EĞİTİMDE REHBERLİK EĞİTİMDE REHBERLİK HİZMETLERİ HİZMETLERİ

REHBERLİK HİZMETLERİ REHBERLİK HİZMETLERİ NEDİR?NEDİR?

Rehberlik,bireyin kendini Rehberlik,bireyin kendini anlaması,problemlerini anlaması,problemlerini çözmesi,gerçekçi kararlar çözmesi,gerçekçi kararlar alması,kapasitelerini alması,kapasitelerini geliştirmesi,çevresine dengeli ve geliştirmesi,çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için,uzman kendini gerçekleştirmesi için,uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımlardır.yardımlardır.

REHBERLİĞİN AMACIREHBERLİĞİN AMACI

Eğitim süreci içinde rehberlik Eğitim süreci içinde rehberlik hizmetleri,öğrencinin gelişmesine ve hizmetleri,öğrencinin gelişmesine ve uyumuna yardım etmeye yöneliktir. uyumuna yardım etmeye yöneliktir. Rehberliğin temel yada sonal amacı Rehberliğin temel yada sonal amacı bireyin kendini gerçekleştirmesidir.bireyin kendini gerçekleştirmesidir.

Kelime karşılığı “tam verimlilik” olarak Kelime karşılığı “tam verimlilik” olarak verilebilir. Yani bireyin her yönüyle verilebilir. Yani bireyin her yönüyle kapasitelerini sonuna dek geliştirebilmesi, kapasitelerini sonuna dek geliştirebilmesi, daha verimli ve mutlu bir düzeye daha verimli ve mutlu bir düzeye ulaşabilmesidir. Ancak bireyin kendini ulaşabilmesidir. Ancak bireyin kendini gerçekleştirmesi uzun bir süreç içinde gerçekleştirmesi uzun bir süreç içinde aşama aşama sağlanabilecek bir aşama aşama sağlanabilecek bir oluşumdur.oluşumdur.

Bu sonal amaca varabilmek için rehberlik Bu sonal amaca varabilmek için rehberlik öncelikli alt amaçları gerçekleştirmekle öncelikli alt amaçları gerçekleştirmekle işe başlar. Bu oluşumu yani rehberliğin işe başlar. Bu oluşumu yani rehberliğin amacını şu şekilde şematize edebiliriz.amacını şu şekilde şematize edebiliriz.

Ben kimim? Özelliklerim neler? Ben kimim? Özelliklerim neler? Kuvvetli ve zayıf yönlerim? Kuvvetli ve zayıf yönlerim? Yeteneklerim? İlgi ve eğilimlerim? Yeteneklerim? İlgi ve eğilimlerim? İhtiyaç ve problemlerim İhtiyaç ve problemlerim neler?....gibi sorunların yanıtları.neler?....gibi sorunların yanıtları.

BİREY Kendini Tanıma Kendini anlama ve Kabul etme

Çevredeki eğitim ve iş Çevredeki eğitim ve iş olanakları neler? Ailenin olanakları neler? Ailenin sınırlılıkları? Toplumun sınırlılıkları? Toplumun gerçekleri,bana sağlanan gerçekleri,bana sağlanan fırsatlar?..vb. soruların fırsatlar?..vb. soruların yanıtları. yanıtları.

Bulunduğu ortamı ve çevreyi tanıma

Bulunduğum ortamda-bu çevrede sahip Bulunduğum ortamda-bu çevrede sahip olduğum yetenekleri nasıl geliştirebilirim? olduğum yetenekleri nasıl geliştirebilirim? Çevrenin bana sunduğu fırsatları en iyi Çevrenin bana sunduğu fırsatları en iyi nasıl değerlendirebilirim? Sorunlarımı nasıl değerlendirebilirim? Sorunlarımı nasıl çözebilirim ve bulunduğum ortama nasıl çözebilirim ve bulunduğum ortama nasıl uyum sağlayabilirim?nasıl uyum sağlayabilirim?

Ben ne yapabilirim? Ne yapmalıyım?

İşte rehberlik hizmetleri bu sonal İşte rehberlik hizmetleri bu sonal amaca ulaşmada bireye ne kadar amaca ulaşmada bireye ne kadar yardımcı olabilir ve ona “kendini yardımcı olabilir ve ona “kendini gerçekleştirme” yolunda ihtiyaç gerçekleştirme” yolunda ihtiyaç duyduğu yardımı ne ölçüde duyduğu yardımı ne ölçüde sağlayabilirse amacına o derece sağlayabilirse amacına o derece ulaşmış olur.ulaşmış olur.

Kendini GerçekleştirmeSonalAmaç

REHBERLİĞİN KAPSAMIREHBERLİĞİN KAPSAMI

Rehberlik hizmetleri,öğrencinin her Rehberlik hizmetleri,öğrencinin her yönüyle gelişmesini ve böylece yönüyle gelişmesini ve böylece kendini gerçekleştirmesini kendini gerçekleştirmesini amaçlayan psikolojik yardım amaçlayan psikolojik yardım hizmetlerini kapsadığı için bu hizmetlerini kapsadığı için bu hizmetlerin bir bütünlük içinde hizmetlerin bir bütünlük içinde verilmesi gereği önem taşır.verilmesi gereği önem taşır.

Bir okulda ,öğrencilere dönük yapılması Bir okulda ,öğrencilere dönük yapılması gereken rehberlik hizmetlerinden söz gereken rehberlik hizmetlerinden söz edelim. Bu hizmetleri aşağıdaki şekilde edelim. Bu hizmetleri aşağıdaki şekilde şematize edebiliriz.şematize edebiliriz.

İzleme İzleme

değerlendirmedeğerlendirme

Bilgi toplama Bilgi toplama

ve yaymave yayma

Ar – GeAr – GeMüşavirlikMüşavirlik

Bireyi Bireyi

tanımatanıma

Çevre / veli Çevre / veli

İle ilişkilerİle ilişkiler

OryantasyonOryantasyon

Yöneltme veYöneltme ve

yerleştirmeyerleştirme

PsikolojikPsikolojik

danışmadanışma

Şemanın ifade ettiği noktalara dikkat Şemanın ifade ettiği noktalara dikkat çekelim:çekelim:

Rehberlik hizmetleri bir Rehberlik hizmetleri bir bütündür,birbirlerini tamamlarlar.bütündür,birbirlerini tamamlarlar.

Hizmetler birbirlerinin alanını kısmen Hizmetler birbirlerinin alanını kısmen kapsasa da kendine özgü etkinlikleri de kapsasa da kendine özgü etkinlikleri de içerir.içerir.

Tüm hizmetlerin merkezinde psikolojik Tüm hizmetlerin merkezinde psikolojik danışma yardımı yer alır.danışma yardımı yer alır.

Hizmetler arasındaki ilişkiler aynı ağırlıkta Hizmetler arasındaki ilişkiler aynı ağırlıkta ve yoğunlukta olan çok yönlü bir yapıya ve yoğunlukta olan çok yönlü bir yapıya sahiptir.sahiptir.

şimdi bu hizmetler hakkında kısaca şimdi bu hizmetler hakkında kısaca açıklamalar yapalım. açıklamalar yapalım.

1.Psikolojik Danışma 1.Psikolojik Danışma HizmetiHizmeti

““Bireyin karar verme ve problem çözme Bireyin karar verme ve problem çözme ihtiyaçlarını karşılayarak gelişim ve ihtiyaçlarını karşılayarak gelişim ve uyumunu sürdürmesine yardımcı olmak uyumunu sürdürmesine yardımcı olmak amacıyla bireyle yüzyüze kurulan amacıyla bireyle yüzyüze kurulan psikolojik yardım ilişkisidir”.psikolojik yardım ilişkisidir”.

Bu yardımı alan kişiye Bu yardımı alan kişiye “Danışan”,yardımı veren kişiye “Danışan”,yardımı veren kişiye “Psikolojik Danışman” denir.“Psikolojik Danışman” denir.

Rehberlik ; eğitimde bir hizmet alanı olarak Rehberlik ; eğitimde bir hizmet alanı olarak demokratik ortam içinde öğrencinin bedensel, demokratik ortam içinde öğrencinin bedensel, zihinsel ve sosyal bütün kapasitelerini en ileri zihinsel ve sosyal bütün kapasitelerini en ileri seviyede geliştirmek üzere girişilen planlı, seviyede geliştirmek üzere girişilen planlı, programlı ve profesyonel bir yardım sürecidir.programlı ve profesyonel bir yardım sürecidir.

