàñðàëòã¿é ººð÷ëºëò øèíýë÷ëýëòèéí ñàëõè ìàíàé ñàëáàðò ñýâýëçýæ áàéäàã. Òåõíîëîãèéí õºãæèëòýéãýý óÿëäàí õýðýãëýý, õàðèëöààíû ñî¸ë ÷ àëü õýäèéí áèé áîëæýý.

Òàíû ºäºð òóòìûí àìüäðàëûí ñàëøã¿é íýã õýñýã áîëñîí øóóäàí, ðàäèî, òåëåâèç, èíòåðíýò, ãàð óòàñ, ïðîãðàìì õàíãàìæ ãýýä ýäãýýð ¿éë÷èëãýýã Ìîíãîë Óëñàä Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîî òåõíîëîãèéí ñàëáàðûíõàí 90 æèëèéí òóðø òàñðàëòã¿é, íàéäâàðòàé, øóóðõàé õ¿ðãýæ èðñýí.

Ò¿¿õò 90 æèëèéí îéãîî òýìäýãëýæ áóé ñàëáàðûí õàìò îëîí áîëîí ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí íèéò õýðýãëýã÷ òà á¿õýíäýý àç æàðãàë, ýð÷ õ¿÷, àæëûí àìæèëò á¿òýýë á¿õíèéã õ¿ñýí åðººå!

ÌÝäÝÝËÝË, ØÓÓäÀÍ, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎ,ÒÅÕÍÎËÎÃÈÉÍ ÃÀÇÐÛÍ äÀÐÃÀ Æ.ÁÀÒ-ÝÐäÝÍÝ

8

CRC news

CR

C n

ews

• ÕÕÇÕîðîî áîëîí óäèðäëàãààñ ºãñºí óäèðäàìæ, ÷èãëýëèéí äàãóó 2011 îíû ýõíèé õàãàñ æèëä Õîðîîíû ýýëæèò õóðàëäààíûã 7, ýýëæèò áóñ õóðàëäààíûã 1 óäàà òóñ òóñ çîõèîí áàéãóóëàâ. Ýäãýýð õóðàëäààíààð õýëýëöñýí àñóóäëààð íèéò 46 òîãòîîë, 4 òýìäýãëýëèéã ãàðãóóëàí øèéäâýðëýæ, õýðýãæèëòýíä õÿíàëò òàâüæ àæèëëàæ áàéíà.

• Çàñãèéí ãàçðûí 2010 îíû 276 äóãààð òîãòîîëîîð áàòëàãäñàí “Òåëåâèç, ðàäèîãèéí çîõèöóóëàëòûí òà-ëààð áàðèìòëàõ ÷èãëýë”-èéí õýðýãæèëòèéí òàëààð òàéëàí ìýäýýëëèéã ãàðãàæ, ÇÃÕÝÃ-ò õ¿ðã¿¿ëýâ.

• 2011 îíû ýõíèé õàãàñ æèëä ìýäýý-ëýë, õàðèëöàà õîëáîî, øóóäàíãèéí àøèãëàëò, ¿éë÷èëãýý ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðºë, øóóäàíãèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýõ çºâøººðºë, á¿ðòãýëèéí ãýð÷èëãýý, òóñãàé äóãààðûí òàëààð òóñ òóñ èð¿¿ëñýí 180 ãàðóé èðãýä, êîìïàíè, áàéãóóëëàãûí ìàòåðèàëûã õ¿ëýýí àâ÷, Ìîíãîë Óëñûí “Õàðèëöàà õîëáîîíû òóõàé” õóóëü, “Ðàäèî äîëãèîíû òóõàé” õóóëü, “Øóóäàíãèéí òóõàé”

õóóëü, õîëáîãäîõ õóóëü, òîãòîîìæ, ä¿ðýì æóðìûí õ¿ðýýíä ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä øààðäëàãàòàé òîíîã òºõººðºìæ, òåõíèê, òåõíîëîãèéí ñóäàëãàà, äàâòàìæèéí íººö, ñ¿ëæýý òºëºâëºëòèéí õóâààðü, ýäèéí çàñãèéí ÷àäàâõè, ¿ð ä¿íãèéí ¿íýëãýýã õèéæ, ãàçàð äýýð íü òàíèëöàõ, ìýðãýæèë àðãà ç¿éí çºâëºãºº ºã÷, çºâøººðºë áîëîí á¿ðòãýëèéí ãýð÷èëãýý îëãîõ, ñóíãàõ, íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëàõ, öóöëàõ òàëààð õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã ãàðãóóëàí àæèëëàâ. ¯¿íä:

• Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ÷èãëýëýýð àøèãëàëò, ¿éë÷èëãýý ýðõëýõ 80 òóñãàé çºâøººðëèéã øèíýýð îëãîæ, õàâñðàëò ãýðýýã áàéãóóëñàí. Ò¿¿í÷ëýí íèéò 6 á¿ðòãýëèéí ãýð÷èëãýýã ñóíãóóëààä áàéíà.

• Òóñãàé çºâøººðºë 12, á¿ðòãýëèéí ãýð÷èëãýý 45 òóñ òóñ ñóäëàí õîëáîãäîõ ä¿ðýì, æóðìûí äàãóó øèéäâýðëýæ, ãýðýý áîëîí ãýð÷èëãýýã ñóíãàâ.

• Íèéò 10 òóñãàé çºâøººðºëä õîëáîãäîõ íýìýëò ººð÷ëºëòèéã îðóóëàí õàâñðàëò ãýðýýã øèíý÷èëýí áàéãóóëñàí áîëíî.

• Ìýäýýëýë, ëàâëàãààíû ÷èãëýëýýð òóñãàé äóãààðûí çºâøººðºë õ¿ñ÷ èð¿¿ëñýí ìàòåðèàëûã ñóäëàí ä¿ãíýëò ãàðãàæ, 6 òóñãàé äóãààðûã øèíýýð îëãîæ, òóñãàé äóãààðûí 10 çºâøººðëèéí õóãàöààã ñóíãàæ ãýð÷èëãýý îëãîí òóñ òóñ ãýðýý áàéãóóëëàà.

• Òóñ õîðîîíîîñ îëãîãäñîí 2 òóñ-ãàé çºâøººðºë, á¿ðòãýëèéí 1 ãýð÷èëãýý ýçýøèã÷èä ãýðýýíèé õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é òóë ò¿äãýëç¿¿ëýõ, õ¿÷èíã¿é áîëãóóëàõ àñóóäëûã ÕÕÇÕ-íû õóðàëäààíä òàíèëöóóëàí òóñ õîðîîíû òîã-òîîëîîð õ¿÷èíã¿é áîëãîæ øèéä-âýðëýñýí.

• Èíòåðíåòèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷-äèéí òóñãàé çºâøººðëèéí íºõöºë øààðäëàãà, ãýðýýíèé õýðýãæèëòýíä õèéñýí øàëãàëòûí ä¿íã íýãòãýí ãàðãàæ, “Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äèéí òóñãàé çºâøººðºëä òàâèãäàõ íºõöºë øààðäëàãûí õýðýãæèëòèéí áàéäàëä õèéñýí

øàëãàëòûí ä¿í”-ãèéí òóõàé àñóóä-ëûã ÕÕÇÕ-íû õóðàëäààíä îðóóëæ, öààøèä àâàõ àðãà õýìæýýíèé òºëºâëºãººã ãàðãàí Õîðîîíû õóðàëäààíä áîëîí èíòåðíýòèéí òóñãàé çºâøººðºë ýçýìøèã÷äýä òàíèëöóóëæ, íèéò 38 ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äýä ¿¿ðýã äààëãàâàð õ¿ð-ã¿¿ëýâ.

• Ðàäèî äàâòàìæ àøèãëàõ òóñãàé çºâøººðºë àâàõààð õ¿ñýëò èð¿¿ëñýí 190 ãàðóé áàéãóóëëàãà, õóâü õ¿íèé ìàòåðèàëûã ñóäëàí Ìîíãîë Óëñûí “Ðàäèî äîëãèîíû òóõàé” õóóëü, “Õàðèëöàà õîëáîîíû òóõàé” õóóëü, õîëáîãäîõ õóóëü, òîãòîîìæ, ä¿ðýì, æóðìûí õ¿ðýýíä ñàíàë ä¿ãíýëòèéã áîëîâñðóóëæ, ÕÕÇÕ-íû 7 óäààãèéí õóðàëäààíä õýëýëö¿¿ëýí øèéäâýðë¿¿ëýâ. ¯¿íä:

• Íèéòäýý 43 èðãýí, êîìïàíè, áàéãóóëëàãàä ðàäèî äîëãèîíû òóñãàé çºâøººðëèéí ýðõèéã îëãîõ àñóóäëûã ÕÕÇÕ-íû õóðàëäààíä

îðóóëæ, 12 òóñãàé çºâøººðëèéã øèíýýð îëãîëîî. Ýäãýýðýýñ 2 òóñãàé çºâøººðëèéí ýðõèéã õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó óðàëäààíò øàëãàðóóëàëòûí õýëáýðýýð çîõèîí áàéãóóëàí îëãîñîí áîëíî.

• Ðàäèî äîëãèîí àøèãëàõ òóñãàé çºâøººðëèéí õóãàöàà äóóññàí 14 èðãýí, áàéãóóëëàãûí òóñãàé çºâøººðëèéí õ¿ñýëòèéã ñóäëàæ, ä¿ãíýëò ãàðãàí ñóíãàëàà.

• Òóñãàé çºâøººðëèéí ãýðýýíä íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëàõ õ¿ñýëò ãàðãàñàí 15 èðãýí, áàéãóóëëàãûí ìàòåðèàëûã ñóäëàí íýìýëò ººð÷ëºëòèéã îðóóëàí ººð÷èëºâ.

• Òóñãàé çºâøººðëèéí õóãàöàà äóóññàí áîëîí ðàäèî äàâòàìæèéí òºëáºðèéí çºð÷èëòýé áóþó

ÝÕÍÈÉ ÕÀÃÀÑ ÆÈËÈÉÍ

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛÇÎÕÈÖÓÓËÀÕ ÕÎÐÎÎÍÛ

2011 ÎÍÛ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀ

ÕÕÇÕ-íîîñ 2011 îíû ýõíèé õàãàñ æèëä áàéãóóëëàãûí ¿íäñýí ÷èã ¿¿ðýã, ¿éë àæèëëàãàà, 2011 îíä ÕÕÇÕ-íû äàðãà áîëîí Åðºíõèé ñàéä /áóþó Òºñâèéí åðºíõèéëºí çàõèðàã÷òàé/ íàðûí õîîðîíä áàéãóóëñàí ¿ð ä¿íãèéí ãýðýý, òºëºâëºãººò áîëîí óäèðäëàãààñ ºãñºí ÷èãëýë, ¿¿ðýã äààëãàâðûí õ¿ðýýíä äàðààõü àæëóóä, òºñºë õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëæ ã¿éöýò-ãýëýý.

9

news CRC

CR

C n

ews

õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí áèåëýëòèéã õàíãààã¿é íèéò 3 òóñãàé çºâøººðëèéã öóöëóóëàõ àðãà õýìæýý àâ÷ àæèëëàâ.

• “Õàðèëöàà õîëáîîíû ÷èãëýëýýð ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðëèéí àíãèëàë”-ûã øèíý÷ëýí áîëîâñðóóëæ, òºñëèéã òóñãàé çºâøººðºë ýçýìøèã÷äèéí äóíä õýëýëö¿¿ëýí ñàíàë àâ÷, Õîðîîíû 2011 îíû 3 äóãààð õóðàëäààíû 13 òîîò òîãòîîëîîð áàòëóóëàí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äýä õ¿ðã¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã àâëàà.

• ÕÇäÕß, Îþóíû ºì÷èéí ãàçàð, تÕÒÃ, ÖÅÃ-èéí äýðãýäýõ Ãýìò õýðãýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ çºâëºëººñ ºã¸ºí ÷èãëýëèéí äàãóó òºðèéí 5 áàéãóóëëàãàòàé õàìòàðñàí ¿çëýã øàëãàëòûã Óëààíáààòàð õîò áîëîí îðîí íóòàãò çîõèîí áàéãóóëàõ àæëóóäûã õèéæ áàéíà. Îäîîãèéí áàéäëààð ¿çëýã øàëãàëòûí õ¿ðýýíä Óëààíáààòàð õîòûí 16 ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí òåëåâèç, 13 òåëåâèçèéí îëîí ñóâãèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷èä áîëîí äîðíîä, Ñ¿õáààòàð, Õýíòèé, äóíäãîâü, ªìíºãîâü àéìàã, Áàãàíóóð, Íàëàéõ, Áàãàõàíãàé ä¿¿ðãèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äèéã õàìðóóëààä áàéíà.

• Òåëåâèç, ðàäèîãèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëýã, êàáåëèéí ñóâàã, êàáåëèéí òåëåâèçèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðëèéí íºõöºë øààðäëàãûã áîëîâñðóóëàí õîëáîãäîõ èíæåíåð òåõíèêèéí àæèëòíóóäààñ ñàíàë àâ÷, Õîðîîíû 4 ä¿ãýýð õóðàëäààíààð õýëýëö¿¿ëæ, áàòëóóëñàí.

• “Øóóäàíãèéí òóñãàé çºâøººðëèéí íºõöºë, øààðäëàãà”-ûã øèíý÷ëýí áîëîâñðóóëæ, òºñëèéã òóñãàé çºâøººðºë ýçýìøèã÷äèéí äóíä õýëýëö¿¿ëýí ñàíàë àâ÷, Õîðîîíû 2011 îíû 3 äóãààð õóðàëäààíû 14 òîîò òîãòîîëîîð áàòëóóëàí õýðýãæ¿¿ëæ ýõëýâ. Øèíý÷ëýãäñýí òóñãàé çºâøººðëèéí íºõöºë øààðäëàãàòàé óÿëäóóëàí øèíýýð òóñãàé çºâøººðºë àâàõààð õ¿ñýëò ãàðãàñàí èðãýä, àæ àõóéí íýãæèä çîðèóëàí ãàðûí àâëàãûã áîëîâñðóóëæ äóóñëàà.

• “Òîîí àãóóëãà, êîíòåíòûí ¿éë÷èëãýýíèé çîõèöóóëàëòûí åðºíõèé íºõöºë øààðäëàãà”–ûã õýðýãæ¿¿ëýõ òºëºâëºãººíèé äàãóó

“Âýá ñàéòûí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷”-èéí ¿éë àæèëëàãààíä íýâòð¿¿ëýõ ¿ãèéí ø¿¿ëò¿¿ð ïðîãðàì õàíãàìæèéã äóóñãàñàí áà www.happywebs.mn ñàéò äýýð áàéðëóóëæ, 5 âýá õóóäàñò òóðøèëòààð àæèë-ëóóëæ áàéíà. Õîðèîòîé ¿ãñèéí ñàíã íèéò 300 ¿ãèéí áàãòààìæòàéãààð áîëîâñðóóëñàí áºãººä îäîîãèéí áàéäëààð ñàíàë àâ÷ áàéíà.

• "Ðàäèî äàâòàìæ àøèãëàëò, ¿éë÷èëãýýíèé òºëáºðèéí õýìæýýã òîãòîîõ àðãà÷ëàë"- ä ººð÷ëºëò îðóóëàõ àæëûí õ¿ðýýíä õºäºº îðîí íóòàãò õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðò ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äèéã äýìæèõ çîðèëãîîð óòàñã¿é õîëáîëòûí ¿éë÷èëãýýíèé WiWax ñ¿ëæýýíä àøèãëàõ äàâòàìæèéí çóðâàñóóäûí ¿íýëãýýíä ººð÷ëºëòèéí ñàíàëûã áîëîâñðóóëæ, ÕÕÇÕ-íû 2011 îíû 9 òîîò òîãòîîëîîð øèíý÷èëýí áàòëóóëàâ.

• “Óòàñã¿é êàìåðèéí òºõººðºìæ àæèëëàõ ðàäèî äàâòàìæèéí çóðâàñûã òºëºâëºõ çîðèëãîîð “Ìîíãîë Óëñûí õýìæýýíä 1,5 ÃÃö áà 2 ÃÃö-èéí äàâòàìæèéí çóðâàñûí õóâààðèëàëò, òåõíèêèéí øààðäëàãûã áàòëàõ òóõàé” àñóóäëûã áîëîâñðóóëàí ÕÕÇÕ-íû 2011 îíû 10 òîîò òîãòîîëîîð áàòëóóëààä áàéíà.

• "Ðàäèî äàâòàìæ àøèãëàëò, ¿éë÷èëãýýíèé òºëáºðèéí õýìæýýã òîãòîîõ àðãà÷ëàë"- ä ººð÷ëºëò îðóóëàõ àæëûí õ¿ðýýíä պ人 îðîí íóòàãò õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðò ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äèéã äýìæèõ çîðèëãîîð óòàñã¿é õîëáîëòûí ¿éë÷èëãýýíèé WiWax ñ¿ëæýýíä àøèãëàõ äàâòàìæèéí çóðâàñóóäûí ¿íýëãýýíä ººð÷ëºëò îðóóëæ Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîîíû õóðàëäààíààð áàòëóóëñàí.

• “Ðàäèî äàâòàìæèéí ñïåêòðèéí óðò õóãàöààíû òºëºâëºëòèéã áàòëóóëàõ” àæëûí õ¿ðýýíä ¯íäýñíèé ðàäèî äàâòàìæèéí õóâààðèëàëòûí õ¿ñíýãò /òºëºâëºãºº/-èéí íýìýëò ººð÷ëºëò, “Ãàçðûí ñ¿ëæýýíèé òîîí ðàäèî, òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëýãò äàâòàìæèéí çóðâàñ õóâààðèëàõ áàòëóóëàõ”, “Óëüòðà õýò áîãèíî äîëãèîíû (UHF) 400-430 ÌÃö äàâòàìæèéí çóðâàñûí õóâààðèëàëò, òåõíèêèéí øààðäëàãà” çýðýã àñóóäëûã áîëîâñðóóëàí Õîðîîíû 2011 îíû 7 äóãààð õóðàëäààíààð õýëýëö¿¿ëýí áàòëóóëñàí áîëíî.

• ÕÕÇÕ-íû õóðàëäààíààð “Ìîíãîë óëñàä 2400-2483.5 ÌÃö äàâòàìæèéí çóðâàñò àæèëëàõ òóñã¿é õîëáîëòûí çîõèöóóëàëòûí áàðèìò áè÷èã”, “Ìîíãîë Óëñàä 2500-2700 ÌÃö äàâòàìæèéí çóðâàñò Óòàñã¿é õîëáîëòûí øèíý ¿åèéí òåõíîëîãèéã íýâòð¿¿ëýõýä áàðèìòëàõ òåõíèêèéí øààðäëàãà”-

ûã áàòëóóëàí õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà.• Øèíýýð ìýäýýëýë, õàðèëöàà

õîëáîî, øóóäàíãèéí ¿éë÷èëãýýíèé òóñãàé çºâøººðºë àâàõààð õ¿ñýëò ãàðãàñàí íèéòäýý 50 ãàðóé èðãýä, áàéãóóëëàãûí ýäèéí çàñàã, ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäàâõèéã ÕÕÇÕ-íû 2007 îíû 68 òîîò òîãòîîëîîð áàòëàãäñàí “Òóñãàé çºâøººðºë õ¿ñýã÷äèéí ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäàâõèéã ¿íýëýõ àðãà÷ëàë”-ûí äàãóó õÿíàæ Çîõèöóóëàëòûí àëáà, Ðàäèî äàâòàìæ çîõèöóóëàëò, õÿíàëòûí àëáà, Øóóäàíãèéí àëáàíä òóñ òóñ ä¿ãíýëòèéã ãàðãàí ºã÷ àæèëëàâ.

• ÕÕÇÕ-íû äàðãûí 2011 îíû 46 òîîò òóøààëààð ÕÕÇÕ-íû Îíû íîì-2010 (CRC Annual book-2010) áîëîâñðóóëàõ àæëûí õýñãèéã áàéãóóëàí àæèëëàæ, òóñ íîìûí àíãëè õýë äýýðõ õóâèëáàðûã áîëîâñðóóëæ, 2011 îíû 6 äóãààð ñàðä 1000ø õýâë¿¿ëýí àëáàí õýðýãöýýíä àøèãëàæ áàéíà.

• “ÕÕÇÕ-íû ãàäààä àðãà õýìæýýíèé 2011 îíû òºëºâëºãºº”, “2011 îíä äýëõèéí áàíêíû òóñëàìæààð ñóðãàëòàä õàìðàãäàõ òºëºâëºãºº”-íèé õ¿ðýýíä ÁÍÑÓ, Ìàëàéç, Èíäîíåçè, Âüåòíàì, Òóðê, Òàéëàíä, ÁÍÕÀÓ, Ñèíãàïóð çýðýã óëñàä áîëñîí ñóðãàëò, õóðàë ñåìèíàðò îðîëöîõ óäèðäëàãà, àæèëòíóóä îðîëöîæ, ãàðñàí ¿ð ä¿í çºâëºìæèéã ¿éë àæèëëàãààíäàà òóñãàí àæèëëàæ áàéíà.

• Ìîíãîë Óëñàä Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéí àðãà õýìæýýã çîõèîí áàéãóóëàõ àæëûí õ¿ðýýíä 2011 îíû 6 äóãààð ñàðûí 6-12-íû ºäðèéí õîîðîíä ñïîðòûí 5 òºðºëò òýìöýýíèé çîõèîí áàéãóóëàõ àæëûí õýñãèéã ÕÕÇÕ-íîîñ àõëàí çîõèîí áàéãóóëàâ. ÕÕÇÕ-íîîñ ñïîðòûí íààäàìä îðîëöîõ òºëºâëºãººíèé àðãà õýìæýý, çàðäëûí òºñâèéã áîëîâñðóóëàí áàòëóóëàí õýðýãæ¿¿ëýâ.

