34
De Sint-Michielsabdij en de Antwerpenaren Geschiedenis van een bewogen relatie. Marie Juliette Marinus

De sint michielsabdij en de Antwerpenaren

Embed Size (px)

Citation preview

De Sint-Michielsabdij en de Antwerpenaren

Geschiedenis van een bewogen relatie.

Marie Juliette Marinus

Stichting

• Antwerpen rond 1100: 3 kerken• 1115-1124: hervorming in de zielzorg• 1124: splitsing prebenden over Onze-Lieve-

Vrouwekapittel en Sint-Michielsabdij

Rond 1200

Rond 1200 volgens Van Caukercken

13de eeuw

• Goede relaties met hertog Brabant• Invloed ten noorden en noordoosten van

Antwerpen• Bouw kloostercomplex

Rond 1300

1353-1476: bloeiperiode

• 5 lange abbatiaten• Grote politieke invloed en prestige• Bouw groot kloostercomplex• Oa Buitenverblijf Beerschot

Kloostercomplex rond 1500

Antwerpen rond 1500 volgens Van Caukercken

Detail

1477-1629: moeilijke periode

Oorzaken• Rijkdom– Commendataire abten (tot 1570)– Financieren bisdom

• Verwikkeld in politieke strubbelingen• Pech– 1501: bliksem– 1525: brand– 1570: Allerheiligenvloed

Kloostercomplex rond 1515

De abdij tijdens de Opstand

• Willem Greven: abt van 1564-1581– Kloostertucht daalt– 1566: Beeldenstorm– 1567: bezetting van de abdij door calvinisten– Tweespalt tussen Staatsgezinden kanunniken en

Spaansgezinden (olv Dionysius Feyten)– 1578: verdrijving Feyten en aanhangers, verkoop

goederen– 1581: opnieuw plundering kerk

De abdij na 1581

• Feyten of Emericus Andries?– Machtsvacuüm– Bisschop stelt afschaffing voor– Andries wordt gewijd in 1587

• Abt Andries– Kloostertucht onder nul– Sterft 1590

De abdij na 1581

• Abt Feyten (1591-1612)– Interne spanningen– Nadruk op herbevolking– Bewoonbaar maken

• Abt Mattheus van Iersel (1614-1629)– Herbevolking– Herstel kerk (Rubens, relieken H. Norbertus)

Joannes Chrysostomus vander Sterre (1629-1652)

• Begeesterend man• Theologisch-

wetenschappelijk centrum

• Opmeten grondbezit• Kunstwerken

Invloed 17-18de eeuw

• 50 tot 60 norbertijnen waarvan 20 ‘buitenheren’

• Pastoraal in Antwerpen– Predikanten– Begraafplaats (armen bijna gratis)– Biechtvaders– Gastvrij voor nieuwe ordes

Invloed 17-18de eeuw

• Prinsenhof: verblijfplaats van vorsten• Theologisch-wetenschappelijk centrum• Permanent verfraaiing van gebouwen

Kloostercomplex rond 1700

Kerk rond 1740

Prelaatshof op het Kiel

Tene quod beneJoannes Chrysostomus Teniers (1687-1704)

• Prelaatshof (Abdijstraat – Wittestraat)

• Uitgebouwd in 17de eeuw• Gravure met wapenschild

en devies• 1900: voetbalploeg op

naburige Beerschothof• Beer - Beerschot

Nu Wittestraat 116

Nu Wittestraat 116

1786-1836: het einde

• Voorboden– Hogere belastingen (1756-1761)– Jozef II weigert te logeren in Prinsenhof (1781)– Na + Rosa weigering abt te benoemen– 1787: keizerlijke rechtbank in hun gebouwen

• Brabantse omwenteling (1789-1790)– Steun alle norbertijnerabdijen

1786-1830: het einde

• 1795-1814: onder de Fransen– 1796: afschaffing kloosters en verdrijven

kanunniken– 1797: verkoop meubelen, kerkgewaad, afvoer

kunstwerken, deportatie heren– Poging tot verkoop van het terrein

Verkaveling 1802

Bezoek Napoleon 1803

Bezoek Napoleon 1803

Bombardement 27-10-1830

Enkel een ruïne blijft over

Toestand in 1841

Overzicht

1. Ontstaan en uitbouw: 1124-13532. Consolidatie en bloei: 1353-14763. Standhouden in moeilijke tijden: 1477-16294. Hernieuwde bloei en luister: 1629-17865. Aftakeling: 1786-183

Sporen van de Sint-Michielsabdij?

• Straatnamen• Kunstwerken• Pastoriën en refuges• Sint-Michiescolleges Schoten en Brasschaat• en tenslotte …

Tene quod bene