          

Psikolojik danışma ve rehberlik çalışmaları mevcut kanunlarımızın Psikolojik danışma ve rehberlik çalışmaları mevcut kanunlarımızın bir gereğidir. Rehberliği zorunlu kılan sebepler vardır.  İş seçimi bir gereğidir. Rehberliği zorunlu kılan sebepler vardır.  İş seçimi her ferdin mutluluğunu oluşturan, hayatını etkileyen üç önemli her ferdin mutluluğunu oluşturan, hayatını etkileyen üç önemli karardır. İyi bir iş seçilemediğinde bu durum diğer seçimlere de karardır. İyi bir iş seçilemediğinde bu durum diğer seçimlere de yansır. Bu bakımdan okullarımızda uygun mesleğe yöneltme yansır. Bu bakımdan okullarımızda uygun mesleğe yöneltme çalışmalarına ilk sınıflardan itibaren başlanmalıdır. Eğitim çalışmalarına ilk sınıflardan itibaren başlanmalıdır. Eğitim sistemimizin yapısından dolayı çok yönlü dallara ayrılmamış sistemimizin yapısından dolayı çok yönlü dallara ayrılmamış öğretim sürelerinin uzun olmasından meslek rehberliğini lise sona öğretim sürelerinin uzun olmasından meslek rehberliğini lise sona bırakmaktadır. Eskiden toplumda ferdin neyi yapacağı, neyi bırakmaktadır. Eskiden toplumda ferdin neyi yapacağı, neyi yapamayacağı açık bir şekilde belli iken günümüzde bu kişileri yapamayacağı açık bir şekilde belli iken günümüzde bu kişileri şaşırtacak hale gelmiş hele ergenlik çağı, birçok üzüntülerin ve şaşırtacak hale gelmiş hele ergenlik çağı, birçok üzüntülerin ve acıların kaynağı haline gelmiştir. Politik, sosyal, kültür değişmeleri, acıların kaynağı haline gelmiştir. Politik, sosyal, kültür değişmeleri, çok farklı değer sistemleri, eski ve yeni normlar, değişik fikir çok farklı değer sistemleri, eski ve yeni normlar, değişik fikir akımları çocukları ayrı ayrı etkilemekte, kararsız ve güç durumda akımları çocukları ayrı ayrı etkilemekte, kararsız ve güç durumda bırakmaktadır. Böyle bir sosyal ortamda ferdin başarılı, uyumlu, bırakmaktadır. Böyle bir sosyal ortamda ferdin başarılı, uyumlu, etkili olabilmesi için yardıma ihtiyacı vardır.etkili olabilmesi için yardıma ihtiyacı vardır.

Rehberlik bir süreçtir. Bir anda olup biten bir iş değildir. Etkili Rehberlik bir süreçtir. Bir anda olup biten bir iş değildir. Etkili sonuçlar alabilmek için belli bir süre gereklidir.sonuçlar alabilmek için belli bir süre gereklidir.

Rehberlik bireye yardım etme sürecidir. Rehberliğin psikolojik Rehberlik bireye yardım etme sürecidir. Rehberliğin psikolojik bir yardım olma özelliği onu başka yardım hizmetlerinden etkin bir yardım olma özelliği onu başka yardım hizmetlerinden etkin bir şekilde ayırır. Nasihat etmekten, bilgi vermekten daha bir şekilde ayırır. Nasihat etmekten, bilgi vermekten daha farklıdır. Ancak; psikolojik ilişkiler içerisinde verilebilir. Bu da farklıdır. Ancak; psikolojik ilişkiler içerisinde verilebilir. Bu da kuşkusuz belli ortamlarda, belirli koşulların sağlanmasıyla kuşkusuz belli ortamlarda, belirli koşulların sağlanmasıyla mümkündür.mümkündür.

          Her öğrenci geliştirilebilecek bir kapasiteye sahiptir. Her öğrenci geliştirilebilecek bir kapasiteye sahiptir. Öğrencinin kendini gerçekleştirmesi esas amaçtır. Kendini Öğrencinin kendini gerçekleştirmesi esas amaçtır. Kendini gerçekleştirmekte olan öğrenci; daha yeterli bir kişiliğe sahiptir, gerçekleştirmekte olan öğrenci; daha yeterli bir kişiliğe sahiptir, daha verimlidir. Kim olduğu hakkında daha tutarlı bir görüşe daha verimlidir. Kim olduğu hakkında daha tutarlı bir görüşe sahiptir. Hem kendisi hem de başkaları hakkında olumlu sahiptir. Hem kendisi hem de başkaları hakkında olumlu düşüncelere sahiptir.düşüncelere sahiptir.

      

    Psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarında, Psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarında, rehberliğin bir “takım” çalışması (team-work) modeli rehberliğin bir “takım” çalışması (team-work) modeli içinde, okuldaki tüm eğitim ilgililerinin ortaklaşa içinde, okuldaki tüm eğitim ilgililerinin ortaklaşa yürüttükleri bir eğitim hizmeti olarak algılanmalıdır. yürüttükleri bir eğitim hizmeti olarak algılanmalıdır. Bugün okullarda uzman personelin yanı sıra yöneticiler, Bugün okullarda uzman personelin yanı sıra yöneticiler, sınıf öğretmenleri, öğretmenler, belletmenler ve diğer sınıf öğretmenleri, öğretmenler, belletmenler ve diğer personel rehberlik personeli içinde düşünülmekte; "okul personel rehberlik personeli içinde düşünülmekte; "okul rehberlik takımı"nın birer üyesi olarak kabul rehberlik takımı"nın birer üyesi olarak kabul edilmektedir. Personelin ortak bir rehberlik anlayışını edilmektedir. Personelin ortak bir rehberlik anlayışını paylaşmaları okul rehberlik programının temel taşı paylaşmaları okul rehberlik programının temel taşı olarak kabul edilmektedir.olarak kabul edilmektedir.

Psikolojik danışma ve Rehberlik Anlayışını Oluşturan Faktörleri Şöyle Psikolojik danışma ve Rehberlik Anlayışını Oluşturan Faktörleri Şöyle Sıralayabiliriz;Sıralayabiliriz;

1-1- Psikoloji danışma ve Rehberliğin temelinde insan hak ve sorumlulukları ile Psikoloji danışma ve Rehberliğin temelinde insan hak ve sorumlulukları ile yakından ilgili demokratik ve insancıl bir anlayış vardır. Sosyal ve psikolojik uyumu yakından ilgili demokratik ve insancıl bir anlayış vardır. Sosyal ve psikolojik uyumu ne olursa olsun her birey değerlidir. Kişisel ve özel bilgilerin gerektiğinde ne olursa olsun her birey değerlidir. Kişisel ve özel bilgilerin gerektiğinde kullanılabilmesi için onlardan izin alınması gereklidir.kullanılabilmesi için onlardan izin alınması gereklidir.

   2-2- Psikolojik danışma ve Rehberlik uygulamalarında öğrenci ile yakından ilgili olan Psikolojik danışma ve Rehberlik uygulamalarında öğrenci ile yakından ilgili olan

herkesin anlayış ve işbirliği içinde çalışması gerekir. Rehberlik okulun tüm eğitim herkesin anlayış ve işbirliği içinde çalışması gerekir. Rehberlik okulun tüm eğitim programının ayrılmaz ve tamamlayıcı bir yanını oluşturur. Rehberlik çalışmalarında programının ayrılmaz ve tamamlayıcı bir yanını oluşturur. Rehberlik çalışmalarında okulun tüm yönetici, uzman ve öğretim personelinin yüklenecekleri görev ve okulun tüm yönetici, uzman ve öğretim personelinin yüklenecekleri görev ve sorumlulukları vardır. Öğrenci başarısızlığının nedenleri okulda görevli bütün sorumlulukları vardır. Öğrenci başarısızlığının nedenleri okulda görevli bütün personeli ilgilendirmelidir. Veliler çocukları hakkında her zaman okuldan yeterli personeli ilgilendirmelidir. Veliler çocukları hakkında her zaman okuldan yeterli bilgileri alabilmelidir.bilgileri alabilmelidir.

   3-3- Psikolojik danışma ve Rehberlik anlayışı, her türlü çalışması ile öğrenciyi Psikolojik danışma ve Rehberlik anlayışı, her türlü çalışması ile öğrenciyi

merkez alan bir eğitim sistemini öngörür. Okulda öğrencilerin kendilerini ilgilendiren merkez alan bir eğitim sistemini öngörür. Okulda öğrencilerin kendilerini ilgilendiren konularda görüşlerini belirtmelerine imkan hazırlanmalıdır.konularda görüşlerini belirtmelerine imkan hazırlanmalıdır.

  

4-4- Rehberlik yardımının esası, öğrencilerin kendi Rehberlik yardımının esası, öğrencilerin kendi kişiliklerini daha iyi anlamalarını, problemlerine çözüm kişiliklerini daha iyi anlamalarını, problemlerine çözüm yolları bulmada onların kendi kendilerine yeter bir duruma yolları bulmada onların kendi kendilerine yeter bir duruma gelmelerini sağlamaktır. Bütünü ile eğitim, öğrencilerin gelmelerini sağlamaktır. Bütünü ile eğitim, öğrencilerin kendi kendilerine anlamalarına yardım etmelidir.kendi kendilerine anlamalarına yardım etmelidir.