• ÕÕÇÕ-íîîñ èíòåðíåòèéí õóðä øàëãàõ ïðîãðàììûã çàõèëàí áîëîâñðóóëæ, áàéãóóëëàãà áîëîí èðãýäýýñ èðñýí ñàíàë ãîìäîëä õàðèó ºã÷ àæèëëàâ. Òàéëàíãèéí õóãàöààíä 262 ãîìäîë ñàíàë èðñýí áà õàðèó çºâëºãºº ºã÷ áàðàãäóóëàâ. ̺í speedtestmn@yahoo.com îíëàéí çºâºë㺺 ºãºõ õàÿã àæèëëóóëæ áàéíà.

• ÕÕÇÕ-íû 2010 îíû ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí áàëàíñàä ¯íäýñíèé àóäèòûí ãóðâàëñàí ãýðýýãýýð àóäèò õèéñýí Ñòàíäàðò ä¿ãíýëò àóäèò ÕÕÊ-èéí áàãòàé õàìòðàí àæèëëàæ, ìýäýý ìàòåðèàë òàéëáàðûí õàìò òîîöîîëëûã õèéæ øàëãóóëàâ. Àóäèòûí ä¿ãíýëò çºâëºìæèéã òóñ õîðîîíä àëáàí ¸ñîîð èð¿¿ëñýí áà îëîí íèéòèéí õýâëýë ìýäýýëëèéí õýðýãñëýýð ìýäýýëýâ.

46 Вьейра Марсело VS Фабио Коентрао

10

CRC news

CR

C n

ews

Íî¸í Õîóëèí Æàî 2006 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðä Á¿ãä Íàéðàìäàõ Òóðê Óëñàä áîëñîí Á¿ðýí

Ýðõýò òºëººëºã÷äèéí õóðàëäààíààð (PP-2006) Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí îðëîã÷îîð ñîíãîãäîæ, 2010 îíû 10 äóãààð ñàðä Ìåêñèê Óëñàä áîëñîí Á¿ðýí Ýðõýò òºëººëºã÷äèéí õóðàëäààíààð (PP-2010) óëèðàí ñîíãîãäñîí.Òýðýýð 1950 îíä ÁÍÕÀÓ-ûí Æèàíãñ¿ ìóæèä òºðñºí. Øóóäàí öàõèëãààí õîëáîîíû Íàíæèí èõ ñóðãóóëèéã ä¿¿ðãýæ, Èõ Áðèòàíèé “Essex” èõ ñóðãóóëèéí øèíæëýõ óõààíû ìàãèñòð öîë õ¿ðòñýí. Íî¸í Õîóëèí Æàî íü Àíãëè, Ôðàíö, Õÿòàä õýëòýé. 1999 îíîîñ 2006 îíóóäàä Îëîí óë-ñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí Öàõèëãààí õîëáîîíû ñòàíäàð÷ëàëûí òîâ÷îîíû äàðãààð àæèëëàæ áàéõ ¿åäýý Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû

îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí îðëîã÷, íî¸í

Óëñûí Ñòàíäàðòûí Áàéãóóëëàãà (ISO), IEC áîëîí ISO/IEC JTC 1 õàìòûí àæèëëàãààíû Îëîí óëñûí Òåëåôîí Òåëåãðàôûí Ǻâëºëäºõ Õîðîîíä çºâëºõººð àæèëëàñàí. Òýðýýð Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãàä àæèëëàæ ýõëýõýýñ ºìíº áóþó 1975 îíîîñ 1986 îíóóäàä ÁÍÕÀÓ-ûí Øóóäàí Öàõèëãààí Õîëáîîíû ßàìíû çîõèîí á¿òýýõ èíñòèòóòýä èíæåíåðýýð àæèëëàæ áàéñàí áàéíà. ÁÍÕÀÓ-ûí öàõèëãààí õîëáîîíû ñòàíäàðòóóä, ¿íäýñíèé òºëºâëºãººã áîëîâñðóóëàõ õóðàëäààíä ìýðãý-æèëòíèé õóâèàð ìºí Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí òåõíèêèéí ñóäàëãààíû áàãèéí õó-ðàëäààíóóäàä ÁÍÕÀÓ-ûí òºëººëºã-÷èéí õóâèàð èäýâõèòýé îðîëöîæ èðñýí. ÁÍÕÀÓ-ûí Øóóäàí Öàõèëãààí Õîëáîîíû ßàìíààñ ò¿¿íèé ÁÍÕÀÓ-ûí òåõíèê òåíîëîãèéí äýâøèëä îðóóëñàí õóâü íýìðèéã íü ºíäðººð ¿íýëæ øàãíàæ áàéñàí áàéíà.

áàéãóóëëàãûí ñòàíäàðòûã ñàéæðóóëàõ øèíý çºâëºìæ¿¿äèéã ñàíàà÷èëæ ãàðãàñàí. Ò¿¿í÷ëýí ýäèéí çàñãèéí ñàëáàðòàé õàìòûí àæèëëàãààã áýõ-æ¿¿ëýõ, õàäãàëàõ çàìààð ãèø¿¿í îðíóóä áîëîí ñàëáàð ãèø¿¿äèéí ò¿íøëýëèéí õàðèëöààã äýýøë¿¿ëñýí.

Ò¿¿íèé óäèðäëàãà äîð Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû

áàéãóóëëàãûí ñòàíäàðò, îëîí óëñûí áàéãóóëëàãóóäûí õàìòûí

àæèëàãààãààíû ò¿âøèí äýýøèëæ, ºíäºð õºãæèëòýé áîëîí õºãæèíã¿é îðíóóäûí ñòàíäàð÷èëàëûí çºð¿¿ã àðèëãàõ àæëûí ýõëýë òàâèãäñàí.

Íî¸í Õîóëèí Æàî 1986-1998 îíû õîîðîíä Îëîí óëñûí Òåëåôîí Òåëåãðàôûí Ǻâëºëäºõ Õîðîîíä (õóó÷èí íýðýýð) èíæåíåð, çºâëºõººð àæèëëàæ áàéñàí. 1989 îíä Îëîí

õîóëèí æàîãèéí íàìòàð

Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí óðèëãààð ÎÓÖÕÁ-ûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí

äàðãûí îðëîã÷ íî¸í. Õîóëèí Æàî 2011 îíû 7 äóãààð ñàðûí 7-12-íû ºäð¿¿äýä àëáàí ¸ñíû àéë÷ëàëààð èðæýý. Òýðýýð àéë÷ëàëûí ¿åýð Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í, Øàäàð ñàéä Ì.Ýíõáîëä, Ãàäààä õýðãèéí ñàéä Çàíäàíøàòàð, ÌØÕÕÒÃ-ûí äàðãà Æ.Áàò-Ýðäýíý, ÕÕÇÕ-íû äàðãà Á.Áîëäáààòàð çýðýã àëáàíû õ¿ì¿¿ñòýé óóëçàæ, Ìîíãîë Óëñ áîëîí ÎÓÖÕÁ-ûí õàìòûí àæèëëàãààã óëàì õºãæ¿¿ëýõ, öààøèä õàìòðàí àæèëëàõ ÷èãëýëýýð òîõèðîëöîîíä õ¿ð÷ýý.

̺í íî¸í.Õîóëèí Æàî íü ÎÓÖÕÁ-òàé õàìòðàí Óëààíáààòàð õîòíîî 2011 îíû 7 äóãààð ñàðûí 8-11-íèé ºäð¿¿äýä çîõèîí áàéãóóëñàí “Àçè, íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí ãàìøãèéí ¿åèéí óäèðäëàãà” ñýäýâò ôîðóìûí ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöëîî. ÎÓÖÕÁ-ûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí îðëîã÷ íî¸í. Õîóëèí Æàî àéë÷ëàëûí ¿åýð Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîîíû áàéðàíä 2011 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû çîõèîí áàéãóóëñàí òóñ õîðîîíû àëáàí õààã÷èä

áîëîí ñàëáàðûí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷èä, ÒÁÁ-ûí çàðèì òºëººëºëòýé õàìòàðñàí óóëçàëò ÿðèëöëàãà çîõèîí áàéãóóëñàí áà õºäºº îðîí íóòãèéí ìýäýýëýë õîëáîîíû ñàëáàðûí ¿éë àæèëëàãààã ãàçàð äýýð íü î÷èæ ¿çæýý. Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçàð, ñàëáàðûí óäèðäëàãûí ç¿ãýýñ ýíýõ¿¿ àéë÷ëàëûã öààøäûí õàìòûí àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõýä ÷óõàë àëõàì áîëæ, ¿ð ä¿íòýé áîëñîí ãýæ ¿çýæ áàéíà.

Ìîíãîë óëñàä îóöõá-ûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí îðëîã÷ íî¸í.

Õîóëèí Æàî

àëáàí ¸ñíû àéë÷ëàë õèéëýý.

11

news CRC

CR

C n

ews

Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí (ITU) Öàõèëãààí õîëáîîíû õºãæëèéí òîâ÷îî (BDT),

Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí ãàçàð, Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîî õàìòðàí 2011 îíû 7 äóãààð ñàðûí 08-11-íèé ºäð¿¿äýä “Àçè, Íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí ãàìøãèéí ¿åèéí õàðèëöàà õîëáîîíû óäèðäëàãà-ôîðóì”-ûã Óëààíáààòàð õîòíîî àìæèëòòàé çîõèîí áàéãóóëàà. Òóñ ôîðóìä á¿ñ íóòãèéí 30 ãàðóé óëñ îðîí, ýðäýì øèíæèëãýý ñóäàëãààíû õ¿ðýýëýí, îëîí óëñûí áîëîí ÒÁÁ, ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷ êîìïàíèóäûí 110 ãàðóé çî÷èä, òºëººëºã÷èä îðîëöëîî.

Ôîðóìûí íýýëòèéí ¿åýð ÕÕÇÕ-íû äàðãà Á.Áîëäáààòàð ¿ã õýëýõäýý “Àçè, íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí îíöãîé áàéäàë, ãàìøãèéí àñóóäëààðõè îëîí óëñûí ñåìèíàðûã çîõèîí áàéãóóëàõàä äýìæèã÷ áàéãóóëëàãààð Ìîíãîë Óëñûí Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîî à÷ õîëáîãäîë ºã÷ îðîëöîæ áàéãàà íü íýð òºðèéí õýðýã, ýðõýì ¿¿ðýã ãýæ ¿çýæ áàéíà” ãýäãèéã òýìäýãëýñýí þì. Ò¿¿í÷ëýí ãàìøãèéí àþóëààñ õàìãààëàõàä ÌÕÕÒ-èéí îëîëòûã ºðãºí àøèãëàõ, ò¿¿íèéã áîäëîãî, çîõèöóóëàëòûí àðãà õýìæýýãýýð õýðõýí äýìæëýõ, îíöãîé áàéäàë ãàìøãèéí àñóóäëààðõè îðîëöîã÷ á¿õ òàëûí èäýâõèòýé îðîëöîî, õàìòûí àæèëëàãàà çýðýã àñóóäëûã Àçè, íîìõîí á¿ñ íóòãèéí õ¿ðýýíä áèä õºíäºí ÿðèëöàõ øààðäëàãàòàé áàéãàà þì.

Ýíýõ¿¿ ñåìèíàðûí ¿åýð ãàìøãèéí àñóóäëààðõè îëîí óëñûí òóðøëàãûã ñóäëàõ, á¿ñ íóòãèéí îðíóóäûí õàìòûí àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõýä òîìîîõîí àëõàì áîëîõûã òýðýýð îíöëîí òýìäýãëýâ.

Ãàìøãèéí ¿åèéí öàõèëãààí õîëáîî íü ãàìøãèéí ¿åèéí àâðàõ ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîã÷ çàñãèéí ãàçðûí áîëîí áóñàä õ¿ì¿¿íëýãèéí áàéãóóëëàãóóäûã øààðäëàãàòàé ìýäýýëëýýð öàã òóõàéä íü õàíãàí ãàìøãèéí òàëààð óðüä÷èëàí ñýðýìæë¿¿ëýõ, ãàìøèãòàé òýìöýõýä áîëîí ãàìøèãò íýðâýãäýãñäýä ýìíý-ëýãèéí àíõíû òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõýä ÷óõàë ã¿éöýòãýõèéí õèðýýð òóñ ôîðóì íü Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿í îðíóóäûí õóâüä ÷óõàë àðãà õýìæýý áîëæ áàéãàà þì. Òóñ àðãà õýìæýý íü Ýíýòõýãèéí Õàéäàðàáàä õîòíîî Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãààñ çîõèîí áàéãóóëñàí “äýëõèéí öàõèëãààí õîëáîîíû õºãæëèéí áàãà õóðàë”-ûí (WTDC-10) ¿åýð áàòëàãäñàí “Õàéäàðàáàäûí ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâëºãºº”-ã õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýýíèé õ¿ðýýíä çîõèîí áàéãóó-ëàãäñàí áîëíî.Ôîðóìûí ¿íäñýí çîðèëãî íü:• Çàñãèéí ãàçàð, çàñãèéí ãàçàðõîîðîíäûí áàéãóóëëàãóóä, õóâèéí õýâøëèéí áàéãóóëëàãóóä áîëîí èðãýíèé íèéãìèéí áàéãóóëëàãóóäûã îðîëöóóëàí ãàìøãèéí óäèðäëàãûí ÷èãëýëýýð àæèëëàäàã áàéãóóëëàãóóäûí

õàìòûí àæèëëàãààã íýãòãýõ• Ãàìøãèéí ¿åèéí óäèðäëàãûí á¿õ¿å øàòíû ãàìøãèéí ¿åèéí öàõèëãààí õîëáîîíû òàëààðõ òóðøëàãà õóâààëöàí äýëõèéí áîëîí äýä á¿ñ íóòãèéí ò¿âøèíä õ¿ðãýõ• Õîëáîãäîõ çààâàð÷èëãààáîëîí¿éëàæèëëàãààíû òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëàõ çîðèëãîîð ãàìøãèéí ¿åèéí õàðèëöàà õîëáîîíû òàëààðõ àñóóäëóóä, áîäëîãî, çîõèöóóëàëòûí áîëîí õóóëèéí àðãà õýìæýýí¿¿ä, ò¿¿í÷ëýí ÿëãàà äóòàãäëûí òàëààð õýëýëöýí ñàíàë ñîëèëöîõîä îðøñîí áàéíà. Òóñ ôîðóìä á¿ñ íóòãèéí óëñ îðíóóä òºäèéã¿é ìàíàé óëñûí áîäëîãî áîëîâñðóóëàã÷èä, çîõèöóóëàõ áàéãóóëëàãà, ãàìøãèéí óäèðäëàãà, ãàìøãèéí ýðñäëèéã áàãàñãàõ áîëîí ãàìøãèéí ¿åèéí õàðèëöàà õîëáîîíû àõëàõ àëáàí òóøààëòíóóä, õóâèéí õýâøëèéí áîëîí àæ ¿éëäâýðèéí áàéãóóëëàãóóä, òºðèéí áóñ áà èðãýíèé íèéãìèéí áàéãóóëëàãóóä îðîëöñîí áàéíà. Ôîðóìûí ¿åýð ãàìøãèéí àþóëààñ õàìãààëàõ á¿ñ íóòãèéí îðíóóäûí òóðøëàãà, îëîëò áýðõøýýë, ãàìøãèéí ¿åèéí óäèðäëàãûí òîãòîëöîî, ÌÕÕÒ-èéí îëîëòûã ãàìøãààñ õàìãààëàõàä àøèãëàõ, öààøèä õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëò àðãà õýìæýýíèé òàëààð áîä-ëîãî áîëîâñðóóëàã÷, çîõèöóóëàõ áàéãóóëëàãà, ñóäëàà÷èä, õóâèéí õýâøëèéí òºëººëºã÷äèéí îëîí èëòãýë¿¿äèéã õýëýëöýæ, ñàíàë ø¿¿ì-æèéã òóñãàí çºâëºìæ¿¿ä áîëîâñ-ðóóëàâ. Ôîðóìûí òºãñãºëä áàòàëñàí çºâëºì溺ð á¿ñ íóòãèéí îðíóóäûí ãàìøãèéã ýðñäëèéã áóóðóóëàõ, õàìòûí àæèëëàãààã äýìæèõ, ãàìøãèéí çàðëàí ìýäýýëýõ òîãòîëöîî áà óäèðäëàãûã ñàéæðóóëàõ, ãàìøãààñ õàìãààëàõàä ìýäýýëýë õîëáîîíû ñ¿ëæýýã ñàéæ-ðóóëàõ, øèíý òåõíèê òåõíîëîãèéí îëîëòûã ºðãºíººð àøèãëàõ, óëñ îðîí á¿ð ãàìøãèéí ¿åèéí òºëºâëºãºº, ñòðàòåãèéã áîëîâñðóóëàõ, óëìààð õýðýã-æ¿¿ëýõ, õîëáîãäîõ ñóäàëãààã õèéõ, ãèø¿¿í îðíóóä õàðèëöàí òóðøëàãàà ñîëèëöîõ, õ¿íèé íººöèéã á¿ðä¿¿ëýõ çýðýã àñóóäëûã òóñãàí ãàðãàæýý.

Ìîíãîë Óëñàä Àçè, Íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí

ñýäýâò Îëîí óëñûí ôîðóì áîëîâ.“Ãàìøãèéí ¿åèéí õàðèëöàà õîëáîîíû óäèðäëàãà”

12

CRC news

CR

C n

ews

Ìàíàé óëñ 2002 îíä òóñ õîëáîîíû ãèø¿¿íýýð ýëññýí. Óã áàéãóóëëàãûí ýðõ áàðèõ äýýä áàéãóóëëàãà áîëîõ “Èõ õóðàë”

íü äºðâºí æèëä íýã óäàà áîëäîã. Èõ õóðàë õîîðîíä ñîíãîãäñîí óëñóóäààñ á¿ðäñýí ã¿éöýòãýõ çºâëºë íü õîëáîîíû ¿éë àæèëëàãààã

íü ÿâóóëæ æèëä íýã óäàà õóðàëäàæ òàéëàíãàà íèéò ãèø¿¿í îðíóóäàä òàâüäàã. Õîëáîîíû òºâ Òàéëàíä óëñûí Áàíêîíã õîòîä

áàéðëàäàã áºãººä óã õîëáîî íü äýðãýäýý Àçè íîìõîí äàëàéí øóóäàíãèéí àæèëëàñäàä çîðèóëñàí øóóäàíãèéí êîëëåäæèéã

àæèëëóóëæ áàéäàã.

Òóñ õîëáîîã 1950-èàä îíû ñ¿¿ë÷ýýð àíõ áàéãóóëàõ ñàíàë ãàð÷ áàéñàí áºãººä Ôèëèïïèíèé Çàñãèéí ãàçðààñ äèïëîìàò øóãà-ìààð 18 óëñûã îðîëöóóëàí

1961 îíû 01-ð ñàðûí 10-23-íä Ìàíèëàä áîëñîí äóãóé øèðýýíèé ÿðèëöëàãûí ¿åýýð Àçè íîìõîí äàëàéí øóóäàíãèéí êîíâåíöèéí òºñëèéã áîëîâñðóóëæ áàéñàí áàéíà. Óã êîíâåíöè 1962 îíû 04-ð ñàðûí 1-íä õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîð Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí øóóäàíãèéí õîëáîî áàéãóóëàãäñàí ò¿¿õòýé þì. Óã õîëáîîíä àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí óëñóóä íýãäýí îðñíîîð îäîîãèéí áàéäëààð ýãíýýíäýý 32 ãèø¿¿í óëñòàé áîëîîä áàéíà.

Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí øóó-äàíãèéí õîëáîî íü á¿ñèéí øóóäàíãèéí áàéãóóëëàãóóäûã íýãòãýí õàìòûí àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõ, õºãæèæ áàéãàà

Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí øóóäàíãèéí ã¿éöýòãýõ çºâëºëèéí ýýëæèò õóðàë Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéä Ñ.Áàòáîëäûí èâýýë äîð

2011 îíû 07-ð ñàðûí 25-íààñ 29-íèé ºäð¿¿äýä Óëààíáààòàð õîòíîî çîõèîí áàéãóóëàãäàæ áàéíà. Ýíý õóðàëä äýëõèéí øóóäàí õîëáîîíû Îëîí óëñûí òîâ÷îîíû åðºíõèé çàõèðàë Ýäóàðä äàÿàí, äýä çàõèðàë Ãóàæîí

îðíóóäûí øóóäàíãèéí áàéãóóëëàãàä òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ, ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëàõ çýðãýýð á¿ñ íóòàãòàà èäýâ-õèòýé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã.

àÇè íîÌõîí äàëàéí á¯ñèéí

Õóàí áîëîí Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí øóóäàíãèéí õîëáîîíû çàõèðàë Ñîì÷àé Ðåîïàíè÷êóë íàð îðîëöîæ áàéíà. Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí øóóäàíãèéí õîëáîîíû ã¿éöýòãýõ çºâëºëèéí õóðëààð òåõíèê õàìòûí àæèëëàãàà, ñàíõ¿¿ãèéí áîëîí á¿ñèéí øóóäàíãèéí êîëëåäæèéí àæëûí òàéëàíãààñ ãàäíà áè÷èã çàõèäàë, èëãýýëòèéí ñóäàëãààíû àæëûí õýñã¿¿äèéí òàéëàí èëòãýëèéã ñîíñ÷ õýëýëöýíý.

ØÓÓÄÀÍÃÈÉÍ ÕÎËÁÎÎ

www.appu-mongolia.com

ÀÇÈ, ÍÎÌÕÎÍ ÄÀËÀÉÍ Á¯ÑÈÉÍ

ØÓÓÄÀÍÃÈÉÍ ÕÎËÁÎÎÍÛ Ã¯ÉÖÝÒÃÝÕ ÇªÂ˪ËÈÉÍ ÕÓÐÀË

13

news CRC

CR

C n

ews

13

news news CRC

CR

C n

ews

14

CRC news

CR

C n

ews

Óã çºâëºãººíä Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí ãàç-ðûí äàðãà Æ.Áàò-Ýðäýíý ñàëáàðûí ºíººãèéí áàéäàë, öààøäûí õýòèéí òºëâèéí òàëàà ¿íäñýí èëòãýë òàâüæ, Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õî-ðîîíû äàðãà Á.Áîëäáààòàð, ÎÓÖÕÁ áîëîí ÀÕÁ-íû òºñëèéí çºâëºõ Ýäãàðäî Ñèï¿ëâèäà, ßïîí Óëñûí ÌÒ-èéí àãåíòëàãèéí äýä åðºíõèéëºã÷ Êåíæè Îãàâà íàðûí íèéò 18 èëòãýë ñîíñîæ õýëýëöëýý. ¯¿íèé äàðàà çºâëºãººíä îðëöîã÷äîîñ òóëãàìäñàí àñóóäëóóäààð àñóóëò òàâüæ, òîäîðõîé ñàíàë äýâø¿¿ëæ áàéëàà. ßëàíãóÿà àõìàä õîëáîî÷äûí òºëººëºë áîëîõ

Õîëáîîíû ÿàìíû ñàéä àñàí, Ìîíãîë Óëñûí ãàâúÿàò õîëáîî÷èí ä.Ãîòîâ, È.Íîðîâæàâ, Á.Áààòàð, íýãä¿ãýýð îðëîã÷ ñàéä àñàíä.Ãàðàìæàâ áîëîí íèéò õîëáîî÷äûí òºëººëºë áîëæ äàâõàðäñàí òîîãîîð íèéò 90 ãàðóé òºëººëºã÷èä àñóóäàë äýâø¿¿ëñýí ñàíàë, ñýòãýãäýë, àñóóëò õàðèóëò òàâèãäñàí.

