A ÉPICA LATINA. VIRXILIO.

Álvaro P. Vilariñov.1.0 (maio 2009)

Index Introdución Épocas, autores, obras Carácterísticas da épica Virxilio A Eneida

Finalidade da Eneida Estilo Sensibilidade poética

Introducción

Non tradición oral na épica latina: imitación dos autores gregos. Trazos propios Gran influenza nas literaturas posteriores

Antecedentes Elogia Elogia (Escipións) Carmina convivalia Carmina convivalia (clarorum virorum laudes et virtutes) Carmina triumphalia Carmina triumphalia (Romani, servate uxores, moechum

calvum aducimus) Neniae Neniae (cantos fúnebres)

ÉPICA“Cantar as fazañas dos reis e dos caudillos

e as guerras funestas (Horacio)

Épocas, autores, obras

Época arcaica (s.III-II a.C.): Livio AndronicoLivio Andronico: Odussia Gneo NevioGneo Nevio: Bellum poenicum EnnioEnnio: Annales

Época clásica (s.I a.C.-s.I d.C): VirxilioVirxilio: Eneida OvidioOvidio: Metamorfose LucanoLucano: Farsalia

Época postclásica (s. I d.C.): Silio ItálicoSilio Itálico: Púnica Valerio FlacoValerio Flaco: Argonáuticas Papinio EstacioPapinio Estacio: Tebaida e Aquileida

Características da épica “EposEpos”: narración Épica versus lírica. Personaxes de influencia colectiva fronte ao

sentimentos persoais do poeta. Falta de obxectividade. Heroes propios. Orixe:

Oral e cantada. Non no caso da latina. Forma:

Verso > Hexámetro. Tema:

Victorias e fazañas dos heroes. Ciclo troiano. Figuras heroicas:

Encarnación de valores. Figuras retóricas:

Fórmulas (epítetos de personaxes), símiles, comparacións.

Virxilio

Vida. Mantua (70 a.C.). Estudios en Nápoles con Sirón. Bucólicas (44-43 a.C.) Roma: Mecenas e Augusto. Xeórxicas e Eneida. Viaxe por Grecia e Asia menor. 19 a.C. Morte e publicación da súa gran

obra.

Mosaico co poeta latino Virxilio xunto a Clío, musa da Historia, e Melpómene, musa da Traxedia. Museo do Bardo, Túnez; achado en Sousse. Século III d. C. Fonte: Wikipedia.

A Eneida

Encargo de AugustoAugusto: epopea nacional de Roma. Un só autor. Non tradición oral. Síntese da Odisea e

Ilíada. Hexámetros. 12 libros. 6 primeiros viaxe Eneas

(Odisea), 6 últimos guerras no Lacio (Ilíada) Elementos propios da épica tradicional:

Símiles, comparacións, fórmulas, arcaísmos Cólera de Xuno (tradición épica) Novidades de Virxilio:

Uso da profecía (loa de Augusto) Descrición de personaxes (Dido, Turno, Eneas...)

Finalidade da Eneida Da exaltación de Augusto á exaltación de Roma nas súas orixes. Digresión para Ennio e Nevio > tema fundamental en Virxilio Glorificación de Augusto, da súa familia, e doutros personaxes e familias

ilustres. Baixada aos infernos (libro VI) Escudo de Vulcano para Eneas (libro VIII)

Programa de Augusto de restauración da relixión e costumes antigos. Quere convencer coa tolerancia ao luxo e o gusto pola literatura grega.

Clima apropiado: Pax Augusta tras guerras civís. Poema épico nacional que vincule á famila imperial con Eneas, heroe de

Troia. Intencións do poeta Desexos de Augusto Esixencias do público

Finalidade da Eneida (II) Roma, señora do mundo.

Xustificación do poderío actual nun pasado austero e glorioso.

Hai que coñecer os vellos ritos e os costumes dos tempos remotos.

Na busca do romano tipo: home de acción, enérxico, piadoso cos deuses, superior ao grego.

Necesidade de codificación destas virtudes e duns antepasados remotos a un pobo de só 7 séculos.

Á busca do heroe colectivo, do heroe de Roma.

Finalidade da Eneida (III) Unha antiga lenda aproveitada por varios poetas

a inimizade Roma – Cartago < episodio de Eneas e Dido. Vinculación dos primeiros romanos con Príamo. Explicación da conquista de Grecia como vinganza por Troia.

Raza romana: fusión dos troianos cos itálicos. Virtudes extraordinarias.

Tema dinástico: Gens Iulia: relación con Iulo Ascanio, fillo de Eneas (Xulio

César). Roma goberna ao mundo, e César aos romanos.

Valerosos supervivientes de Troia, forman un pobo rei, someten ao mundo.

Designio dos deuses, primeiro Eneas, despois Roma.

Estilo Imitación e homenaxe a Homero / etapa nova na poesía épica.

Vastos coñecementos, elixidos e integrados harmonicamente.

Glorificación de Roma > unidade a toda a obra.

Subxectividade: amor á natureza, seres animados e inanimados.

Épica de dores, paixóns, psicoloxía de personaxes, espírito elexíaco.

Pius Aeneas / Saevus Aquiles: heroe relixioso, humano, traxedia interior (Dido/Deuses, morte de Turno)

Solemnidade épica e graza dos neotéricos.

Uso exacto das palabras, evocación da luminosidade, cores e sons.

Fama permanente, dende a Idade Media (Dante) ata a época actual.

Sensibilidade poética Sensibilidade, delicadeza, natureza poética.

Máis preto do lirismo e da elexía que da épica.

O poeta sofre, identifícase cos seus personaxes.

Amor pola natureza, simpatía e piedade polos infortunios humanos, polos necesitados, polos desherdados.

Fronte á poesía grega e a romana precedentes:

Poeta do corazón, da melancolía, da fraxilidade da vida humana (Andrómaca, Casandra, morte de Euríalo…)

Da bondade, da xenerosidade, da fraternidade, do amor ao próximo (anuncio do compromiso cristiá)

Pai de occidente, canta a morriña do pasado de Roma, o presente glorioso e o porvir da Humanidade.