   5-5- Rehberlik bedensel, zihinsel, sosyal ve duygusal bütün Rehberlik bedensel, zihinsel, sosyal ve duygusal bütün

kapasitelerini kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda en kapasitelerini kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda en uygun bir düzeyde geliştirmesi için öğrencilere yardım uygun bir düzeyde geliştirmesi için öğrencilere yardım etmelidir. Her yönü ile gelişme süreklidir. Okulda etmelidir. Her yönü ile gelişme süreklidir. Okulda öğrencilerin kendi yeteneklerini geliştirme fırsat ve ortamı öğrencilerin kendi yeteneklerini geliştirme fırsat ve ortamı sağlanmalıdır. Çünkü her öğrenciden ancak yetenekleri sağlanmalıdır. Çünkü her öğrenciden ancak yetenekleri ölçüsünde başarı beklenilebilir.ölçüsünde başarı beklenilebilir.

  

6-6- Öğrencilere rehberlik yardımı verirken onları değişik Öğrencilere rehberlik yardımı verirken onları değişik yönleri ile tanımak gereklidir. Rehberlik hizmetleri yönleri ile tanımak gereklidir. Rehberlik hizmetleri planlı, programlı, örgütlenmiş bir biçimde ve planlı, programlı, örgütlenmiş bir biçimde ve profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır. Çalışmaların profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır. Çalışmaların nasıl, ne zaman ve kimler tarafından uygulanacağı bir nasıl, ne zaman ve kimler tarafından uygulanacağı bir plana bağlanmalıdır. Etkili rehberlik uygulamaları için plana bağlanmalıdır. Etkili rehberlik uygulamaları için okulda yer ve zaman ayrılmalıdır.okulda yer ve zaman ayrılmalıdır.

   Rehberlikte yanlış anlaşılan bazı olaylarda vardır.Rehberlikte yanlış anlaşılan bazı olaylarda vardır.

Rehberlik bireye tek yönlü olarak yapılan bir yardım Rehberlik bireye tek yönlü olarak yapılan bir yardım değildir. Kullanılan yöntem ve teknikler amaç değil değildir. Kullanılan yöntem ve teknikler amaç değil araçtır. Bir disiplin görevi değildir, yargılamaz ve ceza araçtır. Bir disiplin görevi değildir, yargılamaz ve ceza vermez. Her türlü problemi çözebilecek sihirli bir güce vermez. Her türlü problemi çözebilecek sihirli bir güce sahip değildir sahip değildir

REHBERLİĞİN ÖZEL AMAÇLARI:REHBERLİĞİN ÖZEL AMAÇLARI:    1-1- Öğrencilerin kendilerini tanımalarına yardımcı olmak bu amaçla Öğrencilerin kendilerini tanımalarına yardımcı olmak bu amaçla

bedensel ve zihinsel yeteneklerini, hoşlandığı ve hoşlanmadığı bedensel ve zihinsel yeteneklerini, hoşlandığı ve hoşlanmadığı etkinlikleri, ihtiyaçlarını, tutum ve değerlerini, beklentilerini etkinlikleri, ihtiyaçlarını, tutum ve değerlerini, beklentilerini tanımalarını sağlamak,tanımalarını sağlamak,

   2-2- Bireylerin kendileri ve çevreleri hakkında edindikleri bilgileri Bireylerin kendileri ve çevreleri hakkında edindikleri bilgileri

özümsemelerini, ayrıntılı ve gerçekçi bir ben kavramı geliştirmelerine özümsemelerini, ayrıntılı ve gerçekçi bir ben kavramı geliştirmelerine yardımcı olmak,yardımcı olmak,

   3-3- Gizil güçlerini algılamalarını, niteliklerini geliştirebilecekleri Gizil güçlerini algılamalarını, niteliklerini geliştirebilecekleri

imkanları görebilmelerini, sorunlarının kaynağını anlayabilmelerini imkanları görebilmelerini, sorunlarının kaynağını anlayabilmelerini sağlayıp, onlara doğru çözümlerini ve isteklerini topluma ters sağlayıp, onlara doğru çözümlerini ve isteklerini topluma ters düşmeden karşılayabilecekleri yollar bulmalarına yardımcı olmak,düşmeden karşılayabilecekleri yollar bulmalarına yardımcı olmak,

  

4- 4- Çeşitli yaşantıları karşısında vermek zorunda oldukları kararlarda Çeşitli yaşantıları karşısında vermek zorunda oldukları kararlarda dış baskılar ve içsel çatışmalardan uzak, bilinçli, aktif olmalarını dış baskılar ve içsel çatışmalardan uzak, bilinçli, aktif olmalarını sağlamak,sağlamak,

   5-5- Benlik yapılarının güçlendirilmesini sağlayarak, kendilerini ve Benlik yapılarının güçlendirilmesini sağlayarak, kendilerini ve

çevrelerini olduğu gibi kabullenmelerinde içsel ve dışsal çevrelerini olduğu gibi kabullenmelerinde içsel ve dışsal çatışmaların farkına varıp, olaylar karşısında etkin bir rol çatışmaların farkına varıp, olaylar karşısında etkin bir rol kazanmalarında ve giderek kendi problemlerini kendileri çözmeye kazanmalarında ve giderek kendi problemlerini kendileri çözmeye çalışan kişiler olmalarına yardımcı olmak,çalışan kişiler olmalarına yardımcı olmak,

   6-6- Boş zamanlarını kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda Boş zamanlarını kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda

değerlendirmelerine yardımcı olmak,değerlendirmelerine yardımcı olmak,    7-7- Öğrencilerin derslerin dışında kalan sosyal etkinlikleri tanımaları Öğrencilerin derslerin dışında kalan sosyal etkinlikleri tanımaları

ilgi, yetenek ve isteklerine uygun düşen bir yada birkaçına ilgi, yetenek ve isteklerine uygun düşen bir yada birkaçına yönelmelerine yardımcı olmaktır.yönelmelerine yardımcı olmaktır.

PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİPSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİPsikolojik danışma,bireyin kendini daha iyi tanıması,sorunlarının kaynaklarının Psikolojik danışma,bireyin kendini daha iyi tanıması,sorunlarının kaynaklarının

farkına varması,sorunlarıyla başetme becerisi kazanması,kendisi için daha farkına varması,sorunlarıyla başetme becerisi kazanması,kendisi için daha gerçekçi kararlar alabilmesi ve sağlıklı bir kişisel gelişim sürdürebilmesi amacıyla gerçekçi kararlar alabilmesi ve sağlıklı bir kişisel gelişim sürdürebilmesi amacıyla bireyle karşılıklı yüzyüze kurulan psikolojik yardım ilişkisi olarak tanımlanabilir.bireyle karşılıklı yüzyüze kurulan psikolojik yardım ilişkisi olarak tanımlanabilir.

Psikolojik danışma da yardım alan kişiye danışan yardım eden kişiye danışman Psikolojik danışma da yardım alan kişiye danışan yardım eden kişiye danışman denir.denir.

Temel amaç,bireyin kendisini gerçekleşmesine yardımcı olmaktır Bireyin Temel amaç,bireyin kendisini gerçekleşmesine yardımcı olmaktır Bireyin mesleki,eğitsel ve kişisel olan tüm problemleri hakkında daha çok bilinçlenerek mesleki,eğitsel ve kişisel olan tüm problemleri hakkında daha çok bilinçlenerek kendine en uygun ve gerçekçi bir çözüm bulmasına yardım kendine en uygun ve gerçekçi bir çözüm bulmasına yardım edilmektedir.Uzmanlık gerektiren bir yardım türüdür ve diğer hizmet türlerine edilmektedir.Uzmanlık gerektiren bir yardım türüdür ve diğer hizmet türlerine göre daha teknik bir hizmettir.göre daha teknik bir hizmettir.

Psikolojik danışma bireysel olarak veya grupla yapılabilir.Psikolojik danışma bireysel olarak veya grupla yapılabilir.BİREYSEL DANIŞMA:Öznel problemleri olan,başka öğrencilerin yanında öznel BİREYSEL DANIŞMA:Öznel problemleri olan,başka öğrencilerin yanında öznel

dünyasından bahsetmek istemeyen veya böyle bir durumun sakıncalı olabileceği dünyasından bahsetmek istemeyen veya böyle bir durumun sakıncalı olabileceği durumlarda tercih edilir.durumlarda tercih edilir.