Ýíýõ¿¿ Óëñûí çºâëºãººíèé áàñ íýã îíöëîã íü “Ìîíãîë Óëñûí Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãè-2021 îí õ¿ðòýë òºðººñ áàðèìòëàõ áîäëîãî”-ûí òºñºë, ¿çýë áàðèìòëàëûã õýëýëöëýý.

Ýíýõ¿¿ áîäëîãûí áàðèìò áè÷-ãèéã áîëîâñðóóëàõäàà Ìîíãîë Óëñ “Ìÿíãàíû õºãæëèéí çîðèëòîä ñóóðèëñàí ¯íäýñíèé õºãæëèéí öîãö áîäëîãî”-äîî “Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû òåõíîëîãèéã ìàíàé îðíû ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí õºãæëèéí 21 ä¿ãýýð çóóíû ¿íäñýí õóðäàñãóóð ãýæ” òîäîðõîéëñíûã ¿íäýñëýë áîëãîæ òóñ óëñûí Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîî òåõíîëîãèéí òàëààð 2021 îí õ¿ðòýë òºðººñ áàðèìòëàõ áîäëîãûã òîäîðõîéëîõ áîäèò ¿íäýñëýë áîëãîæ àâ÷ ¿çñýí.

Ìîíãîë Óëñûí ìýäýýëýë, õàðèëöàà, õîëáîîíû óëñûí III çºâëºãººíººð “Ìîíãîë Óëñûí ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû òàëààð 2021 îí õ¿ðòýë òºðººñ áàðèìòëàõ áîäëîãî”-ûí òºñëèéã õýëýëöýýä ñàéøààí, äýìæèæ çºâëºãººíä îðîëöîã÷äîîñ çºâëºìæ ãàðãàñàí áàéíà.

Ìîíãîë óëñûí ò¿¿õýíä 1950 î-íîîñ õîéø 3 äàõü óäààãàà çîõèîí á à é ã ó ó ë à ã ä à æ áóé “Ìýäýýëýë

õàðèëöàà õîëáîîíû óëñûí çºâëºãººí” 2011 îíû 5-ð ñàðûí 25-26-íû ºäð¿¿äýä Òºðèéí îðäîíä àìæèëòòàé áîëæ ºíäºðëºëºº. Ýíýõ¿¿ çºâëºãººíä ãàäààä, äîòîîäûí 800 ãàðóé òºëººëºã÷èä îðîëöîæ Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí ºíººãèéí õ¿ðñýí ò¿âøèí, èðýýä¿éí õºãæëèéí òàëààð õýëýëöýæ ñàíàë áîäëîî ñîëèëöîâ. ̺í Ìîíãîë óëñàä Õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéí àðãà õýìæýýíèé õ¿ðýýíä óã çºâëºãººí áîëæ áàéãààãààðàà èõýýõýí îíöëîãòîé áàéëàà.

Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû óëñûí III çºâëºãººíä Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèéëºã÷ Ö.Ýëáýãäîðæ, ÓÈÕ-ûí äàðãà ä.äýìáýðýë íàð èëãýýëò èð¿¿ëýí áàÿð õ¿ðãýæ, àìæèëò õ¿ññýí áîë Åðºíõèé ñàéä Ñ.Áàòáîëä áèå÷ëýí îðîëöîæ óã çºâëºãººíäèéã íýýæ äýëãýðýíã¿é ¿ã õýëñýí þì. Åðºíõèéëºã÷ Ö.Ýëáýãäîðæ èð¿¿ëñýí èëãýýëòäýý “ ...ýíýõ¿¿ çºâëºãººí íü Ìîíãîë Óëñûí õºãæèëä øèíý áîëîìæ íýýõýä ÷óõàë äýì ¿ç¿¿ëíý ãýæ ¿çýæ, ìýäëýãò òóëãóóðëàñàí øèíý ýäèéí çàñàã áèé áîëãîõ çîðèëò,纺ëºí äýä á¿òöèéí õºãæ¿¿ëýõ, ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ àñóóäàë íü

ººðºº õºãæëèéí áîäèò õýìæ¿¿ð áîëæ áàéíà. ” ãýñýí áàéíà. Ìºí “Ìîíãîëûí õóóëü ãóðàâ õîíîãò” ãýäýã àì äàìæñàí õýëëýãèéí òóõàé õýëýõäýý ò¿¿õèéí ýõ ñóðâàëæèä ¿íäýñëýí, Ìîíãîëûí ýçýíò ã¿ðíèé ¿åä õààíû çàðëèã, òºðèéí õóóëü íü ãàðñàí äàðóéäàà ãóðâàí õîíîãèéí äîòîð Ýçýíò ã¿ðíèé ºíöºã áóëàí á¿ðò õ¿ð÷ ¿éë÷èëäýã, ¿¿ãýýðýý Ìîíãîë÷óóäûí ìýäýýëëèéí õóðä ÿìàð áàéñàí òóõàé äóðäæýý.

Ìîíãîë Óëñûí ÓÈÕ-ûí äàðãà ä.äýìáýðýë èð¿¿ëñýí èëãýýëòäýý Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàë-áàðûí îëîëò àìæèëòûí òàëààð ñàéøààí äóðüäààä, “Öàõèì Ìîíãîë”, “Á¿ðòãýë ìýäýýëëèéí íýãäñýí òîã-òîëöîî” ¿íäýñíèé õºòºëáºð¿¿äèéã ýð÷èìòýé çîõèîí áàéãóóëàõ, Öàõèì ãàðûí ¿ñãèéí òóõàé, Ìîíãîë Óëñûí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí òóõàé, õóâèéí ºãºãäºë õàìãààëàõ, ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ òàëààð ýðõ ç¿éí îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ õýðýãöýý øààäëàãàòàé áàéãààã îíöîëñîí áàéíà.

Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéä Ñ.Áàòáîëä óã çºâëºãººíèéã íýýæ õýëñýí ¿ãýíäýý Ìîíãîë Óëñûí õóâüä Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð íü õàìðàõ õ¿ðýý, õºãæëèéí õóðäààðàà áóñàä ñàëáàðàà òýðã¿¿ëæ áàéãàà áîëîí ýíý ñàëáàðûí ¿íäñýí ñ¿ëæýýã àíàëîãè òåõíîëîãèîñ òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ àæèë ýð÷èìòýé õèéãäýæ, ñóóðèí òåëåôîí, õîò õîîðîíäûí äàìæóóëàõ ñèñòåì, õîòûí êàáåëü øóãàìûí áàéãóóëàìæóóä èæ á¿ðýí øèíý÷ëýãäñýí, ãàð óòàñíû íýâòðýëòèéí ò¿âøèí 90 õóâèàñ äýýø áîëñîí çýðýã îëîëò àìæèëòóóäûã îíöëîí äóðüäëàà. ̺í öààøèä àíõààðâàë çîõèõ îëîí àñóóäëóóä, òóõàéëáàë ìýäýýëýëæñýí íèéãìèéí ¿åä ìýäýýëëèéí õ¿ðòýýìæèéã íýìýã-ä¿¿ëýõýä õàéëòûí ñèñòåì àñàð èõ à÷ õîëáîãäîëòîé áºãººä ¿¿íèé òóëä ººðñ人 ýíý ñèñòåìèéã õºãæ¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé áàéãàà, íèéãìèéí ñ¿ëæýý (social network)-ã äýëãýð¿¿ëýõ, çºâ àøèãëàõ, çºâ íóòàãøóóëàõ çýðãýýñ ãàäíà áîëîâñîí õ¿÷íèéã õºãæëèéí àñóóäàë, ìýðãýøñýí àæèëòàí áýëòãýõ ñóðãàëòûí òîãòîëöîîíû òàëààð íýãäñýí áàéð ñóóðüòàé áîëîõûí à÷ õîëáîãäëûã ñàíóóëàâ.

Ìýäýý, ìýäýýëýë

“ÌÝÄÝÝËÝË ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÓËÑÛÍ çªâëªãªªí” 44 æèëèéí äàðàà Çîõèîí áàéãóóëàãäëàà

© Ìîíãîë Óëñûí ãàâüÿàò õîëáîî÷èí, Õîëáîîíû ÿàìíû ñàéä àñàí Ä.Ãîòîâ, “Ìîáèêîì Êîðïîðàöè” ÕÕÊ-èéí Åðºíõèé çàõèðàë Ä.Áîëîð

15

news CRC

CR

C n

ews

¯ÇÝÑÃÝËÝÍ-90 ÆÈË

Ìýäýýëýë, Øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí

Ìîíãîë Óëñàä Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí

îé áîëîí “Ìýäýýëýëæñýí íèéãìèéí äýëõèéí ºäºð”-èéí õ¿ðýýíä “ªíãºðñ-íººñ ñóðàëö, ªíººä𺺠ìýäýð, Èðýýä¿éã á¿òýý” ãýñýí óðèàí äîð “ICT 90 EXPO” îëîí óëñûí ¿çýñãýëýíã Óëààíáààòàð õîòíîî 5 äóãààð ñàðûí 27-30-íû ºäð¿¿äýä çîõèîí áàéãóóëëàà. Óã ¿çýñãýëýí Ìèøýýë ýêñïî òºâä áîëñîí áºãººä “ICT 90 EXPO”-èéí íýýëòèéí ¿éë àæèëëàãààíä Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéä Ñ.Áàòáîëä áîëîí Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîî òåõíîëîãèéí ãàçðûí äàðãà Æ.Áàò-ýðäýíý, Õàðèëöàà õîëáîî-íû çîõèöóóëàõ õîðîîíû äàðãà Á.Áîëäáààòàð, Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí Àçè, Íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí çàõèðàë Þ¿í-Æ¿ Êèì, Àçè, Íîìõîí äàëàéí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí äàðãà Òîøèþêè ßàìàäà áîëîí àëáàíû áóñàä õ¿ì¿¿ñ îðîëöñîí.

¯çýñãýëýíãèéí õ¿ðýýíä “ÌÈÍÈÉ ÈÐÝÝä¯É, ÌÝäÝÝËËÈÉÍ ÒÅÕ-ÍÎËÎÃÈ” ñýäýâò ãàð çóðãèéí óðàëäààíûã äóíä ñóðãóóëü, öýöýðëýãèéí íàñíû õ¿¿õä¿¿äèéí äóíä çàðëàæ Óëààíáààòàð õîò, äàðõàí õîò, Íàëàéõ ä¿¿ðýã áîëîí õºäºº îðîí íóòãààñ íèéò 400 ãàðóé á¿òýýë èð¿¿ëñýíýýñ õàìãèéí øèëäýã á¿òýýëèéí ýçíèéã òîäðóóëæ, øàãíàëûã ãàðäóóëàí ºã÷ áàãà÷óóäûí óðìûã ìÿëààñàí ñàéõàí ¿éë àæèëëàãàà áîëëîî. Ò¿¿í÷ëýí óëàìæëàë ¸ñîîð “Öàõèì ñïîðòûí óëñûí àâàðãà øàëãàðóóëàõ òýìöýýí”-íèé ñ¿¿ëèéí òîãëîëòóóä ÷ ÿâàãäàæ øèëäãèéí øèëäýã¿¿äýý òîäðóóëñàí áèëýý. Òóñ ¿çýñãýëýíä îðîëöñîí áàéãóóë-ëàãóóäààñ òîäîðñîí øèëäã¿¿äèéã òà-íèëöóóëæ áàéíà.1. ICT EXPO ¿çýñãýëýíãèéí øèëäýã

îðîëöîã÷: Ìýäýýëýë õîëáîîíû ñ¿ëæýý ÒªÕÊ

2. ICT EXPO ¿çýñãýëýíãèéí ñàíàà÷-ëàãàòàé îðîëöîã÷: Ìîíãîëûí öà-õèëãààí õîëáîî ÕÊ (Õîëáîîíû ò¿¿õèéí ìóçåé)

3. ICT EXPO ¿çýñãýëýíãèéí ºâºðìºö îðîëöîã÷: Þíèòåë ÕÕÊ

4. Øèëäýã ñ¿ëæýýíèé ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷: Æè-Ìîáàéë ÕÕÊ

5. Øèëäýã òåõíîëîãèéí øèéäýë: Þíèâèøí ÕÕÊ (Ãóðâàëñàí ¿éë÷èëãýý)

6. ¯¿ðýí õîëáîîíû øèëäýã ¿éë÷èë-ãýý: Ñêàéòåë ÕÕÊ (“Open” ¿éë÷èëãýý)

7. Øèëäýã ñàíàà÷ëàãà: Ñàíñàð Ìåäèà ãðóïï (SPON ¿éë÷èëãýý)

8. Øèëäýã á¿òýýãäýõ¿¿í: Ìîáè Ôèíàíñ ÕÕÊ (Most Money)

9. Øóóäàíãèéí øèëäýã ¿éë÷èëãýý: äè Ý÷ Ýéë ÕÕÊ (Ãààëèéí çóó÷ëàëûí íýã öýãèéí ¿éë÷èëãýý)

10. ¯íäýñíèé øèëäýã ïðîãðàì õàí-ãàìæ: M-Cè-Ýñ Ýëåêòðîíèêñ ÕÕÊ (“Ýðäìèéí ò¿ëõ¿¿ð 2.0” ñèñòåì)

11. Òýðã¿¿íèé õºðºí㺠îðóóëàã÷: Ìîáèêîì êîðïîðàöè ÕÕÊ

12. Øèëäýã ìýäýýëëèéí õýðýãñýë: Ìîíãîë êîíòåíò ÕÕÊ (www.gogo.mn âýá õóóäàñ)

13. Õýðýãëýã÷èéí òààøààëä íèéöñýí ¿éë÷èëãýý: Áèëýãò äºë㺺í ÕÕÊ (Íî¸í çóó÷ 1950)

14. Õàìãèéí õ¿ðòýýìæòýé ¿éë÷èëãýý: Ìîíãîë øóóäàí ÒªÕÊ (Ìîíãîë Óëñûí á¿õ áàãò øóóäàíãèéí ¿éë÷èëãýýã õ¿ðãýñýí)

15. Öàõèì ¿éë÷èëãýýã äýìæèã÷: Èíò-ðàêòèâ ÕÕÊ (Öàõèì çàñãèéí ãàçðûí øèéäë¿¿ä)

“ICT-90-EXPO” ¿çýñãýëýí ýíý æèë óðüä óðüä æèë¿¿äèéíõýýñ èë¿¿ ºðãºæèæ, “Îëîí óëñûí” ãýõ òîäîòãîëòîéãîîð çîõèîí áàéãóóëàãäñàí íü Ìýäýýëýë, øóóäàí, Õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí ñàëáàðûí öàð

Ýíý æèëèéí õóâüä “ICT 90 EXPO” ¿çýñãýëýí öàð õ¿ðýýãýý óëàì á¿ð òýëæ îëîí óëñûí õýìæýýíä çîõèîí áàéãóóëàãäñàí þì. Òóõàéëáàë äýëõèéí òîìîîõîí ¿éëäâýðëýã÷èä áîëîõ Gemalto, Alca-tel-Lucent, Keynote, Cisco, Apple, Oracle çýðýã

ãàäààäûí áàéãóóëëàãóóä ìàíàé ¿çýñãýëýíä îðîëöîæ ººðñäèéí ¿éë àæèëëàãàà áîëîí áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íýý îëîí íèéòýä äýëãýí ¿ç¿¿ëñýí.

õ¿ðýýã îëîí íèéòýä ñóðòàë÷ëàí òàíèóëñàí òîìîîõîí àðãà õýìæýý áîëëîî ãýæ ¿çýñãýëýíã ¿çýæ ñîíèðõñîí èðãýä áîëîí õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëñàí á¿õèé ë àæ àõóé íýãæ¿¿ä ñýòãýë ºíäºð áàéñàí þì.

© ¯çýñãýëýíãèéí ¿åýð

© ¯çýñãýëýíãèéí íýýëòýä Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéä Ñ.Áàòáîëä îðîëöîâ.

16

CRC news

CR

C n

ews

Óðëàã ñïîðòûí íààäìûí íýã òºðºë áîëîõ ñïîðòûí àðãà õýìæýý õºëáºìáºã, ñàãñàí áºìáºã, ãàð áºìáºã, øèðýýíèé òåííèñ, øàòàð ãýñýí 5 òºð뺺ð 10 áàãö ìåäàëü áóþó 56 àëò, 56 ìºíãº, 56 õ¿ðýë ìåäàëèéí òºëºº 28 áàéãóóëëàãûí äàâõàðäñàí òîîãîîð 900 ãàðóé òàìèð÷èä 6 õîíîãèéí òóðø øóäàðãà ºðñºë人íèé äîð õóðä õ¿÷, àâõààëæ ñàìáàéãàà ñîðüæ, ºðñºëä뺺.

Òýìöýýíä áàãèéí ä¿íãýýð Ñêàéòåë ÕÕÊ-èéí áàã òàìèð÷èä 4 àëò, 3 ìºíãº, 1 õ¿ðýë ìåäàëü õ¿ðòýæ íýãä¿ãýýð áàéðûã, Ìîíãîëûí öàõèëãààí õîëáîî ÕÊ-èéí áàã òàìèð÷èä 2 àëò, 1 ìºíãº, 2 õ¿ðýë ìåäàëü õ¿ðòýæ õî¸ðäóãààð áàéðûã, Ìîáèêîì ÕÕÊ-èéí áàã òàìèð÷èä 1 àëò, 2 ìºíãº, 1 õ¿ðýë ìåäàëü õ¿ðòýæ ãóðàâäóãààð áàéðûã òóñ òóñ ýçýëñýí áàéíà.

Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèë-öàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéã òýìäýãëýí ºíãºð¿¿ëýõ

àæëûí õ¿ðýýíä 2011 îíû 06 äóãààð ñàðûí 06-12-íû ºäð¿¿äýä ñàëáàðûí 28 áàéãóóëëàãà, àæ àõóéí íýãæ, ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äèéí äóíä óðëàã, ñïîðòûí àðãà õýìæýýã 5 òºð뺺ð òóñ òóñ àìæèëòòàé çîõèîí áàéãóóëëàà.

Óðëàã, ñïîðòûí íààäìûí íýýëòèéí àðãà õýìæýý íèñýõýä áàéðëàõ Áóÿíò-Óõàà ñïîðò öîãöîëáîðò 2011 îíû 06 äóãààð ñàðûí 09-íèé 15:00 öàãò áîëæ, óã àðãà õýìæýýíä Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí ãàçðûí äàðãà Æ.Áàò-Ýðäýíý, Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîîíû äàðãà Á.Áîëäáààòàð, Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîîíû äýä äàðãà Î.Áàòòîãòîõ, Ìýäýýëýë õîëáîîíû

ñ¿ëæýý ÒªÊ-èéí ÿéöýòãýõ çàõèðàë Ñ.Àäúÿàñ¿ðýí, Ìîáèêîì ÕÕÊ-èéí çàõèðàë ä.Áîëîð, Þíèòåë ãðóïï ÕÕÊ-èéí ÒÓÇ-èéí äàðãà Ð.Ãàíáîëä, Ñêàéòåë ÕÕÊ-èéí Åðºíõèéëºã÷ Á.Áàòçîðèã, Æè-Ìîáàéë ÕÕÊ-èéí çàõèðàë Î.Áàñáèø áîëîí áóñàä àëáàíû õ¿ì¿¿ñ îðîëöëîî.

Óðëàã, ñïîðòûí àðãà õýìæýýíä äàðààõü áàã òàìèð÷èä ¸ñëîëûí æàãñààëòààð ñïîðò öîãöîëáîðûí òºâ òàëáàéä æàãñàæ îðæ èðæ áàéð ýçýëñíýýð íýýëòèéí àðãà õýìæýý ýõýëæ, ÌØÕÕÒÃàçðûí äàðãà Æ.Áàò-Ýðäýíý òàìèð÷èä, óðëàãèéí àâúÿàñòíóóäàä, íèéò õîëáîî÷èääîî õàíäàæ ¿ã õýëæ, óðëàã, ñïîðòûí íààäìûí àðãà õýìæýýã àëáàí ¸ñîîð íýýñíèéã çàðëàí òóíõàãëàñàí.

ÑÏÎÐÒÛÍ ÍÀÀäÀÌ

Ñïîðòûí íààäàì

Ìýäýýëýë, Øóóäàí, Õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéí

íýðýìæèò óðëàã, ñïîðòûí íààäàì

àìæèëòòàé çîõèîí áàéãóóëàãäëàà.

© Òýìöýýíèé íýýëò

© Òýìöýýíä îðîëöîã÷èä

© Ñàëáàðûí óäèðäëàãóóä

© ÕÕÇÕ-íû áàã òàìèð÷èä

© ÕÕÇÕ-íû áàã òàìèð÷èä

17

news CRC

CR

C n

ews

áàéðàíä Ìîíãîëûí öàõèëãààí õîëáîî ÕÊ, ãóðàâäóãààð áàéðàíä Ñêàéòåë çýðýã êîìïàíèóä òóñ òóñ îðæýý.

