Bài 53

Lee Ein

Nguyên tắc cấu tạo

Cấu tạo và cách ngắm chừng

Số bội giác

Lee Ein

Làm sao có thể thuđược ảnh lớn hơn so với vật cỡ trăm đến

ngàn lần?

Sơ đồ kính hiển vi và sự tạo ảnh của vật qua kính hiển vi

A

B

F1

F1’ F2

F2’O1 O2

L1

L2

A1

B1

A2

B2

α

Lee Ein

Có bao nhiêu cách thu được ảnh A1B1

lớn hơn vật AB?

Có bao nhiêu cách thu được ảnh A2B2

lớn hơn A1B1?

Vật kính

Thị kính

Kính lúp

Lee Ein

Kính hiển vi có cấutạo như thế nào để ta quan sát được rõ ảnh

của vật?

Cấu tạo

Lee Ein

Khoảng cách giữavật kính và thị kínhluôn không đổi.

Vật kính có tiêu cựrất ngắn, cỡ mm.

Thị kính có tiêu cựcỡ cm, được dùngnhư một kính lúp.

Vật AB được đặt cách quang tâm vật kính một khoảng lớn hơntiêu cự nhưng rất gần tiêu điểm vật của vật kính. Qua vật kính, tathu được ảnh thật A1B1 lớn gấp �� lần vật AB.

Thị kính được sử dụng như một kính lúp để quan sát ảnh A1B1.Khi đó, thị kính cho ta ảnh ảo A2B2 rất lớn, ngược chiều với vậtAB.

L1 , f1 > 0 L2 , f2 > 0

O1 O2d1 > 0 d1’ > 0 d2 > 0 d2’ < 0

Lee Ein

AB A1B1 A2B2

Mắt , f3 > 0A3B3 (ở ĐV)

d3 > 0O3

d3’ > 0

Sơ đồ tạo ảnh:

Kính lúp

Để nhìn rõ ảnh A2B2 ta phải thay đổi khoảng cách d1 giữa vật vàvật kính sao cho ảnh này nằm trong khoảng nhìn rõ của mắt. Khiđó, khoảng cách d2 từ ảnh A2B2 đến thị kính cũng sẽ thay đổi.

L1 , f1 > 0 L2 , f2 > 0

O1 O2d1 > 0 d1’ > 0 d2 > 0 d2’ < 0

Lee Ein

AB A1B1 A2B2

Mắt , f3 > 0A3B3 (ở ĐV)

d3 > 0O3

d3’ > 0

Sơ đồ tạo ảnh:

Không đổi

Để cho đỡ mỏi mắt, cần điều chỉnh đểngắm chừng ảnh A2B2 ở vô cực.

A

B

F1

F1’

F2’O1 O2

L1

L2

A1 ≡ F2

B1

α

B2∞

Ngắm chừng ở vô cực

Lee Ein

Tóm lại, muốn ngắm chừngở kính hiển vi, ta phải thayđổi khoảng cách d1 giữa vậtvà vật kính bằng cách đưatoàn bộ ống kính lên hoặcxuống sao cho mắt nhìn thấyảnh A2B2 của vật rõ nhất

Lee Ein

Lee Ein

Số bội giác G∞ củakính hiển vi được xác

định như thế nào?

�� = � − ��� = � + ��

�

L1 , f1 > 0 L2 , f2 > 0

O1 O2d1 > 0 d1’ > 0 d2 > 0 d2’ < 0

AB A1B1 A2B2

Mắt , f3 > 0A3B3 (ở ĐV)

d3 > 0O3

d3’ > 0

Sơ đồ tạo ảnh:

l

Số bội giác (G): � =�

��≈

tan �

tan ��=

������

��Đ

=����

��

Đ

��

Ta lại có: Và:����

��= �� ��

� = �� ��

Đ

� + ���

� = �� ��

Đ

� + ��� = ��

���

��

Đ

� + ���

L1 , f1 > 0 L2 , f2 > 0

O1 O2d1 > 0 d1’ > 0 d2 > 0 d2’ < 0

AB A1B1 A2B2

Mắt , f3 > 0A3B3 (ở ĐV)

d3 > 0O3

d3’ > 0

Sơ đồ tạo ảnh:

l

Ngắm chừng ở vô cực: �� = ��, ��� = ∞

Ta có:

⇒ lim��→�

� = lim��→�

��

���

�� � + ��′= ��

Đ

���� = �� ��

A

B

F1

F1’

F2’O1 O2

L1

L2

A1 ≡ F2

B1

α

B2∞

Ngắm chừng ở vô cực

Số bội giác G∞ phụ thuộcnhư thế nào vào tiêu cự của

vật kính và thị kính?

Lee Ein

�� = ��

Đ

��

A

B

F1

F1’

F2’O1 O2

L1

L2

A1 ≡ F2

B1

α

B2∞

Ngắm chừng ở vô cực����

��=

����

���=

��′��

����′=

�

��

δ: độ dài quang học

�� = ��

Đ

��=

����

��

Đ

��

�� =�Đ

����

∆A1B1F1’ ∽ ∆O1IF1’:

Lee Ein

I

Lee Ein

Không biết trong chiếcbán rán của Doraemon có

bao nhiêu vi khuẩn???

Lee Ein

Lee Ein