GRUPLA DANIŞMA:Benzer ya da farklı sorunlara sahip öğrenciler arasında GRUPLA DANIŞMA:Benzer ya da farklı sorunlara sahip öğrenciler arasında etkileşim ortamı oluşturabilme,birbirlerine destek olmaların sağlama açısından etkileşim ortamı oluşturabilme,birbirlerine destek olmaların sağlama açısından tercih edilmektedirtercih edilmektedir

Psikolojik Danışma Hizmetlerinin Genel İlkeleriPsikolojik Danışma Hizmetlerinin Genel İlkeleri    Rehberlik ilkeleri, rehberliğin dayandığı psikolojik, toplumsal ve felsefi temellerin özünden oluşmuştur. Rehberlik ilkeleri, rehberliğin dayandığı psikolojik, toplumsal ve felsefi temellerin özünden oluşmuştur.

Ayrıca bu ilkeler psikolojik danışma ve rehberlik programı yürütülen toplumun eğitim felsefesinden ve Ayrıca bu ilkeler psikolojik danışma ve rehberlik programı yürütülen toplumun eğitim felsefesinden ve paradigmalarından etkilenmektedir.paradigmalarından etkilenmektedir.

   1. Birey seçme özgürlüğü hakkına sahiptir.1. Birey seçme özgürlüğü hakkına sahiptir. Çağımız insanı vizyonunu ve misyonunu belirleme, yaşamında kararlar verme, seçimleri ile Çağımız insanı vizyonunu ve misyonunu belirleme, yaşamında kararlar verme, seçimleri ile

varoluşunu belirleme hakkına sahiptir. Bireyin seçme özgürlüğünün genişliği, seçeneklerin de varoluşunu belirleme hakkına sahiptir. Bireyin seçme özgürlüğünün genişliği, seçeneklerin de genişliği, seçme özgürlüğünün sınırlılığı seçeneklerin de sınırlılığı anlamına gelir. Değişen, gelişen ve genişliği, seçme özgürlüğünün sınırlılığı seçeneklerin de sınırlılığı anlamına gelir. Değişen, gelişen ve yaratıcı bireyler, seçme özgürlüğünün fazla sınırlanmadığı toplumlarda ortaya çıkmaktadır. Bu yaratıcı bireyler, seçme özgürlüğünün fazla sınırlanmadığı toplumlarda ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle demokratik toplumlar, bireylerin kendini gerçekleştirmesine ortam hazırlama ve özgürlük nedenle demokratik toplumlar, bireylerin kendini gerçekleştirmesine ortam hazırlama ve özgürlük sınırlarını genişletme çabasındadır. Bireyin seçeneklerin farkında olması gerekir. Bilgisizlik ve sınırlarını genişletme çabasındadır. Bireyin seçeneklerin farkında olması gerekir. Bilgisizlik ve duygusal sorunlar seçenekleri algılamayı güçleştirir. Rehberliğin işlevi bireyin özgürlüğünü duygusal sorunlar seçenekleri algılamayı güçleştirir. Rehberliğin işlevi bireyin özgürlüğünü kullanabilmesi için seçenekleri algılayabilmesine ve doğru tercihler yapmasına yardımcı olmaktır.kullanabilmesi için seçenekleri algılayabilmesine ve doğru tercihler yapmasına yardımcı olmaktır.

   2. İnsan saygıya değer bir varlıktır.2. İnsan saygıya değer bir varlıktır. Bir insanı değerli olarak algılamak, ihtiyaçlarına karşı duyarlı olmayı gerektirir. Bu bir saygıdır; ve Bir insanı değerli olarak algılamak, ihtiyaçlarına karşı duyarlı olmayı gerektirir. Bu bir saygıdır; ve

boyutları insanın hiçbir niteliğini öne çıkarmadan, tüm insanları kapsayacak kadar geniş olmalıdır. boyutları insanın hiçbir niteliğini öne çıkarmadan, tüm insanları kapsayacak kadar geniş olmalıdır. Dini, ırkı, rengi, cinsiyeti ne olursa olsun, insan saygıya değer bir varlıktır. Saygı, bir başkasının Dini, ırkı, rengi, cinsiyeti ne olursa olsun, insan saygıya değer bir varlıktır. Saygı, bir başkasının arzularını, düşüncelerini, tercihlerini, kararlarını değerli bulmaktır, ilgi ile dinlemek, kararlarında arzularını, düşüncelerini, tercihlerini, kararlarını değerli bulmaktır, ilgi ile dinlemek, kararlarında sağlam dayanak aramasında yardımcı olmak, bilgi ve destek vermek, danışmanın danışana duyduğu sağlam dayanak aramasında yardımcı olmak, bilgi ve destek vermek, danışmanın danışana duyduğu saygının somut bir biçimidir.saygının somut bir biçimidir.

  

3. Rehberlik hizmetlerinden yararlanmada zorlama yoktur.3. Rehberlik hizmetlerinden yararlanmada zorlama yoktur. Rehberlik, bireyin kendisini tanımak, iç dünyasını anlamak amacıyla verilen Rehberlik, bireyin kendisini tanımak, iç dünyasını anlamak amacıyla verilen

bir hizmettir. Ancak, belli konulara merak uyandırmak amacıyla, istekli, bir hizmettir. Ancak, belli konulara merak uyandırmak amacıyla, istekli, isteksiz bütün öğrencilere grup rehberliği yapılabilir. Bu tür rehberlik isteksiz bütün öğrencilere grup rehberliği yapılabilir. Bu tür rehberlik etkinlikleri öğretime benzemekle beraber, konuşulan konular öğrencilerin etkinlikleri öğretime benzemekle beraber, konuşulan konular öğrencilerin kendilerine yöneliktir. Ayrıca, danışmanlara, öğretmen ve yöneticiler kendilerine yöneliktir. Ayrıca, danışmanlara, öğretmen ve yöneticiler tarafından gönderilen öğrencilere gönüllülük ilkesini zedelemeden yardım tarafından gönderilen öğrencilere gönüllülük ilkesini zedelemeden yardım etmek gerekir.etmek gerekir.

Rehberliğin işlevi bireyin özgürlüğünü kullanabilmesi için seçenekleri Rehberliğin işlevi bireyin özgürlüğünü kullanabilmesi için seçenekleri algılayabilmesine ve doğru tercihler yapmasına yardımcı olmaktır.algılayabilmesine ve doğru tercihler yapmasına yardımcı olmaktır.

Dini,  ırkı,  rengi,  cinsiyeti ne olursa olsun, insan saygıya değer bir varlıktır.Dini,  ırkı,  rengi,  cinsiyeti ne olursa olsun, insan saygıya değer bir varlıktır. Öğrencilere gönüllülük ilkesini zedelemeden yardım etmek gerekir.Öğrencilere gönüllülük ilkesini zedelemeden yardım etmek gerekir. Öğrenci merkezli eğitimde, sadece sorunlu öğrencilere değil, her öğrenciye Öğrenci merkezli eğitimde, sadece sorunlu öğrencilere değil, her öğrenciye

rehberlik hizmeti verilir.rehberlik hizmeti verilir. Psikolojik danışmanın, öğrenci ile ilgili tüm okul içi ve okul dışı kişilerin Psikolojik danışmanın, öğrenci ile ilgili tüm okul içi ve okul dışı kişilerin

desteğini alması, hizmeti daha etkin ve verimli biçimde sunmasında etkilidir.desteğini alması, hizmeti daha etkin ve verimli biçimde sunmasında etkilidir. Danışanın izni olmaksızın, öğrenci ile konuşulan bilgilerin, hiçbir kişiye ve Danışanın izni olmaksızın, öğrenci ile konuşulan bilgilerin, hiçbir kişiye ve

kuruma aktarılmaması gerekir.kuruma aktarılmaması gerekir.

4.4. Rehberlik anlayışı, öğrenciyi merkeze alan bir eğitim sistemini öngörür.Rehberlik anlayışı, öğrenciyi merkeze alan bir eğitim sistemini öngörür. İnsan, biyo-psiko-sosyal ve kültürel bir varlıktır. Rehberlik hizmetleri, öğrencileri biyolojik, psikolojik, toplumsal İnsan, biyo-psiko-sosyal ve kültürel bir varlıktır. Rehberlik hizmetleri, öğrencileri biyolojik, psikolojik, toplumsal

ve kültürel boyutları ile ele alır. Böyle bir anlayışa sahip okul programlan, öğrencilerin gelişim özelliklerini, ve kültürel boyutları ile ele alır. Böyle bir anlayışa sahip okul programlan, öğrencilerin gelişim özelliklerini, ihtiyaçlarını yeteneklerini ve ilgilerini dikkate alır. Öğrenci merkezli eğitimde, sadece sorunlu öğrencilere değil, ihtiyaçlarını yeteneklerini ve ilgilerini dikkate alır. Öğrenci merkezli eğitimde, sadece sorunlu öğrencilere değil, her öğrenciye rehberlik hizmeti verilir. Öğrencilerin kendilerini tanımaları, sağlıklı kararlar vermelerine ve her öğrenciye rehberlik hizmeti verilir. Öğrencilerin kendilerini tanımaları, sağlıklı kararlar vermelerine ve tercihler yapmalarına katkı getirir. Öğrencileri yargılamaktan ziyade, algılamak önemlidir.tercihler yapmalarına katkı getirir. Öğrencileri yargılamaktan ziyade, algılamak önemlidir.