Ýíý óäààãèéí “ÌÝäÝÝËÝË ØÓÓäÀÍ ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎ-90 ÓÐËÀÃÈÉÍ ÍÀÀäÀÌ” Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðò øèíýëýã àðãà õýìæýý áîëæ ÷àäñàí. Òóñ ñàëáàðûí áîëîâñîí õ¿÷èí ìàø èõ çàëóóæèæ áàéãààã èëòãýñýí óðëàãèéí îëîí ñàéõàí ¿ç¿¿ëáýð¿¿ä áàéñíûã ÷ ø¿¿ã÷èä îíöîëæ áàéëàà. Òºðèéí ñî¸ðõîëò, Óðëàãèéí ãàâúÿàò ç¿òãýëòýí Ñ.Ñ¿õáààòàð, Àðäûí æ¿æèã÷èí

í.Íýðã¿é, Õºãæèì ñóäëàà÷, òºãºëäºð õóóð÷ í.Íàðàíãýðýë çýðýã óðëàãèéí àë-äàðòíóóä òýìöýýíèé ø¿¿ã÷ýýð àæèë-ëàñàí íü íèéò îðîëöîã÷äîä õ¿íäõýí äàâàà áàéñàí áîëîëòîé.

Ìýäýýëýë, øóóäàí õàðèë-öàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé ò¿¿õò 90 æèëèéí îéí õ¿ðýýíä

çîõèîí áàéãóóëàãäàæ áóé àðãà õýìæýýíèé íýãýýõýí õýñýã áîëñîí “ÌÝäÝÝËÝË ØÓÓäÀÍ ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎ-90 ÓÐËÀÃÈÉÍ ÍÀÀäÀÌ” 6 äóãààð ñàðûí 10-íä ̯ÑÒªðãººíºº Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîî áîëîí Ìýäýýëýë õîëáîîíû ñ¿ëæýý êîìïàíè õàìòðàí àìæèëòòàé çîõèîí áàéãóóëàãäëàà.

Ýíýõ¿¿ “ÌÝäÝÝËÝË ØÓÓäÀÍ ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎ-90 ÓÐËÀ-ÃÈÉÍ ÍÀÀäÀÌ” íü ñàëáàðûí àæèëòàí àëáàí õààã÷äûí óðëàã, óðàí ñàéõíû áîëîâñðîëûã äýýøë¿¿ëýõ, òýäíèé àâúÿàñûã íýýí èëð¿¿ëýõ, àðäûí óðëàã, ¿íäýñíèé ºâ ñî¸ëîî ò¿ãýýí äýëãýð¿¿ëýõ çîðèëãîîð çîõèîí áàéãóóëàãäñàí áèëýý.

Óðëàãèéí íààäàì

Óðëàãèéí íààäàìä Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí ÌÕÑ ÒªÕÊ, ÌÖÕ ÕÊ, Ìîáèêîì, Ñêàéòåë, Þíèòåë, Æè-Ìîáàéë çýðýã ¿¿ðýí òåëåôîíû îïåðàòîð êîìïàíèóä áîëîí ¯íäýñíèé äàòà òºâ, Ðàäèî òåëåâèçèéí ñ¿ëæýý ãàçàð, Ñèòèíåò çýðýã íèéò 11 àæ àõóé íýãæ áàéãóóëëàãûí àæèëòàí, àëáàí õààã÷èä îðîëöîí àâúÿàñ ÷àäâàðàà ñîðüëîî. Õºãæèì, äóó, á¿æèã, ÿçãóóð óðëàãèéí 16 òºð뺺ð çîõèîí áàéãóóëàãäñàí òýìöýýíèé ¿ð ä¿íä ñàëáàðûí øèëäãèéí øèëäýã¿¿äýý øàëãàðóóëñàí þì. Òóñ íààäìèéí øèëäýãýýð øàëãàðñàí àâúÿàñòíóóäààñ á¿ðäñýí ãàëà òîãëîëò èðýõ ñàðûí 29-íä áîëîõ áºãººä Ìýäýýëýë,Øóóäàí,Õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéí îéä çîðèóëàí õ¿íäýòãýëèéí òîãëîëò õèéõýýð áýëòãýë àæèëäàà îðîîä áàéíà. Òóñ ñàëáàðûí õºãæèë äýâøëèéí òºëºº øóðãóó õºäºëìºðëºæ áóé íèéò àæèëòàí àëáàí õààã÷äûí äóíä çîõèîí áàéãóóëàãäñàí óðëàãèéí íààäìûí øèëäýãýýð Ìýäýýëýë õîëáîîíû ñ¿ëæýý ÒªÕÊ øàëãàðñàí áîë õî¸ðäóãààð

© Óðëàãèéí íààäìûí ¿åýð

© Óðëàãèéí íààäìûí ¿åýð

© Óðëàãèéí íààäìûí ¿åýð

© Óðëàãèéí íààäàìä îðîëöîã÷èä

18

CRC news

CR

C n

ews

ÌÝÄÝÝËÝË ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÓËÑÛÍ ÇªÂ˪êªÍÄ ÎÐÎËÖÎÃ×ÈÄÌÝÄÝÝËÝË ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÓËÑÛÍ ÇªÂ˪êªÍÄ ÎÐÎËÖÎÃ×ÈÄ

19

news CRC

CR

C n

ews

ÌÝÄÝÝËÝË ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÓËÑÛÍ ÇªÂ˪êªÍÄ ÎÐÎËÖÎÃ×ÈÄÌÝÄÝÝËÝË ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÓËÑÛÍ ÇªÂ˪êªÍÄ ÎÐÎËÖÎÃ×ÈÄ

20

CR

C n

ews

CRC news

5 000 000 000

4 000 000 000

3 000 000 000

2 000 000 000

1 000 000 000

4 187 794 673

2 693 643 688

2 300 119 094

1 250 158 839

2007 îí 2008 îí 2009 îí 2010 îí

¯¿ðýí ñ¿ëæýýíä

à÷ààëàë /ì

èí/

Ìîíãîë Óëñûí õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðò 2010 îíû ýöñèéí áàéäëààð ¿íäñýí

15 ÷èãëýëýýð 657 òóñãàé çºâøººðºë îëãîñíû õ¿ðýýíä 500 ãàðóé àæ àõóéí íýãæ, õóóëèéí ýòãýýä ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ áàéíà. Ýäãýýðèéí äîòðîîñ ¿¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýíèé ÷èãëýëýýð Ìîáèêîì ÕÕÊ, Ñêàéòåë ÕÕÊ, Þíèòåë, Æè ìîáàéë ÕÕÊ ãýñýí 4 ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷ àæèëëàæ áàéãààã áèä ìýäýõ áèëýý. Õýäèéãýýð ñàëáàðûí íèéò òîãëîã÷äèéí äóíä òîîíû õóâüä º÷¿¿õýí áàãà õóâèéã ýçëýõ õýäèé ÷ ¿¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû äýýðõ êîìïàíèóä Ìîíãîë Óëñûí õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí íèéò îðëîãûí 73.7 õóâèéã á¿ðä¿¿ëæ, òóñ ñàëáàðûí óëñûí òºñºâò îðóóëñàí îðëîãûí 79.7 õóâèéã òºâëºð¿¿ëæ, ñàëáàðò õèéñýí íèéò õºðºí㺠îðóóëàëòûí 60.3 õóâèéã îðóóëæ, ñàëáàðûí áàéíãûí àæëûí áàéðíû 25 õóâü, øóóä áóñ áîëîí áàéíãûí áóñ àæëûí áàéðíû 95.0 õóâèéã òóñ òóñ õàíãàæ, íèéòäýý 370 ãàðóé ñóì ñóóðèí ãàçàðò ¿éë÷èëãýýãýý õ¿ðãýæ, ¿éë÷èëãýýíèé õàìðàõ õ¿ðýý íü íèéò õ¿í àìûí 95 õóâèéã õàìàð÷ ÷àäñàíûã ýíä áàõàðõàí äóðäàõäàà òóéëûí òààòàé áàéíà.

ÕÕÇÕ-íû õèéñýí ñóäàëãààãààð 2010 îíû ýöñèéí áàéäëààð Ìîíãîë Óëñûí ¿¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû á¿ðòãýãäñýí õýðýãëýã÷äèéí òîî 2,510,470 (¯éë÷èëãýý ýðõëýã÷äèéí èð¿¿ëñýí æèëèéí ýöñèéí òàéëàíãààð), ãàð óòàñ õýðýãëýäýã õ¿íèé òîî 1,714,645 (¯ÑÕ, ÕÕÇÕ-íû õàìòàðñàí ñóäàëãààãààð), èäýâõèòýé áàéãàà õýðýãëýã÷èéí òîî 2,053,099 (ÕÕÇÕ-íû õèéñýí 2010 îíû ñ¿¿ëèéí 3 ñàðûí à÷ààëëûí íàðèéâ÷èëñýí ñóäàëãààãààð) áîëñîí áàéíà. Ýíýõ¿¿ èõýýõýí ÿëãàà á¿õèé òîî áàðèìòóóäûã äýëõèéí äóíäàæ ¿ç¿¿ëýëò¿¿äòýé õàðüöóóëàí ¿çýõ íü òóñ õîðîî íü ººðèéí õèéæ áóé ñóäàëãààíûõàà ¿ð ä¿íã áàòàëãààæóóëàõ, ìºí ººðèéí îðíû îíöëîã áîëîí çàõ çýýëèéí öààøäûí õàíäëàãûã áîäèòîéãîîð øèíæëýí ä¿ãíýæ ¿éë àæèëëàãààíäàà àøèãëàõàä èõýýõýí à÷ õîëáîãäîëòîé òóë äýýðõ öººí ¿ç¿¿ëýëòèéã õàðüöóóëàí ñóäëàõàä äàðààõ áàéäàëòàé áàéíà.

¯¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû ¿éë-÷èëãýý ýðõëýã÷äýä á¿ðòãýëòýé õýðýã-ëýã÷äèéí ãýðýýíèé öààíà ãàð óòàñ õýðýãëýäýã õ¿íèé òîî íü äýëõèéí äóíäæààð íèéò á¿ðòãýëèéí 73.91 õóâü, ìàíàé óëñûí õóâüä 68.3 õóâü òóñ òóñ áàéãàà íü èõýýõýí ¿íäýñëýëòýé ¿ç¿¿ëýëò áºãººä íèéò õ¿í àìûí äóíä ¿¿ðýí òåëåôîí èäýâõòýé õýðýãëýõ íàñíûõàí áóþó 15-64 íàñíûõíû õóâèéí æèí 55 õóâèéã ýçýëæ áóé ìàíàé óëñûí õóâüä òóí áîëîìæèéí áîäèòîé ¿ç¿¿ëýëò áºãººä ¿¿íýýñ ãàäíà íèéò õ¿í àìûí 62.2 õóâü íü áîäèòîéãîîð ãàð óòàñ õýðýãëýæ áàéãàà íü äýëõèéí äóíäæààñ 6 îð÷èì õóâèàð ºíäºð ¿ç¿¿ëýëò þì. Èäýâõòýé õýðýãëýã÷èéí òîî áîëîí ãàð óòàñ õýðýãëýäýã õ¿íèé òîîíû õàðüöààíä òóëãóóðëàí ñóäàëæ ¿çýõýä ¿¿ðýí òåëåôîíû 2-îîñ äýýø äàâõàðäñàí õýðýãëýýòýé õýðýãëýã÷èéí ýçëýõ õóâèéí æèí äýëõèéí äóíäæààñ 5.0 õóâèàð ºíäºð, á¿ðòãýëòýé õýðýã-ëýã÷äèéí òîîíä èäýâõòýé õýðýãëýã÷èéí

¯ç¿¿ëýëò¿¿ä

Õýðýãëýýíèé

¯¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû

çàðèì

çýëýõ õóâèéí æèí äýëõèéí äóíäæààñ 4.0 õóâèàð áàãà áàéãàà íü äýýð äóðäñàí õ¿í àìûí íàñíû á¿òýö, õ¿í àìûí äóíäàõ ¿¿ðýí òåëåôîí õýðýãëýýíèé ºñºëò çýðãýýð íºõöºëäºæ áàéãààã õàðãàëçàí ¿çâýë òóñ õîðîîíû ãàðãàæ áàéãàà ¿íäñýí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä íü àëäààíû õýëáýëçýë ìàø áàãàòàé áîëîõ íü íîòëîãäîæ áàéíà. Ìîíãîë óëñûí ¿¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû ÿðèàíû õýðýãëýý áóþó à÷ààëàë æèë á¿ð ºñºí íýìýãäýæ 2010 îíû à÷ààëëûã 2009 îíòîé õàðüöóóëàõàä 55,5% ºñºëòòýé áàéíà. Ýíý íü äýëõèéí äóíäæààñ 10 äàõèí ºíäºð ¿ç¿¿ëýëò áºãººä õàðèí ºãºãäëèéí

¹ Õýðýãëýã÷äèéí àíãèëàë Äýëõèé /òýðáóì/ Ìîíãîë

2009 îí 2010 îí

1 Á¿ðòãýëòýé õýðýãëýã÷äèéí òîî 4,6 2,510,470

2Ãàð óòàñ õýðýãëýäýã õ¿íèé òîî 3,4 1,714,645

73.91% 68.30%

3Èäýâõòýé õýðýãëýã÷äèéí òîî ~/õýðýãëýýíä áàéãàà ãàð óòàñíû òîî/ 3,9 2,053,099

84.78% 81.8%

4 Ãàð óòàñíû äàâõàðäñàí õýðýãëýýòýé õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü 14.71% 19.7%

Ãàð óòàñ õýðýãëýäýã õ¿íèé òîîÁ¿ðòãýëòýé õýðýãëýã÷èéí òîî

*100%Õóâèéí æèí

Èäýâõèòýé õýðýãëýã÷èéí òîîÁ¿ðòãýëòýé õýðýãëýã÷èéí òîî

*100%Õóâèéí æèí

õýðýãëýý äýëõèéí äóíäæààñ èõýýõýí õîöðîãäîëòîé áàéãàà õýäèé ÷ 2011 îíû ýöñýýñ ýõëýí ýíý òºðëèéí õýðýãëýýíèé ºíäºð ºñºëòèéí ìº÷ëºã ýõëýõ íü íýãýíò òîäîðõîé áàéãàà áîëíî. Ìàíàé óëñûí ¿¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýíèé õýðýãëýý, õàìðàõ õ¿ðýýíèé íýâòðýëò èõýýõýí ºíäºð ºñºëòòýé áàéãàà õýäèé ÷ íýã õýðýãëýã÷ýýñ àâàõ äóíäàæ îðëîãî /ARPU/ ºðñºë人íèé íºõöºë áàéäëààñ øàëòãààëàí áóóðàõ õàíäëàãàòàé áàéíà. 2010 îíû áàéäëààð íýã ñàðä íýã õýðýãëýã÷ýýñ îëîõ äóíäàæ îðëîãî 15.1 àì.äîëëàð (á¿ðòãýëòýé õýðýãëýã÷èä íîîãäîõîîð) áàéãààãààñ õºãæèíã¿é îðíóóäûí äóíäàæ íü 28.3 àì.äîëëàð, õºãæèæ áóé îðíóóäûí äóíäàæ 8.4 àì.äîëëàð áàéãàà áîë ìàíàé óëñûí õóâüä 9.7 àì.äîëëàð áîëæ áóóðñàí íü õýäèéãýýð õºãæèæ áóé îðíóóäûí äóíäæààñ áàãà çýðýã ºíäºð ¿ç¿¿ëýëò áîëîâ÷ îéðûí æèë¿¿äýä ýäèéí çàñãèéí ºíäºð ºñºëò õàíãàãäàæ, õºãæèíã¿é îðíóóäûí ýãíýýíä íýãäýõ ºðãºí áîëîìæ á¿ðäýýä áóé Ìîíãîë Óëñûí õóâüä öààøèä ýíýõ¿¿ ¿ç¿¿ëýëòèéã áóóðóóëàõã¿é áàéõ òàëààð çîõèöóóëàõ áàéãóóëëàãà áîëîí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷-äèéí ç¿ãýýñ õàìòðàí àæèëëàõ íýí øààðäëàãàòàé áàéãààã õàðóóëæ áàéíà.

Á.̺íõáàòÕÕÇÕ-íû ãèø¿¿í, ÇǯÒÀ-íû äàðãà

21

CR

C n

ews

news CRC

Òóñ õîðîîíîîñ èíòåðíýòèéí Ẻíèé óðñãàë ò¿ðýýñëýõ ¿éë÷èëãýýíèé ÷èãëýëýýð òóñ-

ãàé çºâøººðëèéã 4 áàéãóóëëàãàä /Ìîáèêîì ÕÕÊ, Æåìíýò ÕÕÊ, ÓÁÒÇ ÕÍÍ-Ðýéëêîì òºâ, Ìýäýýëýë õîëáîîíû ñ¿ëæýý ÒªÊ/ îëãîñîí áà ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà 3 êîìïàíè /Ìîáèêîì ÕÕÊ, Æåìíýò ÕÕÊ, Ðýéëêîì òºâ/ áàéíà. Èíòåðíýòèéí Ẻíèé óðñãàë ò¿ðýýñëýã÷ êîìïàíèóä íü ÎÕÓ-ûí Òðàíñòåëåêîì ÕÕÊ, ÁÍÕÀÓ-ûí ×àéíà Òåëåêîì, ×àéíà Þíèêîì çýðýã êîìïàíèóäààñ íèéò 16.2 Ãá/ñ èíòåðíýòèéí óðñãàëûí ãýðýý õèéí àæèëëàæ áàéíà. 2010 îíû ýöñèéí áàéäëààð èíòåðíýòèéí æèæèãëýíãèéí éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷ 71 òóñãàé çºâøººðºë ýçýìøèã÷ àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãààãààñ Óëààíáààòàð õîòîä 38, Îðîí íóòàãò 16, Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýñâãýðèéí õ¿ðýýíä 17 áàéíà. Íèéò èíòåðíýò õýðýãëýã÷äèéí òîîã 2009 îíòîé õàðüöóóëàõàä 88.5%-èàð ºññºí áàéíà. Èíòåðíýò õýðýãëýã÷èä Dial-up, DSL, FTTH-øèëýí êàáåëü, êèîêñàë êàáåëü, GPRS, 3G, EVDO, WiFi, WiMax, VSAT çýðýã òåõíîëîãèéã àøèãëàæ õîëáîãäîæ áàéíà. Íèéò èíòåðíýò õýðýãëýã÷äèéí 81.28 õóâü íü Óëààíáààòàðò, 18.40 õóâü íü àéìãèéí

èíòåðíýòèéí

¯éë÷èëãýýòºâä, 0.32 õóâü íü ñóìûí òºâä áàéíà. 2010 îíû ýöñèéí áàéäëààð ãýðýý á¿õèé èíòåðíåò õýðýãëýã÷èéí òîî 199,849 áîëñîí áºãººä äýëõèéí áàíêíààñ ãàðãàñàí ñóäàëãààãààð Ìîíãîë óëñûí èíòåðíýò õýðýãëýäýã õ¿íèé òîî /user/ 2009 îíû áàéäëààð íèéò õ¿í àìûí 13.0 õóâèéã ýçýëæ áàéñàí áîë õ¿í àì, îðîí ñóóöíû 2010 îíû òîîëëîãûí ä¿íãýýñ èíòåðíýò õýðýãëýãëýäýã õ¿íèé òîî 709,625 áóþó íèéò õ¿í àìûí 30.6 õóâèéã ýçýëæ áàéãàà íü äýëõèéí äóíäæààñ 0.4 õóâèàð ºíäºð ¿ç¿¿ëýëò þì. ¯ðãýëæëýë áèé......

Õºäºë㺺íò õîëáîîíû õºãæëèéí øèíý õàíäëàãà, òåõíîëîãèéí íýãäýí íèéëýõ ¿éë ÿâö, èíòåðíåò

õýðýãëýýíèé ºñºëò, òýð äóíäàà õºäºë㺺íò ºãºãäëèéí õýðýãëýýíèé ¿ñðýíã¿é ºñºëòèéí

èðýýä¿éí òàëààð áîëîí ò¿¿íä íèéöýí øèíý÷ëýãäýí ººð÷ëºãäºæ áóé ñàëáàðûí çîõèöóóëàëòûí øèíý

õºãæëèéí òàëààð ñîíèðõîëòîé ñóäàëãàà, ä¿ãíýëò, ñàíàëóóäûã äàðààãèéí äóãààðóóäàä òà á¿õýíäýý

ºðãºí áàðèõ áîëíî.

22

CR

C n

ews

CRC news

1.Óäèðòãàë

Îð÷èí ¿åä êîìïüþòåð, ¿¿ðýí áîëîí óòàñã¿é õîëáîî,òºðºë á¿ðèéí ìýäýýëýë õîëáîîíû õýðýãëýã÷èéí òºãñãºëèéí òºõººðºìæ¿¿ä /óõààëàã ãýð àõóéí õýðýãñýë ã.ì/ õîîðîíäîî ºãºãäºë, ìýäýýëýë äàìæóóëàõ, ñîëèëöîõ, èíòåðíýò ñ¿ëæýýãýýð èíòåðíýòèéí ïðîòîêîë àøèãëàõäàà ººðèéí ãýñýí íýã ë èíòåðíýò ïðîòîêîëûí õàÿãòàé áàéäàã. ªºðººð

õýëáýë, óëàìæëàëò ñóóðèí òåëåôîí óòàñ ººðèéí äóãààðòàé áàéäàãòàé èæèë þì. Èíòåðíýòèéí ïðîòîêîëûí õóâèëáàðûí ¿íäñýí ¿ç¿¿ëýëòèéí õàðüöóóëàëòûã ÈÏõ4 áà ÈÏõ6 ïðîòîêîëûí õóâüä õèéæ, äàðààõü Õ¿ñíýãò-1-ä íýãòãýí ¿ç¿¿ëýâ.

ÈÏõ6 ïðîòîêîëûí õàÿãóóäûã çîõèîí á¿òýýã÷äèéí çîðèëãî íü õàÿãèéí íººö äóóñ÷ áàéãàà ÈÏõ4-/IPv4/-ã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ, õàÿãèéí íººöèéã íýìýãä¿¿ëýí ººð÷ëºõºä ¿íäñýíäýý ÷èãëýãäñýí áàéäàã. Ãýâ÷ ýíý õóâèëáàðûí ¿íäñýí çîðèëãî áîëîõ õàÿãèéã íýìýãä¿¿ëýõýýñ ãàäíà ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýíèé çàì÷ëàëûã õóðäàí áîëãîõ, ìýäýýëýë õîëáîîíû øèíý ¿éë÷èëãýý õýðýãëýýã íýâòð¿¿ëýõýä òåõíèêèéí äýâøèë ãàðãàõ çîðèëãîòîé þì. ÈÏõ6-ä ñóóðèëñàí ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýý, äýä á¿òýö íü äàðààõü äàâóó òàëóóäûã á¿ðä¿¿ëäýã. ¯¿íä: • Èíòåðíýòèéí õàÿãèéí íººö íü èðýõ 30 ãàðóé æèëäýý õàíãàëòòàé,• Òîäîðõîé ñ¿ëæýýí¿¿ä ýñâýë ñ¿ëæýýíèé õýñã¿¿äèéã èëýðõèéëýõ îêòåò õýðýãëýí ÷èãë¿¿ëýëò /çàì÷-ëàë/-èéã õóðààíãóé,

õÿëáàð óëìààð õóðäàí áîëãîõ áîëîìæòîé,• Çóðâàñûí ºðãºí, à÷ààëëûí èíæåíåð÷ëýë, ìåíåæìåíò õèéõ áîëîìæòîé,• Õàÿãèéí äèçàéí íü ñ¿ëæýýí¿¿äèéí õîîðîíä íýãäñýí çàì ¿¿ñãýõýä õÿëáàð áàéõààð á¿òýýãäñýí,• Windows Vista, Google, Apple Mac OS, Linux îëîí ¿éëäëèéí ñèñòåì¿¿ä á¿ãä IPv6 øóóä äýìæäýã çýðýã áîëíî.

2. ªðãºí çóðâàñûí õýðýãëýý áà ñ¿ëæýýíèé õºãæëèéí õàíäëàãà

Îëîí óëñûí çºâëºõ êîìïàíè áîëîõ McKinsey & Company ñóäàëãààãààð, ºíäºð õóðäíû èíòåðíýòýä õîëáîãäñîí ãýð á¿ëèéí íÿãòðàëûã 10 õóâü íýìýãä¿¿ëýõýä äÍÁ-èéã 0,1-1,4 õóâü ºñäºã ãýñýí ä¿ãíýëò ãàðãàñàí áàéäàã. Òýãâýë, äýëõèéä íýð õ¿íä á¿õèé ñóäàëãààíû Booz & Company íü íèéò 5 æèëèéí õóãàöààíä ºðãºí çæðâàñûí õýðýãëýã÷èéí íÿãòðàëûã

10 õóâü ºñºõºä õºäºëìºðèéí á¿òýýìæèéã 1,5 õóâèàñ äýýø õóâèàð íýìýãä¿¿ëäýã ãýæýý.

Øèíý òåõíîëîãè

Ìýäýýëëèéí ñ¯ëæýý, èíÒÅðíýÒèéí äàðàà ¯Åèéí ñ¯ëæýýíèé

ØÈíÝ ÒÅÕÍÎËÎÃÈÓÄ (NGI-IPv6)

Ò.ÍàðàíìàíäàõÕÕÇÕ-íû Àëáàíû îðëîã÷ äàðãà

Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû áîëîí èíòåðíýòèéí ñ¿ëæýýã “Äàðàà ¿åèéí èíòåðíýòèéí ñ¿ëæýý” (Next Generation Internet-NGI) áóþó Èíòåðíýòèéí ïðîòîêîë õóâèëáàð-6 (ÈÏõ6-IPv6)-ä øèëæ¿¿ëýí õºãæ¿¿ëýõ àñóóäàë ºíºº

¿åä óëñ, îðîí á¿ðèéí ºìíº õóðöààð òàâèãäàæ èðëýý. 2011 îíû 2 äóãààð ñàðä Îëîí óëñûí èíòåðíýòèéí õàÿã õóâààðèëàëòûí áàéãóóëëàãààñ /ICANN/ îäîî àæèëëàæ áàéãàà ÈÏõ4 (IPv4)-èéí õàÿãèéí ñ¿¿ë÷èéí 5 áëîêèéã õóâààðèëñàí

òàëààð çàðëààä áàéíà.

Èíòåðíýò ïðîòîêîë õóâèëáàð (IP version) Õóâèëáàð-6 (IPv6) Õóâèëáàð-4 (IPv6)

Õýðýãëýýíä íýâòð¿¿ëæ ýõýëñýí îí 1981 1999

Õàÿãèéí õýìæýý (Address size) 32 bit 128 bit

Õàÿãèéí ôîðìàò (Address format) 192.0.2.76 2001:ODB8:0234:AB00:0123:1567:8901:ABCD

Ïðåôèêñûí òýìäýãëýãýýíèé òîî

(Number of Prefix Notation) 232=4,294,967,296 2128=340,282,366,920,938,463,463,374,607,431,768,211,456

Ïðåôèêñ òýìäýãëýãýýíèé æèøýý (Examples of Prefix Notation)

192.0.2.0/2410/8

(a”/8”block=1/256th of total IPv4 address space=224=16,777,216 addresses)

2001:0DB8:0234::/482600:0000::/12Ýóàóóá

Èíòåðíýòèéí ïðîòîêîëûí õóâèëáàðûí ¿íäñýí ¿ç¿¿ëýëòèéí õàðüöóóëàëò Õ¿ñíýãò-1

Ýõ ¿¿ñâýð: USA FCC (ÀÍÓ) Working paper-3, December 2010

23

CR

C n

ews

news CRC

Ìýäýýëýë áàãòààìæèéí õýìæýý áà ìýäýýëýë òàòàõ õóðä 56 êáèò/ñ (dual-up) 256 êáèò/ñ 2 Ìáèò/ñ 40 Ìáèò/ñ 100 Ìáèò/ñ

Ýíãèéí âýá õóóäàñ (160 êáèò) 23 ñåêóíä 5 ñåêóíä 0.64 ñåêóíä 0.03 ñåêóíä 0.01 ñåêóíä

Áàéãóóëëàãà, êîìïàíèéí âýá õóóäàñ (750 êáèò) 107 ñåêóíä 23 ñåêóíä 3 ñåêóíä 0.15 ñåêóíä 0.06 ñåêóíä

Õºãæèì (5 Máèò) 12 ìèíóò 3 ìèíóò 20 ñåêóíä 1 ñåêóíä 0.4 ñåêóíä

ä¿ðñèéí ÷èï (20 Máèò) 48 ìèíóò 10 ìèíóò 1 ìèíóò 4 ñåêóíä 1.6 ñåêóíä

CD áóþó áàãà ÷àíàðûí ¿ç¿¿ëýëòòýé êèíî (700 Máèò) 28 öàã 6 öàã 47 ìèíóò 2 ìèíóò 56 ñåêóíä

DVD áóþó ºíäºð ÷àíàðòàé êèíî (4 Ãáèò) 1 äîëîî õîíîã 1.5 ºäºð 4.5 öàã 13 ìèíóò 5 ìèíóò

Ìýäýýëýë áàãòààìæèéí õýìæýý áà ìýäýýëýë òàòàõ õóðä, õóãàöààíû ñóäàëãàà Õ¿ñíýãò-2

Ñóäëàà÷ Czernich Nina áîëîí áóñàä ñóäëàà÷èä, Ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéí áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿í îðíóóäûí 1996-2007 îíû ñòàòèñòèê ¿ç¿¿ëýëòèéã ñóäëàí ºðãºí çóðâàñûí ¿éë÷èëãýý, õýðýãëýýíèé õýìæýýã 10 îíîîãîîð ºñºõºä íýã õ¿íä íîãäîõ äÍÁ 0,9-1.5 õóâü õóâü íýìýãä¿¿ëäýã áàéíà ãýñýí ¿ð ä¿íã ãàðãàæýý. ÎÓÖÕÁ-ààñ òîìîîõîí èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷èäòýé õàìòðàí 2010 îíä îéðûí èðýýä¿éä íýã àéë ºðõèéí öàõèì õýðýãëýýíä øààðäëàãàòàé ìýäýýëýë òàòàõ äóíäàæ õóðäíû õýì-æýýã (Household bandwidth require-ments of various applications) òîîöîîëîí ãàðãàñàí íü äýýðõ ºðãºí çóðâàñûí òàëààðõè òîäîðõîéëîëòûã ýðãýí õàðàõ øààðäëàãàòàé ãýñýí ä¿ãíýëòýíä õ¿ð÷ýý. Ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íãýýñ, îéðûí ¿åä õºãæèíã¿é îðíóóäûí àéë ºðõèéí ìýäýýëýë òàòàõ õóðäíû õýìæýý áóþó ºðãºí çóðâàñûí õýðýãëýýíèé õýðýãöýý, õýìæýýã óðü÷èëàí òààìàãëàæ áîëíî. Òóõàéëáàë, õýðýãëýã÷ áîëîí àéë ºðõ íü äóíäæààð 70-100 Ìáèò/ñåê õóðäíû ìýäýýëýë òàòàõ ñ¿ëæýý, èíòåðíýòèéí õóðä øààðäëàãàòàé ãýæ òîîöîîëæýý. Òóõàéëáàë 256 êáèò õóðäòàé õîëáîëò á¿õèé õýðýãëýã÷ ºíäºð ÷àíàðûí êèíîã òàòàæ àâàõàä 1,5 ºäºð øààðäëàãàòàé áîë 100 Ìáèò õîëáîëòòîé õýðýãëýã÷ 5 ìèíóò õ¿ðýëöýýòýé. Ýíäýýñ ¿çýõýä ºíäºð õóðäíû ºðãºí çóðâàñûí õîëáîëò õàìãèéí ÷óõàë àñóóäàë áîëæ áàéíà. /Õ¿ñíýãò-2/. ÀÍÓ-ûí ñóäàëãààíû ôèðìûí ¿çýæ áàéãààãààð, äýëõèéí õýìæýýíä ºíäºð õóðäíû ñóóðü ñ¿ëæýýíä øóóä øèëýí êàáåëèàð õîëáîãäîõ (FTTH) àéë ºðõèéí òîî æèëä äóíäæààð 30 õóâü íýìýãäýõ áà 2012 îíä 90 ñàÿ-ä õ¿ðýõ áîëíî ãýæ ¿çýæ áàéíà .

3. Ìýäýýëýë, èíòåðíýòèéí ñ¿ëæýýã ÈÏõ6-ä ñóóðèëñàí ñ¿ëæýýíä øèëæ¿¿ëýõ àñóóäàëä Ãàäààäûí óëñ îðíóóäàä ÈÏõ6 ïðîòîêîëä ñóóðèëñàí ñ¿ëæýý (NGI and IPv6)-íä øèëæ¿¿ëýõ õºãæëèéí áîäëîãî, ñòðàòåãèéã øèíý÷èëýí áîëîâñðóóëàí õýðýãæ¿¿ëýõ, øèë-

æèëòèéí ¿éë ÿâöûã òºëºâëºõ, òóðøèëòûí òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ çýðýã ¿éë àæèëëàãàà ýõýëñýí áàéíà. “äàðàà ¿åèéí ñ¿ëæýý” (NGN) áà “äàðàà ¿åèéí èíòåðíýòèéí ñ¿ëæýý”-í¿¿ä (NGI and IPv6) íü õî¸óëàà èíòåðíýò ïðîòîêîëä ñóóðèëñàí, èðýýä¿éí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñ¿ëæýýíèé ñóóðü äýä á¿òýö áîëîõûí õóâüä àäèë òàëòàé áîëîâ÷ ººðñäèéí ñ¿ëæýýã çîõèîí áàéãóóëñàí àðõèòåêòóð (ar-chitecture), àðèëæààíû çàãâàð (commercial model), õîëáîëòûí çàãâàðûí (con-nectivity model) õóâüä çàð÷ìûí ¿íäñýí ÿëãààòàé. äýëõèéí óëñ, îðíóóäàä ºðãºí çóðâàñûí ¿éë÷èëãýý /broadband service/, õºäºë㺺íò õîëáîîíû 3 äàõü ¿åèéí ¿éë÷èëãýý /3G mobile services or applications/ áà õýðýãëýýíèé çàõ çýýë ýð÷èìòýé õºãæèõ, óëìààð çàõ çýýëèéí äýëáýðýëò áîëîõ, õºãæëèéí øèíý øàòàíä ãàð÷ áàéíà. ¯¿íèéã äàãààä èíòåðíýò õýðýãëýã÷èéí òîî, èíòåðíýòèéí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí òºðºë á¿ðèéí ìýäýýëýë õîëáîîíû õýðýãëýã÷èéí òºãñãºëèéí òºõººðºìæ¿¿äèéí òîî ýðñ íýìýãäýæ, øèíý õýðýãëýã÷äýä èíòåðíýò ïðîòîêîëûí õàÿã íýí îëíîîð øààðäëàãàòàé áîëæ áàéíà. ÎÓÖÕÁ, ͯÁ-èéí ÁÑØÓ-íû (UNESCO) áàéãóóëëàãà õàìòðàí 2010 îíä ªðãºí çóðâàñûí àñóóäàë õàðèóöñàí òóñãàé êîìèññûã /ITU-Broadband Commis-sion, www.broadbandcommission.org/ áàéãóóëñàí áº-㺺ä ãèø¿¿í îðíóóäûí äóíä õèéñýí ñóäàëãààãààð ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýãýý ÈÏõ6-ä ñóóðèëñàí ºðãºí çóðâàñûí ñ¿ëæýýíä øèëæ¿¿ëýõ, àéë ºðõºä õ¿ðãýõ õóðäíû õýìæýýã òîäîðõîéëñîí ñòðàòåãè, åðºíõèé òºëºâëºãººã áàòëàí õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà 80 ãàðóé óëñ îðîí áàéãààã ãàðãàæýý. Ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýã ÈÏõ6-ä ààæìààð øèëæ¿¿ëýõýä äàðààõü ¿íäñýí àðãà ìåõàíèçì áóþó îëîí óëñûí ñòàíäàðò ïðîòîêîëîîð òîäîðõîéëîãäñîí òåõíèê, òåõíîëîãèéã óëñ îðíóóä àøèãëàäàã áàéíà. ¯¿íä:1. Õîñ áàãöûí òåõíîëîãè (dual stack),2. Ãàð áîëîí àâòîìàò òóííåëûí àðãà òåõíîëîãè (Manually and Automatic Tunnels-

Encapsulation), 3. Õºðâ¿¿ëýëòèéí òåõíîëîãè (Translators),4. Áóñàä àðãóóä (IVI, Softwires, Dual Stake Lite, Carrier Grade NAT). äýýðõ øèëæèëòèéí òåõíèê, òåõíîëîãè áóþó àðãà ìåõàíèçìóóäûã äàíãààð íü áóþó õîñëóóëàí àøèãëàæ ÈÏõ6-ä ñóóðèëñàí èíòåðíýò, ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýã á¿ðä¿¿ëýõ áîëîìæòîé þì. Ãàäààä óëñ îðíóóäûí ÈÏõ6-ä ñóóðèëñàí ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýíä øèëæèõ øèëæèëòèéí òºëºâëºëò, òåõíèê òåõíîëîãèéí ñîíãîëò áîëîí õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà òóðøëàãààñ ä¿ãíýõýä, ìýäýýëëèéí ñóóðü ñ¿ëæýýíä 90 ãàðóé õóâü íü õîñ áàãöûí ñ¿ëæýýíèé çàì÷ëàëûí òåõíîëîãè, 40 ãàðóé õóâü íü ÈÏõ6-ààñ ÈÏõ4-ò õóâèðãàõ òåõíîëîãè (IPv6 to IPv4: RFC-3056), 17 ãàðóé õóâü íü àâòîìàò òóííåëèéí òåõíîëîãèéã (Teredo:RFC-4380) òóñ òóñ àøèãëàæ áàéíà. Ìýäýýëýë, õîëáîîíû ñ¿ëæýýãýý ÈÏõ6-ä ñóóðèëñàí ñ¿ëæýýíä øèëæ¿¿ëýõ ¿íäñýí ñòðàòåãè íü Àçè, íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí óëñóóä ààæìààð ¿å øàòòàé øèëæèõ àðãà áóþó ÈÏõ4 ñ¿ëæýýã äàâõàð àøèãëàõ õîñ áàãöûí (Dual stack) òåõíîëîãè, Åâðîïûí õîëáîîíû óëñóóä øóóä ÈÏõ6-ä øèëæèõ àðãà áóþó øèíý õîñ áàãöûí (DS-Lite) òåõíîëîãè, Õîéä Àìåðèêèéí óëñ îðíóóä øàòàëñàí àðãà áóþó ÈÏõ4-ä ñóóðèëñàí ñ¿ëæýýíèé õàÿãèéí õºðâ¿¿ëýëò (NAT-CGN) òåõíîëîãèéã òóñ òóñ õýðýãëýõ õàíäëàãàòàé áàéíà. Ò¿¿í÷ëýí ÈÏõ6-ä ñóóðèëñàí ñ¿ëæýýíä øèëæ¿¿ëýõýä øèéäâýðëýõ íýã àñóóäàë áîë õàÿãèéí ¿ð àøèãòàé, óÿí õàòàí óäèðäëàãà, õóâààðèëàõ, îëãîõ çàãâàðûã òîäîðõîéëîõ íü ÷óõàë áîëæ áàéíà.

4. Ä¿ãíýëò Ìîíãîë Óëñûí õóâüä èíòåðíýòèéí äàðàà ¿åèéí ñ¿ëæýýíä øèëæ¿¿ëýõ áîäëîãî, çîõèöóóëàëò áîëîí òåõíèêèéí øèëæèëòèéí àñóóäëûã îéðûí ¿åä ñóäàëæ ýõëýõ íü òóëãàìäñàí àñóóäàë þì. Ýíý õ¿ðýýíä ÈÏõ6-ä ñóóðèëñàí ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýíèé õºãæëèéí õàíäëàãà, ãàäààä óëñ îðíóóäûí õýðýãæ¿¿ëñýí òóðøëàãûã ñóäëàõ, ò¿¿í÷ëýí Ìîíãîë Óëñûí ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýíèé øèëæèëòèéí ñòðàòåãè, áîäëîãî áà çîõèöóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãàà, õýðýãæ¿¿ëýõ ¿å øàò, òåõíèê òåõíîëîãèéí /ð¿¿òåð, ñâè÷, êîìïüþòåð ã.ì/ áýëýí áàéäëûí ñóäàëãààã õèéõ çýðýã àñóóäëûã õàðèóöñàí òºð, çàõèðãààíû áàéãóóëëàãóóä àíõààðàëäàà àâ÷ ¿çýõ öàã áîëæýý.

Source: ITU and The Brookings Institution Report, 2010.

24

CR

C n

ews

CRC news

ìýäýýëëèéí ºíººãèéí áàéäàë çýðýã îëîí àðâàí ñîíèðõîëòîé èëòãýë¿¿äèéã òàâüæ õýëýëö¿¿ëñýí þì. Õàìãèéí ãîë íü áèäýíä øèíý áàéæ áîëîõ ãàìøãèéã ìýäýýëëýõ òåõíèê, òîíîã òºõººðºìæ, àðãà õýðýãñëèéí òàëààð Ìîíãîë Óëñ àíõ óäàà ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûíõàà õ¿ðýýíä îíöãîé áàéäëûí ¿åä àæèëëàõ áàéãóóëëàãóóäòàéãàà õàìðàí çîõèîí áàéãóóëñàíä îðøèæ áàéëàà. ¯íäýñíèé ñåìèíàðààñ Ìîíãîë Óëñûã ãàìøãààñ õàìãààëàõàä ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí ã¿éöýò-ãýõ ¿¿ðãèéã õýðýãæ¿¿ëýõ, öààøèä áîäëîãî, çîõèöóóëàëòûí áîëîí ãàìøãèéí ¿åèéí ñ¿ëæýýã çîõèîí áàéãóóëàõ, àøèãëàõ, ¿éë àæèëëàãààã óÿëäóóëàõ àðãà õýìæýýíèé òàëààð à÷ õîëáîãäîëòîé ñàíàë çºâëºìæ¿¿ä ãàð-ãàëàà.

õõÇõ-ä îóöõá-ûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí îðëîã÷ íî¸í.