   5. Rehberlik hizmetleri ilgililerin işbirliği ile yürütülür.5. Rehberlik hizmetleri ilgililerin işbirliği ile yürütülür. Rehberlik hizmetleri psikolojik danışmanların öncülüğünde, yöneticilerin öğretmenlerin görev ve sorumluluk Rehberlik hizmetleri psikolojik danışmanların öncülüğünde, yöneticilerin öğretmenlerin görev ve sorumluluk

yüklenmeleri, ortak bir amacı gerçekleştirmek bakımından takım çalışmasını gerektirir. Psikolojik danışmanın, yüklenmeleri, ortak bir amacı gerçekleştirmek bakımından takım çalışmasını gerektirir. Psikolojik danışmanın, öğrenci ile ilgili tüm okul içi ve okul dışı kişilerin desteğini alması, hizmeti daha etkin ve verimli biçimde öğrenci ile ilgili tüm okul içi ve okul dışı kişilerin desteğini alması, hizmeti daha etkin ve verimli biçimde sunmasında etkilidir. Psikolojik danışmanlar, rehberlik anlayışının öğretime ve yönetime yansımasında, sunmasında etkilidir. Psikolojik danışmanlar, rehberlik anlayışının öğretime ve yönetime yansımasında, öğretmen ve yöneticilere, yöneticiler ve öğretmenler ise, gözlem verilerini psikolojik danışmanlara öğretmen ve yöneticilere, yöneticiler ve öğretmenler ise, gözlem verilerini psikolojik danışmanlara sunmalarında yardımcı olabilir. Böyle bir iletişim ve etkileşim, ortak anlayışın gelişmesine katkı getirir. Bu sunmalarında yardımcı olabilir. Böyle bir iletişim ve etkileşim, ortak anlayışın gelişmesine katkı getirir. Bu iletişim ve etkileşime, ana-babaların da katılması, öğrenci gelişimi için optimum koşulların oluşmasında etkili iletişim ve etkileşime, ana-babaların da katılması, öğrenci gelişimi için optimum koşulların oluşmasında etkili olabilir.olabilir.

   6. Öğrencilere rehberlik hizmeti verirken onları her yönü ile tanımak gerekir.6. Öğrencilere rehberlik hizmeti verirken onları her yönü ile tanımak gerekir. Öğrenciler kişilik özellikleri bakımından eşit değildir. Her öğrenci kendine özgüdür, eşsizdir. Öğrencilerin Öğrenciler kişilik özellikleri bakımından eşit değildir. Her öğrenci kendine özgüdür, eşsizdir. Öğrencilerin

gelişim özelliklerini bilmek gerekir. Öğrencilerin kişilikleri, ilgileri, değerleri, tutumları birbirinden farklıdır. Bu gelişim özelliklerini bilmek gerekir. Öğrencilerin kişilikleri, ilgileri, değerleri, tutumları birbirinden farklıdır. Bu farklılıklar, hem genetik, hem de sosyo-ekonomik ve kültürel koşullardan kaynaklanır. Her öğrenciyi tek tek farklılıklar, hem genetik, hem de sosyo-ekonomik ve kültürel koşullardan kaynaklanır. Her öğrenciyi tek tek tanımak, ona kendisini tanıtmak gerekir. Toplanan nesnel ve güvenilir bilgiler sayesinde, öğrenci kendisini tanımak, ona kendisini tanıtmak gerekir. Toplanan nesnel ve güvenilir bilgiler sayesinde, öğrenci kendisini daha iyi tanıyarak, okul içinde programa veya bir üst okula yönelmesinde daha sağlıklı karar verebilir.daha iyi tanıyarak, okul içinde programa veya bir üst okula yönelmesinde daha sağlıklı karar verebilir.

  

7. Rehberlik hizmetlerinde gizlilik esastır.7. Rehberlik hizmetlerinde gizlilik esastır. Psikolojik danışma oturumlarında öğrenciler, psikolojik danışman ile çok Psikolojik danışma oturumlarında öğrenciler, psikolojik danışman ile çok

özel sorunlarını paylaşabilirler. Güven ilişkisi kurulmuşsa, öğrenciler gerek özel sorunlarını paylaşabilirler. Güven ilişkisi kurulmuşsa, öğrenciler gerek psikolojik danışmanlarla, gerek öğretmenlerle, kimseye psikolojik danışmanlarla, gerek öğretmenlerle, kimseye söyleyemeyecekleri sırlarını ortaya dökebilirler. Danışanın izni olmaksızın, söyleyemeyecekleri sırlarını ortaya dökebilirler. Danışanın izni olmaksızın, öğrenci ile konuşulan bilgilerin, hiçbir kişiye ve kuruma aktarılmaması öğrenci ile konuşulan bilgilerin, hiçbir kişiye ve kuruma aktarılmaması gerekir. Aksi taktirde, mesleki etikle çelişen bir tutum olarak, güven kaybı gerekir. Aksi taktirde, mesleki etikle çelişen bir tutum olarak, güven kaybı iletişimi bozar. Ayrıca, danışana karşı saygısızca davranılmış olur.iletişimi bozar. Ayrıca, danışana karşı saygısızca davranılmış olur.

   8. Rehberlik tüm öğrencilere yönelik bir hizmettir.8. Rehberlik tüm öğrencilere yönelik bir hizmettir. Rehberliğin, amacının kendini gerçekleştirme olması nedeni ile bütün Rehberliğin, amacının kendini gerçekleştirme olması nedeni ile bütün

öğrencilerin yararlanmasına açık olmalıdır. Rehberlik hizmetinin kapsamı, öğrencilerin yararlanmasına açık olmalıdır. Rehberlik hizmetinin kapsamı, normalden sapanların, uyumsuzların ve özürlülerin ötesinde, herkesi içine normalden sapanların, uyumsuzların ve özürlülerin ötesinde, herkesi içine alacak kadar, geniş sınırlar içinde olması gerekir. Rehberliğin bozuk alacak kadar, geniş sınırlar içinde olması gerekir. Rehberliğin bozuk davranışları düzeltmekten ziyade, koruyucu ve geliştirici bir işlevi vardır. O davranışları düzeltmekten ziyade, koruyucu ve geliştirici bir işlevi vardır. O halde, hizmetten gelişmek isteyen herkes yararlanabilir.halde, hizmetten gelişmek isteyen herkes yararlanabilir.

  

9. Rehberlik uygulamaları her okulun amaç ve ihtiyaçlarına göre değişir.9. Rehberlik uygulamaları her okulun amaç ve ihtiyaçlarına göre değişir. Anaokulundan üniversitenin sonuna kadar, her düzeydeki okulda rehberlik Anaokulundan üniversitenin sonuna kadar, her düzeydeki okulda rehberlik

hizmetlerine ihtiyaç vardır. Ancak, okul farklılıklarına göre, öğrencilerin gelişim hizmetlerine ihtiyaç vardır. Ancak, okul farklılıklarına göre, öğrencilerin gelişim özellikleri, ihtiyaçları beklentileri farklıdır. O halde, okulun amaçları, öğrencilerin özellikleri, ihtiyaçları beklentileri farklıdır. O halde, okulun amaçları, öğrencilerin sorunları, ihtiyaçları ve beklentileri tespit edildikten sonra, rehberlik etkinlikleri sorunları, ihtiyaçları ve beklentileri tespit edildikten sonra, rehberlik etkinlikleri programlanmalıdır. Tek bir program hazırlayıp, tüm benzeri okullarda uygulamak programlanmalıdır. Tek bir program hazırlayıp, tüm benzeri okullarda uygulamak sakıncalıdır. Rehberlik alanlarının bazı boyutları daha ağırlıkta olabilir. Önemli sakıncalıdır. Rehberlik alanlarının bazı boyutları daha ağırlıkta olabilir. Önemli olan öğrencinin kapasitesinden daha fazla yararlanması ve uyumunu olan öğrencinin kapasitesinden daha fazla yararlanması ve uyumunu gerçekleştirmesidir.gerçekleştirmesidir.