Õóîëèí Æàî çî÷èëæ, óóëçàëò ÿðèëöëàãàä îðîëöîâ ÕÕÇÕ-ä ÎÓÖÕÁ-ûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí îðëîã÷ íî¸í.Õóîëèí Æàî çî÷èëæ, óóëçàëò ÿðèëöëàãàä îðîëöîâ. ÕÕÇÕ-íîîñ Ìîí-ãîë Óëñàä 2011 îíû 7 äóãààð ñàðûí 08-11 ºäð¿¿äýä çîõèîí áàéãóóëàãäñàí Àçè, íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí ãàìøãèéí ¿åèéí óäèðäëàãà ñýäýâò ôîðóìä õ¿ðýëöýí èðñýí ÎÓÖÕÁ-ûí Åðºíõèé

¯íäýñíèé ñåìèíàðûí ¿åýð ãàìø-ãèéí àþóëààñ õàìãààëàõ áîëîí ìýäýý-ëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí ¿éë àæèëëàãààíû òîãòîëöîî, õóóëü ýðõ ç¿éí îð÷èí, áîäëîãî ñòðàòåãèéí çîðèëò, îíöãîé áàéäëûí ìýäýýëýë, õîëáîîíû ºíººãèéí ñ¿ëæýý, ÌÕÕÒ áà øèíæëýõ óõààí òåõíîëîãèéí îëîëòûã ãàìøãààñ õàìãààëàõàä àøèãëàõ, öààøèä õýðýãæ¿¿ëýõýýð òºëºâëºæ áóé òºñºë õºòºëáºð çýðýã ñýäâýýð ýðäýìòýí ñóäëàà÷èä, òºð, õóâèéí õýâøëèéí òºëººëºã÷äèéí 10 ãàðóé ìýäýýëýë èëòãýë¿¿äèéã õýëýëöýâ. Ãàìøãèéí àþóëààñ õàìãààëàõàä ÌÕÕÒ-èéí îëîëòûã ºðãºí àøèãëàõ, ò¿¿íèéã íýâòð¿¿ëýõ ¿éë ÿâö íü ñàëáàðûí áîäëîãî áîëîâñðóóëàã÷, çîõèöóóëàõ áàéãóóëëàãûí äýìæëýã, ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷ êîìïàíèéí ñ¿ëæýý òåõíèêèéí àøèãëàëò, ¿éë àæèëëàãààíä çàéëøã¿é àâ÷ ¿çýæ òîäîðõîé òóñãàãäñàí áàéõ, îíöãîé áàéäàë ãàìøãèéí àñóóäëààðõè îðîëöîã÷ á¿õ òàëûí èäýâõèòýé îðîëöîî, õàìòûí àæèëëàãàà, àæëûí

óÿëäàà õîëáîî, íýãäñýí óäèðäëàãà çîõèöóóëàëò çýðýã àñóóäëûã õºíäºí ÿðèëöæýý. Ýíýõ¿¿ ñåìèíàðààð ìýäýý-ëýë õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí áàéãóóëëàãóóäààð äàìæóóëàí ãàìø-ãèéí òàëààðõ ìýäýýëëèéã èðãýä, îëîí íèéòýä õýðõýí õ¿ðãýõ âý, öàã óóðûí ìýäýýëëèéã öàã àëäàëã¿é õýðõýí ò¿ðãýí øóóðõàé õ¿ðãýõ ¸ñòîé âý? Ìîíãîë äàõü ãàìøãèéí òàëààðõ

Òóõàéëáàë, ºðãºí çóðâàñûí èíòåðíýò, ñàíñàðûí õºäºë㺺íò õîëáîî, áàéðëàë òîäîðõîéëîõ ñèñòåì, ãàçàð ç¿éí 纺ëºí äýä á¿òýö, ºãºãäºë ìýäýýëëèéí ñàí, çàéíààñ òàíäàí ñóäàëãàà, óòàñã¿é áîëîí ðàäèî õîëáîîíû òåõíîëîãè, ðàäèî äàâòàìæèéí õóâààðèëàëò çýðýã îëîí àñóóäëûã ñóäëàí ¿çýõ øààðäëàãàòàé áîëæ áàéãààã îíöëîí òýìäýãëýæ áàéëàà.

ÎÓÖÕÁ-ûí äýìæëýãýòýéãýýð ÌØÕÕÒÃ, ÕÕÇÕ-íîîñ õàìòðàí “Ìîíãîë Óëñûã ãàìøãààñ õàìãààëàõàä ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã” ñýäâýýð ¿íäýñíèé ñåìèíàðûã 2011 îíû 7 äóãààð ñàðûí 6-íû ºäºð Ïóìà çî÷èä áóóäàëä çîõèîí áàéãóóëñàí áà ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷èä, îíöãîé áàéäëûí ¿åä àæèëëàõ ÿàì, áàéãóóëëàãà, êîìïàíèéí òºëººëºë 100 ãàðóé çî÷èä, òºëººëºã÷èä îðîëöëîî. Ñåìèíàðûí íýýë- òèéí ¿éë àæèëëàãààíû ¿åýð Ìýäýýëýë, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí ãàçðûí äàðãà Æ.Áàò-Ýðäýíý, ÕÕÇÕ-íû äàðãà Á.Áîëäáààòàð, Îíöãîé áàéäëûí åðºíõèé ãàçðûí äàðãà Ö.Àìãàëàíáàÿð íàð òóñ òóñ ¿ã õýëýâ. ªíºº ¿åä ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéí îëîëò, äàâóó òàëûã óóð àìüñãàëûí ººð÷ëºëòºä çîõèöîõ, ãàìøãààñ õàìãààëàõàä àøèãëàõ ¿éë ÿâö íü äàí ãàíö óëñ îðíû òºäèéã¿é á¿ñ íóòãèéí õýìæýýíä àâ÷ ¿çýõ, ìýäýýëýëæñýí íèéãýì áàéãóóëàõ çîðèëòûí òóëãàìäñàí àñóóäàë áîëæ áàéíà.

Ìîíãîë Óëñûã ãàìøãààñ õàìãààëàõàä

ÌÕÕÒ-èéí ñàëáàðûí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýãñýäýâò ¯íäýñíèé ñåìèíàð çîõèîí áàéãóóëàâ

© պ人ãèéí õîëáîî÷èäòîé òàíèëöàâ.

© ÕÕÇÕ-íû óäèðäëàãà, õàìò îëîí ãàäíû òºëººëºã÷äèéí õàìò

25

CR

C n

ews

news CRC

íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí îðëîã÷ íî¸í.Õóîëèí Æàî (ÁÍÕÀÓ-ûí èðãýí), òóñ áàéãóóëëàãûí Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí çàõèðàë äîê.Êèì (ÁÍÑÓ-ûí èðãýí) íàðûã 2011 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû ºäºð õ¿ëýýí àâ÷, òóñ õîðîîíû áîëîí ñàëáàðûí ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷èä, ÒÁÁ-èéí çàðèì òºëººëºëòýé õàìòðàí óóëçàëò ÿðèëöëàãà çîõèîí áàéãóóëàâ. Ìîíãîë Óëñààñ ÎÓÖÕÁ-ûí ñåêòîðûí ãèø¿¿í áàéãóóëëàãààð Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîî, Ìîáèêîì êîðïîðàöè ÕÕÊ, ÌÕÑ ÒªÊ ýëñýí îðæýý. Óóëçàëòàíä òóñ õîðîîíû ãèø¿¿í Æ.Óðàí÷èìýã, Í.Ýðäýíýõ¿¿ áîëîí óäèðäëàãûí áàãèéí á¿ðýëäýõ¿¿í, àæèëòíóóä, ÌØÕÕÒ-èéí ñàëáàðûí ¿éë÷èëãýýã ýðõëýã÷, òóñãàé çºâøººðºë ýçýìøèã÷äèéí òºëººëºë áîëîõ ÌÕÑ ÒªÊ-èéí ã¿éöýòãýõ çàõèðàë

Ñ.Àäüÿàñ¿ðýí, ÌÖÕ ÕÊ-èéí ã¿é-öýòãýõ çàõèðàë Î.Áàò÷óëóóí, ÐÒÑÃ-èéí äàðãà Ò.Ãàíòºìºð, Ìîíãîë øóóäàí ÕÕÊ-èéí òýðã¿¿í äýä çàõèðàë ä.Áóÿí, Ñêàéòåëü ÕÕÊ-èéí Àëáàíû äàðãà Ã.Áîëîðìàà, Ñêàé Ñè ýíä Ñè ÕÕÊ-èéí çàõèðàë ¨.Áóÿíæàðãàë, Þíèòåë ãðóïï ÕÕÊ-èéí àëáàíû äàðãà ä.Ýíõáàò, ÒÂ-¿¿äèéí õîëáîîíû ã¿éöýòãýõ çàõèðàë Ì.Óëàìáàäðàõ íàð òóñ òóñ îðîëöîâ. Óóëçàëòûí ýõýíä ÕÕÇÕ-íîîñ Ìîíãîë Óëñûí ÌÕÕÒ-èéí ñàëáàðûí ñòàòèñòèê ¿ç¿¿ëýëò, õ¿ðñýí ¿ð ä¿íãèéí òàëààð òîâ÷ òàíèëöóóëãà õèéñýí áà öààøäûí õàìòûí àæèëëàãààíû ÷èãëýë, áîëîìæèéí àñóóäëààð õàðèë-öàí ÿðèëöàâ. ÎÓÖÕÁ-ûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí îðëîã÷ íî¸í.Õóîëèí Æàî-ãèéí ç¿ãýýñ Ìîíãîë

Óëñûí ÌÕÕÒ-èéí ñàëáàðò îëñîí àìæèëòûã ºíäºð ¿íýëýõèéí ÿë-äàìä, ñ¿ëæýý ¿éë÷èëãýý íýãäýí íèéëæ áàéãàà ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû øèíý îð÷èíä õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ áàéãóóëëàãûí ¿¿ðýã ðîëü óëàì á¿ð ºñºí íýìýãäýæ áàéãààã îíöëîí òýìäýãëýâ. Òýðýýð òóñ áàéãóóëëàãûí çîðèëãî, ñåêòîðûí ãèø¿¿í áàéãóóëëàãààð ýëñýõèéí à÷ õîëáîãäîë, õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà òºñºë àðãà, õýìæýý, õýòèéí çîðèëòûí òàëààð îðîëöîã÷äîä òàíèëöóóëàí ñîíèðõñîí àñóóëòàíä õàðèóëæ, õàðèëöàí ÿðèëöàâ. Óóëçàëòûí ¿åýð Ìîíãîë Óëñûí Ñêàéòåëü ÕÕÊ, Þíèòåë ÕÕÊ-èóäûí òºëººëºë ÎÓÖÕÁ-ûí õîëáîãäîõ ñåê-òîðûí ãèø¿¿í áàéãóóëëàãààð ýëñýõ àñóóäëûã ñóäàëæ ¿çýõ òàëààð ìýäýãäñýí áîëíî.

Õàðèëöàí îéëãîëöëûí ñàíàìæ áè÷èãò

Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîî áîëîí ÁÍÑÓ-ûí Ðàäèî äîëãèîí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãà õîîðîíäûí õàðèëöàí îéëãîëöëûí ñàíàìæ áè÷èãò ãàðûí ¿ñýã çóðàõ ¸ñëîëûí àæèëëàãàà 2011 îíû 5 ñàðûí 30-íû ºäºð áîëñîí.

Ýíýõ¿¿ ñàíàìæ áè÷èãò ÕÕÇÕ-íû äàðãà Á.Áîëäáààòàð, ªìíºä Ñîëîíãîñ óëñûí ðàäèî äîëãèîí õÿíàëòûí õîðîîíû äàðãà Ïàê Þóí Õóàí íàð ãàðûí ¿ñýã çóðëàà. Õàðèëöàí îéëãîëöëûí ñàíàìæ áè÷ãèéí ¿íäñýí àãóóëãà íü òàëóóä Ìýäýýëýë õàðèëöààíû õîëáîîíû ñàëáàðò õàìòðàí àæèëëàõ òýð äóíäàà ðàäèî äàâòàìæèéí óäèðäëàãà, õàìãààëàëò, õÿíàëòûí õàìãèéí ñ¿¿ëèéí ¿åèéí óõààëàã òåõíîëîãóóäûã Ìîíãîë óëñàä íýâòð¿¿ëýõ ìºí ýíýõ¿¿ ÷èãëýëýýð 2 áàéãóóëëàãà áîëîí õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóä ìýðãýæèëòí¿¿äýý ñîëèëöîí ñóðãàæ ÷àäàâõèæóóëàõàä îðøèæ áàéãàà þì.

ÃÀÐÛÍ ¯ÑÝà ÇÓÐËÀÀ

© Çóðàãò Õóîëèí Çàî, Î.Áàòòîãòîõ

© ÕÕÇÕ-íä ãàäíû çî÷èä àéë÷ëàõ ¿åýð

© Ç

¿¿í

ãàð

òàë

ààñ

Á.Á

îëäá

ààò

àð,

Ïàê

Þóí

Õóà

í

26

CR

C n

ews

CRC news

õîëáîëòûí õàãàñ àâòîìàò ñòàíö, áàéãóóëàãäñàí þì. äýýð äóðüñàí õàðèëöàà õîëáîîã õºãæ¿¿ëýõ òàëààð õýðýãæ¿¿ëñýí àæëûí ¿ð ä¿íä Ìîíãîë óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû óëñûí íýãäñýí ñ¿ëæýý, ðàäèî, òåëåâèçèéí íýâòð¿¿ëãèéí óëñûí ñ¿ëæýýã áóé áîëñîí þì...

õ¿íòýé àæèëëàõ ìèíèéìºðººäºë áàéñàí þì áèëýý

ÁßÌÁÀÆÀÂÛÍ ÁÀÀÒÀÐ1989-1991 îíä Õîëáîîíû ÿàìíû ñàéä.

...Çàõ çýýëä øèëæèæ áàéñàí ýýäðýýòýé ýíý ¿åä õîëáîî÷äûíõîî öàëèí õºëñèéã íýìýãä¿¿ëæ, àìüäðàëûã íü õýâèéí õýìæýýíä íü õàäãàëàõ àñóóäàë õàìãààñ ÷óõàë áàéëàà. Ýíý çîðèëãûí ¿¿äíýýñ “Õàìò îëíû íèéãìèéí õºãæëèéí òºëºâëºãºº”-ã áîëîâñðóóëàí õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã çîõèîí áàéãóóëñàí. Óëààíáààòàð õîòûí ÀäÕÃÇ-íû îðëîã÷ äàðãà, Íàéðàìäëûí ðàéîíû ÀäÕÃÇ-íû äàðãà çýðýã àëáûã õàøèí áàéñàí áàéð ñóóðü, òàíèë òàëàà àøèãëàí ÿíç á¿ðèéí àðãà õýëáýðýýð 250 ãàðóé îðîí

õ¿í àíõ óäàà “Ìîíãîë óëñûí ãàâüÿàò õîëáîî÷èí” ãýäýã öîëûã õ¿ðòýæ áàéëàà...

ñàëáàðûíõàà á¿õ òàëûí ìýäëýã ýçýìøèñýí ñàéä

ÈÐÂÓÇÛÍ ÍÎÐÎÂÆÀÂ1979-1989 îíä Õîëáîîíû ÿàìíû ñàéä

...Ìîíãîëûí õàðèëöàà õîëáîîã õºãæ¿¿ëýõýä øèéäâýðëýõ ¿¿ðýã ã¿éöýòãýñýí àñàð îëîí áàðèëãà áàéãóóëàìæóóä áàðèãäñíààñ... 4000 øàõàì êì ðàäèî ðåëåéíèé øóãàì, ðàäèî íýâòð¿¿ëýõ 7 ñòàíö, 2000 êì àãààðûí øóãàì áàéãóóëæ ºðãºòãºæ îëîí ñóâãèéí òºõººðºì溺ð íÿãòàðóóëàõ, Óëààíáààòàð, ×îéáàëñàíä òóñ á¿ð 1000 êÂò ÷àäàëòàé ðàäèî íýâòð¿¿ëýõ ñòàíö áàéãóóëàãäàæ 1980-ààä îíû ýõýýð á¿õ àéìãèéí òºâ, 1980-1983 îíóóäàä á¿õ ñóìäàä Ǻâëºëòèéí òåëåâèçèéí íýâòð¿¿ëãèéã ¿çäýã áîëãîñîí þì. ¯¿íýýñ ãàäíà Ǻâëºëòèéí çýýëèéí õºðºí㺺ð Óëààíáààòàð õîòûí òåëåâèçèéí íýâòð¿¿ëýõ ñòàíöûí õ¿÷èí ÷àäëûã íýìýãä¿¿ëæ, 1982-1984 îíóóäàä Óëààíáààòàð õîòîä óëñ, õîò õîîðîíäûí

...Áèä ãàäààä õàðèëöàà õºãæ¿¿ëýõýä èõ àíõààðñàí. Ǻâëºëò õîëáîîò óëñ òºäèéã¿é îëîí óëñûí áóñàä áàéãóóëàãóóäòàé íÿãò õàìòðàí àæèëëàæ òýäíèé ¿éë àæèëëàãààíä èäýâõ ñàíàà÷ëàãàòàé îðîëöîã÷äûí íýã áàéëàà. 1963 îíä äýëõèéí Øóóäàí õîëáîîíû ãèø¿¿í,1964 îíä Îëîí óëñûí Öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿í áîëæ áàéëàà. 1968 îíä ÝÇÕÒÇ-èéí Øóóäàí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéíãûí êîìèññä àæèëëàæ, òóñ çºâëºëèéí Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà íàðûí ãàçàð ìàíàé óëñûí èðãýí óã áàéãóóëëàãûã òàòàí áóóãäàõ õ¿ðòýë àæèëëàæ áàéëàà... ...1967 îíä Õîëáîî÷äûí õî¸ð äóãààð çºâëºë㺺íèéã õèéñýí þì. Çàñãèéí Ãàçðûí îðäîíû èõ òàíõèìä óã çºâëºë㺺í áîëæ Óëñ Òºðèéí Òîâ÷îîíû ãèø¿¿ä á¿ðýí á¿ðýëäýõ¿¿íýýðýý, Çàñãèéí ãàçðûí óäèðäëàãóóä îðîëöîæ áàéëàà. Õî¸ð ºäðèéí òóðø çºâëºëä뺺. Ǻâëºëãººíººñ ìàø ñàéõàí óðèàëãà ãàðñàí. Óðèàëãààð þó ãýâ ãýõýýð ”Ìîíãîëûí õîëáîî÷èä, Ìîíãîëûã õîëáîîãîîð á¿ðýí õàíãàæ ¿éë÷ëýõ çîðèëòûã äýâø¿¿ëýí òàâüæ áàéíà” ãýñýí áàéäàã þì. Òýð ¿åä Ìîíãîë

¯ÉëÑÈÉã íÜ ÌÀÐÒÀÆ ¯Ë ÁÎËÎÕ

ÃÀÂÚßÀÒÀÉ ÓÄÈÐÄÀÃ×ÈÄ

Ìîíãîë÷óóä áèä ¿ðãýëæ ¿å ¿åèéí àõìàäóóä áîëîí ãàâüÿàò àëäàðòíóóäàà

õ¿íäýòãýí äýýäýëæ, òýäíèéõýý ìýäëýã òóðøëàãûã ºâëºí àâäàã ñàéõàí óëàìæëàëòàé áèëýý. Óëàìæëàë, õºãæëèéí ò¿¿õýý ìýäýõã¿é õ¿í ñàðìàã÷èíòàé àäèë ãýæ ç¿éðëýñýí áàéäàã. Ìîíãîë Óëñàä øèíý ¿åèéí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ¿¿ñ÷ õºãæñºíèé 90 æèëèéã îéã òîõèîëäóóëàí ýíýõ¿¿ ò¿¿õèéã á¿òýýëöýæ, óäèðäàæ ÿâñàí ¿éë-ñèéã íü ìàðòàæ ¿ë áîëîõ àõ-ìàäóóä, ãàâüÿàòóóä, óäèðäàã÷ íàðûí òàëààð öóâðàë ìàòåðèàëûã íèéòýëæ áàéíà.

õîëáîîíû ñàëáàðûí ãàë÷ààñ ñàëáàðûí ñàéäûí

àëáàíä õ¿ðñýí çàìÄÀÕÛÍ ÃÎÒÎÂ

1965-1979 îíä Õîëáîîíû ÿàìíû ñàéä ...1960 –ààä îíû äóíä ¿åä

íèéñëýë àéìàã õîîðîíäûí òåëåôîí ÿðèà ãýõýä 9-10 öàã õ¿ðòýë Àðõàíãàé, 12-01 öàã õ¿ðòýë Ãîâü-Àëòàé ãýõ ìýò äàðààëàëûí äàãóó ÿâàãääàã áàéëàà. Ýíý õ¿ëýýãäëýýñ àíãèæðàõûí òóëä íóòãèéí áàðóóí, ç¿¿í õÿçãààðò ºíãºò øóãàì áàéãóóëæ, óëìààð àãààðûí øóãàìûí áàãàíûã òºìºð áîëîí, òºìºð áåòîíîîð õºëëºæ áýõæ¿¿ëýýä, õîëáîî÷äûí õýëýýð íÿãòðóóëãûí òºõººðºìæ òàâüñíààð 3, 12 õýðýãëýã÷ çýðýã ÿðèõ áîëîìæ á¿ðä¿¿ëæ òîì õóâüñãàë õèéñýíäýý... ...Òåëåâèçòýé áîëîõ ñàíàà-÷èëãûã àíõ ìàíàé õîëáîî÷èä 1964 îíä ãàðãàñàí þì ø¿¿ äýý. 1965 îíä Ǻâëºëòèéí íºõºäòýé õýëýëöýýðò ãàðûí ¿ñýã çóðñàí. Îäîîãèéíõûã áîäâîë áàãà ÷àäëûí ñòàíö áàéãóóëàõààð òîîöñîí áàéëàà. Èíãýýä 1967 îíû 07 ñàðûí 01 ãýõýä Òåëåâèçèéí ñòàíö íýýæ íààäìààð àíõíû òåëåâèçèéí íýâòð¿¿ëýã ÿâóóëñàí. Õî¸ðõîí æèëèéí äîòîð îäîîíû òåëåâèçèéí áàðèëãà áàéãóóëàìæ, øóãàì, ñ¿ëæýý, á¿õ íü ç¿éë¿¿äèéã á¿ðýí õèéãäýýä 1967 îíû 09 ä¿ãýýð ñàðûí 27 –íû ºäºð àëáàí ¸ñîîð òåëåâèçèéã õ¿ëýýæ àâñàí...

© ÕÕÇÕ-íû óäèðäëàãóóä, àõìàä õîëáîî÷èäûí õàìò

27

CR

C n

ews

news CRC

îíä ñóðãóóëèà òºãñºæ èðýýä äàðàà ¿åèéí èõ á¿òýýí áàéãóóëàëòûí õºòº÷ íàð áîëñîí þì...

Ìàãñàðûí ×èÌýääîðæ

1960-1962 îíä Òýýâýð õîëáîîíû ñàéä ...×èìýääîðæ ãóàé òýýâýð õîëáîîíû ÿàìíû íýãä¿ãýýð îðëîã÷ ñàéä, ñàéäààð àæèëëàæ áàéõ ¿åäýý Á¿ãä Íàéðàìäàõ Óíãàð Óëñûí õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóäòàé 1958 îíîîñ õàìòðàí àæèëëàõ çàìààð ÌÎÍÃÎË ØÓÓäÀÍà ÌÀÐÊÆÓÓËÀÕ àæëûã ýð÷èìæ¿¿ëýõ ýõèéã òàâüæ, ìîíãîë øóóäàíãèéí ìàðêèéã äÝËÕÈÉÍ ÇÀÕ ÇÝÝËä ãàðãóóëñàí õ¿í þì. ÌÀÕÍ-ûí Òºâ Õîðîîíû Óëñ òºðèéí Òîâ÷îî 1962 îíä Ýçýí ×èíãèñ õààíû ìýíäýëñíèé 800 æèëèéí îéã òýìäýãëýí ºíãºð¿¿ëýõ øèéäâýð ãàðãóóëñàíòàé õîëáîãäóóëæ ×èíãèñ õààíû õºðºã, öàãààí òóã, ×èíãèñèéí ÷óëóóíû áè÷èã, àëòàí ãýðýãý çýðãèéã ä¿ðñýëñýí äºðâºí øèðõýã ìàðê ãàðãóóëñàí íü õýäèéãýýð óëñ òºðèéí õàâ÷ëàãàíä ºðòñºí ÷ ìîíãîë÷óóäûí ºðëºã ò¿¿õýý òàíèí ìýäýæ ò¿¿ãýýðýý áàõàðõàõ óõàìñàð ñýðãýýõýä äîõèî áîëñíû ýõëýë áàéâ.

ñóóöûã õîëáîî÷äîä îëãîõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëñýí... ..Àðäûí õóâüñãàëûí 70 æèëèéí îéí ºìíº á¿õ ñóìäûã òåëåâèçèéí ïðîãðàììààð õàíãàõ, äîòîîääîî õîëáîîíû çàðèì òîíîã òºõººðºìæèéã óãñðàõ òîîöîîã íýìæ òóñãààä, íèéòäýý 13.5 ñàÿ àì äîëëàð øààðäëàãàòàé áîëîõûã òîäîðõîéëñîí øèíý÷ëýëèéã õèéñíýýð óã òºñºë ãýðëèéí õóðäààð øèéäýãäñýí ãýæ áîëíî. Ýíý àðãà õýìæýýíèé õ¿ðýýíä Ôðàíöûí “Àëêàòåëü” ôèðìýýñ 27 ìÿíãàí õýðýãëýã÷èéí áàãòààìæòàé óëñ, õîò õîîðîíäûí àâòîìàò òåëåôîí ñòàíöûã õîëáîãäîõ çàé òýæýýë, øóãàì êàáåëèéí õàìòààð àøèãëàëòàä îðóóëæ, õè÷íýýí èõ áýðõøýýë äàãóóëñàí ÷ óëñ îðíûã òåëåâèçæ¿¿ëýõ àñóóäëûã õóãàöààíä íü àìæóóëæ áàéëàà...

¯éëñèéã íü ìàðòàæ ¿ë áîëîõãàâúÿàòàé óäèðäàã÷èä

Ìîíãîë Óëñûí ãàâúÿàò õîëáîî÷èí Ä.Ãàðàì-Î÷èð1966-1989 îíä Õîëáîîíû ÿàìíû íýãä¿ãýýð îðëîã÷ ñàéä.

Ìîíãîëûí õàðèëöàà, õîëáîîíû õºãæëèéí 90 æèëèéí ýõíèé 40 æèëä íü òóñ ñàëáàðûã óäèðäàæ áàéñàí õ¿ì¿¿ñèéã òàíèõã¿é ó÷èð íýðíýýñ öààø òýäíèé òóõàé îãò ìýäýõã¿é þì. Àëèâàà õàìò îëíîîñ ýõëýýä óëñ íèéãìèéã óäèðäàæ áàéãàà õ¿íèé òóõàéí ¿åèéíõýý ò¿¿õýí õºãæèëä ã¿éöýòãýñýí ¿¿ðýã àñàð èõ áàéäàã. Ìîíãîë îðîíä Àðäûí õóâüñãàë ÿëñàí àíõíû æèëýýñ õàðèëöàà õîëáîîíû õýðýãñýëèéã òºðèéí ìýäýëä àâ÷ ò¿¿íèéã öààøèä õºãæ¿¿ëýõ àñóóäëûã “¯ÍäÑÝÍ ÕÓÓËÜ”-èéí çîðèëò áîëãîí äýâø¿¿ëýí àæèëëàæ áàéñàí àðäûí õóâüñãàëûí ïàðòèçàí Ì.Áàò-Î÷èð, À.Áàäàð÷èí íàðààñ ýõ-ëýýä ñàëáàðûí àíõíû ñàéä äý÷èíãèéí äýíäýâ, Çóíäóéí Àþóðçàíà íàðûí àìüäðàë àæèë ¿éëñèéí íü òàëààð ìàø õîìñ ìàòåðèàë áàéäàã ó÷èð òýäíèéã öààøèä ñóäëàí òîäðóóëàõàä àíõààðàõ õýðýãòýé áàéíà. Ýíä áè ººðèéí òàíèõ 1953-1960 îíä Õîëáîî áà Òýýâýð õîëáîîíû ñàéäààð àæèëëàæ áàéñàí Ëèãäýíãèéí äàìäèíæàâ, Ìîíãîëûí õîëáîîíû àíõíû èíæåíåð 1957 îíîîñ òýýâýð õîëáîîíû ÿàìíû 1-ð îðëîã÷ ñàéä, 1960-1962 îíä ñàéäààð àæèëëàæ áàéñàí Ìàãñàðûí ×èìýääîðæ õî¸ðûí òóõàé äóðñàí ºã¿¿ëüå.

ëèãäýíãèéíäàÌäèíæàÂ

1953-1960 îíä Òýýâýð õîëáîîíû ñàéä. ...Ë.äàìäèíæàâ ñàéäûí àæèë àâààä ºìíºº òàâüñàí ãîë çîðèëãî íü: Íýãä¿ãýýðò, õ¿íýý òýðã¿¿í ýýëæèíä àíõààð÷, ò¿¿íèé á¿òýýë÷ èäýâõèä òóëæ àæèëëàõûã ãîë áîëãîñîí. Ýíý òóõàéãàà òý𠺺𺺠“Þóíû ºìíº õ¿íòýé àæèëëàõ, ñàéí îéëãóóëàõ, õàìò îëíûã èäýâõèæ¿¿ëæ àæèëëóóëàõ òóõàé áàéâ” ãýæ áè÷ñýí áàéíà. ¯¿íýýñ äàìäèíæàâ ãóàéí óäèðäàõ àðãà áàðèëûí íóóöûã íýýâýë, õ¿íèé ñàíàë áîäëûã ñîíñîí ò¿¿íèéã íü äýìæèí õºäºëìºðèéí èäýâõèéã íü óðàìøóóëàõ “Îëíû ñàíàà îëîìã¿é äàëàé” ãýã÷ýýð ñàëáàðûí õºãæëèéí àñóóäëûã øèéäâýðëýõèéí òóëä ÕÎËÁÎÎ×äÛÍ ÀÍÕäÓÃÀÀРǪÂ˪ËêªÍ-èéã 1957 îíä çîõèîí áàéãóóëñàí áàéíà. Õî¸ðäóãààðò, ªºðèéí îðëîã÷ Ìîíãîë Óëñûí õîëáîîíû óóãàí èíæåíåð Ìàãñàðûí ×èìýääîðæèéí ñàíàà÷ëàãûã äýìæèæ Ìîíãîëûí õàðèëöàà õîëáîîã 1960-1975 îíä õºãæ¿¿ëýõ åðºíõèé ñõåì áîëîâñðóóëæ òºð çàñãààð áàòëóóëàí òàâ, òàâàí æèëèéí òºëºâëºãººíä òóñãóóëàí õýðýãæ¿¿ëæ ýõëýñýí áàéíà. Ãóðàâäóãààðò, Ñàëáàðûí öààøèä àâ÷ ÿâàõ äýýä áîëîâñðîëòîé èíæåíåð¿¿ä áýëòãýõýä àíõààð÷ ñàéä áîëñîí æèëýýñýý ýõëýí Çóíäóéí ä¿ãýðñ¿ðýí, äàõûí Ãîòîâ, Ñýðýýòýðèéí Áîðõ¿¿, Ñ.äàøäîíäîâ íàðûã Ìîñêâà õîòûí õîëáîîíû öàõèëãààí òåõíèêèéí äýýä ñóðãóóëüä ÿâóóëñàí áàéíà. Òýä íü 1959

30

CR

C n

ews

CRC news

ÀÍÃÈËÀË ¹ ÍÝÐ ÕÀÌÐÀÕ Õ¯ÐÝÝ

Êàáåëèéí òåëåâèç

1 Ýì Ýì äè Ýñ ÕÕÊÀðõàíãàé àéìãèéí Ýðäýíýáóëãàí ñóìàíä

2 Èðãýí È.Æàíáîëàò Áàÿí-ªëãèé àéìãèéí ªëãèé ñóìàíä

3 Ìîíãîëò ÕÕÊ äîðíîãîâü àéìãèéí Ñàéíøàíä ñóìàíä

4 Óðàíáàéãàëü òðýéä ÕÕÊ Çàâõàí àéìãèéí Óëèàñòàé ñóìàíä

5 Íàðíû ýð÷èì ÕÕʪìíºãîâü àéìãèéí äàëàíçàäãàä ñóìàíä

6 Áàÿíáèëýã ýðäýíýñ ÕÕÊ ªìíºãîâü àéìãèéí Öîãòöýöèé ñóìàíä

Êàáåëèéí ñóâàã

1 Ìýéæèêæýò ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

2 Ïàðëàìåíòèéí ñóâàã ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

3 Ìåäèà õîëäèíã ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

4 Íàòóðõààí ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

5 Ýìåðæ ìåäèà ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

6 ̺ðººäëèéí ñóâàã ÒÁÁ Óëààíáààòàð õîòîä

7 Øóóä ÒÂ ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

Ðàäèîãèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëýã1 Èðãýí Õ.Õ¿ðýëñ¿õ ªâºðõàíãàé àéìãèéí Õàðõîðèí ñóìàíä

2 Øèíý çóóíû çàëóó õýíòèé ÒÁÁ Õýíòèé àéìãèéí ªíäºðõààí ñóìàíä

Òåëåâèç ðàäèîãèéí îëîí ñóâãèéã èíòåðíýò ïðîòîêîë àøèãëàí äàìæóóëàõ

Õîò, õîò õîîðîíäûí ÿðèàÈíòåðíýò

1 Þíèâèøí ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

1 Þíèâèøí ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

1 Þíèâèøí ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

2 Òðýíäíýêñóñ ÕÕÊ Îðõîí àéìãèéí Áàÿí-ªíäºð ñóìàíä

3 Èíòåðñèñ ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

4 Ãÿëàëçàõ íàð ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

5 Ýé÷ Ýí Àé ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

6 äàáëüþ Áè Ýí ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

7 Ìåòðîíýòâîðêñ ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

8 Ýì Æè Àé Ñè Æè ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

9 Êåâèêî ÕÕÊ Óëààíáààòàð õîòîä

Õàðèëöàà õîëáîîíû ñ¿ëæýý, äýä á¿òöèéí ñóóðèëóóëàëò, çàñâàð, óãñðàëò

1 Ëèíêñîëþøí ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

2 Òàðèàòûí ýõýí ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

3 Ïðîìîí ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

4 Èíòåðñèñ ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

5 ÒÝÒÝÎÝ ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

6 Ýé÷ Òè Ýë ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

7 ÊÐÌ ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

8 äîõèîëîë õàìãààëàëò Îͪ ÀÀүà Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

9 Áèëèãõóòóã ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

10 Êîìòåë ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

11 Õºðõ óóë ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

12 ÒÎÁ ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

13 Ôàéíòàéì ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

14 Ñèòåëåêîì ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

15 Ìîíàðõåî ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

16 Åâðîëàéí ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

17 Êåâèêî ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

18 Òåððàâîêñ ÕÕÊ Ìîíãîë óëñûí íóòàã äýâñãýðò

Òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëýã

1 Èðãýí Ì.̺íõáàÿðäàðõàí-Óóë àéìãèéí Øàðûí ãîë ñóìàíä

2 ÏÁÑ ÕÕÊ äîðíîä àéìãèéí Õýðëýí ñóìàíä

3 Ãýãýýí ãýãýý ÕÕÊ äîðíîä àéìãèéí Õýðëýí ñóìàíä

4 Æàâõëàíøèðýýò ÕÕÊ Çàâõàí àéìãèéí Óëèàñòàé ñóìàíä

5 Ñèòèáëåññèíã ÕÕÊÎðõîí àéìãèéí òºâ Áàÿí-ªíäºð ñóìàíä

6 Õàñ-ªðëºã ÒÁÁªâºðõàíãàé àéìãèéí Àðâàéõýýð ñóìàíä

7 Èðãýí Ã.Áóÿíäýëãýð Õºâñãºë àéìãèéí Öàãààí-Óóë ñóìàíä

8 Øèíý çóóíû çàëóó õýíòèé ÒÁÁ Õýíòèé àéìãèéí ªíäºðõààí ñóìàíä

ÕÕÇÕ-íîîñ øèíýýð îëãîñîíòóñãàé çºâøººðëèéí æàãñààëò

2011 îíû 05-ð ñàðûí 01-íèé áàéäëààð

31

CR

C n

ews

news CRC

5 äóãààð ç¿éë. Òýìäýãòèéí õóðààìæ õóðààõ ¿éë÷èëãýýíèé òºðºë

5.1.Òýìäýãòèéí õóðààìæèéã äîð äóðäñàí ¿éë÷èëãýýíä õóðààíà:5.1.8.ñîíèí, ñýòã¿¿ë, ðàäèî, òåëåâèçèéã á¿ðòãýõ;5.1.11.Àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààíû òóñãàé çºâøººðëèéí òóõàé õóóëèéí 15 äóãààð ç¿éëä çààñàí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðºë îëãîõ;5.1.33.Õàðèëöàà, õîëáîîíû òóõàé õóóëèéí 21.2-ò çààñàí òóñãàé çºâøººðºë îëãîõ;

6 äóãààð ç¿éë .Òýìäýãòèéí õóðààìæèéí õýìæýýã òîãòîîõ

6.1.Ýíý õóóëèéí 6.2, 6.3-ò çààñíààñ áóñàä òýìäýãòèéí õóðààìæèéí õýì-æýýã ýíý õóóëèàð òîãòîîíî.6.2.Ýíý õóóëèéí 10.6, 11.2, 11.4, 11.5 äàõü õýñýã, 12, 14-20 äóãààð ç¿éë, 21.1.2-21.1.30 äàõü çààëò, 22, 24 ä¿ãýýð ç¿éë, 25.1.2, 25.1.3, 25.1.7-25.1.9, 26.1.6-26.1.9 äýõ çààëò, 26.2, 26.3 äàõü õýñýã, 27.1.1, 27.1.4-27.1.6 äàõü çààëò, 27.2-27.4 äýõ õýñýã, 28, 29 ä¿ãýýð ç¿éë, 30.2.2-30.2.6 äàõü çààëò, 30.3-30.5 äàõü

õýñýã, 31-33 äóãààð ç¿éë, 35.1.1-35.1.3 äàõü çààëò, 37, 40 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí õýìæýýã ýíý õóóëüä çààñàí õÿçãààðò áàãòààí Çàñãèéí ãàçàð òîãòîîíî.6.3.Ýíý õóóëèéí 35.1.4-35.1.22 äàõü çààëò, 35.2-35.5 äàõü õýñýãò çààñàí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí õýìæýýã ýíý õóóëüä çààñàí õÿçãààðò áàãòààí àéìàã, íèéñëýëèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë òîãòîîíî.

30 äóãààð ç¿éë.Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí ÷èãëýëýýð ýðõëýõ ¿éë àæèëëàãààíä çºâøººðºë îëãîõîä õóðààõ òýìäýãòèéí õóðààìæèéí õýìæýý

30.1.Õàðèëöàà õîëáîîíû ñ¿ëæýý, äýä á¿òýö áàéãóóëàõ, ýçýìøèõ, àøèãëàõ òóñãàé çºâøººðºë îëãîõîä 200 000 òºãðºãèéí òýìäýãòèéí õóðààìæ õóðààíà. 30.2.Õàðèëöàà õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðºë îëãîõîä äîð äóðäñàí õýìæýýãýýð òýìäýãòèéí õóðààìæ õóðààíà:30.2.1.ÿðèàíû ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä 1,000,000 òºãðºã;30.2.2.èíòåðíýò, ºãºãäºë äàìæóóëàõ ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä 40,000-100,000 òºãðºã;30.2.3.òåëåâèç, ðàäèîãèéí îëîí ñóâàã äàìæóóëàõ ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä 32,000-80,000 òºãðºã;

30.2.4.øóóäàíãèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä 20,000-50,000 òºãðºã;30.2.5.õàðèëöàà õîëáîîíû ñ¿ëæýý, äýä á¿òöèéí ñóóðèëóóëàëò, çàñâàð ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä 20,000-50,000 òºãðºã;30.2.6. äàìæóóëàí õ¿ðãýõ, íýìýëò ¿éë-÷èëãýý ýðõëýõýä 12,000-30,000 òºãðºã.30.3. Êîíòåíòèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðºë îëãîõîä äîð äóðäñàí õýìæýýãýýð òýìäýãòèéí õóðààìæ õóðààíà: 30.3.1. òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä íèéñëýëä 20,000-50,000 òºãðºã, àéìàãò 15,000-20,000 òºãðºã; 30.3.2. ðàäèî ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä íèéñëýëä 15 000-40 000 òºãðºã, àéìàãò 6,000-15,000 òºãðºã;30.3.3.êàáåëèéí ñóâãèéí ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä íèéñëýëä 20 000-50 000 òºãðºã, àéìàãò 10,000-20,000 òºãðºã;30.3.4.òóñãàé äóãààð àøèãëàñàí ìýäýýëýë, ëàâëàãààíû ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä 10,000-20,000 òºãðºã;30.3.5.êîíòåíò àãðåãàòîðûí ¿éë÷èëãýý ýðõëýõýä 20,000-50,000 òºãðºã.30.4.Á¿ðòãýëèéí ãýð÷èëãýý îëãîõîä 10,000-20,000 òºãðºãèéí òýìäýãòèéí õóðààìæ õóðààíà.30.5.Ðàäèî äàâòàìæ, ðàäèî äàâòàìæèéí çóðâàñ àøèãëàõ òóñãàé çºâøººðºë îëãîõîä 10,000-25,000 òºãðºãèéí òýìäýãòèéí õóðààìæ õóðààíà.

www.legalinfo.mn

ÓËÑÛÍ ÒÝÌÄÝÃÒÈÉÍ ÕÓÐÀÀÌÆÈÉÍ ÒÓÕÀÉ ÕÓÓËÈÍÄ ÍÝÌÝËÒ, ªªÐ×˪ËÒ

Ìîíãîë Óëñûí Èõ Õóðëààñ 2010 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 25-íû ºäºð “Óëñûí

òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëü-èéã áàòëàí ãàðãàñàí áºãººä 2011 îíû 6 äóãààð ñàðûí 09-íèé ºäðèéí Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëüä íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ òóõàé õóóëèàð ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí ÷èãëýëýýð ýðõëýõ ¿éë àæèëëàãààíä çºâøººðºë îëãîõîä õóðààõ òýìäýãòèéí õóðààìæèéí õýìæýýã øèíý÷ëýí òîãòîîñíûã äîîð ñèéð¿¿ëýâ. Õýðýâ òà 2010 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 25-íû ºäðèéí “Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëü-èéí øèíý÷èëñýí íàéðóóëûã á¿ðýí ýõýýð íü àâàõ áîëîí õàðàõûã õ¿ñâýë www.legalinfo.mn âýá ñàéòàä õàíäààðàé.

ÓËÑÛÍ ÒÝÌÄÝÃÒÈÉÍ ÕÓÐÀÀÌÆÈÉÍ ÒÓÕÀÉ ÕÓÓËÈÀÑ

32

CR

C n

ews

CRC news

“Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû àØèãëàëÒ õýðýãëýý” ñýäýâò àçè íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí ôîðóì

Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãà (ÎÓÖÁ) áîëîí Àçè Íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí íèéãýì

ýäèéí çàñãèéí õîðîî (ESCAP) õàìòðàí òóñ á¿ñ íóòãèéí “Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû àøèãëàëò õýðýãëýý” ñýäýâòýé ôîðóìûã 2011 îíû 5 äóãààð ñàðûí 18–21 õîîðîíä Òàéëàíä Óëñûí Áàíãêîê õîòîä çîõèîí áàéãóóëñàí. Ýíýõ¿¿ ôîðóìûí çîðèëãî íü ìýäýýëýë òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû õýðýãëýý, àøèãëàëòûã ýð¿¿ë ìýíä, áîëîâñðîë, õºäºº àæ àõóé ãýõ ìýò áóñàä íèéãìèéí ñàëáàðóóäàä íýâòð¿¿ëýõ èíãýñýíýýð õ¿ì¿¿ñèéí àìüäðàëûã õºíãºâ÷ëºõ, èë¿¿ ñàéí ñàéõàí àìüäðàõ îð÷íûã áèé áîëãîõ, ¿¿íä õ¿ðýõýä òóëãàìäààä áàéãàà àñóóäëóóä áîëîí öààøèä àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýýí¿¿äèéí òàëààð àâ÷ õýëýëöýæ òóðøëàãà ñîëèëöîõ áàéëàà. Ôîðóìûí ¿åð äýëõèéí ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû ºäðèéã “Ñàéõàí àìüäðàë - Àëñàãäñàí õºäºº îðîí íóòàã - Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîî” íýðèéí äîîð íýýñýí ¸ñëîëûí ¿éë àæèëëàãàà áîëñîí. ̺í ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû õýðýãëýý àøèãëàëòûí òà-ëààðõè ¿çýñãýëýíã çîõèîí áàéãóóëñàí. Ýíýõ¿¿ ôîðóìààð äîð äóðäñàí ñýäâýýð õýëýëö¿¿ëýã õèéæ óëñ îðíóóä ººðñäèéí òóðøëàãààñ õóâààëöëàà. ¯¿íä:• Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû

õýðýãëýý, ¿éë÷èëãýýã íýìýãä¿¿ëýõ, ò¿¿íèé ¿ð àøãèéã äýýøë¿¿ëýõýä áîäëîãî çîõèöóóëàëòûí îð÷èíã áèé áîëãîõ

• Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîããàìøèãèéí ¿åä áîëîí óðä÷èëàí ñýðãèéëýõýä õýðõýí àøèãëàõ

• Àëñàãäñàí õºäºº îðîí íóòàãòòåëåöåíòð¿¿äèéã áèé áîëãîæ õ¿ì¿¿ñèéã ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû õýðýãëýýíä ñóðãàõ

• Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíûõýðýãëýý àøèãëàëò áóñàä ñàëáàðä íýâòýðñýíýýð ýäèéí çàñàãò õýðõýí ñàéíààð íºëººëºõ, øèíý çàõ çýýëèéã áèé áîëãîõ

Àçè íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí ôîðóì

• Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîãáîëîâñðîë, ýð¿¿ë ìýíä áîëîí õºäºº àæ àõóéí ñàëáàðä àøèãëàõ

• ªðãºíçóðâàñûíìîáàéë¿éë÷èëãýý,ò¿¿íèé õýðýãëýý, àøèãëàëòûã íýìýãä¿¿ëýõ

• Öàõèì çàñàãëàëûí õýðýãëýý,ò¿¿íèéã áèé áîëãîõ

Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû õý-ðýãëýýã õºäºº àëñàãäñàí îðîí íóòàãò áèé áîëãîõ, ¿¿íèé àøèãëàëòûã áóñàä ñàëáàðä íýâòð¿¿ëñýíýýð óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéã íýìýãä¿¿ëýõ, øèíý øèíý çàõ çýýë¿¿äèéã áèé áîëãîõ, õ¿ì¿¿ñ íèéãìèéí á¿õ òºðëèéí ¿éë÷èëãýýã öàõèì õýëáýðýýð àâàõ áîëîìæòîé áîëñîíîîð õ¿íä ñóðòàë, öàã õóãàöàà, õºðºí㺠ìºí㺠õýìíýõ çýðýã à÷ õîëáîãäîëòîé þì áàéíà. Óóëçàëòàíä òàâèãäñàí èëòãýë¿¿ä áîëîí õîëáîãäîõ ìýäýýëë¿¿äèéã http://www.itu.int/ITU-D/asp/CMS/Events/2011/ict-apps/index.asp õàÿãààð ýñâýë batboldt@crc.gov.mn å-ìýéë õàÿ-ãààð õàíäàæ àâàõ áîëîìæòîé.