   10.  Rehberlik  hizmetleri  planlı,  programlı, örgütlenmiş  bir biçimde ve 10.  Rehberlik  hizmetleri  planlı,  programlı, örgütlenmiş  bir biçimde ve

profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır.profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır. Rehberlik hizmetleri, okul, il ve Bakanlık düzeyinde örgütlenmiş, yetki ve Rehberlik hizmetleri, okul, il ve Bakanlık düzeyinde örgütlenmiş, yetki ve

sorumluluklar açık bir biçimde tanımlanmış olmalıdır. Okul yöneticileri, öğretim sorumluluklar açık bir biçimde tanımlanmış olmalıdır. Okul yöneticileri, öğretim hizmetlerinden olduğu kadar, rehberlik hizmetlerinden de sorumludur. Rehberlik hizmetlerinden olduğu kadar, rehberlik hizmetlerinden de sorumludur. Rehberlik alanında yetişmiş psikolojik danışmanlara ihtiyaç vardır. Rehberlik programlarında alanında yetişmiş psikolojik danışmanlara ihtiyaç vardır. Rehberlik programlarında yer alan çalışmaların nasıl, ne zaman ve kimler tarafından yürütüleceği bir plana yer alan çalışmaların nasıl, ne zaman ve kimler tarafından yürütüleceği bir plana bağlanmalıdır. İşlevsel bir rehberlik hizmeti için okulda yer ve zaman ayırmak, bağlanmalıdır. İşlevsel bir rehberlik hizmeti için okulda yer ve zaman ayırmak, araç ve gereç kullanmak gerekir.araç ve gereç kullanmak gerekir.

  

Okullarda Psikolojik Danışma Uygulamaları Özellikle Şu problem Okullarda Psikolojik Danışma Uygulamaları Özellikle Şu problem Alanlarında YoğunlaştırabilirAlanlarında Yoğunlaştırabilir

1.1. Sosyal FobiSosyal Fobi2.2. Madde BağımlılığıMadde Bağımlılığı3.3. ŞiddetŞiddet4.4. ZorbalıkZorbalık5.5. ÇekingenlikÇekingenlik6.6. SaldırganlıkSaldırganlık7.7. Antisosyal DavranışlarAntisosyal Davranışlar8.8. Düşük Öz SaygıDüşük Öz Saygı9.9. Akademik BaşarısızlıkAkademik Başarısızlık10.10. ÖfkeÖfke11.11. Çocuk İstismarıÇocuk İstismarı12.12. YalnızlıkYalnızlık13.13. Aile ilişkileriAile ilişkileri14.14. Başkaları ile ilişki kurabilme ve arkadaşlık konusundaki problemlerBaşkaları ile ilişki kurabilme ve arkadaşlık konusundaki problemler

PSİKOLOJİK DAIŞMA PSİKOLOJİK DAIŞMA SÜRECİNDE TERAPÖTİK SÜRECİNDE TERAPÖTİK İLETİŞİM BECERİLERİİLETİŞİM BECERİLERİ

YapılanmaYapılanma Yakından ilgilenmeYakından ilgilenme Konuşmaya açık davetKonuşmaya açık davet Asgari düzeyde teşvikAsgari düzeyde teşvik Duyguların yansıtılmasıDuyguların yansıtılması İçeriğin yansıtılmasıİçeriğin yansıtılması KişiselleştirmeKişiselleştirme ÖzetlemeÖzetleme PaylaştırmaPaylaştırma BağlanmaBağlanma

YAPILAMA:Psikolojik danışmanın ilk oturumda danışana psikolojik danışma YAPILAMA:Psikolojik danışmanın ilk oturumda danışana psikolojik danışma ve bunun kuralları hakkında bilgi vermesini içeren aşamadırve bunun kuralları hakkında bilgi vermesini içeren aşamadır

YAKINDAN İLGİLENME:Danışanın güvenini artırmak ve güvenli bir ortam YAKINDAN İLGİLENME:Danışanın güvenini artırmak ve güvenli bir ortam oluşturmak için danışana insan olarak saygı duyulduğunu ve söylediklerine oluşturmak için danışana insan olarak saygı duyulduğunu ve söylediklerine önem verildiğini ileten bir davranıştırönem verildiğini ileten bir davranıştır

KONUŞMAYA AÇIK DAVET:Psikolojik danışmada kullanılan bu beceri KONUŞMAYA AÇIK DAVET:Psikolojik danışmada kullanılan bu beceri danışanın kendisini daha iyi anlatabilmesi amacıyla açık uçlu sorular sorma danışanın kendisini daha iyi anlatabilmesi amacıyla açık uçlu sorular sorma becerisidir.becerisidir.

Görüşmenin başlamasına yardımcı olur.(Neler olup bitti.Geçen haftadan Görüşmenin başlamasına yardımcı olur.(Neler olup bitti.Geçen haftadan beri neler oldu)beri neler oldu)

Danışanın belli bir noktada odaklaşmasını sağlar.(O konuyu biraz daha Danışanın belli bir noktada odaklaşmasını sağlar.(O konuyu biraz daha açıklar mısın ?)açıklar mısın ?)

Danışanın dikkatini duyguları üzerinde odaklaştırmasını sağlar.(O anda ne Danışanın dikkatini duyguları üzerinde odaklaştırmasını sağlar.(O anda ne hissettin ? Şu an ne hissediyorsun ? )hissettin ? Şu an ne hissediyorsun ? )

Danışmanın danışanın sözcüklerini daha iyi anlaması için belirli davranış Danışmanın danışanın sözcüklerini daha iyi anlaması için belirli davranış örneklerinin ortaya çıkmasını sağlar.(Bana bir örnek verir misin? Mutluyum örneklerinin ortaya çıkmasını sağlar.(Bana bir örnek verir misin? Mutluyum demekle neyi kastettin)demekle neyi kastettin)

ıı

ASGARİ DÜZEYDE TEŞVİK ASGARİ DÜZEYDE TEŞVİK Danışmanın en az düzeyde konuşup, danışanın konuşmaya sevk Danışmanın en az düzeyde konuşup, danışanın konuşmaya sevk

edilmesidir.Danışmanın görevi danışanın konuşmasının devamını edilmesidir.Danışmanın görevi danışanın konuşmasının devamını sağlamaktır.sağlamaktır.

DUYGULARIN YANSITILMASIDUYGULARIN YANSITILMASI İçeriğin yansıtılması anlamı yansıtma ve yeniden ifade olarak da İçeriğin yansıtılması anlamı yansıtma ve yeniden ifade olarak da

nitelendirilir.nitelendirilir. Danışanın düşüncelerinin,psikolojik danışmanca doğru anlaşılıp Danışanın düşüncelerinin,psikolojik danışmanca doğru anlaşılıp

anlaşılmadığını kontrol etmeye, fikirlerin daha belirgin bir şekilde anlaşılmadığını kontrol etmeye, fikirlerin daha belirgin bir şekilde ifade edilerek kristalleştirmesine,psikolojik danışmanın, danışanın ifade edilerek kristalleştirmesine,psikolojik danışmanın, danışanın düşüncelerini anlama çalıştığını iletmeye yarar.düşüncelerini anlama çalıştığını iletmeye yarar.

Örnek.Danışan:İstediğim şeyleri yapamıyorum.Annem her şeyime Örnek.Danışan:İstediğim şeyleri yapamıyorum.Annem her şeyime karışıyorkarışıyor

Danışman:KısıtlanıyorsunDanışman:Kısıtlanıyorsun

KİŞİSELLEŞTİRMEKİŞİSELLEŞTİRME Anlamın Kişiselleştirmesi:İçerik ancak kişiselleştirildiği zaman Anlamın Kişiselleştirmesi:İçerik ancak kişiselleştirildiği zaman

danışan için anlam kazanır.danışan için anlam kazanır.Örnek:Çok kızgınsın,çünkü haksızlığa uğradığını düşünüyorsunÖrnek:Çok kızgınsın,çünkü haksızlığa uğradığını düşünüyorsunProblemin kişiselleştirmesi:Danışana sorunun ne olduğu konusunda Problemin kişiselleştirmesi:Danışana sorunun ne olduğu konusunda

yardım edildiğinde problemin kişiselleştirilmesi kullanılıryardım edildiğinde problemin kişiselleştirilmesi kullanılırÖrnek:Çok üzülüyorsun, Çünkü okulda başarısızsınÖrnek:Çok üzülüyorsun, Çünkü okulda başarısızsınAmacın Kişiselleştirilmesi:Anlam ve problem kişiselleştirildikten sonra Amacın Kişiselleştirilmesi:Anlam ve problem kişiselleştirildikten sonra

sıra amacın kişiselleştirmesine gelirsıra amacın kişiselleştirmesine gelirÖrnek:Düş kırıklığına uğradın çünkü derslerinde başarısızsın ve Örnek:Düş kırıklığına uğradın çünkü derslerinde başarısızsın ve

başarılı olmak istiyorsunbaşarılı olmak istiyorsunÖZETLEMEÖZETLEMEÖzetleme duyguların ve içeriğin yansıtılmasının bir arada Özetleme duyguların ve içeriğin yansıtılmasının bir arada

kullanılmasıdır.kullanılmasıdır.