Çîõèöóóëàëòûí àëáà Ò.Áàòáîëä(Ìýäýýëýë òåõíîëîãè, êîíòåíò õàðèóöñàí ìýðãýæèëòýí)

“îëîí óëñûí Ìîáàéë ðîóÌèíã” ñýäýâò óóëçàëòàíä îðîëöñîí òóõàé. Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû äàÿðøëàãäñàí ¿éë÷èëãýýí¿¿äèéí íýã áîëîõ Îëîí óëñûí ìîáàéë ðîóìèíãèéí ¿éë÷èëãýýíèé çîõè-öóóëàëòóóä, òóëãàìäààä áàéãàà àñóóäëóóä áîëîí öààøèä àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýýí¿¿äèéí òàëààð Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãà (APT ÀÍäÖÕÁ)-ààñ 2011 îíû 6 äóãààð ñàðûí 13-16-íèé õîîðîíä

ÁÍÕÀÓ-ûí Õîíãêîíã õîòíîî çîõèîí áàéãóóëñàí îëîí óëñûí õóðàë áîëæ ºíãºð뺺. Óóëçàëòûí çîðèëãî íü Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿í îðíóóäûí îëîí óëñûí ìîáàéë ðîóìèíã ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý òàðèôèéí çîõèöóóëàëò, ãýðýý õýëýëöýýð, ¿éë÷èëãýýã íýâòð¿¿ëæ áîëîõ òåõíîëîãè áîëîí ººð ¿éë÷èëãýý, ¿éë÷èëãýýíèé íýâòðýëò, õýðýãëýã÷äýä ºãºõ ìýäýýëýë, ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàðûí øààðäëàãà çýðýã àñóóäëóóäààð òóëãàðààä áàéãàà áýðõøýýë, öààøèä àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýýíèé òàëààð õýëýëö¿¿ëýã õèéñýí. Óã õýëýëö¿¿ëýãò Àçè Íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí 20-èîä îðíû 80 îð÷èì òºëººëºã÷èä îðîëöîæ äýýðõ çîðèëãûí õ¿ðýýíä õýëýëöýæ ýíýõ¿¿ ¿éë÷èëãýýíèé öààøäûí ¿çýë áàðèìòëàë çîõèöóóëàëòûí õýëáýð, îðîëöîîíû òàëààð õîëáîãäîõ áàðèìò áè÷ãèéã áîëîâñðóóëñàí áºãººä ÀÍäÖÕÁ-ààñ 2011 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðä áàãòààí ýöýñëýí ãàðãàõààð áîëñîí. Ðîóìèíã ¿éë÷èë-ãýý íü õýðýãëýã÷ ãàäààä îðîíä çîð÷èõäîî ººðèéí ¿¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äèéí äóãààð, ãàð óòñàà àøèãëàí ººðèéí ¿¿ðýí êîìïàíèéí ãýðýýòýé ººð óëñ îðîíóóäûí îïåðàòîðóóäûí ñ¿ëæýýíä äóóäëàãà õèéõ, õ¿ëýýí àâàõ, ìåññåæ èëãýýõ, õ¿ëýýí àâàõ áîëîí áóñàä íýìýëò ¿éë÷èëãýýãýýð õàíãàãäàõ áîëîìæèéã îëãîäîã ¿éë÷èëãýý þì. (¯éë÷èëãýýíèé ¿íý òàðèô óëñ îðîí á¿ðò áîëîí ¿éë÷èëãýý /äóóäëàãà õèéõ õ¿ëýýí àâàõ áîãèíî ¿ñýãò ìýäýýëýë èëãýýõ, GPRS ¿éë÷èëãýý ãì,../ á¿ðò õàðèëöàí àäèëã¿é áàéäàã áºãººä ººðèéí çîð÷èõ óëñ îðîíä ìºðäºãäºõ ¿íý òàðèôèéã óðüä÷èëàí ñóäàëæ ýíýõ¿¿ ¿éë÷èëãýýã àøèãëàõ íü çîõèñòîé.) Ìîíãîë óëñûí õóâüä Îëîí óëñûí ìîáàéë ðîóìèíãèéí ¿éë÷èëãýýã ¿¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷ Ìîáèêîì Êîðïîðàöè ÕÕÊ, Þíèòåë ãðóïï ÕÕÊ-èóä ¿ç¿¿ëæ áàéãàà áºãººä äýëõèéí 200 ãàðóé îðîíä ðîóìèíãèéí ¿éë÷èëãýý (Voice, SMS, MMS, Data ãì)-ã ñîíãîí õýðýãëýõ áîëîìæòîé áàéãàà áèëýý. Óóëçàëòàíä òàâèãäñàí èëòãýë¿¿ä áîëîí õîëáîãäîõ ìýäýýë-ë¿¿äèéã àâ÷ áîëîõ áºãººä äýýðõ áàðèìò áè÷èãò íýìýëò ñàíàë áîëîí ìýäýýëëèéã http://www.apt.int/2011-WS-IMR öàõèì õóóäñààð çî÷èëæ òàíèëöàõ áîëîìæòîé. Çàõ çýýë, ¿íý òàðèôèéí àëáà Ã.̺íõòóëãà(Õàðèëöàà õîëáîîíû ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõ õîëáîëò áîëîí ñ¿ëæýý õîîðîíäûí õàðèëöàí õîëáîëòûí ¿íý òàðèôûí çîõèöóóëàëòûí ìýðãýæèëòýí) munkhtulga@crc.gov.mn

Ãàäààä òîìèëîëò

33

CR

C n

ews

news CRC

Àçè íîìõîí äàëàéí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí óäèðä-ëàãûí çºâëºëèéí (APTMC-Asia-

Pacific Telecommunication Management Committee) 2003 îíû õóðàëäààíààð IMT-2000 (International Mobile Tele-communication-2000) áóþó îëîí óëñûí õºäºë㺺íò õîëáîîíû øèíý òåõíîëîãè, øèíý äàâòàìæèéí õóâèàðëàëòûã õºãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð Àçè íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí óòàñã¿é õîëáîîíû ôîðóì (AWF) áîëîí ò¿¿íèé á¿òýö õºòºëáºðèéã áàòàëñíààñ õîéø 10 äàõü óäààãàà çîõèîí áàéãóóëàãäëàà. Ýíý 10 äàõü óäààãèéí õóðàëäààíààð AWF-îîñ AWG (Asian wireless group) áîëæ íýðýý

ººð÷èëºí áàòàëëàà. Áîãèíî õóãàöààíä AWF íü ìàø ¿ð ä¿íòýé àæèëëàæ àçè òºäèéã¿é äýëõèéí óòàñã¿é õîëáîîíû òºõººðºìæèéí òýðã¿¿ëýã÷ ¿éëäâýð¿¿ä, îëîí óëñûí õèéìýë äàãóóëûí áîëîí óòàñã¿é õîëáîîíû áàéãóóëëàãóóä AWF-èéí ãèø¿¿í áîëñíîîð ýíýõ¿¿ ÷óóëãàíû óäèðäëàãûí á¿òýö áîëîí ñóäàëãààíû àæëûí õýñã¿¿äèéí ¿éë àæèëëàãààíû ÷èãëýëä AWF8 áà 8-ð ÷óóëàãíàà𠺺ð÷ëºëò îðóóëàõ ñàíàëàà APTÌÑ-ýýð áàòëóóëñíààð ýíý óäààãèéí 10-ð ÷óóëãàí íü øèíý÷ëýãäñýí á¿òýö, àæëûí òîãòîëöîîòîéãîîð ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëñàí. Îäîîãîîð ýíýõ¿¿ ôîðóì íü IMT-ýýñ ãàäíà ãàìøãèéí ¿åèéí óòàñã¿é õîëáîîíû ñèñòåìèéí õàíäëàãà, òåõíîëîãèéí íýãäýí íèéëýëò, òîîí øèëæèëò, îëîí òºðëèéí

Òàéëàíä Áàíãêîê õîò

äªðªÂ äýõ ¯Åèéí õªäªë㪪íÒ õîëáîîíû ñèñÒÅÌ

ÁÍÑÓ-ûí Ïóñàí õîòíîî Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëàí áîëîí Ïóñàíû ¿íäýñíèé èõ ñóðãóóëèàñ 2011 îíû 4-ð ñàðûí 25-28-íä ºäð¿¿äýä õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëñàí “äºðºâ äýõ ¿åèéí õºäºë㺺íò õîëáîîíû ñèñòåì, ò¿¿íèé õýðýãëýý” ñýäýâò ñóðãàëòàíä ÕÕÇÕ-íû Ðàäèî äàâ-òàìæ çîõèöóóëàëò, õÿíàëòûí àë-áàíû ìýðãýæèëòýí Ö.Ãàíòºãñ îðîëöîîä èðëýý. Óã ñóðãàëò íü 2012 îíä Ùâåéöàðè óëñûí Æåíåâ õîòíîî áîëîõ äýëõèéí Ðàäèîãèéí èõ õóðëààð äºðºâ äýõ (4G) ¿åèéí õºäºë㺺íò õîëáîîã õýðõýí íýâòð¿¿ëýõ òàëààð øèéäâýð ãàðãàõûí ºìíº áîëæ áàéãààãààðàà ýíýõ¿¿ ñóðãàëòûí àãóóëãà, à÷ õîëáîãäîë íü ºíäºð áàéñíûã îðîëöîã÷èä îíöëîí èëýðõèéëæ áàéñàí. Óã ñóðãàëòûã Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí Àçè Íîìõîí äàëàéí àñóóäëûã õàðèóöñàí àõëàõ çºâëºõ Ñàìèð Øàðìà, ÁÍÑÓ-ûí Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîîíû òåõíèêèéí çîõèöóóëàëòûí õýëò-ñèéí äàðãà Êüþ Æèí Âèé áîëîí ÀÍÓ-í òîìîîõîí èõ ñóðãóóëèóä òóõàéëáàë MIT, Ñòàíôîðäûí èõ ñóðãóóëèóäàä ýðäìèéí çýðýã öîë õàìãààëñàí ñîëîíãîñûí ýðäýìòýí áàãø íàð, ìºí ÊÒ, SK Telecom çýðýã îïåðàòîð êîìïàíèóäûí ýêñïåðò¿¿ä õºòëºí ÿâóóëëàà. Ýíýõ¿¿ ñóðãàëòûí àãóóëãûã òîâ÷ äóðüâàë: - Õîëáîîíû òåõíîëîãèóäûí

õóâüñàë: 2G-ýýñ 4G;- ÎÓÖÕÁ-í õîëáîãäîõ

ñòàíäàðòóóä;- 4G-í ¿íäñýí òåõíîëîãèóä:

OFDM;- 4G-í ¿íäñýí òåõíîëîãèóä:

MIMO;- 4G-í ¿íäñýí òåõíîëîãèóä:

Femto cell and multi-hop relay;- Mobile Convergence with Vertical

Handover;- IMT-Advanced-ä çîðèóëñàí

ðàäèîãèéí èíòåðôåéñèéí òåõíîëîãè: IEEE802.16m;

- IMT-Advanced-ä çîðèóëñàí ðàäèîãèéí èíòåðôåéñèéí òåõíîëîãè: 3GPP LTE-Advanced;

- 4G-í äàâòàìæèéí áîäëîãî, çîõèöóóëàëò, ¿íýëãýý;

- 4G-ä øèëæèõ ñòðàòåãè;- 4G-ã õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà

òóðøëàãà, ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàð çýðýã áîëíî.

Ö.Ãàíòºãñ (Ðàäèî äàâòàìæ çîõèöóóëàëò, õÿíàëòûí àëáàíû ìýðãýæèëòýí)gantugs@crc.gov.mn

Àçè íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí óòàñã¿é õîëáîîíû ãðóïï õóðàëäààí-10 (AWG-10)

¿éë÷èëãýýí¿¿ä äàâòàìæèéí çóðâàñûã õàìòðàí ýçýìøèõ ñóäàëãàà, òýäãýýðèéí çîõèöîî ãýõ ìýò îëîí ÷èãëýëýýð àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí õàíäëàãûã èëýðõèéëñýí ñóäàëãàà õèéæ çºâëºìæ, øèéäâýð¿¿ä áà òåõíèêèéí ðåïîðò ãàðãàí APT-èéí óäèðäàõ õîðîî óëìààð Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí (ITU) õîëáîãäîõ ãðóïï¿¿äýä òàíèëöóóëæ áàòëóóëñíààð îëîí óëñûí çºâëºìæ, øèéäâýð áîëîí ìºðäºãääºã. Óòàñã¿é õîëáîîíû ôîðóì íü äàðààõ ¿íäñýí 3 àæëûí õýñãýýñ ãàäíà 2 äýä õýñýãòýé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã. ̄ ¿íä: Àæëûí õýñýã: • Ñïåêòðèéí àæëûí õýñýã (WG-

SPEC), • IMTàæëûíõýñýã(WG-IMT),• Íýãäýí íèéëýëòèéí àæëûí õýñýã

(WG-CON), • Äàâòàìæ õÿíàëòûí àæëûí õýñýã

(Monitoring group)Äýä õýñýã:• Îð÷èí ¿åèéí õèéìýë äàãóóëûí

õýðýãëýýí¿¿ä (TG-SAT)• Óõààëàãäàìæóóëàëûíñèñòåì(TG-

ITS)Ýíý óäààãèéí AWF10-ð õýä õýäýí

àñóóäëûã øèéäâýðëýæ APT-èéí óäèðäëàãûí õîðîîíä õ¿ðã¿¿ëëýý. ¯¿íä:

• Áîãèíî çàéí óòàñã¿é õîëáîîíûòºõººðºìæèéí øèíý çºâëºìæ ãàðãàõ çîðèëãîîð õîëáîãäîõ àñóóëòóóäûã áýëäýæ àçè íîìõîí äàëàéí á¿õ îðíóóäûí óäèðäëàãóóäàä õ¿ðãýõ øèéäâýð ãàðãàñàí.

• Óõààëàã òýýâðèéí ñèñòåìèéíõýðýãëýýíèé èëòãýë áîëîí äàâ-òàìæèéí çóðâàñûí õýðýãëýý, òåõíè-

êèéí øààðäëàãóóäûí òºñºëèéã õýëýëöñýí.

• Òåõíèëîãèéí àæëûí õýñãèéíCRS&SDR, IMT, ITS, SRDèéí àæëûí òàéëàíãóóäûã õýëýëöñýí.

• APT-èéí ãèø¿¿í îðíóóäûí õº-äºë㺺íò çóðâàñûí õýðýãëýý, àøèãëàëòûí áàéäëûã íýãòãýñýí,

• Ñïåêòðèéí àæëûí õýñãèéíIMT èéí àæëûí õýñãèéí àæëûí òºëºâëºãººã äàõèí áàòàëñàí.

• Äàâòàìæèéí UHF çóðâàñààñ òîîíñèñòåìä òîäîðõîéëîõ çóðâàñûí òºñëèéã áýëòãýæ APTMC-ýýð áàòëóóëñàí. äàðààãèéí ÷óóëãàíààð ñóäàëãààíû õýñãèéí ýöñèéí òàéëàí ãàðíà.

Ç.Àìãàëàí(Ðàäèî äàâòàìæ çîõèöóóëàëò, õÿíàëòûí àëáàíû ìýðãýæèëòýí)

Òàéëàíä óëñûí Áàíãêîê õîò

34

CR

C n

ews

CRC news

ÁÍÕÀÓ-ûí Çàñãèéí ãàçðûí ñàí-õ¿¿æèëòýýð Øàíõàéí îëîí óëñûí ñóðãàëòûí òºâººñ çîõèîí áàéãóóëñàí Õºãæèæ áóé îðíóóäàä çîðèóëñàí “Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí õýðýãëýý” ñýäýâò ñóðãàëò 2011 îíû 04 ä¿ãýýð ñàðûí 26-íû ºäðººñ 06 ñàðûí 22-íû ºäð¿¿äýä ÁÍÕÀÓ-ûí Øàíõàé õîòîä çîõèîí áàéãóóëàãäëàà. Òóñ ñóðãàëòàä ÕÕÇÕ-íû 2 ìýðãýæèëòýí àìæèëòòàé õàìðàãäñàí.

õýðýãëýý óëñ îðíû á¿õèé ë ñàëáàðò àìæèëòòàé õýðýãæèæ áàéãàà òàëààð òàíèëöñàí. Ñóðãàëòààð ìýäýýëëèéí òåõíîëî-ãèéí òàíèëöóóëãà, õºãæèë, öàõèì çàñàãëàë, ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäàë, Øàíõàé õîòûí ìýäýýëýëæ¿¿ëýëòèéí ñòðàòåãè òºëºâëºãºº, äàðàà ¿åèéí èíòåðíýò-IPv6 áà ò¿¿íèé õýðýãëýý, ïðîãðàìì õàíãàìæèéí õºãæèë, öàõèì õóäàëäàà çýðýã ñýäâ¿¿äèéã îíöîëñîí

¿íäýñíèé òºâººð çî÷ëîõ áîëîìæ îëäñîí þì. Ìýäðýã÷ òºõººðºìæèéã äýëã¿¿ð, íèñýõ îíãîöíû áóóäàë, õàðóóë õàìãààëàëò, ýð¿¿ë ìýíä çýðýã ñàëáàðò ò¿ëõ¿¿ õýðýãëýõ áîëñîí áºãººä èë¿¿ áîëîâñðîíãóé áîëñîîð áàéíà. Ò¿¿í÷ëýí 360 ãðàäóñ êàìåðûã Øàíõàé õîòûí çàìûí òºâ óóëçâàð, òîìîîõîí áàéãóóëëàãà, îëîí õ¿í öóãëàðäàã ãàçðóóäàä áàéðëóóëñàí íü ãýìò õýðãèéã áóóðóóëàõ, õîòûí àþóëã¿é òàéâàí àìüäðàëä èõýýõýí òóñ íýìýð áîëæ áàéíà. Ìàíàé óëñàä ýíý òºðëèéí òîíîã òºõººðºìæèéã íýâòð¿¿ëýõ á¿ðýí áîëîìæòîé þì. Öààøèä ýíý òºðëèéí ñóðãàëòàä áàéãóóëëàãà áîëîí ñàëáàðûí àæèë-òàí, àæèëëàãñàä õàìðàãäàõ á¿ðýí áîëîìæòîé áºãººä òà á¿õýí www.ci-falshanghai.org õàÿãààð îðæ äýëãýðýíã¿é ìýäýýëëèéã àâàõ áîëîìæòîé þì.

Ã.Óÿíãà (Ýðõ ç¿é, ìýäýýëýë çàõèðãààíû àëáàíû ìýðãýæèëòýí) Í.Öýíä-Àþóø(Çàõ çýýë, ¿íý, òàðèôûí àëáàíû ìýðãýæèëòýí)

Ýíýõ¿¿ ñóðãàëòàä Ìîëäàâ, Êàçàêñòàí, Ñåàðà-Ëèîí, Êàìáîæ, Êèðãèçñòàí, Àôãàíèñòàí, Ìîíòåíýãðî, Óãàíäà, Íåïàë, Òàéëàíä çýðýã õºãæèæ áóé 26 îðíîîñ íèéò 53 îðîëöîã÷ õàìðàãäñàí. Îðîëöîã÷èä äýëõèéí áîëîí õÿòàä óëñûí íèéãýì ýäèéí çàñãèéí òàëààð ìýäëýãòýé áîëîõûí çýðýãöýý ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí

áºãººä Øàíõàé õîòûí ýð¿¿ë ìýíä, íèéãìèéí äààòãàëûí áàéãóóëëàãóóä äàõü ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí õýðýãëýý õýðõýí íýâòð¿¿ëñýí òàëààð ãàçàð äýýð íü î÷èæ òàíèëöñàí. ªìíºä õºðøèä ìààíü ìýäðýã÷ òîíîã òºõººðºìæ õóðäàöòàéãààð õºãæèæ áàéãàà íü ñîíèðõîëòîé ñàíàãäñàí áºãººä ìýäðýã÷ òºõººðºìæèéí

Õºãæèæ áóé îðíóóäàä çîðèóëñàí “Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí õýðýãëýý” ñýäýâò ñóðãàëò

Ñóðãàëòûí õóãàöààíä ãëîáàë÷ëàëûí ¿åèéí ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí ºíººãèéí áàéäàë, õºãæèë, öààøäèéí ÷èã

õàíäëàãà, îëîëò àìæèëòûí òàëààð òàíèëöëàà.

35

news CRC

CR

C n

ews

CR

C n

ews

CR

C n

ews