PAYLAŞTIRMAPAYLAŞTIRMA Paylaştırma becerisi,daha çok grupla psikolojik danışmada kullanılan bir Paylaştırma becerisi,daha çok grupla psikolojik danışmada kullanılan bir

beceridir.Danışmanın gruptan birinin daha önceki oturumlardan birinde anlattığı beceridir.Danışmanın gruptan birinin daha önceki oturumlardan birinde anlattığı yaşantıları ve duygularıyla,diğer grup üyelerinin yaşantı ve duyguları arasında yaşantıları ve duygularıyla,diğer grup üyelerinin yaşantı ve duyguları arasında benzer yanlara dikkat çekmesidir. Böylece grup üyeleri grup içinde kendilerini benzer yanlara dikkat çekmesidir. Böylece grup üyeleri grup içinde kendilerini yalnız hissetmezler.yalnız hissetmezler.

Danışman : Benzer yaşantıları olan var mı? Paylaşabilir.Danışman : Benzer yaşantıları olan var mı? Paylaşabilir. Danışman : Ayşe, sen de anneni kaybettiğinde şu anda Ali’nin yaşadıklarını Danışman : Ayşe, sen de anneni kaybettiğinde şu anda Ali’nin yaşadıklarını

yaşamıştın.yaşamıştın.

BAĞLAMABAĞLAMA Danışmanın, danışanın daha önceki oturumlarda, anlattıkları ve yaşadıklarıyla, o Danışmanın, danışanın daha önceki oturumlarda, anlattıkları ve yaşadıklarıyla, o

anda anlattıkları ve yaşadıkları arasında paralellik kurmasıdır.anda anlattıkları ve yaşadıkları arasında paralellik kurmasıdır. Burada danışmanın sürece dikkat etmesi gerekmektedir.Burada danışmanın sürece dikkat etmesi gerekmektedir. Örneğin farklı olaylar karşısında, danışanca aynı duygu yaşanıyorsa, danışanın Örneğin farklı olaylar karşısında, danışanca aynı duygu yaşanıyorsa, danışanın

dikkati bu noktaya çekilmelidir.dikkati bu noktaya çekilmelidir. Danışman: Ayşe, eşin sana sinemaya gidelim dediğinde ‘’fark etmez’’ demiştin, Danışman: Ayşe, eşin sana sinemaya gidelim dediğinde ‘’fark etmez’’ demiştin,

pikniğe gidip gitmeme konusunu sorunca da ‘’fark etmez’’ dedin.pikniğe gidip gitmeme konusunu sorunca da ‘’fark etmez’’ dedin.

PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK HİZMETLERİNİN

AMAÇLARI

Öğrencilerin, kendi kendilerine yetebilecek bireyler haline gelmelerine,

Olumlu ve olumsuz özelliklerini fark etmelerine, olumsuz özelliklerini

değiştirebilme becerisini kazanmalarına, değiştiremeyeceklerini kabul edebilmelerine

ve olumlu yanlarını sürekli geliştirebilmelerine,

Sorunlarını çözebilme ve uyum becerisi kazanmalarına,

İlgi ve yetenekleri doğrultusunda gelecekleri ile ilgili gerçekçi kararlar alabilen bireyler

haline gelmelerine,

Bilgi, beceri ve yeteneklerini geliştirebilmelerine,

Gerçekçi, dengeli, mutlu ve üreten bireyler haline gelmelerine,

Kendileriyle ve çevreleriyle kuracakları iletişimde, onlara gerekli olacak

iletişim donanımlarını sağlamada,

Duygularını tanımalarına, ifade edebilmelerine, olumlu ve olumsuz

duygularını ayırt edebilmelerine özellikle de olumsuz duygularını ifade

edebilmelerine …vs yardımcı olabilmektir.

REHBERLİK VE PSİKOLOJİK REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİNİN DANIŞMA HİZMETLERİNİN SINIRLILIKLARI VE ALANA İLİŞKİN SINIRLILIKLARI VE ALANA İLİŞKİN YANLIŞ ANLAYIŞLARYANLIŞ ANLAYIŞLAR

1)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri her 1)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri her türlü problemi hemen çözebilecek sihirli bir türlü problemi hemen çözebilecek sihirli bir güce sahip değildir.güce sahip değildir.

2)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri,2)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri,Yardımı alan bireylerin pasif bir şekilde Yardımı alan bireylerin pasif bir şekilde konumlandığı,tek yönlü bir süreç değildir.konumlandığı,tek yönlü bir süreç değildir.

3)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri 3)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bireylerin sadece duygusal yönü ile ilgilenmez. bireylerin sadece duygusal yönü ile ilgilenmez.

4)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin 4)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin temelinde bireye acımak,onu kayırmak ve temelinde bireye acımak,onu kayırmak ve karşılaştığı her sorununu onun yerine çözmek karşılaştığı her sorununu onun yerine çözmek gibi bir anlayış yoktur.gibi bir anlayış yoktur.

5)Rehberlik ve psikolojik danışma yardımı sadece 5)Rehberlik ve psikolojik danışma yardımı sadece “sorunlu”“sorunlu” olan bireylere verilen hizmetler olan bireylere verilen hizmetler değildir.değildir.

6)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bir 6)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri bir ders değildir.ders değildir.

7)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri 7)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri disiplini sağlamak amaçlı kullanılmazlar.Bu disiplini sağlamak amaçlı kullanılmazlar.Bu nedenle,özellikle eğitim kurumlarında disiplin nedenle,özellikle eğitim kurumlarında disiplin uygulamalarının bir uzantısı yada parçası olarak uygulamalarının bir uzantısı yada parçası olarak görmemek gerekir.görmemek gerekir.

8)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde 8)Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde kullanılan tüm yöntem ve teknikler bireyi kullanılan tüm yöntem ve teknikler bireyi tanımak ve doğru yardımı verebilmek için araç tanımak ve doğru yardımı verebilmek için araç olarak kullanılmaktadır.olarak kullanılmaktadır.

SONUÇSONUÇRehberlik ve psikolojik danışma bireyin kendisini Rehberlik ve psikolojik danışma bireyin kendisini tanıması,çevresine uyum sağlayarak olumlu tanıması,çevresine uyum sağlayarak olumlu ilişkiler geliştirmesi,sağlıklı kararlar verebilmesi ve ilişkiler geliştirmesi,sağlıklı kararlar verebilmesi ve kendini gerçekleştirmesi temelinden yola çıkan kendini gerçekleştirmesi temelinden yola çıkan hizmetler bütünüdür.hizmetler bütünüdür.Bireyin varolduğu her ortamda ihtiyaç duyulan bu Bireyin varolduğu her ortamda ihtiyaç duyulan bu hizmetleri doğru değerlendirmek çok önemlidir.hizmetleri doğru değerlendirmek çok önemlidir.Hizmetlerde gönüllülük,gizlilik,süreklilik gibi Hizmetlerde gönüllülük,gizlilik,süreklilik gibi esasların var olması,”hasta değil danışan” esasların var olması,”hasta değil danışan” kavramına yer vermesi,sadece duygusal kavramına yer vermesi,sadece duygusal sorunlarla ve sorunlu bireylerle değil,ihtiyaç duyan sorunlarla ve sorunlu bireylerle değil,ihtiyaç duyan tüm bireylere açık hizmetler olması gibi tüm bireylere açık hizmetler olması gibi özelliklerinin bilinmesi,bu hizmetlerden özelliklerinin bilinmesi,bu hizmetlerden yaralanmak isteyip de tedirginlik duyan bireylere yaralanmak isteyip de tedirginlik duyan bireylere doğru fikirler verecektir.doğru fikirler verecektir.

2.Oryantasyon Hizmeti 2.Oryantasyon Hizmeti (Yeni Ortama Alıştırma) (Yeni Ortama Alıştırma)

Bu hizmet bir okula yeni başlayan Bu hizmet bir okula yeni başlayan öğrencilere ,eğitim yılı öğrencilere ,eğitim yılı başında ,okulu,kurallarını,işleyişini başında ,okulu,kurallarını,işleyişini tanıtmak,okul ve o çevrede ihtiyaçlarını tanıtmak,okul ve o çevrede ihtiyaçlarını nasıl karşılayacakları hakkında bilgi nasıl karşılayacakları hakkında bilgi vermek ve böylece yeni girdikleri vermek ve böylece yeni girdikleri ortama kısa sürede alışmalarına ortama kısa sürede alışmalarına yardımcı olmak üzere yapılan yardımcı olmak üzere yapılan çalışmalardır.çalışmalardır.

3.Bireyi Tanıma Hizmeti3.Bireyi Tanıma Hizmeti

Öğrencinin gelişimine ve uyumuna Öğrencinin gelişimine ve uyumuna yardımcı olabilmek için onu tanımak yardımcı olabilmek için onu tanımak gereklidir.Bireyi tanımada amaç,bireyin gereklidir.Bireyi tanımada amaç,bireyin kendini tanıması,kendi özellikleri hakkında kendini tanıması,kendi özellikleri hakkında bilinçlenmesi,kendini zayıf ve kuvvetli bilinçlenmesi,kendini zayıf ve kuvvetli yönleriyle görüp kabul etmesini yönleriyle görüp kabul etmesini sağlamaktır.Tanıma hizmetlerinde en sağlamaktır.Tanıma hizmetlerinde en önemli görev sınıf öğretmenine düşer. önemli görev sınıf öğretmenine düşer.

Kuşkusuz tanıma çalışmalarını Kuşkusuz tanıma çalışmalarını yürütürken sınıf öğretmeni,okuldaki yürütürken sınıf öğretmeni,okuldaki rehberlik uzmanından yardım alır,bazı rehberlik uzmanından yardım alır,bazı tanıma araçlarının hazırlanması ve tanıma araçlarının hazırlanması ve kullanılmasında onun uzmanlık kullanılmasında onun uzmanlık bilgisinden yararlanır.bilgisinden yararlanır.

4.Bilgi Toplama ve Yayma 4.Bilgi Toplama ve Yayma HizmetiHizmeti

Öğrencinin gerek duyabileceği her türlü Öğrencinin gerek duyabileceği her türlü bilgiyi onun yararlanmasına sunmak için bilgiyi onun yararlanmasına sunmak için yapılan çalışmalardır.yapılan çalışmalardır.

Ör: üst eğitim kurumları,üniversiteler ve Ör: üst eğitim kurumları,üniversiteler ve koşulları,okuldaki ve çevredeki eğitsel ve koşulları,okuldaki ve çevredeki eğitsel ve kültürel etkinlikler vb.kültürel etkinlikler vb.

5.Yöneltme ve 5.Yöneltme ve Yerleştirme HizmetleriYerleştirme Hizmetleri

Öğrencinin kendine uygun bir eğitim Öğrencinin kendine uygun bir eğitim kurumuna ,branşa,işe ya da mesleğe kurumuna ,branşa,işe ya da mesleğe yönelmesi ve o konuma yerleşmesi için yönelmesi ve o konuma yerleşmesi için yapılabilecek yardım hizmetleridir.yapılabilecek yardım hizmetleridir.

6.İzleme ve 6.İzleme ve Değerlendirme HizmetiDeğerlendirme Hizmeti

Yapılan önceki hizmetlerin bir Yapılan önceki hizmetlerin bir devamı gibi düşünülebilir. devamı gibi düşünülebilir. Yöneltme ve yerleştirme sürecinin Yöneltme ve yerleştirme sürecinin sonucu ne olmuştur? Psikolojik sonucu ne olmuştur? Psikolojik danışma yardımı alan öğrencide danışma yardımı alan öğrencide bu hizmetin sonucu beklenen bu hizmetin sonucu beklenen değişiklik gerçekleşmiş midir?değişiklik gerçekleşmiş midir?

7.Müşavirlik 7.Müşavirlik (Konsültasyon) Hizmeti(Konsültasyon) Hizmeti

Okuldaki rehberlik uzmanının ,öğretmen Okuldaki rehberlik uzmanının ,öğretmen ve yöneticilerin ortak bir rehberlik anlayışı ve yöneticilerin ortak bir rehberlik anlayışı kazanmaları,bu alanlardaki bilgi ve kazanmaları,bu alanlardaki bilgi ve becerilerini artırmaları için onlara becerilerini artırmaları için onlara yardımcı olmasıdır.yardımcı olmasıdır.

Bir diğer deyişle okuldaki rehberlik Bir diğer deyişle okuldaki rehberlik uzmanı ile öğrencinin eğitimi ve uzmanı ile öğrencinin eğitimi ve yetiştirilmesi ile ilgili bir yada daha fazla yetiştirilmesi ile ilgili bir yada daha fazla sayıda kişinin sayıda kişinin (öğretmen,yönetici,veli…)işbirliği içinde (öğretmen,yönetici,veli…)işbirliği içinde

,öğrencinin gelişmesine yönelik olarak ,öğrencinin gelişmesine yönelik olarak kurdukları yardım ilişkisidir.kurdukları yardım ilişkisidir.

Soru : Hangi ifade yanlıştır?Soru : Hangi ifade yanlıştır?

a)Rehberlik bir süreçtir. a)Rehberlik bir süreçtir. b) Rehberlik yardımı bireye b) Rehberlik yardımı bireye dönüktür.dönüktür.

c)Rehberlik problemli bireylere c)Rehberlik problemli bireylere yönelik bir hizmettir.yönelik bir hizmettir.

d) Rehberliğin amacı bireyin kendini d) Rehberliğin amacı bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.gerçekleştirmesine yardım etmektir.

" HAYAT BİR " HAYAT BİR YARDIMLAŞMADIYARDIMLAŞMADIR."R."

Öğretmenler Ergenlere Öğretmenler Ergenlere Neler Yapmalı,Neler Neler Yapmalı,Neler Yapmamalı?Yapmamalı?

* Gençlerle şakalaşın,espiri * Gençlerle şakalaşın,espiri yapın ama sakın alay etmeyin. yapın ama sakın alay etmeyin.

*Onları anlamaya ve içten *Onları anlamaya ve içten ilişkiler kurmaya çalışın ama ilişkiler kurmaya çalışın ama yaşadıklarını sakın yaşadıklarını sakın küçümsemeyin.küçümsemeyin.

*Onlara kuralları açıklayın,uymalarını *Onlara kuralları açıklayın,uymalarını isteyin ama bunu otoritenizi kanıtlama isteyin ama bunu otoritenizi kanıtlama yolu olarak kullanmayın.yolu olarak kullanmayın.

*Gençleri kabul edin,değer verin ancak bu *Gençleri kabul edin,değer verin ancak bu durum,onların her davranışını durum,onların her davranışını onaylamanızı gerektirmez. Yanlış onaylamanızı gerektirmez. Yanlış davranışlarını onaylamadığınızı gösterin. davranışlarını onaylamadığınızı gösterin. Elbette uygun bir şekilde. Elbette uygun bir şekilde.

*Gençlere görev ve sorumluluk verin,ama *Gençlere görev ve sorumluluk verin,ama onlara işin başında yenilgiye ve onlara işin başında yenilgiye ve başarısızlığa uğrayacakları görevler başarısızlığa uğrayacakları görevler vermeyin. vermeyin.

*Gencin olumsuz davranışları üzerine *Gencin olumsuz davranışları üzerine dikkatleri toplamayın,bunu olumlu yönleri dikkatleri toplamayın,bunu olumlu yönleri için yapabilirsiniz.Yine de fazla için yapabilirsiniz.Yine de fazla abartmaktan kaçının abartmaktan kaçının

*Gencin sizinle paylaştığı sırlarına saygı *Gencin sizinle paylaştığı sırlarına saygı duyun,bu sırları başkalarıyla duyun,bu sırları başkalarıyla paylaşmayın.paylaşmayın.

*Gençler, yetişkinlerin “her şeyi bilen,çok *Gençler, yetişkinlerin “her şeyi bilen,çok anlayışlı,mükemmel” görünmesinden anlayışlı,mükemmel” görünmesinden hoşlanmazlar.Onlara hoşlanmazlar.Onlara söylevlerden,kalıplaşmış sözleri söylevlerden,kalıplaşmış sözleri söylemekten kaçının.Söylemek söylemekten kaçının.Söylemek istediklerinizi arkadaşça bir istediklerinizi arkadaşça bir yaklaşımla,espirili bir tarzda söylemek yaklaşımla,espirili bir tarzda söylemek daha etkili olabilir. daha etkili olabilir.

*Onlara söylev vermek yerine onların *Onlara söylev vermek yerine onların kendilerini,sorunlarını ifade etmelerine kendilerini,sorunlarını ifade etmelerine fırsat verin. fırsat verin.

*Sosyal etkinliklere,grup çalışmalarına *Sosyal etkinliklere,grup çalışmalarına gereken önemi gösterin.Ders içi ve ders gereken önemi gösterin.Ders içi ve ders dışı etkinliklerde gençlere sorumluluk dışı etkinliklerde gençlere sorumluluk alma,kendini kanıtlama,iş birliği yapma alma,kendini kanıtlama,iş birliği yapma fırsatlarını sağlayın fırsatlarını sağlayın